Trêng §¹i häc Vinh
Khoa gi¸o dôc chÝnh trÞ
==============
Lª ThÞ Thanh Nga
Gi¶i ph¸p n©ng cao søc c¹nh tranh
cña hµng ho¸ n«ng s¶n ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh
héi nhËp WTO
Kho¸ luËn tèt nghiÖp ®¹i häc
Ngµnh s ph¹m gi¸o dôc chÝnh trÞ
Vinh, 5/2007
=
=
1
C¸c tõ viÕt t¾t trong kho¸ luËn
: DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸ Th¸i
B×nh D¬ng
APEC
ASEAN
: HiÖp héi c¸c níc §«ng Nam ¸
ASEM
: DiÔn ®µn hîp t¸c ¸ - ¢u
CNH, H§H : C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸
EU
: Liªn minh Ch©u ©u
FDI
: Vèn ®Çu t níc ngoµi trùc tiÕp
GDP
: Tæng s¶n phÈm quèc néi
ISO 9000
: HÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng
ISO 14000 : HÖ thèng qu¶n lý m«i trêng
NXB
: Nhµ xuÊt b¶n
ODA
: Vèn ®Çu t níc ngoµi gi¸n tiÕp
USD
: §« la Mü
WTO
: Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi
2
Môc lôc
Më ®Çu
1. Lý do chän ®Ò tµi…………………………………………………
1
2. T×nh
h×nh
nghiªn
cøu
®Ò 2
tµi……………………………………..
3. Môc ®Ých vµ nhiÖm
tµi………………………..
4. §èi
tîng
vµ
vô
nghiªn
ph¹m
vi
cøu
®Ò 2
nghiªn 3
cøu………………………………...
5. ý nghÜa luËn v¨n…………………………………………………
6. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu………………………………………..
7. KÕt cÊu ®Ò tµi…………………………………………………….
Néi Dung
Ch¬ng Søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng s¶n ViÖt Nam trong thêi
1.
gian võa qua……………………………………………………….
3
4
4
5
1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ søc c¹nh tranh cña 5
hµng ho¸…………
1.2. Thùc tr¹ng søc c¹nh tranh cña hµng n«ng s¶n 19
xuÊt khÈu ViÖt Nam vµo thÞ trêng thÕ giíi trong
thêi gian võa qua……………
Ch¬ng Ph¬ng híng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng cao søc
2.
c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng s¶n trong qu¸ tr×nh héi nhËp
WTO………………………………………………………
43
2.1. Nh÷ng ph¬ng híng c¬ b¶n nh»m n©ng cao søc
c¹nh
tranh
cña
hµng
ho¸
n«ng
s¶n 43
…………………………………………..
2.2. Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng cao søc
c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng s¶n trong qu¸ 50
3
tr×nh héi nhËp WTO ...................
KÕt luËn………………………………………………………..
66
Tµi liÖu tham kh¶o…………………………………………
67
4
Më ®Çu
1. Lý do chän ®Ò tµi
Trong thêi ®¹i hiÖn nay, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· trë
thµnh xu thÕ tÊt yÕu kh¸ch quan ®èi víi c¸c quèc gia trªn thÕ
giíi. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®·, ®ang vµ sÏ t¹o ra cho c¸c
quèc gia nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn m¹nh mÏ nhng còng cã
kh«ng Ýt rñi ro, th¸ch thøc. Tr¶i qua h¬n 10 n¨m ®µm ph¸n,
®Õn ngµy 7/11/2006 t¹i Gi¬nev¬ (Thuþ Sü) NghÞ ®Þnh th vÒ
viÖc ViÖt Nam chÝnh thøc gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi
WTO ®· ®îc ký kÕt. Sù kiÖn nµy t¹o ra bíc ngoÆt trong qu¸
tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam.
Lµ thµnh viªn cña tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO chóng
ta sÏ cã ®îc nhiÒu c¬ héi song kh«ng Ýt nguy c¬, thö th¸ch.
Trong ®ã “c¹nh tranh sÏ diÔn ra gay g¾t h¬n víi nhiÒu ®èi thñ
h¬n; trªn b×nh diÖn réng h¬n, s©u h¬n”. §Æc biÖt, ®èi víi
n«ng nghiÖp lµ “lÜnh vùc nh¹y c¶m vµ dÔ bÞ tæn th¬ng h¬n
c¶ khi thùc hiÖn c¾t gi¶m thuÕ n«ng s¶n, nhÊt lµ trong ®iÒu
kiÖn n«ng nghiÖp níc ta vÉn lµ nÒn s¶n xuÊt nhá, ph©n t¸n,
c«ng nghÖ l¹c hËu, n¨ng suÊt kÐm, chÊt lîng s¶n phÈm kh«ng
cao; b×nh qu©n ®Êt n«ng nghiÖp trªn mét lao ®éng thÊp”.
TÊt c¶ yÕu tè ®ã ®Òu ¶nh hëng ®Õn søc c¹nh tranh cña hµng
ho¸ n«ng s¶n, ®Õn ®êi sèng cña ®¹i ®a sè d©n c níc ta, mét
níc cã tíi gÇn 80% d©n sè sèng ë n«ng th«n vµ h¬n 60% lao
®éng lµ n«ng d©n.
Trong bèi c¶nh ®ã, viÖc n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng
n«ng s¶n ë mét níc n«ng nghiÖp nh níc ta hiÖn nay lµ viÖc lµm
5
võa cÊp b¸ch võa l©u dµi, ph¶i g¾n liÒn trong tæng thÓ chiÕn lîc x©y dùng nÒn c«ng nghiÖp chÊt lîng cao, ®Èy m¹nh chuyÓn
dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thùc hiÖn CNH, H§H n«ng nghiÖp, n«ng
th«n. §ã chÝnh lµ lý do ®Ó t¸c gi¶ chän vÊn ®Ò: “Gi¶i ph¸p
n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng s¶n ViÖt
Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp WTO” lµm ®Ò tµi kho¸ luËn
víi mong muèn ®ãng gãp c¸i nh×n chñ quan cña b¶n th©n vµo
nh÷ng vÊn ®Ò cña ®Êt níc.
2. T×nh h×nh nghiªn cøu ®Ò tµi
VÊn ®Ò vÒ søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng s¶n trong
qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· thu hót ®îc sù chó ý
vµ quan t©m cña kh¸ nhiÒu nhµ l·nh ®¹o, qu¶n lý, giíi lý luËn,
c¸c nhµ khoa häc. Cho ®Õn nay ®· cã mét sè c«ng tr×nh
nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy díi nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau. §ã lµ:
- S¸ch: N©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ níc ta
trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña GS.TS Chu V¨n
CÊp (chñ biªn), Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia, 2003.
- S¸ch: Ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña n«ng s¶n xuÊt khÈu ViÖt Nam cña TS NguyÔn §×nh
Long, Hµ Néi 1999.
- N©ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh quèc tÕ cña nÒn
kinh tÕ níc ta cña t¸c gi¶ Vò Minh Kh¬ng, T¹p chÝ nghiªn cøu
kinh tÕ sè 254, th¸ng 7/1999.
6
- Lîi thÕ vµ bÊt lîi thÕ so s¸nh cña ViÖt Nam trong qu¸
tr×nh héi nhËp cña t¸c gi¶ NguyÔn Quang Th¸i, T¹p chÝ kinh
tÕ vµ chÝnh trÞ, sè 10 n¨m 1999.
- N©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng s¶n cña
t¸c gi¶ ThÕ Gia ®¨ng trªn b¸o Nh©n d©n sè 18750 th¸ng
12/2006.
- Mõng lo xuÊt khÈu n«ng s¶n chñ lùc cña t¸c gi¶ NguyÔn
§øc Cêng ®¨ng trªn b¸o N«ng nghiÖp ViÖt Nam sè 260 ngµy
29/12/2006.
Tuy nhiªn, c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu nµy cha ®i s©u
nghiªn søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng s¶n ViÖt Nam mét
c¸ch cã hÖ thèng tõ ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ®Õn ®Ò
xuÊt c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng n«ng s¶n
ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ nãi chung, WTO nãi
riªng.
3. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô nghiªn cøu ®Ò tµi
Môc ®Ých: Th«ng qua viÖc nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò lý
luËn vµ thùc tr¹ng vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng
s¶n ViÖt Nam ®Ó tõ ®ã ®Ò ra ph¬ng híng vµ c¸c gi¶i ph¸p
nh»m tiÕp tôc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ n«ng s¶n ViÖt
Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp WTO, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy
nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng.
NhiÖm vô: §Ó ®¹t ®îc môc ®Ých ®Ò ra, kho¸ luËn ph¶i
lµm næi bËt ®îc mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n sau ®©y:
7
- Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ søc c¹nh tranh cña hµng ho¸,
nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng ®Õn søc c¹nh tranh cña hµng ho¸
n«ng s¶n còng nh sù cÇn thiÕt n©ng cao søc c¹nh tranh cña
hµng ho¸ n«ng s¶n.
- §¸nh gi¸ thùc tr¹ng søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng
s¶n ViÖt Nam vµo thÞ trêng thÕ giíi trong thêi gian qua.
- §Ò ra ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó n©ng cao
søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng s¶n ViÖt Nam trong qu¸
tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nãi chung.
4. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu
§èi tîng nghiªn cøu: nhãm hµng n«ng s¶n chñ yÕu bao
gåm: g¹o, cµ phª, cao su, thuû s¶n…
Ph¹m vi nghiªn cøu: Kh¶o s¸t søc c¹nh tranh cña nhãm
hµng n«ng s¶n ViÖt Nam tõ n¨m 2000 ®Õn nay.
5. ý nghÜa cña luËn v¨n:
Víi c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu, ®Ò tµi cã ý nghÜa lín c¶ vÒ lý
luËn vµ thùc tiÔn. §Ò tµi gãp phµn cung cÊp mét lîng th«ng tin
lý luËn vÒ søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng s¶n, thùc tr¹ng
vµ gi¶i ph¸p n©ng cao søc c¹nh tranh cho hµng n«ng s¶n ViÖt
Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp WTO. Ngoµi ra ®Ò tµi cßn lµ tµi
liÖu nghiªn cøu häc tËp cho sinh viªn.
6. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
8
§Ó hoµn thµnh kho¸ luËn nµy chóng t«i ®· tr×nh bµy trªn
c¬ së lý luËn chñ nghÜa M¸c - Lªnin víi viÖc sö dông phèi hîp
c¸c ph¬ng ph¸p luËn cña chñ nghÜa duy vËt lÞch sö vµ chñ
nghÜa duy vËt biÖn chøng cïng ph¬ng ph¸p hÖ thèng, ph©n
tÝch, tæng hîp, thèng kª, so s¸nh ®Ó lµm s¸ng tá vÊn ®Ò.
§ång thêi, ®Ò tµi còng kÕ thõa vµ sö dông cã chän läc nh÷ng
®Ò xuÊt vµ c¸c sè liÖu trong mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu
cña c¸c t¸c gi¶ kh¸c.
7. KÕt cÊu cña ®Ò tµi
Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn vµ tµi liÖu tham kh¶o kho¸
luËn gåm 2 ch¬ng, 4 tiÕt.
9
Néi dung
Ch¬ng 1
Søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng s¶n ViÖt Nam
trong thêi gian võa qua
1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ søc c¹nh tranh cña hµng ho¸
1.1.1. Søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ vµ nh÷ng nh©n
tè ¶nh hëng ®Õn søc c¹nh tranh cña hµng ho¸
1.1.1.1 Søc c¹nh tranh cña hµng ho¸
*Kh¸i niÖm c¹nh tranh:
C¹nh tranh xuÊt hiÖn trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ
ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸. V× thÕ, ho¹t
®éng c¹nh tranh g¾n liÒn víi sù t¸c ®éng cña c¸c quy luËt nh:
Quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt thÞ trêng, quy luËt cung cÇu…
C¹nh tranh lµ quan hÖ kinh tÕ mµ ë ®ã c¸c chñ thÓ kinh
tÕ ganh ®ua nhau t×m mäi biÖn ph¸p c¶ nghÖ thuËt lÉn thñ
®o¹n ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých kinh tÕ cña m×nh, th«ng thêng
lµ chiÕm lÜnh thÞ trêng, giµnh lÊy kh¸ch hµng còng nh c¸c
®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, thÞ trêng cã lîi nhÊt. Môc ®Ých cuèi cïng
cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh lµ tèi ®a
ho¸ lîi Ých. §èi víi ngêi s¶n xuÊt kinh doanh lµ lîi nhuËn, ®èi víi
ngêi tiªu dïng lµ lîi Ých tiªu dïng vµ sù tiÖn lîi.
C¹nh tranh bao gåm viÖc c¹nh tranh chiÕm c¸c nguån
nguyªn liÖu, giµnh c¸c nguån lùc s¶n xuÊt, c¹nh tranh vÒ khoa
häc vµ c«ng nghÖ, c¹nh tranh ®Ó chiÕm lÜnh thÞ trêng tiªu
10
thô, giµnh n¬i ®Çu t , c¸c hîp ®ång vµ c¸c ®¬n ®Æt hµng…
C¹nh tranh cßn lµ ph¬ng thøc gi¶i quyÕt mÉu thuÉn lîi Ých kinh
tÕ gi÷a c¸c chñ thÓ cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. C¹nh tranh
kh«ng quyÕt ®Þnh b¶n chÊt kinh tÕ x· héi cña c¸c chÕ ®é x·
héi. TÝnh chÊt c¹nh tranh bÞ chi phèi bëi b¶n chÊt kinh tÕ - x·
héi cña nh÷ng chÕ ®é x· héi ®ã.
Víi quan niÖm nh trªn, ph¹m trï c¹nh tranh ®îc hiÓu lµ:
C¹nh tranh lµ sù ganh ®ua, sù ®Êu tranh vÒ kinh tÕ gi÷a c¸c
chñ thÓ tham gia s¶n xuÊt, kinh doanh víi nhau nh»m giµnh
nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong s¶n xuÊt kinh doanh, tiªu thô
hµng ho¸ vµ dÞch vô ®Ó thu nhiÒu lîi Ých nhÊt cho m×nh.
Môc tiªu cña c¹nh tranh lµ giµnh lîi Ých, lîi nhuËn lín nhÊt
b¶o ®¶m sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña chñ thÓ tham gia c¹nh
tranh.
* Søc c¹nh tranh cña hµng ho¸:
Cho ®Õn nay cßn nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau khi bµn
vÒ søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ hay cßn gäi lµ n¨ng lùc c¹nh
tranh cña hµng ho¸.
Theo tõ ®iÓn thuËt ng÷ kinh tÕ häc: Søc c¹nh tranh
(Competitiv« Power) lµ kh¶ n¨ng giµnh l¹i mét phÇn hay toµn
bé thÞ phÇn cña ®ång nghiÖp.
DiÔn ®µn cao cÊp vÒ c¹nh tranh c«ng nghiÖp cña Tæ
chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ (OECD) th× cho r»ng: Søc
c¹nh tranh lµ kh¶ n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp, ngµnh, quèc
gia, khu vùc trong viÖc t¹o ra viÖc lµm vµ thu nhËp cao h¬n
trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh quèc tÕ. Søc c¹nh tranh cã thÓ ®îc
11
ph©n biÖt ë ba cÊp ®é: Søc c¹nh tranh cÊp ®é quèc gia, søc
c¹nh tranh cÊp ®é cña doanh nghiÖp, søc c¹nh tranh cÊp ®é
cña hµng ho¸. Søc c¹nh tranh ë ba cÊp ®é trªn cã quan hÖ
mËt thiÕt víi nhau, phô thuéc lÉn nhau. Do ®ã, khi xem xÐt,
®¸nh gi¸ vµ ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao søc c¹nh
tranh cña hµng ho¸ nãi chung, cña hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu
nãi riªng ph¶i ®Æt nã trong mèi t¬ng quan chung gi÷a c¸c cÊp
®é søc c¹nh tranh nªu trªn.
Mét s¶n phÈm hµng ho¸ ®îc coi lµ cã søc c¹nh tranh khi
nã ®¸p øng ®îc nhu cÇu kh¸ch hµng vÒ chÊt lîng, gi¸ c¶, tÝnh
n¨ng, kiÓu d¸ng, tÝnh ®éc ®¸o hay sù kh¸c biÖt, th¬ng hiÖu
næi tiÕng, bao b×… h¬n h¼n so víi nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸
cïng lo¹i trªn thÞ trêng trong vµ ngoµi níc. Nãi c¸ch kh¸c, søc
c¹nh tranh cña hµng ho¸ lµ kh¶ n¨ng b¸n ®îc nhanh chãng khi
trªn thÞ trêng cã nhiÒu ngêi cïng b¸n lo¹i hµng ho¸ ®ã.
Tõ sù ph©n tÝch trªn cã thÓ hiÓu: søc c¹nh tranh cña
hµng ho¸ lµ kh¶ n¨ng giµnh phÇn th¾ng lîi tríc c¸c ®èi thñ
c¹nh tranh trªn c¸c mÆt: gi¸ c¶, chÊt lîng, dÞch vô b¸n hµng.
1.1.1.2. Nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng ®Õn søc c¹nh
tranh cña hµng ho¸ n«ng s¶n
* Nh÷ng nh©n tè cÊu thµnh søc c¹nh tranh cña
hµng ho¸ n«ng s¶n
Bao gåm c¸c yÕu tè sau ®©y:
Thø nhÊt: ChÊt lîng hµng ho¸: Trong qu¸ tr×nh c¹nh
tranh vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ chóng ta dÔ dµng nhËn thÊy
vai trß cña chÊt lîng s¶n phÈm ®èi víi søc c¹nh tranh cña hµng
12
ho¸. Bëi chÊt lîng cña s¶n phÈm hµng ho¸ ph¶n ¶nh ®îc nhiÒu
mÆt nh: tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ, tr×nh ®é tay nghÒ
cña c«ng nh©n, tr×nh ®é vÒ kh¶ n¨ng ®iÒu hµnh qu¶n lý cña
®éi ngò c¸c nhµ qu¶n lý. ChÊt lîng hµng ho¸ phô thuéc vµo
nhiÒu yÕu tè:
+ §iÒu kiÖn kü thuËt, tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt. §©y
lµ yÕu tè quan träng, v× hai doanh nghiÖp cïng s¶n xuÊt ra
mét lo¹i hµng ho¸, trong ®ã ¸p dông kü thuËt c«ng nghÖ ë
tr×nh ®é kh¸c nhau sÏ t¹o ra s¶n phÈm cã chÊt lîng kh«ng
gièng nhau, do ®ã còng t¹o ra søc c¹nh tranh kh¸c nhau gi÷a
hµng ho¸.
+ ChÊt lîng hµng n«ng s¶n ph¶i thÓ hiÖn ë tiªu chuÈn vÖ
sinh ®èi víi ngêi sö dông. Bëi ®©y lµ nh÷ng hµng ho¸ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ con ngêi.
+ ChÊt lîng hµng n«ng s¶n cßn ®ßi hái ph¶i phï hîp víi thÞ
trêng, tøc lµ phï hîp t©m lý, tËp qu¸n tiªu dïng cña mçi khu
vùc, quèc gia, mçi d©n téc. Ch¼ng h¹n: ChÝnh phñ Th¸i Lan
®· quan t©m rÊt nhiÒu ®Õn viÖc ®Çu t nghiªn cøu thÞ hiÕu
tiªu dïng thùc phÈm ®Æc trng cña ngêi theo ®¹o Håi. §Õn n¨m
2000 ®· cã 221 nhµ m¸y chÕ biÕn thùc phÈm cho ngêi theo
®¹o Håi ®i vµo ho¹t ®éng. ChÝnh ®iÒu ®ã cã vai trß to lín
trong viÖc t¹o viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng Th¸i
Lan, quan träng h¬n c¶ lµ hµng ho¸ cña Th¸i Lan chiÕm phÇn
lín ë thÞ trêng nµy mµ rÊt Ýt ®èi thñ c¹nh tranh ®îc.
Thø hai: Gi¸ c¶ hµng ho¸. NÕu chÊt lîng hµng ho¸ lµ
tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng héi nhËp thÞ trêng, kh¶ n¨ng
13
t×m chç ®øng trªn thÞ trêng th× gi¸ c¶ ®îc xem lµ lîi thÕ c¹nh
tranh ®Ó tõ ®ã kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña hµng ho¸. Gi¸ c¶
hµng ho¸ lµ mét tiªu chuÈn quan träng cÊu thµnh søc c¹nh
tranh cña hµng ho¸. Ngµy nay, bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo
còng cè g¾ng gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh ®Ó kÐo ngêi tiªu
dïng ®Õn víi s¶n phÈm cña m×nh. Doanh nghiÖp vµ hµng ho¸
cã søc c¹nh tranh cao, lµ doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng t×m kiÕm
c¸c ph¬ng thøc qu¶n lý ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, nh»m gi¶m chi
phÝ vµ x©y dùng chÝnh s¸ch gi¸ c¶ hîp lý. Nh vËy vÊn ®Ò
®Æt ra lµ c¸c chñ thÓ tham gia c¹nh tranh trªn thÞ trêng ph¶i
kh«ng ngõng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó giµnh th¾ng lîi trong
c¹nh tranh. Muèn lµm ®îc ®iÒu ®ã ph¶i cã kÕ ho¹ch tËn dông
tÊt c¶ c¸c lîi thÕ ®Ó h¹ chi phÝ s¶n xuÊt ®Õn møc thÊp nhÊt,
h¹ gi¸ thµnh b»ng c¸ch kh«ng ngõng ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa
häc c«ng nghÖ, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ sö dông tèt, cã
hiÖu qu¶ nh÷ng nh©n tè s¶n xuÊt lµ lîi thÕ cña quèc gia.
VÒ vÊn ®Ò nµy, chóng ta cã thÓ lÊy Trung Quèc lµm vÝ
dô. Trong thêi gian gÇn ®©y nÒn kinh tÕ Trung Quèc ph¸t
triÓn víi tèc ®é chãng mÆt trung b×nh lµ 9%/n¨m. Cã ®îc
®iÒu ®ã, bªn c¹nh ®êng lèi ®æi míi ®óng ®¾n kh«ng thÓ
kh«ng kÓ ®Õn chiÕn lîc kinh tÕ cña Trung Quèc mµ ®Æc biÖt
lµ gi¸ c¶ c¹nh tranh cña hµng ho¸ Trung Quèc. Gi¸ c¶ cña s¶n
phÈm tõ Trung Quèc ®· chinh phôc h¬n 1,3 tû d©n sè Trung
Quèc, ngoµi ra lµ c¸c níc trong khu vùc vµ thÕ giíi. MÆc dï chÊt
lîng s¶n phÈm kh«ng cao song hµng ho¸ Trung Quèc ®· chinh
phôc tói tiÒn cña ®«ng ®¶o d©n sè thÕ giíi b»ng gi¸ c¶, mÉu
m· vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ trêng.
14
Thø ba: Th¬ng hiÖu hµng ho¸: C¬ chÕ thÞ trêng cña
thêi kú héi nhËp c¹nh tranh ®îc coi nh mét cuéc chiÕn trong
kinh tÕ “th¬ng trêng lµ chiÕn trêng” th× th¬ng hiÖu ®îc xem
lµ vò khÝ tèt nhÊt cña doanh nghiÖp, lµ tµi s¶n quý gi¸ cña
doanh nghiÖp. Th¬ng hiÖu thÓ hiÖn uy tÝn cña doanh nghiÖp;
chÊt lîng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp; biÓu tîng hay h×nh ¶nh
cña doanh nghiÖp. Kinh nghiÖm cña c¸c níc nh NhËt B¶n, Th¸i
Lan cho thÊy x©y dùng th¬ng hiÖu cho s¶n phÈm lµ ®iÒu
kiÖn cÇn thiÕt ®Ó tham gia c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÕ giíi.
ë ViÖt Nam, mét sè doanh nghiÖp ®· lµm ®îc ®iÒu nµy nh: cµ
phª G7 cña Trung Nguyªn, vâng xÕp Duy Lîi, h¹t ®iÒu cña
doanh nghiÖp TÊn Hng… Khi ®· x©y dùng ®îc th¬ng hiÖu ho¸
vµ th¬ng hiÖu ®ã mét khi th©m nhËp ®îc vµo thÞ trêng nã sÏ
mang l¹i ®îc nhiÒu lîi Ých cho nhµ s¶n xuÊt. ThÓ hiÖn: Kh¸ch
hµng sÏ tin tëng h¬n vµo chÊt lîng s¶n phÈm nªn sÏ yªn t©m
khi sö dông s¶n phÈm ®ã. Cã th¬ng hiÖu trªn thÞ trêng sÏ dÔ
thu hót kh¸ch hµng míi, do ®ã cã ®iÒu kiÖn më réng s¶n
xuÊt. Víi mét th¬ng hiÖu næi tiÕng cã uy tÝn trªn thÞ trêng
doanh nghiÖp sÏ cã ®îc lîi thÕ quan träng lµ dÔ dµng thu hót
®îc nguån nh©n tµi quý hiÕm vµ nguån vèn ®Çu t
tõ bªn
ngoµi.
Thø t: KiÓu c¸ch, mÉu m· cña hµng ho¸. ViÖc nghiªn
cøu mÉu m· cña hµng ho¸ ®Ó phï hîp t©m lý, së thÝch, thÞ
hiÕu cña kh¸ch hµng ®ãng vai trß quan träng trong viÖc n©ng
cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ trªn thÞ trêng. Bëi chÝnh nã
lµm cho hµng ho¸ híng tíi sù toµn diÖn trong c¹nh tranh. KiÓu
c¸ch, mÉu m· cña hµng ho¸ ph¶i phï hîp víi tõng thÞ trêng tøc
15
lµ phï hîp víi t©m lý, tËp qu¸n tiªu dïng cña mçi khu vùc, mçi
quèc gia, mçi vïng l·nh thæ… §ång thêi ph¶i phï hîp víi së thÝch
mçi løa tuæi kh¸c nhau cña kh¸ch hµng. Bëi thÕ, víi mÉu m·,
kiÓu c¸ch, bao b× hµng ho¸ ®Ñp, lu«n lu«n ®æi míi ®¸p øng
nhu cÇu v« tËn cña kh¸ch hµng sÏ t¹o cho hµng ho¸ ®ã nhanh
chãng th©m nhËp vµo thÞ trêng ngay c¶ nh÷ng thÞ trêng khã
tÝnh.
Thø n¨m: DÞch vô tríc, trong vµ sau b¸n hµng. ViÖc
thùc hiÖn tèt dÞch vô tríc, trong vµ sau b¸n hµng trong m«i trêng kinh doanh hiÖn nay cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong
c¹nh tranh. DÞch vô cµng trë nªn quan träng trong bèi c¶nh
c¹nh tranh mang tÝnh chÊt b×nh ®¼ng.
DÞch vô tríc, trong vµ sau b¸n hµng bao gåm ho¹t ®éng
qu¶ng c¸o, triÓn l·m, tiÕp thÞ s¶n phÈm… Nh÷ng viÖc lµm nµy
cã ý nghÜa quan träng ®èi víi viÖc giíi thiÖu hµng ho¸, t¹o ra
sù hÊp dÉn l«i cuèn kh¸ch hµng th«ng qua c¸c ho¹t ®éng nµy
®a c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cña s¶n phÈm ®Õn ngêi tiªu dïng.
Tuy nhiªn ph¶i thÊy ®îc r»ng qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ… chØ lµ mét
yÕu tè trong rÊt nhiÒu yÕu tè t¹o nªn søc c¹nh tranh cña hµng
ho¸ chø kh«ng thÓ thay thÕ cho c¸c yÕu tè kh¸c ®îc. V× thÕ,
muèn gi÷ ®îc danh tiÕng cho hµng ho¸ s¶n phÈm th× ®ßi hái
ph¶i trung thùc trong qu¶ng c¸o.
Trong qu¸ tr×nh b¸n hµng, kh©u quan träng nhÊt lµ thÓ
hiÖn th¸i ®é lÞch sù, ©n cÇn, chu ®¸o víi kh¸ch hµng. Ngµy
nay, ®Ó c¹nh tranh trªn thÞ trêng c¸c h×nh thøc phôc vô ®îc
dïng phæ biÕn nh: Mang hµng ®Õn tËn n¬i, híng dÉn sö
16
dông… Ph¬ng thøc phôc vô lµ: nhanh chãng, chÝnh x¸c, thanh
to¸n linh ho¹t, ®a d¹ng.
DÞch vô sau b¸n hµng cÇn thiÕt ®îc thùc hiÖn tèt nh:
khuyÕn m·i, b¶o hµnh, thu mua hµng cò, gia c«ng t¸i chÕ,
cung cÊp phô tïng söa ch÷a… Ch¼ng h¹n nh h·ng Hon §a thêng
tiÕn hµnh dÞch vô b¶o hµnh, cung cÊp phô tïng s÷a ch÷a cho
kh¸ch hµng cña m×nh.
Nh÷ng dÞch vô trªn cña ngêi b¸n hµng ®· t¹o thuËn lîi vµ
gióp ngêi mua khai th¸c hµng ho¸ tèt h¬n, mang l¹i hiÖu qu¶
sö dông cao h¬n. ChÝnh ®iÒu ®ã ®em l¹i cho s¶n phÈm hµng
ho¸ lîi thÕ c¹nh tranh.
* Nh÷ng nh©n tè thuéc vÒ m«i trêng kinh doanh.
Bªn c¹nh nh÷ng nh©n tè cÊu thµnh søc c¹nh tranh c¶u
hµng ho¸ th× m«i trêng kinh doanh cu·ng lµ yÕu tè hÕt søc
quan träng ¶nh hëng ®Õn viÖc n©ng cao søc c¹nh tranh cña
hµng ho¸. M«i trêng kinh doanh bao gåm:
Thø nhÊt: M«i trêng kinh doanh trong níc:
VÊn ®Ò chÝnh vµ thùc chÊt cña sù ph¸t triÓn lµ lµm thÕ
nµo t¹o ra ®îc sù t¨ng trëng nhanh vµ bÒn v÷ng cña nÒn kinh
tÕ quèc gia. Søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng s¶n xuÊt khÈu
ra thÞ trêng nãi chung vµ WTO nãi riªng kh«ng chØ ®¬n thuÇn
do doanh nghiÖp t¹o ra. §Ó chiÕm lÜnh ®îc thÞ trêng thÕ giíi
cÇn cã mét m«i trêng kinh doanh th«ng tho¸ng do nhµ níc t¹o
ra, hç trî cho doanh nghiÖp n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng
ho¸ b»ng chÝnh s¸ch thuÕ, l·i suÊt, tû gi¸ hèi ®o¸i, th«ng qua
chi ng©n s¸ch cho ®Çu t nghiªn cøu khoa häc – c«ng nghÖ,
17
®µo t¹o nguån nh©n lùc, x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, hÖ thèng
luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch c¬ chÕ ®iÒu chØnh quan hÖ kinh
doanh.
M«i trêng kinh doanh trong níc cÇn ®¶m b¶o c¸c yÕu tè
c¬ b¶n sau ®©y:
+ ChÝnh s¸ch vÒ thuÕ: Mét khi chóng ta gia nhËp WTO
th× chÝnh s¸ch thuÕ trë thµnh vÊn ®Ò chiÕn lîc trong viÖc
®¶m b¶o thu chi ng©n s¸ch quèc gia, t¹o ®«ng lùc hoÆc k×m
h·m søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ . NhËn thøc ®îc vÊn ®Ò nµy,
§¹i héi X nhÊn m¹nh : “Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vÒ thuÕ
theo nguyªn t¾c c«ng b»ng, thèng nhÊt vµ ®ång bé, b¶o ®¶m
m«i trêng thuËn lîi, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh
doanh. §iÒu chØnh chÝnh s¸ch thuÕ theo híng gi¶m vµ æn
®Þnh thuÕ suÊt më réng ®èi tîng thu, ®iÒu tiÕt hîp lý thu
nhËp, kh«ng lång ghÐp chÝnh s¸ch x· héi vµo chÝnh s¸ch
thuÕ. Tõng bíc thùc hiÖn ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ, qu¶n lý thu
thuÕ, xö lý c¸c vi ph¹m vÒ thuÕ theo híng th«ng lÖ quèc tÕ,
hiÖn ®¹i ho¸ c«ng t¸c qu¶n lý hµnh chÝnh thuÕ vµ ph¸t triÓn
dÞch vô t vÊn thuÕ”[21,Tr 245].
+ ChÝnh s¸ch vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i: Chóng ta cÇn thùc hiÖn
theo nguyªn t¾c thÞ trêng víi biªn ®é ®îc më réng h¬n phï hîp
víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ sù më cöa cña thÞ trêng
tµi chÝnh, n¨ng lùc kiÓm so¸t cña ng©n hµng nhµ níc, tiÕn tíi
thùc hiÖn c¬ chÕ tû gi¸ hèi ®o¸i th¶ næi cã kiÓm so¸t.
+ ChÝnh s¸ch vÒ tµi chÝnh: Mét ®Êt níc cã kh¶ n¨ng héi
nhËp hay kh«ng bªn c¹nh ®êng lèi chÝnh s¸ch cßn ph¶i kÓ
18
®Õn nguån tµi chÝnh v× nã ®ãng gãp vai trß v« cïng to lín.
Chóng ta chØ tù tin bíc vµo héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ khi vµ
chØ khi chóng ta chñ ®éng ®îc nguån vèn, chñ ®éng ®îc tµi
chÝnh. ChØ khi ®ã nÒn kinh tÕ míi cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn
v÷ng ch¾c, kh«ng bÞ lÖ thuéc vµo bªn ngoµi, Ýt chÞu ¶nh hëng lín khi khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi x¶y ra,
còng nh chñ ®éng ®Ó hîp t¸c, ®Çu t cïng ph¸t triÓn cã hiÖu
qu¶ .
Thø hai: M«i trêng kinh doanh níc ngoµi.
Trong bèi c¶nh héi nhËp hiÖn nay m«i trêng kinh doanh níc ngoµi lµ nh©n tè kh«ng kÐm phÇn quan träng ®èi víi qu¸
tr×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng ho¸ trªn thÞ trêng. Khi xÐt
®Õn m«i trêng kinh doanh níc ngoµi cÇn chó ý mét sè vÊn ®Ò
sau ®©y:
+ §Çu t mang l¹i ®éng lùc chñ yÕu cho n©ng cao kh¶
n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm. §©y lµ yÕu tè r©t quan
träng cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc ®Èy nhanh tèc ®é s¶n
xuÊt s¶n phÈm chñ lùc.
+ Më cöa th¬ng m¹i nhÊt lµ viÖc dì bá hµng rµo nhËp
khÈu ®ßi hái sù n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm.
§iÒu nµy, thÓ hiÖn rÊt râ trªn thÞ trêng ViÖt Nam, bëi khi
chóng ta dì bá hµng rµo thuÕ quan th× ®¬ng nhiªn hµng ho¸
trªn thÞ trêng sÏ rÊt phong phó víi rÊt nhiÒu chñng lo¹i vµ mÉu
m·. Vµ, ®Ó kh«ng ph¸ s¶n th× ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp, c¸c
chñ thÓ kinh tÕ kh«ng ngõng n©ng cao søc c¹nh tranh cña
hµng ho¸, s¶n phÈm.
19
+ SÏ lµ thiÕu sãt khi chóng ta vµo WTO mµ kh«ng nhÊn
m¹nh ®óng vai trß cña yÕu tè nµy - ®ã chÝnh lµ khoa häc c«ng nghÖ. Ngµy nay, sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña nã lµ thíc ®o
sù ph¸t triÓn cña c¶ nÒn kinh tÕ. ChÝnh nã ¶nh hëng m¹nh mÏ
®Õn ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm chñ lùc. TiÕn bé khoa häc –
c«ng nghÖ t¸c ®éng quan träng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt vµ chÊt
lîng s¶n phÈm hµng ho¸.
1.1.2. Sù cÇn thiÕt n©ng cao søc c¹nh tranh cña
hµng ho¸ n«ng s¶n trong qu¸ tr×nh héi nhËp WTO.
* Søc Ðp c¹nh tranh khi chóng ta lµ thµnh viªn cña
WTO
Chóng ta héi nhËp vµo WTO tøc lµ héi nhËp vµo nÒn kinh
tÕ thÕ giíi trong khi nÒn kinh tÕ ®ã ®ang xuÊt hiÖn ngµy
cµng râ mét thÞ trêng hµng ho¸, dÞch vô cã tÝnh chÊt thÕ giíi mét thÞ trêng ®Çu t chung, mét thÞ trêng tµi chÝnh tiÒn tÖ
chung. Quèc tÕ ho¸ th¬ng m¹i ®ßi hái ph¶i xo¸ bá rµo c¶n,
chÊp nhËn mét thÞ trêng tù do, b×nh ®¼ng trong bu«n b¸n.
Khi chóng ta gia nhËp WTO tøc lµ chóng ta ®· më réng cöa ®Ó
chÊp nhËn sù trµn vµo cña hµng ho¸ níc ngoµi. §ång thêi, hµng
ho¸ vµ dÞch vô cña ViÖt Nam nãi chung, hµng ho¸ n«ng s¶n
nãi riªng sÏ cã thªm c¬ héi ®Ó x©m nhËp víi thÞ trêng thÕ giíi.
Gia nhËp WTO bªn c¹nh nh÷ng c¬ héi chóng ta cÇn thÊy
râ nh÷ng th¸ch thøc mµ chóng ta ph¶i vît qua, nhÊt lµ trong
®iÒu kiÖn níc ta lµ mét níc ®ang ph¸t triÓn ë tr×nh ®é thÊp,
qu¶n lý nhµ níc cßn nhiÒu yÕu kÐm vµ bÊt cËp, doanh nghiÖp
vµ ®éi ngò doanh nh©n cßn nhá bÐ. Nh÷ng th¸ch thøc nµy
20
- Xem thêm -
.DOC 
102 
52 
73 
