Tài liệu Giải pháp thị trường nhằm phát triển thương mại sản phẩm ô tô nhập khẩu

TÓM LƯỢC Ngày nay, khi nền kinh tế ngày càng phát triển theo hướng công nghiệp hóa hiện đại hóa cùng với đó là sự phát triển của khoa học công nghệ, kỹ thuật thì xe ô tô cũng trở nên phổ biến và ngày càng giữ vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế - xã hội của người dân Việt Nam. Với ưu thế là dòng xe ô tô dưới 9 chỗ nhập khẩu từ thị trường Hàn Quốc có kiểu dáng nhỏ gọn, đẹp mắt và tiết kiệm nhiên liệu, nội thất sang trọng, giá cả hợp lý nên các mẫu xe Kia và Hyundai luôn là những mẫu xe được ưu chuộng nhất trên thị trường Việt Nam hiện nay. Đây là những nhân tố hết sức thuận lợi cho các doanh nghiệp kinh doanh những mặt hàng xe này trên thị trường. Tuy nhiên, những thách thức từ thị trường quốc tế cũng như thị trường nội địa và các chính sách của chính phủ đã làm bùng nổ sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp kinh doanh ô tô nhập khẩu khiến họ phải không ngừng nỗ lực, cố gắng để tồn tại và phát triển được trên thị trường đầy biến động này. Do đó, vấn để phát triển thương mại đối với các doanh nghiệp kinh doanh ô tô Kia và Hyundai trở nên hết sức cấp thiết trong bối cảnh hiện nay. Qua quá trình thực tập tốt nghiệp, em đã chọn nghiên cứu đề tài: “Giải pháp mở rộng thị trường nhằm phát triển thương mại sản phẩm ô tô nhập khẩu trên địa bàn Hà Nội (lấy công ty CP ô tô Hoàng Gia làm đơn vị nghiên cứu)”. Nội dung đề tài tập trung giải quyết một số vấn đề lý luận cơ bản liên quan đến phát triển thương mại sản phẩm ô tô, tìm hiểu về thực trạng phát triển thương mại mặt hàng này, phân tích những thành công, hạn chế và nguyên nhân của chúng từ đó đề xuất hướng giải pháp thị trường nhằm phát triển thương mại sản phẩm ô tô trên địa bàn Hà Nội trong thời gian tới. Phương pháp chủ yếu được sử dụng trong bài khóa luận là phân tích các dữ liệu thứ cấp (như giáo trình, luận văn, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của công ty, các trang web). Hy vọng, thông qua bài khóa luận này, công ty CP ô tô Hoàng Gia nói riêng và các doanh nghiệp kinh doanh ô tô nói chung trên địa bàn Hà Nội có thể nhận ra được tầm quan trọng của phát triển thương mại mặt hàng này và ứng dụng giải pháp đó vào thực tiễn kinh doanh của doanh nghiệp mình một cách hợp lý nhất. LỜI CẢM ƠN Em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến các thầy giáo, cô giáo trường Đại Học Thương Mại đã trang bị cho em những nền tảng kiến thức cơ bản về các môn học cơ sở và chuyên ngành kinh tế thương mại cũng như các kiến thức thực tế từ những bài giảng trên lớp trong suốt 4 năm học, để em hoàn thành bài khóa luận. Đặc biệt, em xin chân thành cảm ơn thầy giáo Th.S Vũ Tam Hòa đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn em trong quá trình làm bài khóa luận tốt nghiệp này. Em cũng xin gửi lời cảm ơn đến bác Đỗ Minh Thế - Giám đốc công ty CP ô tô Hoàng Gia cùng các anh, chị cán bộ công nhân viên trong công ty em thực tập đã giúp đỡ, chỉ bảo và cung cấp tài liệu để em hoàn thành bài khóa luận. Mặc dù có nhiều cố gắng và nỗ lực trong quá trình làm bài khóa luận của mình, tuy nhiên do điều kiện thời gian, kinh nghiệm và năng lực của bản thân còn hạn chế nên đề tài này sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, em rất kính mong nhận được sự đóng góp ý kiến của quý thầy cô để bài khóa luận tốt nghiệp của em được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 20 tháng 4 năm 2013 Sinh viên Vũ Thị Duân MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU................................................................................................................ 1 1. Tính cấp thiết nghiên cứu của đề tài...........................................................................1 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan.........................................................2 3. Xác lập và tuyên bố vấn đề nghiên cứu......................................................................4 4. Mục tiêu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu...............................................................4 5. Phương pháp nghiên cứu............................................................................................6 6. Kết cấu khóa luận tốt nghiệp......................................................................................7 CHƯƠNG 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI SẢN PHẨM Ô TÔ NHẬP KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN Ô TÔ HOÀNG GIA..........8 1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến thương mại và phát triển thương mại sản phẩm ô tô của công ty cổ phần ô tô Hoàng Gia..............................................................8 1.1.1. Khái niệm về thương mại và thương mại hàng hóa..............................................8 1.1.2. Quan niệm về phát triển thương mại....................................................................8 1.1.3. Khái niệm về phát triển thương mại sản phẩm ô tô..............................................8 1.2. Một số lý thuyết về phát triển thị trường thương mại sản phẩm ô tô.......................9 1.2.1. Thị trường với phát triển thương mại sản phẩm ô tô............................................9 1.2.2. Các chỉ tiêu, tiêu chí đánh giá phát triển thương mại sản phẩm ô tô..................10 1.2.2.1. Quy mô thương mại sản phẩm ô tô.................................................................10 1.2.2.2. Chất lượng thương mại sản phẩm ô tô............................................................12 1.2.2.3. Hiệu quả thương mại sản phẩm ô tô................................................................12 1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển thương mại sản phẩm ô tô......................14 1.2.3.1. Nhóm nhân tố vi mô........................................................................................14 1.2.3.2. Nhóm nhân tố vĩ mô........................................................................................16 1.2.4. Vai trò của phát triển thương mại sản phẩm ô tô................................................17 1.3. Nội dung và nguyên lý phát triển thương mại sản phẩm ô tô nhập khẩu...............18 1.3.1. Nguyên tắc phát triển thương mại sản phẩm ô tô...............................................18 1.3.2. Đặc điểm phát triển thương mại của sản phẩm ô tô...........................................19 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI SẢN PHẨM Ô TÔ NHẬP KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN Ô TÔ HOÀNG GIA...............................22 2.1. Tổng quan tình hình PTTM sản phẩm ô tô nhập khẩu của công ty CP ô tô Hoàng Gia và ảnh hưởng của nhân tố môi trường đến PTTM sản phẩm ô tô của công ty.......22 2.1.1. Một số nét khái quát về công ty CP ô tô Hoàng Gia..........................................22 2.1.2. Ảnh hưởng của nhân tố môi trường đến PTTM sản phẩm ô tô nhập khẩu của công ty giai đoạn 2010 – 2012.....................................................................................24 2.1.2.1. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội.......................................................................24 2.1.2.2. Hệ thống chính sách, luật pháp.......................................................................26 2.1.2.3. Các nhân tố khác.............................................................................................27 2.2. Thực trạng PTTM sản phẩm ô tô nhập khẩu của công ty CP ô tô Hoàng Gia giai đoạn 2010 – 2012 (trên địa bàn Hà Nội)......................................................................27 2.2.1. Quy mô thương mại sản phẩm ô tô nhập khẩu của công ty CP ô tô Hoàng Gia. 27 2.2.2. Chất lượng hoạt động thương mại......................................................................31 2.2.3. Hiệu quả thương mại sản phẩm ô tô...................................................................34 2.2.3.1. Trên cấp độ vĩ mô...........................................................................................34 2.2.3.2. Trên cấp độ doanh nghiệp...............................................................................35 2.3. Các kết luận và phát hiện vấn đề nghiên cứu về phát triển thương mại sản phẩm ô tô nhập khẩu của công ty cổ phần ô tô Hoàng Gia (trên địa bàn Hà Nội)....................36 2.3.1. Những thành công đạt được trong việc PTTM sản phẩm ô tô nhập khẩu của công ty CP ô tô Hoàng Gia..........................................................................................36 2.3.2. Những hạn chế còn tồn tại..................................................................................37 2.3.3. Nguyên nhân......................................................................................................39 CHƯƠNG 3: CÁC ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ VỀ PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG NHẰM PTTM SẢN PHẨM Ô TÔ NHẬP KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẨN Ô TÔ HOÀNG GIA............................................................................................................... 40 3.1. Quan điểm, định hướng phát triển thị trường nhằm PTTM sản phẩm ô tô nhập khẩu của công ty CP ô tô Hoàng Gia...........................................................................40 3.1.1. Dự báo về thị trường ô tô của công ty CP ô tô Hoàng Gia (trên địa bàn Hà Nội). . .40 3.1.1.1. Khó khăn chung..............................................................................................40 3.1.1.2. Cơ hội chung...................................................................................................40 3.1.2. Phương hướng phát PTTM sản phẩm ô tô nhập khẩu (trên địa bàn Hà Nội)......41 3.2. Các đề xuất, giải pháp thị trường nhằm PTTM sản phẩm ô tô nhập khẩu của công ty CP ô tô Hoàng Gia...................................................................................................42 3.2.1. Nhóm giải pháp nhằm mở rộng thị trường tiêu thụ............................................42 3.2.2. Nhóm giải pháp nâng cao sức cạnh tranh sản phẩm của công ty........................44 3.2.3. Một số giải pháp khác........................................................................................45 3.3. Các kiến nghị với Nhà nước nhằm PTTM sản phẩm ô tô nhập khẩu....................46 3.3.1. Nhà nước cần đề ra các chính sách ổn định, phù hợp, lâu dài............................46 3.3.2. Tăng cường công tác quản lý thị trường.............................................................46 3.3.3. Hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông....................................................46 3.3.4. Tổ chức thông tin...............................................................................................47 3.3.5. Thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp phụ trợ ô tô.........................47 3.3.6. Chú trọng phát triển nguồn nhân lực..................................................................47 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Kết quả hoạt động kinh doanh của công ty CP ô tô Hoàng Gia, giai đoạn 2010 – 2012.................................................................................................................28 Bảng 2.2. Tốc độ tăng trưởng tiêu thụ các loại sản phẩm ô tô nhập khẩu của công ty giai đoạn 2010 – 2012..................................................................................................30 Bảng 2.3. Cơ cấu các loại xe tiêu thụ của công ty CP ô tô Hoàng Gia giai đoạn 2010 – 2012 ............................................................................................................................ 30 Bảng 2.4. Cơ cấu thị trường tiêu thụ của công ty CP ô tô Hoàng Gia giai đoạn 2010 – 2012 ............................................................................................................................ 33 Bảng 2.5.Tỷ trọng khách hàng mua xe theo nhóm năm 2012......................................33 Bảng 2.6. Tỷ suất lợi nhuận của công ty CP ô tô Hoàng Gia giai đoạn 2010 – 2012...35 Biểu 2.1. Doanh thu – lợi nhuận của công ty CP ô tô Hoàng Gia giai đoạn 2010 – 2012 28 Biểu 2.2. Cơ cấu các loại xe tiêu thụ của công ty giai đoạn 2010 - 2012.....................30 Biểu 2.3. Cơ cấu khách hàng mua xe theo nhóm năm 2012.........................................34 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT PTTM VAMA Công ty CP Công ty TNHH GDP GNP DN VAT NSNN TNDN FDI GTVT HĐNDTP Phát triển thương mại Hiệp hội ô tô Công ty cổ phần Công ty trách nhiệm hữu hạn Tổng sản phẩm quốc nội Tổng sản phẩm quốc dân Doanh nghiệp Thuế giá trị gia tăng Ngân sách Nhà nước Thu nhập doanh nghiệp Vốn đầu tư nước ngoài Giao thông vận tải Hội đồng nhân dân thành phố LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết nghiên cứu của đề tài Ngày nay, khi nền kinh tế ngày càng phát triển, đời sống của người dân được nâng cao thì nhu cầu mua sắm ô tô ngày càng nhiều. Việt Nam là một nước có nền kinh tế đang phát triển, do đó nó là một thị trường đầy tiềm năng để các doanh nghiệp khai thác và tận dụng ưu thế đẩy mạnh hoạt động phát triển thương mại sản phẩm ô tô, đặc biệt là các dòng xe ô tô nhập khẩu vào Việt Nam. Như vậy, ô tô ngày nay đã trở thành một bộ phận không thể thiếu của đời sống con người. Ngành công nghiệp ô tô phát triển không những đáp ứng được nhu cầu đi lại của toàn xã hội và kéo theo sự phát triển của các ngành công nghiệp phụ trợ mà thông qua hoạt động của thị trường ô tô, nó còn giúp tạo công ăn việc làm cho người lao động, đóng góp đáng kể cho NSNN, thực hiện một cách có hiệu quả mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và xây dựng tiềm lực an ninh quốc gia. Tuy nhiên, thị trường ô tô ở Việt Nam còn gặp rất nhiều khó khăn. Hiện nay, mỗi chiếc ô tô sử dụng ở Việt Nam phải chịu đến năm loại thuế và chín loại phí, gồm: thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế VAT, thuế TNDN, thuế môi trường; phí trước bạ, phí kiểm định phương tiện, phí cấp biển, phí bảo trì đường bộ, phí bảo hiểm... Vì vậy, giá ô tô ở Việt Nam cao gấp đôi đến gấp ba, thậm chí có loại gần gấp bốn lần giá xe các nước trong khu vực và thế giới. Việc thuế tiêu thụ đặc biệt tăng mạnh từ năm 2009 cũng như việc tăng mạnh phí trước bạ tại hai thành phố lớn là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh lên mức 15-20% kể từ đầu năm 2012. Thông tin về phí lưu hành phương tiện cá nhân sẽ được áp dụng với mức từ vài chục triệu đồng đến cả trăm triệu đồng mỗi năm và lệnh cấm đỗ xe trên hàng loạt tuyến phố trung tâm ở Hà Nội... đã liên tiếp "dội nước lạnh" lên thị trường sản xuất, lẫn tiêu thụ ô tô, khiến người tiêu dùng không muốn mua xe mới, còn người đang có thì muốn bán xe. Theo số liệu, năm 2012 nhu cầu toàn thị trường chỉ đạt 92.584 chiếc, thấp hơn nhiều so với dự báo tiêu thụ 164.700 xe được VAMA đưa ra khi thị trường vẫn bình thường, không có các loại phí mới do Bộ GTVT đề xuất... Hơn nữa, thị trường ô tô Việt Nam còn chịu áp lực chưa khuyến khích sở hữu ô tô do thực tế và mâu thuẫn giữa phát triển cơ sở hạ tầng, phát triển công nghiệp ô tô và ùn tắc giao thông đô thị. Ðặc biệt, những gánh nặng hàng tồn kho, nợ khó đòi và số 1 DN phá sản, kể cả các "Doanh nghiệp- đại gia" đã phủ thêm "bóng đen" thanh khoản lên các khách hàng tiềm năng của thị trường, nhất là cho các dòng xe loại sang, đắt đỏ vượt quá túi tiền của nhiều "tay chơi" và người Việt Nam yêu thích xe hơi loại sang. Bên cạnh đó, sự cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp thương mại nhằm phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm ô tô đang là một thách thức lớn đòi hỏi các doanh nghiệp kinh doanh ô tô trên địa bàn Hà Nội phải có chiến lược phát triển thương mại sản phẩm ô tô một cách ổn định và bền vững. Cần đặc biệt chú trọng đến vấn đề mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng và tăng cường hiệu quả của hoạt động thương mại. Tức là làm thế nào để gia tăng doanh số, tăng doanh thu bán hàng trên thị trường, mở rộng thị phần doanh nghiệp, đảy mạnh tốc độ phát triển và chuyển dịch cơ cấu sản phẩm. Phát triển thương mại bền vững phải kết hợp hài hòa với các mục tiêu kinh tế, xã hội, môi trường của đất nước. Đây là một thách thức lớn đối với ngành công nghiệp ô tô nói chung và các doanh nghiệp thương mại kinh doanh sản phẩm ô tô nhập khẩu nói riêng. Là một DN chuyên kinh doanh ô tô nhập khẩu, công ty CP ô tô Hoàng Gia cũng đã đạt được những thành công nhất định và cũng có không ít những khó khăn, thách thức cần phải giải quyết. Kể từ khi thành lập năm 2006 đến nay, công ty đã đẩy mạnh được doanh số bán hàng và mở rộng thị trường; doanh thu và lơi nhuận đạt mức cao nhất trong năm 2010, 2011.. Nhưng đến năm 2012 kinh tế thế giới cũng như kinh tế Việt Nam có những biến động lớn đã ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động kinh doanh của công ty, mức tăng trường về doanh thu không ổn đinh giữa các tháng, tỷ trọng thị trường tiêu thụ sụt giảm, công tác điều tra nghiên cứu thị trường sản phẩm còn nhiều hạn chế. Trước những tác động xấu của diễn biến kinh tế, những khó khăn trên thị trường cũng như những tác động của các chính sách Nhà nước đối với sản phẩm ô tô nhập khẩu đang là vấn đề gây khó khăn, cản trở đối với hoạt động kinh doanh thương mại của công ty CP ô tô Hoàng Gia. Vì vậy, việc nghiên cứu để tìm ra giải pháp PTTM sản phẩm ô tô nhập khẩu trên địa bàn Hà Nội của công ty đang trở nên hết sức cấp thiết trong giai đoạn hiện nay. 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan Một số công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài “Giải pháp thị trường nhằm phát triển thương mại sản phẩm ô tô nhập khẩu” như sau: 2 Tác giả Đặng Thị Lộc (2008) với đề tài “Củng cố và mở rộng thị trường tiêu thụ ô tô của chi nhánh Hà Nội công ty cổ phần ô tô Trường Hải” - Luận văn tốt nghiệp, Đại học Kinh tế quốc dân. Luận văn đã phân tích thực trạng thị trường tiêu thụ sản phẩm của chi nhánh Hà Nội của công ty cổ phần ô tô Trường Hải, đánh giá những thành tựu, hạn chế trong công tác củng cố mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm của chi nhánh Hà Nội, từ đó xây dựng hệ thống giải pháp nhằm củng cố, mở rộng thị trường. Tác giả Nguyễn Thị Hồng Hạnh (2009) với đề tài: “Giải pháp đẩy mạnh bán hàng theo đơn đặt hàng sản phẩm ô tô của nhà máy sản xuất ô tô 1-5 chỗ trên thị trường miền Bắc” – Luận văn tốt nghiêp, Đại học Thương mại. Ở đây, tác giả đi tìm hiểu các hình thức bán hàng, trong đó đi sâu vào hính thức bán theo đơn đặt hàng. Sau khi tìm hiểu thực trạng việc bán hàng theo đơn đặt hàng của doanh nghiệp, tìm ra thành công và hạn chế, tác giả đưa ra giải pháp để đẩy mạnh bán theo đơn đặt hàng cho doanh nghiệp. Tác giả Nguyễn Thị Minh Huyền (2009) với đề tài: “Hoàn thiện chính sách phát triển ngành kinh doanh ô tô dân dụng ở Việt Nam giai đoạn hiện nay” – Luận văn thạc sỹ kinh tế, Đại học Thương mại, đã tìm hiểu chung về thực trạng các chính sách phát triển ngành kinh doanh ô tô dân dụng như chính sách về thuế, thị trường, chính sách nguồn nhân lực… từ đó đưa ra kết luận và giải pháp để hoàn thiện chính sách đó. Qua quá trình nghiên cứu tìm hiểu về các đề tài trên có thể thấy rằng, mỗi khía cạnh nghiên cứu liên quan đến sản phẩm ô tô lại gắn liền với một giải pháp cụ thể như giải pháp củng cố và mở rộng thị trường, giải pháp bán theo đơn đặt hàng và hoàn thiện chính sách phát triển kinh doanh ô tô dân dụng. Phương pháp nghiên cứu chủ yếu của những đề tài trên là thu thập và phân tích dữ liệu sơ cấp, thứ cấp, ngoài ra có thêm sự kết hợp với điều tra và phỏng vấn, mới chỉ tập trung vào giải pháp hoàn thiện chính sách phát triển ngành. Do đó em chọn đề tài nghiên cứu về “Giải pháp thị trường nhằm phát triển thương mại sản phẩm ô tô nhập khẩu” trên ba khía cạnh chủ yếu về quy mô, chất lượng và hiệu quả. Vấn đề mà khóa luận nghiên cứu là một đề tài không mới, nhưng nó bao quát được tình hình tiêu thụ sản phẩm của ô tô nhập khẩu hiện nay trong giai đoạn khủng hoảng kinh tế toàn cầu đang diễn ra. Khóa luận tập trung vào phân tích thực trạng phát triển thương mại sản phẩm ô tô nhập khẩu trên địa bàn Hà Nội, đồng 3 thời đưa ra các đề xuất giải pháp, kiến nghị phát triển thị trường nhằm phát triển thương mại sản phẩm ô tô nhập khẩu trong thời gian tới 2013- 2015. 3. Xác lập và tuyên bố vấn đề nghiên cứu Từ tình hình hoạt động kinh doanh của công ty với những khó khăn đã gặp phải và mục tiêu đảy mạnh tiêu thụ, tăng doanh thu, mở rộng thị phần của công ty CP ô tô Hoàng Gia thì cần có những biện pháp đổi mới, hoàn thiện trong nhiều lĩnh vực hoạt động kinh doanh của công ty trong đó không thể thiếu giải pháp thị trường nhằm phát triển thương mại sản phẩm ô tô. Tuy nhiên công ty chưa quan tâm sâu vào việc nghiên cứu thị trường trong phát triển thương mại, do vậy việc mở rộng thị trường, thúc đẩy mạng lưới kinh doanh trên địa bàn Hà Nội còn gặp nhiều khó khăn và hạn chế nhất định. Đề giải quyết các vấn đề mà công ty đang gặp phải, khóa luận phải tập trung nghiên cứu trả lời các câu hỏi sau:  Về mặt lý luận: Nêu ró bản chất của phát triển thương mại sản phẩm ô tô. Các chỉ tiêu đánh giá và những nhân tố ảnh hưởng tới PTTM sản phẩm ô tô.  Về mặt thực tiễn: Nêu được thực trạng PTTM sản phẩm ô tô của công ty CP ô tô Hoàng Gia trên địa bàn Hà Nội hiên nay, thị phần của công ty trên địa bàn Hà Nội. Hiệu quả và chất lượng sản phẩm ô tô nhập khẩu của công ty đã đạt được ở mức độ nào? Công ty đã làm gì để PTTM sản phẩm ô tô. Tiếp theo là giải pháp cho PTTM sản phẩm ô tô trong giai đoạn tiếp theo 2013- 2015. Xuất phát từ thực tế trên và vấn đề này cũng phù hợp với chuyên ngành đào tạo trong nhà trường nên em quyết định lựa chọn đề tài: “Giải pháp thị trường nhằm phát triển thương mại sản phẩm ô tô nhập khẩu của công ty cổ phần ô tô Hoàng Gia” làm đề tài cho khóa luận tốt nghiệp của mình. 4. Mục tiêu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Mục tiêu, đối tượng nghiên cứu Về mặt lý luận: Hệ thống hóa những vấn đề lý luận liên quan đến PTTM sản phẩm ô tô từ đó tạo cơ sở cho việc phân tích, đánh giá thực trạng PTTM sản phẩm ô tô trên địa bàn Hà Nội. 4 Về mặt thực tiễn: Đánh giá thực trạng PTTM sản phẩm ô tô nhập khẩu trên địa bàn Hà Nội của công ty CP ô tô Hoàng Gia, nêu rõ những hoạt động liên quan đến nghiên cứu phát triển thị trường mà công ty đang áp dụng. Bên cạnh đó, đưa ra những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân gây ra những tồn tại đó của công ty để xác định vấn đề trọng tâm cần giải quyết để PTTM sản phẩm ô tô. Cuối cùng, đề xuất một số giải pháp thị trường và kiến nghị với Nhà nước nhằm PTTM sản phẩm ô tô cho các doanh nghiệp kinh doanh ô tô nói chung đồng thời chỉ rõ những giải pháp mang tính cấp thiết, lâu dài cho bản thân công ty CP ô tô Hoàng Gia trên địa bàn Hà Nội. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Vấn đề PTTM sản phẩm ô tô nhập khẩu trên địa bàn Hà Nội bao hàm rất nhiều nội dung, nhiều khía cạnh. Tuy nhiên, với điều kiện về thời gian, kinh phí, mục tiêu nghiên cứu cũng như năng lực còn hạn chế của bản thân nên việc nghiên cứu đề tài này được giới hạn ở phạm vi sau:  Về nội dung: + Đánh giá PTTM sản phẩm ô tô nhập khẩu trên địa bàn Hà Nội về các khía cạnh: quy mô, chất lượng và hiệu quả. + Các giải pháp đề xuất cần tập trung vào nhóm giải pháp thị trường đối với doanh nghiệp và nhứng đề xuất với chính phủ như: tổ chức tốt công tác nghiên cứu và phát triển thị trường, hoàn thiện chính sách sản phẩm, mở rộng mạng lưới kinh doanh, xây dựng chính sách giá linh hoạt, hoàn thiện dịch vụ trước, trong và sau bán, điều chỉnh chính sách, tổ chức thông tin, phát triển nguồn nhân lực và hoàn thiện hệ thống hạ tầng cơ sở trên địa bàn Hà Nội.  Về không gian: + Đơn vị nghiên cứu: Công ty CP ô tô Hoàng Gia + Đề tài tập trung nghiên cứu hoạt động PTTM của công ty CP ô tô Hoàng Gia trên địa bàn Hà Nội, trong đó tập trung chủ yếu ở các quận nội thành Hà Nội (Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Cầu Giấy, Tây Hồ, Hoàng Mai, Thanh Xuân, Long Biên, Hà Đông), ngoài ra có nghiên cứu thêm một số huyện như Từ Liêm, Đông Anh, Gia Lâm,… + Nghiên cứu chủ yếu tập trung vào một số sản phẩm ô tô Kia và Huyndai nhập khẩu từ Hàn Quốc. 5  Về thời gian: Khảo sát và phân tích thực trạng PTTM sản phẩm ô tô nhập khẩu trên địa bàn Hà Nội, đông thời đưa ra giải pháp cho giai đoạn tiếp theo 2013 – 2015 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu Dữ liệu là thông tin vô cùng quan trọng, là cơ sở, nền tảng cho mọi nghiên cứu. Dữ liệu được chia làm hai loại gồm dữ liệu sơ cấp và dữ liệu thứ cấp. Dữ liệu sơ cấp là những dữ liệu chưa qua xử lý, được người nghiên cứu trực tiếp thu thập lần đầu từ các đơn vị của tổng thể nghiên cứu thông qua các cuộc điều tra, thống kê. Dữ liệu thứ cấp là những dữ liệu chưa xử lý hoặc đã xử lý, được người nghiên cứu thu thập gián tiếp từ các đơn vị của tổng thể nghiên cứu. Việc nghiên cứu thường bắt đầu từ việc thu thập các dữ liệu thứ cấp, chúng có ưu điểm là tương đối dễ kiếm. Căn cứ vào việc sử dụng các dữ liệu thứ cấp như tham khảo một số luận văn có liên quan đến đề tài, tổng hợp và phân tích số liệu từ báo cáo tài chính, kết quả hoạt động kinh doanh của công ty, tiếp cận những thông tin liên quan đến sản phẩm trên tạp chí ô tô – xe máy, và các trang web điện tử, em đã chọn lọc và tiến hành nghiên cứu vấn đề PTTM sản phẩm ô tô trên địa bàn Hà Nội một cách kỹ lưỡng để đảm bảo tính xác thực trong bài khóa luận của mình. 5.2. Phương pháp phân tích, xử lý dữ liệu 5.2.1. Phương pháp thống kê Phương pháp thống kê là một phương pháp bao gồm 4 bước cơ bản là thu thập dữ liệu và thiết kế các nghiên cứu định lượng, tóm tắt thông tin, đưa ra các kết luận dựa trên các số liệu đó và cuối cùng là ước lượng kết quả hiện tại hoặc dự báo tương lai. Thông qua nguồn dữ liệu thứ cấp như nhật ký mua hàng, nhật ký bán hàng, nhật ký thu-chi tiền, báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh… Em đã tiến hành thống kê giá cả, doanh thu, lợi nhuận và số lượng ô tô được tiêu thụ qua các năm cũng như cơ cấu sản phẩm ô tô nhập khẩu và phân phối… để phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài. 5.2.2. Phương pháp so sánh Phương pháp so sánh là phương pháp xem xét các chỉ tiêu phân tích bằng cách dựa trên việc so sánh số liệu với một chỉ tiêu cơ sở. Các chỉ tiêu so sánh phải phù hợp về yếu tố không gian, thời gian cùng nội dung kinh tế, đơn vị đo lường và phương pháp tính toán. Có hai hình thức là so sánh tuyệt đối và so sánh tương đối. 6 Với các dữ liệu đã thu thập được như doanh thu, lợi nhuận, sản lượng bán ra, cơ cấu sản phẩm, giá cả các loại xe, có thể vận dụng phương pháp so sánh để đối chiếu giữ các năm với nhau, giữa các đại lý hoặc so sánh với tổng lượng xe bán ra của Kia và Hyundai từ năm 2010 đến 2012. Kết quả so sánh sẽ cho ta biết được mức tăng trường doanh thu, lợi nhuận của công ty qua các năm nghiên cứu, sự thay đổi giá cả và cơ cấu mặt hàng tiêu thụ, tốc độ và tỷ suất lợi nhuận cũng như hiệu quả sử dụng dụng các nguồn lực để từ đó giúp doanh nghiệp có phương hướng điều chỉnh sản lượng nhập khẩu, xúc tiến thương mại và dịch vụ một cách hợp lý. 5.2.3. Các phương pháp khác Ngoài các phương pháp nêu trên, bài khóa luận còn sử dụng một số phương pháp khác như phương pháp chỉ số. diễn giải, sử dụng phần mềm trong việc vẽ các biểu đồ phục vụ cho việc phân tích các dữ liệu thứ cấp. 6. Kết cấu khóa luận tốt nghiệp Ngoài các phần tóm lược, lời cảm ơn, mục lục, danh mục bảng biểu, sơ đồ, danh mục từ viết tắt, lời mở đầu, tài liệu tham khảo và phụ lục; khóa luận có kết cấu gồm các chương như sau: Chương 1: Một số lý luận cơ bản về phát triển thương mại sản phẩm ô tô nhập khẩu của công ty cổ phần ô tô Hoàng Gia Chương 2: Thực trạng phát triển thương mại sản phẩm ô tô nhập khẩu của công ty cổ phần ô tô Hoàng Gia Chương 3: Các đề xuất và kiến nghị phát triển thị trường nhằm phát triển thương mại sản phẩm ô tô nhập khẩu của công ty cổ phần ô tô Hoàng Gia 7 CHƯƠNG 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI SẢN PHẨM Ô TÔ NHẬP KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN Ô TÔ HOÀNG GIA 1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến thương mại và phát triển thương mại sản phẩm ô tô của công ty cổ phần ô tô Hoàng Gia 1.1.1. Khái niệm về thương mại và thương mại hàng hóa Thương mại là tổng hợp các hiện tương, các hoạt động và các quan hệ kinh tế gắn và phát sinh cùng với trao đổi hàng hóa và cung ứng dịch vụ nhằm mục đích lợi nhuận. Trong quá trình này, người bán là người cung cấp hàng hóa, dịch vụ… cho người mua, còn người mua sẽ phải trả cho người bán một giá trị tương đương. Thương mại hàng hóa là lĩnh vực trao đổi hàng hóa hữu hình, bao gồm tổng thể các hoạt động mua bán hàng hóa và các hoạt động hỗ trợ của các chủ thể kinh tế nhằm thúc đẩy quá trình trao đổi đó diễn ra theo mục tiêu xác định. Đó là hình thức hoạt động kinh tế của các chủ thể người bán và người mua. Người bán, người mua trong thương mại hàng hóa chính là nhà sản xuất, người tiêu dùng và thương nhân. Do vậy, quan hệ trao đổi trong thương mại hàng hóa bao gồm các quan hệ chủ yếu giữa nhà sản xuất với sản xuất, nhà sản xuất với thương nhân, thương nhân với nhau, nhà sản xuất và thương nhân với người tiêu dùng. Ngoài ra, chủ thể tham gia vào thương mại hàng hóa còn có những nhà cung cấp dịch vụ hỗ trợ và thúc đấy thương mại như môi giới, quảng cáo… Trong thương mại hàng hóa, quan hệ giữa người bán và người mua được thể hiện trên thị trường thông qua hình thức trao đổi hàng hóa – tiền tệ hoặc hàng đổi hàng. Các quan hệ trao đổi hàng hóa được thực hiện bởi các phương thức mua bán khác nhau, cả trên thị trường nội địa và thị trường khu vực và toàn cầu. 1.1.2. Quan niệm về phát triển thương mại Phát triển thương mại là tất cả các hoạt động của con người tác động theo hướng tích cực đến lĩnh vực thương mại (mua bán sản phẩm, dịch vụ và các hoạt động hỗ trợ thúc đẩy quá trình mua bán sản phẩm dịch vụ) làm cho lĩnh vực này ngày càng mở rộng về quy mô, tăng lên về chất lượng, nâng cao hiệu quả tiến tới phát triển bền vững. 1.1.3. Khái niệm về phát triển thương mại sản phẩm ô tô 8 Phát triển thương mại sản phẩm ô tô là một quá trình bao gồm sự mở rộng về quy mô, tốc độ tăng trưởng tiêu thụ sản phẩm ô tô một cách ổn định và bền vững gắn liền với việc chuyển dịch cơ cấu sản phẩm ô tô, cơ cấu thị trường tiêu thụ và cơ cấu khách hàng một cách hợp lý nhằm không ngừng nâng cao hiệu quả thương mại sản phẩm ô tô, đáp ứng hài hòa mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội – môi trường, tối đa hóa lợi ích của khách hàng và hướng tới PTTM một cách bền vững. Như vậy có thể hiểu khái niệm “phát triển thương mại sản phẩm ô tô” một cách cụ thể hóa qua các khía cạnh sau: + PTTM sản phẩm ô tô là sự mở rộng về quy mô, tức là làm cho lĩnh vực thương mại có sự gia tăng sản lượng ô tô tiêu thụ qua đó nâng cao doanh thu, lơi nhuận bán hàng và mở rộng thị phần của doanh nghiệp trên thị trường. Đây chính là khâu tạo đà cho sản phẩm ô tô bán được nhiều hơn, tái sử dụng vốn đầu tư, rút ngắn thời gian lưu thông là yếu tố cốt lõi để tăng doanh thu tiêu thụ sản phẩm. + PTTM sản phẩm ô tô phải gắn liền với nâng cao chất lượng thương mại mặt hàng này khi cung cấp ra thị trường như sự chuyển dịch cơ cấu sản phẩm ô tô theo hướng gia tăng các sản phẩm chất lượng tốt, khắc phục nhược điểm còn tồn tại trong sản phẩm, giữ tốc độ tăng trưởng sản phẩm theo doanh thu luôn cao và ổn định. + PTTM sản phẩm ô tô gắn liền với việc nâng cao hiệu quả hoạt động thương mại. Hoạt động thương mại sản phẩm ô tô chỉ có hiệu quả cao khi nó nâng cao được hiệu quả sử dụng vốn và doanh thu, tối thiểu hóa được chi phí sản xuất kinh doanh, tối đa hóa lợi nhuận và hướng tới tính bền vững. Nghĩa là PTTM sản phẩm ô tô phải đảm bảo hài hòa các mối quan hệ lợi ích trong phát triển giữa hiện tại và tương lai, giữa tăng trưởng kinh tế với công bằng xã hội, cải thiện đời sống nhân dân thông qua giải quyết việc làm cho người dân và tăng thu cho ngân sách Nhà nước. 1.2. Một số lý thuyết về phát triển thị trường thương mại sản phẩm ô tô 1.2.1. Thị trường với phát triển thương mại sản phẩm ô tô Thị trường đóng một vai trò rất lớn đối với PTTM sản phẩm ô tô. Thị trường là yếu tố quyết định sự sống còn đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, tác động và chi phối mọi khâu của quá trình sản xuất kinh doanh đồng thời điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hóa. Thị trường mà doanh nghiệp chinh phục được càng lớn thì chứng tỏ khả năng thu hút khách hàng càng mạnh, tiêu thụ sản phẩm ô tô 9 trở nên thuận lợi hơn dẫn đến doanh thu và lợi nhuận cao hơn tạo điều kiện cho mở rộng thị trường và đa dạng hóa sản phẩm kinh doanh. Vì thế, mỗi doanh nghiệp trên cơ sở nhận biết nhu cầu thị trường và khả năng của mình để đề ra chiến lược, kế hoạch và phương án kinh doanh hợp lý nhằm thỏa mãn tốt nhất nhu cầu của khách hàng. Các chính sách PTTM mặt hàng ô tô chủ yếu như lựa chọn và phát triển lợi thế của sản phẩm, khai thác và sử dụng các nguồn lực, tiếp cận thị trường và xác lập hệ thống phân phối, khuếch trương sản phẩm, hậu mãi, các chính sách thuế và chính sách đầu tư nghiên cứu thị trường, hoàn thiện mạng lưới phân phối… Các chính sách này đòi hỏi mỗi DN cần nắm cụ thể hoạt động sản xuất kinh doanh của mình, trên cơ sở căn cứ vào nhu cầu thị trường và khả năng của doanh nghiệp thực hiện kết hợp các chính sách trên một cách có hiệu quả nhất phù hợp với từng khu vực thị trường và từng thời kỳ khác nhau. 1.2.2. Các chỉ tiêu, tiêu chí đánh giá phát triển thương mại sản phẩm ô tô 1.2.2.1. Quy mô thương mại sản phẩm ô tô Chỉ tiêu quy mô thương mại sản phẩm ô tô chính là tổng giá trị của sản phẩm ô tô do quá trình lưu thông đem lại trong một khoảng thời gian xác định. Nó được biểu hiện bởi số lượng sản phẩm ô tô được tiêu thụ, doanh thu bán hàng, lợi nhuận, tốc độ tăng trưởng tiêu thụ sản phẩm và thị phần của doanh nghiệp so với các đối thủ cạnh tranh. + Số lượng sản phẩm ô tô được tiêu thụ chính là sự phản ánh quy mô thương mại của công ty. Khi có sự gia tăng của các yếu tố đầu vào như mặt bằng kinh doanh, máy móc thiết bị, vốn, nhân lực, kỹ thuật,… thì sẽ là điều kiện thuân lợi cho doanh nghiệp để gia tăng số lượng sản phẩm ô tô tiêu thụ. Và ngược lại, muốn đẩy mạnh hiệu quả các giao dịch mua bán sản phẩm ô tô trên thị trường thì một yếu tố quan trọng là phải thay đổi quy mô thương mại cả về chiều rộng và chiều sâu. + Doanh thu bán hàng là chỉ tiêu phản ánh quy mô và trình độ tổ chức kinh doanh của doanh nghiệp. Đây là một chỉ tiêu tổng quát phản ánh lượng tiền mà doanh nghiệp thu được từ việc kinh doanh mặt hàng này trên thị trường trong một khoảng thời gian xác định. Doanh thu bán hàng thường được xác định bằng tích số giữa giá bán và sản lượng. Doanh thu (TR) = P × Q Trong đó: TR là doanh thu bán hàng P là giá bán của 1 sản phẩm ô tô Q là số lượng ô tô được bán ra 10 + Mục tiêu của mọi hoạt động kinh doanh suy cho cùng đều là lợi nhuận. Lợi nhuận kinh doanh ô tô là chỉ tiêu phản ánh kết quả tài chính cuối cùng, là nguồn vốn cơ bản để tái đầu tư và cũng là đòn bẩy tài chính hữu hiệu thúc đẩy hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Đó chính là phần tài sản mà doanh nghiệp thu được sau khi đã trừ đi tất cả các chi phí liên quan. Lợi nhuận kinh doanh càng lớn thì các doanh nghiệp kinh doanh ô tô càng có lợi. Công thức tính: Lợi nhuận ( ) = TR – TC Trong đó: TR là tổng doanh thu TC là tổng chi phí + Tốc độ tăng trưởng sản phẩm ô tô là chỉ tiêu quan trọng đánh giá chất lượng phát triển thương mại sản phẩm này. Công thức tính tốc độ trưởng sản phẩm ô tô năm (n + 1) so với năm n tính theo doanh thu là: X = × 100 Trong đó: x là tốc độ tăng trưởng sản phẩm ô tô năm (n+1) theo doanh thu Pn là giá bán của 1 sản phẩm ô tô trong năm n Qn là số lượng ô tô được tiêu thụ của công ty trong năm n Pn+1 là giá bán của 1 sản phẩm ô tô trong năm (n+1) Qn+1 là số lượng ô tô được tiêu thụ của công ty trong năm (n+1) Thông qua công thức này, doanh nghiệp có thể xác định được tốc độ tăng trưởng sản phẩm ô tô theo doanh thu của năm thực hiện với năm kế hoạch, từ đó có chiến lược phát triển thương mại mặt hàng này một cách hợp lý. + Ngoài các nhân tố trên, quy mô thương mại sản phẩm ô tô còn được phản ánh bởi tỷ lệ thị trường mà DN chiếm lĩnh hay thị phần của DN. Trên thực tế, doanh nghiệp nào càng thâm nhập và chiếm lĩnh được nhiều thị phần thì càng thể hiện được sức mạnh chi phối thị trường tiêu thụ. Có hai khái niệm: thị phần tuyệt đối và thị phần tương đối. + Thị phần tuyệt đối là tỷ lệ giữa doanh thu của doanh nghiệp (TR DN) so với doanh thu của toàn ngành hiện có trên thị trường (TR) về sản phẩm ô tô trong một khoảng thời gian xác định. Công thức tính: 11 Thị phần tuyệt đối = + Thị phần tương đối là tỷ lệ giữa phần doanh thu của doanh nghiệp (TR DN) với phần doanh thu của đối thủ cạnh tranh nhất trong ngành (TR DTCT) về sản phẩm ô tô trong một khoảng thời gian xác định. Công thức tính: Thị phần tương đối = Dựa trên hai khái niệm này có thể so sánh tỷ lệ phần doanh thu của doanh nghiệp so với doanh thu toàn ngành và với các đối thủ cạnh tranh nhất. Để giành giật mục tiêu thị phần trước đối thủ, doanh nghiệp kinh doanh ô tô cần có chính sách giá phù hợp thông qua mức giảm giá cần thiết, nhất là khi mới gia nhập thị trường. 1.2.2.2. Chất lượng thương mại sản phẩm ô tô Chất lượng thương mại sản phẩm ô tô là một trong những chỉ tiêu đánh giá sự PTTM sản phẩm này của doanh nghiệp. Nó được hiểu trên hai khía cạnh, là sự ổn định của tốc độ tăng trưởng tiêu thụ sản phẩm ô tô và chuyển dịch cơ cấu (cơ cấu sản phẩm, cơ cấu thị trường và cơ cấu khách hàng). + Như trên đã phân tích, việc so sánh tốc độ tăng trưởng tiêu thụ sản phẩm ô tô giữa các năm có ý nghĩa quan trọng đối với sự PTTM mặt hàng này. Nếu tốc độ phát triển cao và ổn định qua các năm sẽ là tín hiệu tốt chứng tỏ công tác PTTM sản phẩm ô tô của doanh nghiệp đang có sự cải thiện về chất lượng, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển hơn nữa tiềm năng ngành ô tô trong tương lai. Ngược lại, nếu tốc độ phát triển cao nhưng không ổn định hoặc tốc độ phát triển thấp sẽ là biểu hiện của sự PTTM sản phẩm ô tô chưa thực sự bền vững và hiệu quả. + Chuyển dịch cơ cấu bao gồm: chuyển dịch cơ cấu sản phẩm, cơ cấu thị trường sản phẩm và cơ cấu khách hàng tiêu dùng. Chuyển dịch cơ cấu sản phẩm ô tô theo hướng chú trọng kinh doanh các sản phẩm ô tô chủ lực có ưu thế hơn trên thị trường, chuyển dịch cơ cấu thị trường sản phẩm theo hướng mở rộng các đại lý bán hàng ra các thị trường tiềm năng, khoanh vùng các khu vực có nhu cầu cao về ô tô, có mặt bằng thuận lợi gắn liền với nhiều đô thị hiện đại. Ngoài ra, đa dạng sản phẩm để đáp ứng các tập khách hàng có mức thu nhập khác nhau trên thị trường. 1.2.2.3. Hiệu quả thương mại sản phẩm ô tô 12 Hiệu quả thương mại là phạm trù kinh tế phản ánh mối quan hệ so sánh giữa kết quả đạt được theo mục tiêu với chi phí bỏ ra hay nguồn lực sử dụng để đạt được kết quả đó. Thể hiện bằng công thức: H = Trong đó: H là hiệu quả thương mại K là kết quả đạt được theo mục tiêu C là chi phí bỏ ra hoặc nguồn lực sử dụng Hoặc: H= Trong đó: là giá trị sản lượng là chi phí tài chính Xét trên cấp độ vĩ mô, hiệu quả thương mại sản phẩm ô tô được biểu hiện qua khả năng đóng góp vào GDP quốc gia, khả năng thu hút lao động và việc làm, mức độ hạn chế gia tăng thất nghiệp và sự hài hòa giữa các mục tiêu kinh tế - xã hội – môi trường… + Thông qua hoạt động kinh doanh sản phẩm ô tô trên thị trường, doanh nghiệp đã tạo ra giá trị gai tăng trong thương mại, một phần trong số đó dùng để trả lương cho nhân viên và nộp thuế cho Nhà nước. Tiền lương và thuế mà doanh nghiệp phải trả đã góp phần hình thành nên nguồn thu nhập cho ngân sách quốc gia. + Cũng thông qua hoạt động kinh doanh này mà thu hút được lao động, giải quyết được vấn đề việc làm cho người lao động, giúp họ tiếp cận được những sản phẩm cơ khí hiện đại, thỏa mãn nhu cầu về phương tiện giao thông hàng ngày, giúp tiết kiệm thời gian, nâng cao năng suất lao động, đồng thời phát triển nếp sống văn minh đô thị. + PTTM sản phẩm ô tô đã và đang gắn liền với việc xây dựng một xã hội dân chủ, công bằng, con người được hưởng ngày càng nhiều những lợi ích từ khoa học công nghê. Tuy nhiên cũng nảy sinh một số vấn đề tiêu cực trong PTTM sản phẩm này như ô nhiễm 13