Tài liệu Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu của công ty cổ phần xuất nhập khẩu và hợp tác đầu tư vilexim

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN KHOA KINH TÉ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP Đề tài: GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU VÀ HỢP TÁC ĐẦU TƯ VILEXIM Giáo viên hướng dẫn Sinh viên thực hiện Lớp Khoa Khóa Hệ : TS. Nguyễn Anh Minh : Nguyễn Văn Khoa : QTKDQT : KT & KDQT : 45 : Chính quy Hà Nội, 4 -2007 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài “ Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu nông sản của Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu và hợp tác đầu tư Vilexim” là do tôi tự tìm hiểu, nghiên cứu và viết dưới sự hướng dẫn của Thầy giáo Nguyễn Anh Minh. Trong quá trình viết đề tài tôi có tham khảo một số tài liệu tham khảo, nhưng tôi cam đoan bài viết không sao chép bất cứ nội dung nào. Tôi xin chịu mọi trách nhiệm về nội dung của đề tài. Sinh viên Nguyễn Văn Khoa Nguyễn Văn Khoa 1 QTKDQT 45 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp MỤC LỤC MỤC LỤC.............................................................................................................................2 DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ LIỆU VÀ HÌNH VẼ.......................................5 LỜI MỞ ĐẦU...................................................................................................6 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ XUẤT KHẨU VÀ THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU CỦA DOANH NGHIỆP............................................................................8 1.1. TỔNG QUAN VỀ XUẤT KHẨU................................................................................8 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của xuất khẩu..............................................8 1.1.1.1. Khái niệm về xuất khẩu............................................................8 1.1.1.2. Đặc điểm của xuất khẩu............................................................8 1.1.2. Vai trò của xuất khẩu........................................................................9 1.1.3. Các hình thức của xuất khẩu..........................................................12 1.1.3.1. Xuất khẩu trực tiếp...................................................................12 1.1.3.2. Xuất khẩu gián tiếp..................................................................13 1.1.4. Quy trình xuất khẩu........................................................................14 1.1.5. Các nhân tố ảnh hưởng tới xuất khẩu.............................................19 1.2. Thúc đẩy xuất khẩu của các doanh nghiệp...............................................................22 1.2.1. Khái niệm.......................................................................................22 1.2.2. Nội dung của thúc đẩy xuất khẩu...................................................23 1.3. Sự cần thiết của việc thúc đẩy xuất khẩu mặt hàng nông sản của Việt nam........24 1.3.1. Tận dụng lợi thế của quốc gia........................................................24 1.3.2. Thúc đẩy xuất khẩu là điều kiện mở rộng quy mô xuất khẩu, tạo điều kiện cho tăng trưởng và phát triển ổn định.......................................25 1.3.3. Tăng cường hội nhập kinh tế quốc tế.............................................25 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG XUẤT KHẨU NÔNG SẢN CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU VÀ HỢP TÁC ĐẦU TƯ VILEXIM..........................27 2.1. Giới thiệu về công ty Vilexim.....................................................................................27 Nguyễn Văn Khoa 2 QTKDQT 45 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển..................................................27 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn...................................................28 2.1.3. Cơ cấu bộ máy quản lý...................................................................29 2.1.4. Kết quả kinh doanh của công ty.....................................................33 2.2. Thực trạng hoạt động xuất khẩu nông sản của Công ty.........................................35 2.2.1. Về kim ngạch xuất khẩu nông sản của Công ty.............................35 2.2.2. Cơ cấu mặt hàng nông sản xuất khẩu của công ty.........................37 2.2.2.1. Gạo...........................................................................................38 2.2.2.2. Cà phê......................................................................................40 2.2.2.3. Hạt tiêu.....................................................................................41 2.2..2.4. Lạc...........................................................................................42 2.2.3. Các thị trường xuất khẩu nông sản của Công ty Vilexim..............42 2.2.3.1. Thị trường ASEAN..................................................................43 2.2.3.2. Thị trường EU..........................................................................45 2.2.3.3. Thị trường Nhật Bản................................................................46 2.2.3.4 Thị trường Mỹ...........................................................................47 2.2.4. Các biện pháp mà công ty áp dụng để thúc đẩy xuất khẩu nông sản.....47 2.3. Đánh giá hoạt động xuất khẩu nông sản của công ty...............................................49 2.3.1. Ưu điểm trong hoạt động xuất khẩu nông sản của công ty............49 2.3.2. Mặt hạn chế trong hoạt động xuất khẩu nông sản của công ty......50 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU NÔNG SẢN CỦA CÔNG TY VILEXIM TRONG THỜI GIAN TỚI.....................53 3.1. Phương hướng thúc đẩy xuất khẩu nông sản của công ty.......................................53 3.1.1. Triển vọng xuất khẩu nông sản của Việt Nam...............................53 3.1.2. Định hướng xuất khẩu nông sản của công ty trong thời gian tới...53 3.2. Các giải pháp và kiến nghị nhằm thúc đẩy xuất khẩu nông sản của công ty VILEXIM............................................................................................................................54 3.2.1. Giải pháp đối với Công ty..............................................................54 Nguyễn Văn Khoa 3 QTKDQT 45 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp 3.2.1.1. Giải pháp tạo nguồn hàng ổn định...........................................54 3.2.1.2. Mở rộng thị trường tiêu thụ hàng nông sản.............................55 3.2.1.3. Đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại.................................57 3.2.1.4. Những giải pháp khác..............................................................58 3.2.2. Kiến nghị đối với nhà nước............................................................59 3.2.2.1. Tăng cường hỗ trợ các hoạt động sản xuất và chế biến nông sản..59 3.2.2.2. Trợ giúp cho các công ty xuất khẩu hàng nông sản.................59 3.2.2.3. Hoàn thiện chính sách và cơ chế quản lý xuất khẩu theo hướng đơn giản, thông thoáng và phù hợp với cơ chế thị trường:...................61 KẾT LUẬN....................................................................................................62 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................63 Nguyễn Văn Khoa 4 QTKDQT 45 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ LIỆU VÀ HÌNH VẼ Bảng 2.1 Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty giai đoạn 2001-2006...33 Bảng 2.2 Kim ngạch xuất khẩu nông sản của Công ty Vilexim giai đoạn 2001-2006......................................................................................36 Bảng 2.3 Tình hình xuất khẩu nông sản của Công ty giai đoạn 2001-2006... 39 Bảng 2.4 Kim ngạch xuất khẩu nông sản của Công ty sang các thị trường....44 Hình 2.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức Công ty Vilexim............................................ 34 Hình 2.2 Cơ cấu mặt hàng xuất khẩu nông sản của Công ty giai đoạn 20012006..................................................................................................37 Hình 2.3 Cơ cấu thị trường xuất khẩu nông sản của Công ty Vilexim giai đoạn 2001-2006.......................................................................................................43 Nguyễn Văn Khoa 5 QTKDQT 45 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp LỜI MỞ ĐẦU Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước, phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, nền kinh tế nước ta đã và đang đạt được những thành tựu to lớn trên các lĩnh vực của đời sống kinh tế xã hội. Trong bối cảnh khu vực hóa và toàn cầu hóa đang diễn ra mạnh mẽ giữa các quốc gia trên thế giới. Những năm qua, quá trình mở cửa hội nhập kinh tế quốc tế của quốc gia ngày càng diễn ra mạnh mẽ, sâu rộng và đã đạt được những thành tựu đáng kể, đặc biệt trong lĩnh vực xuất khẩu góp phần quan trọng thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Điểm mốc đánh dấu cho sự hội nhập toàn diện đó là việc Việt Nam là thành viên chính thức thứ 150 của tổ chức Thương mại thế giới(WTO). Việc tham gia WTO mở ra cho đất nước những cơ hội và thách thức to lớn. Xuất khẩu là một nội dung quan trọng của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Thông qua xuất khẩu chúng ta có thể tận dụng các tiềm năng và lợi thế sẵn có của đất nước để sản xuất hàng hóa phục vụ cho trao đổi, buôn bán với nước ngoài, tăng thu ngoại tệ từ đó có thể mua sắm các loại máy móc thiết bị phục vụ cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trong nhiều năm qua, xuất khẩu nông sản là một trong những mặt hàng chủ lực trong cơ cấu mặt hàng xuất khẩu của Việt nam. Tuy đã đạt được những thành tích đáng kể nhưng xuất khẩu nông sản thời gian qua vẫn chưa tương xứng vời tiềm năng và lợi thế của đất nước. Trong xu hướng tự do hóa thương mại hiện nay, sự cạnh tranh giữa các công ty xuất khẩu nông sản trong và ngoài nước ngày càng trở nên gay gắt và quyết liệt. Do đó để hoạt động này mang lại hiệu quả cao hơn bên cạnh việc thực hiện các hoạt động thúc đẩy ở tầm vĩ mô để tạo môi trường thuận lợi cho xuất khẩu nông sản thì vấn đề nghiên cứu đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu Nguyễn Văn Khoa 6 QTKDQT 45 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp nông sản của các công ty trong đó có công ty Vilexim là cực kỳ cần thiết. Nó giúp cho công ty có những giải pháp thích hợp nhằm thúc đẩy và nâng cao hơn nữa hiệu quả xuất khẩu. Với nhận thức trên cùng với những kiến thức đã được trang bị tại nhà trường, vận dụng vào thực tế công ty Vilexim, tôi đã chọn đề tài: “Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu nông sản của công ty Cổ phấn Xuất nhập khẩu và Hợp tác Đầu tư Vilexim” làm đề tài nghiên cứu trong chuyên đề thực tập của mình. Mục đích nghiên cứu của đề tài: Là nghiên cứu, đánh giá về thực trạng hoạt động xuất khẩu và thúc đẩy xuất khẩu nhóm hàng nông sản tại công ty Vilexim, trên cơ sở đó đưa ra một số giải pháp nhằm thúc đẩy xuất khẩu nông sản của Công ty Vilexim trong thời gian tới. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: Là hoạt động xuất khẩu hàng nông sản(gạo, cà phê, hạt tiêu, lạc) của Công ty cổ phần xuất nhập khẩu và hợp tác đầu tư Vilexim giai đoạn 2001 – 2006. Kết cấu của chuyên đề: Ngoài Lời cam đoan, Mục lục, Danh mục các bảng số liệu và hình vẽ, Lời mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, Nội dung của đề tài gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận chung về Xuất khẩu và thúc đẩy xuất khẩu của các doanh nghiệp Chương 2: Thực trạng xuất khẩu nông sản của công ty Vlexim Chương 3: Phương hướng và giải pháp thúc đẩy xuất khẩu nông sản của công ty Vilexim trong thời gian tới Nguyễn Văn Khoa 7 QTKDQT 45 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ XUẤT KHẨU VÀ THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU CỦA DOANH NGHIỆP 1.1. TỔNG QUAN VỀ XUẤT KHẨU 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của xuất khẩu 1.1.1.1. Khái niệm về xuất khẩu Xuất khẩu là việc đưa hàng hóa và dich vụ ra khỏi một nước sang các quốc gia khác để bán nhằm thu được lợi nhuận. Xuất khẩu là một bộ phận của thương mại quốc tế, là một mặt biểu hiện các mối quan hệ xã hội trên phạm vi toàn cầu, nó phản ánh sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các nền kinh tế của các quốc gia. Thông qua xuất khẩu các nước tham gia vào việc phân công lao động quốc tế, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế và khẳng định vị thế của quốc gia trên thương trường. Xuất khẩu tạo điều kiện cho các quốc gia khai thác được tiềm năng và lợi thế của quốc gia mình, từ đó góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội. Xuất khẩu được coi là hình thức thâm nhập thị trường nước ngoài ít rủi ro và chi phí nhất. 1.1.1.2. Đặc điểm của xuất khẩu * Xuất khẩu đem lại nguồn thu to lớn đối với các quốc gia phát triển kinh tế hướng về xuất khẩu. * Xuất khẩu là hoạt động mua bán hàng hóa vượt qua biên giới của một quốc gia, đồng tiền thanh toán là ngoại tệ đối với một hoặc cả hai bên. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng có xu hướng phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu. Điều đó đã mở ra cho các quốc gia Nguyễn Văn Khoa 8 QTKDQT 45 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp những cơ hội có thể tiếp cận với các thị trường nước ngoài một cách dễ dàng hơn, qui mô cũng như dung lượng của thị trường ngày càng được mở rộng. * Trong nền kinh tế mở đó, các doanh nghiệp đang đứng trước những cơ hội to lớn để có thể đưa hàng hóa và dịch vụ của mình đi đến khắp các nơi trên thế giới. Tuy nhiên hoạt động xuất khẩu cũng gặp phải những rào cản hết sức đáng kể đó là các chủ thể tham gia hoạt động xuất khẩu có sự khác nhau về ngôn ngữ, đặc biệt là về phong tục tập quán và thể chế chính trị pháp luật cũng như mức độ phát triển của các quốc gia. * Hoạt động xuất khẩu chịu sự chi phối của Luật pháp quốc gia, điều ước quốc tế, tập quán quốc tế. Vì vậy có thể thấy tính phức tạp của các hoạt động xuất khẩu trong kinh doanh quốc tế. * Ngoài các chủ thể là bên xuất và bên nhập thì xuất khẩu còn có sự tham gia của hệ thống các ngân hàng, hệ thống buu chính viễn thông quốc tế, các hãng giao nhận vận tải quốc tế. 1.1.2. Vai trò của xuất khẩu * Xuất khẩu tạo nguồn vốn chủ yếu cho nhập khẩu, phục vụ cho công cuộc công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước. Công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước là con đường tất yếu để khắc phuc tình trạng nghèo nàn lạc hậu và chậm phát triển của đất nước. Công nghiệp hóa hiện đại hóa đòi hỏi phải có nguồn vốn lớn để nhập khẩu máy móc thiết bị, kỹ thuật công nghệ tiên tiến. Để làm được điều này cần phải xây dựng một nền công nghiệp hướng về xuất khẩu . * Xuất khẩu làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: Cùng với những thành tựu của các cuôc cách mạng khoa học- kỹ thuật. Cơ cấu kinh tế của các quốc gia trên thế giới đã đang và sẽ thay đổi mạnh mẽ. Trong đó sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ nông nghiệp sang công nghiệp và Nguyễn Văn Khoa 9 QTKDQT 45 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp dịch vụ là phù hợp với xu thế phát triển của thế giới và của thời đại và đó là một tất yếu khách quan. Sự tác động của xuất khẩu đối với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế được thể hiện qua: - Xuất khẩu tạo điều kiện cho các ngành khác có cơ hội phát triển - Xuất khẩu tạo điều kiện mở rộng thị trường sản phẩm, góp phần ổn định sản xuất, tạo lợi thế nhờ tính quy mô. - Xuất khẩu có vai trò thúc đẩy chuyên môn hóa, tăng cường hiệu quả sản xuất của từng quốc gia. Nó cho phép chuyên môn hóa cả về chiều rộng cũng như chiều sâu. - Xuất khẩu làm tăng dự trữ ngoại tệ quốc gia, mang lại một nguồn vốn không nhỏ để quốc gia có thế thực hiện các chương trình cải cách để canh tân đất nước. - Thông qua xuất khẩu hàng hóa của một quốc gia có điều kiện tham gia vào cuộc canh tranh trên thị trường Quốc tế cả về giá cả và chất lượng, từ đó tác động đến các doanh nghiệp buộc họ phải tổ chức lại sản xuất cho thích hợp, để có thể thích nghi được với môi trường kinh doanh quốc tế. * Hoạt động xuất khẩu phát huy được các lợi thế của đất nước: Hoạt động xuất khẩu là hoạt động tất yếu của các quốc gia trong quá trình phát triển kinh tế và hội nhập kinh tế quốc tế của mình. Do có sự khác nhau về vị trí địa lý, điều kiên tự nhiên, nguồn nhân lực, trình độ phát triển khoa học công nghệ,... mà mỗi quốc gia có thể có những lợi thế về một số lĩnh vực này nhưng lại không có có thế mạnh về một số lĩnh vực khác so với các quốc gia khác. Để có thể phát huy được các mặt mạnh, khắc phục những mặt còn hạn chế, tận dụng các cơ hội cũng như đối phó với những thách thức, tạo ra sự cân Nguyễn Văn Khoa 10 QTKDQT 45 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp bằng trong sản xuất và tiêu dùng thì các quốc gia phải tiến hành trao đổi hàng hóa và dịch vụ cho nhau: Bán những gì mình có lợi thế và mua những gì mà mình không sản xuất được hoặc sản xuất kém hiệu quả. Tuy nhiên ngay cả khi một quốc gia không có lợi thế tuyệt đối về sản xuất một mặt hàng nào đấy thì khi tham gia vào thương mại quốc tế các quốc gia đó cũng thu được những lợi ích không nhỏ từ hoạt động này. * Xuất khẩu có vai trò kích thích đổi mới trang thiết bị và công nghệ sản xuất: Hoạt động xuất khẩu là hoạt động hướng ra thị trường thế giới, một thị trường mà mức độ cạnh tranh ngày càng trở nên khốc liệt. Vì vậy mỗi doanh nghiệp để có thể tồn tại, đứng vững và phát triển trong thị trường thì cần phải đưa ra thị trường những sản phẩm có chất lượng cao nhưng giá thành phải hợp lý. Điều này ngoài phụ thuộc vào công tác quản trị sản xuất kinh doanh, trình độ tay nghề của người lao động còn phụ thuộc rất lớn vào công nghệ sản xuất. Để có thể cạnh tranh trên thị trường đòi hỏi mỗi doanh nghiệp luôn tìm tòi sáng tạo để cái tiến, nâng cao chất lượng công nghệ có như vậy hoạt động xuất khẩu mới đạt hiệu quả cao hơn. * Xuất khẩu có tác động tích cực tới việc giải quyết công ăn việc làm và cải thiện đời sông nhân dân: Kinh nghiệm của những nước đi trước đã chỉ ra rằng, hướng nền kinh tế ra thị trường nước ngoài ngoài việc tạo thêm nhiều công ăn việc làm cho người lao động, còn đạt được mục đích phát triển nguồn nhân lực, tăng thêm thu nhập và đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngày càng đa dạng và phong phú hơn của nhân dân. Đối với những quốc gia có lợi thế về nguồn lao động thì việc phát triển các ngành sản xuất sử dụng nhiều lao động hướng về xuất khẩu sẽ Nguyễn Văn Khoa 11 QTKDQT 45 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp tân dụng được lợi thế quốc gia góp phần vào việc tăng trưởng và phát triển của đất nước. * Xuất khẩu là cơ sở để mở rộng và thúc đẩy các hoạt động kinh tế đối ngoại của quốc gia. Từng bước nâng cao vị thế của quốc gia trên trường quốc tế: Xuất khẩu và các mối quan hệ kinh tế đối ngoại có tác động qua lại lẫn nhau. Đẩy mạnh xuất khẩu làm tăng cường hợp tác quốc tế với các nước, nâng cao vị thế của quốc gia trên trường quốc tế. Xuất khẩu và công nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu thúc đẩy các ngành khác cùng phát triển như hệ thống ngân hàng, bảo hiểm, bưu chính viễn thông và vận tải quốc tế ngày càng phát triển và hoàn thiên. Ngược lại, chính các quan hệ kinh tế đối ngoại lại tạo tiền đề cho việc mở rộng xuất khẩu. 1.1.3. Các hình thức của xuất khẩu Trong kinh doanh, hoạt động xuất khẩu diễn ra dưới hai hình thức là xuất khẩu trực tiếp và xuất khẩu gián tiếp. Những hình thức này sẽ được các công ty sử dụng làm công cụ để thâm nhập thị trường quốc tế. 1.1.3.1. Xuất khẩu trực tiếp Xuất khẩu trực tiếp là hoạt động bán hàng trực tiếp của một công ty cho các khàch hàng của mình ở thị trường nước ngoài. Việc các công ty bán hàng sang thị trường quốc gia khác là hoạt động kinh doanh quốc tế của công ty đó. Các công ty có kinh nghiệm kinh doanh quốc tế thường trực tiếp bán các sản phẩm của mình ra thị trường nước ngoài. Những ai có nhu cầu mua và tiêu dùng sản phẩm của công ty đều là khách hàng của công ty. Để thâm nhập thị trường quốc tế qua xuất khẩu trực tiếp, các công ty thướng sử dụng hai hình thức chủ yếu sau: * Đại diện bán hàng. Nguyễn Văn Khoa 12 QTKDQT 45 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Đại diện bàn hàng là hình thức bán hàng không mang danh nghĩa của mình mà lấy danh nghĩa của người ủy thác nhằm nhận lương và một phần hoa hồng trên cơ sở giá trị hàng hóa bán được. Trên thực tế, đại diện bán hàng hoạt động như là nhân viên bán hàng của công ty ở thị trường nước ngoài. Công ty sẽ ký hợp đồng trực tiếp với khác hàng ở thị trường nước đó. * Đại lý phân phối. Đại lý phân phối là người mua hàng hóa của công ty để bán theo kênh tiêu thụ ở khu vực mà công ty phân định. Công ty khống chế phạm vi phân phối, kênh phân phối ở thị trường nước ngoài. Đại lý phân phối chấp nhận toàn bộ rủi ro liên quan đến việc bán hàng hóa ở thị trường đã phân định và thu lợi nhuận chênh lệch qua giá mua và giá bán. 1.1.3.2. Xuất khẩu gián tiếp Xuất khẩu gián tiếp là hình thức bán hàng hóa và dịch vụ của công ty ra nước ngoài thông qua trung gian. Các trung gian mua bán chủ yếu trong kinh doanh xuất khẩu là: * Đại lý. Đại lý là các cá nhân hay tổ chức đại diện cho nhà xuất khẩu thực hiện một hoặc một số công việc nào đó ở thị trường nước ngoài. Đại lý chỉ thực hiện một công việc nào đó cho công ty ủy thác và nhận thù lao. Đại lý không chiếm hữu và sở hữu hàng hóa. Đại lý đóng vai trò là người thiết lập quan hệ hợp đồng giữa công ty và khách hàng ở thị trường nước ngoài. * Công ty quản lý xuất khẩu. Công ty quản lý xuất khẩu là các công ty nhận ủy thác và quản lý công tác xuất khẩu hàng hóa. Công ty quản lý xuất khẩu hàng hóa hoạt động trên danh nghĩa của công ty xuất khẩu nên là nhà xuất khẩu gián tiếp. Việc làm thủ tục xuất khẩu Nguyễn Văn Khoa 13 QTKDQT 45 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp do công ty quản lý xuất khẩu đảm nhiệm. Bản chất của công ty quản lý xuất khẩu là làm các dịch vụ quản lý và thu được một khoản thù lao nhất định từ các hoạt động đó. * Công ty kinh doanh xuất khẩu. Công ty kinh doanh xuất khẩu là công ty hoạt động như nhà phân phối độc lập có chức năng kết nối các khách hàng nước ngoài với công ty xuất khẩu trong nước để đưa hàng hóa ra nước ngoài tiêu thụ. Ngoài việc thực hiện các hoạt động trực tiếp liên quan đến xuất khẩu, các công ty này còn cung ứng các dịch vụ xuất nhập khẩu và thương mại đối lưu, thiết lập và mở rộng các kênh phân phối, tài trợ cho các dự án thương mại và đầu tư, thậm chí trực tiếp thực hiện sản xuất để bổ trợ một công đoạn nào đó cho các sản phẩm ví dụ như bao gói, in ấn... Bản chất của công ty kinh doanh xuất khẩu là thực hiện các dịch vụ kinh doanh xuất khẩu nhằm kết nối các khách hàng nước ngoài với công ty xuất khẩu. Tuy nhiên, các công ty kinh doanh xuất khẩu này có nhiều vốn, mối quan hệ và cơ sở vật chất tốt nên có thể làm các dịch vụ bổ trợ cho hoạt động xuất khẩu của công ty xuất khẩu. Ngoài ra, các công ty kinh doanh xuất khẩu hiểu biết rõ chuyên sâu về thị trường nước ngoài và họ thể cung cấp những chuyên gia có trình độ và nghiệp vụ chuyên nghiệp cho các công ty xuất khẩu. 1.1.4. Quy trình xuất khẩu * Nghiên cứu thị trường xuất khẩu Mỗi thị trường hàng hóa ở các quốc gia khác nhau đều tuân theo những quy luật nhất định.Vì vậy để tham gia vào bất kỳ một thị trường nào doanh nghiệp cũng cần phải tiến hành nghiên cứu thị trường. Thông qua việc nghiên thị trường sẽ giúp cho doanh nghiệp nắm được các thông tin về thị trường mà doanh nghiệp dự định xuất khẩu: như về thị hiếu của người tiêu dùng, yêu cầu Nguyễn Văn Khoa 14 QTKDQT 45 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp của thị trường đối với hàng hóa, về mức độ cạnh tranh của thị trường, cũng như những rào cản mà doanh nghiệp có thể gặp phải trong quá trình xuất khẩu của mình. Doanh nghiệp có thể tiến hành nghiên cứu thị trường thông qua những thông tin sơ cấp khảo sát thị trường qua việc phỏng vấn trực tiếp hoặc phỏng vấn qua điện thoai, tiến hành các cuộc điều tra... Thực hiện theo cách này giúp doanh nghiệp thu thập được những thông tin khá xác thực về thị trường qua đó doanh nghiệp sẽ có những chiến lược cụ thể để thâm nhập thị trường một cách có hiệu quả nhất. Tuy nhiên phương pháp này khá tốn kém, và doanh nghiệp phải có đội ngũ Marketing chuyên nghiệp. Doanh nghiệp cũng có thể nghiên cứu thị trường qua nguồn thông tin thứ cấp đó là các nguồn từ sách báo, tạp chí, số liệu thông kê... do các trung tâm, tổ chức quốc tế ấn bản. Phương pháp này có ưu điểm là chí phi ít nhưng lại thu được nguồn thông tin lớn. Nhược điểm của phương pháp này là thông tin thu được thường chung chung và có độ chính xác không cao. Khi nghiên cứu thị trường, doanh nghiệp cần phải phân tích kỹ các vấn đề như: - Tình hình cung cầu hàng hóa trên thị trường. - Phân tích những biến động của giá hàng hóa trong quá khư, giá cả hiện tại và xu huớng biến động giá cả trong tương lai. - Nghiên cứu chính sách ngoại thương của quốc gia và chính sách ngoại thương của các quôc gia khác trên thế giới. * Lựa chọn mặt hàng xuất khẩu Trên cở sở kết quả nghiên cứu thị trường đã thu được, doanh nghiệp tiến hành lựa chọn mặt hàng xuất khẩu. Trong quá trình lựa chọn mặt hàng xuất khẩu doanh nghiệp cần tìm hiểu những quy định của chính phủ về các mặt hàng được phép xuất khẩu, Nguyễn Văn Khoa 15 QTKDQT 45 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp những quy định của chính phủ nước nhập khẩu về hàng hóa nhập khẩu. Bên cạnh đó doanh nghiệp cũng cần phải nắm được yêu cầu của thị truờng về hàng hóa đó như: giá trị, công dụng, quy cách phẩm chất, bao gói...Doanh nghiệp sẽ xuất khẩu những mặt hàng mà mình có thế mạnh. Việc lựa chọn mặt hàng xuất khẩu, doanh nghiệp cũng cần phải quan tâm đến cung cầu hàng hóa đó, cũng như các hàng hóa bổ sung thay thế khác trên thị trường nội địa. * Lựa chọn thị trường xuất khẩu Doanh nghiệp phải tiến hành xác định thị trường mà mình dự định xuất khẩu để từ đó đưa ra cách thức thâm nhập có hiệu quả nhất. Để lựa chọn được thị trường thích hợp doanh nghiệp cần phải quan tâm đến các yếu tố như cung cầu hàng hóa trên thị trường đó, các chỉ tiêu kinh tế như tổng sản phẩm quốc dân, thu nhập bình quân đầu người, cơ cấu thu nhập chi tiêu, chính sách xuất nhập khẩu, cũng như quan hệ của quốc gia đó đối với thế giới. Doanh nghiệp cần phải xác định được qui mô và dung lượng của thị trường. * Lựa chọn đối tác xuất khẩu Sau khi đã lựa chọn được mặt hàng cũng như thị trường xuất khẩu, doanh nghiệp cần tìm cho mình một đối tác phù hợp và đáng tin cậy để cùng hợp tác kinh doanh. Thành bại của doanh nghiêp phụ thuộc rất lớn vào việc hợp tác này. Doanh nghiệp có thể tìm kiếm đối tác thông qua giới thiệu, hoăc qua việc doanh nghiệp tự điều tra, đàm phán. Khi lựa chọn doanh nghiệp cần quan tâm đến các yếu tố như chữ tín, khả năng tài chính, qui mô, cũng như tính chuyên nghiệp của đối tác. * Lập phương án kinh doanh Doanh nghiệp phải tiến hành lập phương án kinh doanh để định hướng các mục tiêu cần phải đạt đến. Phương án kinh doanh bao gồm việc đánh giá lại thị trường, mặt hàng, xác định điều kiện và phương thức kinh doanh, đề ra các mục tiêu và phải chỉ ra được những cách thức, biện pháp thực hiện. Qua Nguyễn Văn Khoa 16 QTKDQT 45 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp đó đưa ra các chỉ tiêu để đánh giá kết quả và hiệu quả của phương án kinh doanh. * Tạo nguồn hàng xuất khẩu Thu mua, huy động nguồn hàng cho xuất khẩu và tổ chức thực hiện hợp đồng xuất khẩu với nước ngoài là hai khâu có quan hệ mật thiết trong hoạt động xuất khẩu. Thông qua việc nghiên cứu nguồn hàng, doanh nghiệp có thể nắm được khả năng cung cấp hàng xuất khẩu của các đơn vị trong và ngoài ngành, nguồn hàng hiện có tại thị trường và các biện pháp để thu mua, huy động những nguồn hàng đó sao cho phù hợp với tiến độ và kế hoạch kinh doanh của doanh nghiệp. Để tạo nguồn hàng cho xuất khẩu doanh nghiệp có thể đầu tư trực tiếp hoặc gián tiếp cho sản xuất, có thể thu gom hoặc ký hợp đồng với các doanh nghiệp cung ứng, các đơn vị sản xuất. Với xu hướng giảm xuất khẩu sản phẩm thô, đặc biệt trong xuất khẩu nông sản, nhiều doanh ngiệp xuất khẩu thường tổ chức sơ chế hoặc chế biến nhằm tăng giá trị xuất khẩu. * Giao dịch đàm phán và ký kết hợp đồng Đàm phán hợp đồng kinh doanh là cuộc đối thoại giữa hai hay nhiều nhà kinh doanh đai diện cho một tổ chức, doanh nghiệp... nhằm thỏa thuận với nhau về các điều khoản giao dịch mà mỗi bên có thể chấp nhận được. Đàm phán hợp đồng kinh doanh quốc tế là một loại đàm phán hợp đồng kinh doanh trong đó yếu tố quốc tế được thể hiện ở việc có ít nhất hai chủ thể quốc tịch khác nhau tham gia đàm phán để lập nên các hợp đồng kinh doanh quốc tế. Kết thúc các cuộc đàm phán này có thể đưa đến kết quả là hợp đồng kinh doanh được ký kết. Nhưng cũng có thể xảy ra trường hợp đàm phán không đưa đến hợp đồng ( đàm phán nhằm thu thập thông tin, đàm phán Nguyễn Văn Khoa 17 QTKDQT 45 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp không có kết quả), hoặc có trường hợp ký hợp đồng nhưng không cần đàm phán ( chỉ có chào hàng và được chấp nhận ngay – đó là các giao dịch diễn ra thường xuyên và nằm trong một khuôn khổ nhất định). Trong kinh doanh nói chung và trong kinh doanh quốc tế nói riêng, người ta có thể sử dụng một trong ba phương thức đàm phán: đàm phán qua thư tín, đàm phán qua điện thoại và đàm phán trực tiếp. Mỗi phương thức có những ưu và nhược điểm riêng tuy từng trường hợp, ngành nghề, lĩnh vực, qui mô mà lựa chọn cho phù hợp hoặc cũng có thể phối hợp cả ba phương thức. Trong điều kiện công nghệ thông tin và bưu chính viễn thông ngày càng phát triển thì phương thức đàm phán qua thư tín và qua điện thoại ngày càng được sử dụng nhiều và nó phù hợp vói những hơp đồng có trị giá hợp đồng nhỏ. Đối với những hợp đồng có trị giá lớn hoặc các bên đối tác mới làm ăn với nhau thì phương thức đàm phán trực tiếp được sử dụng là phổ biến. * Tố chức thực hiện hợp đồng xuất khẩu Sau khi hợp đồng được ký kết, cac bên tiến hành các nghiệp vụ để tổ chức thực hiện hợp đồng xuất khẩu. Trình tự thực hiện hợp đồng xuất khẩu bao gồm các bước sau: - Kiểm tra L/C, TTR - Xin giấp phép xuất khẩu - Chuẩn bị hàng hóa - Thuê phương tiện vận chuyển - Kiểm tra hàng hóa - Làm thủ tục hải quan - Giao hàng lên tàu - Mua bảo hiểm cho lô hàng xuất khẩu - Làm thủ tục thanh toán Nguyễn Văn Khoa 18 QTKDQT 45 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp - Giải quyết tranh chấp (nếu có) 1.1.5. Các nhân tố ảnh hưởng tới xuất khẩu * Thuế quan Thuế quan là một loại thuế đánh vào mỗi đơn vị hàng hóa xuất khẩu hay nhập khẩu của mỗi quốc gia. Như vậy thuế quan bao gồm thuế nhập khẩu và thuế xuất khẩu. Thuế quan nhập khẩu là một loai thuế đánh vào mỗi đơn vị hàng nhập khẩu, theo đó người mua trong nước phải trả cho hàng hóa nhập khẩu một khoản lớn hơn mức mà người xuất khẩu ngoại quốc nhận được. Chính nội dung kinh tế thực tế này sẽ gây nên tác động của thuế nhập khẩu đối với hoạt động trao đổi thương mại quốc tế. Thuế quan nhập khẩu gây nên cản trở đối với họa động thương mại quốc tế, và có xu hướng bảo hộ sản xuất trong nước dẫn đến viêc cạnh tranh không lành mạnh giữa nhà xuất khẩu và nhà sản xuất trong nước. Hiện nay, mức thuế quan bình quân ngày càng thấp, tuy rằng mức thuế hàng nông sản ở một số nước vẫn cao. Xu hướng hiện nay là các quốc gia chuyển dần từ hình thức thuế quan sang hình thức phi thuế quan mang tính mềm dẻo và tế nhị hơn để bảo hộ sản xuất trong nước. * Hạn ngạch (Quota) Hạn ngạch được hiểu là qui định của nhà nước về số lượng cao nhất của một mặt hàng hay một nhóm hàng được phép xuất hoặc nhập khẩu từ một thị trường trong một thời gian nhất định, thông qua hình thức cấp giấy phép. Hạn ngạch nhập khẩu là hình thức phổ biến hơn, còn hạn ngạch xuất khẩu ít được sử dụng . Hạn ngạch nhập khẩu đưa tới sự hạn chế số lượng nhập khẩu, đồng thời gây ảnh hưởng đến giá nội địa của hàng hóa. Do mức cung thấp, giá cân bằng sẽ cao hơn với giá trong điều kiện thương mại tự do. Như vậy hạn ngạch nhập Nguyễn Văn Khoa 19 QTKDQT 45