Tài liệu Giải pháp tăng cường hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt ở ngân hàng thương mại cổ phần an bình chi nhánh hà nội

VIỆN ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI Khoa : Tài chính – Ngân hàng ---------------------Họ và tên : Ngô Mỹỹ Duỹên Lớp : K5-TCNH1 MSSV : 022 GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀỀN MẶT Ở NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHÂỀN AN BÌNH CHI NHÁNH HÀ NỘI Giáo viên hướng dâẫn : Th.S Nguyêẫn Anh Tú 1 MỤC LỤC Trang  Mở đầầu…………………………………………………………..2 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1.Ngần hàng thương mại là gì?.......................................................2 1.2.Khái niệm, đặc điểm, vai trò của TTKDTM trong NHTM…….3 1.3.Các nguỹên tắắc trong TTKDTM...……………………………...5 1.4.Hình thức TTKDTM……………………………………………6 1.5.Sự cầần thiêắt phải mở rộng TTKDTM và các tiêu chí đánh giá sự mở rộng TTKDTM..………………………………………………….9 Chương 2: THỰC TRẠNG TTKDTM 2.1.Tình hình tổ chức TTKDTM nói chung tại ABBank Hà Nội...10 2.2.Tình hình TTKDTM tại ABBank Hà Nội…………………….12 2.3.Phần tích các hình thức TTKDTM...………………………….13 2.4.Đánh giá vêầ thực trạng TTKDTM...…………………………..18 Chương 3: GIẢI PHÁP MỞ RỘNG TTKDTM 3.1.Định hướng của ngần hàng vêầ công tác TTKDTM…………..21 3.2.Giải pháp mở rộng TTKDTM tại ABBank Hà Nội………….21  Kêắt luận……………………………………………………......24 2 MỞ ĐÂỀU Tổng kêắt lịch sử phát triển kinh têắ của các nước trên thêắ giới trong th ời kỳ hi ện đại ta thầắỹ rắầng một nêần kinh têắ không thể phát triển mạnh nêắu h ệ thôắng ngần hàng của nó không phát triển. Sự lớn mạnh của các NHTM là điêầu ki ện cầần đ ể một nêần kinh têắ có thể phát triển một cách ổn định và bêần v ững. M ột trong nh ững chức nắng của NHTM đó là chức nắng trung gian thanh toán. Ch ức nắng nàỹ đ ược thể hiện thông qua công tác thanh toán không dùng tiêần m ặt c ủa các ngần hàng. Lịch sử cho thầắỹ, nêần kinh têắ phát triển càng m ạnh thì thanh toán d ưới hình th ức thanh toán không dùng tiêần mặt càng chiêắm tỷ tr ọng l ớn, càng đ ược nhiêầu ng ười ủng hộ bởi những tiện ích tuỹệt vời do nó mang lại và s ự ưu việt của nó so v ới hình thức thanh toán bắầng tiêần mặt. Trong tương lai, cùng v ới s ự phát tri ển c ủa xã hội ta thầắỹ rắầng thanh toán không dùng tiêần mặt có xu h ướng ph ổ biêắn trên toàn thêắ giới và là một hình thức thanh toán ch ủ ỹêắu của các xã hội vắn minh. Từ nắm 1989 trở lại đầỹ, nêần kinh têắ Việt Nam liên t ục tắng tr ưởng v ới tôắc đ ộ cao, được các chuỹên gia kinh têắ dự báo sẽỹ tiêắp t ục phát tri ển ổn đ ịnh trong kho ảng thời gian sắắp tới, với khôắi lượng sản phẩm hàng hóa, d ịch v ụ đ ược s ản xuầắt và tiêu thụ ngàỹ càng lớn. Điêầu đó đôầng nghĩa với sự phát tri ển m ạnh c ủa ho ạt đ ộng trao đổi giữa các chủ thể của nêần kinh têắ mà biểu hiện là s ự gia tắng m ạnh mẽỹ của quỹ mô thanh toán trong nêần kinh têắ. ở n ước ta hi ện naỹ vi ệc thanh toán giá trị sản phẩm chủ ỹêắu vầỹn bắầng tiêần mặt. Tuỹ nhiên, việc thanh toán bắầng tiêần m ặt có rầắt nhiêầu hạn chêắ như: chi phí thanh toán, chi phí chuỹên tr ở, b ảo qu ản, ki ểm đêắm rầắt tôắn kém cả vêầ thời gian và tiêần bạc. Bên cạnh đó, thẽo ỹêu cầầu c ủa s ự phát triển và xu hướng của thời đại mới thì nhu cầầu vêầ thanh toán không dùng tiêần m ặt ngàỹ càng lớn. Do đó, các ngần hàng th ương mại v ới vai trò trung gian thanh toán phải nắắm bắắt được xu hướng phát triển đó và ph ải có các gi ải pháp h ữu hi ệu đ ể mở rộng thanh toán không dùng tiêần mặt. Ngần hàng th ương m ại c ổ phầần An Bình- Chi nhánh Hà Nội ( Sau đầỹ gọi tắắt là NH TMCP An Bình Hà N ội haỹ ABBank Hà Nội) kể từ khi ra đời đã góp phầần không nhỏ vào s ự phát tri ển c ủa kinh têắ Th ủ đô nói riêng và nêần kinh têắ Việt Nam nói chung. Tuỹ nhiên, do m ột sôắ nguỹên nhần chủ quan và khách quan hoạt động thanh toán không dùng tiêần m ặt c ủa ngần hàng vầỹn chưa tương xứng với tiêầm nắng vôắn có, thu nh ập t ừ ho ạt đ ộng thanh toán không dùng tiêần mặt chiêắm tỷ trọng nhỏ so với thu nhập t ừ các ho ạt đ ộng khác. Từ đó sẽỹ tắng cường khả nắng cạnh tranh của ngần hàng và t ạo điêầu ki ện cho các hoạt động khác của ngần hàng phát triển. 3 Chương 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1Ngân hàng thương mại là gì? Ngần hàng là một loại hình tổ chức có vai trò quan trọng đôắi với nêần kinh têắ nói chung và đôắi với từng cộng đôầng địa phương, chủ thể tham gia nói riêng. V ới vai trò quan tr ọng như vậỹ, nhưng quan niệm như thêắ nào vêầ một Ngần hàng, và s ự phần bi ệt nó v ới các t ổ chức phi Ngần hàng không phải là điêầu đơn giản. Rõ ràng, có th ể đ ịnh nghĩa Ngần hàng thông qua chức nắng mà chúng thực hiện trong nêần kinh têắ. Tuỹ nhiên, vầắn đêầ ở chôỹ không chỉ chức nắng của các Ngần hàng thaỹ đổi, mà có s ự “thầm nh ập” vào ch ức nắng hoạt động Ngần hàng của các đôắi thủ cạnh tranh. Do đó tuỳ thẽo đIêầu ki ện c ủa môỹi n ước và sự phát triển của hệ thôắng tài chính nước đó mà có nh ững đ ịnh nghĩa khác nhau vêầ Ngần hàng. Thẽo luật Ngần hàng của Pháp thì Ngần hàng được đ ịnh nghĩa:”Ngần hàng th ương m ại là những xí nghiệp haỹ cơ sở nào đó thường xuỹên nhận của công chúng d ưới hình th ức ký thác, haỹ hình thức khác sôắ tiêần mà họ dùng cho chính h ọ vào nghi ệp v ụ chiêắt khầắu, tín dụng haỹ dịch vụ tài chính.” Còn luật pháp ầắn Độ lại có cái nhìn vêầ Ngần hàng nh ư sau, h ọ đ ịnh nghĩa:” Ngần hàng thương mại là cơ sở nhận các khoản ký thác để cho vaỹ haỹ tài tr ợ và đầầu t ư.” Đó là các quan niệm vêầ Ngần hàng đứng trên giác độ luật pháp. Còn đứng trên giác đ ộ tài chính Ngần hàng thì sao? Một định nghĩa khác vêầ Ngần hàng đ ược Giáo s ư Pẽtẽr Rosẽ đ ưa ra như sau: ”Ngần hàng là loại hình tổ chức tàt chính cung cầắp m ột danh m ục các d ịch v ụ tài chính đa dạng nhầắt - đặc biệt là tín d ụng, tiêắt ki ệm và d ịch v ụ thanh toán – và th ực hiện nhiêầu chức nắng tài chính nhầắt so với bầắt kỳ m ột tổ ch ức kinh doanh nào trong nêần kinh têắ.” Ơ Việt Nam, thẽo quỹ định tại luật các tổ chức tín dụng thì Ngần hàng đ ược đ ịnh nghĩa như sau: “ Ngần hàng thương mại là loại hình tổ chức tín dụng được thực hi ện toàn b ộ hoạt động Ngần hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan. Thẽo tính chầắt và mục tiêu hoạt động, các loại hình Ngần hàng gôầm Ngần hàng th ương mại, Ngần hàng đầầu tư, Ngần hàng chính sách, Ngần hàng hợp tác và các lo ại hình Ngần hàng khác” (trích trang 12 Luật các tổ chức tín dụng). Như vậỹ thông quầ m ột sôắ kháI ni ệm vêầ Ngần hàng thương mại, ta có thể hiểu Ngần hàng thương mại là một loại hình doanh nghi ệp đ ặc biệt kinh doanh trên lĩnh tín dụng với m ục đích thu l ợi nhu ận, và nó có nh ững đ ặc tr ưng như sau: -Ngần hàng thương mại là một tổ chức được phép nhận ký thác của công chúng v ới trách nhiệm hoàn trả. 4 -Ngần hàng thương mại là một tổ chức được phép sử dụng ký thác c ủa công chúng đ ể cho vaỹ, chiêắt khầắu và thực hiện các dịch vụ tài chính khác. 1.2. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của thanh toán không dùng tiêền mặt trong ngân hàng thương mại 1.2.1.Khái niệm - Thanh toán không dùng tiêần mặt: là cách thức thanh toán tiêần hàng hóa, d ịch v ụ không có sư xuầắt hiện của tiêần mặt mà được tiêắn hành bắầng cách trích tiêần t ừ tài kho ản c ủa người chi trả chuỹển vào tài khoản của người thụ hưởng, hoặc bắầng cách bù tr ừ lầỹn nhau thông qua vai trò trung gian của các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán. 1.2.2.Đặc điểm Sự vận động của tiêần tệ độc lập so với sự vận động của vật tư hàng hóa cả vêầ th ời gian lầỹn không gian. Việc giao hàng được tiêắn hành ở nơi nàỹ trong th ời gian nàỹ nh ưng vi ệc thanh toán có thể thực hiện ở nơi khác, vào khoảng thời gian khác. Đầỹ là đ ặc đi ểm n ổi bật nhầắt trong thanh toán không dùng tiêần mặt, đ ặc bi ệt th ể hi ện rõ trong các ho ạt động thanh toán quôắc têắ. Thanh toán không dùng tiêần mặt có nghĩa là không có s ự hi ện di ện c ủa tiêần m ặt trong thanh toán, tiêần mặt chỉ hiện diện trong sổ sách, ch ứng từ kêắ toán. Đ ể làm đ ược nh ư v ậỹ bắắt buộc các bên tham gia thanh toán phải mở tài khoản tại ngần hàng đ ể tham gia giao dịch. Như vậỹ, vai trò của ngần hàng trong thanh toán không dùng tiêần m ặt hêắt s ức quan trọng, ngần hàng là một khầu trung gian để thực hiện giao d ịch thanh toán thông qua lệnh chuỹển tiêần của các bên tham gia. Nêắu ngần hàng th ực hi ện tôắt vai trò c ủa mình thì thanh toán toán không dùng tiêần mặt ngàỹ càng phát tri ển m ạnh mẽỹ và phát huỹ đ ược vai trò to lớn của mình trong nêần kinh têắ hiện naỹ. Chính vì thêắ, thanh toán không dùng tiêần mặt có khá nhiêầu ưu đi ểm nh ư: -Không có sự hiện diện của tiêần mặt nên sẽỹ tiêắt ki ệm đ ược l ượng tiêần m ặt trong l ưu thông, đỡ tôắn chi phí phát hành, bảo quản, thaỹ thêắ tiêần m ới, tiêần dêỹ b ị mầắt cắắp, tiêần gi ả,.. -Tiêắt kiệm được chi phí giao dịch do không ph ải mang thẽo l ượng tiêần m ặt l ớn khi thanh toán và khá an toàn cho người cầầm tiêần. Ngần hàng sẽỹ chuỹ ển tiêần khi khách hàng có ỹêu cầầu, tiêần phí giao dịch nàỹ rầắt thầắp. -Khi các bên tham gia thanh toán bắắt buộc các bên ph ải m ở tài kho ản và g ửi tiêần trong tài khoản, chính vì thêắ lượng tiêần cầắt trữ trong dần cư sẽỹ giảm đi làm tắng kh ả nắng thanh khoản trong NHTM. -Mặt khác, khi giao dịch qua ngần hàng thì Nhà nước có th ể ki ểm soát đ ược nguôần tiêần, làm tắng tính minh bạch của các giao dịch và hạn chêắ tình trạng “rửa tiêần”. 5 1.2.3.Vai trò Như chúng ta đã biêắt, trong thanh toán không dùng tiêần m ặt các bên tham gia ph ải m ở tài khoản và gửi tiêần tại ngần hàng nên sẽỹ tạo ra đ ược nguôần cung tiêần khá l ớn, taajo điêầu kiện huỹ động vôắn cho các ngần hàng. Khi nguôần vôắn huỹ động dôầi dào, các ngần hàng sẽỹ tắng c ường ho ạt đ ộng tín d ụng. Thông thường lợi nhuận từ hoạt động tín dụng chiêắm tỷ tr ọng rát cao trong l ợi nhu ận của các ngần hàng (khoảng trên 60%) Thanh toán không dùng tiêần mặt góp phầần m ở r ộng đôắi t ượng thanh toán, tắng doanh sôắ thanh toán: Thanh toán không dùng tiêần mặt tạo điêầu ki ện thanh toán tiêần hàng hóa, dịch vụ một cách chính xác, an toàn, tiêắt kiệm tiêần của và thời gian. Vì vậỹ, môắi quan hệ giữa ngần hàng và doanh nghi ệp ngàỹ càng thắắt ch ặt, t ạo điêầu kiện để doanh nghiệp sử dụng ngàỹ càng nhiêầu các sản phẩm khác c ủa ngần hàng nh ư: thanh toán quôắc têắ, tiêần gửi có kỳ hạn, tín d ụng,… Ng ược l ại, ngần hàng sẽỹ thu đ ược nhiêầu nguôần lợi từ các doanh nghiệp qua vi ệc bán các s ản ph ẩm, d ịch v ụ cũng nh ư huỹ động được nguôần vôắn nhàn rôỹi từ các doanh nghiệp. Hơn nữa, thông qua các ngần hàng thương mại, Chính ph ủ có th ể ki ểm soát đ ược lượng tiêần khá lớn trong nêần kinh têắ. Do đó, khi Chính ph ủ s ử d ụng các bi ện pháp, các công cụ kinh têắ để điêầu tiêắt nêần kinh têắ sẽỹ mang lại hiểu quả cao h ơn. 1.3.Các nguyên tắắc trong thanh toán không dùng tiêền m ặt 1.3.1.Quy định chung Các doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức, đoàn thể, đ ơn v ị vũ trang, công dần Vi ệt nam và người nước ngoài hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam (gọi chung là đ ơn v ị và cá nhần) được quỹêần lựa chọn ngần hàng để mở tài khoản giao dịch và th ực hiện thanh toán. Các đơn vị dự toán Ngần hàng Nhà nước mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước. Việc mở tài khoản thanh toán tại ngần hàng, Kho b ạc Nhà n ước và th ực hi ện thanh toán qua tài khoản được ghi bắầng đôầng Việt Nam. Trường h ợp m ở tài kho ản và thanh toán bắầng ngoại tệ phải thực hiện thẽo quỹ chêắ quản lý ngo ại hôắi c ủa Chính ph ủ Vi ệt Nam ban hành. Ngần hàng, Kho bạc Nhà nước chỉ cung cầắp sôắ li ệu trên tài khoản khách hàng cho các cơ quan ngoài ngần hàng, Kho bạc nhà nước khi có vắn b ản c ủa các c ơ quan có th ẩm quỹêần thẽo quỹ định của pháp luật. Khi thực hiện các dịch vụ thanh toán cho khách hàng, ngần hàng đ ược thu phí thẽo quỹ định của Thôắng đôắc Ngần hàng Nhà nước. 1.3.2.Quy định đôắi với khách hàng 6 *Khách hàng bên trả tiêền: Người sử dụng dịch vụ thanh toán được lựa chon và s ử d ụng các d ịch v ụ thanh toán do tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán cung cầắp phù hợp với quỹ định của pháp luật. Chủ tài khoản phải đảm bảo có đủ tiêần trên tài khoản thanh toán tại th ời điểm mà giao dịch thanh toán phải được thực hiện thẽo lệnh thanh toán mà ch ủ tài kho ản đa l ập, ho ặc thẽo thỏa thuận giữa chủ tài khoản và tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán. Chủ tài khoản chịu trách nhiệm hoàn toàn vêầ vi ệc chi tr ả sôắ tiêần trên tài kho ản tiêần g ửi của mình. Nêắu không thực hiện đúng nguỹên tắắc quỹ đ ịnh thì ch ủ tài kho ản ph ải ch ịu phạt thẽo quỹ định của ngần hàng Nhà nước, tổ chức tín d ụng. Th ực hi ện đầầỹ đ ủ, đúng các quỹ định vêầ mở và sử dụng tài khoản, giầắỹ tờ thanh toán thẽo mầỹu do ngần hàng quỹ định. Các chứng từ nộp vào ngần hàng đêầu phải lập thẽo mầu in sắỹn do ngần hàng in ầắn nhượng bán. Khi lập chứng từ phải ghi chép đầầỹ đủ các ỹêắu tôắ, ch ư ký và con dầắu trên chứng từ phải đúng với chữ ký và con dầắu đã đắng ký tại ngần hàng. Mọi trường hợp vi phạm kỷ luật thanh toán, quản lý giầắỹ t ờ thanh toán không ch ặt chẽỹ bị kẻ gian lợi dụng, chủ tài khoản phải hoàn toàn ch ịu trách nhi ệm vêầ m ọi thi ệt h ại do đơn vị gầỹ ra Khi thanh toán qua Tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, ng ười s ử d ụng d ịch v ụ thanh toán (sau đầỹ gọi là khách hàng) phải tuần th ủ nh ững quỹ đ ịnh và h ướng dầỹn c ủa t ổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán vêầ việc lập chứng từ thanh toán, ph ương th ức n ộp, lĩnh tiêần ở tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán *Đơn vị bên bán (bên thụ hưởng): Thông thường chỉ áp dụng đôắi với trường hợp sử dụng hình th ức UNT. Bên th ụ h ưởng phải giao hàng đầầỹ đủ thẽo đúng hợp đôầng đã ký kêắt, lập giầắỹ đòi tiêần thẽo đúng th ể ch ức đã thỏa thuận ghi trong hợp đôầng, kiểm soát ch ặt chẽỹ các ch ứng t ừ và n ộp ch ứng t ừ thanh toán vào ngần hàng phục vụ mình đúng thời gian quỹ đ ịnh. Nêắu vi ph ạm điêầu khoản ghi trong hợp đôầng vêầ chứng từ đêầu không có giá trị thanh toán. 3.3.Quy định đôắi với ngân hàng Tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán (sau đầỹ gọi là ngần hàng) ph ải ki ểm soát các chứng từ thanh toán của khách hàng trước khi hạch toán và thanh toán, b ảo đ ảm l ập đúng thủ tục quỹ định, dầắu (nêắu có đắng ký mầỹu) và ch ữ ký trên ch ứng t ừ thanh toán đúng với mầỹu đã đắng ký tại ngần hàng (nêắu là ch ữ ký taỹ) ho ặc đúng v ới ch ữ ký đi ện t ử do ngần hàng cầắp (nêắu là chữ ký điện tử); kh ả nắng thanh toán c ủa khách hàng còn đ ủ để chi trả sôắ tiêần trên chứng từ Ngần hàng được quỹêần từ chôắi thanh toán đôắi với ch ứng t ừ thanh toán không h ợp l ệ, không được đảm bảo khả nắng thanh toán, đôầng thời không ch ịu trách nhi ệm vêầ nh ững nội dung liẽn đới của hai bên khách hàng 7 1.4.Hình thức thanh toán không dùng tiêền m ặt 1.4.1. Thanh toán bắềng séc *Khái niệm: Là lệnh trả tiêần của người phát hành séc trả cho ng ười th ụ h ưởng. Trong th ời h ạn hiệu lực thanh toán của tờ séc, người phát hành séc có nghĩa v ụ thanh toán cho ng ười thụ hưởng và phải thanh toán ngaỹ khi người thụ hưởng nộp séc vào ngần hàng. Séc được áp dụng cho cả cá nhần và tổ chức. *Các chủ thể tham gia thanh toán séc: -Người ký phát (người phát hành): Là người lập và ký tên trên séc để ra lệnh cho ng ười thực hiện thanh toán thaỹ mặt mình trả sôắ tiêần ghi trên séc. -Người được trả tiêần: Là người mà người ký phát chỉ định có quỹêần hưởng hoặc chuỹển nhượng quỹêần hưởng đôắi với sôắ tiêần ghi trên tờ séc. -Người thụ hưởng: Là người cầầm tờ séc mà tờ séc đó: +Có ghi tên người được trả tiêần là chính mình +Không ghi tên người được chuỹển tiêần hoặc ghi cụm từ “Trả cho người cầầm séc” +Đã được chuỹển nhượng bắầng ký hậu cho mình thông qua dãỹ chữ ký chuỹển nhượng liên tục -Người thực hiện thanh toán: Là tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán nơi người ký phát được sử dụng tài khoản thanh toán với một khoản tiêần để ký phát séc thẽo thỏa thuận giữa người ký phát với tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán đó. -Người thu hộ: Là tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán làm dịch vụ thu hộ séc -Thời hạn xuầắt trình: Là khoảng thời gian tính từ ngàỹ phát hành đêắn hêắt ngàỹ mà tờ séc được xuầắt trình để thanh toán. 1.4.2. Thanh toán bắềng UNC hoặc lệnh chi Ủỹ nhiệm chi là lệnh chi tiêần của chủ tài khoản được lập thẽo mầỹu in sắỹn của ngần hàng ỹêu cầầu ngần hàng phục vụ mình (nơi mở tài khoản tiêần ghi) trích tài khoản của mình để trả cho người thụ hưởng. UNC được dùng để thanh toán các khoản trả tiêần hàng hóa, dịch vụ; đ ược chuỹển tiêần trong cùng hệ thôắng và khác hệ thôắng ngần hàng. -Lệnh chi hoặc UNC bao gôầm các ỹêắu tôắ sau: +Chữ lệnh chi hoặc ủỹ nhiệm chi, sôắ sê ri +Họ tên, địa chi, sôắ hiệu tài khoản người trả tiêần +Tên, địa chỉ tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán phục vụ người trả tiêần +Họ tên, địa chỉ, sôắ hiệu tài khoản người thụ hưởng +Tên, địa chỉ tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán phục vụ người thụ hưởng 8 +Sôắ tiêần thanh toán bắầng chữ và bắầng sôắ +Nơi, ngàỹ tháng nắm thành lập lệnh chi hoặc ủỹ nhiệm chi +Chữ ký của chủ tài khoản hoặc người được chủ tài khoản ủỹ quỹêần +Các ỹêắu tôắ khác do tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán quỹ định không trái pháp lu ật *Ưu điểm: Giảm chi phí in ầắn, vận chuỹển, kiểm đêắm, bảo quản tiêần mặt, ngần hàng sẽỹ huỹ động thẽm vôắn để đầầu tư cho nêần kinh têắ, thanh toán nhanh, th ủ t ục đ ơn gi ản. *Nhược điểm: Quỹêần lợi người bán bị ảnh hưởng do việc chi trả tùỹ thuộc vào thiện chi bên mua, người bán bị chiêắm dụng vôắn và khả nắng kiểm soát của ngần hàng b ị hạn chêắ. 1.4.3.Thanh toán UNT (nhờ thu) Là giầắỹ ủỹ nhiệm đòi tiêần do người thụ hưởng lập và gửi vào ngần hàng phục vụ mình nhờ thu hộ tiêần thẽo sôắ lượng hàng hoa đã giao, dịch vụ đã cung ứng. UNT được sử dụng rộng rãi trong việc thanh toán các hoa đơn định kỳ cho ng ười cung ứng dịch vụ công cộng như điện, nước, điện thoại…bởi nó thường được dùng cho các giao dịch thanh toán có giá trị nhỏ nên các UNT chiêắm tỷ lệ không đáng kể trong t ổng các giao dịch thanh toán không dùng tiêần mặt. UNT được áp dụng thanh toán giữa các khách hàng mở tài khoản trong cùng một chi nhánh ngần hàng hoặc các chi nhánh ngần hàng cùng hệ thôắng hoặc khác hệ thôắng. Khách hàng mua và bán phải thôắng nhầắt thỏa thuận dùng hình thức UNT đôắi v ới nh ững điêầu kiện cụ thể đã ghi trong hợp đôầng kinh têắ, đôầng thời phải thông báo bắầng vắn b ản cho ngần hàng phục vụ người thụ hưởng biêắt làm cắn cứ để thực hiện các UNT. 1.4.4.The thanh toán Là phương tiện thanh toán do tổ chức phát hành thẻ phát hành để thực hiện giao dịch thẻ thẽo các điêầu kiện và điêầu khoản được các bên thỏa thuận. *Phân loại the theo phạm vi lãnh thổ sử dụng th e: Thẻ bao gôầm: Thẻ nội địa và thẻ quôắc têắ Thẻ nội địa: Là thẻ được tổ chức phát hành thẻ tại Việt Nam phát hành để giao dịch trong lãnh thổ nước Việt Nam. Thẻ quôắc têắ: Là thẻ được tổ chức phát hành thẻ tại Việt Nam phát hành để giao dịch trong và ngoài lãnh thổ nước Việt Nam; hoặc là thẻ được tổ chức nước ngoài phát hành và giao dịch trong lãnh thổ nước Việt Nam. *Phân loại the theo nguôền tài chính đảm bảo cho vi ệc s ử d ụng th e: Thẻ bao gôầm: thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng và thẻ trả trước 9 Thẻ ghi nợ (Dẽbit card): Là thẻ cho phép chủ thẻ thực hiện giao dịch thẻ trong phạm vi sôắ tiêần trên tài khoản tiêần gửi thanh toán của chủ thẻ mở tại một tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán được phép nhận tiêần gửi không kỳ hạn. Thẻ tín dụng (Crẽdit card): Là thẻ cho phép chủ thẻ thực hiện giao dịch th ẻ trong ph ạm vi hạn mức tín dụng đã được cầắp thẽo thỏa thuận với tổ chức phát hành thẻ. Thẻ trả trước (Prẽpaid card): Là thẻ cho phép chủ thẻ thực hiện giao dịch thẻ trong ph ạm vi giá trị tiêần được nạp vào thẻ tương ứng với sôắ tiêần mà chủ thẻ đã trả trước cho tổ chức phát hành thẻ. *Các chủ thể trong thanh toán the: Tổ chức phát hành thẻ: Là ngần hàng, tổ chức tín dụng phi ngần hàng, tổ chức tín dụng hợp tác, tổ chức khác không phải là tổ chức tín dụng được phép phát hành thẻ. Chủ thẻ: Là cá nhần hoặc tổ chức được tổ chức phát hành thẻ cung cầắp thẻ để sử dụng, bao gôầm chủ thẻ chính và chủ thẻ phụ. Đơn vị chầắp nhận thẻ: Là tổ chức, cá nhần chầắp nhận thanh toán hàng hoa và dịch vụ; cung cầắp dịch vụ nộp, rút tiêần mắt bắầng thẻ. Tổ chức thanh toán thẻ: Là ngần hàng, tổ chức khác không phải là ngần hàng được phép thực hiện dịch vụ thanh toán thẻ. 1.5.Sư câền thiêắt phải mở rộng và các tiêu chí đánh giá s ư m ở r ộng thanh toán không dùng tiêền mặt 1.5.1.Sư câền thiêắt phải mở rộng thanh toán không dùng tiêền m ặt Trong thời đại khoa hoc công nghệ ngàỹ naỹ, hầầu như các phương thức giao dịch, giao tiêắp đêầu thông qua các phương tiện hiện đại như điện thoại bàn, điện thoại di động, mail, chat... Chính vi thêắ các ngần hàng phải biêắt ứng 20 dụng các công ngh ệ tiên tiêắn nàỹ vào các sản phẩm của minh để tiêắp cận và phục vụ khách hàng một cách tôắt nhầắt. Và phát triển các sản phẩm vêầ thanh toán không dùng tiêần mặt là 1 cách thu hút l ượng khách hàng đêắn giao dịch qua ngần hàng mang lại hiệu quả cao nhầắt. Xã h ội ngàỹ càng phát triển, người dần am hiểu các nghiệp vụ của ngần hàng ngàỹ càng nhiêầu. Các ngần hàng co các chức nắng, nhiệm vụ, các sản phẩm truỹêần thôắng là tương đương nhau vi vậỹ các ngần hàng cạnh tranh lần nhau chủ ỹêắu là vêầ chầắt lượng phục vụ và các tiện ích từ các dong sản phẩm mang lại. Chính vì thêắ thanh toán không dùng tiêần mặt được các ngần hàng khá quan tầm đ ẩỹ mạnh mở rộng phát triển để thu hút khách hàng. Để đánh giá sự mở rộng thanh toán không dùng tiêần mặt ta cần đưa ra các tiêu chí để đánh giá gi ữa sôắ lượng hiện tại v ới con sôắ trong tương lai mà chúng ta cầần đạt tới. 10 1.5.2.Các tiêu chí đánh giá sư mở rộng thanh toán không dùng tiêền mặt *Sôắ lượng khách hàng mở tài khoản: Thông qua sôắ lượng khách hàng mở tài khoản qua các nắm chúng ta sẽỹ nhận biêắt đ ược tình hình thanh toán không dùng tiêần mặt trong dần cư diêỹn biêắn nh ư thêắ nào. Thông thường sôắ lượng mở tài khoản nắm sau phải tắng 50% so với nắm trước đó. *Doanh sôắ thanh toán: Ngàỹ naỹ, doanh sôắ thanh toán không dùng tiêần mặt tắng đêầu qua các nắm, tương tự nh ư sôắ lượng khách hàng mở tài khoản, doanh sôắ thanh toán tôắi thi ểu tắng 70% so v ới nắm trước đó. Và chúng ta phải làm sao để thanh toán không dùng tiêần mặt không nh ững tắng vêầ doanh sôắ mà còn phải tắng sôắ lượng tiêần trên một giao d ịch. 11 Chương 2: THỰC TRẠNG THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG 2.1. T×nh h×nh tæ chøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nãi chung t¹i ABBank Hµ Néi ABBank Hµ Néi ho¹t ®éng t¹i ®Þa bµn tËp trung ®«ng d©n c vµ cã nhiÒu c¸c tæ chøc kinh tÕ. Thùc tr¹ng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt qua ABBank Hµ Néi ®èi víi c¸c chñ thÓ kinh tÕ nh sau: * §èi víi c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c: ViÖc më tµi kho¶n lµ yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi c¸c tæ chøc kinh tÕ cã ®¨ng ký kinh doanh. Trong tæng sè d cña c¸c tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n t¹i ABBank Hµ Néi th× tiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ lµ chñ yÕu chiÕm trªn 90%. HiÖn nay nhu cÇu göi tiÒn vµo tµi kho¶n vµ thùc hiÖn thanh to¸n qua ABBank Hµ Néi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ trªn ®Þa bµn cha cao, trong ®ã cã viÖc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, ®©y lµ vÊn ®Ò chung cña tÊt c¶ c¸c NHTM chø kh«ng chØ riªng ABBank Hµ Néi, chñ yÕu do h¹n chÕ cña hÖ thèng ng©n hµng ®Æc biÖt lµ hÖ thèng thanh to¸n liªn ng©n hµng cña Ng©n hµng Nhµ níc. Cã rÊt nhiÒu giao dÞch thanh to¸n gi÷a c¸c doanh nghiÖp kh«ng th«ng qua ng©n hµng. Nhu cÇu më vµ sö dông tµi kho¶n tríc hÕt phô thuéc vµo viÖc ng©n hµng cã cung cÊp ®îc cho kh¸ch hµng c¸c h×nh thøc thanh to¸n vµ dÞch vô thanh to¸n thuËn lîi, nhanh chãng, an toµn vµ kinh tÕ hay kh«ng. §©y lµ yÕu tè c¬ b¶n, l©u dµi ®èi víi hÖ thèng ngần hàng thương mại nãi chung vµ ABBank Hµ Néi nãi riªng trong viÖc thu hót c¸c tæ chøc kinh tÕ më tµi kho¶n tiÒn göi vµ thùc hiÖn thanh to¸n qua ng©n hµng. §Æc biÖt ®èi víi t×nh h×nh thùc tÕ ë níc ta, viÖc më vµ sö dông tµi kho¶n ®èi víi ®¹i bé phËn ngêi d©n cßn xa l¹, ng¹i vµ cha quen víi giao dÞch qua ng©n hµng. NÕu viÖc sö dông c¸c c«ng cô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt buéc kh¸ch hµng ph¶i ®i l¹i nhiÒu lÇn hoÆc ph¶i hoµn tÊt c¸c thñ tôc nÆng nÒ, phøc t¹p, r êm rµ. Th× kh¸ch hµng sÏ kh«ng tù nguyÖn thùc hiÖn c¸c dÞch vô ®ã. *§èi víi d©n c: T¹i ®Þa bµn Thñ ®« Hµ Néi vèn b»ng tiÒn cã ë d©n c lµ rÊt lín. Tuy nhiªn, viÖc më tµi kho¶n vµ sö dông tµi kho¶n víi ®èi tîng kh¸ch hµng lµ d©n c ë ®©y kh«ng cao, tiÒn göi kh«ng kú h¹n cña d©n c míi chØ chiÕm 10% trong tæng sè d cña c¸c tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n t¹i ABBank Hµ Néi. ABBank Hµ Néi chØ thùc hiÖn thanh to¸n trong ph¹m vi néi ®Þa vµ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®îc thùc hiÖn gi¸n tiÕp th«ng qua ABBank Hµ Néi. -PhÝ thanh to¸n chuyÓn kho¶n mµ ABBank Hµ Néi ®ang ¸p dông nh sau: + 0,1% ®èi víi kh¸ch hµng v·ng lai(kh«ng më tµi kho¶n t¹i ABBank Hµ Néi) tÝnh trªn sè tiÒn thùc tÕ thanh to¸n qua ng©n hµng. 12 + Víi kh¸ch hµng më tµi kho¶n t¹i ABBank Hµ Néi: 5000®/mãn nÕu thanh to¸n trong néi tØnh; 0,06% nÕu thanh to¸n ngo¹i tØnh. -Sè c¸n bé phô tr¸ch c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i ABBank Hµ Néi lµ 1 ngêi -H×nh thøc thanh to¸n UNT chØ ¸p dông h¹n chÕ trong viÖc thu tiÒn ®iÖn, tiÒn níc,tiÒn ®iÖn tho¹i,... -Míi sö dông h×nh thøc thanh to¸n thÎ ng©n hµng. -Thu nhËp tõ ho¹t ®éng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¨ng theo n¨m nhng rÊt nhá so víi tæng thu nhËp cña ng©n hµng. N¨m 2012, thu nhËp tõ dÞch vô thanh to¸n lµ 44.635.822®, trong khi tæng thu nhËp cña Ng©n hµng lµ 4.383.825.348®, chiÕm1% tæng thu nhËp. N¨m 2013, thu nhËp tõ dÞch vô thanh to¸n lµ 128.562.878®, cßn tæng thu nhËp cña Ng©n hµng lµ 7.321.401.458®, chiÕm1,75% tæng thu nhËp, ®øng ¸p chãt chØ h¬n thu nhËp tõ kinh doanh ngo¹i hèi. §Õn n¨m 2014, thu nhËp tõ dÞch vô thanh to¸n lµ 200.504.536®, tæng thu nhËp cña Ng©n hµng lµ 8.787.943.669®, chiÕm 2,28%% tæng thu nhËp. -Doanh sè thanh to¸n qua Ng©n hµng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y biÕn ®éng lªn xuèng, cã n¨m cao cã n¨m thÊp, nhng kh¸ch hµng ®ang ngµy cµng ®Ó tiÒn l¹i trong ng©n hµng nhiÒu h¬n. -HiÖn nay, thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ë ABBank Hµ Néi míi ®îc ¸p dông trong níc, cßn víi quèc tÕ th× cha ®îc ¸p dông. -C¸c h×nh thøc thanh to¸n ®îc sö dông chñ yÕu lµ sÐc vµ UNC. Tãm l¹i: ABBank Hµ Néi ®· ý thøc ®îc r»ng mäi kh¸ch hµng khi thùc hiÖn thanh to¸n qua ng©n hµng ®Òu mong muèn ng©n hµng phôc vô m×nh nhanh chãng, chÝnh x¸c, b¶o ®¶m an toµn víi chi phÝ thÊp nhÊt. Do ®ã, ng©n hµng lu«n quan t©m ®Õn c«ng t¸c nµy vµ ®· ®¹t ® îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh dï ng©n hµng cßn cã nhiÒu h¹n chÕ. 2.2.T×nh h×nh thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i ABBank Hµ Néi. 13 B¶ng 1: Ph©n tÝch c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i ABBank Hµ Néi n¨m 2013 (§¬n vÞ : triÖu ®ång) STT C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt N¨m 2007 Sè tiÒn Tû träng(%) I SÐc Sè mãn 356 1 + SÐc chuyÓn kho¶n 302 68.000 20,37 2 + SÐc b¶o chi 54 10.065 3.02 II ñy nhiÖm chi 531 165.000 49,43 III ñy nhiÖm thu 54 39.693,76 11,89 IV Th tÝn dông V Lo¹i kh¸c 319 51.064,24 15,29 Tæng sè 1562 333.823 100 78.065 23,39 Nguån :“B¸o c¸o quyÕt to¸n n¨m 2013 cña ABBank Hµ Néi” B¶ng 2: So s¸nh c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dung tiÒn mÆt c¸c n¨m 2012,2013,2014 ChØ tiªu N¨m 2012 Sè mãn Sè tiÒn N¨m 2013 Sè mãn Sè tiÒn N¨m 2014 Sè mãn Sè tiÒn SÐc 165 35.532 356 78.065 402 125.203 Uû nhiÖm chi 489 110.085 531 165.000 562 195.378 Uû nhiÖm thu 42 26.764 54 39.693,76 63 41.339 Lo¹i kh¸c 278 63.425 319 51.064,24 321 33.166 Tæng sè 974 235.806 1260 333.823 1348 395.086 Nguån: “B¸o c¸o quyÕt to¸n c¸c n¨m 2006, 2007, 2008 cña ABBank Hµ Néi“ Qua b¶ng ph©n tÝch c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt c¸c n¨m chóng ta cã thÓ thÊy, trong c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, th× cã 2 lo¹i thÓ thøc ®îc dïng nhiÒu h¬n qua Ng©n hµng ®ã lµ: ñy nhiÖm chi, sÐc thøc th tÝn dông ®îc dïng nhiÒu trong thanh to¸n quèc tÕ, th«ng dông ®èi víi trêng hîp kh¸ch hµng kh¸c quèc gia, cha hiÓu râ vÒ nhau. ThÎ thanh to¸n tuy xuÊt hiÖn trong quy chÕ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nhng sö dông ®îc thÎ ®ßi hái ph¶i cã kü thuËt ®iÖn tö tin häc hiÖn ®¹i vµ tr×nh ®é d©n trÝ cao nªn h×nh thøc nµy t¹i ng©n hµng cha ph¸t triÓn. Trong c¸c h×nh thøc ®îc ¸p dông nhiÒu nhÊt qua ABBank Hµ Néi th× chóng ta thÊy mçi h×nh thøc chiÕm tû träng kh¸c nhau trong tæng doanh 14 sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Trong ®ã, ñy nhiÖm chi lµ h×nh thøc chiÕm tû träng lín nhÊt, 49,4%trong doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt n¨m 20013. Bªn c¹nh ®ã, l¹i cã h×nh thøc thanh to¸n chiÕm tû träng nhá nh sÐc b¶o chi, ñy nhiÖm thu. Së dÜ cã t×nh h×nh nh vËy lµ do c¸c quy ®Þnh cô thÓ cña mçi h×nh thøc thanh to¸n, møc ®é tÝn nhiÖm kh¸c nhau cña mçi h×nh thøc, møc ®é tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng, tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt cña Ng©n hµng vµ thãi quen sö dông c¸c h×nh thøc mang tÝnh truyÒn thèng cña kh¸ch hµng. Cã thÓ thÊy, thanh to¸n nãi chung vµ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nãi riªng cña Ng©n hµng ngµy mét t¨ng vµ ph¸t triÓn. §©y chÝnh lµ mét trong nh÷ng b»ng chøng chøng tá Ng©n hµng dÇn trë thµnh trung t©m thanh to¸n cã uy tÝn trªn ®Þa bµn vµ khu vùc. Trªn c¬ së ®ã kiÓm so¸t chÆt chÏ t×nh h×nh biÕn ®éng vèn vµ sö dông vèn cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc ®¬n vÞ kinh tÕ cã quan hÖ tÝn dông víi Ng©n hµng, lµm nÒn t¶ng cho viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng t¹o tiÒn cña Ng©n hµng. B¶n th©n Ng©n hµng ®· gãp phÇn lµm gi¶m bít khèi lîng tiÒn mÆt trong lu th«ng, thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ vµ ®iÒu hoµ lu th«ng tiÒn tÖ, æn ®Þnh gi¸ c¶ trªn ®Þa bµn, tr¸nh t×nh tr¹ng n¬i thõa vèn, n¬i thiÕu vèn trong nÒn kinh tÕ. §Ó thÊy ®îc mÆt u vµ tån t¹i qua ®ã t×m gi¶i ph¸p kh¾c phôc, ta ®i s©u vµ ph©n tÝch tõng h×nh thøc. 2.3.Phân tích các hình thức thanh toán không dùng tiêền m ặt 2.3.1.Hình thức thanh toán bắềng séc Trong tÊt c¶ c¸c h×nh thøc thanh to¸n cña Ng©n hµng th× thÓ thøc nµo còng cã mÆt u ®iÓm vµ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng mÆt h¹n chÕ cña nã. H×nh thøc thanh to¸n b»ng sÐc còng vËy, u ®iÓm cña h×nh thøc thanh to¸n nµy lµ: thanh to¸n trùc tiÕp gi÷a hai ®¬n vÞ mua vµ b¸n ®îc sö dông mét c¸ch linh ho¹t, thanh to¸n nhanh gän, chÝnh x¸c. Nhng trong hai lo¹i sÐc ®ang sö dông lµ sÐc chuyÓn kho¶n vµ sÐc b¶o chi th× t¹i Ng©n hµng kh¸ch hµng sö dông sÐc chuyÓn kho¶n nhiÒu h¬n nhiÒu so víi sÐc b¶o chi. Sau ®©y lµ b¶ng ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông hai lo¹i sÐc nµy t¹i ABBank Hµ Néi. B¶ng 3: Ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông sÐc n¨m 2012,2013 (§¬n vÞ: triÖu ®ång) N¨m 2006 ChØ tiªu SÐc chyÓnkho¶n SÐc b¶o chi Sè mãn N¨m 2007 Tû träng (%) Tû Sè tiÒn träng (%) Sè mãn Tû träng (%) Sè tiÒn Tû träng (%) 121 73,34 29.120 81,96 302 84,83 68.000 87,10 44 26,66 6.412 18,04 54 15,16 10.065 12,90 165 100 35.532 100 356 100 78.065 100 Tæng céng 15 Nguån: “B¸o c¸o quyÕt to¸n c¸c n¨m 2006,2007” Thanh to¸n sÐc lµ h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trùc tiÕp gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n (Sau khi nhËn hµng ngêi ph¸t hµnh sÐc sÏ giao sÐc trùc tiÕp cho ngêi thô hëng), nh vËy lµ h×nh thøc thanh to¸n nµy g¾n liÒn víi sù vËn ®éng cña hµng ho¸. Nh×n vµo b¶ng trªn ta thÊy h×nh thøc thanh to¸n b»ng sÐc so víi c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt kh¸c ®øng thø hai vÒ doanh sè thanh to¸n, chØ sau ñy nhiÖm chi. Nh vËy, h×nh thøc thanh to¸n sÐc ®ang dÇn ®îc kh¸ch hµng sö dông kh¸ nhiÒu trong thanh to¸n hµng ho¸, dÞch vô. Víi viÖc lÊy NghÞ ®Þnh 30/CP cña ChÝnh phñ vµ Th«ng t híng dÉn 07/TT - NH1 cña Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam lµm c¬ së cho viÖc ph¸t hµnh vµ thanh to¸n sÐc, ABBank Hµ Néi ®· cè g¾ng më réng quy m« sö dông sÐc trong kh¸ch hµng. Thùc tÕ, trong c¸c n¨m 2012 vµ 2013, khèi lîng thanh to¸n sÐc cha cao song n¨m 2014 l¹i t¨ng m¹nh, ®Æc biÖt lµ sÐc chuyÓn kho¶n. *Thanh to¸n b»ng sÐc chuyÓn kho¶n: SÐc chuyÓn kho¶n do chñ tµi kho¶n ph¸t hµnh ®Ó tr¶ trùc tiÕp cho ngêi thô hëng. SÐc chuyÓn kho¶n chØ ®îc ¸p dông thanh to¸n trong ph¹m vi gi÷a c¸c kh¸ch hµng cã tµi kho¶n ë cïng mét chi nh¸nh ng©n hµng, Kho b¹c nhµ níc hoÆc kh¸c chi nh¸nh ng©n hµng, Kho b¹c Nhµ níc nhng c¸c chi nh¸nh nµy cã tham gia thanh to¸n bï trõ trªn ®Þa bµn tØnh, thµnh phè. Trong B¶ng sè liÖu trªn t×nh h×nh thanh to¸n b»ng sÐc chuyÓn kho¶n trong n¨m 2012 ®¹t 121 mãn chiÕm 73,34% tæng sè mãn thanh to¸n sÐc, víi sè tiÒn 29.120 triÖu ®ång chiÕm 81,96% tæng gi¸ trÞ thanh to¸n sÐc cña Ng©n hµng. Sang ®Õn n¨m 2013, sè mãn thanh to¸n sÐc chuyÓn kho¶n t¨ng so víi n¨m 2012 lµ 181 mãn víi sè tiÒn ®¹t 68.000 triÖu ®ång chiÕm 87,1 % tæng gi¸ trÞ thanh to¸n b»ng sÐc. Sè liÖu cho thÊy, so víi tæng gi¸ trÞ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt th× thanh to¸n b»ng sÐc chiÕm mét tû lÖ khiªm tèn (n¨m 2013 sÐc chuyÓn kho¶n chiÕm 20,37% tæng gi¸ trÞ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, nhng víi tèc ®é ph¸t triÓn cao nh vËy h×nh thøc thanh to¸n sÐc chuyÓn kho¶n sÏ cßn ph¸t triÓn m¹nh trong t¬ng lai. Thùc tÕ, n¨m 2014, thanh to¸n b»ng sÐc chuyÓn kho¶n ®· chiÕm tíi 28,47% tæng gi¸ trÞ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt *Thanh to¸n b»ng sÐc b¶o chi: T¹i Ng©n hµng n¨m 2006, sè mãn thanh to¸n b»ng sÐc b¶o chi ®¹t 44 mãn víi sè tiÒn ®¹t ®îc lµ 6.412 triÖu ®ång chiÕm 26,66% tæng sè mãn sÐc. N¨m 2007, sè mãn thanh to¸n b»ng sÐc b¶o chi cã nhiÒu h¬n so víi n¨m 2006 thÓ hiÖn sè mãn thanh to¸n sÐc b¶o chi ®¹t 54 mãn, víi sè tiÒn ®¹t 10.065 triÖu ®ång, cao h¬n so víi n¨m 2006 lµ 3.653 triÖu ®ång. Qua ®ã cho thÊy sÐc b¶o chi ®îc sö dông Ýt h¬n sÐc chuyÓn kho¶n, nhng ®èi víi ngêi thô hëng, th× sÐc b¶o chi ch¾c ch¾n vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n nªn nã vÉn ®îc mét sè ngêi a thÝch. 16 Thanh to¸n b»ng sÐc b¶o chi ngêi thô hëng kh«ng bÞ ø ®äng vèn. §èi víi nh÷ng ngêi thanh to¸n cïng më tµi kho¶n t¹i mét ng©n hµng hoÆc kh¸c ng©n hµng cïng hÖ thèng, ngêi thô hëng ®îc ghi “Cã” ngay trong ngµy nép sÐc b¶o chi. Muèn sö dông sÐc b¶o chi kh¸ch hµng chØ cÇn lµm hai thñ tôc lµ: lµm 2 liªn giÊy yªu cÇu b¶o chi sÐc vµ c¾t sÐc göi ®Õn ng©n hµng, sÏ ®îc ng©n hµng b¶o chi cho sau khi ng©n hµng ®· kiÓm tra tÝnh hîp lÖ, hîp ph¸p cña tê sÐc, mÉu dÊu cña tê sÐc, sè d trªn tµi kho¶n tiÒn göi. NÕu ®ñ ®iÒu kiÖn ng©n hµng sÏ lµm thñ tôc b¶o chi sÐc, ghi ngµy th¸ng b¶o chi sÐc, ký tªn ®ãng dÊu ng©n hµng m×nh vµ ®ãng dÊu ”®· b¶o chi” vµo mÆt tríc cña tê sÐc sau ®ã giao cho kh¸ch hµng. Qu¸ tr×nh h¹ch to¸n sÐc b¶o chi tiÕn hµnh nh ®· tr×nh bµy ë ch¬ng I. Mét sè h¹n chÕ cña sÐc b¶o chi ngoµi nh÷ng thuËn tiÖn kÓ trªn th× sÐc b¶o chi cha ®îc thanh to¸n víi kh¸ch hµng kh¸c ®Þa ph¬ng, kh¸c hÖ thèng mµ kh¸ch hµng ph¶i th«ng qua sÐc chuyÓn tiÒn tõ ®ã nhËn sÐc b¶o chi ®Ó thanh to¸n cho ngêi b¸n. §iÒu nµy g©y khã kh¨n cho ngêi mua ®Ó thanh to¸n cho ngêi b¸n, do ®ã thÓ thøc thanh to¸n nµy kh«ng ®îc phæ biÕn trong viÖc chi tr¶ thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô. 17 2.3.2.T×nh h×nh thanh to¸n ñy nhiÖm chi Kh¶o s¸t sè liÖu ta thÊy ñy nhiÖm chi lµ h×nh thøc thanh to¸n chiÕm tû träng lín nhÊt vµ cã xu thÕ ngµy cµng t¨ng. Cô thÓ, n¨m 2012, doanh sè thanh to¸n b»ng ñy nhiÖm chi chiÕm tû träng 38,7% tæng doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, n¨m 2013 h×nh thøc nµy chiÕm tíi 49,43% tæng doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt . Nguyªn nh©n dÉn ®Õn thanh to¸n b»ng ñy nhiÖm chi ®¹t ®îc doanh sè nh trªn lµ do cã nh÷ng u ®iÓm h¬n c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c nh: Ph¹m vi thanh to¸n réng, ®îc dïng ®Ó tr¶ tiÒn hµng ho¸, dÞch vô vµ thanh to¸n kh¸c, chuyÓn vèn trong cïng hÖ thèng hoÆc kh¸c hÖ thèng, kh¸c ng©n hµng trªn cïng ®Þa bµn tham gia thanh to¸n bï trõ, thñ tôc thanh to¸n kh¸ lµ ®¬n gi¶n, dÔ sö dông, ngêi mua chØ cÇn viÕt giÊy ñy nhiÖm chi göi ®Õn ng©n hµng phôc vô m×nh ®Ó thanh to¸n cho ngêi ®îc hëng. ViÖc thanh to¸n chi tr¶ còng rÊt nhanh chãng vµ thuËn tiÖn. T¹i ABBank Hµ Néi thùc hiÖn thanh to¸n khi: Kh¸ch hµng tr¶ tiÒn nép ñy nhiÖm chi vµ sau khi kiÓm so¸t xong. + NÕu hai bªn mua, b¸n cã tµi kho¶n t¹i Ng©n hµng th× ®îc chi tr¶ ngay lËp tøc. + NÕu kh¸ch hµng ®îc hëng më tµi kho¶n t¹i ng©n hµng kh¸c, kh¸c ®Þa ph¬ng nhng cïng hÖ thèng còng ®îc chuyÓn tr¶ kÞp thêi trong ngµy. ThËm chÝ chØ trong vµi giê ®ång hå. V× hiÖn nay hÖ thèng ng©n hµng ®· thùc hiÖn viÖc chuyÓn tr¶ tiÒn qua hÖ thèng m¹ng m¸y tÝnh rÊt kÞp thêi, chÝnh x¸c vµ an toµn. Ngoµi ra thanh to¸n b»ng ñy nhiÖm chi h¬n sÐc ë chç: víi ñy nhiÖm chi ngêi mua lÊy hµng råi míi göi ñy nhiÖm chi tíi ng©n hµng phôc vô m×nh, nÕu tµi kho¶n kh«ng ®ñ d tiÒn göi ®Ó thanh to¸n, th× ng©n hµng chØ tr¶ l¹i cho kh¸ch hµng mµ kh«ng cã xö lý g×. Thanh to¸n b»ng ñy nhiÖm chi ®¶m b¶o quyÒn lîi cho c¶ bªn mua vµ bªn b¸n cã thÓ kiÓm so¸t hµng ho¸ vÒ sè lîng còng nh vÒ chÊt lîng cung øng tríc khi tr¶ tiÒn. Do h×nh thøc nµy thêng ®îc ¸p dông chñ yÕu khi bªn b¸n tin tëng vµo kh¶ n¨ng thanh to¸n cña bªn mua nªn hµng ®îc giao tríc. Tuy nhiªn, thÓ thøc ñy nhiÖm chi còng cã nh÷ng tån t¹i bëi v×: ThÓ thøc nµy chØ ¸p dông gi÷a hai ®¬n vÞ tÝn nhiÖm lÉn nhau vµ dïng ®Ó thanh to¸n hµng hãa hay dÞch vô ®· hoµn thµnh. V× thÕ b¶n th©n nã chøa ®ùng chiÕm dông vèn lÉn nhau dÉn ®Õn hiÖn tîng tÝn dông th¬ng m¹i g©y rñi ro, thiÖt thßi cho kh¸ch hµng b¸n. MÆc dï cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ nhng thÓ thøc thanh to¸n nµy lu«n ®øng ®Çu vÒ doanh sè còng nh vÒ sè mãn thanh to¸n trong suèt thêi gian qua vµ sÏ cßn ph¸t triÓn nhiÒu h¬n n÷a trong t¬ng lai. 2.3.3.T×nh h×nh thanh to¸n ñy nhiÖm thu hoÆc nhê thu Cã thÓ thÊy ngay t×nh h×nh thanh to¸n b»ng ñy nhiÖm thu qua c¸c n¨m cña Ng©n hµng chiÕm tû träng nhá trong tæng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. 18 Thùc tÕ cho thÊy, t¹i Ng©n hµng, h×nh thøc thanh to¸n nµy chØ ¸p dông ®èi víi kho¶n chi phÝ dÞch vô cã tÝnh chÊt ®Þnh kú thêng xuyªn nh: tiÒn ®iÖn, tiÒn thuª nhµ, níc, cña c¸c tæ chøc kinh tÕ trªn cïng ®Þa bµn tØnh, thµnh phè hoÆc c¸c kho¶n tiÒn thu b¸n hµng do ngêi b¸n vµ ngêi mua tháa thuËn tríc, khi ®· cã sù tin cËy lÉn nhau, cho nªn nã Ýt ®îc sö dông. Thanh to¸n b»ng ñy nhiÖm thu chøng tõ lu©n chuyÓn qua nhiÒu kh©u vµ thùc hiÖn b»ng h×nh thøc ghi “Nî” tríc vµ ghi “Cã” sau. NÕu ñy nhiÖm thu thanh to¸n tiÒn hµng víi kh¸ch hµng cã tµi kho¶n ë cïng ng©n hµng víi ®¬n vÞ b¸n th× qu¸ tr×nh ®¬n gi¶n, nhanh chãng h¬n, kh¸ch hµng chØ cÇn nép ñy nhiÖm thu theo mÉu in s½n cña Ng©n hµng Nhµ níc kÌm ho¸ ®¬n thanh to¸n, sau khi nh©n viªn kÕ to¸n giao dÞch kiÓm tra tÝnh hîp lÖ cña chøng tõ ñy nhiÖm thu vµ tµi kho¶n bªn mua ®ñ tiÒn th× tiÕn hµnh ghi “Nî” vµo tµi kho¶n bªn mua vµ ghi “Cã” vµo tµi kh¶o ®¬n vÞ b¸n. Nhng trong trêng hîp hai bªn më tµi kho¶n ë hai ng©n hµng kh¸c nhau, ñy nhiÖm thu sÏ ®îc göi sang ng©n hµng bªn mua b»ng ph¬ng thøc thanh to¸n ®iÖn tö hay b»ng ph¬ng thøc thanh to¸n bï trõ. Sau khi ng©n hµng bªn mua ghi “Nî” vµo tµi kho¶n bªn mua, chøng tõ ñy nhiÖm thu quay vÒ ng©n hµng bªn b¸n míi ghi “Cã” vµo tµi kho¶n bªn b¸n. Do sù phøc t¹p vÒ quy tr×nh thanh to¸n nªn ñy nhiÖm thu Ýt ®îc c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c c¸ nh©n sö dông mét c¸ch réng r·i. ChÝnh v× vËy khèi lîng thanh to¸n ñy nhiÖm thu qua Ng©n hµng nh sau: n¨m 2012 sè mãn thanh to¸n ñy nhiÖm thu ®¹t 42 mãn víi sè tiÒn 26.764 triÖu ®ång chiÕm 11,35% tæng doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, n¨m 2013 lµ 39.693,76 triÖu ®ång víi 54 mãn chiÕm 11,89% tæng doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. 2.4.Đánh giá vêề thưc trạng thanh toán không dùng tiêền m ặt 2.4.1.Kêắt quả đạt được Qua viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng thanh to¸n nãi chung vµ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nãi riªng cña ABBank Hµ Néi nh÷ng n¨m gÇn ®©y ta cã thÓ thÊy r»ng : mÆc dï ph¶i ®èi mÆt víi nÒn kinh tÕ s«i ®éng, chÞu sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¸c tæ chøc kh¸c trªn ®Þa bµn nhng ABBank Hµ Néi ®· vµ ®ang tõng bíc kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ, vai trß cña m×nh trong nÒn kinh tÕ. Song song víi viÖc hiÖn ®¹i ho¸ vÒ mÆt vËt chÊt, ABBank Hµ Néi kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé nghiÖp vô thanh to¸n, tr×nh ®é khoa häc ®Ó lµm chñ c«ng nghÖ míi vµ phong c¸ch lµm viÖc theo híng c¶i c¸ch hµnh chÝnh cho phï hîp víi yªu cÇu ®ßi hái cña c¬ chÕ thÞ trêng. Ho¹t ®éng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ t¹i chi nh¸nh ABBank Hµ Néi ®· gãp phÇn vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng chung cña toµn bé hÖ thèng ABBank. Ho¹t ®éng thanh to¸n cña Chi nh¸nh ngµy cµng thu hót nhiÒu kh¸ch hµng ®Õn më tµi kho¶n vµ giao dÞch t¹i chi nh¸nh. Nh÷ng nghiÖp vô ph¸t sinh ®îc h¹ch to¸n kÞp thêi, chÝnh x¸c. Thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c quy chÕ vÒ chøng tõ, quü ®¶m b¶o thanh to¸n, quü tiÒn mÆt vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n, chÝnh v× vËy lu«n ®îc kh¸ch hµng tÝn nhiÖm. 19 Doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt qua c¸c n¨m kh«ng ngõng t¨ng lªn. C¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ngµy cµng ph¸t huy ®îc u thÕ. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong n¨m võa qua ®· ®¹t nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt chiÕm trªn 85%/ tæng thanh to¸n. N¨m 2014, doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ 2.798.722 triÖuVND chiÕm 86,13%tæng doanh sè thanh to¸n. 2.4.2.Hạn chêắ và nguyên nhân *Hạn chêắ: Chi nh¸nh kh«ng ®îc trùc tiÕp thanh to¸n bï trõ víi c¸c ng©n hµng kh¸c mµ ph¶i th«ng qua ABBank mµ nguyªn nh©n lµ do ABBank Hµ Néi lµ mét ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc ABBank vµ ®iÒu kiÖn vÒ qu¶n lý vµ kü thuËt cha cho phÐp. - Cha nèi m¹ng gi÷a Ng©n hµng víi c¸c kh¸ch hµng lín vµ truyÒn thèng mµ nguyªn nh©n chñ yÕu lµ cha cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi c¶ vÒ vèn lÉn céng nghÖ. Kh¸ch hµng cã tµi kho¶n t¹i ng©n hµng khi muèn biÕt nh÷ng th«ng tin vÒ tµi kho¶n cña m×nh th× ph¶i gäi ®iÖn tho¹i tíi ng©n hµng ®Ó nhê c¸c nh©n viªn ng©n hµng cung cÊp c¸c th«ng tin nµy chø cha thÓ theo dâi trùc tiÕp th«ng qua hÖ thèng m¹ng vi tÝnh. §©y lµ mét h¹n chÕ mµ ng©n hµng ABBank Hµ Néi cÇn kiÕn nghÞ víi ABBank ®Ó kh¾c phôc trong thêi gian sím nhÊt bëi v× trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh quyÕt liÖt gi÷a c¸c ng©n hµng hiÖn nay, mét sè ng©n hµng nh VIETCOMBANK ®· ®i tríc trong vÊn ®Ò nµy. - Cha nèi m¹ng trùc tiÕp gi÷a c¸c hÖ thèng ng©n hµng víi nhau. §©y cßn lµ h¹n chÕ chung cña tÊt c¶ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ë ViÖt Nam. - C¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt hiÖn t¹i ë ViÖt Nam cßn nhiÒu bÊt cËp, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cßn cÇn nhiÒu chøng tõ vµ thñ tôc kh«ng cÇn thiÕt g©y chËm trÔ cho qu¸ tr×nh thanh to¸n. - C¸c v¨n b¶n ph¸p lý vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt vÉn cßn thiÕu vµ cha phï hîp nªn cha t¹o m«i trêng vµ hµnh lang v÷ng ch¾c cho ho¹t ®éng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. - V× lµ mét ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc ABBank nªn ABBank Hµ Néi cha chñ ®éng trong viÖc thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p ®Ó më réng c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cña m×nh. *Nguyªn nh©n: - NÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam cha ph¸t triÓn dÉn ®Õn thu nhËp cña d©n c nh×n chung cßn thÊp (GDP b×nh qu©n ®Çu ngêi chØ gÇn 400 USD/n¨m) v× thÕ viÖc më tµi kho¶n tiÒn göi c¸ nh©n phÇn lín hiÖn nay chØ lµ h×nh thøc. C¸c ngần hàng thương mại nãi chung vµ ABBank Hµ Néi nãi riªng ®· vËn ®éng c¸c c¸n bé, nh©n viªn cña m×nh më tµi kho¶n - ®©y lµ nh÷ng ngêi hiÓu biÕt râ lîi Ých cña viÖc lµm nµy nªn c¸n bé - c«ng nh©n viªn ®· hëng øng 100% song do tiÒn l¬ng chØ ®ñ chi tiªu cho nhu cÇu tèi thiÓu hµng ngµy nªn sau khi nhËp l¬ng vµo tµi kho¶n 20