Tài liệu Giải pháp nâng cao động lực làm việc cho người lao động tại công ty tnhh dược phẩm vnp

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VŨ THỊ XUÂN GIẢI PHÁP NÂNG CAO ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY TNHH DƯỢC PHẨM VNP LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ HÀ NỘI – 2018 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VŨ THỊ XUÂN GIẢI PHÁP NÂNG CAO ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY TNHH DƯỢC PHẨM VNP CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học GS.TS. TRẦN VĂN BÌNH HÀ NỘI – 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của bản thân. Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực và chưa từng được sử dụng hoặc công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cám ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được ghi rõ nguồn gốc. Hà Nội, ngày tháng năm 2018 TÁC GIẢ LUẬN VĂN VŨ THỊ XUÂN i LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu mặc dù gặp nhiều khó khăn, song tôi đã nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ nhiệt tình của các thầy, cô giáo, lãnh đạo cơ quan, bạn bè, đồng nghiệp, các đơn vị liên quan và gia đình đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn này. Lời đầu tiên, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Trần Văn Bình đã nhiệt tình hướng dẫn, chỉ bảo, tham gia ý kiến quý báu, giúp đỡ, động viên tôi khắc phục, vượt qua khó khăn trong quá trình nghiên cứu để tôi hoàn thiện bản luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo Viện đào tạo sau đại học - Đại học Bách khoa Hà Nội đã cung cấp cho tôi những thông tin, kiến thức, truyền đạt những kinh nghiệm trong quá trình tôi học lớp cao học để tôi ứng dụng vào nội dung của bản luận văn. Tôi xin cảm ơn lãnh đạo cùng toàn thể nhân viên trong Công ty TNHH Dược phẩm VNP đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu; đã cộng tác giúp đỡ tôi trong quá trình thu thập thông tin, dữ liệu, nghiên cứu luận văn. Tôi xin gửi lời biết ơn tới những người thân trong gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, đồng môn đã luôn động viên, cổ vũ và tạo điều kiện thuận lợi để tôi yên tâm học tập và nghiên cứu. Hà Nội, ngày tháng năm 2018 TÁC GIẢ LUẬN VĂN VŨ THỊ XUÂN ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI DOANH NGHIỆP ............................................. 9 1.1 Khái quát về động lực và nâng cao động lực trong lao động .......................... 9 1.1.1 Động lực làm việc......................................................................................... 9 1.1.2 Mối quan hệ giữa nhu cầu, lợi ích và động lực làm việc ............................ 11 1.1.3 Nâng cao động lực làm việc ........................................................................ 13 1.1.4 Mục đích của nâng cao động lực. ................................................................ 14 1.2 Các học thuyết nâng cao động lực trong lao động ......................................... 15 1.2.1 Các học thuyết nhu cầu................................................................................ 15 1.2.2 Học thuyết 2 yếu tố của Frederick Herzberg. .............................................. 20 1.2.3 Học thuyết về sự kỳ vọng của Victo Vroom.............................................. 22 1.3 Các phương hướng nâng cao động lực làm việc trong doanh nghiệp .......... 23 1.3.1 Xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ và các tiêu chuẩn thực hiện công việc.......... 24 1.3.2 Tạo điều kiện và môi trường làm việc thuận lợi ......................................... 25 1.3.3 Kích thích lao động ..................................................................................... 26 1.4 Kinh nghiệm nâng cao động lực cho người lao động tại một số doanh nghiệp trong và ngoài nước .................................................................................... 31 1.4.1 Công tác nâng cao động lực cho người lao động tại Công ty Cổ phần Dược phẩm CPC1 Hà Nội .............................................................................................. 31 1.4.2 Công tác nâng cao động lực cho người lao động tại Tập đoàn Gamuda Berhad ........ 32 1.4.3 Bài học kinh nghiệm rút ra về nâng cao động lực cho người lao động tại Công ty TNHH Dược phẩm VNP ........................................................................ 33 TÓM TẮT CHƯƠNG 1 ......................................................................................... 35 CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG NÂNG CAO ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY TNHH DƯỢC PHẨM VNP.. 36 2.1 Tổng quan về Công ty TNHH Dược phẩm VNP............................................ 36 2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty .............................................. 36 2.1.2 Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý và hoạt động kinh doanh ...................... 37 2.1.3 Cơ cấu tổ chức của Công ty......................................................................... 39 2.2 Đánh giá các kết quả hoạt động của Công ty ................................................. 46 iii 2.2.1 Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty ................................................ 46 2.2.2 Đánh giá các hoạt động khác của Công ty .................................................. 47 2.3 Thực trạng nâng cao động lực làm việc của người lao động tại Công ty TNHH Dược phẩm VNP ........................................................................................ 50 2.3.1 Kích thích vật chất ...................................................................................... 52 2.3.2 Kích thích tinh thần ..................................................................................... 67 2.3.3 Các nhân tố ảnh hưởng khác ....................................................................... 79 2.4 Các đặc điểm chủ yếu ảnh hưởng tới công tác tạo động lực làm việc của Công ty 80 2.4.1 Đặc điểm bên ngoài ..................................................................................... 80 2.4.2 Đặc điểm bên trong ..................................................................................... 82 2.4.3 Những thuận lợi và khó khăn ảnh hưởng đến công tác tạo động lực cho người lao động tại Công ty. .................................................................................. 85 2.5 Đánh giá chung về công tác nâng cao động lực làm việc cho người lao động tại Công ty TNHH Dược phẩm VNP..................................................................... 86 2.5.1 Những mặt đã đạt được ............................................................................... 86 2.5.2 Những mặt còn hạn chế và nguyên nhân..................................................... 86 TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ......................................................................................... 89 CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY TNHH DƯỢC PHẨM VNP .......................... 90 3.1 Chiến lược phát triền của Công ty .................................................................. 90 3.1.1. Chiến lược chung........................................................................................ 90 3.1.2. Chiến lược phát triển nguồn nhân lực ........................................................ 91 3.1.3. Quan điểm nâng cao động lực của công ty................................................. 92 3.2. Các giải pháp tạo động lực cho người lao động tại công ty. ........................ 93 3.2.1 Hoàn thiện công tác trả lương. .................................................................... 93 3.2.2. Xây dựng cơ sở xét thưởng mới tăng tần suất thưởng, đa dạng các hình thức thưởng và khiển trách. .................................................................................. 95 3.2.3. Tăng các khoản phụ cấp, trợ cấp áp dụng một số hình thức phúc lợi tự nguyện. 97 3.2.4. Đa dạng hoá các loại hình đào tạo, chương trình đào tạo. ......................... 97 3.2.5. Nâng cao hoạt động văn hoá doanh nghiệp ................................................ 99 3.2.6 Một số giải pháp khác................................................................................ 102 3.3 Kiến nghị .......................................................................................................... 103 TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ....................................................................................... 104 KẾT LUẬN ............................................................................................................ 105 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC iv DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TỪ VIẾT TẮT NỘI DUNG ĐẦY ĐỦ BHTN Bảo hiểm thất nghiệp BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế KPCĐ Kinh phí công đoàn ĐLLV Động lực làm việc TNHH Trách nhiệm hữu hạn ĐH Đại học NXB Nguồn nhân lực DN Doanh nghiệp NLĐ Người lao động TDV Trình dược viên THCV Thực hiện công việc v DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH BẢNG Bảng 2.1. Báo cáo tóm tắt kết quả kinh doanh qua các năm .................................... 46 Bảng 2.2. Đặc điểm mẫu khảo sát ............................................................................ 50 Bảng 2.3. So sánh cách tính lương theo doanh số năm 2017 ................................... 53 Bảng 2.4. Cách tính lương theo doanh số năm 2016 ................................................ 54 Bảng 2.5. Cách tính lương theo doanh số năm 2014 và 2015 .................................. 54 Bảng 2.6: Kết quả khảo sát về Công tác tiền lương.................................................. 56 Bảng 2.7. Số tiền thưởng nhân viên 2014-2016 ....................................................... 59 Bảng 2.8. Doanh số trình dược xuất sắc ................................................................... 59 Bảng 2.9. Kết quả khảo sát về Công tác tiền thưởng ................................................ 60 Bảng 2.10. So sánh thưởng phúc lợi hàng năm ........................................................ 63 Bảng 2.11. Kết quả khảo sát về Phúc lợi .................................................................. 66 Bảng 2.12. Mục tiêu công tác bố trí lao động qua các năm 2013 - 2016 ................. 67 Bảng 2.13. Kết quả khảo sát về bố trí sử dụng lao động .......................................... 69 Bảng 2.14. Điều kiện làm việc cho nhân viên từ 2014 - 2016.................................. 73 Bảng 2.15. Kết quả khảo sát về môi trường làm việc ............................................... 74 Bảng 2.16. Kết quả khảo sát về phong trào thi đua .................................................. 76 Bảng 2.17. Kết quả khảo sát về cơ hội thăng tiến và phát triển nghề nghiệp ........... 77 Bảng 2.18. Sự thay đổi số lượng lao động theo giới tính và độ tuổi từ 2014 – 2016 .... 83 Bảng 2.19. Thống kê đặc điểm về lao động theo trình độ ........................................ 85 BIỂU Biểu đồ: 2.1 Mức độ hài lòng của người lao động về Công tác tiền lương .............. 55 Biểu đồ: 2.2 Mức độ hài lòng của người lao động về Công tác tiền thưởng ............ 61 Biểu đồ: 2.3 Mức độ hài lòng của người lao động về Phúc lợi ................................ 65 Biểu đồ: 2.4 Mức độ hài lòng của người lao động về bố trí, sử dụng lao động ....... 70 Biểu đồ 2.5 Mức độ hài lòng của người lao động về cơ hội thăng tiến và phát triển nghề nghiệp ............................................................................................................... 78 HÌNH Hình 1.1. Tháp nhu cầu của Maslow ........................................................................ 16 Hình 1.2. Thuyết hai nhân tố của Herzberg .............................................................. 21 Hình 2.1. Cơ cấu tổ chức của Công ty TNHH Dược phẩm VNP ............................. 40 vi LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hoà chung với xu thế phát triển của nền kinh tế thế giới, kinh tế nước ta trong những năm gần đây đã có những chuyển biến đáng kể. Kinh tế thị trường mới xuất hiện ở nước ta hơn chục năm nay nhưng nó đã thực sự chi phối toàn bộ nền kinh tế. Cạnh tranh là xu thế tất yếu của kinh tế thị trường, trong cuộc cạnh tranh đó doanh nghiệp nào mạnh, doanh nghiệp đó sẽ tồn tại và phát triển, doanh nghiệp nào yếu sẽ bị đào thải. Để có thể tồn tại và phát triển trong nền kinh tế đó, các doanh nghiệp phải không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, hạ giá thành sản xuất, khai thác có hiệu quả lợi thế về nguồn lực của mình. Trong các nguồn lực đó, nguồn nhân lực ngày càng có vai trò quan trọng đối với sự thành công của doanh nghiệp. Các nhà quản lý thường đặt ra câu hỏi là làm thế nào để nâng cao năng suất lao động, làm thế nào để sử dụng có hiệu quả nhất nguồn lực con người, một phần không nhỏ cho câu trả lời đó là nâng cao động lực cho người lao động. Động lực làm việc có ý nghĩa và vai trò quan trọng trong quản lý nguồn nhân lực, chỉ khi con người có động lực làm việc thì họ mới phát huy hết khả năng vào sự thực hiện mục tiêu của tổ chức. Trải qua hơn 10 năm xây dựng và trưởng thành, Công ty TNHH Dược phẩm VNP luôn giữ vững thành tích tăng trưởng và mục tiêu phát triển bền vững. Không những thế Công ty đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, thể hiện vai trò quan trọng trong việc đóng góp vào ngân sách quốc gia. Việc nâng cao động lực cho lao động đang được quan tâm, chú trọng tại công ty, những năm gần đây đã có những bước tiến đáng kể, thể hiện thông qua chính sách thu hút lao động, chính sách đãi ngộ, môi trường và điều kiện làm việc ngày càng được cải thiện. Tuy nhiên, điều kiện làm việc, chính sách lương thưởng, việc thăng tiến trong công việc, phúc lợi cá nhân vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Việc củng cố, thay đổi các chính sách, hình thức khuyến khích vật chất và tinh thần để nâng cao động lực làm việc cho lao động là cực kỳ cần thiết. Chính vì vậy việc nghiên cứu sự hài lòng, giải pháp nâng cao động lực làm việc của nhân viên là cần thiết, giúp cho công ty có những giải pháp giữ chân người lao động, tăng năng suất lao động cho người lao động. 1 Cá nhân học viên nhận thấy việc nâng cao động lực làm việc của người lao động là một yêu cầu thực tế đòi hỏi cần nghiên cứu để có giải pháp nâng cao động lực làm việc và tăng năng suất lao động. Một vấn đề nữa là việc lựa chọn Công ty TNHH Dược phẩm VNP có thuận lợi cho công tác thu thập, điều tra thông tin. Đây chính là lý do hình thành đề tài: “ Giải pháp nâng cao động lực làm việc cho người lao động tại Công ty TNHH Dược phẩm VNP” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn thạc sỹ của mình. 2. Tổng quan các nghiên cứu về nâng cao động lực làm việc 2.1 .Các lý thuyết, nghiên cứu về nâng cao động lực làm việc tại nước ngoài: Nâng cao động lực cho người lao động là một trong những vấn đề mấu chốt của doanh nghiệp, nó không chỉ là một cách thức nhằm giữ chân những người có năng lực, có trình độ mà nó còn gắn liền với sự tồn tại phát triển cũng như sự thành bại của mỗi doanh nghiệp. Hiện nay, có rất nhiều tài liệu, đề án trong và ngoài nước nghiên cứu về vấn đề nâng cao động lực cho người lao động điển hình như nhóm các học thuyết về tạo động lực trong lao động như: học thuyết hệ thống nhu cầu của Maslow, thuyết hai nhân tố của Frederick HerZberg, thuyết kỳ vọng của Victo Vrom. Vận dụng các học thuyết trên, một vài nghiên cứu đã chỉ ra được các yếu tố tạo động lực và cách thực hiện như: Kennett S.Kovach ( 1987), nhóm tác giả đã tiến hành nghiên cứu sơ bộ bằng phương pháp thảo luận nhóm với ban quản trị và 50 nhân viên Công ty Lilama 7, Lilama 45-3, với các chuyên gia về nhân sự thì qua thảo luận đã xác định mô hình nghiên cứu động lực làm việc, đưa ra 10 yêu tố ảnh hưởng đến động lực, trong đó nhấn mạnh về sự hứng thú làm việc khi có được thu nhập tốt, còn khi thu nhập còn thấp thì người lao động chủ yếu chỉ chú ý về vấn đề lương. Zimmer ( 1996) nhấn mạnh cần tuyển dụng và đối xử công bằng , coi trọng đào tạo. Gracia ( 2005) nhấn mạnh cần giúp nhân viên thấy xu hướng, cập nhật, ứng dụng công nghệ, kỹ thuật mới nhất, tạo điều kiện để họ phát huy sáng kiến và ứng dụng trong công việc. Apostolou ( 2000) nhấn mạnh quan hệ giữa tạo động lực với sự lôi cuốn cấp dưới. 2.2. Các nghiên cứu về nâng cao động lực làm việc tại Việt Nam Qua nghiên cứu và tìm hiểu về nâng cao động lực làm việc, tác giả cũng đã thấy tại Việt Nam cũng có không ít những công trình nghiên cứu khoa học, các bài viết, các cuốn sách hay những luận văn tiến sĩ cũng nghiên cứu hướng tới nội dung nâng cao động lực làm việc cho người lao đông với nhiều góc độ khác nhau, ví dụ như: 2 - Sách “Giữ chân nhân viên bằng cách nào”, của tác giả Vương Minh Kiệt, NXB Lao động xã hội năm 2005 đã đưa ra một số giải pháp giúp cho tổ chức có thể giữ chân nhân viên và gắn bó lâu dài hơn vơi tổ chức. - Cuốn sách 101 ý tưởng khen thưởng của Alpha Books do nhà xuất bản Lao đông - xã hội, Hà Nội năm 2012 có đề cập đến những cách thức, chiến thuật cho nhà lãnh đạo để có những quyết định đúng đắn đối với nhân viên của họ như: Trao cho nhân viên nhiều trách nhiệm quản lý đồng thời có thể ra quyết định nhiều hơn, cơ hội được tham gia nhiều hơn nữa những cuộc hội thảo để nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, tăng cho nhân viên nhiều phần quà độc đáo, ý nghĩa... - Nghiên cứu sinh Nguyễn Thùy Dung với luận án tiến sĩ: “ Các nhân tố tác động đến động lực làm việc của giảng viên các trường Đại học tại Hà Nội”, ĐH kinh tế quốc dân thực hiện năm 2015. Luận án đã chứng minh được sự phù hợp của việc vận dụng lý thuyết công bằng và mô hình đặc điểm công việc của Hackman và Oldam ( 1980) trong đánh giá tác động của các nhân tố đến động lực làm việc của giảng viên. Luận án đã xây dựng được một mô hình nghiên cứu mới và kiểm định mô hình này trong bối cảnh các trường đại học trên địa bàn Hà Nội. Kết quả cho thấy đặc điểm công việc và một số khía cạnh công bằng trong tổ chức như sự công bằng của lãnh đạo trực tiếp, sự công bằng trong thái độ đối xử của sinh viên… có tác động thuận chiều đến động lực làm việc của giảng viên. Luận án đã phát triển được thang đo cho biến “ sự công bằng trong thái độ đối xử và đánh giá của xã hội đối với nghề giáo” và đã chứng minh thang đo này có độ tin cậy cao, phù hợp với bối cảnh nghiên cứu của luận án. Việc kết hợp nhiều phương pháp khác nhau khi nghiên cứu về các vấn đề kinh tế - xã hội mang tính nhạy cảm và khó đo lường như sự công bằng trong tổ chức và động lực làm việc làm tăng tính toàn diện, độ tin cậy chiều sâu của các kết luận rút ra từ nghiên cứu. *** Cụ thể đối với vấn đề nâng cao động lực cho lao động và có đặc thù trong ngành Dược phẩm, đã có một số công trình nghiên cứu điển hình như: - Tác giả Phạm Thị Thu với luận văn thạc sĩ: “ Hoàn thiện công tác tạo động lực cho người lao động tại Công ty cổ phần dược phẩm Nghi Thành”, ĐH Kinh tế Quốc Dân Luận văn phân tích và đánh giá được thực trạng động lực làm việc của nguồn lao động chất lượng coa, các yếu tố tạo động lực của nguồn lao động chất lượng 3 theo tầm quan trọng của chúng, mức độ thỏa mãn nhu cầu của nguồn lao động chất lượng cao thông qua các biện pháp tạo động lực được áp dụng trong Công ty cổ phần dược phẩm Nghi Thành. Luận văn cũng đã đề cập tới các biện pháp tạo động lực cho nhân viên Công ty nhằm thu hút những người có năng lực, có trình độ. - Tác giả Trần Thu Thủy với luận văn thạc sĩ: “ Nâng cao động lực làm việc của người lao động tại Công ty cổ phần Dược phẩm Green”, Học viện Tài Chính Luận văn nêu lên cơ sở lý luận phát triển lao động gắn với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đồng thời đưa ra các đánh giá về thực trạng phát triển lao động của Công ty cổ phần Dược phẩm Green. Nghiên cứu ngày đề cập tới đối tượng lao động khác nhau, phù hợp với ngành nghề. Tuy nhiên đề tại hầu như chỉ quan tâm tới chính sách vĩ mô về việc nâng cao động lực làm việc của người lao động tại công ty chứ không đề tập tới giải pháp tạo ĐLLV phát triển cho nhóm lao động này trong doanh nghiệp. Các nghiên cứu trên chủ yếu đã phác họa ra một số thực trạng, dựa trên những số liệu thống kê hay kết quả điều tra xã hội học và đưa ra một số giải pháp về nâng cao động lực cho người lao động. Hầu hết các đề tài đều ở tầm vĩ mô nên không hoàn toàn áp dụng được ở các doanh nghiệp khác nhau. 2.3 . Xác định nội dung của luận văn và khẳng định đề tài luận văn không trùng lặp với các công trình đã công bố. Luận văn xác định được những biện pháp tạo động lực cụ thể, phù hợp với kế hoạch sản xuất kinh doanh và định hướng phát triển của Công ty TNHH Dược phẩm VNP trong giai đoạn từ nay đến năm 2020. Với giới hạn nghiên cứu và đối tượng thực hiện khảo sát, đánh giá trong luận văn là lao động thuộc nhân viên văn phòng và nhân viên kinh doanh tại doanh nghiệp. Điều tra khảo sát nhu cầu của người lao động tại Công ty TNHH Dược phẩm VNP và chỉ ra được mức độ ưu tiên về nhu cầu của người lao động tại Công ty TNHH Dược phẩm VNP. Đây là luận văn đầu tiên nghiên cứu về giải pháp nâng cao động lực làm việc cho người lao động tại doanh nghiệp. Luận văn chỉ ra thêm được những điểm mới về tạo động lực của người lao động ngoài công tác tiền lương, tiền thưởng. Và đưa ra các biện pháp nâng cao động lực trên cơ sở thỏa mãn các nhu cầu của người lao động, phù hợp với các mức độ ưu tiên đó. 4 3. Mục tiêu nghiên cứu 3.1. Mục tiêu tổng quát: Trên cơ sở điều tra, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sự thỏa mãn công việc của người lao động tại Công ty TNHH Dược phẩm VNP, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao động lực cho người lao động, đưa ra những cơ sở lý thuyết về nâng cao động lực làm việc cho người lao động và đưa ra mô hình nghiên cứu đánh giá công tác tạo ĐLLV, qua đó có thể kích thích người lao động làm việc hăng say, tăng năng suất lao động, giúp công ty gìn giữ, phát triển được lực lượng lao động và đạt được các mục tiêu trong sản xuất kinh doanh. 3.2. Mục tiêu cụ thể: Tập trung làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự thỏa mãn công việc của người lao động tại Công ty TNHH dược phẩm VNP. Phân tích, nghiên cứu và đưa ra đánh giá về thực trạng những yếu tố ảnh hưởng đến sự thoải mãn công việc của người lao động tại Công ty TNHH Dược phẩm VNP trong thời gian qua. Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao động lực làm việc của người lao động tại Công ty TNHH Dược phẩm VNP trong giai đoạn tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Bao gồm những vấn đề về cơ sở lý luận và thực tiễn liên quan đến việc nâng cao động lực làm việc của người lao động. Khách thể nghiên cứu: lãnh đạo, cán bộ nhân viên của Công ty TNHH dược phẩm VNP. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: Về nội dung: Đề tài chỉ nghiên cứu một số nội dung chủ yếu liên quan đến việc nâng cao động lực làm việc của người lao động như chính sách đãi ngộ của Công ty ( lương, thưởng, phúc lợi, đào tạo và phát triển) và môi trường làm việc ( điều kiện vật chất, công việc, tạo mối quan hệ đồng nghiệp, phong cách lãnh đạo, văn hóa công ty). 5 Về không gian: Đề tài tập trung nghiên cứu, đề xuất các giải pháp về nâng cao động lực làm việc của người lao động tại Công ty TNHH Dược phẩm VNP và một số công ty trong lĩnh vực kinh doanh dược phẩm. Về thời gian: Số liệu phục vụ nghiên cứu đề tài được thu thập từ năm 2010 đến nay, nhưng tập trung trong các năm từ 2014 đến 2016 và phương hướng giải pháp đến năm 2020. Số liệu thứ cấp: Báo cáo tài chính các năm 2014 đến năm 2016. Văn kiện Hội nghị người lao động của Công ty, Điều lệ, quy chế công ty, các tài liệu tham khảo, sách báo, tạp chí khoa học,… 5. Phương pháp nghiên cứu Quy trình nghiên cứu Mục tiêu, vấn đề nghiên cứu Mô hình lý thuyết Thu thập dữ liệu Thu thập số liệu sơ cấp Thu thập dữ liệu thứ cấp Xử lý số liệu và dữ liệu. Tổng hợp kết quả Phân tích thực trạng Văn hóa doanh nghiệp tìm ra điểm mạnh điểm yếu. Đề xuất giải pháp hoàn thiện 6 5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu  Nguồn dữ liệu thứ cấp:  Các học thuyết, lý luận và cơ sở lý thuyết được thu thập, kế thừa từ các công trình nghiên cứu về giải pháp nâng cao ĐLLV.  Thông tin nội bộ của Công ty TNHH Dược phẩm VNP: Số liệu thống kê nguồn nhân lực, báo cáo tình hình phát triển kinh doanh hàng năm, định hướng chiến lược phát triển của Công ty, Báo cáo của các phòng ban.  Nguồn dữ liệu sơ cấp: Thu thập thông tin thông qua việc phát phiếu điều tra khảo sát thực tế, cụ thể.  Đối tượng điều tra khảo sát: Lao động trong Công ty TNHH Dược phẩm VNP ( Khu vực miền Bắc)  Mẫu phiếu điều tra: 50 phiếu  Nội dung bảng hỏi: Tập trung vào mực độ hài lòng của lao động về các khía cạnh: tiền lương, phúc lợi, môi trường làm việc, cơ hội phát triển, thăng tiến,… Lượng hóa mức độ đánh giá hài lòng bằng thang điểm từ 1 đến 5 tương ứng với các mức: hoàn toàn không hài lòng, không hài lòng, tạm hài lòng, hài lòng và hoàn toàn hài lòng. Bảng hỏi có thêm ý kiến cá nhân để thu thập các đóng góp cụ thể của đối tượng khảo sát. 5.2. Phương pháp phân tích, xử lý dữ liệu:  Với nguồn dữ liệu thứ cấp: Các dữ liệu được tập hợp, thống kê lại để mô tả, so sánh và phân tích để ra cái nhìn chung, tổng quát về vấn đề nghiên cứu. Có thể:  Thấy được các tác giả khác đã nói gì về vấn đề này, các điểm mạnh, điểm yếu gì cần bàn luận thêm trong các nghiên cứu của họ  Tìm kiếm các tài liệu làm cơ sở cho việc hình thành các luận điểm, luận cứ, luận chứng cả về mặt lý thuyết và thực tiễn  Với nguồn dữ liệu sơ cấp: Các phiếu điều tra khảo sát được tiến hành nhận và xử lý kết quả bằng phần mềm Microsoft Excel. Trên cơ sở các lý luận về các vấn đề liên quan và kết quả điều tra khảo sát thực tế, tác giả đề xuất một số giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao công tác nâng cao động lực cho lao động tại Công ty TNHH Dược phẩm VNP. 7 6. Những đóng góp mới và ý nghĩa của luận văn: Điều tra khảo sát nhu cầu của người lao động tại Công ty TNHH Dược phẩm VNP và chỉ ra được mức độ ưu tiên các nhu cầu của người lao động tại Công ty TNHH Dược phẩm VNP. Đưa ra các biện pháp nâng cao động lực trên cơ sở thỏa mãn các nhu cầu của người lao động và phù hợp với mức độ ưu tiên đó. Chỉ ra thêm những điểm mới về nâng cao động lực của người lao động ngoài công tác tiền lương, tiền thưởng.  Về mặt lý luận: Rút ra được những kết luận mới về cơ chế hình thành động lực làm việc của lao động trong các doanh nghiệp nói chung và trong công ty Dược, Thiết bị Y tế nói riêng.  Về mặt thực tiễn: Rút ra được những ưu và nhược điểm của nâng cao động lực làm việc tại Công ty TNHH Dược phẩm VNP, và trên cơ sở vận dụng lý luận vào thực tiễn, đề tài nghiên cứu sẽ đưa ra những giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện nâng cao động lực làm việc áp dụng riêng tại Công ty TNHH Dược phẩm VNP, thông qua đó giúp củng cố đội ngũ nhân sự, tạo thế mạnh trong công cuộc đổi mới và phát triển của Công ty. Mặt khác, đề tài cũng góp phần khẳng định lại vai trò quan trọng của nâng cao động lực nói chung, và có thể áp dụng một phần nào đó trong nâng cao động lực làm việc của những doanh nghiệp, tổ chức có những điểm tương đồng với Công ty TNHH Dược phẩm VNP. 7. Bố cục luận văn: Luận văn ngoài lời mở đầu, kết luận, mục lục, các bảng biểu, phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo, thì luận văn được kết cấu thành 4 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về nâng cao động lực làm việc cho người lao động tại doanh nghiệp Chương 2: Thực trạng nâng cao động lực làm việc cho người lao động tại Công ty TNHH Dược phẩm VNP Chương 3: Các giải pháp nâng cao động lực làm việc cho người lao động tại Công ty TNHH Dược phẩm VNP 8 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI DOANH NGHIỆP 1.1 Khái quát về động lực và nâng cao động lực trong lao động Nhiệm vụ của người quản lý là hoàn thành công việc thông qua hành động cụ thể của nhân viên. Để làm được điều này, người quản lý phải có khả năng xây dựng động lực làm việc với người lao động. Người quản lý nên tạo mối quan hệ giữa các nhân viên với nhau, thành một mắt xích liên kết thông qua mọi hoạt động quan trọng của Công ty. Khi đó họ sẽ trung thành với doanh nghiệp và làm việc hăng say hơn. 1.1.1 Động lực làm việc 1.1.1.1 Một số khái niệm: Một tổ chức chỉ có thể đạt được năng suất cao khi có những nhân viên làm việc tích cực và sáng tạo. Điều đó phụ thuộc vào cách thức và phương pháp mà người quản lý sử dụng để nâng cao động lực làm việc cho nhân viên. Khái niệm “ động lực” có mối quan hệ chặt chẽ với định nghĩa “động cơ”. Động cơ là mục đích chủ quan của hoạt động con người ( cộng đồng, tập thể, xã hội), thúc đẩy con người hoạt động nhằm đáp ứng các nhu cầu đặt ra. Nếu mục đặt ra không phương hại đến mục đích của người khác và của xã hội thì thủ đoạn để thực hiện mục đích dễ được xã hội chấp nhận, Còn nếu mục đích đặt ra gây thiệt hại đến mục đích của người khác, của cộng đồng, của xã hội thì nó sẽ bị cản phá, lên án. Khi chúng ta trả lời câu hỏi: “lý do hành động của con người là gì?” nghĩa là chúng ta đã xác định động cơ. Động cơ là ám chỉ những nỗ lực cả bên trong lẫn bên ngoài của một con người, có tác dụng khơi dậy lòng nhiệt tình và sự kiên trì theo đuổi một cách thức hành động đã xác định. “Động cơ là mục đích chủ quan trong hoạt động của con người ( cộng đồng, tập thể, xã hội), là động lực thúc đẩy con người hành động nhằm đáp ứng và thỏa mãn các nhu cầu đặt ra” – C. Mác & Ph. Awngghen, 1994. 9 Tùy thuốc vào việc xác định mục đích hành động, động cơ lao động có thể có 02 dạng, đó là: động cơ cảm tính và động cơ lý tính. Động lực là động cơ mạnh, thúc đẩy con người hành động một cách tích cực, có năng suất, chất lượng, hiệu quả, có khả năng thích nghi cao và tính sáng tạo cao nhất với tiềm năng của họ. “Trong lao động, động lực làm việc là sự khao khát và tự nguyện của người lao động để tăng cường nỗ lực nhằm hướng tới việc đạt các mục tiêu của tổ chức. Động lực làm việc cá nhân là kết quả của nhiều nguồn lực hoạt động đồng thời trong con người và tròn môi trường dống và làm việc của con người” – Nguyễn Vân Điềm & Nguyễn Ngọc Quân, 2015. Khi con người tham gia lao động, làm việc cho tổ chức, dựa vào những nhu cầu của cá nhân mà sẽ có những động cơ tạo thành động lực thúc đẩy họ cố gắng phấn đấu, hết mình làm việc để hoàn thành các mục tiêu của tổ chức cũng như để đáp ứng và thỏa mãn nhu cầu cá nhân. Tạo động lực làm việc là dẫn dắt nhân viên đạt được những mục tiêu đã đề ra với nỗ lực lớn nhất. ”Tạo động lực cho người lao động là làm việc sử dụng các biện pháp nhất định và cụ thể để kích thích người lao động làm việc một cách tự nguyện, nhiệt tình, hăng say và có hiệu quả công việc tốt nhất. Tạo động lực lao động cũng chính là tạo ra sự hấp dẫn của công việc, kết quả thực hiện công việc, của tiền lương, tiền thưởng,… Hay nói một cách khác, tạo động lực lao động là các biện pháp, chính sách… tác động đến con người nhằm cho họ có động lực trong lao động” – Nguyễn Vân Điềm & Nguyễn Ngọc Quân, 2010. Người quản trị cần phải nằm bắt được những nhu cầu của người lao động, đồng thời có những hành động, chính sách phù hợp với mục tiêu của tổ chức để tạo động lực khiến cho người lao động thấy hứng thú, tự mình làm việc hết khả năng, tăng cường và nâng cao hiệu suất làm việc để ngày càng phát triển. Nâng cao động lực được hiểu là tổng thể các chính sách, biện pháp, công cụ tác động lên người lao động làm cho họ có nhiều phấn khởi, hăng sau, tự nguyện trong công việc để thực hiện mục tiêu của tổ chức. 10 1.1.1.2 Động lực làm việc Trên quan điểm hành vi tổ chức : Động lực làm việc là những nhân tố bên trong kích thích con người nỗ lực làm việc trong điều kiện cho phép tạo ra năng suất hiệu quả cao. Biểu hiện của động lưc là sự sẵn sàng nỗ lực, say mê làm việc nhằm đạt được mục tiêu của tổ chức cũng như của bản thân người lao động. Trên quan điểm quản lý nguồn nhân lực : Động lực là sự khao khát và tự nguyện của con người nhằm tăng cường mọi nỗ lực để đạt được một mục tiêu hay một kết quả cụ thể nào đó ( hay nói cách khác động lực bao gồm tất cả các lý do làm cho con người hoạt động) Quan điểm khác cho rằng : Động lực làm việc là tất cả những cái gì thôi thúc con người, tác động lên con người thúc đẩy con người hoạt động. Động lực không phải là nguồn gốc của hoạt động mà là cái thúc đẩy hoạt động của con người khi hoạt động đó đã có, đã nảy sinh. Trong các tổ chức hiện nay, với quan điểm coi nguồn lao động là nguồn lực của tổ chức. Các nhà quản lý luôn đặt ra câu hỏi, làm thế nào có thể nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức, làm sao để người lao động làm việc hăng say, nhiệt tình. Và khi quan sát một tập thể người lao động làm việc các nhà kinh tế thường đặt ra câu hỏi, tại sao họ làm việc, tại sao với cùng một công việc như nhau, điều kiện làm việc như nhau nhưng người này làm việc nghiêm túc, có hiệu quả cao còn người khác thì ngược lại. Để trả lời cho câu hỏi đó, các nhà kinh tế đã phát hiện ra rằng chính hệ thống nhu cầu và lợi ích của người lao động đã tạo ra động cơ và động lực của họ trong quá trình lao động. 1.1.2 Mối quan hệ giữa nhu cầu, lợi ích và động lực làm việc 1.1.2.1 Nhu cầu và động lực làm việc Nhu cầu là trạng thái tâm lý mà con người cảm thấy thiếu thốn, không thoả mãn về cái gì đó. Trong bất kỳ một xã hội nào, con người cũng cần phải có những điều kiện nhất định để tồn tại và phát triển. Chính những điều kiện đó là những nhu cầu thiết yếu để con người có thể tồn tại và phát triển được. Cùng với sự phát triển của xã hội, hệ thống nhu cầu của con người ngày càng phong phú và đa dạng, khi nhu cầu này được thoả mãn, lập tức xuất hiện các nhu cầu khác cao hơn và ở bất 11 cứ xã hội nào cũng đều gắn với việc thoả mãn những nhu cầu của con người trong xã hội đó. Nhu cầu không được thoả mãn sẽ tạo ra sự căng thẳng và sự căng thẳng thường kích thích những động cơ bên trong các cá nhân. Những động cơ sẽ tạo ra một cuộc tìm kiếm nhằm có được các mục tiêu cụ thể. Nếu phân theo cấp bậc của nhu cầu ta có thể phân như sau: - Nhu cầu bậc thấp: Còn được gọi là nhu cầu sinh lý cơ thể, là hệ thống nhu cầu nhằm duy trì sự tồn tại của mình như ăn, ở, mặc....Đây là nhu cầu quan trọng nhất song lại dễ thoả mãn hơn. Việc thoả mãn nhu cầu được căn cứ vào mức độ hao phí lao động( thời gian và cường độ lao động) trong quá trình lao động, và được đo lường bằng đơn vị năng lượng chi phí ( calo) - Nhu cầu vận động: Vận động là phương thức biểu hiện sự tồn tại và phát triển của con người, bao gồm các loại vận động trong sản xuất, vận động vui chơi, giải trí, vận động tự bộc lộ mình... - Nhu cầu sáng tạo : Là loại nhu cầu phát huy tối đa khả năng trong các hoạt động của con người. Trong 3 cấp bậc trên thì cấp bậc thứ 2, 3 là khó thoả mãn hơn, song nếu biết định hướng thì có thể tạo ra động lực mạnh mẽ thúc đẩy họ tham gia lao động. 1.1.2.2 Lợi ích và động lực làm việc Lợi ích là tất cả những giá trị vật chất và tinh thần mà người lao động nhận được từ tổ chức, có khả năng thoả mãn các nhu cầu của con người. Biểu hiện lợi ích của người lao động trong tổ chức đó là tiền lương, tiền thưởng, các phúc lợi và dịch vụ khác, điều kiện và môi trường làm việc thuận lợi, việc làm ổn định cho người lao động, giá trị bản thân, … mà tổ chức mang lại cho người lao động, nhằm để thoả mãn các nhu cầu của người lao động Lợi ích và nhu cầu có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, không có nhu cầu thì không có lợi ích, lợi ích là biểu hiện của nhu cầu. Tương ứng với nhu cầu vật chất và nhu cầu tinh thần có lợi ích vật chất và lợi ích tinh thần. Lợi ích vật chất đó là biểu hiện của tiền công, tiền lương, thưởng, các phúc lợi....Đó là những biểu hiện có khả năng đảm bảo nhu cầu tồn tại và phát triển thể lực. Lợi ích tinh thần biểu 12