Tài liệu đưa kĩ năng sống vào các hoạt động giáo dục đối với học sinh lớp 2

I.MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài “ Kĩ năng sống” là khả năng làm chủ bản thân của mỗi người, khả năng ứng xử phù hợp với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống chính là nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành thái độ, hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh. Người có kĩ năng sống phù hợp sẽ luôn vững vàng trước những khó khăn, thử thách, biết ứng xử, giải quyết vấn đề một cách tích cực và phù hợp, họ thường thành công hơn trong cuộc sống, luôn yêu đời làm chủ cuộc sống của chính mình. Ngược lại người thiếu kĩ năng sống thường bị vấp váp, dễ thất bại trong cuộc sống. Cùng với xu thế phát triển của thời đại giáo dục phổ thông đã và đang được đổi mới mạnh mẽ theo bốn trụ cột của giáo dục thế kỉ XXI mà thực chất là cách tiếp cận kĩ năng sống đó là: Học để biết, học để làm, học để tự khẳng định mình và học để cùng chung sống. Xuất phát từ đặc điểm của xã hội hiện nay, việc hình thành và phát triển kĩ năng sống trở thành một yêu cầu quan trọng của nhân cách con người hiện đại. Hình thành kĩ năng sống là một biểu hiện của chất lượng giáo dục. Thực tế cho thấy, nếu con người có kiến thức, có thái độ tích cực mới đảm bảo 50% sự thành công, 50% còn lại là những kĩ năng cần cho cuộc sống mà ta thường gọi là kĩ năng sống. Vì vậy có thể nói, kĩ năng sống của học sinh chỉ có thể hình thành hoạt động học tập và giảng dạy cũng như các hoạt động giáo dục khác trong nhà trường. Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là rất cần thiết, giúp các em rèn luyện hành vi có trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, cộng đồng và Tổ quốc, giúp các em có khả năng ứng phó tích cực trước những tình huống của cuộc sống, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với gia đình, bạn bè và mọi người, sống tích cực chủ động an toàn hài hòa và lành mạnh. Những năm gần đây việc giáo dục kĩ năng sống đã được đưa vào dạy trong các trường phổ thông dưới nhiều hình thức khác nhau. Đặc biệt rèn luyện những kĩ năng sống cho học sinh được xác định là một trong những nội dung cơ bản của phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Từ năm học 2010 – 2011, Bộ giáo dục đã đưa giáo dục kĩ năng sống vào một số môn học trong nhà trường nhằm giáo dục cho học sinh một cách toàn diện hơn, học sinh không chỉ vững về mặt kiến thức mà còn có khả năng ứng xử nhanh nhạy trong cuộc sống. Có thể nói kĩ năng sống chính là những nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành thái độ, hành vi thói quen tích cực lành mạnh. Vậy làm thế nào để chúng ta giáo dục kĩ năng sống cho học sinh? Tôi nghĩ có nhiều phương pháp, nhiều cách thức để thực hiện. Trong bài viết này tôi xin đưa ra một số kinh nghiệm “ Đưa kĩ năng sống vào các hoạt động giáo dục đối với học sinh lớp 2 để góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động giáo dục kĩ năng sống trong nhà trường đồng thời góp phần vào thực hiện mục tiêu giáo dục con người phát triển toàn diện về đức, trí , thể, mĩ trên cơ sở tiếp thu được kĩ năng sống đầy đủ. 2. Mục đích nghiên cứu Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh giúp cho học sinh thích ứng với môi trường xã hội, tự giải quyết được một số vấn đề thiết thực trong cuộc sống như vấn đề sức khỏe, môi trường, tệ nạn xã hội,…để các em tự tin, chủ động không bị quá phụ thuộc vào người lớn mà vẩn có thể bảo vệ mình, tự đem lại lợi ích chính đáng , điều kiện thuận lợi cho bản thân mình rèn luyện học tập phấn đấu vươn lên. Vì vậy có thể nói kĩ năng sống của học sinh chỉ có được hình thành thông qua hoạt động học tập và giảng dạy củng như các hoạt động giáo dục khác trong nhà trường . Trong đó hoạt động giáo dục NGLL là một trong những hoạt động có ý nghĩa rất quan trọng trong việc rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. HĐGDNGLL tạo điều kiện cho học sinh tiếp súc và mở rộng ứng dụng thực tế, trải nghiệm được nhiều vấn đề trong các hoạt động xã hội đồng thời gây hứng thú trong học tập. 3. Đối tượng nghiên cứu “ Đưa kĩ năng sống vào các hoạt động giáo dục đối với học sinh lớp 2” 4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lí thuyết. - Phương pháp điều tra khảo sát thực tế thu thập thông tin. II. NỘI DUNG 1.Cơ sở lý luận Kĩ năng sống là những trải nghiệm có hiệu quả nhất, giúp giải quyết hoặc đáp ứng các nhu cầu cụ thể, trong suốt quá trình tồn tại và phát triển của con người, kĩ năng sống bao gồm cả hành vi vận động của cơ thể và tư duy trong não bộ con người, Kĩ năng sống có thể hình thành một cách tự nhiên, thông qua giáo dục hoặc rèn luyện của con người. * Phân loại kĩ năng sống: kĩ năng sống được chia làm 2 loại: Kĩ năng cơ bản và kĩ năng nâng cao. + Kĩ năng cơ bản gồm kĩ năng nghe, nói, đọc, viết, múa, hát, đi, đứng, chạy, nhảy. + Kĩ năng nâng cao là sự kế thừa và phát triển các kĩ năng cơ bản dưới một dạng thức mới hơn. Nó bao gồm: Các kĩ năng duy tư logic, sang tạo, suy nghĩ nhiều chiều, phân tích tổng hợp so sánh, nêu khái niệm đặt câu hỏi…ở tiểu học, đối với các lớp đầu cấp kĩ năng cơ bản được xem trọng, còn các lớp cuối cấp nâng dần cho các em về kĩ năng nâng cao. Theo đó học sinh cần được tập chung rèn luyện 2 nhóm kĩ năng sống sau đây. * Nhóm kĩ năng giao tiếp - hòa nhập cuộc sống - Các em biết giới thiệu về bản thân, về gia đình, về trường lớp, bạn bè về thầy cô giáo. - Biết chào hỏi lễ phép trong nhà trường, ở nhà và ở nơi công cộng. - Biết nói lời cảm ơn xin lỗi . Thực tế trong nhà trường thông qua môn Đạo đức, các hoạt động tập thể học sinh được dạy cách lễ phép nhưng khi đi vào thực tế nhiều em thiếu kĩ năng giao tiếp, không có thói quen chào hỏi, tự giới thiệu 2 mình với người khác, thậm chí có nhiều em không dám nói hoặc không biết nói lời xin lỗi khi các em làm sai. - Biết phân biệt hành vi đúng sai, phòng tránh tai nạn . Đây là kĩ năng quan trọng mà không phải em nào cũng xử lý được nếu chúng ta không rèn luyện thường ngày. * Nhóm kĩ năng trong học tập, lao động – vui chơi giải trí. - Các kĩ năng nghe, đọc, nói, viết kĩ năng quan sát, kĩ năng đưa ra ý kiến chia sẻ trong nhóm. - kĩ năng giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh chung. - Kĩ năng kiểm soát tình cảm, kĩ năng kìm chế thói hư tật xấu, sở thích cá nhân có hại cho mình và cho người khác. - Kĩ năng hoạt động nhóm trong học tập, vui chơi và lao động. Đối với học sinh tiểu học, việc hình thành các kĩ năng cơ bản trong học tập và sinh hoạt là vô cùng quan trọng ảnh hưởng tới quá trình hình thành và phát triển nhân cách sau này. Hiện nay chúng ta vẩn thường hay nói đến việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh, giáo dục kĩ năng sống tức là giáo dục toàn diện giúp các em biết ứng xử có văn hóa, biết cách xử lý những tình huống xảy ra trong tình huống. 2. Thực trạng việc thực hiện giáo dục kĩ năng sống 2.1Thực trạng xã hội hiện nay Trong xã hội hiện đại, chúng ta phải đối diện với việc khi xã hội có gì, trong nhà trường có đó. Hệ quả là, những vụ án giết người dã man, cố ý gây thương tích mà đối tượng gây án là học sinh không còn hiếm. Việc bùng phát hiện tượng học sinh phổ thông hút thuốc, uống rượu, tiêm chính ma túy, quan hệ tình dục sớm,... thậm chí là tự sát khi gặp vướng mắc trong cuộc sống cũng khiến chúng ta phải quy nghĩ. Nhiều em học giỏi, nhưng ngoài điểm số cao, khả năng tự chủ và kỹ năng giao tiếp rất kém. Và dường như câu chuyện kỹ năng sống theo trào lưu, a dua và đua đòi theo cái xấu, cái tiêu cực đang là thực tế nhức nhối. Bởi theo các chuyên gia giáo dục cho rằng, học sinh chưa bao giờ được dạy cách đương đầu với những khó khăn của cuộc sống như cha mẹ ly hôn, gia đình phá sản, kết quả học tập kém.... Các em không được dạy để hiểu về giá trị cuộc sống. Trong khi đó, nội dung giáo dục trong các nhà trường tiểu học hiện nay còn xem trọng việc dạy chữ, chưa chú trọng đúng mức dạy làm người, nhất là việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Một số bộ phận giáo viện đến lớp chỉ lo mỗi việc dạy cho hết kiến thức, hết giờ thì ra khỏi lớp một cách vô cảm... Năm bắt nhu cầu xã hội, hàng loạt các trung tâm, khóa học dạy kĩ năng sống đua nhau mọc lên. Các trung tâm này, chiêu sinh đủ mọi lứa tuổi. Mức học phí cũng đủ mức, tùy theo các chương trình, các khóa học... Hầu hết, nội dung các chương trình học vẫn nặng về lý thuyết, kết hợp hỏi - đáp, giống như sinh hoạt chuyên đề tập thể hơn là thực hành để rèn luyện hay sở hữu kĩ năng. Gần đây, có thêm một số công ty dạy kĩ năng sống nhưng nội dung vẫn chỉ loanh quanh ở các kĩ năng như giao tiếp, thuyết trình, MC... 2.2 Thực trạng kĩ năng sống của học sinh Trường Điện Biên 2 hiện nay 3 Qua tìm hiểu, tôi được biết học sinh tiểu học nói chung cũng như học sinh Trường Tiểu học Điện Biên 2 nói riêng hiện nay các em sống trong hai môi trường có hoàn cảnh khác nhau: một là em được sự quan tâm chăm sóc quá sức của phụ huynh vì gia đình ít con, kinh tế ổn định; hai là những em sống trong gia đình với nhiều lo toan cho cuộc sống mưu sinh, phụ huynh không có thời gian chăm sóc con cái. Cả hai môi trường hoàn cảnh khác nhau ấy đều mang đến thiếu sót lớn trong từng bước trưởng thành, đó là kĩ năng sống. Các gia đình thường coi trọng điểm số các bộ môn, tạo thành sức ép buộc học sinh chỉ nghỉ đến chuyện phải học để có điểm số cao. - Đối với các em được sự chăm sóc quá chu đáo thì các em thường lệ thuộc vào người khác, khi gặp những tình huống thực tế trong cuộc sống thường xử lý kém nhanh nhạy. - Những em sống trong gia đình ít nhận được sự quan tâm chăm sóc của cha mẹ thường có những hành vi bột phát nhiều khi không kiểm soát được hành động của mình. - Đặc biệt đối với học sinh lớp 2 nói riêng, tuy mới ở độ tuổi 7 - 8 trong khi những hiểu biết cũng như kĩ năng sống các em lại vô cùng non nớt, đây thực sự là một vấn đề đáng lo ngại. - Vì vậy việc giáo kĩ năng sống cho học sinh tiểu học thông qua học tập, sinh hoạt ở trường là điều hết sức cần thiết. 2.3 Việc giáo viên giáo dục kĩ năng sống cho học sinh Ngay từ khi Bộ giáo dục và Đào tạo chỉ đạo về giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số môn học và các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, giáo viên đã thực hiện tích cực hơn việc đưa kĩ năng sống vào bài dạy, tuy nhiên cũng đang còn lúng túng, có những bài chưa thực hiện triệt để hết những kĩ năng sống cần giáo dục cho học sinh, nhất là đối với các kĩ năng nâng cao thông qua bài học đó. Đôi khi giáo viên chỉ chú trọng vào kiến thức đã lãng quên nhiệm vụ giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua các bài giảng. Mặc dù việc rèn kĩ năng sống cho học sinh đã được đưa vào mục tiêu ở nhiều tiết học của một số bộ môn nhưng vẫn chưa được đông đảo giáo viên chú trọng. Phần đông giáo viên còn nhiều lúng túng trong việc tổ chức giáo dục kĩ năng sống thông qua các hoạt động tích hợp, chưa tận dụng hoặc có thực hiện song không mang ý nghĩa hình thành và phát triển kĩ năng sống trong giảng dạy các môn học. Mặt khác, về kiến thức thì giáo viên có thể truyền đạt nhưng đã gọi là kĩ năng thì đòi hỏi phải thực hành thao tác. trong khi đó phần lớn giáo viên còn chưa thực sự thành thạo trong việc sử dụng các phương pháp đa dạng để rèn luyện học sinh, chưa kể bản thân họ cũng chưa sở hữu một số kĩ năng yêu cầu giảng dạy cho học sinh. 2.4 Chương trình: Dạy kĩ năng sống trong giai đoạn hiện nay là một yêu cầu cấp thiết ở các trường phổ thông nói chung và bậc tiểu học nói riêng. Nội dung về rèn luyện kĩ năng sống chưa được đưa vào thành một chương trình riêng mà hiện nay Thực 4 hành Giáo dục kĩ năng sống được dạy riêng 2 tiết/ tháng theo công văn của Sở giáo dục, còn lại chủ yếu là dạy lồng ghép trong các tiết đạo đức, Tiếng Việt, khoa học và trong tổ chức các hoạt động. Với thời lượng như vậy, nếu giáo viên không nỗ lực thì việc học sinh được trang bị đầy đủ các kí năng sống sẽ gặp khó khăn. Trong thực tế giáo viên cũng nhận thấy rằng rất nhiều kĩ năng sống đã được hình thành và phát triển cho học ngay trong bài giảng, tuy nhiên những kí năng này chưa được đề cập một cách rõ ràng với tư cách là kĩ năng sống mà chỉ ở dạng các kĩ năng cơ bản cần thiết của bộ môn, chẳng hạn kĩ năng phát hiện và giải quyết vấn đề, kĩ năng tư duy, kĩ năng giao tiếp cùng các kĩ năng phòng chống thiên tai, dịch bệnh,... Mặt khác, tổ chức giáo dục kĩ năng sống có những đặc thù riêng khác với các hoạt động giáo dục khác, nội dung giáo dục không chỉ diễn ra trong môn học mà còn thông qua một số hoạt động khác (hoạt động ngoài giờ lên lớp, các câu lạc bộ,...) cho nên phải tính đến cơ sở vật chất, kinh phí thực hiện. 3.Biện pháp thực hiện Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức của giáo viên trong việc đua giáo dục kĩ năng sống vào bài dạy. 1. Người giáo viên cần hiểu tầm quan trọng của việc rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. Đối với học sinh tiểu học, việc hình thành kĩ năng cơ bản trong học tập và sinh hoạt là vô cùng quan trọng ảnh hưởng tới quá trình hình thành và phát triển nhân cách sau này. Vì vậy, giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là một việc làm rất quan trọng và cần thiết. Điều đó giúp hình thành nhân cách học sinh, giúp các em tự tin, chủ động củng như khả năng phản ứng, xử lý các tình huống trong cuộc sống một cách linh hoạt và nhạy bén. Dạy kĩ năng sống cho học sinh tiểu học là sự chuẩn bị cho tuổi trưởng thành của các em, kĩ năng sống sẽ giúp các em có được những trải nghiệm thành công. Khi tham gia vào bất kì hoạt động nghề nghiệp nào phục vụ cho cuộc sống đều đòi hỏi chúng ta phải thỏa mãn những kĩ năng tương ứng. Rèn luyện kĩ năng ứng xử thân thiện trong mọi tình huống, thói quen và kĩ năng năng làm việc theo nhóm, kĩ năng hoạt động xã hội khác. kĩ năng sống cần thiết cho mọi người trong cuộc sống, tự quản bản thân, tự lực trong cuộc sống, học tập. Các kĩ năng sống không phải tự nhiên mà có, chúng được hình thành trong quá trình học tập, rèn luyện hàng ngày trong cuộc sống. Quá trình hình thành diễn ra cả trong và ngoài hệ thống giáo dục, các kĩ năng sống không độc lập mà có liên quan củng cố cho nhau, ví dụ kĩ năng tư duy sáng tạo, kĩ năng ra quyết định, kĩ năng sống vừa mang tính cá nhân vừa mang tính xã hội ( Sự phát triển của xã hội, truyền thống văn hóa của gia đình của cộng đồng dân tộc). 2. Giáo viên cần nắm vững một số kĩ năng sống cơ bản rèn luyện cho học sinh . 5 * Kĩ năng giao tiếp: Học sinh biết được kĩ năng cần thiết khi giao tiếp có khả năng thực hành giao tiếp có hiệu quả, biết lắng nghe và tôn trọng ý kiến của người khác. * Kĩ năng tự nhận thức: Biết nhận thức và thể hiện bản thân mình ( tính cách, thói quen, thái độ, suy nghĩ cảm súc, nhu cầu…) có thể đánh giá mặt tốt và mặt chưa tốt của bản thân ( Điểm tích cực , mặt hạn chế, sở trường….). Hiểu về nguy cơ và các yếu tố làm tăng nguy cơ ( môi trường, phim ảnh, tình huống nguy hiểm, bạn bè….) và những yếu tố mang tính bảo vệ ( bạn bè, gia đình, nhà trường…). * Kĩ năng xác định giá trị: Hiểu rõ những thái độ niềm tin, chính kiến, tình cảm suy nghĩ của bản thân, thấy rõ ý nghĩa của việc hình thành kĩ năng xác định giá trị cho bản thân và biết tôn trọng giá trị người khác. * Kĩ Năng kiên định: Biết rõ mình muốn gì, cần gì có thể nói lên điều mình muốn và cần gì, tin rằng mình có giá trị, cố gắng quyết tâm để lo cho nhu cầu đồng thời đảm bảo sự an toàn cho mình. 3. Giáo viên cần xác định đúng mục tiêu, nội dung giáo dục kĩ năng sống cho học sinh a. Mục tiêu giáo dục kĩ năng sống cho học sinh Trang bị cho học sinh những kiến thức, giá trị thái độ và kĩ năng phù hợp, trên cơ sở đó hình thành cho học sinh những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực, loại bỏ những hành vi thói quen tiêu cực trong các mối quan hệ, các tình huống và hoạt động hàng ngày. Tạo cơ hội thuận lợi để học sinh thực hiện tốt quyền, bổn phận của mình và phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức. b. Nội dung giáo dục kĩ năng sống cho học sinh Rèn luyện kĩ năng ứng xử thân thiện trong mọi tình huống, thói quen và kĩ năng làm việc theo nhóm, kĩ năng hoạt động xã hội. Giáo dục cho học sinh thói quen rèn luyện sức khỏe, ý thức bảo vệ bản thân, phòng ngừa tai nạn giao thong, đuối nước và các tệ nạn xã hội. Rèn luyện kĩ năng ứng xử văn hóa, ý thức chung sống thân thiện giải quyết tình huống mâu thuẩn, xung đột có thái độ lên án kiên quyết hành vi bạo lực, lạm dụng các hình thức trừng phạt học sinh. Biện pháp 2: Thực hiện triệt để và hiệu quả việc lồng ghép giáo dục kĩ năng sống vào trong các bài học. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thấy được tính cấp thiết của việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong giai đoạn hiện nay vì thế đã có các công văn yêu cầu việc lồng ghép kĩ năng sống vào một số môn học ( bắt buộc ) như: Đạo đức, Khoa học, Tự nhiên và xã hội, Tiếng việt. Việc đưa kĩ năng sống vào bài học không phải hình thức như một số giáo viên nghĩ là chỉ đưa giáo dục kĩ năng sống vào phần mục tiêu bài học để nhằm phục vụ cho công tác kiểm tra bài soạn của giáo viên mà đây là một loại hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua bài giảng của giáo viên. Công việc giáo dục kĩ năng sống cho học 6 sinh thông qua các tiết học phải được thực hiện một cách triệt để ở tất cả các khâu để đạt hiệu quả cao nhất, tránh hình thức, cụ thể: + Xác định tiết dạy có giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. + Xác định các kĩ năng sống cần được giáo dục trong bài, đưa vào các mục tiêu tiết dạy. + Xác định các hoạt động cần đưa giáo dục kĩ năng sống vào. + Tổ chức các hoạt động để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. + Học sinh được thực hành kĩ năng sống qua các hoạt động. Việc thực hiện theo đúng các bước như trên làm hiệu quả việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh được nâng lên. - Giáo viên cần đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính độc lập, sáng tạo của học sinh gắn với thực tiễn, có tài liệu bổ trợ phong phú, sử dụng thiết bị dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, luôn tạo cho các em tính chủ động, tích cực, hứng thú trong học tập. - Thống nhất mục tiêu giảng dạy môn Đạo đức nhất là hình thành các hành vi đạo đức ở lớp 2 giáo viên chủ nhiệm làm tốt công tác kiểm tra đánh giá phân loại hạnh kiểm của học sinh, rèn cho học sinh khả năng tự học tự chăm sóc bản thân biết lễ phép, hiếu thảo, tự phục vụ bữa ăn và vệ sinh cá nhân. - Qua từng tiết dạy giáo viên hướng dẫn học sinh Kĩ năng làm việc theo nhóm: Biết cách phân công công việc, lắng nghe ý kiến người khác, tranh luận, biết chấp nhận đúng sai, thống nhất ý kiến, thực hiện đúng ý kiến đã thống nhất. Đây là kĩ năng hết sức cần thiết khi các em trưởng thành, làm việc trong tập thể. Ở môn kĩ thuật, giáo viên cần giáo dục kĩ năng tự phục vụ bởi ở gia đình, các em thường được cha mẹ, người giúp việc làm thay hoặc không có thời gian gần gủi để hướng dẫn. Thầy cô cần cho học sinh thấy rằng việc khâu may, nấu cơm, luộc rau, lắp ráp mạch điện đơn giản…hết sức cần thiết cho bản thân các em vì chẳng những có thể phụ giúp cha mẹ khi bận mà còn là hành trang khi các em đi học xa nhà sau này không có người chăm lo. Trong các bài học Đạo đức, chúng ta có thể hướng dẫn, tập dẫn cho các em kĩ năng ra quyết định, kĩ năng kiện định như nói không với thuốc lá, ma túy, rượu,... dứt khoát với những lời dụ dỗ, lôi kéo vào những thói hư tật xấu. Ở môn đạo đức, giáo viên rất dễ dàng nâng cao kĩ năng giao tiếp - tự nhận thức như kính trọng, biết ơn ông bà, cha mẹ, thầy cô, thương binh - liệt sỹ, những người lao động... bằng những thái độ, hành vi, việc làm nhỏ hàng ngày. Các em biết quan tâm chăm sóc ông bà, cha mẹ, anh chị; biết giúp đỡ người già, em nhỏ, bàn bè; biết xác định các giá trị hành vi đạo đức. - Thực hiện nghiêm túc việc đưa các kĩ năng sống vào mục tiêu cụ thể từng môn học, bài học mà tập trung nhiều nhất là môn Đạo Đức, Tiếng Việt và Tự Nhiên Xã Hội - Sau khi đưa ra các kĩ năng sống vào mục tiêu bài học, giáo viên cần thiết kế các hoạt động dạy học thiết thực để đảm bảo việc thực hiện các mục tiêu này và quan trọng nhất là cần phải tổ chức cho học sinh được thực hành rèn luyện kỹ năng đã đặt ra Một số ví dụ minh họa cụ thể: 7 Ví dụ 1: Bài: Kho báu. Kể chuyện lớp 2 a. Xác định mục tiêu: - Dựa vào trí nhớ và gợi ý, kể lại được từng đoạn và toàn bộ câu chuyện bằng lời của mình với giọng điệu thích hợp, biết kết hợp, lời kể với điệu bộ, nét mặt. - Có khả năng tập trung theo dõi bạn kể và hiểu nội dung câu chuyện - Có khả năng tập trung theo dõi lời kể của các bạn, kể tiếp được lời của bạn * Các kỹ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài: - Tự nhận thức - Giao tiếp ứng xử phù hợp - Xác định giá trị bản thân - Lắng nghe phản hồi tích cực b. Lồng ghép vào các hoạt động dạy học Hoạt động 3: Học sinh kể câu chuyện - Một học sinh đọc 3 yêu cầu của tiết kể chuyện, giáo viên hướng dẫn học sinh thực hiện lần lượt từng yêu cầu: * Yêu cầu 1: - Một học sinh đọc lại yêu cầu 1 - Giáo viên yêu cầu học sinh quan sát tranh minh họa kể lại câu chuyện - Học sinh kể lại từng đoạn câu chuyện theo gợi ý cho bạn cùng nghe - Giáo viên bổ sung góp ý, khen gợi những học sinh kể tốt. * Yêu cầu 2,3: - Một học sinh đọc lại yêu cầu - Cho học sinh kể - Học sinh thi nhau kể - Cả lớp và giáo viên nhận xét - Học sinh thực hành kể chuyện trong nhóm và kể cho nhau nghe (Đây chính là được thực hành khả năng giao tiếp tư duy sáng tạo lắng nghe phản hồi tích cực. Sau khi học sinh kể chuyện xong giáo viên tổ chức cho học sinh hoạt động liên hệ bản thân ( Đây là thực hành kỹ năng tự nhận thức được điểm mạnh điểm yếu của bản thân, biết cư xử đúng mực) Ví dụ 2: Bài: Giúp đỡ người khuyết tật a. Xác định mục đích - Hiểu vì sao giúp đỡ người khuyết tật? Cần làm gì để giúp đỡ người khuyết tật? Trẻ em khuyết tật có quyền được đối xử bình đẳng, có quyền được hỗ trợ, giúp đỡ. - Học sinh có thái độ thông cảm, không phân biệt đối xử với người tàn tật * Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài - Kĩ năng thể hiện sự thông cảm với người khuyết tật - Kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề phù hợp với các tình huống - Kĩ năng thu thập và xử lý thông tin về các hoạt động giúp đỡ người khuyết tật. b. Lồng ghép vào các hoạt động dạy học 8 Hoạt động 2: Thảo luận phân tích thông tin - Học sinh quan sát các bức tranh + Em thấy những gì trong bức tranh? + ND tranh nói lên điều gì? + Vì sao các bạn phải làm như vậy? - Giáo viên cho từng cặp học sinh thảo luận - Đại diện mỗi nhóm trình bày - nhóm khác bổ sung. - Giáo viên giúp đỡ học sinh rút ra kết luận: Chúng ta cần giúp đỡ banh khuyết tật để các bạn có thể thực hiện quyền được học tập. Ví dụ 3: Bài: Gia đình Môn: Tự nhiên - Xã hội lớp 2 a. Xác định mục tiêu - Kể được một số công việc thường ngày của từng người trong gia đình - Biết được các thành viên trong gia đình cần cùng nhau chia sẻ công việc nhà * Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục: - Kĩ năng tự nhận thức. - Kĩ năng làm chủ bản thân - Kĩ năng hợp tác phát triển - Kĩ năng giao tiếp thông qua các hoạt động học tập b. Lồng ghép vào các hoạt động dạy học Hoạt động 2: Thảo luận theo tranh - Cho các nhóm thảo luận - Đại diện nhóm trình bày trước lớp + Sau khi các nhóm thể hiện, nhóm khác bổ sung cách giải quyết và giáo viên hướng dẫn. Đưa ra kết luận: Gia đình nhà Mai gồm có: Ông, bà, mẹ và em trai của Mai, mọi người trong gia đình phải yêu thương giúp đỡ lẫn nhau.... Hoạt động 3: Học sinh nói về công việc thường ngày của những người trong gia đình. - Học sinh nhớ lại công việc từng người trong gia đình mình. - Học sinh thảo luận theo nhóm 4 - Kể lại công việc của từng người trong gia đình mình cho bạn nghe và so sánh - Đại diện nhóm trình bày trước lớp (Nhận xét) Kết luận: Mỗi người đều có một gia đình, tham gia công việc gia đình là bổn phận và trách nhiệm của từng người trong gia đình, mỗi người trong gia đình đều phải yêu thương quan tâm giúp đỡ lẫn nhau và làm tốt nhiệm vụ của mình góp phần xây dựng gia đình vui vẻ, hạnh phúc. Ví dụ 4: Bài: Kho báu Môn Tiếng việt lớp 2 a. Xác định mục tiêu: - Biết đọc trôi chảy, lưu loát toàn bài 9 - Hiểu lời khuyên của câu chuyện. Ai quý đất đai, ai chăm chỉ lao động trên ruộng đồng người đó có cuộc sống ấm no hạnh phúc. - Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục trong bài học - Tự nhận thức (nhận thức về mình, về phẩm chất....) - Xác định giá trị bản thân - Kĩ năng lắng nghe, tích cực b. Lồng ghép vào hoạt động dạy học Hoạt động 3: Tìm hiểu bài Tìm những hình ảnh so sánh nói lên sự cần cù, chịu khó của vợ chồng người nông dân ( Hai vợ chồng bác nông dân rất chăm chỉ chịu khó hai sương một nắng) - Trước khi mất người cha cho các con biết điều gì? (Ruộng nhà mình có một kho báu, các con hãy đào lên mà dùng) - Theo người cha hai người con đã làm gì? Hai người con đào bới cả hai đám ruộng mà chẳng thấy kho báu đâu) - Vì sao mấy vụ bội thu? (Đất đã được làm kĩ) - Câu chuyện muốn khuyên chúng ta điều gì? (Chăm chỉ lao động đồng ruộng người đó có cuộc sống ấm no hạnh phúc) (Giáo viên không chỉ hướng dẫn học sinh tìm hiểu các nhân vật trong bài mà còn cho học sinh biết được tình cảm của hai anh em biết nhường nhịn cho nhau , biết sự công bằng). Từ đó học sinh nhận biết và điều chỉnh cảm xúc của mình. Đây là học sinh được thực hành kĩ năng kiểm soát cảm xúc, tự nhận thức (tự nhận thức về mình) xác định giá trị bản thân lắng nghe tích cực. Biện pháp 3: Tích cực rèn kĩ năng sống cho học sinh trong tiết học thực hành giáo dục kĩ năng sống. Trong năm học 2013 - 2014, theo công văn của Sở giáo dục, nhà trường đã chỉ đạo giáo viên thực hiện dạy Thực hành giáo dục kĩ năng sống cho học sinh với thời lượng 2 tiết/tháng. Phụ thuộc vào nội dung của các chủ đề để giáo viên có thể dạy mỗi chủ đề trong thời lượng từ 1 -2 tiết. Mỗi tiết học đề có hệ thống bài tập với các nội dung mang tính chất giải trí học mà chơi, chơi mà học thông qua các trò chơi và những câu chuyện thú vị nhưng cũng đầy ý nghĩa. Trước đây việc giáo dục kĩ năng sống thực hiện qua việc dạy lồng ghép trong các bài học, nay có thêm một tiết học riêng nên đây vẫn là một tiết học khá mới mẻ. Vì vậy, trước hết bản thân mỗi giáo viên cần có sự chuẩn bị chu đáo cho tiết học bằng cách nghiêm cứu kĩ bài để xác định rõ mục tiêu và lên kế hoạch dạy học cho phù hợp với điều kiện lớp học, phù hợp với đối tượng học sinh và phát huy được tối ưu việc rèn kĩ năng sống cho học sinh. Bên cạnh đó, giáo viên cần phải nhiệt tình và thực hiện nghiêm túc kế hoạch, không thực hiện qua loa, đại khái kém hiệu quả. Mặt khác trong quá trình hướng dẫn học sinh tham gia các hoạt động trong tiết học này, giáo viên cần phải chú ý quan sát đến các đối tượng học sinh, đặc biệt là những học sinh nhút nhát, thiếu tự tin ngại tham gia các trò chơi hoặc các hoạt động thể hiện năng lực cá nhân thì giáo viên 10 cần động viên, khích lệ để các em quen dần. Đặc biệt phải sắp xếp để trong mỗi hoạt động tất cả học sinh đều có thể tham gia và tham gia có hiệu quả. Việc chuẩn bị trước khi thực hiện các hoạt động của giáo viên là rất quan trọng, nó phải là quá trình hoạt động vô cùng nghiêm túc và đầy sáng tạo, như vậy việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh được thực hiện một cách chuyên môn hơn và chuyên sâu hơn. Giáo viên cần hướng dẫn khả năng ứng phó, ứng biến trước nhiều tình huống không phải là nguy hiểm nhưng tiềm tàng mối nguy hiểm, bởi vì nếu các em biết cách ứng xử phù hợp thì thiệt hại sẽ là nhỏ nhất. Kĩ năng sử dụng vật dụng nguy hiểm củng khá quan trọng, những vật dụng này có khả năng gây sát thương nhưng lại không thể thiếu trong cuộc sống như: dao, kéo, đinh, búa, điện…sử dụng những vật dụng này một cách an toàn là đích mà ai củng muốn học, cha mẹ có thể nhiều lần bị thương nên biết và khéo léo trong việc sử dụng, nhưng trẻ con chưa va chạm nên rất cần phải học. Khi tai nạn hay tình huống nguy hiểm xảy ra lúc bấy giờ việc cần làm là phải biết cách thoát khỏi nơi nguy hiểm một cách an toàn và hiệu quả trong cuộc sống thực tế. Ở trường Tiểu học Điện Biên 2 việc thực hiện dạy thực hành giáo dục kĩ năng sống qua các tiết học riêng được bắt đầu từ học kì 2 của năm học 2013 – 2014 mặc dù thời gian chưa phải là nhiều nhưng rất hiệu quả có thể nhận thấy rất rõ nét, các em không chỉ rất hứng thú với các tiết học này mà đây thực sự là cơ hội rất tốt cho các em được rèn luyện các kĩ năng sống cho bản thân. Biện pháp 4: Tích cực thực hiện giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong các hoạt động của nhà trường và địa phương Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua các hoạt động ở nhà trường và địa phương là điều hết sức cần thiết cho tương lai các em. Để đạt được điều đó, giáo viên cần kiên trì, quyết tâm thực hiện từng bước và liên tục không chỉ trong suốt quá trình giảng dạy mà còn trong việc tổ chức hoạt động ngoại khóa cho học sinh cụ thể như sau: Tổ chức hoạt động ngoại khóa ở phạm vi lớp khối của mình. Mỗi năm học sẽ có một số chủ đề rèn luyện kĩ năng sống được triển khai. Đưa trò chơi dân gian, hát dân ca và loại hình sinh hoạt văn hóa dân gian vào trường học, tổ chức các cuộc thi vẽ theo chủ đề, vẽ tự do,... qua đó mà rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. Giáo viên chủ nhiệm phải làm tốt công ác chủ nhiệm mà nhà trường phân công, thường xuyên thay đổi các hình thức sinh hoạt lớp. Tổ chức lớp cũng nên đổi mới, luân phiên nhau cho các em làm lớp trưởng, tổ trưởng, không nên trong năm hoc chỉ để một em làm lớp trưởng. Lớp trưởng, lớp phó, tổ trưởng, tổ phó cần thay đổi theo từng tháng để từng học sinh biết được các công việc của người lãnh đạo, các khó khăn gặp phải và xử lý ra sao.... Đồng thời biết thông cảm với công việc của người chỉ huy. Qua đó rèn cho các em những kĩ năng chỉ huy lãnh đạo cần thiết. Các buổi chào cờ đầu tuần không chỉ là đánh giá xếp loại nền nếp, học tập, các buổi hoạt động giáo dục trong tuần qua, triển khai kế hoạch tuần tới mà 11 cần thay đổi hình thức buổi lễ chào cờ một cách sáng tạo, rèn luyện các kĩ năng cho học sinh. Chẳng hạn như để các em được thay mặt lớp trực đánh giá, nhận xét thêm phần giao lưu với toàn trường qua các tiết mục văn nghệ, kể chuyện, câu đố. trò chơi, tiểu phẩm về an toàn giao thông ... do chính các em đứng ra tổ chức dưới sự giúp đỡ và hướng dẫn của giáo viên chủ nhiệm. Xây dựng trường, lớp xanh - sạch - đẹp - an toàn. Trong đó cần chú trọng tạo môi trường tự nhiên gần gũi với cuộc sống như trồng cây thuốc nam, các câu khẩu hiệu ở các cây xanh, bồn hoa để thông qua đó mà giáo dục ý thức bảo vệ môi trường ở các em. Tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp, các cuộc thi bằng các hình thức như Rung chuông vàng, Khéo tay hay làm, Khám phá khoa học,.... Giáo viên cần tích cực hướng dẫn học sinh tìm hiều về di tích lịch sử,các di tích văn hóa, lễ hội truyền thống ở địa phương, tập làm hướng dẫn viên du lịch, tìm hiểu lịch sử của Đoàn, Đội thiếu niên; Tìm hiểu về mức độ ô nhiễm môi trường; tìm hiểu về các loại hoa, loại cây, các thực phẩm sạch,.... Trong 3 năm học gần đây, được lãnh đạo nhà trường tạo điều kiện và đứng ra tổ chức giáo viên trường tiểu học Điện Biên 2 chúng tôi đã có rất nhiều cơ hội để kết hợp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua nhiều hoạt động ngoại khóa. Học sinh được tham gia thi Rung chuông vàng, vui trung thu, thi lớp học thân thiện, các lớp thi tiếng hát và kể chuyện với nhau. Ngoài việc tham gia đầy đủ các hoạt động mà nhà trường tổ chức, giáo viên chủ nhiệm còn cần sáng tạo thêm các hoạt động riêng cho lớp mình sát với yêu cầu của việc rèn luyện, giáo dục kĩ năng sống. Các hoạt động ngoại khóa nói trên không chỉ giúp các em thỏa mãn tinh thần và rèn luyện một số phẩm chất như tính tổ chức, kĩ luật, có trách nhiệm mà còn góp phần hình thành cho các em kĩ năng mạnh dạn, tự tin diễn thuyết trước đám đông, đây là một trong những kĩ năng rất quan trọng trong xu thế toàn cầu hóa, đồng thời còn rèn cho các em kĩ năng trao đổi, tìm ra hướng đi đúng, những cách ứng xử hay,….. Biện pháp 5: rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh trong việc thực hiện các nề nếp. Học sinh tiểu học ở thành phố nói chung củng như học sinh ở trường Điện Biên 2 nói riêng, đa số các em học bán trú tại trường nên phần lớn thời gian và hoạt động của các em gắn với nhà trường, với bạn bè và thầy cô giáo. Vì vậy bản thân mỗi giáo viên cần xác định rèn kĩ năng sống cho học sinh không chỉ dừng lại trong mỗi tiết dạy trên lớp mà cần mở rộng trong mọi thời gian hoạt động sinh hoạt của các em tại trường đồng thời nhắ nhở các em duy trì thực hiện tại gia đình. Trong sinh hoạt hàng ngày giáo viên cần chú ý nâng cao kĩ năng giao tiếp tự nhận thức cho các em biết sử dụng đúng các quy tắc, chào hỏi, xin phép, cảm ơn, xin lỗi, yêu cầu, biết cảm thông, biết chia sẽ buồn vui với mọi người, biết cách ăn uống, ứng xử với các bạn khi ngồi vào bàn ăn, chẳng hạn trước khi ăn học sinh biết xếp hàng đi rửa tay, biết mời cô giáo, mời các bạn, biết xếp gọn 12 khay thìa vào đúng vị trí quy định sau khi ăn xong. Biết hợp tác và phân công nhau thực hiện chải và xếp chiếu, chăn, gối sao cho vừa nhanh vừa gọn gàng ngăn nắp trước và sau khi ngủ,…Bên cạnh đó nề nếp đi vệ sinh tại trường giáo viên củng cần rèn cho các em những thói quen cần thiết, đảm bảo cho các em có được ý thức giữ vệ sinh chung ở chỗ đông người, hoặc ngay từ việc các em lên xuống cầu thang trên các phòng học, giáo viên củng không quên nhắc nhở các em khi lên hay khi xuống củng nên đi về phía bên phải của mình, những kĩ năng hành vi tuy đơn giản nhưng giáo viên không thể lơ là mà cần kiên trì nhắc nhở một cách thường xuyên và cụ thể để học sinh luôn hiểu và thực hiện mọi hoạt động trên tinh thần “ Mình vì mọi người, mọi người vì mình ” bởi những hành động việc làm tuy đơn giản song ý nghĩa của chúng lại vô cùng lớn, đó là những hành động việc làm thể hiện những con người không chỉ vững về mặt kiến thức mà còn có khả năng ứng xử trong cuộc sống có nhân cách phát triển toàn diện, chúng không chỉ giúp các em là một học sinh hoàn thiện trong trường học mà còn giúp các em trở thành con người hoàn thiện trong suốt cả trường đời. Giáo viên củng có thể tập dần cho các em kĩ năng đặt mục tiêu từ những việc nhỏ như thói quen dậy sớm tập thể dục, đi học đúng giờ, phụ mẹ việc nhà, giữ lời hứa với mọi người…. Với học sinh tiểu học, thầy cô giáo là người mẹ hiền thứ 2 của các em, các em luôn nghe lời dạy bảo và làm theo những gì thầy cô dạy, thầy cô giáo phải là tấm gương về cách ứng xử văn hóa chuẩn mực trong lời nói và việc làm. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh sẽ khó hơn khi chính thầy cô không phải là một tấm gương. Thực hiện giáo dục kĩ năng sống cho học sinh cũng cần được thông tin đến phụ huynh thấy được tầm quan trọng của kĩ năng sống đối với con em mình, cùng với giáo viên thực hiện, theo dõi, ủng hộ động viên các em. Nếu được sự hổ trợ của phụ huynh học sinh thì việc thực hiện sẽ dễ dàng thành công hơn. 4. kết quả thực hiện Qua khảo sát ở cuối học kỳ I ở lớp 2A5 Trường Tiểu học Điện Biên 2 với chủ đề “ kĩ năng của em” kết quả như sau: Tổng số học sinh 45 Tổng số học sinh 45 Tổng số Kĩ năng tốt SL TL 24 51,1 Có hình thành kĩ năng sống SL TL 15 37,5 Kĩ năng chưa tốt SL TL 3 7,2 Thực hành thảo luận nhóm Biết lắng nghe, hợp tác Chưa biết lắng nghe hay tách ra khỏi nhóm TL TL SL TL 35 83,3 7 16,7 Ứng xử tình huống khi chơi trò chơi tập thể 13 học sinh 45 Biết cách cư xử hài hòa, khá phù hợp SL TL 37 88,1 Hay cãi nhau, xô đẩy bạn khi chơi SL TL 5 11,9 Nội dung giáo dục kĩ năng sống đã được triển khai tích cực tại trường Tiểu học Điện Biên 2 thông qua các chuyên đề bồi dưỡng giáo viên trong nhà trường. Bản thân tôi cùng các đồng nghiệp đã đón nhận và nhiệt tình hưởng ứng vận dụng vào các hoạt động giáo dục trong nhà trường. Nhờ vậy, học sinh đã năng động, tích cực tự tin hơn rất nhiều hoạt động. - Biết phân công, hợp tác với nhau để hoàn thành các nhiệm vụ hoạt động nhóm mà giáo viên phân công. - Biết trình bày ý kiến, suy nghĩ của mình trước tập thể. Biết dùng lý lẽ, dẫn chứng để bảo vệ ý kiến đúng của mình. - Biết tự nhận những ưu điểm của bản thân, biết kiểm điểm những việc mình đã làm được, chưa làm được - Biết tự nhận xét đánh giá về các bạn trong lớp. Tự tin trình bày trước đám đông... - Biết xây dựng tiểu phầm về các tình huống và phân công nhau đóng vai để trình bày tiểu phẩm. Những tiểu phẩm đó được các em thể hiện rất tốt qua từng tiết học đặc biệt là trong các tiết giáo dục ngoài giờ lên lớp Đối với nhà trường, rất nhiều những sân chơi bổ ích đã được mở cho các em tham gia như cuộc thi Rung chuông vàng, thi kể chuyện, thi tiếng hát hay các trò chơi dân gian,... Mọi cuộc thi đều thành công ngoài mong đợi, đều mang đến niềm vui và để lại ấn tượng tốt đẹp không chỉ với các em học sinh mà còn đối với tất cả bậc phụ huynh đồng thời mang lại không ít kinh nghiệm quý báu cho các trường bạn học tập. Các em học sinh đều rất mạnh dạn, hào hứng tham gia các sân chơi, tự tin thể hiện khả năng cũng như kiến thức của mình. Trong năm 2015 - 2016 lớp tôi chủ nhiệm có em Tạ Phương Mai đã đạt giải nhất trong cuộc thi kể chuyện cấp cụm và đạt được giải ba trong cuộc thi Kể chuyện và tiếng hát cấp Thành Phố. Nhà trường tổ chức chấm lớp học thân thiện chào mừng ngày nhà Giáo Việt Nam 20/11. Lớp tôi đã đạt được giải nhất liên tục hai năm liền. Toàn bộ những hoạt động trong các năm của thầy và trò trường Tiểu học Điện Biên 2 cũng đã được Đài truyền hình Thanh Hóa về ghi hình đưa lên phát sóng. Khi các chương trình này, ai cũng đều có nhận thấy các em học sinh đã tham gia trả lời phỏng vấn của các anh chị phóng viên một cách hào hứng và tự tin. Những hoạt động nói trên không chỉ là cơ hội tốt giúp các em rèn luyện và thể hiện kĩ năng sống của bản thân mà còn khẳng định kết quả của sư tích cực nỗ lực cố gắng rèn kĩ năng sống cho học sinh góp phần giáo dục cho các em thành những con người phát triển toàn diện. Chúng tôi cảm nhận được sự sôi nổi, gần gũi, cởi mở của học sinh không chỉ trong mỗi tiết học trên lớp mà còn trong tất cả mọi hoạt động các em tham 14 gia ở trường cũng như tại địa phương. Kế hoạch bài học được soạn cụ thể, sát với đối tượng thực tế, tiết học đã thu hút được sự tham gia nhiệt tình, tích cực của các em. Dưới sự hướng dẫn cởi mở của giáo viên, các em thể hiện được tính chủ động, say mê tìm tòi thể hiện mình và lĩnh hội tri thức. Giáo dục kĩ năng sống đã giúp các em có them vốn sống, kĩ năng xử lý tình huống vận dụng vào thực tế khá tốt từ đó ứng xử nhanh và giải quyết các tình huống liên quan, từ đó biết cảm thông chia sẻ, quan tâm đến bản thân mình và mọi người xung quanh. Cùng với việc triển khai việc thực hiện giáo dục kĩ năng sống trong nhà trường thông qua hình thức lồng ghép, tích hợp trong các môn học, tổ chức các cuộc thi, hoạt động ngoại khóa là việc triển khai hai tuần một tiết học Thực hành giáo dục kĩ năng sống với những chủ đề cụ thể như: Kĩ năng tự phục vụ, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng phòng chống tai nạn thương tích, kĩ năng đảm nhận trách nhiệm, kĩ năng quản lý thời gian, kĩ năng hợp tác, kĩ năng phân tích, kĩ năng thuyết phục người khác….. đã thu được nhiều kết quả bước đầu góp phần nâng cao vốn sống, hiểu biết cho học sinh, nề nếp, kĩ luật lớp học được nâng lên. Bên cạnh đó, thông qua các tiết sinh hoạt lớp, hoạt động giáo dục, vui chơi rèn cho các em kĩ năng phân tích, tổng hợp vấn đề, giúp các em tự tin, năng động trong giao tiếp, ứng xử với bạn bè, thầy cô và xã hội. Mỗi thầy cô giáo củng đã có những phương pháp hay để nâng cao hiệu quả môn học như gần gũi tạo mối quan hệ thân thiện với học sinh, từ đó nắm được hoàn cảnh, sở thích, năng lực, sở trường của từng em, tạo điều kiện cho các em phát triển tốt mọi mặt, tạo cho các em tâm lý gần gũi, thân thiện với mọi người, để phát triển năng lực một cách tự nhiên không gò bó. III. KẾT LUẬN Ngày nay trong giảng dạy chúng ta có nhiều cơ hội lựa chọn và sử dụng các phương pháp dạy học tích cực phù hợp với ý đồ sư phạm của người dạy. Qua việc thực hiện một số biện pháp đã được trình bày cụ thể ở trên như: Nâng cao nhận thức của giáo viên trong việc đưa giáo dục kĩ năng sống vào bài dạy, thực hiện triệt để và có hiệu quả việc lồng ghép giáo dục kĩ năng sống vào trong các bài học, tích cực rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh trong tiết Thực hành giáo dục kĩ năng sống, tích cực thực hiện kĩ năng sống cho học sinh trong các hoạt động của nhà trường và địa phương. Rèn kĩ năng sống cho học sinh trong việc thực hiện các nề nếp. Chúng tôi đã nhận thấy được những hiệu quả rất tích cực trong việc rèn kĩ năng sống cho học sinh giúp hình thành và phát triển cho các em khả năng tự học, khả năng vận dụng kiến thức và thực tiễn, khả năng tự suy nghĩ độc lập, khả năng hợp tác, giao tiếp tự tin,…. Từ đó tác động đến tình cảm đem lại niềm vui sự hứng thú trong học tập. Giáo dục kic năng sống là một môn học hết sức có ý nghĩa đối với học sinh, đặc biệt là học sinh tiểu học khi vốn sống của các em còn hạn chế, việc đưa môn học giáo dục kĩ năng sống vào chương trình đã giúp các em có được những kĩ năng cơ bản, là tiền đề hết sức quan trọng trong việc xây dựng con người biết tự chủ, tự lập, hợp tác, tự giác tích cực làm việc và biết quan tâm, giúp đỡ người 15 xung quanh góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo một cách toàn diện và đổi mới. các em có khả năng phối hợp thực hiện các mục tiêu theo nhóm, tự tin và biết cách nói trước đám đông, các em được thực hành những thói quen tốt, biết cách sống ngăn nắp gọn gàng hình thành năng lực đề kháng các cám dỗ phổ biến trong giới trẻ, biết cách chấp nhận các văn hóa phong tục tập quán khác nhau và ứng xử phù hợp, biết cách thoát hiểm trong những tình huống thường gặp. Vì vậy đối với các nhà trường, cần mạnh dạn đầu tư và tích cực sáng tạo để mở ra nhiều sân chơi bổ ích và lí thú đồng thời cũng là cơ hội rèn luyện kĩ năng sống rất mực hiệu quả của học sinh. Còn đối với giáo viên cần có tâm huyết và trách nhiệm hơn trong việc giáo dục kĩ năng sống cho các em, phải tích cực nghiên cứu, suy nghĩ tìm ra các cách vận dụng, cách phối hợp các phương pháp dạy học sao cho linh hoạt nhằm khơi dậy tính tích cực chủ động trong học tập của học sinh để các em xứng đáng là những chủ nhân tương lai của đất nước. IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Tạp trí người phụ trách 2. Các hoạt động ngoài giờ lên lớp _ NXB Giáo dục. 3. Đồng giao và trò chơi _ NXB Văn hóa. 4. Vở bài tập Đạo đức lớp 2. tập 2 _ NXB Giáo dục. XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG NHÀ TRƯỜNG Thanh hóa, ngày 19 tháng 3 năm 2016 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình tự viết, không sao chép nội dung của người khác Người viết Nguyễn Thị Tuyền 16 17