Tài liệu Giao an mon vat ly lop 9 bai 21

TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Mô tả được thí nghiệm của Ơ-x tét để phát hiện dòng điện có từ trường. - Biết từ trường tồn tại ở đâu, cách nhận biết từ trường. 2. Kỹ năng: - Biết tiến hành thí nghiệm, biết bố trí thí nghiệm nhận biết sự tồn tại của từ trường. - Biết dùng nam châm thử để phát hiện sự tồn tại của từ trường. 3. Thái độ: Cẩn thận, tỉ mỉ khi quan sát. II. Chuẩn bị: 1. Chuẩn bị của giáo viên: * Chuẩn bị cho mỗi nhóm: - Bộ thí nghiệm Ơ- x tét - 1 nguồn điện 3V. 1 am pe kế, 8 đoạn dây nối; 1 biến trở con chạy - 1 nam châm thẳng; 1 kim nam châm đặt trên một trục thẳng đứng. - 1 công tắc, 1 la bàn. 2. Chuẩn bị của học sinh: học bài cũ, đọc trước bài mới. III. Tổ chức các hoạt động của học sinh: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: Từ tính của nam châm được thể hiện như thế nào? Nếu 1 thanh nam châm bị mất kí hiệu thì làm thế nào để nhận biết được các cực của nam châm đó? 3.Bài mới: Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh Hoạt động 1: Phát hiện tính chất từ của dòng điện. K3, K4, P7, P8 GV: Nêu MĐ TN. I. Lực từ Y/c quan sát H22.1 và tự đọc thông tin 1. Thí nghiệm phần 1 thí nghiệm - Cá nhân HS đọc SGK ? Nêu dụng cụ tiến hành thí nghiệm HS: nêu dụng cụ thí nghiệm ? Cách tiến hành thí nghiệm Bố trí TN: Như H22.1 đặt dây dẫn // với trục của kim NC GV: Yêu cầu HS hoạt động nhóm tiến * Hoạt động nhóm: Tiến hành thí nghiệm. hành thí nghiệm sau đó trả lời C1 Quan sát kim nam châm khi: +) Chưa đóng mạch điện: Kim NC // với - Quan sát, hỗ trợ nhóm yếu. dây +) Đóng mạch điện: kim NC lệnh khỏi vị ? Có hiện tượng gì xảy ra với kim nam trí ban đầu: châm khi cód.đ chạy qua dây dẫn AB? VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí ? Hiện tượng đó chứng tỏ điều gì? GV thông báo: Lực mà dòng điện tác dụng lên kim nam châm gọi là lực từ. - Cho HS rút ra kết luận như SGK. GV chôt: Kết luận. +) Ngắt mạch điện: kim NC trở về vị trí cũ (// với dây dẫn) * Nhận xét: Khi dây dãn có dòng điện, kim nam châm lệch khỏi vị trí ban đầu. Chứng tỏ dòng điện đã tác dụng 1 lực lên kim nam châm. Đó là lực từ. - Rút ra kết luận như SGK. 2. Kết luận (SGK/61) Hoạt động 2: Tìm hiểu từ trường II. Từ trường GV: Trong TN trên NC được bố trí nằm 1. Thí nghiệm dưới và // với dây dẫn thì chịu TD của HS : Nêu phương án TN lực từ. Có phải chỉ có vị trí đó mới có lực từ TD lên kim NC hay không? Làm thế nào trả lời câu hỏi đó. Quan sát H22.16 và tự đọc thông tin TN HS: tự đọc thông tin nêu mục đích bố trí và tiến hành thí nghiệm ? Nêu mục đích thí nghiệm ? Cách bố trí và tiến hành thí nghiệm HS: tiến hành thí nghiệm trả lời C2; C3 yêu cầu HS tiến hành TN theo nhóm để C2. Kim NC lệch khỏi hướng Nam – Bắc trả lời câu hỏi C2; C3 +) 1 nửa lớp tiến hành thí nghiệm với dây C3. Kim NC luôn chỉ một hướng XĐ dẫn có dòng điện. +) 1 nửa lớp tiến hành thí nghiệm với thanh nam châm. GV: thống nhất câu trả lời của HS HS: chứng tỏ không gian xung quanh NC ? Thí nghiệm chứng tỏ không gian xung và xung quanh dòng điện có khả năng tác quanh nam châm và xung quanh dòng dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong điện có đặc điểm gì. nó. - Cá nhân HS đọc thông tin SGK. ? Từ trường là gì? GV nhấn mạnh: Từ trường tác dụng lực 2. Kết luận: Không gian xung quanh NC, xung quanh dòng điện tồn tại từ trường. từ lên kim nam châm đặt trong nó. - Từ trường tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong nó. ? Từ trường tồn tại ở đâu HS: từ trường tồn tại xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện. Hoạt động 3: Tìm hiểu cách nhận biết từ trường 3. Cách nhận biết từ trường. GV: Người ta không nhận biết trực tiếp VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí từ trường bằng giác quan. Vậy nhận biết từ trường bằng cách nào? HS: dùng kim nam châm đưa vào không GV: (gợi ý) từ các TN đã làm ở trên dùng gian cần kiểm tra. Nếu có lực từ tác dụng lên kim nam châm thì nơi đó có từ trường dụng cụ nào để nhận biết ra từ trường. ? Dùng kim nam châm để phát hiện từ KL: Nơi nào trong không gian có lực từ tác dụng lên kim nam châm thì nơi đó có trường làm như thế nào. + Trong không gian, từ trường và điện từ trường trường tồn tại trong một trường thống nhất là điện từ trường. Sóng điện từ là sự lan truyền của điện từ trường biến thiên + Xây dựng các trạm phát sóng điện từ xa khu dân cư. trong không gian. + Các sóng rađio, sóng vô tuyến, ánh + sử dụng điện thoại di động hợp lí, đúng sáng nhìn thấy, tia X, tia gamma cũng là cách; không sử dụng điện thoại di động để sóng điện từ. Các sóng điện từ truyền đi đàm thoại quá lâu (hàng giờ) để giảm mang theo năng lượng. Năng lượng sóng thiểu tác hại của sóng điện từ đối với cơ điện từ phụ thuộc vào tần số và cường độ thể, tắt điện thoại khi ngủ hoặc để xa người… sóng. Các biện pháp GDBVMT Hoạt động 4: Vận dụng – củng cố ? Nêu cách bố trí và tiến hành TN chứng III. Vận dụng tỏ xung quanh dòng điện có từ trường. - Trả lời miệng câu C4; C5, C6. GV thông báo: TN này gọi là TN Ơ - xtét +) C4: Đặt kim nam châm lại gần với dây do nhà bác học Ơ - x tét tiến hành năm dẫn AB. Nếu kim nam châm bị lệch khỏi 1820. Kết quả TN mở đầu cho bước PT hướng Nam – Bắc thì dây dẫn AB có dòng mới về điện từ học thế kỷ 19 và 20, điện chạy qua. Gọi HS trả lời lần lượt các câu C4, C5, C6. +) C5: Đó là TN đặt kim NC ở trạng tháI GV nhấn mạnh: tự do, khi đã đứng yên, kim NC luôn chỉ hướng Nam – Bắc chứng tỏ xung quanh +) Dòng điện có tác dụng từ và sẽ tác dụng lực từ lên kim nam châm đặt trong trái đất có từ trường. từ trường của nó. +) C6: Không gian xung quanh nam +) Ta có thể căn cứ vào đó làm dấu hiệu châm có từ trường. nhận biết từ trường hoặc kiểm tra xem dây dẫn có dòng điện hay không. ? Nêu nội dung cơ bản của bài? - Phát biểu Gv chốt: Ghi nhớ. *ghi nhớ. 4. Hướng dẫn học ở nhà: ( 2 phút). ? Từ trường tồn tại ở đâu? ? Cách nhận biết từ trường?. đọc “Có thể em chưa biết ” - BTVN: 22.1  22.4/ SBT. VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí