Tài liệu đồ án thiết kế hệ thống treo trên xe cơ sở hyundai mighty hd72 3,5 tấn

1 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh Lêi nãi ®Çu Trong c¸c ph−¬ng tiÖn giao th«ng hiÖn ®ang ®−îc sö dông trªn thÕ giíi còng nh− ë ViÖt Nam th× ph−¬ng tiÖn giao thong ®−êng bé ®−îc sö dông nhiÒu nhÊt, mμ phÇn lín lμ « t« do cã nhiÒu −u ®iÓm h¬n so víi c¸c lo¹i ph−¬ng tiÖn kh¸c nh−: tÝnh c¬ ®éng, nhanh gän, gi¸ thμnh vËn chuyÓn rÎ (ë cù gÇn vμ trung b×nh)... Víi yªu cÇu ®ßi hái ngμy cμng cao cña c«ng nghÖ vËn t¶i cña kü thuËt th× tÝnh tiÖn nghi cña « t« ngμy cμng ph¶i hoμn thiÖn h¬n. §Æc biÖt lμ tÝnh n¨ng ªm dÞu chuyÓn ®éng cña xe ®Ó t¹o cho con ng−êi c¶m gi¸c thËt tho¶i m¸i, b¶o qu¶n hμng hãa khi vËn chuyÓn,t¨ng tuæi thä lμm viÖc cña «t« vμ gi¶m viÖc b¶o d−ìng tu bæ ®−êng s¸.HÖ thèng treo phô thuéc víi c¸c phÇn tö ®μn håi, dÉn h−íng lo¹i nhÝp lμ xu h−íng ph¸t triÓn cña hÖ thèng treo hiÖn nay vμ trong t−¬ng lai cña c¸c « t« t¶i. Nã ®−îc sö dông réng r·i víi kÕt cÊu ®¬n gi¶n, rÎ tiÒn, dÔ ch¨m sãc vμ b¶o d−ìng. §Æc biÖt quan träng h¬n lμ nhÝp lμ c¶ 3 nhiÖm vô chÝnh: §μn håi, dÉn h−íng vμ gi¶m chÊn. V× vËy em ®· chän §å ¸n tèt nghiÖp : ThiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty HD72 3,5 TÊn. Néi dung thuyÕt minh : Ch−¬ng1 : Tæng quan. Ch−¬ng2 : TÝnh to¸n & thiÕt kÕ hÖ thèng treo. Ch−¬ng3 : Quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ t¹o vμ l¾p r¸p c¸c bé nhÝp. Ch−¬ng4 : Quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ t¹o piston cña gi¶m chÊn. Trong qu¸ tr×nh lμm ®å ¸n tèt nghiÖp do thêi gian cã h¹n, tr×nh ®é vμ kiÕn thøc b¶n th©n cßn h¹n chÕ, nªn khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong ®−îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cïng víi sù chØ b¶o cña c¸c thÇy vμ b¹n sinh viªn. §å ¸n tèt nghiÖp" cña em ®−îc hoμn thμnh nhê cã sù gióp ®ì vμ chØ b¶o tËn t×nh cña c¸c thÇy trong bé m«n vμ c¸c b¹n ,§Æc biÖt lμ thÇy gi¸o Vò Ngäc Khiªm . Cho phÐp em göi lêi c¶m ¬n ®Õn c¸c thÇy vμ c¸c b¹n Hμ néi ngμy 18 th¸ng 5 n¨m 2008 Sinh viªn Cï Xu©n Thμnh ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 2 Gvhd : vò ngäc khiªm Ch−¬ng I svth : cï xu©n thμnh tæng quan nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ hÖ thèng treo «t« 1.C«ng Dông . HÖ thèng treo dïng ®Ó nèi ®μn håi gi÷a khung hoÆc vá xe víi c¸c cÇu,c¸c b¸nh xe cña «t« vμ thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng sau: + Khi «t« chuyÓn ®éng, nã cïng víi lèp hÊp thô vμ c¶n l¹i c¸c rung ®éng, c¸c dao ®éng vμ c¸c va ®Ëp t¸c dông lªn xe do mÆt ®−êng kh«ng b»ng ph¼ng, ®Ó b¶o vÖ hμnh kh¸ch, hμnh lý vμ c¶i thiÖn tÝnh æn ®Þnh. + X¸c ®Þnh ®éng häc chuyÓn ®éng cña b¸nh xe, truyÒn lùc kÐo vμ lùc phanh sinh ra do ma s¸t gi÷a mÆt ®−êng vμ c¸c b¸nh xe, lùc bªn vμ c¸c m«men ph¶n lùc ®Õn gÇm vμ th©n xe + DËp t¾t c¸c dao ®éng th¼ng ®øng cña khung vá sinh ra do ¶nh h−ëng cña mÆt ®−êng kh«ng b»ng ph¼ng. Khi «t« chuyÓn ®éng trªn ®−êng kh«ng b»ng ph¼ng sÏ chÞu nh÷ng dao ®éng do bÒ mÆt ®−êng mÊp m« sinh ra. Nh÷ng dao ®éng nμy ¶nh h−ëng xÊu tíi tuæi thä cña xe, hμng ho¸ vμ ®Æc biÖt lμ ¶nh h−ëng tíi hμnh kh¸ch. Theo sè liÖu thèng kª cho thÊy, khi «t« ch¹y trªn ®−êng xÊu ghå ghÒ, so víi « t« cïng lo¹i ch¹y trªn ®−êng tèt b»ng ph¼ng th× vËn tèc trung b×nh gi¶m ( 40 ÷ 50)%, qu·ng ®−êng ch¹y gi÷a hai kú ®¹i tu gi¶m (35 ÷ 40)%, suÊt tiªu hao nhiªn liÖu t¨ng (50 ÷ 70)%, do vËy n¨ng suÊt vËn chuyÓn gi¶m (30÷40)%, gi¸ thμnh vËn chuyÓn t¨ng (50÷70)%. Ngoμi ra, nÕu con ng−êi ph¶i chÞu ®ùng l©u trong t×nh tr¹ng xe ch¹y bÞ rung xãc nhiÒu dÔ sinh ra mÖt mái. C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ ¶nh h−ëng cña dao ®éng « t« tíi c¬ thÓ ng−êi ®Òu ®i tíi kÕt luËn lμ nÕu con ng−êi ph¶i chÞu ®ùng l©u trong m«i tr−êng dao ®éng cña « t« sÏ m¾c ph¶i nh÷ng bÖnh vÒ thÇn kinh vμ n·o. V× ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 3 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh vËy, tÝnh ªm dÞu chuyÓn ®éng lμ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l−îng cña xe. TÝnh ªm dÞu cña « t« phô thuéc vμo kÕt cÊu cña xe vμ tr−íc hÕt lμ hÖ thèng treo, phô thuéc vμo ®Æc ®iÓm vμ c−êng ®é kÝch thÝch, sau ®ã lμ phô thuéc vμo kü thuËt cña l¸i xe. Lùc kÝch thÝch g©y dao ®éng cã thÓ do sù kh«ng c©n b»ng cña liªn hîp m¸y hoÆc do ®é nhÊp nh« cña bÒ mÆt ®−êng kh«ng b»ng ph¼ng. NÕu chØ xÐt trong ph¹m vi kh¶ n¨ng chÕ t¹o « t« th× hÖ thèng treo mang tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn ®é ªm dÞu chuyÓn ®éng cña « t«. 2.C¸c bé phËn c¬ b¶n . HÖ thèng treo «t« gåm cã ba bé phËn c¬ b¶n sau : 2.1. PhÇn tö dÉn h−íng Bé phËn dÉn h−íng x¸c ®Þnh ®éng häc chuyÓn ®éng cña b¸nh xe, vμ truyÒn c¸c lùc kÐo, lùc phanh, lùc bªn vμ c¸c m« men ph¶n lùc cña chóng lªn khung hoÆc vá xe. a) Gi÷ nguyªn ®éng häc cña c¸c b¸nh xe khi « t« chuyÓn ®éng §iÒu nμy cã nghÜa lμ khi b¸nh xe dÞch chuyÓn th¼ng ®øng c¸c gãc ®Æt b¸nh xe, chiÒu réng, chiÒu dμi c¬ së ph¶i gi÷ nguyªn. DÞch chuyÓn cña b¸nh xe theo chiÒu ngang ( thay ®æi chiÒu réng c¬ së) sÏ lμm lèp mßn nhanh vμ t¨ng søc c¶n chuyÓn ®éng « t« trªn c¸c lo¹i ®−êng mÒm. DÞch chuyÓn b¸nh xe theo chiÒu däc (thay ®æi chiÒu dμi c¬ së) tuy cã gi¸ trÞ thø yÕu nh−ng còng g©y nªn sù thay ®æi ®éng häc cña truyÒn ®éng l¸i.Ngoμi ra, khi b¸nh xe l¨n víi gãc nghiªng lín sÏ lμm mßn lèp, sinh ra ph¶n lùc ngang lín vμ lμm cho « t« khã b¸m víi ®−êng. ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 4 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh γ : Gãc nghiªng ngang cña b¸nh xe vμ ®−îc x¸c ®Þnh trªn mÆt ph¼ng ngang. b) §èi víi b¸nh xe dÉn h−íng nªn tr¸nh sù thay ®æi gãc nghiªng γ Do khi thay ®æi gãc γ lμm cho trô ®øng nghiªng vÒ phÝa sau nªn sù æn ®Þnh cña « t« sÏ kÐm. Khi b¸nh xe dÞch chuyÓn th¼ng ®øng còng lμm thay ®æi ®é chôm A-B (thay ®æi gãc δ). Gãc δ thay ®æi sÏ lμm thay ®æi quü ®¹o chuyÓn ®éng cña «t« lμm cho «t« kh«ng b¸m ®óng ®−êng. σ γ §−êng t©m trô ®øng (Trong mÆt ph¼ng th¼ng ®øng) ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 5 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh δ §−êng t©m trô ®øng (Trong mÆt ph¼ng n»m ngang) τ §−êng t©m trô ®øng Gãc nghiªng däc cña trô ®øng Trong ®ã ta cã: γ Lμ gãc nghiªng ngang cña b¸nh xe . δ Lμ Gãc chôm b¸nh xe. σ Lμ gãc nghiªng ngang trô ®øng. τ Lμ gãc nghiªng däc trô ®øng. c) §¶m b¶o truyÒn c¸c lùc X,Y vμ c¸c m« men MX , MY tõ b¸nh xe nªn khung mμ kh«ng g©y biÕn d¹ng râ rÖt hay kh«ng lμm dÞch chuyÓn c¸c chi tiÕt cña hÖ thèng treo. d) Gi÷ ®óng ®éng häc cña truyÒn ®éng l¸i §éng häc cña truyÒn ®éng l¸i ®−îc gi÷ ®óng nÕu sù dÞch chuyÓn th¼ng ®øng vμ sù quay quanh trô ®øng cña b¸nh xe kh«ng phô thuéc vμo nhau. ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 6 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh e) §é nghiªng cña b¸nh xe trong mÆt ph¼ng ngang ph¶i bÐ Bé phËn dÉn h−íng cã ¶nh h−ëng tíi kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c phÇn tö ®μn håi (gäi t¾t lμ kho¶ng c¸ch nhÝp). Do bé phËn dÉn h−íng mμ ta cã kho¶ng c¸ch nμy lín hay bÐ. Bé phËn dÉn h−íng cßn ¶nh h−ëng tíi vÞ trÝ t©m cña ®é nghiªng bªn. g) Bé phËn dÉn h−íng ph¶i ®¶m b¶o bè trÝ hÖ thèng treo trªn «t« thuËn tiÖn Bé phËn dÉn h−íng ph¶i ®¶m b¶o bè trÝ hÖ thèng treo trªn «t« thuËn tiÖn ,cã thÓ sö dông kho¶ng kh«ng gian trong khoang xe. Bé phËn dÉn h−íng cã thÓ t¨ng ®é ªm dÞu chuyÓn ®éng nÕu bè trÝ l¹i phÇn ®−îc treo hîp lý th× lμm t¨ng m«men qu¸n tÝnh ®èi víi trôc ngang ®i qua träng t©m phÇn ®−îc treo. h) Bé phËn dÉn h−íng ph¶i cã kÕt cÊu ®¬n gi¶n vμ dÔ sö dông. §iÒu nμy phô thuéc nhiÒu vμo sè khíp, sè ®iÓm ph¶i b«i tr¬n cña hÖ thèng treo vμ sè c¸c ®¨ng (®èi víi b¸nh chñ ®éng). i) Träng l−îng bé phËn dÉn h−íng vμ ®Æc biÖt lμ phÇn kh«ng ®−îc treo ph¶i bÐ Khi gi¶m ®−îc träng l−îng phÇn kh«ng ®−îc treo sÏ lμm t¨ng ®é ªm dÞu cho xe. 2.2. PhÇn tö ®μn håi . Bé phËn ®μn håi nhËn vμ truyÒn lªn khung (vá) c¸c lùc th¼ng ®øng cña ®−êng. Lμm gi¶m t¶i träng ®éng khi xe ch¹y trªn ®−êng nhÊp nh«, ®¶m b¶o tÝnh n¨ng ªm dÞu cña «t«. Bé phËn ®μn håi gåm mét hay mét sè phÇn tö ®μn håi vμ chia ra lo¹i phÇn tö ®μn håi b»ng kim lo¹i ( nhÝp, lß xo trô, thanh xo¾n), lo¹i phÇn tö ®μn håi phi kim lo¹i ( VÊu cao su, ®Öm khÝ, thuû khÝ). ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 7 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh Chóng ta sÏ nãi râ h¬n trong phÇn ph©n lo¹i hÖ thèng treo theo vËt liÖu chÕ t¹o phÇn tö ®μn håi. 2.3. PhÇn tö gi¶m chÊn . Gi¶m chÊn ®−îc dïng trªn xe víi môc ®Ých: - Gi¶m vμ dËp t¾t nhanh c¸c va ®Ëp truyÒn lªn khung khi b¸nh xe l¨n trªn nÒn ®−êng kh«ng b»ng ph¼ng ,nhê vËy mμ b¶o vÖ ®−îc bé phËn ®μn håi vμ t¨ng tÝnh tiÖn nghi cho ng−êi sö dông . - §¶m b¶o dao ®éng cña phÇn kh«ng ®−îc treo ë møc ®é nhá nhÊt,nh»m lμm tèt sù tiÕp xóc cña b¸nh xe trªn nÒn ®−êng,n©ng cao tÝnh chÊt chuyÓn ®éng nh− : Kh¶ n¨ng thay ®æi tèc ®é ,kh¶ n¨ng æn ®Þnh cña c¸c lùc vμ moment t¸c dông ,kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn chuyÓn ®éng. B¶n chÊt cña qu¸ tr×nh lμm viÖc cña gi¶m chÊn lμ qu¸ tr×nh tiªu hao ®éng n¨ng ( BiÕn ®éng n¨ng thμnh nhiÖt n¨ng).Qu¸ tr×nh nμy x¶y ra ngay c¶ víi ma s¸t cña nhÝp l¸,khíp tr−ît,khíp quay cña c¸c æ kim lo¹i,æ cao su, Nh−ng qu¸ tr×nh tiªu hao ®éng n¨ng ®éng n¨ng ®ßi hái ph¶i nhanh vμ cã thÓ khèng chÕ ®−îc qu¸ tr×nh ®ã nªn gi¶m chÊn ®Æt trªn c¸c b¸nh xe sÏ thùc hiÖn chñ yÕu chøc n¨ng nμy. HiÖn nay th−êng dïng 2 lo¹i gi¶m chÊn : + Gi¶m chÊn thuû lùc 1 líp vá cã buång khÝ nÐn. + Gi¶m chÊn thuû lùc cã 2 líp vá. Nguyªn lý ho¹t ®éng cña c¸c lo¹i gi¶m chÊn a) Gi¶m chÊn thuû lùc 1 líp vá cã buång khÝ nÐn. ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 8 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh 1 : Van tr¶ , 2: Vá , 3 : Buång khÝ nÐn , 4 : pitt«ng tù do, 5 : Khoang thÓ tÝch , 6 : Van pitt«ng , 7 : Van nÐn . Vá cña gi¶m chÊn tiÕp xóc trùc tiÕp víi kh«ng khÝ t¹o ®iÒu kiÖn tho¸t nhiÖt tèt.Buång khÝ nÐn ®−îc ng¨n c¸ch bëi pitt«n tù do nªn tr¸nh ®−îc hiÖn t−îng x©m thùc lμm ¶nh h−ëng chÊt l−îng lμm viÖc cña gi¶m chÊn .Gi¶m ®−îc tiÕng ån. * Hμnh tr×nh nÐn ( B¸nh xe tiÕn gÇn khung xe ) ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 9 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh Trong hμnh tr×nh nÐn,cÇn pitt«n sè 9 dÞch chuyÓn ®i lªn phÝa trªn. Do sù thay ®æi thÓ tÝch th× buång phÝa trªn van pitt«n ( 6 ) bÞ nÐn l¹i,¸p suÊt t¨ng ®ång thêi ®Èy dÇu qua van nÐn mét chiÒu (7) van (1) ®ãng. Lùc c¶n sinh ra khi dßng chÊt láng tiÕt l−u qua lç van.KhÝ nÐn cao ¸p t¹o ra søc Ðp lín lªn chÊt láng ch¶y qua van tiÕt l−u nhanh chãng vμ ªm dÞu t¹o nªn søc c¶n æn ®Þnh cña gi¶m chÊn. * Hμnh tr×nh tr¶ (B¸nh xe rêi xa khung ). Hμnh tr×nh tr¶ ng−îc l¹i so víi hμnh tr×nh nÐn , cÇn pitt«n 9 dÞch chuyÓn xuèng phÝa d−íi ,®Èy dÇu tõ buång phÝa d−íi lªn buång trªn th«ng qua van 1 chiÒu1. Do cÇn pitt«n ra khái xylanh nªn 1 phÇn thÓ tÝch do nã cho¸n chç sÏ bÞ thiÕu hôt dÇu,®Ó bï l¹i th× pitt«n tù do dÞch chuyÓn xu«ng phÝa d−íi ®Ó bæ sung l−îng dÇu. b)Gi¶m chÊn thuû lùc cã 2 líp vá. ThÓ tÝch dÇu ë buång bï tiÕp xóc trùc tiÕp víi kh«ng khÝ hoÆc khÝ nÐn cã thÓ g©y nªn hiÖn t−îng x©m thùc khi gi¶m chÊn lμm viÖc lμm gi¶m hiÖu qu¶ cña gi¶m chÊn.Kh¶ n¨ng tho¸t nhiÖt kÐm.Cã kÕt cÊu phøc t¹p. * Hμnh tr×nh nÐn (B¸nh xe ®Õn gÇn khung xe). CÇn pitt«n mang theo van dÞch chuyÓn xuèng phÝa d−ãi ®i s©u vμo lßng xylanh .ThÓ tÝch cña khoang B gi¶m ,dÇu bÞ nÐn víi ¸p suÊt t¨ng ®Èy van II cho phÐp dÇu th«ng tõ khoang B lªn A. Do cÇn cho¸n 1 phÇn thÓ tÝch trong xylanh nªn 1 l−îng thÓ tÝch dÇu t−¬ng ®−¬ng sÏ ®−îc chuyÓn vμo buång bï C th«ng qua van IV.Lùc c¶n gi¶m chÊn sinh ra khi dßng chÊt láng tiÕt l−u qua c¸c van. * Hμnh tr×nh tr¶ ( B¸nh xe xa khung xe). Ng−îc víi hμnh tr×nh nÐn cÇn pitt«n mang theo c¸c van ®i lªn trªn ra khái xylanh.ThÓ tÝch khoang A gi¶m ,¸p suÊt t¨ng Ðp dÇu ch¶y qua ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 10 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh khoang B th«ng qua van I .§ång thêi do cÇn pitt«n ra khái xylanh nªn thÓ tÝch nã cho¸n chç sÏ bÞ thiÕu hôt dÇu th× sÏ ®−îc bï b»ng dÇu tõ khoang C sang khoang B th«ng qua van III.Søc c¶n sinh ra khi dßng chÊt láng tiÕt l−u qua c¸c van. 3.Ph©n lo¹i . Ta ph©n lo¹i hÖ thèng treo dùa theo c¸c c¨n cø ®iÓn h×nh,cßn c¸c c¨n cø kh¸c th× chØ giíi thiÖu. - Theo vËt liÖu chÕ t¹o phÇn tö ®μn håi : + Lo¹i b»ng kim lo¹i ( NhÝp l¸,lß xo,thanh xo¾n ). + Lo¹i khÝ ( lo¹i bäc b»ng cao su-sîi,mμng,lo¹i èng). + Lo¹i thuû lùc (lo¹i èng). + Lo¹i cao su. ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 11 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh - Theo s¬ ®å bé phËn dÉn h−íng : + Lo¹i phô thuéc víi cÇu liÒn . + Lo¹i ®éc lËp víi cÇu c¾t . - Theo ph−¬ng ph¸p dËp t¾t dao ®éng chia ra : + Lo¹i gi¶m chÊn thuû lùc ( lo¹i t¸c dông 1 chiÒu , lo¹i t¸c dông 2 chiÒu ). + Lo¹i ma s¸t c¬ ( ma s¸t trong bé phËn ®μn håi , trong bé phËn dÉn h−íng ). - Theo ph−¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn : + HÖ thèng treo bÞ ®éng ( kh«ng ®−îc ®iÒu khiÓn ). + HÖ thèng treo chñ ®éng ( HÖ thèng treo cã ®iÒu khiÓn ). 3.1.Theo vËt liÖu chÕ t¹o phÇn tö ®μn håi . a) PhÇn tö ®μn håi kim lo¹i * NhÝp NhÝp ®−îc lμm tõ c¸c l¸ thÐp cong gäi lμ l¸ nhÝp, s¾p xÕp l¹i víi nhau theo thø tù tõ ng¾n ®Õn dμi. Côm l¸ nμy ®−îc kÑp chÆt l¹i víi nhau ë gi÷a b»ng bu l«ng ®Þng t©m hay ®inh t¸n. §Ó gi÷ c¸c l¸ nhÝp kh«ng tr−ît ra khái vÞ trÝ ng−êi ta dïng kÑp ë mét vμi ®iÓm ®Ó kÑp chóng l¹i víi nhau. C¶ hai ®Çu l¸ dμi nhÊt ( l¸ chÝnh) ®−îc uÊn cong t¹o thμnh m¾t nhÝp, ®−îc sö dông ®Ó g¾n nhÝp vμo khung vμo mét dÇm nμo ®ã ch¼ng h¹n dÇm bªn. Nh×n chung nhÝp dμi h¬n th× mÒm h¬n. NhÝp nhiÒu l¸ h¬n th× chÞu t¶i lín h¬n, song nhÝp sÏ cøng h¬n, vμ tÝnh ªm dÞu chuyÓn ®éng sÏ kÐm h¬n. Tuy vËy, nhÝp vÉn ®−îc dïng phæ biÕn nhÊt v× nhÝp võa lμ c¬ cÊu ®μn håi, võa lμ c¬ cÊu dÉn h−íng vμ mét phÇn lμm nhiÖm vô gi¶m chÊn, nghÜa lμ thùc hiÖn toμn bé chøc n¨ng cña hÖ thèng treo. ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 12 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh - ¦u ®iÓm cña nhÝp: KÕt cÊu ®¬n gi¶n, ch¾c ch¾n vμ rÎ tiÒn.do b¶n th©n nhÝp ®· ®ñ ®é cøng v÷ng ®Ó gi÷ cÇu xe ë vÞ trÝ chÝnh x¸c, nªn kh«ng cÇn sö dông c¸c thanh nèi. MÆt kh¸c, chÕ t¹o vμ söa ch÷a nhÝp còng ®¬n gi¶n - Nh−îc ®iÓm cña nhÝp: Träng l−îng lín, tuæi thä thÊp vμ cã ®−êng ®Æc tÝnh lμ tuyÕn tÝnh. Ngoμi ra, viÖc bè trÝ nhÝp ë b¸nh tr−íc khã v× muèn ®¶m b¶o ®é vâng tÜnh vμ ®é vâng ®éng lín th× ph¶i lμm nhÝp dμi mμ cμng dμi cμng khã bè trÝ. Do néi ma s¸t nªn nhÝp khã hÊp thô nh÷ng dao ®éng nhá tõ mÆt ®−êng. V× vËy, nhÝp th−êng ®−îc sö dông cho nh÷ng xe th−¬ng m¹i lín, t¶i nÆng vμ cÇn ®é bÒn cao. * Lß xo trô ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 13 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh Lß xo ®−îc lμm tõ d©y thÐp lß xo ®Æc biÖt, ®−îc quÊn thμnh èng. Khi ®Æt t¶i lªn lß xo, d©y lß xo sÏ bÞ xo¾n do lß xo bÞ nÐn. Lóc nμy n¨ng l−îng ngo¹i lùc ®−îc dù tr÷, vμ va ®Ëp ®−îc gi¶m bít. Lß xo trô chñ yÕu ®−îc sö dông trong «t« du lÞch lμm bé phËn ®μn håi. Lß xo trô cã thÓ cã tiÕt diÖn trßn hay vu«ng. -¦u ®iÓm cña lß xo trô: NÕu cïng mét ®é cøng vμ ®é bÒn th× lß xo trô cã träng l−îng nhá h¬n nhÝp, khi lμm viÖc gi÷a c¸c vμnh lß xo kh«ng cã ma s¸t nh− nhÝp. §ång thêi kh«ng ph¶i b¶o d−ìng vμ ch¨m sãc nh− ch¨m sãc nhÝp. -Nh−îc ®iÓm: Nã chØ lμm ®−îc nhiÖm vô ®μn håi, cßn c¸c nhiÖm vô dÉn h−íng vμ gi¶m chÊn ph¶i do c¸c phÇn tö kh¸c ®¶m nhËn. V× vËy, nÕu kÓ chung c¶ hai phÇn tö sau th× hÖ thèng treo víi lß xo trô l¹i phøc t¹p vÒ kÕt cÊu vμ sö dông so víi hÖ thèng treo lo¹i nhÝp. * Thanh xo¾n Thanh xo¾n lμ mét thanh b»ng thÐp lß xo, dïng tÝnh ®μn håi xo¾n cña nã ®Ó c¶n l¹i sù xo¾n. Mét ®Çu thanh xo¾n ®−îc b¾t chÆt vμo khung hay mét dÇm nμo ®ã cña th©n xe ®Çu kia ®−îc g¾n vμo mét kÕt cÊu chÞu t¶i xo¾n.Thanh xo¾n còng ®−îc dïng lμm thanh æn ®Þnh. ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 14 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh ¦u ®iÓm cña thanh xo¾n: Møc ®é hÊp thô n¨ng l−îng trªn mét ®¬n vÞ khèi l−îng lín xo víi c¸c phÇn tö ®μn håi kh¸c, nªn hÖ thèng treo cã thÓ lμm nhÑ h¬n. Ngoμi ra, c¸ch bè trÝ hÖ thèng treo ®¬n gi¶n. Nh−îc ®iÓm: Kh«ng cã kh¶ n¨ng kiÓm so¸t ®−îc dao ®éng, v× vËy cÇn ph¶i dïng gi¶m chÊn kÌm víi nã. b) PhÇn tö ®μn håi phi kim lo¹i * PhÇn tö ®μn håi lo¹i khÝ PhÇn tö ®μn håi lo¹i khÝ cã t¸c dông nhiÒu trong c¸c «t« cã khèi l−îng phÇn ®−îc treo lín vμ thay ®æi nhiÒu. Cã thÓ tù ®éng thay ®æi ®é cøng cña hÖ thèng treo ( b¾ng c¸ch thay ®æi ¸p suÊt bªn trong phÇn tö ®μn håi) ®Ó cho øng víi t¶i träng tÜnh kh¸c nhau th× ®é vâng tÜnh vμ tÇn sè dao ®éng riªng kh«ng ®æi. Gi¶m ®é cøng cña hÖ thèng treo sÏ lμm ®é ªm dÞu chuyÓn ®éng tèt h¬n, mét lμ gi¶m biªn ®é dÞch chuyÓn cña buång l¸i trong vïng tÇn sè thÊp, hai lμ ®Èy ®−îc vïng céng h−ëng xuèng vïng tÇn sè thÊp h¬n,gi¶m ®−îc gia tèc cña buång l¸i, vμ gi¶m ®−îc sù dÞch chuyÓn cña vá vμ b¸nh xe. §−êng ®Æc tÝnh cña hÖ thèng treo khÝ lμ phi tuyÕn vμ t¨ng ®ét ngét trong c¶ hμnh tr×nh nÐn vμ tr¶, nªn cho dï khèi l−îng cña phÇn ®−îc treo vμ kh«ng ®−îc treo bÞ giíi h¹n do c¸c dÞch chuyÓn t−¬ng ®èi ®i n÷a th× ®é ªm dÞu cña hÖ thèng treo vÉn lín. Kh«ng cã ma s¸t trong phÇn tö ®μn håi, phÇn tö ®μn håi cã träng l−îng nhá vμ gi¶m ®−îc chÊn ®éng tõ b¸nh xe lªn buång l¸i. Ngoμi ra, khi sö dông hÖ thèng treo khÝ cßn cã thÓ thay ®æi ®−îc vÞ trÝ cña vá xe ®èi víi mÆt ®−êng, nghÜa lμ thay ®æi chiÒu cao chÊt t¶i vμ trong hÖ thèng treo ®éc lËp cã thÓ thay ®æi kho¶ng s¸ng gÇm xe. * PhÇn tö ®μn håi lo¹i thuû khÝ Lμ sù kÕt hîp cña c¬ cÊu ®iÒu khiÓn thuû lùc vμ c¬ cÊu chÊp hμnh lμ khÝ nÐn. ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 15 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh -- ¦u ®iÓm: TÇn sè dao ®éng riªng thÊp gÇn tr¹ng th¸i tÜnh, cho phÐp cã ®−êng ®Æc tÝnh ®μn håi nh− mong muèn. C¶ hai lo¹i khÝ vμ thuû khÝ ngoμi nh÷ng −u ®iÓm nãi trªn cßn cã nh−îc ®iÓm lμ ph¶i cã m¸y nÐn khÝ, b×nh chøa phô, hÖ thèng van tù ®éng ®iÒu chØnh ¸p suÊt, do ®ã hÖ thèng treo phøc t¹p, chÕ t¹o yªu cÇu chÝnh x¸c vμ gi¸ thμnh cßn rÊt cao. DÔ bÞ h− háng do ¶nh h−ëng cña thêi tiÕt (®é Èm, nhiÖt ®é ...). Ngoμi ra, ë hÖ thèng treo lo¹i thuû khÝ lo¹i èng cßn cã nh−îc ®iÓm lμ khã lμm kÝn vμ ma s¸t lín. *PhÇn tö ®μn håi lo¹i cao su VÊu cao su hÊp thô dao ®éng nhê sinh ra néi ma s¸t khi nã bÞ biÕn d¹ng d−íi t¸c dông cña ngo¹i lùc. -¦u ®iÓm: + Cã ®é bÒn cao, kh«ng cÇn b«i tr¬n, b¶o d−ìng + Cao su cã thÓ thu n¨ng l−îng trªn mét ®¬n vÞ thÓ tÝch lín h¬n thÐp 5÷10 lÇn + Träng l−îng bé phËn b»ng cao su bÐ vμ ®−êng ®Æc tÝnh cña cao su lμ phi tuyÕn tÝnh nªn dÔ thÝch hîp víi ®−êng ®Æc tÝnh mμ ta mong muèn. - Nh−îc ®iÓm: + SuÊt hiÖn biÕn d¹ng thõa d−íi t¸c dông cña t¶i träng kÐo dμi, nhÊt lμ t¶i träng thay ®æi. + Thay ®æi tÝnh chÊt ®μn håi khi nhiÖt ®é thay ®æi, ®Æc biÖt lμ ®é cøng cña cao su sÏ t¨ng lªn khi lμm viÖc ë nhiÖt ®é thÊp. + CÇn thiÕt ph¶i ®Æt gi¶m trÊn vμ bé phËn dÉn h−íng. ¦u khuyÕt ®iÓm cña cao su phô thuéc chñ yÕu vμo chÊt l−îng cao su vμ c«ng nghÖ chÕ t¹o. 3.2.Theo s¬ ®å dÉn h−íng . a) Lo¹i phô thuéc víi cÇu liÒn ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 16 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh Th©n Xe M« h×nh hÖ thèng treo phô thuéc * HÖ thèng treo phô thuéc lo¹i nhÝp . 1 Tai nhÝp , 2 Khung xe , 3 ô cao su h¹n chÕ hμnh tr×nh 4,Gi¶m chÊn 5 ô cao su t¨ng ®é cøng cho nhÝp , 6 Tai nhÝp . 7 MiÕng v¸t , 8 DÇm cÇu , 9 : Bul«ng quang nhÝp , 10 Bé nhÝp . HÖ thèng treo phô thuéc lo¹i nhÝp gåm c¸c l¸ nhÝp vμ c¸c bé phËn dïng ®Ó b¾t chÆt c¸c phÇn tö ®μn håi bè trÝ däc theo xe. HÖ thèng treo phô thuéc lo¹i nhÝp cã hai lo¹i: lo¹i nöa elip vμ lo¹i ®¶o lËt. * HÖ thèng treo phô thuéc lo¹i lß xo : ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 17 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh a) a : KÕt cÊu , b c : S¬ ®å bè trÝ . 1 Bé phËn ®μn håi lß xo trô , 2 Thanh truyÒn lùc bªn , 3 §ßn dÉn h−íng trªn , 4 Gi¶m chÊn , 5 §ßn dÉn h−íng d−íi , 6 Thanh æn ®Þnh ngang , 7 DÇm cÇu . Lo¹i nμy chñ yÕu sö dông ë c¸c cÇu sau chñ ®éng cña «t« con. So víi hÖ thèng treo lo¹i nhÝp th× lß xo cã träng l−îng nhá h¬n, tuæi thä cao. Do cã thÓ sö dông lß xo cã ®é cøng nhá h¬n nhÝp nªn tÝnh ªm dÞu chuyÓn ®éng tèt h¬n. Song nã ph¶i cã thªm bé phËn dÉn h−íng. b) Lo¹i hÖ thèng treo ®éc lËp víi cÇu c¾t ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 18 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh Th©n Xe M« h×nh hÖ thèng treo ®éc lËp HÖ thèng treo ®éc lËp cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: + Khèi l−îng kh«ng ®−îc treo nhá, vμ ®Æc tÝnh b¸m ®−êng cña c¸c b¸nh xe tèt. V× vËy, ªm dÞu chuyÓn ®éng vμ tÝnh æn ®Þnh tèt. + Do kh«ng cã sù nèi cøng gi÷a b¸nh xe bªn tr¸i vμ bªn ph¶i, nªn cã thÓ h¹ thÊp sμn xe vμ vÞ trÝ l¾p ®éng c¬. Cã nghÜa lμ cã thÓ h¹ thÊp träng t©m xe vμ khoang hμnh kh¸ch còng nh− khoang hμnh lý cã thÓ ®−îc lμm réng h¬n. + CÊu t¹o phøc t¹p h¬n. + Kho¶ng c¸ch b¸nh xe vμ gãc ®Æt b¸nh xe thay ®æi cïng víi sù dÞch chuyÓn lªn-xuèng cña c¸c b¸nh xe. + NhiÒu kiÓu xe cßn ®−îc trang bÞ thanh æn ®Þnh ®Ó gi¶m sù l¾c ngang khi quay vßng vμ c¶i thiÖn c¸c ®Æc tÝnh æn ®Þnh, cïng c¸c ®Æc tÝnh kh¸c. Tuú theo ®Æc tÝnh dÞch chuyÓn cña b¸nh xe trong hÖ thèng treo ®éc lËp cã c¸c lo¹i sau: lo¹i b¸nh xe dÞch chuyÓn trong mÆt ph¼ng ngang; trong mÆt ph¼ng däc; trong hai mÆt ph¼ng; lo¹i nÕn. 4.Yªu cÇu vμ lùa chän ph−¬ng ¸n thiÕt kÕ . 4.1.Yªu cÇu. - §¶m b¶o cho «t« cã tÝnh n¨ng ªm dÞu tèt khi ch¹y trªn ®−êng cøng vμ b»ng ph¼ng. ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 19 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh - §¶m b¶o cho xe ch¹y víi tèc ®é giíi h¹n khi ch¹y trªn ®−êng xÊu mμ kh«ng cã va ®Ëp lªn c¸c U ®ì . - §¶m b¶o ®éng häc ®óng cña c¸c b¸nh xe dÉn h−íng khi chóng dao ®éng trong mÆt ph¼ng th¼ng ®øng . - DËp t¾t nhanh c¸c dao ®éng cña thing xe vμ vá xe. - Gi¶m ®é nghiªng bªn cña thing xe khi quay vßng. 4.2.Lùa chän ph−¬ng ¸n thiÕt kÕ. Qua ph©n tÝch nh÷ng −u ®iÓm vμ khuyÕt ®iÓm cña c¸c lo¹i hÖ thèng treo ®−îc dïng trªn « t«, cïng víi nhiÖm vô ThiÕt kÕ tèt nghiÖp ®· ®−îc giao em sÏ ®i s©u vμo thiÕt kÕ hÖ thèng treo phô thuéc lo¹i nhÝp cho xe « t« t¶i 3,5 tÊn. §Æc ®iÓm vμ kÕt cÊu cña hÖ thèng treo tr−íc vμ sau theo xe t¶i 3,5 tÊn nh− h×nh vÏ d−íi ®©y. HÖ thèng treo phô thuéc lo¹i nhÝp kiÓu ®èi xøng hiÖn nay ®−îc sö dông rÊt réng r·i trªn c¸c xe t¶i h¹ng trung vμ h¹ng nÆng nã cã nh÷ng −u ®iÓm lμ kÕt cÊu ®¬n gi¶n vμ rÎ tiÒn: nhÝp võa lμm nhiÖm vô ®μn håi, dÉn h−íng vμ gi¶m chÊn. Sö dông lo¹i hÖ thèng treo phô thuéc lèp còng Ýt mßn v× khi «t« quay vßng chØ cã thïng xe nghiªng cßn cÇu vÉn th¨ng b»ng HÖ thèng treo phô thuéc còng cã nhiÒu nh−îc ®iÓm. §Ó kh¾c phôc bít nh÷ng nh−îc ®iÓm trong hÖ thèng treo phô thuéc ng−êi ta cã nh÷ng ph−¬ng ¸n vÒ mÆt kÕt cÊu kh¸c nhau KÕt cÊu cña hÖ thèng treo thiÕt kÕ Trªn h×nh vÏ lμ kÕt cÊu cña bé nhÝp tr−íc vμ sau cña xe t¶i 3,5 tÊn mμ ta sÏ thiÕt kÕ. * C¸c bé nhÝp tr−íc ®−îc l¾p víi khung xe qua c¸c gi¸ ®ì vμ ®−îc nèi víi dÇm cÇu qua c¸c quang treo nhÝp . Mçi bé nhÝp tr−íc vμ sau gåm cã hai l¸ nhÝp chÝnh dμi b»ng nhau môc ®Ých ®Ó c−êng ho¸. §Ó t¨ng tuæi thä cña nhÝp vμ c¸c l¸ nhÝp chÝnh kh«ng bÞ xo¾n ®Çu ta ®Æt vμo trong c¸c gèi cao su . ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72 20 Gvhd : vò ngäc khiªm svth : cï xu©n thμnh KÕt cÊu cña hÖ thèng treo tr−íc. KÕt cÊu cña hÖ thèng treo sau. 4.3.Giíi thiÖu vÒ xe Hyundai mighty hd72 TuyÕn h×nh cña xe Hyundai Mighty HD72 ®å ¸n tèt nghiÖp : thiÕt kÕ hÖ thèng treo trªn xe c¬ së Hyundai mighty hd72