Tài liệu Giải pháp tăng cường thu hút vốn đầu tư trong nước trên địa bàn tỉnh phú thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH HOÀNG THỊ HỒNG HẠNH GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRONG NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2019 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH HOÀNG THỊ HỒNG HẠNH GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRONG NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ Ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ Mã số: 8.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN DUY LỢI THÁI NGUYÊN - 2019 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, chưa công bố tại bất kỳ nơi nào, mọi số liệu sử dụng trong luận văn này là những thông tin xác thực. Tôi xin chịu mọi trách nhiệm về lời cam đoan của mình. Thái Nguyên, ngày 15 tháng 02 năm 2019 Tác giả luận văn Hoàng Thị Hồng Hạnh ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện đề tài: “Giải pháp tăng cường thu hút vốn đầu tư trong nước trên địa bàn tỉnh Phú Thọ”, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ, động viên của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu. Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Quản lý Đào tạo sau Đại học, các khoa, phòng của Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này. Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hướng dẫn PGS.TS Nguyễn Duy Lợi. Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu của các nhà khoa học, các thầy, cô giáo trong Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên. Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn được sự giúp đỡ và cộng tác của các đồng chí tại các địa điểm nghiên cứu, tôi xin chân thành cảm ơn các bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã tạo điều kiện mọi mặt để tôi hoàn thành nghiên cứu này. Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó. 3 MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................................ iii DANH MỤC CỤM TỪ VIẾT TẮT ...................................................................................... vi DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU ............................................................................................ vii DANH MỤC BIỂU ........................................................................................................viii ĐỒ MỞ ĐẦU ................................................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu của đề tài ........................................................................................ 2 3. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................ 3 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 4 5. Những đóng góp mới của luận văn ......................................................................... 4 6. Kết cấu của luận văn ............................................................................................... 4 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRONG NƯỚC ............................................................................................................. 5 1.1. Đầu tư và vốn đầu tư.......................................................................................................... 5 1.1.1. Đầu tư............................................................................................................................... 5 1.1.2. Vốn đầu tư ....................................................................................................................... 6 1.1.3. Vốn đầu tư trong nước ................................................................................................... 8 1.2. Thu hút vốn đầu tư trong nước ....................................................................................... 12 1.2.1. Khái niệm về tăng trưởng và phát triển ...................................................................... 12 1.2.2. Khái niệm về thu hút vốn đầu tư trong nước ............................................................. 12 1.2.3. Thu hút vốn đầu tư trong nước vào phát triển kinh tế - xã hội ................................. 12 1.2.4. Các chính sách thu hút vốn đầu tư trong nước........................................................... 15 1.2.5. Sự cần thiết thu hút vốn đầu tư trong nước ............................................................. 19 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến thu hút vốn đầu tư trong nước......................................... 24 4 1.3.1. Điều kiện tự nhiên......................................................................................................... 24 1.3.2. Thể chế chính trị - xã hội.............................................................................................. 24 1.3.3. Tình hình phát triển kinh tế.......................................................................................... 26 1.3.4. Nhân tố thị trường, đặc biệt là thị trường vốn............................................................ 27 1.3.5. Mức độ đáp ứng về kết cấu hạ tầng kỹ thuật và xã hội............................................. 27 5 1.3.6. Chất lượng nguồn nhân lực và sự phát triển các dịch vụ hỗ trợ đào tạo cho doanh nghiệp ............................................................................................................................. 28 1.4. Cơ sở thực tiễn về thu hút vốn đầu tư trong nước của một số địa phương....... 29 1.4.1. Kinh nghiệm của thành phố Đà Nẵng ............................................................. 29 1.4.2. Kinh nghiệm của tỉnh Vĩnh Phúc .................................................................... 30 1.4.3. Bài học kinh nghiệm có thể vận dụng vào tỉnh Phú Thọ ................................ 32 Chương 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................................................. 34 2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................ 34 2.2. Các phương pháp nghiên cứu............................................................................. 34 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin .................................................................................. 34 2.2.2. Phương pháp xử lý và tổng hợp số liệu ...................................................................... 34 2.2.3. Phương pháp phân tích................................................................................................. 35 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .......................................................................................... 35 2.3.1. Hệ thống chỉ tiêu phản ánh các điều kiện tự nhiên, kinh tế- xã hội của tỉnh........... 35 2.3.2. Các chỉ tiêu vốn đầu tư trong nước ............................................................................. 37 2.3.3. Hệ thống chỉ tiêu phản ánh hiệu quả của việc thu hút vốn đầu tư trong nước ..... 37 Chương 3 THỰC TRẠNG THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRONG NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ............................................................................................... 40 3.1. Đặc điểm kinh tế của tỉnh Phú Thọ ảnh hưởng đến thu hút vốn đầu tư trong nước trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.............................................................................................. 40 3.1.1. Đặc điểm về dân số, đơn vị hành chính của tỉnh Phú Thọ........................................ 40 3.1.2. Đặc điểm về điều kiện tự nhiên của tỉnh Phú Thọ..................................................... 42 3.1.3. Đặc điểm về kinh tế - xã hội ........................................................................................ 46 6 3.2. Thực trạng thu hút vốn đầu tư trong nước vào phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Phú Thọ................................................................................................................... 47 3.2.1. Một số chính sách khuyến khích đầu tư ..................................................................... 47 3.2.2. Kết quả đạt được về về quy mô, cơ cấu vốn thu hút vốn đầu tư trong nước trên địa bàn tỉnh Phú Thọ............................................................................................................ 53 3.2.3. Hiệu quả kinh tế - xã hội của việc thu hút vốn đầu tư............................................... 69 3.3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến thu hút vốn đầu tư trong nước vào phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ................................................................... 74 3.3.1. Điều kiện tự nhiên......................................................................................................... 74 7 3.3.2. Thể chế chính trị - xã hội.............................................................................................. 74 3.3.3. Tình hình phát triển kinh tế.......................................................................................... 75 3.3.4. Mức độ đáp ứng về kết cấu hạ tầng kỹ thuật và xã hội............................................. 75 3.3.5. Chất lượng nguồn nhân lực và sự phát triển các dịch vụ hỗ trợ đào tạo cho doanh nghiệp ............................................................................................................................. 76 3.4. Đánh giá chung về thu hút vốn đầu tư trong nước vào phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ............................................................................. 76 3.4.1. Những kết quả đạt được .................................................................................. 76 3.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân ...................................................................... 79 Chương 4 ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRONG NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ ĐẾN NĂM 2022................................................................................................................................. 82 4.1. Xây dựng nhu cầu vốn đầu tư toàn xã hội đến năm 2022............................................ 82 4.1.1. Mục tiêu tổng quát phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Phú Thọ đến năm 2022............ 82 4.1.2. Các trọng điểm phát triển ............................................................................................. 83 4.1.3. Dự báo nhu cầu vốn đầu tư và cơ cấu đầu tư ............................................................. 87 4.2. Một số giải pháp tăng cường thu hút vốn đầu tư trong nước vào phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Phú Thọ............................................................ 90 4.2.1. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính ....................................................................... 90 4.2.3. Công tác giải phóng mặt bằng ..................................................................................... 95 4.2.4. Xây dựng và hoàn thiện cơ sở hạ tầng........................................................................ 95 4.2.5. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ......................................................................... 96 4.2.6. Thiết lập mối quan hệ tốt với các doanh nghiệp ........................................................ 97 4.2.7. Đẩy mạnh hoạt động xúc tiến đầu tư .......................................................................... 97 8 4.3. Một số kiến nghị...............................................................................................100 4.3.1. Kiến nghị với Trung ương.............................................................................100 4.3.2. Kiến nghị với tỉnh Phú Thọ ...........................................................................100 KẾT LUẬN .......................................................................................................................... 105 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................... 109 9 DANH MỤC CỤM TỪ VIẾT TẮT STT DẠNG VIẾT TẮT DẠNG ĐẦY ĐỦ 1 CNH Công nghiệp hóa 2 DN Doanh nghiệp 3 DNNN Doanh nghiệp nhà nước 4 DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa 5 GTTT Giá trị gia tăng 6 GTSX Giá trị sản xuất 7 GTSXCN Giá trị sản xuất công nghiệp 8 HĐH Hiện đại hóa 9 KCN Khu công nghiệp 10 NHTM Ngân hàng thương mại 11 NSNN Ngân sách nhà nước 12 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 13 VĐT Vốn đầu tư 14 UBND Ủy ban nhân dân vii DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU Bảng 3.1. Một số chỉ tiêu cơ bản của tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015 – 2017 .............46 Bảng 3.2. Các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận vốn tín dụng .......50 Bảng 3.3. Nguyên tắc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa ............................................52 Bảng 3.4. Vốn đầu tư trong nước trên góc độ vĩ mô.................................................53 Bảng 3.5. Nguồn vốn nhà nước.................................................................................53 Bảng 3.6. Nguồn cho vốn ngân sách nhà nước .........................................................54 Bảng 3.7. Thu hút vốn đầu tư từ nguồn tín dụng đầu tư phát triển nhà nước ...........55 Bảng 3.8. Nguồn vốn nhà nước trong các doanh nghiệp nhà nước ..........................56 Bảng 3.9. Tình hình thu hút vốn trong nước tại các khu công nghiệp......................59 Bảng 3.10. Tỷ lệ giải ngân tại các Khu công nghiệp ................................................59 Bảng 3.11. Thu hút vốn đầu tư trong nước của các ngành công nghiệp...................60 Bảng 3.12: Tình hình thu hút vốn đầu tư vào các ngành trong nông nghiệp ............62 Bảng 3.13: Tình hình thu hút vốn đầu tư của các ngành trong dịch vụ ....................65 Bảng 3.14: Tình hình thu hút vốn đầu tư trong nước theo chủ thể kinh tế ...............66 Bảng 3.15. Tình hình thu hút vốn đầu tư của các doanh nghiệp trong nước ............67 Bảng 3.16. Thu hút vốn đầu tư trong nước của dân cư và tư nhân theo khu vực .....68 Bảng 3.17. Đóng góp của vốn đầu tư trong nước vào RGDP của tỉnh Phú Thọ ......69 theo giá thực tế ..........................................................................................................69 Bảng 3.18. Đóng góp của nguồn vốn đầu tư trong nước vào giá trị sản xuất công nghiệp của tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015 -2017 ........................................................70 Bảng 3.19. Đóng góp của các doanh nghiệp trong nước vào ngân sách tỉnh Phú Thọ theo giá thực tế ..........................................................................................................72 viii DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3. 1. Cơ cấu GDP theo thành phần kinh tế ..................................................47 Biểu đồ 3. 2. Vốn đầu tư vào ngành công nghiệp qua các năm ................................58 Biểu đồ 3. 3. Vồn đầu tư vào nông nghiệp...............................................................62 Biểu đồ 3. 4. Vốn đầu tư vào dịch vụ........................................................................64 1 2 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Chủ trương phát triển nền kinh tế hàng hóa có tính kế hoạch nhiều thành phần, định hướng xã hội chủ nghĩa nhằm giải phóng mọi năng lực sản xuất xã hội, khai thác và sử dụng có tiềm năng vốn của đất nước đã đặt nền kinh tế nước ta đến một loạt các mâu thuẫn giữa nhu cầu đầu tư và nguồn vốn đáp ứng cho nhu cầu ấy. Vốn cho đầu tư phát triển có thể huy động từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm vốn đầu tư trong nước và nguồn vốn đầu tư nước ngoài,… Tăng cường huy động hiệu quả vốn đầu tư trong nước là nhiệm vụ chiến lược, là giải pháp chủ yếu nhằm thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế Việt Nam. Vốn đầu tư là một trong những nhân tố quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế xã hội của một đất nước và của mỗi địa phương bên cạnh những yếu tố về điều kiện tự nhiên, cơ sở hạ tầng, chất lượng nguồn nhân lực,… Không phải ngẫu nhiên, để xây dựng một nền kinh tế xã hội ổn định, tăng trưởng nhanh, các địa phương luôn đặt ra những chính sách, những phương án để thu hút, huy động và sử dụng vốn đầu tư sao có hiệu quả và đáp ứng tốt nhất mục tiêu phát triển kinh tế đã đề ra. Việc thu hút vốn đầu tư của tỉnh Phú Thọ cũng không nằm ngoài quy luật ấy. Phú Thọ là một tỉnh miền núi, thuộc vùng núi và trung du Bắc Bộ, nằm ở cửa ngõ phía Tây Bắc của thủ đô Hà Nội. Là một tỉnh có nhiều tiềm năng và điều kiện để phát triển kinh tế, song đến nay Phú Thọ vẫn còn là một tỉnh có nền kinh tế phát triển chậm so với các địa phương lân cận. Thực trạng này có nhiều nguyên nhân, và nguyên nhân chủ yếu là do không có đủ lượng vốn đầu tư cần thiết. Trong những năm qua, Phú Thọ đã đề cao công tác thu hút và sử dụng vốn đầu tư trong và ngoài nước. Nhưng do thực tế đặt ra, nguồn vốn đầu tư từ ngân sách chỉ đáp ứng được một phần nhu cầu, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài còn hạn hẹp, vì thế để có được nguồn vốn đầu tư đáp ứng yêu cầu phát triển của tỉnh trong thời gian tới và phát huy hết những tiềm năng sẵn có, công tác thu hút vốn đầu tư từ các doanh nghiệp trong nước đã được tỉnh đề ra như một chính sách có tính chất “bản lề”. Tuy nhiên, trong điều kiện sản xuất công nghiệp ở tỉnh Phú Thọ gặp rất nhiều khó khăn do suy giảm kinh tế, sức mua của thị trường giảm sút, chi phí sản xuất tăng cao; nhờ tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp hỗ trợ thị trường. Riêng năm 2017, nguồn vốn thu hút trong nước đạt 5,2 nghìn tỷ, tăng 2% so với năm 2016. Nhưng so với tỉnh Vĩnh Phúc, một tỉnh liền kề được thành lập cùng thì con số trên vẫn còn rất hạn chế. Năm 2017, tỉnh Vĩnh Phúc nguồn vốn thu hút trong nước đạt 15,2 nghìn tỷ, tăng 6,3% so với năm 2016. Bên cạnh đó thì tốc độ triển khai nhiều dự án còn chậm, trong đó có nhiều dự án trọng điểm như: đường Hồ Chí Minh, Quảng trường Hùng Vương, Trường Đại học Hùng Vương,... Do đó, vấn đề thu hút và sử dụng nguồn vốn đầu tư trong nước của tỉnh Phú Thọ đang trở nên hết sức cần thiết. Vì vậy tác giả đã chọn đề tài “Giải pháp tăng cường thu hút vốn đầu tư trong nước trên địa bàn tỉnh Phú Thọ” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình. 2. Tình hình nghiên cứu của đề tài Từ năm 1986, Việt Nam áp dụng chính sách mở cửa nên đã nhận được nhiều nguồn đầu tư trong và ngoài nước. Nhà nước rất quan tâm và ủng hộ nguồn vốn đầu tư vào Việt Nam, điều này tạo điều kiện cho đất nước phát triển, đưa Việt Nam từ một nước nghèo thành một nước đang phát triển trong thời gian hơn 20 năm qua. Vấn đề đặt ra là các chính sách về tăng cường thu hút các nguồn vốn đầu tư vào Việt Nam như thế nào để có hiệu quả. Quản lý Nhà nước đối với việc thu hút các nguồn vốn đầu tư được nhiều nhà khoa học và hoạt động thực tiễn trong và ngoài nước nghiên cứu. Dưới đây là một số công trình tiêu biểu: - Các bài báo: “Kỳ vọng đầu tư nước ngoài vào Đà Nẵng” (Phạm Hảo, Giám đốc Học viện chính trị khu vực III, Báo Đà Nẵng -11/2005); “Làm thế nào để tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Đà Nẵng” (Phan Quỳnh Hương, Trung tâm xúc tiến đầu tư - Báo Đà Nẵng - 11/2005); Môi trường và chính sách đầu tư nước ngoài tại Việt Nam ” (Trần Xuân Giá, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư, Tạp chí Kinh tế và dự báo số 3/2001)... Trong các công trình này tác giả đã đề xuất một số giải pháp nhằm tạo môi trường đầu tư thuận lợi hơn cho các nhà đầu tư. - Các đề tài nghiên cứu như: "Đổi mới quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại tỉnh Đồng Nai” (Phan Thị Mỹ Hạnh, Luận văn Thạc sĩ kinh tế, Hà Nội, 2000); “Hoàn thiện quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp có vốn FDI ở Việt Nam hiện nay” (Nguyễn Văn Hùng, Luận văn Thạc sĩ kinh tế, Học viện CTQG Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2001); “Hoàn thiện cơ chế tổ chức và quản lý hoạt động FDI ở Việt Nam” (Nguyễn Chí Dũng, Luận án Phó tiến sĩ kinh tế - Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội, 1996). Phan Hoàng Lân, "Giải pháp thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào tỉnh Phú Thọ" (Phan Hoàng Lân, Luận văn Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh, Đại học Nông nghiệp I Hà Nội, 2010). Các đề tài này chỉ đề cập đến những vấn đề lý luận và thực tiễn về các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài như: vai trò, nội dung, yêu cầu quản lý Nhà nước đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và phân tích các hoạt động của các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài các doanh nghiệp này trong những năm qua, nghiên cứu kinh nghiệm của một số nước để từ đó đề ra các giải pháp nhằm tăng cường thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Việt Nam hoặc ở các địa phương mà đề tài tiến hành nghiên cứu. Như vậy, các công trình trên chỉ đề cập đến nhiều khía cạnh khác nhau của hoạt động thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài nói chung và doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài nói riêng. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu cơ bản về việc thu hút các nguồn vốn đầu tư trong nước tại tỉnh Phú Thọ. Để giải quyết được những vấn đề này, làm rõ được công tác thu hút các nguồn vốn đầu tư trong nước vào tỉnh Phú Thọ trong thời gian qua. Vậy đây chính là khoảng trống để nghiên cứu trong đề tài này. 3. Mục tiêu nghiên cứu 3.1. Mục tiêu chung Thu hút được vốn đầu tư trong nước với tổng số vốn lớn, công nghệ phù hợp ở mức hiện đại nhằm tạo động lực đóng góp vào phát triển về kinh tế - xã hội nhanh và bền vững cho tỉnh Phú Thọ. 3.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về thu hút vốn đầu tư trong nước. - Phân tích và đánh giá thực trạng thu hút vốn đầu tư trong nước để phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. - Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến thu hút vốn đầu tư trong nước trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. - Đề xuất một số giải pháp kiến nghị nhằm tăng cường thu hút vốn đầu tư trong nước để phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Phú Thọ trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Vốn đầu tư trong nước để phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Phú Thọ trong thời gian từ năm 2015 đến 2017. Đưa ra những giải pháp nhằm tăng cường thu hút vốn đầu tư trong nước để phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu toàn bộ tình hình, thực trạng thu hút vốn đầu tư trong nước trên địa bàn tỉnh Phú Thọ từ năm 2015 đến 2017 và đóng góp vốn đầu tư trong nước với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Phú Thọ. 5. Những đóng góp mới của luận văn Với những kết quả đạt được, luận văn có những đóng góp mới như sau: - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về thu hút vốn đầu tư trong nước; trên cơ sở kinh nghiệm của các tỉnh trong thu hút vốn đầu tư trong nước rút ra bài học thực tế nhằm áp dụng có hiệu quả vào tỉnh Phú Thọ. - Phân tích, đánh giá thực trạng thu hút vốn đầu tư trong nước trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, những hạn chế, tồn tại và phân tích nguyên nhân chủ yếu. - Đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường thu hút vốn đầu tư trong nước trên địa bàn tỉnh Phú Thọ đáp ứng và phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. 6. Kết cấu của luận văn Luận văn gồm phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và 4 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về thu hút vốn đầu tư trong nước. Chương 2: Phương pháp nghiên cứu. Chương 3: Thực trạng thu hút vốn đầu tư trong nước trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Chương 4: Một số giải pháp nhằm tăng cường thu hút vốn đầu tư trong nước trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THU HÚT VỐN ĐẦU TƯ TRONG NƯỚC 1.1. Đầu tư và vốn đầu tư 1.1.1. Đầu tư Hoạt động đầu tư (gọi tất là đầu tư) là quá trình sử dụng các nguồn lực về tài chính, lao động, tài nguyên thiên nhiên và các tài sản vật chất khác nhằm trực tiếp hoặc gián tiếp tái sản xuất giản đơn và tái sản xuất mở rộng các cơ sở vật chất kỹ thuật của nền kinh tế. Xuất phát từ phạm vi phát huy tác dụng của các kết quả đầu tư, có thể có những cách hiểu khác nhau về đầu tư. Đầu tư theo nghĩa rộng là sự hy sinh các nguồn lực ở hiện tại để tiến hành các hoạt động nào đó nhằm thu về cho người đầu tư các kết quả nhất định trong tương lai lớn hơn các nguồn lực đã bỏ ra để đạt được các kết quả đó. Nguồn lực có thể là tiền, là tài nguyên thiên nhiên, là sức lao động và trí tuệ. Các kết quả đạt được có thể là sự tăng thêm các tài sản tài chính, tài sản vật chất, tài sản trí tuệ và nguồn lực. Đầu tư theo nghĩa hẹp chỉ bao gồm những hoạt động sử dụng các nguồn lực ở hiện tại nhằm đêm lại cho nền kinh tế - xã hội những kết quả trong tương lai lớn hơn các nguồn lực đã sử dụng để đạt được các kết quả đó. Từ đây có khái niệm về đầu tư như sau: Đầu tư là hoạt động sử dụng các nguồn lực tài chính, nguồn lực vật chất, nguồn lực lao động và trí tuệ để sản xuất kinh doanh trong một thời gian tương đối dài nhằm thu về lợi nhuận và lợi ích kinh tế xã hội. (Phạm Huy Đường, 2010). Hoạt động đầu tư có những đặc điểm chính sau đây: - Trước hết phải có vốn. Vốn có thể bằng tiền, bằng các loại tài sản khác như máy móc thiết bị, nhà xưởng, công trình xây dựng khác, giá trị quyền sở hữu công nghiệp, bí quyết kỹ thuật, quy trình công nghệ, dịch vụ kỹ thuật, giá trị quyền sử dụng đất, mặt nước, mặt biển, các nguồn tài nguyên khác. Vốn có thể là nguồn vốn Nhà nước, vốn tư nhân, vốn góp, vốn cổ phần, vốn vay dài hạn, trung hạn, ngắn hạn. - Một đặc điểm khác của đầu tư là thời gian tương đối dài, thường từ 2 năm trở lên, có thể đến 50 năm, nhưng tối đa cũng không quá 70 năm. Những hoạt động ngắn hạn trong vòng một năm tài chính không được gọi là đầu tư. Thời hạn đầu tư được ghi rõ trong quyết định đầu tư hoặc Giấy phép đầu tư và còn được coi là đời sống của dự án. - Lợi ích do đầu tư mang lại được biểu hiện trên hai mặt: lợi ích tài chính (biểu hiện qua lợi nhuận) và lợi ích kinh tế xã hội (biểu hiện qua chỉ tiêu kinh tế xã hội). Lợi ích kinh tế xã hội thường được gọi tắt là lợi ích kinh tế. Lợi ích tài chính ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của chủ đầu tư, còn gọi lợi ích kinh tế ảnh hưởng đến quyền lợi của xã hội, của cộng đồng (Phạm Huy Đường, 2010). 1.1.2. Vốn đầu tư Trên phương diện nền kinh tế: vốn đầu tư phát triển là biểu hiện bằng tiền toàn bộ những chi phí đã chi ra để tạo ra năng lực sản xuất (tăng thêm tài sản cố định và tài sản lưu động) và các khoản đầu tư phát triển khác. Vốn đầu tư là loại vốn tích lũy được của các cá nhân, tập thể và nhà nước nhằm thực hiện đầu tư phát triển sản xuất. Nếu chỉ dừng lại ở phạm vi vốn tích lũy theo khả năng thông thường thì ít quốc gia nào trên thế giới hiện nay có khả năng đầu tư lớn. Vốn đầu tư có thể hiểu rộng hơn, vốn tích lũy tự có, vốn đi vay (trong nước hoặc ngoài nước). Trong nền kinh tế thị trường, vốn luôn luôn là vấn đề quan tâm của các nhà đầu tư, kinh doanh. Sự vận động của thị trường vốn phụ thuộc vào tốc độ tăng trưởng và sự ổn định của nền kinh tế, các chủ doanh nghiệp dựa vào các nguồn vốn vay ngân hàng hoặc có thể qua quỹ hỗ trợ phát triển quốc gia. Đặc trưng của vốn đầu tư phát triển (Phạm Huy Đường, 2010): - Vốn đại diện cho một lượng giá trị tài sản. Vốn được biểu hiện bằng giá trị của những tài sản hữu hình và vô hình - Vốn phải vận động và sinh lời. Vốn được biểu hiện bằng tiền. Để biến tiền thành vốn thì phải thay đổi hình thái biểu hiện, vận động và có khả năng sinh lời. - Vốn cần được tích tụ và tập trung đến một mức nhất định mới có thể phát huy tác dụng. - Vốn phải gắn với chủ sở hữu. Khi xác định rõ chủ sở hữu, đồng vốn sẽ được sử dụng hiệu quả.