Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
më ®Çu
***
Mét trong nh÷ng ®Æc tr-ng cña thÞ tr-êng chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng
theo nguyªn t¾c trung gian. Theo nguyªn t¾c nµy, c¸c giao dÞch trªn thÞ tr-êng
chøng kho¸n b¾t buéc ph¶i ®-îc thùc hiÖn qua c«ng ty chøng kho¸n vµ nh©n
viªn m«i giíi chøng kho¸n. ChØ cã nh- vËy míi ®¶m b¶o cho c¸c chøng kho¸n
®-îc giao dÞch lµ chøng kho¸n thùc vµ hîp ph¸p, b¶o vÖ lîi Ých cña nhµ ®Çu
t-, duy tr× ho¹t ®éng lµnh m¹nh cña c¶ thÞ tr-êng.
M«i giíi chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng nghiÖp vô mang tÝnh nhµ nghÒ cao,
®ßi hái ®Æc biÖt vÒ kü n¨ng, nghiÖp vô, chÊt l-îng, ®¹o ®øc, ®ång thêi ®ái hái
mét m«i tr-êng hç trî t-¬ng ®èi phøc t¹p ( vÒ tæ chøc, ph¸p luËt, thiÕt bÞ, v¨n
ho¸, x· héi) . ThÞ tr-êng chøng kho¸n ph¸t triÓn tr×nh ®é cao lµ tiÒn ®Ò ®Ó ho¹t
®éng m«i giíi cã thÓ ®¶m nhËn tèt chøc n¨ng cung cÊp c¸c dÞch vô vµ s¶n
phÈm tµi chÝnh. Ng-îc l¹i, trong mét thÞ tr-êng tµi chÝnh cßn th« s¬, sù xuÊt
hiÖn vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n sÏ lµ nh©n tè thóc ®Èy sù
ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn thÞ tr-êng chøng kho¸n nãi riªng vµ thÞ tr-êng tµi
chÝnh nãi chung.
Cïng víi sù ra ®êi cña thÞ tr-êng chøng kho¸n ViÖt Nam, c¸c c«ng ty
chøng kho¸n còng ®-îc thµnh lËp vµ ®i vµo ho¹t ®éng. M«i giíi chøng kho¸n
lµ nghiÖp vô c¬ b¶n mµ hÇu hÕt mäi c«ng ty chøng kho¸n ®Òu tham gia song
míi ë møc ®é rÊt thÊp vµ kh«ng cã sù g¾n kÕt quyÒn lîi, tr¸ch nhiÖm víi nhau
vµ víi kh¸ch hµng. NghiÖp vô m«i giíi cña c¸c c«ng ty chøng chøng kho¸n
ViÖt Nam hiÖn nay ch-a thùc sù ®óng víi nghiÖp vô m«i giíi vÉn th-êng thÊy
trªn c¸c thÞ tr-êng chøng kho¸n thÕ giíi. §Ó thu hót ®-îc ®«ng ®¶o nhµ ®Çu tvµ trë thµnh mét ho¹t ®éng dÞch vô cã uy tÝn vµ chÊt l-îng, ho¹t ®éng m«i giíi
sÏ ph¶i thay ®æi vµ ph¸t triÓn h¬n n÷a. NhËn thøc ®-îc ®iÒu ®ã, sinh viªn chän
®Ò t¯i:” Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn nghiÖp vô m«i giíi t¹i c«ng ty chøng kho¸n
ViÖt Nam”
TTrÇn ThÞ Ngäc Anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
Chuyªn ®Ò thùc tËp
Môc ®Ých nghiªn cøu cña chuyªn ®Ò
-
Chuyªn ®Ò cè g¾ng ®i s©u nghiªn cøu, lµm râ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn ,
ph-¬ng ph¸p luËn vÒ C«ng ty chøng kho¸n vµ nghiÖp vô m«i giíi chøng
kho¸n, vai trß cña nghiÖp vô m«i giíi chøng kho¸n. Tõ ®ã lµm s¸ng tá sù cÇn
thiÕt ph¶i ph¸t triÓn nghiÖp vô m«i giíi cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n ViÖt
Nam
-
Chuyªn ®Ò ®i s©u ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ho¹t ®éng m«i giíi cña
c¸c CtyCK ViÖt Nam trong thêi gian qua.
-
Tõ ph©n tÝch thùc tr¹ng vµ ph-¬ng h-íng ph¸t triÓn, chuyªn ®Ò m¹nh
d¹n ®-a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn nghiÖp vô m«i giíi
chøng kho¸n ë ViÖt Nam.
§èi t-îng nghiªn cøu
§èi t-îng nghiªn cøu cña chuyªn ®Ò lµ t×nh h×nh ho¹t ®éng m«i giíi
chøng kho¸n ë c¸c CtyCK ViÖt Nam giai ®o¹n 2000-2003. Chuyªn ®Ò ®i s©u
ph©n tÝch nguyªn nh©n ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ cña nghiÖp vô nµy ë c¸c
CtyCK ViÖt Nam trong giai ®o¹n võa qua.
Ph¹m vi nghiªn cøu
Chuyªn ®Ò chØ giíi h¹n nghiªn cøu t×nh h×nh ho¹t ®éng m«i giíi chøng
kho¸n cña c¸c CtyCK ViÖt Nam. Nghiªn cøu nh÷ng quan ®iÓm, ph-¬ng
h-íng, mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng m«i giíi
chøng kho¸n ë ViÖt Nam.
Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu
§Ó nghiªn cøu ®Ò tµi nµy, chuyªn ®Ò ®· sö dông mét hÖ thèng c¸c
ph-¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö cña chñ nghÜa M¸c –
Lªnin lµm c¬ së lý luËn, dùa vµo NghÞ ®Þnh, NghÞ quyÕt cña ChÝnh phñ, c¸c
v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cña c¸c Uû ban Chøng kho¸n, Bé ngµnh cã liªn
quan.
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
2
Chuyªn ®Ò thùc tËp
Chuyªn ®Ò dïng ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch hÖ thèng vµ ph-¬ng ph¸p ph©n
tÝch thèng kª ®Ó ®¸nh gi¸ vµ rót ra nh÷ng mÆt lµm ®-îc vµ nh÷ng tån t¹i trong
ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n cña c¸c CtyCK ViÖt Nam trong giai ®o¹n võa
qua.
Thu thËp th«ng tin t- liÖu, tµi liÖu tham kh¶o nghiªn cøu chän läc kinh
nghiÖm c¸c n-íc víi t- duy khoa häc, kh¸ch quan vµ thùc tiÔn ®Ó ®Ò xuÊt kiÕn
nghÞ nh÷ng ®Þnh h-íng ph¸t triÓn ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n ë ViÖt
Nam.
KÕt cÊu chuyªn ®Ò: Ngoµi lêi më ®Çu, Môc lôc, Tµi liÖu tham kh¶o,
Chuyªn ®Ò gåm cã ba phÇn chÝnh chÝnh:
Ch-¬ng I: C«ng ty chøng kho¸n vµ nghiÖp vô m«i giíi chøng kho¸n
Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng nghiÖp vô M«i giíi chøng kho¸n cña c¸c CtyCK
t¹i ViÖt Nam
Ch-¬ng III: Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn nghiÖp vô m«i giíi chøng kho¸n cña
c¸c CtyCK t¹i ViÖt Nam.
Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n sù h-íng dÉn, gióp ®ì vµ chØ b¶o tËn t×nh
cña thÇy gi¸o Hoµng Xu©n QuÕ, «ng TrÇn Hoµi Nam- Tr-ëng phßng qu¶n lý
kinh doanh chøng kho¸n cïng c¸c c«, chó c¸n bé, chuyªn viªn cña Vô Qu¶n
lý kinh doanh chøng kho¸n – Uû ban chøng kho¸n Nhµ n-íc ®Ó em cã thÓ
hoµn thµnh tèt chuyªn ®Ò nµy.
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
3
Chuyªn ®Ò thùc tËp
ch-¬ng I
C«ng ty chøng kho¸n
vµ
NghiÖp vô m«i giíi chøng kho¸n
1.1
Kh¸i qu¸t vÒ c«ng ty chøng kho¸n
1.1.1 Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i c«ng ty chøng kho¸n
1.1.1.1 Kh¸i niÖm
C«ng ty chøng kho¸n(CtyCK ) lµ ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian trªn thÞ
tr-êng chøng kho¸n(TTCK). CtyCK lµ mét tæ chøc ®-îc Uû ban Chøng kho¸n
Nhµ n-íc cÊp phÐp ho¹t ®éng kinh doanh trªn lÜnh vùc chøng kho¸n, cã tc¸ch ph¸p nh©n, cã vèn riªng vµ thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp.
Nh- vËy, ctyCK thùc chÊt lµ mét doanh nghiÖp thuéc ngµnh c«ng nghiÖp
chøng kho¸n, c¸c nghiÖp vô chÝnh cña nã lµ ph¸t hµnh, kinh doanh, m«i giíi,
t- vÊn vµ qu¶n lý danh môc ®Çu t-.
C«ng ty chøng kho¸n cã thÓ lµ thµnh viªn cña mét hay nhiÒu Së giao
dÞch trong n-íc vµ nÕu vËy sÏ kh«ng thÓ lµ thµnh viªn cña thÞ tr-êng b¸n tËp
trung. Víi t- c¸ch lµ thµnh viªn cña Së giao dÞch, c«ng ty chøng kho¸n sÏ cö
c¸c chuyªn gia m«i giíi ®Õn ho¹t ®éng t¹i sµn giao dÞch, ®©y lµ nhµ m«i giíi
chÝnh thøc, vµ cïng c¸c chuyªn gia chøng kho¸n cña Së, tiÕp nhËn vµ tæ chøc
thùc hiÖn lÖnh cña kh¸ch hµng ®Æt mua, b¸n chøng kho¸n. NÕu kh«ng ph¶i lµ
thµnh viªn cña Së giao dÞch, c¸c c«ng ty chøng kho¸n cã thÓ ho¹t ®éng mét
c¸ch tù do trªn thÞ tr-êng OTC. Ngoµi ra, c«ng ty chøng kho¸n còng cã thÓ
thµnh lËp d-íi d¹ng c«ng ty thµnh viªn cña mét ng©n hµng hay thuéc c¸c tæng
c«ng ty, tËp ®oµn c«ng nghiÖp, tµi chÝnh, b¶o hiÓm...vµ ®-îc tæ chøc theo lo¹i
h×nh doanh nghiÖp kh¸c nhau.
Trªn thÕ giíi hiÖn nay cã rÊt nhiÒu h×nh thøc tæ chøc cña c«ng ty chøng
kho¸n nh- quèc doanh, cæ phÇn, tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, liªn doanh, doanh
nghiÖp t- nh©n. ë ViÖt Nam, theo quyÕt ®Þnh 04/1998/Q§-UBCK3 ngµy
13/10/1998 cña UBCKNN, c«ng ty chøng kho¸n lµ c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
4
Chuyªn ®Ò thùc tËp
TNHH thµnh lËp hîp ph¸p t¹i ViÖt Nam, ®-îc UBCKNN cÊp phÐp thùc hiÖn
mét hoÆc mét sè lo¹i h×nh kinh doanh chøng kho¸n.
Ph©n lo¹i c«ng ty chøng kho¸n
Do ®Æc ®iÓm mét c«ng ty chøng kho¸n cã thÓ kinh doanh trªn mét lÜnh
vùc, lo¹i h×nh kinh doanh nhÊt ®Þnh do ®ã, hiÖn nay, cã quan ®iÓm ph©n chia
ctyCK thµnh c¸c lo¹i sau:
- C«ng ty ®Çu t- ng©n hµng : Lo¹i c«ng ty nµy ph©n phèi nh÷ng
chøng kho¸n míi ®-îc ph¸t hµnh vµ b¸n l¹i c¸c chøng kho¸n nµy cho c«ng
chóng theo gi¸ tÝnh gép c¶ lîi nhuËn cña c«ng ty . V× vËy, c«ng ty nµy gäi
lµ nhµ b¶o l·nh ph¸t hµnh
- C«ng ty kinh doanh chøng kho¸n: Lµ c«ng ty chøng kho¸n chñ
yÕu thùc hiÖn nghiÖp vô tù doanh, cã nghÜa lµ tù bá vèn vµ tù chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ hËu qu¶ kinh doanh.
- C«ng ty giao dÞch phi tËp trung: Lµ c«ng ty chøng kho¸n ho¹t
®éng chñ yÕu trªn thÞ tr-êng OTC vµ hä ®ãng vai trß lµ nhµ t¹o thÞ tr-êng.
- C«ng ty m«i giíi chøng kho¸n : Lµ c«ng ty chøng kho¸n chØ thùc
hiÖn viÖc trung gian mua b¸n chøng kho¸n cho kh¸ch hµng ®Ó h-ëng hoa
hång.
Tr¶i qua qu¸ tr×nh hµng tr¨m n¨m, t-¬ng thÝch víi sù ph¸t triÓn cña
thÞ tr-êng( sè l-îng vµ chñng lo¹i kh¸ch hµng, sè l-îng vµ chñng lo¹i s¶n
phÈm dÞch vô tµi chÝnh), c¸c c«ng ty m«i giíi chøng kho¸n ®-îc h×nh
thµnh vµ ph¸t triÓn theo h-íng rÊt ®a d¹ng, c¶ vÒ ph-¬ng diÖn quy m«, ®Þa
bµn ho¹t ®éng còng nh- tÝnh chÊt ho¹t ®éng. C«ng ty m«i giíi cã thÓ ph©n
lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau nh-:
a)
Ph©n lo¹i theo ph¹m vi ho¹t ®éng
C«ng ty tÇm quèc gia
Theo tµi liªu cña thÞ tr-êng Mü, c¸c c«ng ty tÇm quèc gia lµ c«ng ty
thµnh viªn cña NYSE. Trong tæng sè 77000 nh©n viªn m«i giíi cña c«ng ty
nµy, 70% lµm viÖc cho mét trong sè 11 h·ng b¸n lÎ lín nhÊt. §a sè c¸c
h·ng quèc gia cña NYSE ®Òu cã chung ®Æc ®iÓm sau:
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
5
Chuyªn ®Ò thùc tËp
- Cung cÊp c¸c s¶n phÈm ®Çu t- c¶ gãi, bao gåm c¸c c«ng cô cña
quü t-¬ng hç, b¶o hiÓm nh©n thä, c¸c kho¶n niªn kim, c¸c ®¬n vÞ ®Çu tquü tÝn th¸c vµ nh÷ng c«ng ty hîp danh h÷u h¹n.
- Cã n¨ng lùc nghiªn cøu m¹nh, víi ®éi ngò ®«ng ®¶o chuyªn gia
ph©n tÝch theo dâi hµng tr¨m c«ng ty, trong ®ã cã nh÷ng c«ng ty quèc gia
næi tiÕng ®ång thêi c¶ nh÷ng c«ng ty võa ®Çy triÓn väng. Ng-êi ®Çu t- cã
®-îc nh÷ng ng-êi m«i giíi thuéc nh÷ng c«ng ty m«i giíi nµy sÏ tiÕp cËn
®-îc tíi ®Ønh cao cña viÖc nghiªn cøu c«ng ty quan träng nhÊt cña quèc
gia vµ thÕ giíi.
- Cã ¶nh h-ëng lín, cã thÓ dÞch chuyÓn xu h-íng gÝa c¶ cña thÞ
tr-êng. D©n chóng thùc sù l¾ng nghe ý kiÕn tõ nh÷ng c«ng ty nµy, bëi vËy
khi bé phËn nghiªn cøu cña c«ng ty thuéc lo¹i nµy -a thÝch mét cæ phiÕu
nµo ®ã vµ c«ng bè ®iÒu ®ã, nã cã kh¶ n¨ng ®Èy cæ phiÕu ®ã t¨ng m¹nh.
- Uy tÝn lín. Nh÷ng c«ng ty nµy rÊt ý thøc vÒ viÖc gi÷ g×n h×nh ¶nh
cña m×nh. Hä lµm tÊt c¶ mäi ®iÒu ®Ó gi÷ cho ho¹t ®éng kinh doanh cña
m×nh lu«n lu«n tiÕn tíi; cè g¾ng thùc hiÖn sù kiÓm so¸t ®-îc tiªu chuÈn
hãa vµ nghiªm ngÆt, coi träng viÖc duy tr× th¸i ®é tu©n thñ cña c¸c phßng
ban, nh»m ®¶m b¶o mäi viÖc ®-îc thùc hiÖn ®óng ph¸p luËt.
- Gi¸o dôc c«ng chóng lµ viÖc lµm ®-îc c¸c c«ng ty lín chó träng.
Mçi khi cã s¶n phÈm míi, hay mét v¨n b¶n ph¸p luËt m¬Ý ban hµnh, c¸c
c«ng ty ®Òu tæ chøc c¸c buæi héi th¶o hoÆc thuyÕt tr×nh ®Ó tuyªn truyÒn ,
gi¶i thÝch cho c«ng chóng.
C¸c c«ng ty tÇm khu vùc
VÒ nhiÒu ph-¬ng diÖn th× c«ng ty nµy còng gièng nh- c¸c c«ng ty tÇm
quèc gia. Chç kh¸c chñ yÕu lµ nh÷ng c«ng ty nµy nhá h¬n, trô së chÝnh cña
chóng th-êng n»m ngoµi Thµnh phè New york, vµ hä cã xu h-íng tËp trung
næ lùc nghiªn cøu vµo nh÷ng c«ng ty n»m trong ®Þa phËn cña m×nh.
C«ng ty nµy cã lîi thÕ nh-:
- VÞ trÝ thuËn tiÖn. C¸c c«ng ty tÇm khu vùc thiÕt lËp c¸c trô së chi
nh¸nh ë nh÷ng n¬i mµ mét c«ng ty quèc gia cã thÓ kh«ng víi tíi ®-îc.
- Tô ®iÓm b¸n lÎ. Kh¸c víi c«ng ty lín tÇm quèc gia, ®a sè c«ng ty
tÇm khu vùc cña NYSE ®Òu tËp trung chØ vµo ho¹t ®éng b¸n lÎ.
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
6
Chuyªn ®Ò thùc tËp
- C¸c c«ng ty tÇm khu vùc chµo c¸c dÞch vô cã tÝnh c¸ nh©n cao
h¬n. Nh÷ng khiÕu n¹i cña ng-êi ®Çu t- sÏ ®-îc gi¶i quyÕt nhanh chãng
h¬n, do héi së ®Æt ngay t¹i khu vùc.
- Nghiªn cøu khu vùc. C¸c h·ng tÇm khu vùc cã xu h-íng tËp
trung vµo nh÷ng cæ phiÕu trong ph¹m vi khu vùc m×nh, mµ c«ng ty tÇm
quèc gia th-êng hay bá qua.
C«ng ty cæ phiÕu nhá
§©y lµ nh÷ng c«ng ty chuyªn lµm ¨n víi nh÷ng cæ phiÕu cã gi¸ thÊp,
d-íi 5$ mét cæ phiÕu. Nh÷ng c«ng ty nµy th-êng giao dÞch nh÷ng cæ phiÕu cã
rñi ro cao h¬n so víi nh÷ng c«ng ty kh¸c. Lîi thÕ cña cæ phiÕu nµy lµ nÕu nã
diÔn biÕn tèt th× lîi nhuËn cho mét nhµ ®Çu t- lµ rÊt lín. Song ®Ó ho¹t ®éng
thµnh c«ng, c¸c c«ng ty nµy còng ®· tr¶i qua kh¸ nhiÒu thÊt b¹i. BÊt lîi cña
c«ng ty nµy lµ n¨ng lùc nghiªn cøu còng nh- chñng lo¹i ®Çu t- cña hä rÊt h¹n
chÕ, ng-êi m«i giíi Ýt ®-îc ®µo t¹o h¬n.
C¸c h·ng chuyªn phôc vô c¸c ®Þnh chÕ
C¸c h·ng nµy theo truyÒn thèng th-êng phôc vô cho c¸c ®Þnh chÕ lín,
nh- c¸c ng©n hµng, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm, quü h-u trÝ... vµ nh÷ng c«ng ty
kh¸c qu¶n lý khèi l-îng tµi s¶n lín. C¸c h·ng nµy cung cÊp nh÷ng kÕt qu¶
nghiªn cøu ®Çu t- vµ dÞch vô t- vÊn tinh vi, cung cÊp c¶ nh÷ng dÞch vô ng©n
hµng ®Çu t-, kÓ c¶ viÖc b¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n, s¸p nhËp vµ th©u
tãm.
Trªn NYSE, cã 80% cæ phiÕu th-êng lµ do c¸c nhµ ®Çu t- c¸ nh©n n¾m
gi÷. Tuy nhiªn c¸c ®Þnh chÕ vÉn thèng trÞ giao dÞch- chiÕm 2/3 tæng khèi
l-îng giao dÞch. Trong nh÷ng ngµy mµ khèi l-îng giao dÞch lªn tíi 200 triÖu
cæ phiÕu th× gÇn 133 triÖu trong ®ã lµ do c¸c ®Þnh chÕ giao dÞch. Lîi thÕ cña
nh÷ng c«ng ty nµy lµ víi khèi l-îng giao dÞch lín, møc gi¶m gi¸ lµ ®¸ng kÓ;
ho¹t ®éng nghiªn cøu mang tÝnh nhµ nghÒ cao víi nh÷ng b¸o c¸o rÊt chi tiÕt.
b) Ph©n lo¹i theo dÞch vô cung cÊp
C«ng ty m«i giíi gi¶m gi¸
Ho¹t ®éng cña c«ng ty nµy chñ yÕu lµ gióp kh¸ch hµng thùc hiÖn c¸c
lÖnh mua b¸n chøng kho¸n. C«ng ty m«i giíi gi¶m gi¸ thÝch hîp cho c¸c nhµ
®Çu t- tù m×nh ®-a ra c¸c quyÕt ®Þnh mua b¸n. NhiÒu nhµ ®Çu t- kh«ng muèn
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
7
Chuyªn ®Ò thùc tËp
l¬× khuyªn hay kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Çu t- cña ng-êi m«i giíi. Nh÷ng nhµ ®Çu
t- nµy chØ muèn thùc hiÖn giao dÞch trªn tÊt c¶ hay mét phÇn ®Çu t- cña hä víi
gi¸ tèt nhÊt cã thÓ, cïng víi kho¶n hoa hång chØ ph¶n ¸nh chi phÝ cña dÞch vô
®ã th«i. Gäi lµ c«ng ty m«i giíi gi¶m gÝa hµm nghÜa chi phÝ cña c«ng ty nµy
thÊp h¬n nhiÒu so víi chi phÝ cña nh÷ng c«ng ty chøng kho¸n cung cÊp dÞch
vô ®Çy ®ñ.
Song sö dông dÞch vô nµy còng cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. NÕu nhµ
®Çu t- cã mét kho¶n lç nµo ®ã trªn tµi kho¶n cña c«ng ty gi¶m gi¸, sÏ kh«ng
cã mét ng-êi m«i giíi c¸ nh©n nµo cã thÓ tíi ®Ó s÷a ch÷a sai lÇm cho «ng ta.
Quan träng h¬n nÕu nh- ng-êi ®Çu t- cÇn mét l¬× khuyªn vÒ tµi kho¶n cô thÓ,
ng-êi m«i giíi gi¶m gi¸ kh«ng thÓ gióp ®-îc. Nh-ng khi gi¸ cæ phiÕu gi¶m
sót bÊt ngê, ng-êi ®Çu t- v× kh«ng biÕt lý do nªn sÏ lóng tóng kh«ng biÕt nªn
b¸n ra hay gi÷ l¹i, hoÆc thËm chÝ mua thªm. NÕu sö dông c«ng ty m«i giíi
dÞch vô ®Çy ®ñ th× ng-êi ®Çu t- kh«ng chØ nhËn ®-îc lêi khuyªn vÒ nh÷ng cæ
phiÕu hay tr¸i phiÕu cô thÓ mµ quan träng kh«ng kÐm lµ ng-êi m«i giíi cã thÓ
thóc ®Èy kh¸ch hµng tiÕp tôc ®Çu t- trong c¶ thêi kú tèt còng nh- xÊu. ChÝnh
v× lÏ ®ã, c«ng ty m«i giíi gi¶m gÝa chØ thÝch hîp cho c¸c ®èi t-îng:
C¸c nhµ ®Çu t- dµi h¹n tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ tr-êng: Mét sè
ng-êi ®Çu t- thÝch nghiªn cøu thÞ tr-êng, theo dâi c¸c xu h-íng cña
nghµnh vµ lùa chän nh÷ng cæ phiÕu cã tiÒm n¨ng lín. §©y lµ së thÝch cña
hä, vµ nÕu nh÷ng næ lùc cña riªng hä cã kÕt qu¶ mét c¸ch hîp lý, hä cã thÓ
giµu lªn nÕu sö dông c«ng ty m«i giíi gi¶m gi¸. NhiÒu trong sè nh÷ng
ng-êi ®Çu t- nµy võa cã ng-êi m«i giíi dÞch vô ®Çy ®ñ võa cã ng-êi m«i
giíi chiÕt khÊu.
C¸c nhµ kinh doanh ng¾n h¹n theo tr-êng ph¸i kü thuËt. Hä
th-êng tù m×nh vÏ ®å thÞ cho c¸c cæ phiÕu vµ tiÕn hµnh giao dÞch trªn c¬ së
ng¾n h¹n. C¸c nhµ giao dÞch n¨ng ®éng cã thÓ ®¶o danh môc ®Çu t- cña hä
mçi th¸ng mét lÇn. NÕu sö dông dÞch vô ®Çy ®ñ, chi phÝ giao dÞch cña hä
trong 12 th¸ng lµ mét sè khæng lå( Ch¼ng h¹n víi møc phÝ 2% cho mét
giao dÞch, mçi lÇn hä thay ®æi mét chøng kho¸n, hä mÊt 2% cho viÖc b¸n
ra vµ 2% cho viÖc mua vµo, tøc lµ 4% trong mét th¸ng, vµ 48% mét n¨m).
Sö dông dÞch vô m«i giíi gi¶m gÝa sÏ tiÕt kiÖm ®-îc rÊt nhiÒu chi phÝ giao
dÞch.
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
8
Chuyªn ®Ò thùc tËp
Nh÷ng nhµ ®Çu t- chØ giao dÞch mét lÇn. NÕu mét ng-êi nhËn
®-îc mãn quµ hay ®-îc thõa kÕ vµ muèn b¸n nã ®i, ng-êi ®ã cÇn sö dông
mét c«ng ty m«i giíi gi¶m gÝa ®Ó gióp tiÕn hµnh giao dÞch, bëi giao dÞch
nµy kh«ng ®ßi hái nh÷ng dÞch vô ®Æc biÖt hay lêi khuyªn tõ ng-êi m«i
giíi.
C«ng ty m«i giíi dÞch vô ®Çy ®ñ
C«ng ty nµy cung cÊp mét d¶i dÞch vô hoµn h¶o, tõ viÖc ®-a ra kÕt qu¶
nghiªn cøu, ph©n tÝch, cho lêi khuyªn ®Õn viÖc theo dâi tµi kho¶n vµ kÞp thêi
®-a ra nh÷ng khuyÕn nghÞ cÇn thiÕt cho kh¸ch hµng. Ng-êi m«i giíi dÞch vô
®Çy ®ñ s½n sµng tr¶ lêi mäi c©u hái vµ gióp kh¸ch hµng gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò
ph¸t sinh. Ngoµi viÖc ®-a ra lêi khuyªn, ng-êi m«i giíi dÞch vô ®Çy ®ñ cßn
chµo nhiÒu dÞch vô kh¸c kh«ng cã ®-îc ë ng-êi m«i giíi gi¶m gi¸.
Nh÷ng ng-êi ®Çu t- sö dông ng-êi m«i giíi dÞch vô ®Çy ®ñ lµ:
Nh÷ng ng-êi lu«n ®¸nh gi¸ cao sù thuËn tiÖn cña viÖc lu«n lu«n cã s½n
mét cè vÊn chuyªn nghiÖp h-íng dÉn nh÷ng quyÕt ®Þnh mua b¸n cña hä. Hä
thõa nhËn nh÷ng nh÷ng h¹n chÕ cña b¶n th©n trªn thÞ tr-êng ®Çu t- phøc t¹p
vµ coi ng-êi m«i giíi lµ c¸c chuyªn gia c«ng nghiÖp, ng-êi cã thÓ gióp cho
c¸c kho¶n ®Çu t- cña hä kh«ng ngõng lín lªn.
Nh÷ng ng-êi ®¸nh gi¸ cao sù quan t©m c¸ nh©n cña mét ng-êi m«i giíi
dÞch vô ®Çy ®ñ, muèn cã mét ng-êi m«i giíi lu«n ®Ó m¾t ®Õn tµi kho¶n cña
m×nh, gäi ®iÖn khi cÇn thiÕt vµ quan t©m ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò cña hä.
Nãi tãm l¹i, theo sù ph¸t triÓn cña thÞ tr-êng, c¸c c«ng ty chøng kho¸n
còng dÇn dÇn ®-îc chuyªn m«n ho¸ theo nghiÖp vô, theo khu vùc ho¹t ®éng,
theo ®èi t-îng kh¸ch hµng, chñng lo¹i s¶n phÈm...Tuú tÝnh chÊt cña thÞ tr-êng
mµ tÝnh chÊt chuyªn m«n ho¸ sÏ ph¸t triÓn theo chiÒu h-íng nµy hoÆc h-íng
kh¸c.
1.1.2 M« h×nh cña c«ng ty chøng kho¸n
HÖ thèng ng©n hµng th-¬ng m¹i vµ thÞ tr-êng chøng kho¸n cã mèi quan
hÖ h÷u c¬ víi nhau. HÇu hÕt c¸c n-íc trªn thÕ giíi ®· cã xu h-íng g¾n kÕt hai
lÜnh vùc ho¹t ®éng nµy, x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ tr-êng chøng kho¸n dùa
trªn sù ph¸t triÓn cña ng©n hµng. Song trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña m×nh, ph¸p
luËt c¸c n-íc l¹i cã nh÷ng quy ®Þnh kh¸c nhau.
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
9
Chuyªn ®Ò thùc tËp
Trªn thÕ giíi, cã ba m« h×nh c«ng ty chøng kho¸n c¬ b¶n:
M« h×nh thø nhÊt lµ m« h×nh ng©n hµng ®a n¨ng toµn phÇn. Trong m«
h×nh nµy kh«ng cã bÊt kú sù t¸ch biÖt nµo gi÷a ho¹t ®éng cña ng©n hµng vµ
ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n. C¸c ng©n hµng ®a n¨ng ®-îc phÐp cung
cÊp ®Çy ®ñ c¸c dÞch vô: ng©n hµng, chøng kho¸n, b¶o hiÓm. M« h×nh nµy
®-îc ¸p dông t¹i §øc, c¸c n-íc B¾c ¢u, Hµ lan, Thuþ Sü vµ ¸o.
M« h×nh ®a n¨ng toµn phÇn cho phÐp c¸c c«ng ty chøng kho¸n tËn dông
triÖt ®Ó c¸c lîi thÕ vÒ nh©n lùc, vËt lùc ®Ó cung cÊp c¸c dÞch vô tæng hîp cho
kh¸ch hµng. ViÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c dÞch vô cho phÐp ng©n hµng ®a d¹ng ho¸
ho¹t ®éng kinh doanh, san sÎ rñi ro gi÷a c¸c lÜnh vùc ®Çu t-, t¨ng kh¶ n¨ng
chèng ®ì cña ng©n hµng tr-íc c¸c biÕn ®éng kinh tÕ.
Tuy nhiªn viÖc ¸p dông m« h×nh ng©n hµng ®a n¨ng toµn phÇn cã nh÷ng
h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Tr-íc hÕt, ng©n hµng ®an n¨ng kh«ng cã sù t¸ch biÖt gi÷a
vèn ®Ó cho vay hay vèn ®Ó kinh doanh chøng kho¸n. §iÒu nµy g©y khã kh¨n
cho c«ng t¸c qu¶n lý thÞ tr-êng vµ ¶nh h-ëng tíi viÖc kiÓm so¸t kh¶ n¨ng
thanh to¸n cña hÖ thèng ng©n hµng
M« h×nh ng©n hµng ®a n¨ng mét phÇn. Trong m« h×nh nµy, ng©n
hµng muèn kinh doanh chøng kho¸n ph¶i thµnh lËp c«ng ty con, cã t- c¸ch
ph¸p nh©n ®éc lËp, do vËy lo¹i bá ®-îc nh-îc ®iÓm cña m« h×nh ®a n¨ng toµn
phÇn, t¹o sù ®éc lËp t-¬ng ®èi gi÷a ho¹t ®éng ng©n hµng vµ ho¹t ®éng kinh
doanh chøng kho¸n. Tuy nhiªn nã cã nh-îc ®iÓm lµ t¹o sù trïng chÐo vÒ tæ
chøc, lµm gi¶m hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng. M« h×nh nµy ®-îc ¸p
dông t¹i V-¬ng quèc Anh, Canada vµ óc.
M« h×nh c«ng ty chøng kho¸n ®éc lËp ( chuyªn doanh). M« h×nh nµy
t¸ch biÖt hoµn toµn hai ngµnh c«ng nghiÖp ng©n hµng vµ chøng kho¸n víi viÖc
cÊm ng©n hµng tham gia ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n. Ho¹t ®éng chØ
dµnh cho c«ng ty chøng kho¸n chuyªn doanh ®¶m nhËn. ¦u ®iÓm cña m«
h×nh nµy lµ h¹n chÕ rñi ro cho c¶ hÖ thèng ng©n hµng vµ thÞ tr-êng chøng
kho¸n. M« h×nh nµy ®-îc ¸p dông t¹i Mü theo ®¹o luËt Glass-Steagall vµ ë
NhËt. Tuy nhiªn, m« h×nh c«ng ty chøng kho¸n chuyªn doanh lµm gi¶m sù
c¹nh tranh trong hÖ thèng tµi chÝnh, ®ång thêi lµm l·ng phÝ tiÒm lùc vÒ tµi
chÝnh vµ uy tÝn cña c¸c ng©n hµng trong viÖc trî gióp thÞ tr-êng chøng kho¸n
ph¸t triÓn. HiÖn nay, c¸c n-íc ¸p dông m« h×nh nµy còng ®ang chuyÓn sang
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
10
Chuyªn ®Ò thùc tËp
m« h×nh ®a n¨ng mét phÇn b»ng c¸ch níi láng c¸c ®iÒu kiÖn cho phÐp c¸c
ng©n hµng tham gia thÞ tr-êng chøng kho¸n.
C¸c ph©n tÝch trªn cho thÊy, mçi m« h×nh ®Òu cã -u nh-îc ®iÓm riªng
vµ kh«ng cã m« h×nh nµo lµ tèi -u ®èi víi mét quèc gia. Víi c¸c n-íc ph¸t
triÓn, trªn c¬ së c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ h¹ tÇng kü thuËt, m«i tr-êng ph¸p
lý, kinh nghiÖm tæ chøc qu¶n lý vµ tr×nh ®é nhËn thøc còng thu nhËp cña c«ng
chóng cao, cã thÓ ¸p dông m« h×nh ng©n hµng ®a n¨ng toµn phÇn sÏ ph¸t huy
®-îc nh÷ng -u thÕ cña sù kÕt hîp gi÷a hai lÜnh vùc kinh doanh nµy víi nhau.
Song ®èi víi c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn, m« h×nh ng©n hµng ®a n¨ng mét phÇn
l¹i ®¶m b¶o sù an toµn cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng vµ cña thÞ
tr-êng chøng kho¸n. Cho dï theo m« h×nh nµo, ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty
chøng kho¸n bao gåm c¸c ho¹t ®éng: m«i giíi chøng kho¸n, b¶o l·nh ph¸t
hµnh, t- vÊn, qu¶n lý danh môc ®Çu t- vµ c¸c ho¹t ®éng phô trî kh¸c.
1.1.3 Ho¹t ®éng cña c«ng ty chøng kho¸n
1.1.3.1 C¸c nghiÖp vô c¬ b¶n
a)
NghiÖp vô m«i giíi chøng kho¸n
M«i giíi chøng kho¸n lµ mét ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n trong ®ã
mét c«ng ty chøng kho¸n ®¹i diÖn cho kh¸ch hµng tiÕn hµnh giao dÞch th«ng
qua c¬ chÕ giao dÞch t¹i Së giao dÞch chøng kho¸n hay thÞ tr-êng OTC mµ
chÝnh kh¸ch hµng sÏ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi hËu qu¶ kinh tÕ cña viÖc
giao dÞch ®ã. Rñi ro mµ nhµ m«i giíi hay gÆp ph¶i lµ c¸c kh¸ch hµng cña
m×nh hoÆc nhµ m«i giíi giao dÞch kh¸c kh«ng thÓ thùc hiÖn thanh to¸n ®óng
thêi h¹n.
Th«ng qua ho¹t ®éng m«i giíi, c«ng ty chøng kho¸n sÏ chuyÓn ®Õn kh¸ch
hµng c¸c s¶n phÈm, dÞch vô t- vÊn vµ kÕt nèi gi÷a nhµ ®Çu t- b¸n chøng kho¸n
víi nhµ ®Çu t- mua chøng kho¸n. Vµ trong nh÷ng tr-êng hîp, nhµ m«i giíi sÏ
lµ ng-êi b¹n, ng-êi chia sÎ nh÷ng lo ©u c¨ng th¼ng vµ ®-a ra nh÷ng lêi ®éng
viªn kÞp thêi cho nhµ ®Çu t-, gióp nhµ ®Çu t- cã nh÷ng quyÕt ®Þnh tØnh t¸o.
Nghiªn cøu kü h¬n vÒ nghiÖp vô m«i giíi sÏ ®-îc tr×nh bµy trong phÇn II
cña ch-¬ng nµy.
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
11
Chuyªn ®Ò thùc tËp
b) NghiÖp vô tù doanh
NghiÖp vô tù doanh lµ nghiÖp vô kinh doanh trong ®ã c«ng ty chøng
kho¸n mua b¸n chøng kho¸n b»ng tiÒn cña m×nh, rñi ro do chÝnh c«ng ty chÞu
vµ hä cã thÓ lµm thªm nhiÖm vô t¹o thÞ tr-êng cho mét lo¹i hµng chøng kho¸n
nµo ®ã.
Nhµ giao dÞch cã l·i hay lç tuú vµo gi¸ chªnh lÖch gi÷a gi¸ mua vµ gi¸
b¸n chøng kho¸n vµ biÕn ®éng chung cña gi¸ chøng kho¸n do hä n¾m gi÷.
Ho¹t ®éng mua b¸n chøng kho¸n cã thÓ lµ:
- Giao dÞch gi¸n tiÕp: tøc lµ c«ng ty chøng kho¸n ®Æt lÖnh mua vµ
b¸n cña m×nh trªn së giao dÞch, lÖnh cña hä cã thÓ thùc hiÖn víi bÊt kú
kh¸ch hµng nµo x¸c ®Þnh tr-íc.
- Giao dÞch trùc tiÕp: lµ giao dÞch gi÷a c«ng ty chøng kho¸n vµ
kh¸ch hµng th«ng qua th-¬ng l-îng. §èi t-îng giao dÞch lo¹i nµy th-êng
lµ c¸c lo¹i tr¸i phiÕu, c¸c cæ phiÕu ®¨ng ký giao dÞch ë thÞ tr-êng OTC.
LuËt c¸c n-íc quy ®Þnh c¸c c«ng ty chøng kho¸n ph¶i dµnh mét tû lÖ
phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh giao dÞch cña m×nh cho ho¹t ®éng b×nh æn thÞ tr-êng. C¸c
c«ng ty cã nghÜa vô mua vµo khi gi¸ chøng kho¸n lªn ®Ó k×m gi¸ vµ ph¶i b¸n
ra khi gi¸ chøng kho¸n gi¶m nh»m gi÷ gi¸ chøng kho¸n.
c) NghiÖp vô b¶o l·nh ph¸t hµnh
B¶o l·nh ph¸t hµnh lµ viÖc c¸c tæ chøc b¶o l·nh gióp tæ chøc ph¸t hµnh
thùc hiÖn c¸c thñ tôc tr-íc vµ sau khi chµo b¸n chøng kho¸n nh- ®Þnh gi¸
chøng kho¸n, ph©n phèi chøng kho¸n vµ b×nh æn gi¸ chøng kho¸n trong giai
®o¹n ®Çu.
§Ó ®-îc tham gia vµo nghiÖp vô b¶o l·nh, c«ng ty chøng kho¸n ph¶i cã
mét sè vèn t-¬ng ®èi lín. §©y lµ ho¹t ®éng mang tÝnh rñi ro kh¸ cao, v× thÕ
c«ng ty chøng kho¸n ph¶i thùc hiÖn mét lo¹t c¸c nghiªn cøu kü l-ìng tr-íc
khi quyÕt ®Þnh cã hay kh«ng chÊp nhËn b¶o l·nh.
Thu nhËp cña c«ng ty chøng kho¸n tõ ho¹t ®éng b¶o l·nh lµ phÝ b¶o l·nh
hoÆc mét tû lÖ hoa hång nhÊt ®Þnh trªn sè tiÒn thu ®-îc tõ ®ît ph¸t hµnh. Møc
phÝ nµy tuú thuéc vµo tÝnh chÊt cña ®ît ph¸t hµnh ( sè l-îng lín hay nhá,
thuËn lîi hay khã kh¨n,ph¸t hµnh lÇn ®Çu hay ph©n phèi s¬ cÊp, ...)
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
12
Chuyªn ®Ò thùc tËp
Cã 3 ph-¬ng ph¸p b¶o l·nh lµ b¶o l·nh cam kÕt tèi ®a, b¶o l·nh cam kÕt
ch¾c ch¾n vµ b¶o l·nh cam kÕt tÊt c¶ hoÆc kh«ng. B¶o l·nh cam kÕt tèi ®a lµ
viÖc tæ chøc b¶o l·nh cam kÕt ph©n phèi tèi ®a sè chøng kho¸n cña tæ chøc
ph¸t hµnh mµ kh«ng cam kÕt cã ph©n phèi ®-îc hÕt sè chøng kho¸n ®ã hay
kh«ng. Trong tr-êng hîp nµy, tæ chøc ph¸t hµnh cã thÓ gÆp rñi ro do kh«ng
huy ®éng ®ñ vèn kinh doanh.
B¶o l·nh cam kÕt ch¾c ch¾n lµ h×nh thøc tæ chøc b¶o l·nh cam kÕt mua
toµn bé sè chøng kho¸n ch-a ph©n phèi hÕt cña tæ chøc ph¸t hµnh. Trong
tr-êng hîp b¶o l·nh tÊt c¶ hoÆc kh«ng, nÕu sè chøng kho¸n ®ù¬c ph©n phèi
ch-a ®¹t tíi giíi h¹n tèi thiÓu ®· ®-îc x¸c ®Þnh tr-íc th× toµn bé sè chøng
kho¸n ®· hoÆc ch-a ph©n phèi ®Òu bÞ huû bá.
d) NghiÖp vô t- vÊn
T- vÊn ®Çu t- chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng ph©n tÝch, ®-a ra c¸c khuyÕn nghÞ
liªn quan ®Õn chøng kho¸n, hoÆc c«ng bè vµ ph¸t hµnh c¸c b¸o c¸o ph©n tÝch
cã liªn quan ®Õn chøng kho¸n.
Mét trong nh÷ng trë ng¹i quan träng ®èi víi thÞ tr-êng tµi chÝnh lµ vÊn ®Ò
th«ng tin kh«ng c©n xøng, sù lùa chän ®èi nghÞch vµ rñi ro ®¹o ®øc. C¸c nhµ
®Çu t- cã thÓ rÊt khã kh¨n trong viÖc thu thËp vµ xö lý th«ng tin. C«ng ty
chøng kho¸n víi lîi thÕ chuyªn m«n ho¸ cao, c¸c th«ng tin tin cËy, cã thÓ dÔ
dµng h¬n trong vÊn ®Ò nµy vµ cã thÓ chia sÎ th«ng tin víi c¸c nhµ ®Çu t-. B»ng
c¸ch nµy, c¸c nhµ ®Çu t- cã thÓ tiÕt kiÖm chi phÝ vµ t¨ng chÊt l-îng giao dÞch.
Cã hai h×nh thøc t- vÊn lµ t- vÊn trùc tiÕp vµ t- vÊn gi¸n tiÕp. H×nh thøc t- vÊn
trùc tiÕp ®-îc thùc hiÖn khi c¸c c«ng ty chøng kho¸n ph©n tÝch, xö lý c¸c t×nh
huèng ®Çu t- cña chÝnh kh¸ch hµng, tõ ®ã cã nh÷ng khuyÕn nghÞ trùc tiÕp trªn
c¬ së mét kho¶n lÖ phÝ t- vÊn tho¶ thuËn. Víi c¸ch thøc thø hai, c«ng ty
chøng kho¸n cã thÓ chia sÎ th«ng tin cña m×nh th«ng qua viÖc ph¸t hµnh c¸c
b¸o c¸o ph©n tÝch trªn c¸c t¹p chÝ, s¸ch b¸o chuyªn ®Ò. ViÖc ph¸t hµnh c¸c tµi
liÖu nµy lµm t¨ng uy tÝn vµ t¹o thu nhËp cho c«ng ty. C«ng ty chøng kho¸n
ph¶i cã tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh trung thùc cña nh÷ng lêi t- vÊn cña m×nh ®èi víi
kh¸ch hµng vµ trong nhiÒu tr-êng hîp, ho¹t ®éng t- vÊn ph¶i ®-îc qu¶n lý vµ
cÊp phÐp. Tuy nhiªn, trong ho¹t ®éng t- vÊn ®Çu t- chøng kho¸n, nhµ ®Çu tvÉn ph¶i tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ cac quyÕt ®Þnh ®Çu t- cña m×nh.
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
13
Chuyªn ®Ò thùc tËp
e) Qu¶n lý danh môc ®Çu tQu¶n lý danh môc ®Çu t- lµ ho¹t ®éng qu¶n lý tµi s¶n cña kh¸ch hµng
th«ng qua viÖc mua b¸n vµ n¾m gi÷ c¸c chøng kho¸n theo uû th¸c vµ v× quyÒn
lîi cña kh¸ch hµng.
§èi víi nghiÖp vô nµy, kh¸ch hµng uû th¸c cho c«ng ty thay mÆt m×nh
quyÕt ®Þnh ®Çu t- theo mét chiÕn l-îc hay nh÷ng nguyªn t¾c ®· ®-îc kh¸ch
hµng chÊp thuËn
C«ng
ty
chøng
kho¸n
Kh¸ch
hµng
NhËn
yªu
cÇu
qu¶n
lý
Ký
hîp
®ång
qu¶n
lý
Thanh
lý hîp
®ång
Trong ho¹t ®éng qu¶n lý danh môc ®Çu t-, c¸c trung gian tµi chÝnh ®¶m b¶o
sù t¸ch biÖt gi÷a tµi s¶n cña kh¸ch hµng. Tuú theo sù tÝn nhiÖm cña kh¸ch
hµng ®èi víi c«ng ty mµ hä cã thÓ ñy quyªn mét phÇn hoÆc toµn bé ®èi víi
viÖc qu¶n lý tµi s¶n. §Þnh kú hoÆc theo yªu cÇu kh¸ch hµng, c«ng ty göi c¸c
b¶n sao kª vÒ t×nh h×nh tµi s¶n trong danh môc cho c¸c kh¸ch hµng , ®ång thêi
kh«ng ®-îc tiÕt lé c¸c th«ng tin vÒ tµi s¶n cña kh¸ch hµng trõ c¸c tr-êng hîp
®Æc biÖt.
Trong häat ®éng qu¶n lý danh môc ®Çu t-, c«ng ty chøng kho¸n sÏ nhËn ®-îc
lÖ phÝ qu¶n lý tµi s¶n tõ phÝa kh¸ch hµng. Ho¹t ®éng nµy còng gãp phÇn t¨ng
uy tÝn vµ ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng kh¸c nh- l-u ký, thanh to¸n, t- vÊn.
1.1.3.2 C¸c nghiÖp vô phô trî
a) NghiÖp vô tÝn dông
C«ng ty chøng kho¸n cã thÓ cho kh¸ch hµng cña m×nh vay ®Ó hä mua
chøng kho¸n vµ thÕ chÊp chÝnh nh÷ng chøng kho¸n ®ã. Khi kh¸ch hµng kh«ng
tr¶ ®-îc nî, c«ng ty cã quyÒn b¸n c¸c chøng kho¸n ®ã ®Ó thu håi kho¶n vay.
Giao dÞch mua b¸n víi sè tiÒn cho vay nµy ®-îc thùc hiÖn trªn tµi kho¶n b¶o
chøng. Quy tr×nh thùc hiÖn mua b¸n kh«ng kh¸c c¸c giao dÞch c«ng ty thùc
hiÖn cho kh¸ch hµng trªn tµi kho¶n giao dÞch.
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
14
Chuyªn ®Ò thùc tËp
Rñi ro sÏ x¶y ra ®èi víi c«ng ty chøng kho¸n nÕu chøng kho¸n ®-îc
mua tõ tiÒn vay gi¶m gi¸. V× thÕ c«ng ty chøng kho¸n khi më tµi kho¶n b¶o
chøng cho kh¸ch hµng ®ßi hái mét tû lÖ ký quü nhÊt ®Þnh. Ngoµi ra, c«ng ty
còng ®-a s¸ch l-îc qu¶n lý kho¶n vay, tr¸nh tËp trung vµo mét lo¹i kh¸ch
hµng ®Ó thu håi vèn.
b) NghiÖp vô cho vay chøng kho¸n
Cho vay chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng mµ c«ng ty cho kh¸ch hµng vay
chøng kho¸n ®Ó b¸n. Trong tr-êng hîp nµy kh¸ch hµng nghÜ r»ng gi¸ chøng
kho¸n sÏ gi¶m vµ khi ®ã kh¸ch hµng mua l¹i chøng kho¸n víi gi¸ rÎ h¬n ®Ó
tr¶ cho c«ng ty chøng kho¸n. C«ng ty ®-îc h-ëng mét phÇn tiÒn mµ kh¸ch
hµng cã ®-îc nhê chªnh lÖch gi¸. Lo¹i giao dÞch nµy thùc chÊt lµ b¸n khèng.
Hai lo¹i giao dÞch b¶o chøng vµ b¸n khèng ®Òu cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch
cùc nhÊt ®Þnh ®èi víi thÞ tr-êng, t¹o ra tÝnh thanh kho¶n, t¹o thªm cung cÇu vµ
cßn cã thÓ trë thµnh t¸c nh©n gióp æn ®Þnh thÞ tr-êng nÕu c¸c giao dÞch nµy ®i
ng-îc chiÒu víi xu h-íng biÕn ®éng gi¸. Tuy nhiªn, viÖc thùc hiÖn c¸c giao
dÞch nµy chøa rñi ro rÊt lín cho nhµ ®Çu t- vµ c¸c chñ thÓ liªn quan nh- c«ng
ty chøng kho¸n. V× vËy, nhiÒu thÞ tr-êng chøng kho¸n hiÖn nay vÉn nghiªm
cÊm c¸c giao dÞch nµy.
Ngoµi c¸c nghiÖp vô nªu trªn, c«ng ty chøng kho¸n cßn thùc hiÖn c¸c
nghiÖp vô kh¸c nh-: Qu¶n lý quü ®Çu t-, qu¶n lý vèn, kinh doanh b¶o
hiÓm.v.v...
1.2
NghiÖp vô m«i giíi cña c«ng ty chøng kho¸n
1.2.1 B¶n chÊt vµ vai trß cña nghiÖp vô m«i giíi chøng
kho¸n
1.2.1.1 B¶n chÊt vµ ®Æc ®iÓm nghiÖp vô
ThÞ tr-êng tµi chÝnh lµ mét thÓ chÕ ®-îc thiÕt lËp ®Ó c¸c dÞch vô tµi
chÝnh ®-îc t¹o ra vµ trao ®æi, c¸c chøng kho¸n ®-îc mua b¸n.Trªn thÞ tr-êng
®ã, c¸c nhµ ®Çu t-, ®Çu c¬ chøng kho¸n tËp trung mua b¸n chøng kho¸n. Kh¸c
víi c¸c giao dÞch trao ®æi hµng ho¸ kh¸c, giao dÞch trªn thÞ tr-êng nµy b¾t
buéc ph¶i ®-îc thùc hiÖn qua c¸c c«ng ty chøng kho¸n vµ nh©n viªn m«i giíi
chøng kho¸n.
M«i giíi chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng trung gian hoÆc ®¹i diÖn mua b¸n
chøng kho¸n cho kh¸ch hµng ®Ó h-ëng hoa hång. NghÒ m«i giíi xuÊt hiÖn
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
15
Chuyªn ®Ò thùc tËp
cïng víi sù xuÊt hiÖn cña thÞ tr-êng chøng kho¸n vµ th-êng ®-îc xem lµ ®Æc
quyÒn cña c«ng ty chøng kho¸n.
Trªn thùc tÕ, kh«ng chØ trªn thÞ tr-êng chøng kho¸n míi cã ho¹t ®éng
m«i giíi. Víi t- c¸ch lµ kh©u trung gian thóc ®Èy qu¸ tr×nh l-u th«ng hµng
ho¸, nghÒ m«i giíi tõ l©u ®· tån t¹i trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Song trªn thÞ
tr-êng chøng kho¸n, ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ
kh©u ®-a s¶n phÈm, dÞch vô tõ ng-êi b¸n ®Õn ng-êi mua. Do hµng ho¸ ®-îc
mua b¸n trªn thÞ tr-êng nµy lµ c¸c tµi s¶n tµi chÝnh v× vËy ®ßi hái c«ng ty
chøng kho¸n vµ ng-êi m«i giíi chøng kho¸n nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ tæ chøc vµ
vËn hµnh, nh÷ng phÈm chÊt kü n¨ng vµ ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng hÕt søc ®Æc thï.
§Ó ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n, c«ng ty chøng kho¸n ph¶i cã ®ñ c¸c ®iÒu
kiÖn cÇn thiÕt theo yªu cÇu cña luËt chøng kho¸n. C¸c yªu cÇu nµy bao gåm:
Yªu cÇu vÒ vèn ph¸p ®Þnh; yªu cÇu vÒ giÊy phÐp hµnh nghÒ ®èi víi gi¸m ®èc
vµ c¸c m«i giíi; yªu cÇu vÒ c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ ph¶i ®-îc Uû ban chøng
kho¸n Nhµ N-íc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng m«i giíi.
M«i giíi chøng kho¸n ®-îc xem lµ s¶n phÈm cña thÞ tr-êng cao cÊp. Së
dÜ nh- vËy lµ v× nh÷ng lý do sau:
-B¶n chÊt cña chøng kho¸n lµ hµng ho¸ mang tÝnh cam kÕt, ngÇm ®Þnh.
Ng-êi mua chøng kho¸n chØ ®-îc nh×n thÊy giÊy tê, bót to¸n thÓ hiÖn cam kÕt
cña tæ chøc ph¸t hµnh. Ng-êi ®Çu t- kh«ng trùc tiÕp thÈm ®Þnh chÊt l-îng
b»ng c¸c gi¸c quan cña m×nh nh- hµng ho¸ th«ng th-êng kh¸c. Trong khi ®ã,
kÕt qu¶ giao dÞch ¶nh h-ëng ®Õn lîi Ých tµi chÝnh cña c¶ bªn mua vµ bªn b¸n.
§iÒu nµy ®ßi hái ph¶i cã mét hÖ thèng thu thËp vµ xö lý th«ng tin vµ nh÷ng kü
n¨ng ®Ó lµm viÖc ®ã, ®iÒu mµ c¸c nhµ ®Çu t- c¸ nh©n kh«ng thÓ cã ®-îc.
Ng-êi m«i giíi víi kü n¨ng nghiÖp vô cña m×nh cã thÓ gióp nhµ ®Çu t- thùc
hiÖn ®iÒu nµy. Nh- vËy, nguyªn t¾c trung gian cho phÐp b¶o vÖ nhµ ®Çu t-,
gióp hä lùa chän s¶n phÈm vµ dÞch vô ®¸p øng thÝch hîp.
-Lµ s©n ch¬i cña mäi tæ chøc vµ c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ, thÞ tr-êng
chøng kho¸n chØ duy tr× ®-îc ho¹t ®éng cña m×nh khi thÞ tr-êng gi÷ ®-îc
niÒm tin cña nhµ ®Çu t- vÒ mét thÞ tr-êng liªn tôc, c«ng b»ng, c«ng khai; gi¸
c¶ ®-îc h×nh thµnh bëi sù t-¬ng t¸c gi÷a lùc l-îng cung cÇu. Muèn vËy, thÞ
tr-êng ph¶i ®-îc tæ chøc mét c¸ch khoa häc, trËt tù. Mét trong nh÷ng biÖn
ph¸p duy tr× tÝnh trËt tù, khoa häc ®ã lµ viÖc tËp trung c¸c lÖnh giao dÞch vµo
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
16
Chuyªn ®Ò thùc tËp
c¸c ®Çu mèi lín lµ nh÷ng c«ng ty chøng kho¸n, tõ ®ã c¬ quan qu¶n lý thuËn
lîi h¬n trong viÖc kiÓm so¸t, qu¶n lý ®Çu mèi vµ xö lý khi x¶y ra vi ph¹m.
Nguyªn t¾c trung gian nh- vËy lµ nh»m n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý ®Ó duy tr×
ho¹t ®éng lµnh m¹nh cña mét thÞ tr-êng.
M«i giíi chøng kho¸n cã hai chøc n¨ng chÝnh lµ cung cÊp th«ng tin, tvÊn cho kh¸ch hµng vµ cung cÊp c¸c s¶n phÈm dÞch vô tµi chÝnh, gióp kh¸ch
hµng thùc hiÖn giao dÞch theo yªu cÇu cña hä.
Cung cÊp th«ng tin vµ t- vÊn cho kh¸ch hµng
C«ng ty m«i giíi th«ng qua c¸c nh©n viªn b¸n hµng cung cÊp cho kh¸ch
hµng c¸c b¸o c¸o nghiªn cøu vµ khuyÕn nghÞ ®Çu t-. MÆc dï t- vÊn ®Çu t- cã
thÓ lµ mét chøc n¨ng riªng, víi nh÷ng yªu cÇu vÒ ph¸p lý vµ nghiÖp vô riªng,
song trong khu«n khæ ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n víi t- c¸ch lµ mét
nguån cung cÊp “dÞch vô ®Çy ®ð”, h¯m lîng t vÊn l¯ rÊt ®¸ng kÓ. Trªn thÞ
tr-êng ph¸t triÓn, ng-êi m«i giíi lu«n lµ ng-êi nhËn ®-îc th«ng tin míi nhÊt
tõ kh¾p n¬i trªn thÕ giíi liªn quan ®Õn cæ phiÕu cña kh¸ch hµng. Ng-êi m«i
giíi cã thÓ cung cÊp c¸c th«ng tin tµi chÝnh liªn tôc ®-îc cËp nhËt vÒ l·i suÊt,
tin kinh tÕ vµ th«ng tin thÞ tr-êng ®ång thêi hä cã thÓ ®-a ra nh÷ng khuyÕn
nghÞ cô thÓ vÒ lo¹i chøng kho¸n cÇn mua b¸n.
Còng nhê th«ng tin ®-îc thu thËp vµ xö lý c«ng phu tèn kÐm nµy, ng-êi
m«i giíi cã ®ñ tri thøc ®Ó trë thµnh nhµ t- vÊn tµi chÝnh riªng cña kh¸ch hµng.
Khi thÞ tr-êng ®· ph¸t triÓn ®-îc mét c¬ së hµng ho¸ phong phó, nh÷ng trung
gian tµi chÝnh vµ nh÷ng c«ng cô ph¸i sinh ®em ®Õn nh÷ng s¶n phÈm míi ®-îc
c¶i thiÖn vÒ chÊt l-îng so víi nh÷ng c«ng cô th«ng th-êng, th× vai trß cña
ng-êi m«i giíi cµng quan träng. Ngoµi viÖc ®Ò xuÊt víi kh¸ch hµng nh÷ng
chøng kho¸n vµ dÞch vô ®¬n thuÇn, ng-êi m«i giíi cßn cã thÓ giíi thiÖu víi
kh¸ch hµng nh÷ng cæ phiÕu, tr¸i phiÕu míi ph¸t hµnh, vµ quan träng h¬n lµ ®Ò
xuÊt mét c¸ch thøc kÕt hîp c¸c chøng kho¸n ®¬n lÎ trong mét danh môc ®Çu
t- ®Ó gi¶m thiÓu rñi ro vµ t¨ng tèi ®a lîi nhuËn.
§Ó gióp kh¸ch hµng ®-a ra quyÕt ®Þnh ®Çu t-, ng-êi m«i giíi sÏ xem
xÐt c¸c yÕu tè nh- hÖ sè gi¸/ thu nhËp; h×nh mÉu dù ®o¸n thu nhËp vµ gi¸; t×nh
tr¹ng chung cña nhãm ngµnh cña cæ phiÕu, vµ tr¹ng th¸i tæng thÓ cña thÞ
tr-êng. Víi mét l-îng th«ng tin khæng lå vµ tèn kÐm trong xö lý vµ thu thËp
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
17
Chuyªn ®Ò thùc tËp
th× cã thÓ nãi khuyÕn nghÞ cña ng-êi m«i giíi lµ lîi Ých v« cïng ®¸ng gi¸ ®èi
víi kh¸ch hµng.
Tõ v« sè c¸c biÓu ®å t¨ng tr-ëng, nh÷ng b¸o c¸o tµi chÝnh vµ d÷ liÖu
nghiªn cøu, ng-êi m«i giíi ph¶i quyÕt ®Þnh nh÷ng kho¶n ®Çu t- nµo lµ phï
hîp nhÊt cho tõng kh¸ch hµng cña m×nh. Ng-êi m«i giíi giái nghÒ lµ ng-êi cã
kh¶ n¨ng biÕn c¸c th«ng tin thµnh nh÷ng khuyÕn nghÞ ®Çu t- ®óng ®¾n ¸p
dông mét c¸ch cô thÓ cho c¸c môc tiªu ®Çu t- riªng lÎ cña mçi kh¸ch hµng
cña m×nh. BÝ quyÕt thµnh c«ng lµ kü n¨ng hµnh nghÒ cña tõng ng-êi.
Kh«ng chØ ®-a ra lêi khuyªn vÒ c¸ch thøc ph©n bæ tµi s¶n nh- thÕ nµo
®Ó ®¸p øng môc tiªu tµi chÝnh cña kh¸ch hµng, tuú tõng lóc, ng-êi m«i giíi
cßn cã thÓ trë thµnh ng-êi b¹n tin cÈn, l¾ng nghe tÊt c¶ nh÷ng c©u hái liªn
quan ®Õn t×nh tr¹ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng, vµ trong mét chõng mùc cã thÓ,
®-a ra gi¶i ph¸p thÝch ®¸ng.
Cung cÊp c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô tµi chÝnh, gióp kh¸ch hµng thùc
hiÖn giao dÞch theo yªu cÇu vµ lîi Ých cña hä
Ng-êi m«i giíi nhËn ®¬n ®Æt hµng kh¸ch hµng vµ thùc hiÖn giao dÞch
cho hä. Qu¸ tr×nh nµy b¾t ®Çu tõ më tµi kho¶n t¹i c«ng ty, tiÕn hµnh giao dÞch,
x¸c nhËn giao dÞch, thanh to¸n vµ chuyÓn kÕt qu¶ giao dÞch cho kh¸ch hµng.
Sau khi giao dÞch ®-îc thùc hiÖn, ng-êi m«i giíi vÉn tiÕp tôc ch¨m sãc tµi
kho¶n cña kh¸ch hµng, ®-a ra nh÷ng khuyÕn c¸o vµ cung cÊp th«ng tin, theo
dâi ®Ó n¾m b¾t nh÷ng thay ®æi mµ cã thÓ dÉn tíi nh÷ng thay ®æi trong t×nh
tr¹ng tµi chÝnh vµ th¸i ®é chÊp nhËn rñi ro cña kh¸ch hµng, tõ ®ã ®Ò xuÊt
nh÷ng gi¶i ph¸p hay chiÕn l-îc míi thÝch hîp.
Hai chøc n¨ng nµy ®-îc triÓn khai theo nhiÒu cÊp ®é tuú vµo tr×nh ®é vµ
xu h-íng ph¸t triÓn cña thÞ tr-êng. Ch¼ng h¹n ë mét thÞ tr-êng s¬ khai, do s¶n
phÈm cßn ®¬n gi¶n nªn ®èi víi mét sè nhá ng-êi ®Çu t-, chøc n¨ng t- vÊn
d-êng nh- lµ kh«ng cÇn thiÕt, h¬n n÷a do mÆt b»ng d©n trÝ thÊp nªn ho¹t ®éng
tiÕp thÞ, t- vÊn ®Çu t-, giíi thiÖu s¶n phÈm trªn mét diÖn réng l¹i cµng quan
träng. ë nh÷ng thÞ tr-êng ph¸t triÓn h¬n, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña nhµ
®Çu t-, c¸c c«ng ty ®-îc chuyªn m«n ho¸ theo lo¹i h×nh “ dÞch vô ®Çy ®ð”
hoÆc “ c«ng ty gi°m gi¸”.
§Æc ®iÓm nghiÖp vô
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
18
Chuyªn ®Ò thùc tËp
M«i giíi lµ nghiÖp vô c¬ b¶n cña c«ng ty chøng kho¸n. NghiÖp vô m«i
giíi cã ý nghÜa quan träng trong viÖc thu hót kh¸ch hµng vµ t¹o dùng h×nh ¶nh
cho c«ng ty. NghiÖp vô nµy cã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau:
§Ó thùc hiÖn lÖnh cña kh¸ch hµng ®-îc ®Çy ®ñ , nhanh vµ chÝnh
x¸c nhÊt ®ßi hái c«ng ty ph¶i cã ®éi ngò hç trî nghiÖp vô vÒ c¶ con ng-êi vµ
m¸y mãc lín. Ng-êi m«i giíi ph¶i lµ ng-êi ®· tr¶i qua c¸c kú thi s¸t h¹ch, cã
tÇm hiÓu biÕt s©u réng vµ ®-îc UBCK cÊp giÊy phÐp hµnh nghÒ. C«ng ty
chøng kho¸n lµ n¬i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn vËt chÊt bao gåm: §i¹ ®iÓm, hÖ
thèng m¸y mãc thiÕt bÞ nèi m¹ng víi Së giao dÞch v.v...
§é rñi ro thÊp v× kh¸ch hµng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi kÕt
qu¶ mµ giao dÞch ®em l¹i. Rñi ro mµ nhµ m«i giíi th-êng gÆp lµ tr-êng hîp
kh¸ch hµng hoÆc nhµ m«i giíi kh¸c kh«ng thùc hiÖn ®óng nghÜa vô thanh to¸n
®óng thêi h¹n. Tuy nhiªn víi quy ®Þnh vÒ ký quü, rñi ro nµy ®· ®-îc giíi h¹n.
Thu nhËp tõ phÝ kh¸ æn ®Þnh. Víi t- c¸ch ®¹i lý, c«ng ty chøng
kho¸n h-ëng mét tû lÖ phÇn tr¨m hoa hång tÝnh trªn tæng gi¸ trÞ giao dÞch.
Kho¶n hoa hång sau khi ®· trõ ®i c¸c chi phÝ giao dÞch chÝnh lµ nguån thu
nhËp cña c«ng ty. Nh×n chung, thu nhËp nµy Ýt biÕn ®éng m¹nh vµ chiÕm tû lÖ
kh¸ cao trong tæng thu nhËp cña c«ng ty. ë mét sè thÞ tr-êng chøng kho¸n
ph¸t triÓn, tû lÖ hoa hång nµy do c«ng ty Ên ®Þnh, do vËy lµm t¨ng tÝnh c¹nh
tranh cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n.
1.2.1.2 Vai trß cña ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n.
Trong phÇn trªn ®· ®Ò cËp tíi chøc n¨ng vµ ®Æc ®iÓm cña m«i giíi
chøng kho¸n. Qua ®ã ta còng nhËn thÊy ®-îc vai trß hÕt søc quan träng cña
nghiÖp vô m«i giíi. Sau ®©y, luËn v¨n sÏ ®i s©u vµo ph©n tÝch cô thÓ h¬n vai
trß cña nã.
Thø nhÊt, m«i giíi chøng kho¸n gióp gi¶m thiÓu chi phÝ giao dÞch nhê
lîi thÕ chuyªn m«n ho¸.
Trong bÊt kú thÞ tr-êng nµo, ng-êi mua vµ ng-êi b¸n muèn tiÕn hµnh
giao dÞch th× ph¶i cã c¬ héi ®Ó gÆp nhau, thÈm ®Þnh chÊt l-îng hµng ho¸ vµ
gi¸ c¶. ThÞ tr-êng chøng kho¸n còng kh«ng lµ ngo¹i lÖ. Tuy nhiªn, kh¸c víi
giao dÞch trªn thÞ tr-êng kh¸c, giao dÞch chøng kho¸n lµ giao dÞch tµi s¶n v«
h×nh, do vËy rÊt khã kh¨n cho ng-êi mua vµ ng-êi b¸n cã nhu cÇu phï hîp vÒ
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
19
Chuyªn ®Ò thùc tËp
khèi l-îng, gi¸ c¶, ®iÒu kho¶n mua b¸n t×m kiÕm, vµ trao ®æi chøng kho¸n víi
nhau còng nh- hoµn chØnh c¸c giao dÞch, thanh to¸n vµ chuyÓn giao chøng
kho¸n víi chi phÝ thÊp. §Ó t×m kiÕm ®-îc ng-êi mua, b¸n vµ thÈm ®Þnh ®-îc
chÊt l-îng hµng ho¸ th× cÇn ph¶i cã mét kho¶n chi phÝ khæng lå ®Ó tiÕn hµnh
thu thËp vµ xö lý th«ng tin, ®µo t¹o kü n¨ng ph©n tÝch vµ tiÕn hµnh quy tr×nh
giao dÞch trªn thÞ tr-êng. Víi ®Æc ®iÓm ®ã, thÞ tr-êng chøng kho¸n ®ßi hái
ph¶i cã c¸c nhµ m«i giíi chøng kho¸n- nh÷ng ng-êi ho¹t ®éng chuyªn m«n
trong lÜnh vùc chøng kho¸n- ®Ó t×m kiÕm c¸c ®èi t¸c vµ hç trî thùc hiÖn giao
dÞch mua b¸n víi chøng kho¸n thÊp.
Nh- vËy, vai trß cña m«i giíi chøng kho¸n lµ tiÕt kiÖm chi phÝ giao
dÞch, xÐt trong tõng giao dÞch cô thÓ còng nh- trªn tæng thÓ thÞ tr-êng, nhê ®ã
gióp n©ng cao tÝnh thanh kho¶n cña thÞ tr-êng.
Thø hai, m«i giíi chøng kho¸n gãp phÇn ph¸t triÓn s¶n phÈm vµ dÞch
vô trªn thÞ tr-êng.
Nh©n viªn m«i giíi cña c«ng ty qua qu¸ tr×nh lµm trung gian gi÷a ng-êi
mua vµ ng-êi b¸n, hä cã thÓ n¾m b¾t ®-îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng vµ ph¶n
¸nh víi ng-êi cung øng s¶n phÈm, dÞch vô. Nhê vËy, nã gãp phÇn ®a d¹ng ho¸
s¶n phÈm, ®a d¹ng ho¸ kh¸ch hµng vµ thu hót ngµy cµng nhiÒu nguån vèn ®Çu
t- trong x· héi cho t¨ng tr-ëng.
HiÓu ®-îc kh¸ch hµng cÇn g× vµ ®¸p øng c¸c nhu cÇu ®ã lµ yÕu tè dÉn
tíi thµnh c«ng cña c«ng ty, nhê ®ã mµ thu nhËp cña c«ng ty còng t¨ng lªn râ
rÖt. Vµo nh÷ng n¨m 1970 ë Mü, h·ng m«i giíi Merrill Lynch ®· hiÓu ®-îc
tÇm quan träng cña viÖc t×m hiÓu nhu cÇu kh¸ch hµng vµ giao nhiÖm vô cho
ViÖn nghiªn cøu Standford ph¶i t×m biÕt kh¸ch hµng cÇn nh÷ng dÞch vô tµi
chÝnh g× trong nh÷ng n¨m 1980. Sau khi ph¸t hiÖn nhu cÇu cña kh¸ch hµng lµ
quyÒn tiÕp cËn tæng thÓ tíi tµi s¶n cña hä vµ kh¸ch hµng cÇn lËp kÕ ho¹ch tµi
chÝnh, Merrill ®· t¹o ra tµi kho¶n qu¶n lý tiÒn mÆt ®Çu tiªn vµ sau ®ã tµi kho¶n
tiÕp cËn vèn tù cã. C«ng ty nµy ®· v-ît lªn ®èi thñ c¹nh tranh víi h¬n 550 tû
®« la tµi s¶n cña kh¸ch hµng trong n¨m 1994. Râ rµng lµ, nhê ho¹t ®éng tiÕp
thÞ tíi kh¸ch hµng vµ mang ®Õn cho kh¸ch hµng nh÷ng g× hä cÇn, c¸c c«ng ty
chøng kho¸n ®· lµm ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vµ dÞch vô cña thÞ tr-êng.
Trong thÞ tr-êng míi næi, hµng ho¸ vµ dÞch vô cßn nghÌo nµn, ®¬n ®iÖu
th× ho¹t ®éng m«i giíi chøng kho¸n cã vai trß quan träng c¶i thiÖn m«i tr-êng
TrÇn thÞ ngäc anh- Tµi chÝnh doanh nghiÖp- K41-KTQD
20