Tài liệu Giáo án địa lí 10 trọn bộ

Trêng THPT §øc Thä TiÕt 1 Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 Ngµy so¹n: Ch¬ng I: B¶n ®å Bµi 1: c¸c phÐp chiÕu h×nh b¶n ®å c¬ b¶n I. MỤC TI£U BµI HỌC: 1.Kiến thức: - HiÓu ®îc v× sao cÇn cã c¸c phÐp chiÕu h×nh b¶n ®å. - HiÓu râ ®îc mét sè phÐp chiÕu h×nh b¶n ®å c¬ b¶n. - Ph©n biÖt ®îc mét sè líi kinh vÜ tuyÕn kh¸c nhau cña b¶n ®å, tõ ®ã biÕt ®îc líi kinh, vÜ tuyÕn ®ã thuéc phÐp chiÕu h×nh b¶n ®å nµo. - Th«ng qua phÐp chiÕu h×nh b¶n ®å, dù ®o¸n ®îc khu vùc nµo lµ khu vùc t¬ng ®èi chÝnh x¸c, khu vùc nµo kÐm chÝnh x¸c h¬n trªn b¶n ®å. 2. Kü n¨ng: 3. Th¸i ®é: II. PHƯƠNG Ph¸p vµ Ph¬ng TIỆN DẠY HỌC: 1. Ph¬ng ph¸p: - §µm tho¹i gîi më - Th¶o luËn nhãm, b¶n ®å. 2. Ph¬ng tiÖn: - B¶n ®å ThÕ giíi, b¶n ®å vïng cùc B¾c, b¶n ®å Ch©u ¢u, Ch©u ¸. - Qu¶ §Þa cÇu. - Mét tÊm b×a kÝch thíc A3. III. TiÕn tr×nh tæ CHøC: 1.æn ®Þnh tæ chøc líp: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 3.1 Më bµ×: GV yªu cÇu HS quan s¸t 3 b¶n ®å: B¶n ®å ThÕ giíi, b¶n ®å Vïng cùc B¾c vµ b¶n ®å Ch©u ¢u: ph¸t biÓu kh¸i niÖm b¶n ®å. 3.2 TiÕn tr×nh d¹y häc bµi míi Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung chÝnh * Mét sè kh¸i niÖm Ho¹t ®éng 1 : C¸ nh©n Bíc 1: GV yªu cÇu HS quan s¸t qu¶ cÇu vµ - B¶n ®å b¶n ®å thÕ giíi, suy nghÜ c¸ch thøc chuyÓn hÖ - PhÐp chiÕu h×nh b¶n ®å: Lµ c¸ch biÓu thãng kinh, vÜ tuyÕn trªn qu¶ cÇu lªn mÆt diÔn mÆt cong cña Tr¸i §Êt lªn mét mÆt ph¼ng, ®Ó mçi ®iÓm trªn mÆt cong t¬ng ph¼ng. Bíc 2: GV yªu cÇu HS quan s¸t l¹i 3 b¶n ®å vµ øng víi mét ®iÓm trªn mÆt ph¼ng. tr¶ lêi c¸c c©u hái: - T¹i sao hÖ thèng kinh vÜ tuyÕn trªn 3 b¶n ®å nµy cã sù kh¸c nhau? - T¹i sao ph¶i dïng c¸c phÐp chiÕu h×nh b¶n ®å 1. PhÐp chiÕu ph¬ng vÞ kh¸c nhau? - Kh¸i niÖm: Sgk Ho¹t ®éng 2 : C¶ líp Bíc 1: GV sö dông tÊm b×a thay mÆt chiÕu: - Ph©n lo¹i: PhÐp chiÕu ph¬ng vÞ ®øng, Gi÷ nguyªn lµ mÆt ph¼ng hoÆc cuén l¹i thµnh ngang, nghiªng. * PhÐp chiÕu ph¬ng vÞ ®øng: h×nh nãn vµ h×nh trô. Bíc 2: GV cho mÆt ph¼ng, h×nh nãn vµ h×nh + MÆt ph¼ng tiÕp xóc víi qu¶ cÇu ë trô lÇn lît tiÕp xóc víi qu¶ cÇu t¹i c¸c vÞ trÝ cùc. + Kinh tuyÕn lµ nh÷ng ®o¹n th¼ng ®ång kh¸c nhau. quy, vÜ tuyÕn lµ nh÷ng ®êng trßn ®ång GV : KÎ b¶ng kiÕn thøc: t©m ë cùc. phÐp kinh vÜ khu khu øng + Khu vùc ë gÇn cùc chÝnh x¸c. GV: §inh ThÞ Sen Trêng THPT §øc Thä chiÕu h×nh ph¬ng vÞ ®øng h×nh nãn ®øng h×nh trô ®øng Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 tuyÕn tuyÕn vùc vùc dôn chÝnh kh«ng g x¸c chÝnh x¸c Ho¹t ®éng 3 : Nhãm Bíc 1: GV chia líp thµnh 6 nhãm tõ 4 - 6 HS. Bíc 2: GV yªu cÇu c¸c nhãm nghiªn cøu néi dung trong SGK. Ph©n c«ng 2 nhãm cïng nghiªn cøu mét phÐp chiÕu vÒ c¸c néi dung: - Kh¸i niÖm vÒ phÐp chiÕu. - C¸c vÞ trÝ tiÕp xóc cña mÆt chiÕu víi qu¶ cÇu ®Ó cã c¸c lo¹i phÐp chiÕu. - PhÐp chiÕu ®øng: §iÓm tiÕp xóc cña mÆt chiÕu víi qu¶ cÇu, ®Æc ®iÓm cña líi kinh vÜ tuyÕn, khu vùc chÝnh x¸c, dïng ®Ó vÏ khu vùc nµo trªn Tr¸i ®Êt. Nhãm 1 vµ 2: PhÐp chiÕu ph¬ng vÞ Nhãm 3 vµ 4: PhÐp chiÕu h×nh nãn Nhãm 5 vµ 6: PhÐp chiÕu h×nh trô Bíc 3: GV yªu cÇu ®¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy nh÷ng ®iÒu ®· quan s¸t vµ nhËn xÐt. + Dïng ®Ó vÏ c¸c khu vùc quanh cùc. 2. PhÐp chiÕu h×nh nãn - Kh¸i niÖm: Sgk - Ph©n lo¹i: PhÐp chiÕu h×nh nãn ®øng, ngang, nghiªng. * PhÐp chiÕu h×nh nãn ®øng: + H×nh nãn tiÕp xóc víi qu¶ cÇu t¹i 1 vßng vÜ tuyÕn (vÜ ®é TB) + Kinh tuyÕn lµ nh÷ng ®o¹n th¼ng ®ång quy, vÜ tuyÕn lµ nh÷ng cung trßn ®ång t©m ë cùc. + Khu vùc ë vÜ tuyÕn tiÕp xóc t¬ng ®èi chÝnh x¸c. + VÏ nh÷ng khu vùc cã vÜ ®é trung b×nh, h×nh d¹ng kÐo dµi theo vÜ tuyÕn. 3. PhÐp chiÕu h×nh trô: - Kh¸i niÖm: Sgk - Ph©n lo¹i: PhÐp chiÕu h×nh trô ®øng, ngang, nghiªng. * PhÐp chiÕu h×nh trô ®øng: + H×nh trô tiÕp xóc víi qu¶ cÇu theo vßng xÝch ®¹o. + Kinh tuyÕn vµ vÜ tuyÕn ®Òu lµ nh÷ng ®êng th¼ng song songvµ vu«ng gãc. + Khu vùc ë xÝch ®¹o t¬ng ®èi chÝnh x¸c. + Dïng ®Ó vÏ nh÷ng khu vùc gÇn xÝch ®¹o. 3. 3 Còng cè, ®¸nh gi¸ vµ híng dÉn häc bµi: - So s¸nh sù kh¸c nhau gi÷a c¸c phÐp chiÕu vÒ vÞ trÝ tiÕp xóc, líi kinh vÜ tuyÕn, khu vùc chÝnh x¸c. - Tr¶ lêi c¸c c©u hái cuèi bµi trong Sgk vµo vë. GV: §inh ThÞ Sen Trêng THPT §øc Thä TiÕt 1 Bµi 2: Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 mét sè ph¬ng ph¸p biÓu hiÖn c¸c ®èi tîng ®Þa lÝ trªn b¶n ®å Ngµy so¹n: 3/ 9/ 2012 I. MỤC TI£U BµI HỌC: 1. Kiến thức: - HiÓu ®îc mçi ph¬ng ph¸p ®Òu cã thÓ biÓu hiÖn ®îc mét sè ®èi tîng nhÊt ®Þnh trªn b¶n ®å vµ tõng ®Æc ®iÓm cña ®èi tîng ®Òu ®îc thÓ hiÖn ë c¸c ph¬ng ph¸p. - HiÓu râ ®îc hÖ thèng kÝ hiÖu dïng ®Ó thÓ hiÖn c¸c ®èi tîng. - NhËn thÊy ®îc sù cÇn thiÕt cña viÖc t×m hiÓu b¶ng chó gi¶i khi ®äc b¶n ®å. 2. Kü n¨ng: Häc sinh cã thÓ nhËn biÕt ®îc mét sè ph¬ng ph¸p thÓ hiÖn c¸c ®èi tîng ®Þa lÝ trªn b¶n ®å qua c¸c ®Æc ®iÓm kÝ hiÖu b¶n ®å. 3. Th¸i ®é: II. PHƯƠNG Ph¸p vµ Ph¬ng TIỆN DẠY HỌC: 1. Ph¬ng ph¸p: - §µm tho¹i gîi më - B¶n ®å - Th¶o luËn 2. Ph¬ng tiÖn: - C¸c h×nh trong SGK phãng to. - B¶n ®å tù nhiªn ViÖt Nam. III. TiÕn tr×nh tæ CHøC: 1.æn ®Þnh tæ chøc líp: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 3.1 Më bµ×: C¸c em ®· ®îc biÕt nhiÒu kÝ hiÖu kh¸c nhau cña b¶n ®å ë c¸c líp díi, nhng chóng ®îc ph©n lo¹i ra sao? Tõng lo¹i biÓu hiÖn trªn b¶n ®å nh thÕ nµo? C¸c em sÏ ®îc t×m hiÓu trong tiÕt häc nµy. 3.2 TiÕn tr×nh d¹y häc bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung chÝnh 1. Ph¬ng ph¸p kÝ hiÖu Ho¹t ®éng 1 : - §èi tîng biÓu hiÖn: c¸c ®èi tîng ph©n bè GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 2.1 vµ h×nh 2.2, theo nh÷ng ®iÓm cô thÓ. néi dung SGK: ? Cho biÕt ph¬ng ph¸p kÝ hiÖu ®îc sö dông ®Ó biÓu KÝ hiÖu ®îc ®Æt chÝnh x¸c vµo vÞ trÝ ph©n hiÖn c¸c ®èi tîng ®Þa lÝ ph©n bè nh thÕ nµo. §èi t- bè cña ®èi tîng trªn b¶n ®å. - D¹ng kÝ hiÖu: h×nh häc, ch÷, tîng h×nh. îng biÓu hiÖn - Kh¶ n¨ng biÓu hiÖn: D¹ng kÝ hiÖu ®îc sö dông + VÞ trÝ ph©n bè cña ®èi tîng Kh¶ n¨ng biÓu hiÖn + Sè lîng cña ®èi tîng + ChÊt lîng cña ®èi tîng 2. Ph¬ng ph¸p kÝ hiÖu ®êng chuyÓn ®éng Ho¹t ®éng 2 : Nhãm Bíc 1: GV chia líp thµnh c¸c nhãm nhá tõ 6 - 8 - §èi tîng biÓu hiÖn: sù di chuyÓn cña c¸c ®èi t¬ng, hiÖn tîng tù nhiªn vµ kinh tÕ - x· HS. Bíc 2: GV yªu cÇu c¸c nhãm quan s¸t c¸c b¶n ®å héi. trong SGK, nhËn xÐt vµ ph©n tÝch c¸c néi dung t- - D¹ng kÝ hiÖu: ®êng mòi tªn ¬ng tù (§èi tîng biÓu hiÖn, d¹ng kÝ hiÖu, kh¶ n¨ng - Kh¶ n¨ng biÓu hiÖn: + Híng di chuyÓn cña ®èi tîng biÓu hiÖn) + Khèi lîng cña ®èi tîng di chuyÓn - Nhãm 1: Nghiªn cøu h×nh 2.3 + ChÊt lîng cña ®èi tîng. - Nhãm 2: Nghiªn cøu h×nh 2.4 3. Ph¬ng ph¸p chÊm ®iÓm - Nhãm 3: Nghiªn cøu h×nh 2.5 - §èi tîng biÓu hiÖn: ®èi tîng ph©n bè Hoµn thµnh phiÕu häc tËp sau: Ph¬ng §èi tîng D¹ng kÝ kh¶ n¨ng kh«ng ®ång ®Òu, ph©n t¸n lÎ tÎ. - D¹ng kÝ hiÖu: ®iÓm chÊm (t¬ng øng víi ph¸p biÓu hiÖn hiÖu biÓu hiÖn mét gi¸ trÞ nhÊt ®Þnh) 1. GV: §inh ThÞ Sen Trêng THPT §øc Thä Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 KÝ hiÖu ®êng chuyÓn ®éng 2. ChÊm ®iÓm 3. B¶n ®åbiÓu ®å Bíc 3: GV yªu cÇu ®¹i diÖn 3 nhãm tr×nh bµy. GV gióp HS chuÈn kiÕn thøc. - Kh¶ n¨ng biÓu hiÖn: + Sù ph©n bè cña ®èi tîng + Sè lîng cña ®èi tîng 4. Ph¬ng ph¸p b¶n ®å - biÓu ®å - §èi tîng biÓu hiÖn: gi¸ trÞ tæng céng cña ®èi tîng trong nh÷ng ®¬n vÞ ph©n chia l·nh thæ. - D¹ng kÝ hiÖu: biÓu ®å - Kh¶ n¨ng biÓu hiÖn: + Sè lîng cña ®èi tîng + C¬ cÊu cña ®èi tîng. + ChÊt lîng cña ®èi tîng. 3. 3 Còng cè, ®¸nh gi¸ vµ híng dÉn häc bµi: H·y nªu ®èi tîng, d¹ng kÝ hiÖu, kh¶ n¨ng biÓu hiÖn cña c¸c ph¬ng ph¸p kÝ hiÖu ®êng chuyÓn ®éng, ph¬ng ph¸p chÊm ®iÓm, ph¬ng ph¸p biÓu ®å – b¶n ®å. TiÕt 2 Bµi 3: sö dông b¶n ®å trong häc tËp vµ ®êi sèng I. MỤC TI£U BµI HỌC: 1.Kiến thức: - Tr×nh bµy sù cÇn thiÕt cña b¶n ®å trong häc tËp vµ ®êi sèng. - N¾m ®îc mét sè ®iÒu cÇn lu ý khi sö dông b¶n ®å trong häc tËp. 2. Kü n¨ng: Cñng cè vµ rÌn luyÖn kÜ n¨ng sö dông b¶n ®å vµ ¸t l¸t trong häc tËp. 3. Th¸i ®é: Cã ý thøc vµ thãi quen sö dông b¶n ®å trong suèt qu¸ tr×nh häc tËp. II. PHƯƠNG Ph¸p vµ Ph¬ng TIỆN DẠY HỌC: 1. Ph¬ng ph¸p: - §µm tho¹i gîi më - B¶n ®å - Th¶o luËn 2. Ph¬ng tiÖn: Mét sè b¶n ®å vÒ ®Þa lÝ tù nhiªn vµ kinh tÕ - x· héi III. TiÕn tr×nh tæ CHøC: 1.æn ®Þnh tæ chøc líp: 2. KiÓm tra bµi cò: GV: §inh ThÞ Sen Ngµy so¹n: 6/ 9/ 2012 Trêng THPT §øc Thä Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 ChØ ra sù kh¸c nhau vÒ ®èi tîng biÓu hiÖn, d¹ng kÝ hiÖu vµ kh¶ n¨ng biÓu hiÖn cña ph¬ng ph¸p kÝ hiÖu vµ ph¬ng ph¸p chÊm ®iÓm. 3. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 3.1 Më bµ×: T¹i sao häc ®Þa lÝ cÇn ph¶i sö dông b¶n ®å? Sö dông b¶n ®å nh thÕ nµo ®Ó cã thÓ häc tËp tèt m«n ®Þa lÝ? 3.2 TiÕn tr×nh d¹y häc bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ho¹t ®éng 1 : C¶ líp Bíc 1: GV yªu cÇu HS c¶ líp suy nghÜ vµ ph¸t biÓu vÒ vai trß cña b¶n ®å trong häc tËp vµ trong ®êi sèng? LÊy vÝ dô Bíc 2: GV ghi tÊt c¶ ý kiÕn ph¸t biÓu cña HS lªn b¶ng. Bíc 3: GV nhËn xÐt c¸c ý kiÕn ph¸t biÓu vµ s¾p xÕp c¸c ý kiÕn theo tõng lÜnh vùc t¬ng øng. Ho¹t ®éng 2 : C¶ líp Bíc 1: GV yªu cÇu HS ph¸t biÓu vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn lu ý khi sö dông b¶n ®å trong häc tËp. Bíc 2: GV yªu cÇu HS gi¶i thÝch ý nghÜa cña nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý ®ã vµ cho vÝ dô th«ng qua mét sè b¶n ®å cô thÓ. Bíc 3: GV nhËn xÐt vµ chuÈn kiÕn thøc GV: ngoµi ra ®Ó t×m hiÓu b¶n chÊt cña mét ®èi tîng ®Þa lÝ ë mét khu vùc nµo ®ã chóng ta cÇn so s¸nh c¸c b¶n ®å cïng lo¹i. VÝ dô: Khi quan s¸t b¶n ®å tù nhiªn ®Ó t×m hiÓu vÌ mét con s«ng th× ph¶i gi¶i thÝch ®îc híng ch¶y, ®é dèc,.... Néi dung chÝnh I. Vai trß cña b¶n ®å trong häc tËp vµ ®êi sèng: 1. Trong häc tËp - Häc t¹i líp - Häc t¹i nhµ - KiÓm tra  Lµ ph¬ng tiÖn ®Ó khai th¸c kiÕn thøc, rÌn luyÖn kÜ n¨ng. 2. Trong ®êi sèng - B¶ng chØ ®êng - Phôc vô c¸c ngµnh s¶n xuÊt - Trong qu©n sù  sö dông réng r·i trong ®êi sèng. II. Sö dông b¶n ®å, Atlat trong häc tËp: 1. Mét sè vÊn ®Ò cÇn lu ý trong qu¸ tr×nh häc tËp ®Þa lÝ trªn c¬ së b¶n ®å a. Chän b¶n ®å phï hîp víi néi dung cÇn t×m hiÓu b. §äc b¶n ®å ph¶i t×m hiÓu vÒ tØ lÖ vµ kÝ hiÖu b¶n ®å. c. X¸c ®Þnh ph¬ng híng trªn b¶n ®å. - Dùa vµo c¸c ®êng kinh, vÜ tuyÕn. - Dùa vµo mòi tªn chØ híng B¾c. 2. HiÓu mèi quan hÖ gi÷a c¸c yÕu tè ®Þa lÝ trong b¶n ®å, trong Atlat 3. 3 Còng cè, ®¸nh gi¸ vµ híng dÉn häc bµi: - NhÊn m¹nh mét sã lu ý khi sö dông b¶n ®å trong häc tËp. - Tr¶ lêi c¸c c©u hái cuèi bµi trong Sgk vµo vë. §äc tríc chuÈn bÞ cho bµi thùc hµnh. GV: §inh ThÞ Sen Trêng THPT §øc Thä TiÕt 3 Bµi 4: Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 Ngµy so¹n: 8/ 9/ 2012 thùc hµnh: x¸c ®Þnh mét sè ph¬ng ph¸p biÓu hiÖn c¸c ®èi tîng ®Þa lÝ trªn b¶n ®å. I. MỤC TI£U BµI HỌC: 1.Kiến thức: - HiÓu râ c¸c ®èi tîng ®Þa lÝ ®îc thÓ hiÖn trªn b¶n ®å b»ng nh÷ng ph¬ng ph¸p nµo. - NhËn biÕt ®îc nh÷ng ®Æc tÝnh cña ®èi tîng ®Þa lÝ biÓu hiÖn trªn b¶n ®å. 2. Kü n¨ng: Ph©n biÖt ®îc c¸c ph¬ng ph¸p biÓu hiÖn trªn c¸c b¶n ®å kh¸c nhau. 3. Th¸i ®é: II. PHƯƠNG Ph¸p vµ Ph¬ng TIỆN DẠY HỌC: 1. Ph¬ng ph¸p: - §µm tho¹i gîi më - B¶n ®å - Th¶o luËn 2. Ph¬ng tiÖn: Phãng to c¸c h×nh 2.2, 2.3, 2.4 trong SGK. III. TiÕn tr×nh tæ CHøC: 1.æn ®Þnh tæ chøc líp: 2. KiÓm tra bµi cò: - B¶n ®å cã t¸c dông nh thÕ nµo trong häc tËp ®Þa lÝ?. LÊy VD chøng minh - §Ó tr×nh bµy vµ gi¶i thÝch chÕ ®é níc cña mét con s«ng ph¶i sö dông nh÷ng b¶n ®å nµo? 3. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 3.1 Më bµ×: 3.2 TiÕn tr×nh d¹y häc bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung chÝnh 1. Yªu cÇu Ho¹t ®éng 1 : C¶ líp Bíc 1: HS ®äc néi dung bµi thùc hµnh x¸c ®Þnh - X¸c ®Þnh mét sè ph¬ng ph¸p biÓu hiÖn c¸c ®èi tîng ®Þa lÝ trªn c¸c h×nh 2.2, 2.3 vµ yªu cÇu GV th«ng b¸o l¹i môc ®Ých yªu cÇu cña tiÕt thùc 2.4. hµnh. 2. TiÕn hµnh: §äc tõng b¶n ®å theo tr×nh tù: Ho¹t ®éng 2 : Nhãm GV chia líp thµnh 6 nhãm vµ giao nhiÖm vô cho - Tªn b¶n ®å - Néi dung b¶n ®å c¸c nhãm - C¸c ph¬ng ph¸p biÓu hiÖn ®èi tîng ®Þa lÝ Nhãm 1, 3 : H×nh 2.2 trªn b¶n ®å: Nhãm 2, 5 : H×nh 2.3 + Tªn ph¬ng ph¸p biÓu hiÖn Nhãm 4, 6 : H×nh 2.4 + Ph¬ng ph¸p ®ã biÓu hiÖn nh÷ng ®èi tîng ®Þa lÝ nµo. + Kh¶ n¨ng biÓu hiÖn. a. H×nh 2.2 GV yªu cÇu c¸c nhãm th¶o luËn theo phiÕu häc - B¶n ®å c«ng nghiÖp ®iÖn ViÖt Nam GV: §inh ThÞ Sen Trêng THPT §øc Thä tËp sau : Tªn PP b® Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 ®èi tîng kh¶ n¨ng biÓu hiÖn biÓu hiÖn Bíc 2: Híng dÉn néi dung tr×nh bµy cña c¸c nhãm. Bíc 3: - LÇn lît c¸c nhãm lªn tr×nh bµy vÒ c¸c ph¬ng ph¸p biÓu hiÖn trªn bÎn ®å ®· ®îc ph©n c«ng. - Sau mçi lÇn tr×nh bµy, c¸c nhãm cßn l¹i nhËn xÐt, bæ sung. Bíc 4: GV nhËn xÐt vÒ néi dung tr×nh bµy cña c¸c nhãm vµ tæng kÕt bµi thùc hµnh. - Ph¬ng ph¸p biÓu hiÖn: kÝ hiÖu - §èi tîng biÓu hiÖn: Nhµ m¸y ®iÖn - kh¶ n¨ng biÓu hiÖn: vÞ trÝ, sè lîng, chÊt lîng, ®éng lùc ph¸t triÓn b. H×nh 2.3 - B¶n ®å Giã vµ B·o ë ViÖt Nam - Ph¬ng ph¸p biÓu hiÖn: kÝ hiÖu ®êng chuyÓn ®éng - §èi tîng biÓu hiÖn: Giã vµ B·o - kh¶ n¨ng biÓu hiÖn: híng di chuyÓn, khèi lîng, tÇn suÊt b. H×nh 2.3 - B¶n ®å ph©n bè d©n c ch©u ¸ - Ph¬ng ph¸p biÓu hiÖn: chÊm ®iÓm - §èi tîng biÓu hiÖn: d©n c - kh¶ n¨ng biÓu hiÖn: vÞ trÝ, ph©n bè, sè lîng 3. 3 Cñng cè, ®¸nh gi¸ vµ híng dÉn häc bµi: Lu ý mçi lîc ®å cã thÓ cã nhiÒu ph¬ng ph¸p biÓu hiÖn, ngoµi ph¬ng ph¸p biÓu hiÖn chÝnh. HS vÒ t×m hiÓu bµi míi. TiÕt 4 Bµi 5: Ngµy so¹n:10/ 9/ 2012 Ch¬ng Ii. Vò trô. HÖ qu¶ c¸c chuyÓn ®éng cña tr¸i ®Êt vò trô. HÖ mÆt trêi vµ tr¸i ®Êt. HÖ qu¶ chuyÓn ®éng tù quay quanh trôc cña tr¸i ®Êt I. MỤC TI£U BµI HỌC: GV: §inh ThÞ Sen Trêng THPT §øc Thä Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 1.Kiến thức: - BiÕt ®îc Vò trô lµ v« cïng réng lín. HÖ MÆt trêi trong ®ã cã Tr¸i §Êt chØ lµ mét bé phËn nhá bÐ cña Vò trô. - HiÓu vµ tr×nh bµy ®îc kh¸i qu¸t vÒ HÖ MÆt trêi, vÞ trÝ vµ c¸c vËn ®éng cña Tr¸i §Êt trong HÖ MÆt Trêi. - Tr×nh bµy vµ gi¶i thÝch ®îc c¸c hiÖn tîng: lu©n phiªn ngµy ®ªm, giê trªn Tr¸i §Êt, sù lÖch híng chuyÓn ®éng cña c¸c vËt thÓ ë trªn bÒ mÆt Tr¸i §Êt. 2. Kü n¨ng: - BiÕt sö dông tranh ¶nh, h×nh vÏ, m« h×nh ®Ó tr×nh bµy vµ gi¶i thÝch c¸c hÖ qu¶ cña chuyÓn ®éng tù quay cña Tr¸i §Êt. - X¸c ®Þnh c¸c mói giê, híng lÖch cña c¸c vËt thÓ khi chuyÓn ®éng trªn mÆt ®Êt 3. Th¸i ®é: NhËn thøc ®óng ®¾n vÒ sù tån t¹i kh¸ch quan cña c¸c hiÖn tîng tù nhiªn. II. PHƯƠNG Ph¸p vµ Ph¬ng TIỆN DẠY HỌC: 1. Ph¬ng ph¸p: - §µm tho¹i gîi më - B¶n ®å - Th¶o luËn 2. Ph¬ng tiÖn: - Qu¶ §Þa cÇu - B¶n ®å thÕ giíi. Tranh ¶nh vÒ HÖ MÆt Trêi - H×nh vÏ phãng to sù lu©n phiªn ngµy ®ªm, sù lÖch híng chuyÓn ®éng cña vËt thÓ. III. TiÕn tr×nh tæ CHøC: 1.æn ®Þnh tæ chøc líp: 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra vë thùc hµnh cña mét sè häc sinh. 3. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 3.1 Më bµ×: Chóng ta thêng nghe nãi vÒ Vò trô. VËy Vò trô lµ g×? Vò trô ®îc h×nh thµnh nh thÕ nµo? Em biÕt g× vÒ HÖ MÆt Trêi, vÒ Tr¸i §Êt trong HÖ MÆt Trêi? Bµi häc h«m nay sÏ gióp c¸c em gi¶i ®¸p vÒ c¸c vÊn ®Ò ®ã. 3.2 TiÕn tr×nh d¹y häc bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ho¹t ®éng 1 : C¶ líp HS dùa vµo h×nh 5.1, kªnh ch÷ trong SGK, vèn hiÓ biÕt, tr¶ lêi c¸c c©u hái: - Vò trô lµ g×? - Ph©n biÖt Thiªn hµ víi D¶i Ng©n hµ + Thiªn hµ: Mét tËp hîp cña rÊt nhiÒu thiªn thÓ (c¸c ng«i sao, hµnh tinh, vÖ tinh, sao chæi…), khÝ, bôi, bøc x¹ ®iÖn tõ. + D¶i Ng©n hµ: lµ Thiªn hµ cã chøa HÖ MÆt trêi cña chóng ta. Ho¹t ®éng 2 : C¸ nh©n/cÆp Bíc 1: HS dùa vµo h×nh 5.2, kªnh ch÷ trong SGK, vèn hiÓu biÕt, tr¶ lêi c¸c c©u hái: - H·y m« t¶ vÒ HÖ MÆt Trêi ? - KÓ tªn c¸c hµnh tinh trong HÖ MÆt Trêi theo thø tù xa dÇn MÆt Trêi ? - Quan s¸t hinh 5.2, nhËn xÐt h×nh d¹ng quü ®¹o vµ híng chuyÓn ®éng cña c¸c hµnh tinh. - C¸c hµnh tinh trong HÖ MÆt Trêi cã nh÷ng chuyÓn ®éng chÝnh nµo? Gîi ý: Khi m« t¶ vÒ HÖ MÆt trêi chó ý quü ®¹o cña c¸c hµnh tinh (quü ®¹o h×nh elip gÇn trßn, trõ quü ®¹o cña Diªm V¬ng tinh, quü ®¹o c¸c hµnh Néi dung chÝnh I. Kh¸i qu¸t vÒ Vò trô, HÖ MÆt trêi, Tr¸i ®Êt trong HÖ MÆt trêi 1. Vò trô - Lµ kho¶ng kh«ng gian v« tËn chøa c¸c Thiªn hµ. - Thiªn hµ: Lµ mét tËp hîp cña rÊt nhiÒu thiªn thÓ khÝ, bôi, bøc x¹ ®iÖn tõ. - D¶i Ng©n Hµ: lµ Thiªn Hµ chøa mÆt trêi vµ c¸c hµnh tinh cña nã. 2. HÖ MÆt trêi - Kh¸i niÖm HÖ MÆt Trêi - HÖ MÆt Trêi gåm cã mÆt trêi ë gi÷a, c¸c thiªn thÓ quay xung quanh vµ c¸c ®¸m m©y bôi khÝ. - Cã 8 hµnh tinh: Thuû Tinh, Kim Tinh, Tr¸i §Êt, Ho¶ Tinh, Méc Tinh, Thæ Tinh, Thiªn V¬ng Tinh, H¶i V¬ng Tinh, (Diªm V¬ng Tinh - tiÓu Hµnh Tinh). GV: §inh ThÞ Sen Trêng THPT §øc Thä Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 tinh kh¸c ®Òu n»m trªn mét mÆt ph¼ng) vµ híng chuyÓn ®éng cña c¸c hµnh tinh. Bíc 2: HS ph¸t biÓu, GV chuÈn kiÕn thøc. C¸c thiªn thÓ gåm: c¸c hµnh tinh, tiÓu hµnh tinh, vÖ tinh, sao chæi, thiªn th¹ch. Ho¹t ®éng 3 : CÆp/nhãm HS quan s¸t c¸c h×nh 5.2, SGK vµ dùa vµo kiÕn thøc ®· häc, tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: - Tr¸i ®Êt lµ h×nh tinh thø mÊy tÝnh tõ MÆt trêi? VÞ trÝ ®ã cã ý nghÜa nh thÕ nµo ®èi víi sù sèng? - Tr¸i ®Êt cã mÊy chuyÓn ®éng chÝnh, ®ã lµ c¸c chuyÓn ®éng nµo? - Tr¸i ®Êt tù quay theo híng nµo? Trong khi tù quay, cã ®iÓm nµo trªn Tr¸i ®Êt kh«ng thay ®æi vÞ trÝ? Thêi gian Tr¸i ®Êt tù quay. Bíc 2: HS tr×nh bµy kÕt qu¶, dïng qu¶ §Þa cÇu biÓu diÔn híng tù quay vµ híng chuyÓn ®éng cña Tr¸i ®Êt quanh mÆt trêi. Gîi ý: BiÓu diÔn hiÖn tîng tù quay: ®Æt Qu¶ §Þa cÇu trªn bµn, dïng tay ®Èy sao cho Qu¶ §Þa cÇu quay tõ tay tr¸i sang tay ph¶i, ®ã chÝnh lµ híng tù quay cña Tr¸i ®Êt. Ho¹t ®éng 4 : C¶ líp GV yªu cÇu HS dùa vµo kiÕn thøc ®· häc, tr¶ lêi c©u hái: - V× sao trªn Tr¸i §Êt cã ngµy vµ ®ªm? - V× sao ngµy ®ªm kÕ tiÕp nhau kh«ng ngõng trªn Tr¸i §Êt? Ho¹t ®éng 5 : C¸ nh©n/ cÆp Bíc 1: HS quan s¸t h×nh 5.3, kªnh ch÷ SGK, kÕt hîp víi kiÕn thøc ®· häc ®Ó tr¶ lêi c©u hái: - Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a giê ®Þa ph¬ng vµ giê quèc tÕ. - V× sao ngêi ta ph¶i chia ra c¸c khu vùc giê vµ thèng nhÊt c¸ch tÝnh giê trªn thÕ giíi. - Trªn Tr¸i ®Êt cã bao nhiªu mói giê? C¸ch ®¸nh sè c¸c mói giê. ViÖt Nam ë mói giê sè mÊy? - V× sao ranh giíi c¸c mói giê kh«ng hoµn toµn th¼ng theo kinh tuyÕn? - V× sao ph¶i cã ®êng ®æi ngµy quèc tÕ? - T×m trªn h×nh 5.3 vÞ trÝ ®êng ®æi ngµy quèc tÕ vµ nªu quy íc quèc tÕ vÒ ®æi ngµy. Gîi ý: Tr¸i §Êt cã khèi cÇu vµ tù quay tõ T©y sang §«ng nªn cïng mét thêi ®iÓm cã giê kh¸c nhau. §Ó thèng nhÊt c¸ch tÝnh giê trªn toµn thÕ giíi ngêi ta chia Tr¸i ®Êt thµnh 24 mói giê, lÊy khu vùc cã ®êng kinh tuyÕn gèc ®i qua lµ khu vùc giê gèc. Bíc 2: HS ph¸t biÓu, x¸c ®Þnh trªn Qu¶ §Þa cÇu mói giê sè 0 vµ kinh tuyÕn 180, GV chuÈn kiÕn thøc. Ho¹t ®éng 6 : C¸ nh©n/cÆp Bíc 1: HS dùa vµo h×nh 5.4, SGK trang 28 vµ vèn hiÓu biÕt: - Cho biÕt, ë b¸n cÇu B¾c c¸c vËt chuyÓn ®éng bÞ lÖch sang phÝa nµo, ë b¸n cÇu Nam c¸c vËt chuyÓn ®éng bÞ lÖch sang phÝa nµo so víi híng chuyÓn ®éng ban ®Çu. - Gi¶i thÝch v× sao l¹i cã sù lÖch híng ®ã. 3. Tr¸i ®Êt trong HÖ MÆt trêi - VÞ trÝ thø 3 - Kho¶ng c¸ch trung b×nh tõ Tr¸i §Êt ®Õn MÆt trêi lµ 149,5 triÖu km, kho¶ng c¸ch nµy cïng víi sù tù quay gióp Tr¸i ®Êt nhËn ®îc lîng nhiÖt vµ ¸nh s¸ng phï hîp víi sù sèng. - Tr¸i §Êt võa tù quay, võa chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn xung quanh MÆt Trêi, t¹o ra nhiÒu hÖ qu¶ ®Þa lÝ quan träng. II. HÖ qu¶ cña v©n ®éng tù quay cña Tr¸i ®Êt 1. Sù lu©n phiªn ngµy ®ªm Do Tr¸i §Êt cã h×nh cÇu vµ tù quay quanh trôc nªn cã hiÖn tîng lu©n phiªn ngµy ®ªm. 2. Giê trªn Tr¸i ®Êt vµ ®êng chuyÓn ngµy quèc tÕ - Giê ®Þa ph¬ng (giê MÆt trêi): C¸c ®Þa ®iÓm thuéc c¸c kinh tuyÕn kh¸c nhau sÏ cã giê kh¸c nhau. - Giê quèc tÕ: Giê ë mói giê sè 0 ®îc lÊy lµm giê quèc tÕ hay giê GMT. - Giê mói: C¸c ®Þa ph¬ng n»m trªn cïng mét mói (Chia Tr¸i §Êt lµm 24 mói giê mçi mói c¸ch 150) - §êng chuyÓn ngµy Quèc tÕ: Kinh tuyÕn 1800 ®i tõ T©y sang §«ng lïi mét ngµy vµ ngîc l¹i 3. Sù lÖch híng chuyÓn ®éng cña c¸c vËt thÓ: - Lùc lµm lÖch híng lµ lùc C«ri«lit - BiÓu hiÖn: + Nöa cÇu B¾c: lÖch vÒ bªn ph¶i. + Nöa cÇu Nam: lÖch vÒ bªn tr¸i. - Nguyªn nh©n: Tr¸i §Êt tù quay theo híng ngîc chiÒu kim ®ång hå víi vËn tèc dµi kh¸c nhau ë c¸c vÜ ®é. - Lùc C«ri«lit t¸c ®éng ®Õn sù chuyÓn ®éng cña khèi khÝ, dßng biÓn, dßng s«ng, GV: §inh ThÞ Sen Trêng THPT §øc Thä Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 - Lùc lµm lÖch híng c¸c chuyÓn ®éng cã tªn lµ g×? ®êng ®¹n bay trªn bÒ mÆt Tr¸i §Êt… Nã t¸c ®éng tíi chuyÓn ®éng cña c¸c vËt thÓ nµo trªn Tr¸i §Êt? Bíc 2: HS tr×nh bµy, GVchuÈn kiÕn thøc. 3.3 Cñng cè, ®¸nh gi¸ vµ híng dÉn häc bµi: S¾p xÕp c¸c hµnh tinh theo thø tù xa dÇn MÆt Trêi a. Kim tinh d. Méc tinh e. H¶i v¬ng tinh i. Ho¶ tinh b. Thuû tinh ®. Thæ tinh g. Diªm v¬ng tinh c. Tr¸i ®Êt e. H¶i v¬ng tinh h. Thiªn v¬ng tinh Tr¶ lêi c¸c c©u hái cuèi bµi trong Sgk vµo vë. §äc tríc bµi míi: HÖ qu¶ chuyÓn ®éng xung quanh MÆt Trêi cña Tr¸i §Êt. TiÕt 5 Bµi 6: HÖ qu¶ vËn ®éng quanh mÆt trêi cña tr¸i ®Êt Ngµy so¹n: 16/ 9/ 2012 I. MỤC TI£U BµI HỌC: 1.Kiến thức: Tr×nh bµy vµ gi¶i thÝch ®îc c¸c hÖ qu¶ cña chuyÓn ®éng quanh MÆt Trêi cña Tr¸i §Êt, chuyÓn ®éng biÓu kiÕn hµng n¨m cña MÆt Trêi, c¸c mïa vµ ngµy ®ªm dµi ng¾n theo mïa. 2. Kü n¨ng: - RÌn luyÖn kÜ n¨ng t duy nh©n qu¶, kÜ n¨ng ph©n tÝch c¸c hiÖn tîng quy kÕt cña sù vËn ®éng quanh MÆt trêi cña Tr¸i §Êt - Dùa vµo c¸c h×nh vÏ trong s¸ch gi¸o khoa, x¸c ®Þnh ®êng chuyÓn ®éng biÓu kiÕn cña MÆt Trêi trong mét n¨m. Gãc chiÕu s¸ng cña tia MÆt Trêi trong c¸c ngµy 21/3; 22/6; 23/9 vµ 22/12 lóc 12 giê tra. 3. Th¸i ®é: NhËn thøc ®óng c¸c quy luËt cña tù nhiªn II. PHƯƠNG Ph¸p vµ Ph¬ng TIỆN DẠY HỌC: 1. Ph¬ng ph¸p: - §µm tho¹i gîi më - Gi¶ng gi¶i 2. Ph¬ng tiÖn: Qu¶ ®Þa cÇu, m« h×nh chuyÓn ®éng cña tr¸i ®Êt quanh mÆt trêi. III. TiÕn tr×nh tæ CHøC: 1.æn ®Þnh tæ chøc líp: 2. KiÓm tra bµi cò: Nªu c¸c hÖ qu¶ cña vËn ®éng tù quay cña tr¸i ®Êt . Gi¶i thÝch t¹i sao cã hiÖn tîng lu©n phiªn ngµy ®ªm trªn tr¸i ®Êt . 3. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 3.1 Më bµ×: GV yªu cÇu HS tr×nh bµy c¸c hÖ qu¶ tù quay cña tr¸i ®Êt, sau ®ã hái: ChuyÓn ®éng quanh mÆt trêi cña tr¸i ®Êt ®· t¹o nªn nh÷ng hÖ qu¨ nµo? Chóng ta cïng t×m hiÓu trong bµi häc h«m nay. 3.2 TiÕn tr×nh d¹y häc bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung chÝnh I ChuyÓn ®éng biÓu kiÕn hµng n¨m Ho¹t ®éng 1 : T×m hiÓu chuyÓn ®éng biÓu cña mÆt trêi kiÕn hµng n¨m cña MÆt Trêi Bíc 1: Gi¸o viªn ®a ra vÝ dô: Buæi s¸ng, buæi tra, - Lµ chuyÓn ®éng nh×n thÊy ®îc nhng buæi chiÒu ta nh×n thÊy MÆt Trêi cã vÞ trÝ kh¸c kh«ng cã thËt cña MÆt Trêi hµng n¨m diÔn nhau. VËy cã ph¶i MÆt Trêi ®ang chuyÓn ®éng ra gi÷a hai chÝ tuyÕn. - Do trôc Tr¸i §Êt nghiªng vµ kh«ng ®æi kh«ng? T¹i sao? Gîi ý: GV liªn hÖ víi thùc tÕ mét ngêi ®i xe l÷a ph¬ng khi chuyÓn ®éng cho ta ¶o gi¸c MÆt ®ang chuyÓn ®éng nh×n ra c¶nh vËt hai bªn, cã Trêi chuyÓn ®éng. c¶m gi¸c m×nh ®ang ®øng yªn cßn c¶nh vËt ®ang - HiÖn tîng MÆt trêi lªn thiªn ®Ønh: hiÖn GV: §inh ThÞ Sen Trêng THPT §øc Thä Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 chuyÓn ®éng ®Ó gi¶i thÝch chuyÓn ®éng biÓu kiÕn hµng n¨m cña mÆt trêi - GV thÕ nµo lµ hiÖn tîng MÆt Trêi lªn thiªn ®Ønh? - HS tr¶ lêi. GV gi¶i thÝch hiÖn tîng MÆt Trêi lªn thiªn ®Ønh. Bíc 2: GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 6.1, nhËn xÐt xem ®êng chuyÓn ®éng biÓu kiÕn hµng n¨m cña MÆt Trêi cho ta biÕt ®iÒu g×? - GV gi¶ng gi¶i thªm vÒ chuyÓn ®éng biÓu kiÕn hµng n¨m cña MÆt Trêi. Bíc 3: GV: H·y x¸c ®Þnh khu vùc nµo trªn Tr¸i §Êt cã hiÖn tîng MÆt Trêi lªn thiªn ®Ønh mçi n¨m hai lÇn? Mét lÇn? Kh«ng lÇn nµo? Gi¶i thÝch? Bíc 4: HS tr¶ lêi. GV nhËn xÐt, tæng kÕt - Ngµy 23/ 9 - 21/ 3 mÆt trêi ®i qua xÝch ®¹o , tr¸i ®Êt kh«ng ng· b¸n cÇu nµo vÒ phÝa mÆt trêi , nªn t¹i xÝch ®¹o ngêi ta quan s¸t mÆt trêi ë híng chÝnh ®«ng vµ lÆn ë híng chÝnh t©y . Ho¹t ®éng 2 : T×m hiÓu c¸c mïa trong n¨m Bíc 1: GV: Dùa vµo s¸ch gi¸o khoa h·y nªu kh¸i niÖm vÒ mïa? Nguyªn nh©n nµo sinh ra c¸c mïa? Bíc 2: GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 6.2 vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái: - Mçi n¨m cã mÊy mïa? VÞ trÝ vµ kho¶ng thêi gian cña c¸c mïa? V× sao thêi tiÕt, khÝ hËu cña c¸c mïa l¹i tr¸i ngîc nhau? Bíc 3: HS trao ®æi, tr¶ lêi. GV nhËn xÐt, gi¶ng gi¶i, chuÈn kiÕn thøc. Ho¹t ®éng 3 : T×m hiÓu Ngµy ®ªm dµi ng¾n theo mïa, theo vÜ ®é Bíc 1: GV: Quan s¸t h×nh 6.3 cho biÕt: - Vµo ngµy 22.6 ®é dµi ngµy vµ ®ªm cã sù thay ®æi nh thÕ nµo theo vÜ ®é? Gi÷a ngµy 22/6 vµ ngµy 22/12 ®é dµi ngµy ®ªm cã sù kh¸c nhau nh thÕ nµo? - V× sao cã sù kh¸c nhau vÒ thêi gian c¸c ngµy, ®ªm ? - Nªu kÕt luËn vÒ hiÖn tîng ngµy ®ªm dµi ng¾n theo mïa trªn tr¸i ®Êt. HiÖn tîng ngµy ®ªm dµi ng¾n kh¸c nhau cã thay ®æi nh thÕ nµo theo vÜ ®é? V× sao? Bíc 2: HS quan s¸t, trao ®æi, tr¶ lêi. GV nhËn xÐt, chuÈn kiÕn thøc tîng vµo lóc 12h tra, MÆt Trêi chiÕu th¼ng gãc víi mÆt ®Êt. tia s¸ng MÆt Trêi chiÕu th¼ng gãc víi tiÕp tuyÕn bÒ mÆt ®Êt t¹i ®iÓm ®ã 1 gãc 900(gãc nhËp x¹). - §êng chuyÓn ®éng biÓu kiÕn cña MÆt Trêi cho biÕt trong n¨m, ë vÜ ®é nµo, vµo thêi gian nµo, MÆt Trêi lªn thiªn ®Ønh: + Khu vùc MÆt Trêi lªn thiªn ®Ønh 2 lÇn/n¨m: néi chÝ tuyÕn, trong ®ã MÆt Trêi lªn thiªn ®Ønh t¹i xÝch ®¹o vµo 21/3 vµ 23/9. + Khu vùc MÆt Trêi lªn thiªn ®Ønh 1 lÇn/n¨m: t¹i hai chÝ tuyÕn (B¾c 22/6, Nam: 22/12) + Khu vùc MÆt Trêi kh«ng bao giê lªn thiªn ®Ønh: ngo¹i chÝ tuyÕn II- C¸c mïa trong n¨m - Mïa lµ mét phÇn thêi gian cña n¨m cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng vÒ thêi tiÕt vµ khÝ hËu. - Nguyªn nh©n: Do trôc Tr¸i §Êt trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®éng xung quanh MÆt Trêi lu«n nghiªng so víi mÆt ph¼ng quü ®¹o cña Tr¸i §Êt vµ kh«ng ®æi ph¬ng khi chuyÓn ®éng nªn: + B¾c b¸n cÇu vµ Nam b¸n cÇu lÇn lît ng¶ vÒ phÝa MÆt Trêi. + Thêi gian chiÕu s¸ng vµ gãc nhËp x¹ cña c¸c ®Þa ®iÓm ë mçi b¸n cÇu thay ®æi theo thêi gian trong n¨m. - Mçi n¨m cã 4 mïa: xu©n, h¹, thu, ®«ng. - Mïa ë B¾c b¸n cÇu vµ Nam b¸n cÇu ngîc nhau. III. Ngµy ®ªm dµi ng¾n theo mïa vµ theo vÜ ®é - HiÖn t¬ng chªnh lÖch thêi gian gi÷a mïa nãng vµ mïa l¹nh . - Nguyªn nh©n: Trôc tr¸i ®Êt nghiªng vµ kh«ng ®æi , nªn vÞ trÝ vßng trßn ph©n chia s¸ng tèi kh¸c nhau g©y ra hiÖn tîng ngµy ®ªm dµi ng¾n theo mïa . - Ngµy ®ªm dµi ng¾n theo mïa: + Mïa xu©n, mïa h¹: Ngµy dµi h¬n ®ªm. + Mïa thu, mïa ®«ng: Ngµy ng¾n h¬n ®ªm + Ngµy 21/3 vµ ngµy 23/9: Ngµy dµi b»ng ®ªm. - Ngµy ®ªm dµi ng¾n theo vÜ ®é: + T¹i xÝch ®¹o: §é dµi ngµy b»ng ®ªm. Cµng xa xÝch ®¹o vÒ hai cùc ®é dµi ngµy ®ªm cµng chªnh lÖch. + Tõ hai vßng cùc vÒ hai cùc, cã hiÖn tîng ngµy ®ªm dµi 24 giê. T¹i hai cùc sè ngµy hoÆc ®ªm dµi 24 giê kÐo dµi 6 th¸ng( 6 GV: §inh ThÞ Sen Trêng THPT §øc Thä Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 th¸ng ngµy vµ 6 th¸ng ®ªm). 3. 3 Còng cè, ®¸nh gi¸ vµ híng dÉn häc bµi: Gi¸o viªn cho häc sinh nh¾c l¹i nh÷ng hÖ qu¶ cña vËn ®éng quanh mÆt trêi cña tr¸i ®Êt . HiÖn tîng ®îc nh¾c tíi trong c©u ca dao “§ªm th¸ng n¨m cha n»m ®· s¸ng, Ngµy th¸ng mêi cha cêi ®· tèi” diÔn ra ë khu vùc nµo? V× sao? §äc tríc bµi míi: CÊu tróc cña Tr¸i ®Êt. Th¹ch quyÓn. ThuyÕt kiÕn t¹o m¶ng. TiÕt 6 Ngµy so¹n: 22/ 9/ 2012 Ch¬ng III: CÊu t¹o cña tr¸i ®Êt. C¸c quyÓn cña líp vá ®Þa lÝ. Bµi 7: CÊu tróc cña tr¸I ®Êt. Th¹ch quyÓn. ThuyÕt kiÕn t¹o m¶ng I. MỤC TI£U BµI HỌC: 1.Kiến thức: - BiÕt ®îc c¸c líp cÊu t¹o cña tr¸i ®Êt vµ ®Æc ®iÓm cña mçi líp. Ph©n biÖt ®îc vá tr¸i ®Êt vµ th¹ch quyÓn. - HiÓu vµ vËn dông ®îc thuyÕt kiÕn t¹o m¶ng ®Ó gi¶i thÝch ®îc sù h×nh thµnh mét sè d·y nói, ®øt g·y, vùc s©u trªn tr¸i ®Êt . 2. Kü n¨ng: - Quan s¸t, ph©n tÝch ®îc c¸c tranh ¶nh, h×nh vÏ. - Sö dông b¶n ®å ®Ó nhËn xÐt, gi¶i thÝch hiÖn tîng ®éng ®Êt, nói löa, sãng thÇn 3. Th¸i ®é: Kh©m phôc lßng say mª nghiªn cøu cña c¸c nhµ khoa häc ®Ó t×m hiÓu cÊu tróc cña Tr¸i §Êt vµ gi¶i thÝch c¸c sù vËt, hiÖn tîng tù nhiªn cã liªn quan II. PHƯƠNG Ph¸p vµ Ph¬ng TIỆN DẠY HỌC: 1. Ph¬ng ph¸p: - §µm tho¹i gîi më - Sö dông ph¬ng tiÖn trùc quan - Th¶o luËn nhãm 2. Ph¬ng tiÖn: -Tranh vµ h×nh vÏ cÊu t¹o cña tr¸i ®Êt, vÒ c¸ch tiÕp xóc cña c¸c m¶ng . -B¶n ®å tù nhiªn thÕ giíi, b¶n ®å c¸c m¶ng kiÕn t¹o, c¸c vµnh ®ai ®éng ®Êt, nói löa . III. TiÕn tr×nh tæ CHøC: 1.æn ®Þnh tæ chøc líp: 2. KiÓm tra bµi cò: Nªu vµ gi¶i thÝch t¹i sao cã hiÖn tîng ngµy ®ªm dµi ng¾n theo mïa trªn 2 b¸n cÇu. 3. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 3.1 Më bµ×: Tr¸i ®Êt cã cÊu tróc nh thÕ nµo? lµm thÕ nµo ®Ó biÕt ®îc cÊu tróc cña tr¸i ®Êt? Néi dung c¬ b¶n cña thuyÕt kiÕn t¹o m¶ng lµ g×? ®ã lµ c¸c néi dung chóng ta cÇn t×m hiÓu trong bµi häc h«m nay. 3.2 TiÕn tr×nh d¹y häc bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ho¹t ®éng 1 : T×m hiÓu cÊu tróc cña Tr¸i §Êt (TÝch hîp gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng ; sö dông n¨ng lîng tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶) GV giíi thiÖu cho HS vÒ ph¬ng ph¸p chñ yÕu ®Ó nghiªn cøu cÊu t¹o cña Tr¸i ®Êt, kh«ng thÓ nghiªn cøu vµ quan s¸t trùc tiÕp v× nh÷ng lç khoan s©u nhÊt chØ ®¹t 15000m, nhµ khoa häc dùa vµo ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp, ®ã lµ ph¬ng ph¸p ®Þa chÊn. GV hái: CÊu t¹o bªn trong cña vá tr¸i ®Êt gåm mÊy líp? TÝch hîp gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng Ho¹t ®éng 2 : C¸ nh©n/nhãm TÝch hîp sö dông n¨ng lîng tiÕt kiÖm vµ hiÖu Néi dung chÝnh I- CÊu tróc cña tr¸i ®Êt - Ph¬ng ph¸p ®Þa chÊn - Tr¸i ®Êt cã cÊu t¹o kh«ng ®ång nhÊt gåm 3 líp chÝnh - CÊu tróc: 1. Vá Tr¸i ®Êt: - Vá ®¹i d¬ng: ®Õn 5 km, cÊu t¹o gåm ®¸ trÇm tÝch, ®¸ ba gian. - Vá lôc ®Þa: ®Õn 70 km, cÊu t¹o gåm 3 líp ®¸ trÇm tÝch, granit vµ bazan  Máng, cøng Gåm nhiÒu tÇng ®Êt ®¸ kh¸c nhau, t¹o GV: §inh ThÞ Sen Trêng THPT §øc Thä Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 qu¶ Bíc 1 : Cho 3 nhãm häc sinh quan s¸t h×nh 7.1 vµ 7.2 ®äc néi dung kªnh ch÷ cho biÕt: -Tr×nh bµy vÞ trÝ, ®Æc ®iÓm cña tõng líp? Bíc 2: HS c¸c nhãm nghiªn cøu, ®¹i diÖn mét sè HS c¸c nhãm tr×nh bµy. GV cã thÓ hái thªm: -Tr×nh bµy vai trß quan träng cña líp vá Tr¸i ®Êt, líp man ti? GV kÕt luËn: Tr¸i ®Êt ®îc cÊu t¹o thµnh nhiÒu líp, gåm 3 líp chÝnh. Do cã sù kh¸c biÖt vÒ cÊu t¹o ®Þa chÊt, vÒ ®é dµy nªn líp vá tr¸i ®Êt chia ra hai kiÓu: vá lôc ®Þa vµ vá ®¹i d¬ng. Líp vá tr¸i ®Êt lµ líp máng nhÊt nhng l¹i rÊt quan träng v× ®©y lµ n¬i tån t¹i c¸c thµnh phÇn kh¸c cña tr¸i ®Êt nh kh«ng khÝ, níc, c¸c sinh vËt. Líp man ti , gåm hai tÇng chÝnh. VËt chÊt cña bao man ti trªn cã tr¹ng th¸i qu¸nh dÎo, kh«ng ch¶y láng ®îc nhng vÉn chuyÓn ®éng ®îc thµnh c¸c dßng ®èi lu- ®©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho th¹ch quyÓn di chuyÓn trªn líp qu¸nh dÎo nµy. Liªn hÖ thùc tÕ Ho¹t ®éng 3 : ThuyÕt kiÕn t¹o m¶ng TÝch hîp gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng Bíc 1 : Gi¸o viªn cho häc sinh ®äc bµi ë sgk vµ t×m hiÓu néi dung chÝnh cña thuyÕt kiÕn t¹o m¶ng . Bíc 2 : Gi¸o viªn yªu cÇu 1 --> 3 häc sinh tãm t¾t néi dung cña thuyÕt, ®äc to, mét sè häc sinh kh¸c bæ sung . GV chuÈn kiÕn thøc. nªn m«i trêng sèng cho con ngêi. 2. Manti: - vÞ trÝ díi vá tr¸i ®Êt ®Õn ®é s©u 2900km - Manti trªn: 15-700 km  qu¸nh dÎo - Manti díi: 700-2900 km  r¾n  ChiÕm 80% thÓ tÝch, 68,5% khèi lîng Tr¸i ®Êt. 3. Nh©n Tr¸i ®Êt: Dµy 3470 km - Nh©n ngoµi: 2900-5100 km  láng - Nh©n trong: 5100-6370 km  r¾n - Thµnh phÇn vËt chÊt: chiÕm niken vµ s¾t  NhiÖt ®é vµ ¸p suÊt rÊt lín. Dïng n¨ng lîng ®Þa nhiÖt thay thÕ cho n¨ng lîng truyÒn thèng - Kh¸i niÖm th¹ch quyÓn: lµ líp vá cøng ë ngoµi cïng tr¸i ®Êt ®îc cÊu t¹o bëi c¸c ®¸ kh¸c nhau. Th¹ch quyÓn gåm vá tr¸i ®Êt vµ phÇn trªn cña bao manti ( ®Õn ®é s©u kho¶ng 100 km). II- ThuyÕt kiÕn t¹o m¶ng - Vá tr¸i ®Êt trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh ®· bÞ biÕn d¹ng do c¸c ®øt g¶y vµ t¸ch ra thµnh c¸c ®¬n vÞ kiÕn t¹o - Mçi ®¬n vÞ lµ mét m¶ng cøng - M¶ng kiÕn t¹o bao gåm m¶ng lôc ®Þa vµ m¶ng ®¹i d¬ng - C¸c m¶ng kh«ng ®øng yªn mµ dÞch chuyÓn. Nguyªn nh©n chuyÓn dÞch cña c¸c m¶ng Bíc 3 : Gi¸o viªn cho häc sinh quan s¸t h×nh 7.4 -kiÕn t¹o: Do ho¹t ®éng cña c¸c dßng ®èi lvµ hái : u vËt chÊt qu¸nh dÎo vµ cã nhiÖt ®é cao Cã mÊy kiÓu tiÕp xóc gi÷a c¸c m¶ng? trong tÇng man ti trªn. KÕt qu¶ cña c¸c kiÓu tiÕp xóc? C¸c kiÓu tiÕp xóc: Liªn hÖ thùc tÕ: NhËt B¶n, phi lippin... + TiÕp x¸c t¸ch gi·n + TiÕp xóc dån Ðp - Ranh giíi, chç tiÕp xóc gi÷a c¸c m¶ng kiÕn t¹o lµ vïng bÊt æn, thêng x¶y ra c¸c hiÖn tîng kiÕn t¹o, ®éng ®Êt, nói löa. 3. 3 Còng cè, ®¸nh gi¸ vµ híng dÉn häc bµi: - Nªu vai trß quan träng cña vá Tr¸i ®Êt vµ líp man ti. - Tr×nh bµy c¸c néi dung chÝnh cña thuyÕt kiÕn t¹o m¶ng. - Tr¶ lêi c¸c c©u hái cuèi bµi trong Sgk vµo vë. §äc tríc bµi míi: T¸c ®éng cña néi lùc ®Õn ®Þa h×nh bÒ mÆt Tr¸i ®Êt. GV: §inh ThÞ Sen Trêng THPT §øc Thä Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 TiÕt 7 Bµi 8: T¸c ®éng cña néi lùc ®Õn ®Þa h×nh bÒ mÆt tr¸I ®Êt Ngµy so¹n: 24/ 9/ 2012 I. MỤC TI£U BµI HỌC: 1.Kiến thức: - Tr×nh bµy ®îc kh¸i niÖm néi lùc vµ nguyªn nh©n sinh ra néi lùc. - BiÕt ®îc t¸c ®éng cña vËn ®éng theo ph¬ng th¼ng ®øng, ph¬ng n»m ngang ®Õn ®Þa h×nh bÒ mÆt Tr¸i §Êt. -Tr×nh bµy t¸c ®éng cña néi lùc thÓ hiÖn qua vËn ®éng kiÕn t¹o theo ph¬ng th¼ng ®øng vµ theo ph¬ng n»m ngang. 2. Kü n¨ng: - NhËn xÐt t¸c ®éng cña néi lùc qua tranh ¶nh. - X¸c ®Þnh trªn b¶n ®å c¸c vïng nói trÎ, c¸c vïng trªn b¶n ®å cã nhiÒu ®éng ®Êt, nói löa. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng ®äc, chØ vµ gi¶i thÝch c¸c ®èi tîng ®Þa lÝ trªn b¶n ®å. 3. Th¸i ®é: II. PHƯƠNG Ph¸p vµ Ph¬ng TIỆN DẠY HỌC: 1. Ph¬ng ph¸p: - §µm tho¹i gîi më, Ph¬ng ph¸p thuyÕt tr×nh, - B¶n ®å - Th¶o luËn 2. Ph¬ng tiÖn: - C¸c h×nh vÏ vÒ uèn nÕp, ®Þa hµo, ®Þa luü. - B¶n ®å tù nhiªn thÕ giíi, Tù nhiªn ViÖt Nam. III. Ho¹t ®éng d¹y häc GV: §inh ThÞ Sen Trêng THPT §øc Thä Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 1. æn ®Þnh tæ chøc líp: 2. KiÓm tra 15 phót: §Ò ra: H·y tr×nh bµy c¸c hÖ qu¶ chuyÓn ®éng tù quay quanh trôc cña Tr¸i §Êt §¸p ¸n: HÖ qu¶ chuyÓn ®éng tù quay quanh trôc cña Tr¸i §Êt - Sù lu©n phiªn ngµy ®ªm: do Tr¸i §Êt h×nh cÇu vµ vËn ®éng tù quay quanh trôc Tr¸i §Êt nªn mäi n¬i trªn bÒ mÆt Tr¸i §Êt lÇn lît ng· vÒ phÝa MÆt Trêi g©y nªn hiÖn tîng lu©n phiªn ngµy ®ªm - Giê trªn Tr¸i §Êt vµ ®êng chuyÓn ngµy quèc tÕ: + Giê trªn Tr¸i §Êt: Giê mói, giê ®Þa ph¬ng, giê quèc tÕ + §êng chuyÓn ngµy quèc tÕ: Trªn Tr¸i §Êt lóc nµo còng cã mét mói mµ ë ®ã cã 2 ngµy lÞch kh¸c nhau, do vËy lÊy kinh tuyÕn 1800 qua gi÷a mói giê sè 12 ë TBD lµm ®êng chuyÓn ngµy quèc tÕ - Sù lÖch híng chuyÓn ®éng cña c¸c vËt thÓ: ë BCB vËt chuyÓn ®éng lÖch vÒ bªn ph¶i theo híng chuyÓn ®éng 3. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 3.1 Më bµ×: GV nªu vÊn ®Ò: Tr¸i ®Êt cã d¹ng h×nh cÇu nhng thùc tÕ bÒ mÆt cña nã cã bÒ mÆt gå ghÒ (cã n¬i nh« lªn, cã n¬i h¹ thÊp xuèng, n¬i lµ lôc ®Þa, n¬i lµ ®¹i d¬ng..). Nguyªn nh©n nµo lµm cho bÒ mÆt ®Þa cÇu bÞ biÕn ®æi? 3.2 TiÕn tr×nh d¹y häc bµi míi: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu vÒ néi lùc H×nh thøc: C¶ líp Bíc 1: GV yªu cÇ HS nghiªn cøu néi dung SGK vµ kiÕn thøc ®· häc tr¶ lêi c©u hái: - Néi lùc lµ g×? - Nguyªn nh©n sinh ra néi lùc? Bíc 2: HS nghiªn cøu, tr¶ lêi. Bíc 3: GV chuÈn kiÕn thøc. Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu vÒ vËn ®éng theo ph¬ng th¼ng ®øng. TÝch hîp gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng vÒ mÆt kiÕn thøc Bíc 2: GV yªu cÇu HS ®äc SGK vµ tr×nh bµy ®ùc ®iÓm, kÕt qu¶, nguyªn nh©n cña vËn ®éng theo ph¬ng th¼ng ®øng? Cho vÝ dô? Bíc 2: HS nghiªn cøu, tr¶ lêi, bæ sung. Bíc 3: GV nhËn xÐt, chuÈn kiÕn thøc vµ bæ sung: Líp vá Tr¸i §Êt cã sù chuyÓn dÞch dÔ dµng chñ yÕu nhê cã sù chuyÓn ®éng cña c¸c dßng vËt chÊt qu¸nh dÎo ë líp Manti. N¬i c¸c dßng ®èi lu ®i lªn, vá Tr¸i §Êt sÏ ®îc n©ng lªn. N¬i c¸c dßng ®èi lu ®i xuèng, vá Tr¸i §Êt sÏ bÞ h¹ xuèng. Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu vÒ vËn ®éng theo ph¬ng n»m ngang. TÝch hîp gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng vÒ mÆt kÜ n¨ng H×nh thøc: Th¶o luËn nhãm Bíc 1: GV chia líp thµnh c¸c nhãm Ch½n vµ nhãm LÎ råi giao nhiÖm vô cho c¸c nhãm: - Nhãm Ch½n: T×m hiÓu vÒ hiÖn tîng uèn nÕp - Nhãm LÎ: T×m hiÓu vÒ hiÖn tîng ®øt g·y GV lu ý c¸c nhãm trao ®æi ®Ó hoµn thµnh néi dung phiÕu häc tËp (phÇn phô lôc) Bíc 2: HS trao ®æi, tr×nh bµy, bæ sung Bíc 3: GV ®Æt c©u hái thªm cho c¶ líp: - So s¸nh c¸c líp ®¸ tríc vµ sau khi cã hiÖn tîng ®øt g·y, uèn nÕp? V× sao cã sù kh¸c nhau ®ã? - Ph©n biÖt d¹ng ®Þa h×nh khe nøt, ®Þa hµo vµ ®Þa GV: §inh ThÞ Sen Néi dung chÝnh I. Néi lùc - Néi lùc lµ lùc ph¸t sinh tõ bªn trong Tr¸i §Êt. - Nguyªn nh©n: Néi lùc chñ yÕu ®îc sinh ra do nguån n¨ng lîng ë trong lßng Tr¸i §Êt. II. T¸c ®éng cña néi lùc 1. VËn ®éng theo ph¬ng th¼ng ®øng (vËn ®éng n©ng lªn vµ h¹ xuèng). - Lµ vËn ®éng n©ng lªn hay h¹ xuèng cña vá Tr¸i §Êt theo ph¬ng th¼ng ®øng - DiÔn ra trªn mét diÖn tÝch lín vµ diÔn ra chËm. - Bé phËn lôc ®Þa n¬i nµy ®îc n©ng lªn, n¬i kia bÞ h¹ xuèng sinh ra hiÖn tîng biÓn tiÕn vµ biÓn tho¸i. 2. VËn ®éng theo ph¬ng n»m ngang (Th«ng tin ph¶n håi phiÕu häc tËp) Trêng THPT §øc Thä Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 lòy? Bíc 4: GV nhËn xÐt, chuÈn kiÕn thøc 3. 3 Còng cè, ®¸nh gi¸ vµ híng dÉn häc bµi: Dùa vµo kiÕn thøc trong bµi ®Ó hoµn thµnh b¶ng theo mÉu sau: VËn ®éng kiÕn t¹o Kh¸i niÖm T¸c ®éng cña vËn ®éng ®Õn ®Þa h×nh - Tr¶ lêi c¸c c©u hái s¸ch gi¸o khoa. - ChuÈn bÞ tríc néi dung bµi 9. - PhiÕu häc tËp Tiªu chÝ Kh¸i niÖm §Æc ®iÓm Nguyªn nh©n KÕt qu¶ HiÖn tîng uèn nÕp HiÖn tîng ®øt g·y - Th«ng tin ph¶n håi phiÕu häc tËp - VËn ®éng theo ph¬ng n»m ngang lµm cho líp vá Tr¸i §Êt bÞ nÐn Ðp ë khu vùc nµy vµ t¸ch d·n ë khu vùc kh¸c, g©y lªn hiÖn tîng uèn nÕp, ®øt g·y Tiªu chÝ HiÖn tîng uèn nÕp HiÖn tîng ®øt g·y - Uèn nÕp lµ hiÖn tîng c¸c líp ®¸ - §øt g·y lµ hiÖn tîng c¸c líp ®¸ bÞ Kh¸i niÖm uèn thµnh nÕp. g·y, ®øt vµ dÞch chuyÓn ngîc híng nhau. - C¸c líp ®¸ kh«ng bÞ thay ®æi vÒ - C¸c líp ®¸ bÞ thay ®æi vÒ tÝnh chÊt §Æc ®iÓm tÝnh chÊt liªn tôc. liªn tôc. T¸c ®éng cña néi lùc theo ph¬ng - T¸c ®éng cña néi lùc theo ph¬ng Nguyªn nh©n -n»m ngang ë n¬i ®¸ cã ®é dÎo cao. n»m ngang ë nh÷ng khu vùc ®¸ cøng. - Cêng ®é yÕu t¹o thµnh nÕp uèn. - Cêng ®é yÕu t¹o thµnh ®øt g·y. - Cêng ®é m¹nh t¹o thµnh nói uèn - Cêng ®é m¹nh t¹o thµnh ®Þa lòy, ®Þa KÕt qu¶ nÕp. hµo. - T¸c ®éng cña néi cßn g©y ra c¸c hiÖn tîng ®éng ®Êt, nói löa. TiÕt 8 Bµi 9: T¸c ®éng cña ngo¹i lùc ®Õn ®Þa h×nh bÒ mÆT tr¸i ®Êt I. MỤC TI£U BµI HỌC: GV: §inh ThÞ Sen Ngµy so¹n: 29/ 9/ 2012 Trêng THPT §øc Thä Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 1.Kiến thức: - BiÕt kh¸i niÖm vÒ ngo¹i lùc vµ nguyªn nh©n sinh ra c¸c t¸c nh©n cña ngo¹i lùc. - Tr×nh bµy ®îc c¸c t¸c ®éng cña ngo¹i lùc lµm biÕn ®æi ®Þa h×nh qua qu¸ tr×nh phong ho¸. Ph©n biÖt c¸c qu¸ tr×nh phong ho¸ lý häc, ho¸ häc vµ phong ho¸ sinh häc. 2. Kü n¨ng: Quan s¸t, nhËn xÐt t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh phong ho¸ ®Õn ®Þa h×nh bÒ mÆt tr¸i ®Êt qua tranh ¶nh, h×nh vÏ… 3. Th¸i ®é: - BiÕt ®îc sù t¸c ®éng cña ngo¹i lùc tíi ®Þa h×nh bÒ mÆt Tr¸i §Êt lµm biÕn ®æi m«i trêng, cã th¸i ®é ®óng ®¾n ®èi víi viÖc sö dung, b¶o vÖ m«i trêng. II. PHƯƠNG Ph¸p vµ Ph¬ng TIỆN DẠY HỌC: 1. Ph¬ng ph¸p: - §µm tho¹i gîi më - Th¶o luËn 2. Ph¬ng tiÖn: - H×nh vÏ tranh ¶nh vÒ t¸c ®éng cña c¸c qu¸ tr×nh ngo¹i lùc. - B¶n ®å tù nhiªn thÕ giíi. III. TiÕn tr×nh tæ CHøC: 1.æn ®Þnh tæ chøc líp: 2. KiÓm tra bµi cò: Néi lùc lµ g×? Nguyªn nh©n sinh ra néi lùc? 3. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 3.1 Më bµ×: Më bµi: BÒ mÆt tr¸i ®Êt rÊt gå ghÒ, n¬i cao, n¬i thÊp. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ®ã ngoµi néi lùc cßn cã t¸c ®éng cña ngo¹i lùc. Ngo¹i lùc lµ g×, ngo¹i lùc kh¸c néi lùc ë ®iÓm nµo? 3.2 TiÕn tr×nh d¹y häc bµi míi: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh Néi dung chÝnh Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu vÒ t¸c ®éng I. Ngo¹i lùc: - Ngo¹i lùc lµ lùc cã nguån gèc tõ bªn ngoµi, ngo¹i lùc trªn bÒ mÆt Tr¸i §Êt. H×nh thøc: C¸ nh©n Bíc 1: GV yªu cÇu HS nghiªn cøu s¸ch - Nguyªn nh©n: Chñ yÕu lµ do nguån n¨ng lgi¸o khoa, nªu kh¸i niÖm ngo¹i lùc? îng cña bøc x¹ MÆt Trêi. - Ngo¹i lùc gåm t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè khÝ Nguyªn nh©n sinh ra ngo¹i lùc? hËu, c¸c d¹ng níc, sinh vËt vµ con ngêi. Bíc 2: HS tr¶ lêi, bæ sung. Bíc 3: GV nhËn xÐt, chuÈn kiÕn thøc. Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu vÒ qu¸ tr×nh phong hãa H×nh thøc: Th¶o luËn nhãm Bíc 1: GV chia líp thµnh 6 nhãm (2 bµn/nhãm) vµ giao nhiÖm vô cho c¸c nhãm nghiªn cøu SGK t×m hiÓu vÒ c¸c qu¸ tr×nh phong hãa (kÕt qu¶, nguyªn nh©n): - Nhãm 1,2: Phong hãa lÝ häc - Nhãm 3,4: Phong hãa hãa häc - Nhãm 5,6: Phong hãa sinh häc Bíc 2: HS trao ®æi, tr¶ lêi, bæ sung. Bíc 3: GV ®Æt thªm c©u hái cho HS: - V× sao qu¸ tr×nh phong hãa l¹i x¶y ra m¹nh nhÊt ë trªn bÒ mÆt Tr¸i §Êt? - T¹i sao ë miÒn khÝ hËu kh« h¹n vµ miÒn khÝ hËu l¹nh phong hãa lÝ häc l¹i x¶y ra m¹nh? - T¹i sao ë miÒn khÝ hËu nãng Èm, phong hãa hãa häc l¹i x¶y ra m¹nh h¬n ë c¸c II. T¸c ®éng cña ngo¹i lùc: C¸c qu¸ tr×nh ngo¹i lùc bao gåm: Phong hãa bµo mßn, vËn chuyÓn, båi tô. 1. Qu¸ tr×nh phong hãa: - Lµ qu¸ tr×nh ph¸ hñy vµ lµm biÕn ®æi c¸c lo¹i ®¸ vµ kho¸ng vËt do t¸c ®éng cña sù thay ®æi nhiÖt ®é, níc, «xi, khÝ CO2, c¸c lo¹i axit cã trong thiªn nhiªn vµ sinh vËt. - Qu¸ tr×nh phong hãa xÈy ra m¹nh nhÊt ë bÒ mÆt Tr¸i §Êt. a. Phong hãa lý häc: - Lµ sù ph¸ hñy ®¸ thµnh c¸c khèi vôn cã kÝch thíc to nhá kh¸c nhau mµ kh«ng lµm biÕn ®æi mµu s¾c, thµnh phÇn kho¸ng vËt vµ hãa häc cña chóng. - Nguyªn nh©n: Chñ yÕu do: + Sù thay ®æi nhiÖt ®é. + Sù ®ãng b¨ng cña níc. GV: §inh ThÞ Sen Trêng THPT §øc Thä Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 miÒn khÝ hËu l¹nh kh«? - Sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a phong hãa hãa häc vµ phong hãa lÝ häc lµ g×? Chóng cã mèi quan hÖ víi nhau nh thÕ nµo? - LÊy mét vµi vÝ dô trong thùc tÕ vÒ phong hãa sinh häc? - Theo em, ë ViÖt Nam cã nh÷ng kiÓu phong hãa nµo? Bíc 4: GV nhËn xÐt, chuÈn kiÕn thøc vµ nãi râ thªm vÒ c¸c d¹ng ®Þa h×nh Cac-xt¬ ë ViÖt Nam. b. Phong hãa hãa häc: - Lµ qu¸ tr×nh phong hñy ®¸, lµm biÕn ®æi thµnh phÇn, tÝnh chÊt hãa häc cña ®¸ vµ kho¸ng vËt. - Nguyªn nh©n: T¸c ®éng cña chÊt khÝ, níc, nh÷ng kho¸ng chÊt hßa tan trong níc... c. Phong hãa sinh häc: - Lµ sù ph¸ hñy ®¸ vµ kho¸ng vËt díi t¸c ®éng cña sinh vËt: Vi khuÈn, nÊm, rÔ c©y. - KÕt qu¶: + §¸ bÞ ph¸ hñy vÒ mÆt c¬ giíi. + BÞ ph¸ hñy vÒ mÆt hãa häc. 3. 3 Còng cè, ®¸nh gi¸ vµ híng dÉn häc bµi: Sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a phong hãa hãa häc vµ, phong hãa lÝ häc vµ phong hãa sinh häc qua phiÕu häc tËp sau: Tiªu chÝ Phong hãa lÝ häc Phong hãa hãa häc Phong hãa sinh häc KÕt qu¶ Nguyªn nh©n Lµm c¸c c©u 1, 3 trang 34 SGK. §äc tríc bµi míi: T¸c ®éng cña ngo¹i lùc ®Õn ®Þa h×nh bÒ mÆt cña Tr¸i ®Êt. TiÕt 9 Bµi 9: T¸c ®éng cña ngo¹i lùc ®Õn ®Þa h×nh bÒ mÆt tr¸I ®Êt ( tiÕp theo) Ngµy so¹n: 30/ 9/ 2012 I. MỤC TI£U BµI HỌC: 1.Kiến thức: - Ph©n biÖt ®îc c¸c qu¸ tr×nh: Bãc mßn, vËn chuyÓn, båi tô vµ biÕt ®îc t¸c ®éng cña c¸c qu¸ tr×nh nµy ®Õn ®Þa h×nh bÒ mÆt Tr¸i §Êt. - Ph©n biÖt ®îc mèi quan hÖ gi÷a 3 qu¸ tr×nh: Bãc mßn, vËn chuyÓn, båi tô. 2. Kü n¨ng: Qua tranh ¶nh quan s¸t vµ nhËn xÐt ®îc t¸c ®éng cña 3 qu¸ tr×nh ®Õn ®Þa h×nh bÒ mÆt Tr¸i §Êt 3. Th¸i ®é: BiÕt ®îc sù t¸c ®éng cña ngo¹i lùc tíi ®Þa h×nh bÒ mÆt tr¸i ®Êt lµm biÕn ®æi m«i trêng vµ cã th¸i ®é ®óng ®¾n víi viÖc sö dông, b¶o vÖ m«i trêng. II. PHƯƠNG Ph¸p vµ Ph¬ng TIỆN DẠY HỌC: 1. Ph¬ng ph¸p: - §µm tho¹i gîi më - Nªu vÊn ®Ò, ph¸t vÊn - Th¶o luËn nhãm 2. Ph¬ng tiÖn: - Tranh ¶nh. - H×nh vÏ vÒ c¸c d¹ng ®Þa h×nh do t¸c ®éng cña níc, giã, sãng biÓn b¨ng hµ t¹o nªn. III. TiÕn tr×nh tæ CHøC: 1.æn ®Þnh tæ chøc líp: 2. KiÓm tra bµi cò: + V× sao qu¸ tr×nh phong hãa l¹i x¶y ra m¹nh nhÊt ë trªn bÒ mÆt Tr¸i §Êt? + T¹i sao ë miÒn khÝ hËu kh« h¹n vµ miÒn khÝ hËu l¹nh phong hãa lÝ häc l¹i x¶y ra m¹nh? GV: §inh ThÞ Sen Trêng THPT §øc Thä Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 + T¹i sao ë miÒn khÝ hËu nãng Èm, phong hãa hãa häc l¹i x¶y ra m¹nh h¬n ë c¸c miÒn khÝ hËu l¹nh kh«? + Sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a phong hãa hãa häc vµ phong hãa lÝ häc lµ g×? Chóng cã mèi quan hÖ víi nhau nh thÕ nµo? 3. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 3.1 Më bµ×: S¶n phÈm cña qu¸ tr×nh phong hãa t¹o vËt liÖu cho qu¸ tr×nh vËn chuyÓn, båi tô. S¶n phÈm phong hãa chuyÓn vÞ trÝ kh¸c ban ®Çu nhê qu¸ tr×nh bãc mßn. 3.2 TiÕn tr×nh d¹y häc bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung chÝnh Ho¹t ®éng 1 : T×m hiÓu vÒ c¸c qu¸ tr×nh 2. Qu¸ tr×nh bãc mßn a. Kh¸i niÖm: ngo¹i lùc TÝch hîp gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng vÒ kiÕn Lµ qu¸ tr×nh c¸c t¸c nh©n ngo¹i lùc (níc ch¶y, sãng biÓn, b¨ng hµ, giã) lµm chuyÓn thøc vµ kÜ n¨ng dêi c¸c s¶n phÈm phong hãa khái vÞ trÝ ban ®Çu vèn cã cña nã. Th¶o luËn nhãm Bíc 1: GV chia líp thµnh 4 nhãm vµ giao nhiÖm b. Nh©n tè t¸c ®éng: vô c¸c nhãm th¶o luËn vÒ c¸c qu¸ tr×nh ngo¹i lùc - Do níc ch¶y trªn mÆt: - Do giã thæi (kh¸i niÖm, nh©n tè t¸c ®éng, c¸ch thøc t¸c ®éng). - Do sãng biÓn, b¨ng hµ chuyÓn ®éng - Nhãm 1,2: Qu¸ tr×nh bãc mßn. c. C¸ch thøc t¸c ®éng: - Nhãm 3,4: Qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. - X©m thùc: Lµ qu¸ tr×nh bãc mßn do níc ch¶y, sãng, giã... Bíc 2: HS trao ®æi, tr¶ lêi, bæ sung. - Mµi mßn: Do t¸c ®éng cña giã, níc Bíc 3: GV ®Æt thªm c©u hái cho c¸c nhãm: - KÓ tªn c¸c d¹ng ®Þa h×nh do qu¸ tr×nh bãc mßn biÓn t¹o d¹ng ®Þa h×nh: V¸ch biÓn, hµm Õch, bËc thÒm sãng vç. t¹o thµnh? - Thæi mßn: Qu¸ tr×nh bãc mßn do giã. - NÊm ®¸ ®îc h×nh thµnh nh thÕ nµo? - D¹ng ®Þa h×nh hµm Õch sãng vç ®îc h×nh thµnh D¹ng ®Þa h×nh: NÊm ®¸, hè tròng. 3. Qu¸ tr×nh vËn chuyÓn: nh thÕ nµo? a. Kh¸i niÖm: Bíc 4: GV nhËn xÐt, chuÈn kiÕn thøc Lµ sù tiÕp tôc cña qu¸ tr×nh bãc mßn. Lµ qu¸ tr×nh di chuyÓn vËt liÖu tõ n¬i nµy ®Õn TÝch hîp gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng n¬i kh¸c. (liªn hÖ) b. Nh©n tè t¸c ®éng: - Trùc tiÕp: Träng lùc - Gi¸n tiÕp: t¸c nh©n níc, giã, sãng, ... - Kho¶ng c¸ch dÞch chuyÓn phô thuéc vµo ®éng n¨ng cña qu¸ tr×nh, kÝch thíc vµ träng lîng cña vËt liÖu, ... c. C¸ch thøc t¸c ®éng: Ho¹t ®éng 2 : T×m hiÓu vÒ qu¸ tr×nh båi tô - Sù tiÕp tôc qu¸ tr×nh bãc mßn H×nh thøc: C¸ nh©n/ líp 4. Qu¸ tr×nh båi tô: - H·y tr×nh bµy kh¸i niÖm, nh©n tè t¸c ®éng? a. Kh¸i niÖm: - KÓ tªn c¸c d¹ng ®Þa h×nh do qu¸ tr×nh båi tô t¹o Lµ sù kÕt thóc cña qu¸ tr×nh vËn chuyÓn, tÝch tô c¸c vËt liÖu ph¸ hñy. thµnh? Nªu vÝ dô ë ViÖt Nam? - Gi÷a ba qu¸ tr×nh nµy cã mèi quan hÖ víi nhau b. Nh©n tè t¸c ®éng: + NÕu ®éng n¨ng gi¶m dÇn, vËt liÖu sÏ nh thÕ nµo? (GV chuÈn kiÕn thøc b»ng s¬ ®å) tÝch tô dÇn trªn ®êng ®i. + NÕu ®éng n¨ng gi¶m ®ét ngét th× vËt liÖu sÏ tÝch tô, ph©n líp theo träng lîng. Ho¹t ®éng 3 : T×m hiÓu mèi quan hÖ gi÷a néi c. C¸ch thøc t¸c ®éng: - Do giã: Cån c¸t, ®ôn c¸t (sa m¹c) lùc vµ ngo¹i lùc - Do níc ch¶y: B·i båi, ®ång b»ng H×nh thøc : C¸ nh©n/cÆp ®«i - Do níc biÓn, b·i biÓn Bíc 1: GV nªu c©u hái: Theo em, gi÷a néi lùc vµ ngo¹i lùc cã mèi quan hÖ víi nhau nh thÕ nµo? Bíc 2: HS trao ®æi, tr¶ lêi, bæ sung. Bíc 3: GV nhËn xÐt, chuÈn kiÕn thøc b»ng s¬ ®å GV: §inh ThÞ Sen Trêng THPT §øc Thä Gi¸o ¸n §Þa LÝ 10 (phô lôc) ®ång thêi nhÊn m¹nh: Néi lùc vµ ngo¹i lùc lµ hai qu¸ tr×nh ®èi nghÞch nhau, chóng lu«n t¸c ®éng ®ång thêi vµ t¹o ra c¸c d¹ng ®Þa h×nh trªn bÒ mÆt Tr¸i § 3. 3 Còng cè, ®¸nh gi¸ vµ híng dÉn häc bµi: - Gi¶i thÝch sù h×nh thµnh hµm Õch sãng vç b»ng s¬ ®å h×nh 9.6? - Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a qu¸ tr×nh phong hãa, vËn chuyÓn vµ båi tô? - Tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK - ChuÈn bÞ tríc néi dung bµi thùc hµnh: 4. Phô lôc Mèi quan hÖ gi÷a néi lùc vµ ngo¹i lùc Néi lùc Ngo¹i lùc §Þa h×nh cao N©ng cao Bãc mßn h¹ thÊp §Þa h×nh thÊp TiÕt 10 H¹ thÊp Båi tô n©ng cao Ngµy so¹n: 6/ 10/ 2012 Bµi 10: Thùc hµnh NhËn xÐt vÒ T¨ng sù ph©n vµnh ®ai ®éng T¨ng ®Êt, tÝnh c©n b»ng tÝnhbègåc¸c ghÒ nói löa vµ c¸c vïng nói löa trªn b¶n ®å I. MỤC TI£U BµI HỌC: 1.Kiến thức: - BiÕt ®îc sù ph©n bè c¸c vµnh ®ai ®éng ®Êt, nói löa, c¸c vïng nói trÎ trªn thÕ giíi. - NhËn xÐt, nªu ®îc mèi quan hÖ cña c¸c khu vùc nãi trªn víi c¸c m¶ng kiÕn t¹o. 2. Kü n¨ng: - RÌn luyÖn kØ n¨ng ®äc, x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña c¸c khu vùc nãi trªn trªn b¶n ®å. - X¸c ®Þnh mèi quan hÖ ®ã b»ng b¶n ®å… 3. Th¸i ®é: II. PHƯƠNG Ph¸p vµ Ph¬ng TIỆN DẠY HỌC: 1. Ph¬ng ph¸p: - §µm tho¹i gîi më - Th¶o luËn nhãm. - Sö dông ph¬ng tiÖn trùc quan. 2. Ph¬ng tiÖn: - B¶n ®å c¸c m¶ng kiÕn t¹o, c¸c vµnh ®ai ®éng ®Êt vµ nói löa trªn thÕ giíi. - B¶n ®å tù nhiªn thÕ giíi - TËp b¶n ®å thÕ giíi vµ c¸c ch©u lôc. III. TiÕn tr×nh tæ CHøC: 1.æn ®Þnh tæ chøc líp: 2. KiÓm tra bµi cò: Tr×nh bµy qu¸ tr×nh x©m thùc? KÓ tªn c¸c d¹ng ®Þa h×nh x©m thùc? 3. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 3.1 Më bµ×: Qu¸ tr×nh néi lùc cã mét vai trß quan träng trong sù thµnh t¹o ®Þa h×nh bÒ mÆt Tr¸i §Êt vµ g©y ra c¸c hiÖn tîng ®éng ®Êt, nói löa. Bµi häc h«m nay chóng ta t×m hiÓu sù ph©n bè c¸c vµnh ®ai ®éng ®Êt, nói löa trªn thÕ giíi. 3.2 TiÕn tr×nh d¹y häc bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Ho¹t ®éng 1 : Lµm viÖc theo cÆp TÝch hîp gi¸o dôc b¶o vÖ m«i trêng Néi dung chÝnh 1. X¸c ®Þnh c¸c vµnh ®ai ®éng ®Êt, nói löa, c¸c vïng nói trÎ trªn b¶n ®å GV: §inh ThÞ Sen