Tài liệu Giáo án hóa học lớp 10 bài axit, bazơ và muối

BAØI 2: AXIT, BAZÔ VAØ MUOÁI I/ MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC 1. Kieán thöùc: - HS bieát: Ñònh nghóa axit, bazô, hiñroxit löôõng tính vaø muoái theo A-reâ-ni-ut. 2. Kó naêng: - Vieát phöông trình ñieän li cuûa moät soá axit, bazô, hiñroxit löôõng tính vaø muoái. II/ CHUAÅN BÒ GV: Thí nghieäm chöùng minh Zn(OH)2 coù tính chaát löôõng tính. III/ PHÖÔNG PHAÙP: Ñaët vaán ñeà, ñaøm thoaïi, phaùt vaán. IV/ CAÙC BÖÔÙC THÖÏC HIEÄN 1/ OÅn ñònh lôùp: Kieåm tra só soá, naém tình hình lôùp. 2/ Kieåm tra baøi cuõ: 3/ Hoïc baøi môùi: HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV HOAÏT ÑOÄNG 1: GV HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HS I. AXIT HS töï vieát phöông trình ñieän Böôùc 1: Cho HS töï vieát phöông trình li cuûa caùc axit: HCl, ñieän li cuûa caùc axit: (chuù yù axit naøo CH3COOH:oHS nhaän xeùt NOÄI DUNG 1. Ñònh nghóa: Phöông trình ñieän li cuûa caùc axit: HCl, CH3COOH: HCl laø chaát ñieän li maïnh, chaát ñieän li H+ + yeáu , caùch vieát PT ñieän li cuûa HS nhaän xeùt: Cl- chuùng). Trong caùc dd axit ñeàu coù CH3COOH  CH3COO- + H+ Böôùc 2: Nhaän xeùt caùc dung dịch axit cation H+ chính cation naøy Thuyeát A-reâ-ni-ut: ñeàu coù moät soá tính chaát chung thì laøm cho caùc dd axit coù tính Axit laø chaát khi tan trong trong dung dịch cuûa chuùng coù gì chaát chung. nöôùc phaân li ra cation H+. chung? Böôùc 3 : Cho HS ñoïc ñònh nghóa veà HS ñoïc ñònh nghóa veà axit: axit GV ñaët vaán ñeà: Caên cöù vaøo “soá naác”. phaân li ra ion H+ cuûa axit ngöôøi ta 2. Axit moät naác, axit nhieàu chia axit laøm 2 loaïi: naác: Böôùc 4 : GV höôùng daãn HS vieát a) Trong dung dòch nöôùc HS töï vieát phöông trình ñieän li cuûa caùc axit: H2SO4, H3PO4 … phöông trình ñieän li. GV boå sung theâm: nhöõng axit chæ phaân li ñöôïc moät naác ra ion H+.Ñoù laø caùc H3PO4  H + + H 2 PO-4 (a1) axit moät naác. H 2 PO-4  H + + HPO24 (a2) Ví duï vôùi HCl, CH3COOH + + PO3-4 HPO24  H (a3) Vôùi K laø haèng soá phaân li thì: K a1 = 7,5.10-3 (250) K a2 = 6,2.10-8 (250) K a3 = 4,2. 10 -13 0 (25 ) Vôi giaù trò khi K caøng lôùn thì axit phaân li caøng deã daøng. --------------------GV coù theå cho HS lieân heä laáy ví duï caùc axit khaùc. laø axit 1 naác: HCl H+ + Cl- CH3COOH  CH3COO- + H+ b) Trong dung dòch nöôùc nhöõng axit phaân li ñöôïc töø 2 hoaëc 3 naác ra ion H+ goïi chung laø axit nhieàu naác. Ví duï vôùi H2SO4 laø axit 2 naác: H2SO4   H+ + HSO-4 (Söï ñieän li maïnh) HSO-4  H+ + SO24 K a2 = 1,2.10-2 (250) Ví duï vôùi H3PO4 laø axit 3 naác: H3PO4  H + + H 2 PO-4 H 2 PO-4  H + + HPO24 + + HPO24  H PO3-4  H2SO4, H3PO4 goïi chung laø axit nhieàu naác HOAÏT ÑOÄNG 2 II. BAZÔ GV cho HS vieát phöông trình ñieän li HS vieát phöông trình ñieän li cuûa 1. Ñònh nghóa. cuûa caùc bazô: KOH, NaOH… Ví duï:Phöông trình ñieän li: caùc bazô: KOH, NaOH… GV töø phöông trình ñieän li HS nhaän Y/C: Caùc dd bazô ñeàu coù maët KOH   K+ + OH- xeùt: anion OH- laøm cho dd coù nhöùng  Na+ + NaOH  GV Cho HS ñònh nghóa bazô. tính chaát chung. OH- … GV cung caáp cho HS bazô moät naác, HS ñònh nghóa bazô. Thuyeát A-reâ-ni-ut: bazô nhieàu naác… Bazô laø chaát khi tan trong nöôùc phaân li ra anion OH-. 2. Bazô moät naác, bazô nhieàu naác a) Bazô khi tan trong nöôùc chæ phaân li moät naác ra ion OHgoïi laø bazô moät naác. Ví duï: KOH   K+ + OH-  Na+ + OHNaOH  b) Bazô khi tan trong nöôùc phaân li nhieàu naác ra ion OHgoïi laø bazô nhieàu naác. Ví duï: Ca(OH)2Ca(OH)++OHCa(OH)+  Ca2+ + OHHOAÏT ÑOÄNG 3 GV laøm thí nghieäm (hoaëc moâ taû baèng hình veõ: dd HCl dd NaOH III. HIÑROXIT LÖÔÕNG TÍNH HS quan saùt hieän töôïng vaø nhaän Xeùt thí nghieäm ñoái vôùi xeùt: Zn(OH)2. Y/C: Zn(OH)2 laø hiñroxit löôõng Keát tuûa keõm hiñroxit ôû hai oáng OÁng 1 OÁng 2 Keát tuûa ban ñaàu Zn(OH)2 GV gôïi yù HS phaùt hieän tình tính, tuyø ñieàu kieän, coù hai ñeàu tan ( GV tieáp lôøi saûn phaåm kieåu phaân li: cuûa phaûn öùng ñoù laø: * Kieåu bazô: ZnCl2 + H2O vaø Na2ZnO2 + Zn(OH)2  Zn 2+ + 2OH - H2O). ** Kieåu Axit Zn(OH)2  2H + + ZnO22 Coøn vieát: H2ZnO2  2H + + ZnO22 huoáng môùi khoâng gioáng vôùi nhöõng Vaäy; Hiñroxit löôõng tính laø kieán thöc saün coù, keõm hiñroxit theå hiñroxit khi tan trong nöôùc hieän hai tính chaát; Tính bazô khi t/d vöøa coù theå phaân li nhö axit vôùi axit vaø theå hieän tính axit khi taùc vöøa coù theå phaân li nhö bazô. duïng vôùi bazô, goïinoù laø hiñroxit Caùc löôõng tính. thöôøng GV giaûi thích: Theo A-reâ-ni-ut: Al(OH)3, Sn(OH)2, Pb(OH)2, GV boå sung theâm caùc hiñroxit löôõng Cr(OH)3… tính khaùc. Ñaëc ñieåm: caùc hiñroxit löôõng hiñroxit gaëp: löôõng tính Zn(OH)2, tính thöôøng ít tan, löïc axit (khaû naêng phaân li ra H+), bazô yeáu. HOAÏT ÑOÄNG 4 IV. MUOÁI GV cho HS vieát phöông trình ñieän li HS vieát phöông trình ñieän li cuûa 1. Ñònh nghóa. cuûa caùc muoái: NaCl, K2SO4. caùc muoái: NaCl, K2SO4. Muoái laø hôïp chaát khi tan GV Vieát phöông trình ñieän li cuûa caùc muoái phöùc taïp: (NH4)2SO4, NaHCO3, … Y/C neâu ñöôïc: dd caùc muoái ñeàu coù cation kim loaïi (hoaëc NH +4 ) GV yeâu caàu HS nhaän xeùt hoaëc ñoïc vaøgoác axit. ñònh nghóa. GV boå sung hoaëc ñaët vaán ñeà: Caên cöù vaøo ñaëc ñieåm cuûa goác axit coù trong muoái ngöôøi ta phaân thaønh 2 loaïi: Y/C HS laáy ví duï: trong nöôùc phaân li ra cation kim loaïi ( hoaëc cation NH +4 ) vaø goác axit.  Na+ + Ví duï: NaCl  Cl-  2K+ + SO42K2SO4  (NH4)2SO4   2NH4+ + SO42- Chuù yù: Chæ coù H cuûa nhoùm OH môùi theå hieän tính axit.  Na+ + HSO4-… NaHSO4  * Nhöng ñoái vôùi Na2HPO3 vaø NaH2PO3 vì caùc hiñro ñoù khoâng tính axit.( SGK tr9 + h’d’tr18). hiñro coù khaû naêng phaân li ra Muoái maø goác axit khoâng coøn ion H+( hiñro coù tính axit) * ñöôïc goïi laø muoái trung hoaø. Ví duï: NaCl,(NH4)2SO4, K2SO4, Muoái maø goác axit vaãn coøn hiñro coù khaû naêng phaân li ra ion H+( hiñro coù tính axit) ñöôïc goïi laø muoái axit. Ví duï:NaHSO4, NaHCO3, NaH2PO4…  Na+ + HSO4NaHSO4  HSO4-  H+ + SO42HOAÏT ÑOÄNG 5 GV cho HS vieát phöông trình ñieän li cuûa moät soá muoái trung hoaø vaø muoái xit khaùc. HS nghieân cöùu SGK. 2. Söï ñieän li cuûa muoái trong nöôùc. + Haàu heát caùc muoái khi tan trong nöôùc phaân li hoaøn toaøn ra cation kim loaïi ( hoaëc NH +4 ) vaø goác axit ( Tröø moät soá muoái nhö HgCl2, Hg(CN)2… + Neáu anion goác axit vaãn coøn tính axit, thì goác naøy phaân li ra H+. NaHSO4  Na+ + HSO4HSO4-  H+ + SO42+ Moät soá muoái goác axit vaãn coù hiñro, maø khoâng theå hieän tính axit neân vaãn ñöôïc goïi laø muoái trung hoaø: ví duï: Na2HPO4. HOAÏT ÑOÄNG 6: Cuûng coá: - Vieát phöông trình ñieän li cuûa hiñroxit löôõng tính: Be(OH)2, Al(OH)3, An(OH)2, Pb(OH)2. - Vieát phöông trình ñieän li cuûa muoái: KHS, K2S, Na2SO3, NaHSO3, Na2HPO4.