Tài liệu Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kế toán huy động vốn tại ngân hàng ngân hàng thương mại cổ phần

Lêi më ®Çu Cã thÓ nãi ho¹t ®éng Ng©n hµng cña mçi níc chÝnh lµ bé mÆt kinh tÕ cña ®Êt níc ®ã. Vµ thùc tÕ, so víi c¸c ngµnh kh¸c trong nÒn kinh tÕ th× kho¶ng c¸ch gi÷a ngµnh Ng©n hµng c¸c níc lµ dÔ ®îc thu hÑp nhÊt bëi tÝnh nh¹y c¶m, c¹nh tranh vµ vÞ trÝ then chèt trong nÒn kinh tÕ. B»ng viÖc huy ®éng c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng cña c¸c NHTM ®· gãp phÇn kh«ng nhá trong viÖc thu hót lîng vèn lín ®Ó cho vay c¸c doanh nghiÖp, thùc hiÖn t¸i ®Çu t më réng s¶n xuÊt, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. ®©y chÝnh lµ ho¹t ®éng truyÒn thèng vµ chñ yÕu cña NH, v× vËy kÕt qu¶ huy ®éng vèn cña NHTM cao hay thÊp kh«ng chØ ¶nh hëng ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña b¶n th©n NHTM ®ã mµ nã cßn t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn nÒn kinh tÕ ®ã. §Ó gãp phÇn vµo c«ng cuéc ®æi míi chung cña ®Êt níc, ngoµi nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®îc ngµnh Ng©n hµng còng ph¶i vît qua kh«ng Ýt khã kh¨n ®Ó phÊn ®Êu cho môc tiªu ph¸t triÓn ®Êt níc. V× môc tiªu nµy, hÖ thèng Ng©n hµng ph¶i trë thµnh bµn ®¹p v÷ng ch¾c cho nÒn kinh tÕ. HiÖn nay, ngµnh Ng©n hµng ®ang ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc tríc xu thÕ héi nhËp quèc tÕvµ khu vùc, gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn, vÒ c«ng nghÖ, vÒ nh©n lùc,... nh»m ®Èy nhanh c«ng t¸c huy ®éng vèn Ng©n hµng vµmét trong nh÷ng nh©n tè cã ¶nh hëngkh«ng nhá ®Õn c«ng cuéc huy ®éng vèn Ng©n hµng ®ã lµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c huy ®éng vèn cña Ng©n hµng hiÖn nay. Lµ mét bé phËn cÊu thµnh trong guång m¸y cña hÖ thèng Ng©n hµng VCB HN ®· ®ãng gãp rÊt lín vµo sù ph¸t triÓn cña khu vùc Hµ Néi còng nh sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ níc nhµ. Tuy nhiªn còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khãkh¨n chung, do ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c huy ®éng vèn ®Ó cñng cè sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña 1 Ng©n hµng ®· ®ang vµ sÏ lµ vÊn ®Ò ®îc quan t©m hµng ®Çu cña VCB HN. ChÝnh v× vËy trong thêi gian thùc tËp t¹i VCB HN em ®· ®i s©u vµo t×m hiÓu vµ hoµn thµnh ®Ò tµi "Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kÕ to¸n huy ®éng vèn t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ Néi". víi kÕt cÊu nh sau: Ch¬ng I: Mét sè lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n huy ®éng vèn cña NHTM. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n huy ®éng vèn t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ Néi. Ch¬ng III: Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n huy ®éng vèn t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ Néi. MÆc dï vËy ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò mét c¸ch trän vÑn ®ßi hái ph¶i cã thêi gian vµ kiÕn thøc thùc tÕ phong phó. Song v× thêi gian nghiªn cøu thùc tÕ kh«ng nhiÒu, kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cßn h¹n chÕ, h¬n n÷a ®Ò tµi lµmét vÊn ®Ò kh¸ réng nªn bµi viÕt khã tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt. Em kÝnh mong nhËn ®îc sù chØ b¶o cña thÇy c« còng nh ban l·nh ®¹o vµ tËp thÓ c¸n bé t¹i VCB HN ®Ó bµi viÕt ®îc hoµn chØnh h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì tËn t×nh cña ®éi ngò c¸n bé VCB HN còng nh sù chØ b¶o nhiÖt t×nh cña c« NguyÔn B¶o HuyÒn trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh chuyªn ®Ó nµy. 2 Ch¬ng I. Mét sè lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n huy ®éng vèn cña Ng©n Hµng Th¬ng M¹i 1, Vai trß vµ chøc n¨ng cña NHTM 1.1. NHTM vµ vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng NHTM lµ mét trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ra ®êi sím nhÊt. ë mçi níc, luËt NHTM cã nh÷ng quy ®Þnh kh¸c nhau, ngêi ta thêng dùa vµo tÝnh chÊt vµ môc ®Ých ho¹t ®éng cña ng©n hµng trªn thÞ trêng tµi chÝnh ®Ó ®a ra kh¸i niÖm vÒ NHTM. ë ViÖt nam theo ®iÒu 20 luËt c¸c tæ chøc tÝn dông ( TCTD ) ®îc Quèc héi th«ng qua th¸ng 12 n¨m 1997 cã nªu: “ TCTD lµ doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp theo quy ®Þnh cña luËt nµy vµ c¸c quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ, lµm dÞch vô ng©n hµng víi néi dung nhËn tiÒn göi vµ sö dông tiÒn göi ®Ó cÊp tÝn dông, cung cÊp c¸c dÞch vô thanh to¸n ”. Theo tæ chøc vµ môc tiªu ho¹t ®éng cña c¸c lo¹i h×nh ng©n hµng, hiÖn nay hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam bao gåm 5 lo¹i ng©n hµng : NHTM, NH§T, NHPT, NH chÝnh s¸ch, NH hîp t¸c. NHTM ra ®êi víi tÝnh chÊt lµ nhËn tiÒn göi, sö dông vµo viÖc cho vay, chøng kho¸n vµ c¸c dÞch vô kh¸c cña ng©n hµng. Nã ho¹t ®éng v× môc ®Ých lîi nhuËn th«ng qua viÖc kinh doanh c¸c kho¶n vèn ng¾n h¹n lµ chñ yÕu. Víi chøc n¨ng cña m×nh NHTM ®ang ngµy cµng thÓ hiÖn râ vai trß quan träng cña nã trong nÒn kinh tÕ ®ã lµ NHTM lµ n¬i cung cÊp vèn cho nÒn kinh tÕ bëi nhê cã ho¹t ®éng cña hÖ thèng c¸c NHTM vµ ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng tÝn dông mµ c¸c doanh nghiÖp, c¸ nh©n cã ®iÒu kiÖn më réng s¶n xuÊt, c¶i tiÕn m¸y mãc, c«ng nghÖ ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ chÊt lîng s¶n phÈm cho x· héi. NHTM lµ cÇu nèi c¸c doanh nghiÖp víi thÞ trêng; NHTM lµ mét c«ng cô ®Ó Nhµ níc ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. C¸c NHTM ®îc Nhµ níc sö dông nh c«ng cô ®Ó qu¶n lý ho¹t ®éng tiÒn tÖ, 3 ®iÒu tiÕt chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia. Nhµ níc ®iÒu tiÕt ng©n hµng, ng©n hµng dÉn d¾t thÞ trêng th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông vµ thanh to¸n gi÷a c¸c NHTM trong hÖ thèng, tõ ®ã gãp phÇn më réng khèi lîng tiÒn cung øng trong lu th«ng vµ th«ng qua viÖc cung øng tÝn dông cho c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ, ng©n hµng thùc hiÖn viÖc tËp hîp vµ ph©n chia vèn cña thÞ trêng, ®iÒu khiÓn chóng mét c¸ch cã hiÖu qña. NHTM lµ cÇu nèi nÒn tµi chÝnh quèc gia víi nÒn tµi chÝnh quèc tÕ th«ng qua c¸c ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kinh doanh nh nhËn tiÒn göi, cho vay, nghiÖp vô thanh to¸n, nghiÖp vô ngo¹i hèi vµ c¸c nghiÖp vô kh¸c ®Æc biÖt lµ c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ vµ mua b¸n ngo¹i tÖ. Nã gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu vµ th«ng qua ®ã NHTM ®· thùc hiÖn vai trß ®iÒu tiÕt tµi chÝnh trong níc phï hîp víi sù vËn ®éng cña nÒn tµi chÝnh quèc tÕ. 1.2. Chøc n¨ng cña NHTM . NHTM cã 3 chøc n¨ng chñ yÕu sau: chøc n¨ng lµm trung gian tÝn dông, chøc n¨ng lµm trung gian thanh to¸n, chøc n¨ng lµm thñ quü cho x· héi. C¸c chøc n¨ng nµy cã mèi quan hÖ chÆt chÏ, bæ sung hç trî cho nhau trong ®ã chøc n¨ng trung gian tÝn dông lµ chøc n¨ng c¬ b¶n nhÊt, t¹o c¬ së cho viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng sau. §ång thêi khi ng©n hµng thùc hiÖn tèt chøc n¨ng thñ quü vµ trung gian thanh to¸n sÏ gãp phÇn lµm t¨ng nguån vèn tÝn dông, më réng quy m« ho¹t ®éng cña ng©n hµng. 1.2.1. Chøc n¨ng lµm trung gian tÝn dông : Ng©n hµng lµm trung gian tÝn dông khi nã lµ “cÇu nèi ” gi÷a ng êi cã vèn d thõa vµ ngêi cã nhu cÇu vÒ vèn. Th«ng qua viÖc huy ®éng c¸c kho¶n vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ , ng©n hµng h×nh thµnh nªn quü cho vay cña nã råi ®em cho vay ®èi víi nÒn kinh tÕ, nh vËy ng©n hµng võa ®ãng vai trß lµ ngêi ®i vay võa ®ãng vai trß 4 lµ ngêi cho vay. Víi chøc n¨ng nµy ng©n hµng ®· mang l¹i lîi Ých cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn tham gia, ®ã lµ ngêi göi tiÒn thu ®îc lîi tõ vèn t¹m thêi nhµn rçi cña m×nh th«ng qua kho¶n l·i tiÒn göi; ngêi ®i vay sÏ tho¶ m·n ®îc nhu cÇu vèn vÒ kinh doanh, chi tiªu, thanh to¸n mµ kh«ng ph¶i mÊt qu¸ nhiÒu chi phÝ vµo viÖc t×m kiÕm n¬i cung øng vèn; b¶n th©n NHTM sÏ t×m kiÒm ®îc lîi nhuËn tõ chªnh lÖch gi÷a l·i suÊt cho vay vµ l·i suÊt tiÒn göi hoÆc hoa hång m«i giíi. Lîi nhuËn nµy chÝnh lµ c¬ së ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña NHTM ; ®èi víi nÒn kinh tÕ chøc n¨ng nµy cã vai trß quan träng trong viÖc thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ v× nã ®¸p øng ®îc nhu cÇu vèn ®Ó ®¶m b¶o qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt vµ më réng quy m« s¶n xuÊt. Víi chøc n¨ng nµy ng©n hµng ®· biÕn vèn nhµn rçi kh«ng ho¹t ®éng thµnh vèn ho¹t ®éng, kÝch thÝch qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn, thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh . 1.2.2. Chøc n¨ng lµm trung gian thanh to¸n. Ng©n hµng lµ trung gian thanh to¸n khi nã thùc hiÖn thanh to¸n theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng hoÆc trÝch tiÒn tõ tµi kho¶n trung gian cña hä ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô hoÆc nhËp vµo tµi kho¶n trung gian cña kh¸ch hµng tiÒn thu b¸n hµng vµ c¸c kho¶n thu kh¸c theo lÖnh cña hä. Chøc n¨ng trung gian thanh to¸n cã ý nghÜa quan träng ®èi víi ho¹t ®éng kinh tÕ, nã ®¶m b¶o thanh to¸n an toµn vµ gãp phÇn t¨ng nhanh tèc ®é lu th«ng hµng ho¸, tèc ®é lu©n chuyÓn vèn vµ hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi. §ång thêi viÖc cung øng mét dÞch vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cã chÊt lîng lµm t¨ng uy tÝn cho ng©n hµng, do ®ã t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thu hót nguån vèn trung gian vµ n©ng cao vai trß cña ng©n hµng h¬n víi t c¸ch lµ ngêi thñ quü cña x· héi. 1.2.3. chøc n¨ng lµm thñ quü cho x· héi . 5 Thùc hiÖn chøc n¨ng nµy NHTM nhËn tiÒn göi cña c«ng chóng, c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc, gi÷ tiÒn cho kh¸ch hµng cña m×nh, ®¸p øng nhu cÇu rót tiÒn vµ chi tiÒn cña hä. Chøc n¨ng nµy ®· cã ngay tõ thêi kú s¬ khai cña ho¹t ®éng ng©n hµng, chøc n¨ng nµy mang l¹i lîi Ých cho c¶ kh¸ch hµng vµ ng©n hµng. §èi víi kh¸ch hµng th«ng qua viÖc göi tiÒn vµo ng©n hµng hä kh«ng nh÷ng ®îc ®¶m b¶o an toµn vÒ tµi s¶n mµ cßn thu ®îc kho¶n lîi tøc tõ ng©n hµng. §èi víi ng©n hµng, chøc n¨ng nµy lµ c¬ së ®Ó ng©n hµng thùc hiÖn chøc n¨ng trung gian thanh to¸n, ®ång thêi t¹o ra nguån vèn chñ yÕu cho NHTM ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng trung gian tÝn dông. 2. Vèn- tÇm quan träng cña vèn huy ®éng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM . 2.1. Vèn cña NHTM . Vèn cña NHTM lµ nh÷ng gi¸ trÞ tiÒn tÖ mµ ng©n hµng huy ®éng vµ t¹o lËp ®îc ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh sinh lêi cña m×nh. Vèn cña NHTM cã nh÷ng vai trß quan träng. §ã lµ phßng chèng nh÷ng rñi ro thanh kho¶n. NÕu vèn lín nã quy ®Þnh dù tr÷ s¬ cÊp (TM, TGNH kh¸c), dù tr÷ thø cÊp (tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu) gióp t¨ng kh¶ n¨ng vay vèn cña c¸c NHTM kh¸c. Vµ khi vèn cµng lín cµng ®îc sù hç trî cña c¬ quan qu¶n lý cña NHNN, ... Vèn cña NHTM mang tÝnh sinh lîi. Vèn cµng lín th× cµng thuËn lîi trong c«ng viÖc ®Çu t ®ã lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ nhê quy m«. Quy m« lín th× chi phÝ gi¶m vµ lµm cho lîi nhuËn t¨ng lªn ®ång thêi cã thÓ më réng chi nh¸nh ë nhiÒu n¬i, tr¸nh ®îc rñi ro chu kú kinh tÕ. Ng©n hµng nµo cã vèn lín cã thÓ ®Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh, n©ng cao c¬ së vËt chÊt kü thuËt. 6 Ngoµi nh÷ng vai trß quan träng trªn vèn cña ng©n hµng cßn quyÕt ®Þnh ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña NHTM. nã ¶nh hëng ®Õn chi phÝ, khi vèn nhiÒu th× ng©n hµng cã thÓ cho vay nhiÒu lµm cho chi phÝ gi¶m dÉn ®Õn l·i suÊt gi¶m, ng©n hµng cã thÓ ph¸t triÓn ®a d¹ng nh÷ng h×nh thøc cho vay nªn cã thÓ gi¶m rñi ro. ChÊt lîng dÞch vô cña mçi ng©n hµng còng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo vèn cña ng©n hµng ®ã. Vèn cña ng©n hµng ®îc thÓ hiÖn díi c¸c d¹ng: vèn huy ®éng; vèn uû th¸c; nguån vèn chñ së h÷u. 2.1.1. Nguån vèn chñ së h÷u: Vèn chñ së h÷u ( vèn tù cã ) cña NHTM lµ nh÷ng gi¸ trÞ tiÒn tÖ mµ ng©n hµng t¹o lËp ®îc nhng thuéc së h÷u cña NHTM. Vèn tù cã gåm cã nh÷ng thµnh phÇn sau: - Vèn gãp cña chñ së h÷u ®Ó thµnh lËp hoÆc më réng doanh nghiÖp - Lîi nhuËn t¹o ra tõ ho¹t ®éng kinh doanh cha sö dông . - C¸c quü dù tr÷ h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng (quü ®Çu t ph¸t triÓn, quü dù phßng tµi chÝnh,...) - C¸c kho¶n nî ®îc coi nh vèn. Kho¶n vèn nµy chiÕm mét tû träng nhá trong tæng nguån vèn cña NHTM song nã cã vai trß t¹o lËp vµ ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña c¬ quan qu¶n lý ph¸p luËt ®¶m b¶o cã kho¶n tiÒn t¹o lËp tríc khi huy ®éng vµ thùc hiÖn cho vay lÇn ®Çu tiªn. Vèn tù cã lµ tÊm ®Öm tù vÖ cho ng©n hµng. Ng©n hµng trung ¬ng quy ®Þnh møc vèn tù cã cho NHTM lín h¬n hoÆc b»ng 8% trªn tæng t¸i s¶n cã rñi ro quy ®æi, ®iÒu nµy muèn nãi lªn r»ng chøc n¨ng chñ yÕu cña khèi lîng giíi h¹n vèn chñ së h÷u ®îc xem nh lµ tµi s¶n b¶o vÖ cho nh÷ng ngêi göi tiÒn. Nã ®¶m b¶o thanh to¸n cho ngêi göi tiÒn khi ng©n hµng vì nî, khi ng©n hµng tæn thÊt tÝn dông ph¶i khÊu trõ tõ vèn tù cã. Ngoµi viÖc lµm nÒn 7 t¶ng cho c¸c ho¹t ®éng vµ ®Ó b¶o vÖ ngêi göi tiÒn vèn tù cã cßn cã chøc n¨ng ®iÒu chØnh mäi ho¹t ®éng kinh doanh sinh lêi cña ng©n hµng. Dùa trªn møc vèn tù cã cña ng©n hµng, c¸c c¬ quan qu¶n lý x¸c ®Þnh, ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cho ng©n hµng vÝ dô nh NHTM chØ cã thÓ cho vay lín nhÊt ®èi víi mét kh¸ch hµng kh«ng qu¸ 15% vèn tù cã cña ng©n hµng, nÕu cho vay qu¸ sÏ ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng cña toµn ng©n hµng. Vèn tù cã t¹o niÒm tin víi nh÷ng ngêi göi tiÒn vµ cho ng©n hµng vay (tÝnh t¬ng hîp cña vèn ), nã t¹o ®iÒu kiÖn cho ng©n hµng ®Çu t vµo c¸c t¸i s¶n ®Ó t¹o ra lîi nhuËn, ®Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh víi ®iÒu kiÖn : tæng tµi s¶n cè ®Þnh nhá h¬n hoÆc b»ng 50% vèn tù cã. 2.1.2. Nguån vèn huy ®éng. §©y lµ nguån vèn chiÕm tû träng lín nhÊt trong ng©n hµng. Nã lµ nh÷ng gi¸ trÞ tiÒn tÖ mµ ng©n hµng huy ®éng ®îc tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ c¸c c¸ nh©n trong x· héi th«ng qua qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô ký th¸c, c¸c nghiÖp vô kh¸c vµ ®îc dïng lµm vèn ®Ó kinh doanh. B¶n chÊt cña vèn huy ®éng lµ tµi s¶n thuéc c¸c chñ së h÷u kh¸c nhau, ng©n hµng chØ cã quyÒn mµ kh«ng cã quyÒn së h÷u vµ cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ ®óng h¹n c¶ gèc lÉn l·i khi ®Õn kú h¹n (nÕu lµ tiÒn göi cã kú h¹n) hoÆc khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu rót vèn ( nÕu lµ tiÒn göi kh«ng kú h¹n). Vèn huy ®éng ®ãng vai trß quan träng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. NHTM huy ®éng vèn díi c¸c h×nh thøc: nhËn tiÒn göi ( tiÒn göi kh«ng kú h¹n, tiÒn göi cã kú h¹n, tiÒn göi tiÕt kiÖm); ph¸t hµnh c¸c c«ng cô nî (tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu); vµ nguån vèn ®i vay. Ngoµi ra vèn cña ng©n hµng cßn ®îc h×nh thµnh th«ng qua viÖc lµm uû th¸c, ®¹i lý cho c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi níc hoÆc cung cÊp c¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n nh thÎ rót tiÒn tù ®éng tõ m¸y ATM... 8 Nh×n chung nguån vèn cña ng©n hµng ®îc h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau nhng trong ®ã nguån vèn huy ®éng tõ tiÒn göi chiÕm tû träng lín nhÊt, chiÕm kho¶ng tõ 70-80% vµ nã cã tÝnh biÕn ®éng nhÊt lµ ®èi víi lo¹i tiÒn göi kh«ng kú h¹n vµ vèn ng¾n h¹n, h¬n n÷a vèn huy ®éng chÞu t¸c ®éng lín cña thÞ trêng vµ m«i trêng kinh doanh trªn ®Þa bµn ho¹t ®éng. V× vËy NHTM cÇn ph¶i ®i s©u t×m hiÓu, ph©n tÝch nguån h×nh thµnh vèn nµy, dù ®o¸n tríc t×nh h×nh cung cÇu vèn ®Ó cã ®èi s¸ch phï hîp. 2.2. Vèn huy ®éng vµ vai trß cña nã ®èi víi NHTM . Vai trß ®Çu tiªn cña vèn huy ®éng lµ nã quyÕt ®Þnh quy m« ho¹t ®éng vµ quy m« tÝn dông cña ng©n hµng. Th«ng thêng nÕu so víi c¸c ng©n hµng lín th× c¸c ng©n hµng nhá cã kho¶n môc ®Çu t vµ cho vay kÐm ®a d¹ng h¬n, ph¹m vi vµ khèi lîng cho vay cña c¸c ng©n hµng nµy còng nhá h¬n. Trong khi c¸c ng©n hµng lín cho vay ®îc ë thÞ trêng trong níc vµ níc ngoµi th× c¸c ng©n hµng nhá l¹i bÞ giíi h¹n trong ph¹m vi hÑp, mµ chñ yÕu trong céng ®ång. MÆt kh¸c do kh¶ n¨ng vèn h¹n hÑp nªn ng©n hµng nhá kh«ng cã ph¶n øng nh¹y bÐn ®îc víi sù biÕn ®éng vÒ chÝnh s¸ch, g©y ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t tõ c¸c tÇng líp d©n c vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ . Thø hai lµ vèn huy ®éng quyÕt ®Þnh ®Õn kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ ®¶m b¶o uy tÝn cña c¸c ng©n hµng trªn thÞ trêng trong nÒn kinh tÕ. §Ó tån t¹i vµ ngµy cµng më réng quy m« ho¹t ®éng, ®ßi hái ng©n hµng ph¶i cã uy tÝn trªn thÞ trêng lµ ®iÒu träng yÕu. Uy tÝn ®ã tríc hÕt ph¶i ®îc thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng s½n sµng thanh to¸n chi tr¶ cho kh¸ch hµng. Kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng cµng cao th× vèn kh¶ dông cña ng©n hµng cµng lín, ®ång thêi nã t¹o cho ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng víi quy m« lín, tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng c¹nh tranh cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o uy tÝn, n©ng cao thanh thÕ cña ng©n hµng trªn thÞ trêng. 9 2.3. C¸c h×nh thøc huy ®éng vèn cña NHTM 2.3.1. Huy ®éng vèn tõ tµi kho¶n tiÒn göi. ♦ TiÒn göi kh«ng kú h¹n: lµ kho¶n tiÒn mµ kh¸ch hµng göi vµo vµ cã quyÒn rót ra bÊt cø lóc nµo vµ ng©n hµng cã tr¸ch nhiÖm ®¸p øng nhu cÇu ®ã. Kho¶n tiÒn nµy ng©n hµng kh«ng chñ ®éng sö dông vµ ng©n hµng ph¶i dù tr÷ mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o thanh to¸n ngay khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu. TiÒn göi thanh to¸n : §©y lµ kho¶n tiÒn kh¸ch hµng göi vµo ®Ó thùc hiÖn c¸c dÞch vô thanh to¸n qua ng©n hµng vµ hä cã thÓ rót ra bÊt kú lóc nµo th«ng qua c¸c c«ng cô thanh to¸n hoÆc sÐc, thÎ thanh to¸n, uû nhiÖm chi,...nhng ng©n hµng vÉn cã thÓ tËn dông nguån vèn nµy do cã sù chªnh lÖch tõ sè rót ra vµ sè göi vµo. ♦ TiÒn göi cã kú h¹n : Lµ tiÒn göi cña kh¸ch hµng göi vµo ng©n hµng trong ®ã cã sù tho¶ thuËn gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng vÒ thêi gian rót tiÒn. Kh¸ch hµng ®îc phÐp rót tiÒn tríc h¹n, trªn thùc tÕ cã thÓ rót tríc h¹n nhng sÏ tÝnh l·i suÊt kh«ng kú h¹n. §©y lµ kho¶n tiÒn mang tÝnh æn ®Þnh cao do ®ã ng©n hµng cã thÓ chñ ®éng sö dông sè tiÒn göi ®ã vµo môc ®Ých cña m×nh. Còng chÝnh v× thÕ mµ l·i suÊt cña lo¹i tiÒn göi nµy cao h¬n l·i suÊt cña lo¹i tiÒn göi kh«ng kú h¹n. Cã nhiÒu kú h¹n göi tiÒn cho kh¸ch hµng lùa chän, lo¹i thêi h¹n tõ 1 th¸ng, 3 th¸ng, 6 th¸ng, 12 th¸ng... ♦ TiÒn göi tiÕt kiÖm. Lµ lo¹i tiÒn göi mµ kh¸ch hµng göi vµo ng©n hµng nh»m hëng l·i. Khi kh¸ch hµng göi tiÒn vµo ng©n hµng, ng©n hµng cÊp cho kh¸ch 10 hµng mét cuèn sæ, kh¸ch hµng ph¶i qu¶n lý vµ mang theo mçi khi ®Õn ng©n hµng giao dÞch. XÐt vÒ b¶n chÊt, tµi kho¶n göi tiÕt kiÖm lµ mét phÇn thu nhËp cña c¸ nh©n ngêi lao ®éng mµ hä cha ®a vµo tiªu dïng, vµ lµ mét d¹ng ®Æc biÖt ®Ó tÝch luü tiÒn tÖ thay cho h×nh thøc cÊt gi÷ vµng, hµng ho¸. ♦ TiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n: lµ kho¶n tiÒn cã thÓ rót ra bÊt cø lóc nµo, song kh«ng ®îc sö dông c¸c c«ng cô thanh to¸n ®Ó chi tr¶ cho ngêi kh¸c. Sè d tiÒn göi nµy kh«ng lín, nhng Ýt biÕn ®éng, v× vËy ®èi víi lo¹i tiÒn göi nµy c¸c NHTM thêng tr¶ l·i suÊt cao h¬n víi tiÒn göi thanh to¸n. ♦ TiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n: lµ kho¶n tiÒn göi cã sù tho¶ thuËn vÒ thêi gian göi vµ rót tiÒn, cã møc l·i suÊt cao h¬n so víi tiÒn göi kh«ng kú h¹n. Lo¹i h×nh tiÕt kiÖm nµy kh¸ quen thuéc ë ViÖt nam, c¸c NHTM ViÖt nam thêng huy ®éng vèn tiÕt kiÖm cã thêi h¹n phong phó tõ 3 th¸ng ®Õn 1 n¨m. 2.3.2 Huy ®éng vèn b»ng ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸. GiÊy tê cã gi¸ mµ NHTM dïng ®Ó huy ®éng vèn thùc chÊt lµ c¸c giÊy tê nhËn nî mµ ng©n hµng trao cho nh÷ng ngêi cho ng©n hµng vay tiÒn x¸c nhËn quyÒn ®ßi nî quyÒn ®ßi nî cña kh¸ch hµng ®èi víi ng©n hµng ë mét møc l·i suÊt vµ ngµy hoµn tr¶ nhÊt ®Þnh. ViÖc ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸ cña ng©n hµng ®Ó h×nh thµnh vèn sö dông cã tÝnh æn ®Þnh cao, ®ång thêi nh»m gi¶i quyÕt c¸c kho¶n vèn thiÕu hôt cã tÝnh t×nh thÕ do kh¶ n¨ng thu hót b»ng nguån tiÕt kiÖm h¹n chÕ. Ng©n hµng thêng sö dông c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ díi c¸c h×nh thøc: a. Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu: 11 Lµ mét cam kÕt x¸c ®Þnh nghÜa vô tr¶ nî ( c¶ gèc lÉn l·i ) cña ng©n hµng ph¸t hµnh ®èi víi ngêi chñ së h÷u tr¸i phiÕu. Môc ®Ých cña ng©n hµng khi ph¸t hµnh tr¸i phiÕu lµ nh»m huy ®éng vèn trung gian vµ dµi h¹n. ViÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, c¸c NHTM chÞu sù qu¶n lý cña ng©n hµng trung ¬ng, cña c¸c c¬ quan qu¶n lý trªn thÞ trêng chøng kho¸n vµ cã thÓ bÞ chi phèi bëi uy tÝn cña ng©n hµng. b. Ph¸t hµnh chøng chØ tiÒn göi : Nã lµ nh÷ng giÊy tê x¸c nhËn tiÒn göi ®Þnh kú ë mét ng©n hµng. Ngêi së h÷u giÊy nµy sÏ ®îc thanh to¸n tiÒn l·i theo kú vµ nhËn ®ñ vèn khi ®Õn h¹n. Chøng chØ sau khi ph¸t hµnh ®îc lu th«ng trªn thÞ trêng tiÒn tÖ. c. Ph¸t hµnh kú phiÕu: §©y lµ lo¹i giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n ( trong 1 n¨m ). Nã cã ®Æc ®iÓm gièng nh tr¸i phiÕu nhng cã thêi h¹n ®¸o h¹n ng¾n h¬n tr¸i phiÕu v× vËy nã ®îc sö dông cho môc ®Ých huy ®éng vèn ng¾n h¹n cña ng©n hµng. 3. Néi dung c¬ b¶n cña nghiÖp vô kÕ to¸n huy ®éng vèn 3.1 Vai trß cña kÕ to¸n ng©n hµng vµ nghiÖp vô kÕ to¸n huy ®éng vèn. Víi b¶n chÊt, chøc n¨ng cña m×nh th× ë bÊt cø nÒn s¶n xuÊt nµo kÕ to¸n còng lµ mét c«ng cô quan träng ®Ó ghi chÐp, ph¶n ¸nh, ®o lêng, th«ng tin vµ kiÓm tra qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt trong toµn x· héi. §èi víi ng©n hµng, kÕ to¸n lµ mét c«ng cô quan träng ®Ó qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh ë mçi ®¬n vÞ ng©n hµng. Néi dung c«ng viÖc cña kÕ to¸n ng©n hµng lµ ghi chÐp, ph©n lo¹i, tæng hîp vµ xö lý c¸c nghiÖp vô cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh tÕ, tµi chÝnh cña ng©n hµng nh»m 12 cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n nh»m phôc vô yªu cÇu kiÓm tra ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý kinh doanh, ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Lµ bé phËn cÊu thµnh trong hÖ thèng kÕ to¸n cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, kÕ to¸n ng©n hµng còng ph¸t huy ®Çy ®ñ vai trß kÕ to¸n nãi chung; ®ång thêi ph¸t huy vai trß trong viÖc phôc vô l·nh ®¹o, chØ ®¹o ®iÒu hµnh ho¹t ®éng ng©n hµng : Thø nhÊt: cung cÊp th«ng tin vÒ ho¹t ®éng tiÒn tÖ tÝn dông, thanh to¸n, kÕt qu¶ tµi chÝnh phôc vô chØ ®¹o ®iÒu hµnh qu¶n trÞ ®iÒu hµnh c¸c mÆt ho¹t ®éng nghiÖp vô ®¹t hiÖu qu¶ cao vµ phôc vô c¸c bªn quan t©m ®Õn ho¹t ®éng ng©n hµng. Thø hai: b¶o vÖ an toµn tµi s¶n t¹i ®¬n vÞ. Do tæ chøc ghi chÐp mét c¸ch khoa häc, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c toµn bé tµi s¶n hiÖn cã còng nh sù vËn ®éng cña chóng nªn kÕ to¸n ®· gióp cho c¸c chñ ng©n hµng qu¶n lý chÆt chÏ tµi s¶n cña m×nh nh»m tr¸nh thiÕu hôt vÒ mÆt sè lîng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ trong qu¸ tr×nh sö dông tµi s¶n. Thø ba: qu¶n lý ho¹t ®éng tµi chÝnh ng©n hµng. C«ng t¸c kÕ to¸n ph¶n ¸nh ®îc ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c c¸c kho¶n thu nhËp, chi phÝ, kÕt qu¶ kinh doanh ë tõng ®¬n vÞ còng nh toµn hÖ thèng ng©n hµng, tõ ®ã gióp qu¶n lý chÆt chÏ ho¹t ®éng tµi chÝnh, t¨ng thu nhËp, tiÕt kiÖm chi phÝ, kinh doanh cã l·i, nh»m ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cho mçi ng©n hµng . Thø t: ®¸p øng nhu cÇu c«ng t¸c thanh tra, kiÓm so¸t, ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng. Víi chøc n¨ng tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu vµ t¹o nguån th«ng tin nªn kÕ to¸n ng©n hµng lµ níi cung cÊp th«ng tin ®Çy ®ñ nhÊt, chÝnh x¸c nhÊt phôc vô c¸c lo¹i h¹ch to¸n kh¸c, c«ng t¸c thanh tra, kiÓm so¸t, kiÓm to¸n, ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng. 13 Mét trong c¸c bé phËn cña nghiÖp vô kÕ to¸n ng©n hµng lµ kÕ to¸n huy ®éng vèn, kÕ to¸n huy ®éng vèn còng cã nh÷ng vai trß gièng nh cña kÕ to¸n ng©n hµng, nã ®ãng vai trß quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. Do ®ã kÕ to¸n huy ®éng vèn lµ mét c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i. 3.2 KÕ to¸n huy ®éng vèn tõ tµi kho¶n tiÒn göi. 3.2.1 Tµi kho¶n sö dông 3.2.1.1 Tµi kho¶n tiÒn göi cña kho b¹c Nhµ n íc. C¸c tµi kho¶n dïng ®Ó h¹ch to¸n c¸c kho¶n tiÒn göi cña kho b¹c Nhµ níc t¹i NHTM quèc doanh gåm: • TK 401: tiÒn göi cña kho b¹c Nhµ níc b»ng VN§ • TK 402: tiÒn göi cña kho b¹c Nhµ níc b»ng ngo¹i tÖ. Hai TK nµy chØ sö dông t¹i NHTM quèc doanh ( ®îc NHNN chØ ®Þnh) dïng ®Ó ph¶n ¸nh tiÒn göi b»ng VN§ vµ ngo¹i tÖ cña kho b¹c Nhµ níc. Néi dung h¹ch to¸n: Bªn Cã ghi: sè tiÒn kho b¹c Nhµ níc göi vµo b»ng VN§ (ngo¹i tÖ). Bªn Nî ghi: sè tiÒn kho b¹c Nhµ níc lÊy ra b»ng VN§ (ngo¹i tÖ) Sè d Cã: ph¶n ¸nh sè tiÒn kho b¹c Nhµ níc ®ang göi t¹i TCTD. Vµ h¹ch to¸n chi tiÕt: NHTM më tµi kho¶n theo tõng ®¬n vÞ Nhµ níc göi tiÒn. §èi víi c¸c kho¶n l·i cña sè tiÒn kho b¹c Nhµ níc göi t¹i NHTM quèc doanh ®îc h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 407 ( tiÒn l·i céng dån trªn c¸c kho¶n nî).TK nµy ph¶n ¸nh sè l·i céng dån ( dù tr¶) tÝnh trªn sè tiÒn göi cña kho b¹c Nhµ níc mµ NHTM ph¶i tr¶. VÒ h¹ch to¸n TK 407 ph¶i ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh sau: viÖc h¹ch to¸n trªn TK tiÒn l·i céng dån ( dån tÝch) NHTM dù tr¶ tÝnh trªn 14 c¸c kho¶n tiÒn göi cña kho b¹c Nhµ níc th× kh«ng quan t©m ®Õn tiÒn ®· thanh to¸n hay cha, mµ chi phÝ tr¶ l·i ®îc h¹ch to¸n khi ph¸t sinh ( trªn c¬ së trÝch tríc) ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh sÏ ph¶n ¸nh c¸c kho¶n chi phÝ ®óng ®¾n cña NHTM trong mét thêi kú kÕ to¸n, x¸c ®Þnh b»ng viÖc thÝch øng chi phÝ víi thu nhËp ®îc t¹o ra. TK 407 cã c¸c TK cÊp III sau: TK407.1 : tiÒn l·i trªn tiÒn göi VN§ TK407.2 tiÒn l·i trªn göi b»ng ngo¹i tÖ. Néi dung h¹ch to¸n : BÕn Cã ghi: sè tiÒn l·i tÝnh céng dån. Bªn Nî ghi: sè tiÒn l·i TCTD tr¶. Sè d cã: ph¶n ¸nh sè tiÒn l·i TCTD cha thanh to¸n . §èi víi TK nµy NHTM ph¶i më TK chi tiÕt theo dâi tõng kho¶n nî. 3.2.1.2 Tµi kho¶n tiÒn göi cña TCTD . NhËn tiÒn göi theo khu vùc th× TK tiÒn göi cña c¸c TCTD ®îc ph©n lµm 2 lo¹i: Tµi kho¶n tiÒn göi cña c¸c TCTD trong níc (41). Tµi kho¶n tiÒn göi cña c¸c TCTD níc ngoµi (42) C¸c TK sö dông ®èi víi lo¹i TK tiÒn göi cña c¸c TCTD trong níc: * TK411: tiÒn göi cña c¸c TCTD trong níc b»ng VN§. TK nµy cã c¸c TK cÊp III sau: TK411.1: TK kh«ng kú h¹n. TK411.2: TK cã kú h¹n díi 12 th¸ng. TK411.3: TK cã kú h¹n trªn 12 th¸ng. * TK412: tiÒn göi cña c¸c TCTD trong níc b»ng ngo¹i tÖ. TK nµy cã c¸c TK cÊp III sau: TK412.1: tiÒn göi kh«ng kú h¹n . TK412.2: tiÒn göi cã kú h¹n díi 12 th¸ng 15 TK412.3: tiÒn göi cã kú h¹n trªn 12 th¸ng Néi dung h¹ch to¸n cña c¸c TK trªn: Bªn Cã ghi: sè tiÒn cña c¸c TCTD kh¸c trong níc göi vµo. Bªn Nî ghi: sè tiÒn cña c¸c TCTD kh¸c trong níc lÊy ra. Sè d nî: sè tiÒn cña c¸c TCTD kh¸c trong níc ®ang göi t¹i TCTD . §Ó theo dâi chÆt chÏ TK nµy nªn më chi tiÕt theo tõng TCTD göi tiÒn. C¸c lo¹i TK sö dông ®èi víi lo¹i tiÒn göi cña c¸c TCTD níc ngoµi lµ: * TK421: tiÒn göi cña c¸c ng©n hµng níc ngoµi b»ng ngo¹i tÖ. TK nµy cã c¸c TK cÊp II sau: TK421.1: tiÒn göi kh«ng kú h¹n . TK421.2: tiÒn göi cã kú h¹n díi 12 th¸ng TK421.3: tiÒn göi cã kú h¹n trªn 12 th¸ng TK421.4: tiÒn göi chuyªn dïng. C¸c TK nµy ph¶n ¸nh sè ngo¹i tÖ cña c¸c ng©n hµng níc ngoµi göi t¹i TCTD. Néi dung h¹ch to¸n: Bªn Cã ghi: sè tiÒn cña c¸c ng©n hµng níc ngoµi göi vµo. Bªn Nî ghi: sè tiÒn cña c¸c ng©n hµng níc ngoµi lÊy ra. Sè d nî: sè tiÒn cña c¸c ng©n hµng níc ngoµi ®ang göi t¹i TCTD . C¸c NHNT më c¸c TK chi tiÕt theo tõng ng©n hµng ®Ó theo dâi tiÒn göi . §Ó h¹ch to¸n sè tiÒn l·i trªn TK tiÒn göi cña c¸c TCTD trong níc, níc ngoµi göi t¹i NHTM th× sö dông c¸c TK : * TK417: TiÒn l·i céng dån trªn c¸c kho¶n Nî. TK nµy cã c¸c TK cÊp III sau: TK417.1: tiÒn l·i trªn tiÒn göi b»ng VN§ TK417.2: tiÒn l·i trªn tiÒn göi b»ng ngo¹i tÖ. 16 * TK427: tiÒn l·i céng dån trªn c¸c kho¶n Nî. Nã cã c¸c TK cÊp III sau: TK 427.1: tiÒn l·i trªn c¸c kho¶n tiÒn göi . C¸c TK 427, 427: ph¶n ¸nh sè l·i céng dån (dù tr¶) tÝnh trªn c¸c kho¶n nî cña c¸c TCTD ph¶i tr¶ khi ®Õn h¹n. quy ®Þnh ®Ó h¹ch to¸n TK nµy còng gièng nh quy ®Þnh cña tµi kho¶n 407. VÒ néi dung h¹ch to¸n : Bªn Cã ghi: sè tiÒn l·i céng dån dù tr¶. Bªn Nî ghi: sè tiÒn l·i TCTD tr¶ Sè d nî: sè tiÒn l·i TCTD cha thanh to¸n. H¹ch to¸n chi tiÕt: TCTD më TK chi tiÕt theo tõng kho¶n tiÒn göi. 3.2.1.3 Tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n cña kh¸ch hµng . Ph©n lo¹i tiÒn göi thanh to¸n dùa trªn lo¹i ®ång tiÒn th× tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n ®îc h¹ch to¸n vµo 2 TK : + §èi víi c¸c kho¶n tiÒn göi b»ng VN§: * TK 431: tiÒn göi cña kh¸ch hµng trong níc b»ng VN§. Cã c¸c TK cÊp III sau: TK431.1: tiÒn göi kh«ng kú h¹n . TK431.2: tiÒn göi cã kú h¹n díi 12 th¸ng TK431.3: tiÒn göi cã kú h¹n trªn 12 th¸ng TK431.4: tiÒn göi vèn chuyªn dïng. *TK435: tiÒn göi cña kh¸ch hµng níc ngoµi b»ng VN§ cã c¸c TK sau: TK435.1: tiÒn göi kh«ng kú h¹n . TK435.2: tiÒn göi cã kú h¹n díi 12 th¸ng TK435.3: tiÒn göi cã kú h¹n trªn 12 th¸ng + §èi víi tµi kho¶n göi b»ng ngo¹i tÖ: * TK 432: tiÒn göi cña kh¸ch hµng trong níc b»ng ngo¹i tÖ. Cã c¸c TK cÊp III sau 17 TK432.1: tiÒn göi kh«ng kú h¹n . TK432.2: tiÒn göi cã kú h¹n díi 12 th¸ng TK432.3: tiÒn göi cã kú h¹n trªn 12 th¸ng TK432.4: tiÒn göi vèn chuyªn dïng. * TK 436: tiÒn göi cña kh¸ch hµng níc ngoµi b»ng ngo¹i tÖ cã c¸c TK cÊp III sau: TK436.1: tiÒn göi kh«ng kú h¹n . TK436.2: tiÒn göi cã kú h¹n díi 12 th¸ng TK436.3: tiÒn göi cã kú h¹n trªn 12 th¸ng §èi víi c¸c TK trªn néi dung h¹ch to¸n lµ: Bªn Cã ghi: sè tiÒn kh¸ch hµng göi vµo. Bªn Nî ghi: sè tiÒn kh¸ch hµng lÊy ra. Sè d nî: sè tiÒn c¸c kh¸ch hµng ®ang göi t¹i ng©n hµng §èi víi lo¹i tiÒn göi thanh to¸n cña kh¸ch hµng, TK h¹ch to¸n l·i cho kh¸ch hµng cã sè liÖu: * TK 437: tiÒn l·i céng dån d tr¶. TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè l·i céng dån ( d tr¶) tÝnh trªn c¸c kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng mµ TCTD sÏ ph¶i tr¶ khi ®Õn h¹n. Quy ®Þnh vÒ h¹ch to¸n còng gièng nh quy ®Þnh cña TK 407, TK 437 cã c¸c TK cÊp III sau: TK437.1: tiÒn göi b»ng VN§ TK437.2: tiÒn göi b»ng ngo¹i tÖ Néi dung h¹ch to¸n: Bªn Cã ghi: sè tiÒn l·i céng dån Bªn Nî ghi: sè tiÒn l·i TCTD tr¶. Sè d nî: sè tiÒn l·i TCTD cha thanh to¸n . §èi víi TK 437 ng©n hµng ph¶i më TK chi tiÕt theo tõng TCTD . 3.2.1.4 Tµi kho¶n tiÒn göi tiÕt kiÖm. 18 §Ó ph¶n ¸nh sè tiÒn göi cöa kh¸ch hµng rót ra, göi vµo ®îc biÓu hiÖn trªn sè hiÖu TK : * TK 433: tiÒn göi tiÕt kiÖm b»ng VN§. Trong ®ã : TK4331: tiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n . TK433.2: tiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n díi 12 th¸ng TK433.3: tiÒn göi cã kú h¹n trªn 12 th¸ng TK433.8: tiÒn göi tiÕt kiÖm kh¸c. * TK 434: tiÒn göi tiÕt kiÖm. Trong ®ã: TK434.1: tiÒn göi kh«ng kú h¹n . TK434.2: tiÒn göi cã kú h¹n díi 12 th¸ng TK434.3: tiÒn göi cã kú h¹n trªn 12 th¸ng Néi dung h¹ch to¸n: Bªn Cã ghi: sè tiÒn kh¸ch hµng göi vµo. Bªn Nî ghi: sè tiÒn kh¸ch hµng lÊy ra. Sè d nî: sè tiÒn kh¸ch hµng ®ang göi t¹i ng©n hµng Vµ ®Ó theo dâi chi tiÕt tõng lo¹i tiÒn göi, ng©n hµng më c¸c tµi kho¶n chi tiÕt. Bªn c¹nh ®ã, ngoµi sæ tiÕt kiÖm c¸c ng©n hµng më thªm sæ kÕ to¸n trung gian ( thuéc h¹ch to¸n chi tiÕt) ®Ó h¹ch to¸n theo dâi sè tiÒn tiÕt kiÖm ë tõng quü tiÕt kiÖm c¬ së (®¬n vÞ h¹ch to¸n b¸o sæ), dïng lµm c¬ së ®Ó h¹ch to¸n, ®èi chiÕu víi sao kª sè d c¸c sæ tµi kho¶n vµ lËp b¶ng c©n ®èi tµi kho¶n kÕ to¸n ngµy, th¸ng, n¨m. 3.2.2 Nguyªn t¾c, thñ tôc më tµi kho¶n tiÒn göi : Mçi kh¸ch hµng khi ®Õn më tµi kho¶n tiÒn göi t¹i ng©n hµng, ng©n hµng sÏ x¸c ®Þnh xem kh¸ch hµng ®ã thuéc lo¹i h×nh kh¸ch hµng nµo ®Ó híng dÉn thñ tôc, nguyªn t¾c më tµi kho¶n nh»m ®¶m b¶o tÝnh ph¸p lý trong quan hÖ kinh tÕ gi÷a kh¸ch hµng vµ ng©n hµng. ♦ Nguyªn t¾c më: 19 §èi víi tæ chøc kinh tÕ, khi më tµi kho¶n ph¶i cã t c¸ch ph¸p nh©n, thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp. §èi víi c¸ nh©n, khi më tµi kho¶n ph¶i cã t c¸ch thÓ nh©n, cã giÊy phÐp ®¨ng ký kinh doanh nÕu lµ doanh nghiÖp t nh©n. ViÖc lùa chän nguyªn t¾c më tµi kho¶n, sè lîng tµi kho¶n lµ do yªu cÇu cña kh¸ch hµng, chñ tµi kho¶n : nÕu lµ c¸ nh©n th× lµ ngêi uû quyÒn më tµi kho¶n vµ cã ®¨ng ký mÉu ch÷ ký t¹i ng©n hµng, nÕu lµ tæ chøc th× cã thÓ lµ ngêi ®¹i diÖn cho tæ chøc ®ã ( gi¸m ®èc hoÆc kÕ to¸n trëng), c¶ hai ph¶i ®¨ng ký mÉu ch÷ ký t¹i ng©n hµng. Chñ tµi kho¶n ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ph¸p lý vÒ sè tµi s¶n trªn tµi kho¶n cña m×nh. Khi nµo chñ tµi kho¶n thùc hiÖn c¸c giao dÞch trªn tµi kho¶n b»ng c¸c chøng tõ kÕ to¸n hîp lÖ ng©n hµng míi trÝch tµi kho¶n cña kh¸ch hµng ®Ó thùc hiÖn c¸c dÞch vô thanh to¸n (trõ trêng hîp cã lÖnh cña toµ ¸n, träng tµi kinh tÕ hay ng©n hµng chñ ®éng trÝch tµi kho¶n ®Ó thu nî kh¸ch hµng khi ®Õn h¹n). KÕ to¸n trëng cña ng©n hµng cã tr¸ch nhiÖm kiÓm so¸t thñ tôc më tµi kho¶n vµ trùc tiÕp qu¶n lý hå s¬ më tµi kho¶n cña kh¸ch hµng. ♦ Thñ tôc më tµi kho¶n : + §èi víi ph¸p nh©n: ph¶i thùc hiÖn c¸c thñ tôc sau. §iÒn ®Çy ®ñ vµo c¸c giÊy xin phÐp më tµi kho¶n cã s½n cña ng©n hµng n¬i më tµi kho¶n, ph¶i cã quyÕt ®Þnh thµnh lËp ®¬n vÞ cña c¬ quan chñ quyÒn phª duyÖt, ph¶i cã quyÕt ®Þnh bæ nhiÖm cña gi¸m ®èc, kÕ to¸n trëng cña ®¬n vÞ, ®¬n vÞ ph¶i göi ®Õn mÉu dÊu cña ®¬n vÞ ®ång thêi göi ®Õn ng©n hµng mÉu ch÷ ký cña chñ tµi kho¶n (gi¸m ®èc) vµ ngêi ®îc uû quyÒn ( kÕ to¸n trëng).. + §èi víi thÓ nh©n: thùc hiÖn c¸c thñ tôc sau. §iÒn ®Çy ®ñ vµo giÊy xin më tµi kho¶n cã s½n cña ng©n hµng n¬i më tµi kho¶n, ngêi më tµi kho¶n ph¶i cã chøng minh th hoÆc hé 20