Tài liệu định tội danh các tội phạm về ma túy từ thực tiễn tỉnh hải dương

MUC LỤC MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1 Chƣơng 1: LÝ LUẬN VỀ ĐỊNH TỘI DANH CÁC TỘI PHẠM VỀ MA TÚY ... 7 1.1. Khái niệm và đặc điểm của định tội danh các tội phạm về ma túy .............................. 7 1.2. Phân loại và ý nghĩa của việc định tội danh các tội phạm về ma túy........................... 9 1.3. Cơ sở pháp lý và cơ sở khoa học của định tội danh các tội phạm về ma túy ............ 14 1.4. Các giai đoạn định tội danh các tội phạm về ma túy .................................................. 25 1.5. Định tội danh các tội phạm về ma túy trong một số trường hợp đặc biệt.................. 28 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG ĐỊNH TỘI DANH CÁC TỘI PHẠM VỀ MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HẢI DƢƠNG TỪ NĂM 2013 ĐẾN NĂM 2017 ... 35 2.1. Khái quát tình hình tội phạm về ma túy trên địa bàn tỉnh Hải Dương từ năm 2013 đến năm 2017 ........................................................................................................................ 35 2.2. Kết quả đạt được trong định tội danh các tội phạm về ma túy trên địa bàn tỉnh Hải Dương............................................................................................................................. 36 2.3. Hạn chế vướng mắc trong định tội danh các tội phạm về ma túy trên địa bàn tỉnh Hải Dương và nguyên nhân của hạn chế, vướng mắc........................................................ 42 Chƣơng 3: GIẢI PHÁP ĐẢM BẢO ĐỊNH TỘI DANH ĐÚNG CÁC TỘI VỀ MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HẢI DƢƠNG TRONG THỜI GIAN TỚI .... 61 3.1. Hoàn thiện pháp luật hình sự và tố tụng hình sự liên quan đến định tội danh các tội phạm về ma túy ............................................................................................................... 61 3.2.Giải pháp khác đảm bảo định đúng tội danh đối với các tội phạm về ma túy .............. 70 KẾT LUẬN.......................................................................................................................... 79 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. 81 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1. Tình hình xét xử chung và các tội phạm về ma túy của Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Hải Dương trong giai đoạn 05 năm (2013 - 2017) .......................... 36 Bảng 2. Tỷ lệ tình hình xét xử chung và tội phạm về ma túy của Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Hải Dương trong giai đoạn 05 năm (2013 - 2017) .................. 37 Bảng 3: Tình hình xét xử sơ thẩm các tội phạm về ma túy của Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Hải Dương từ năm (2013 - 2017) .................................................. 37 Bảng 4: Tội danh do các cơ quan tiến hành tố tụng xác định đối vớicác vụ án về ma túy trên địa bàn tỉnh Hải Dương từ năm 2013-2017 ............................. 39 Bảng 5: Số liệu về tình hình thụ lý, giải quyết sơ thẩmcác vụ án về ma túy của Tòa án hai cấp tỉnh Hải Dương (2013-2017) ..................................................... 40 Bảng 6: Số liệu thống kê giải quyết phúc thẩm các vụ án về ma túy của Tòa án tỉnh Hải Dương (2013-2017) ...................................................................... 41 MỞ ĐẦU 1. Tình cấp thiết của đề tài Hiến pháp Việt Nam quy định:“Người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự luật định và có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật...”. Như vậy, một người trở thành “người có tội” nhất định phải có một bản án kết tội đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án. Để ra một bản án công bằng và đúng pháp luật đòi hỏi việc định tội danh, quyết định hình phạtphải chính xác. Định tội danh là nội dung cơ bản của việc áp dụng pháp luật hình sự trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử, là một trong những biện pháp đưa các quy phạm pháp luật hình sự vào cuộc sống. Trên cơ sở xác định người phạm tội đã thực hiện hành vi phạm tội gì, quy định tại điều, khoản nào của Bộ luật Hình sự, cơ quan có thẩm quyền (Tòa án) sẽ quyết định một hình phạt phù hợp đối với hành vi phạm tội đó. Vì thế, định đúng tội danh không những để quyết định hình phạt đúng, mà còn phân hóa trách nhiệm hình sự và cá thể hóa hình phạt chính xác, qua đó bảo vệ các quyền của con người, của công dân. Ngược lại, định tội danh sai sẽ dẫn đến những hậu quả tiêu cực như: không bảo đảm được tính công minh, tính có căn cứ và đúng pháp luật của hình phạt, truy cứu trách nhiệm hình sự người vô tội, bỏ lọt người phạm tội, thậm chí xâm phạm danh dự và nhân phẩm, các quyền và tự do của công dân…, làm giảm uy tín và hiệu lực của các cơ quan bảo vệ pháp luật và Tòa án, giảm hiệu quả của cuộc đấu tranh phòng và chống tội phạm. Các tội phạm về ma túy là một chế định tội phạm không có gì mới trong pháp luật hình sự của nước ta. Tuy nhiên trên thực tế hiện nay tình hình loại tội phạm này đang gia tăng nhanh chóng cả về số lượng cũng như mức độ. Thực tiễn xét xử các vụ án hình sự cho thấy, hiện nay, các cơ quan tiến hành tố tụng còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong việc định tội danh các tội phạm về ma túy. Bộ luật Hình sự quy định các hành vi nguy hiểm cho xã hội bị coi là tội phạm, tuy vậy những quy định này chỉ nêu lên các dấu hiệu đặc trưng cơ bản nhất của một cấu thành tội phạm, trong khi trên thực tế tội phạm xảy ra lại vô cùng phức tạp và đa dạng. Có nhiều trường các dấu hiệu của cấu thành tội phạm có những dấu hiệu 1 giống nhau nên thường dễ bị lúng túng gây nhiều tranh cãi và dẫn đến định tội danh thiếu chính xác. Tỉnh Hải Dương có vị trí địa lý nằm ở giữa 3 thành phố lớn là Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, mật độ dân cư đông. Bên cạnh sự phát triển về kinh tế xã hội thì vấn đề tội phạm đặc biệt là tội phạm về ma túy cũng đang đang có chiều hướng gia tăng, diễn biết phức tạp. Việc định tội danh các tội phạm về ma túy đang đặt ra nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn. Xuất phát từ những những đòi hỏi như vậy, học viên cho rằng, việc nghiên cứu tình hình định tội danh của một nhóm tội phạm cụ thể, trên một địa bàn từ đó khái quát những vấn đề có tính lý luận và đưa ra các kiến nghị khoa họcđối với vấn đề nghiên cứu, là một trong những hướng đã được nhiều nhà khoa học và thực tiễn áp dụng. Với những lý do trên, học viên đã mạnh dạn lựa chọn đề tài “Định tội danh các tội phạm về ma túy từ thực tiễn tỉnh Hải Dương” là đề tài luận văn thạc sỹ của mình. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Nghiên cứu những vấn đề liên quan đến việc định tội danh các tội phạm về ma túy đã được một số nhà khoa học và cán bộ làm công tác thực tiễn tiến hành, công bố trong nhiều công trình khoa học. Có một số luận án tiến sỹ, luận văn thạc sỹ, một số giáo trình giảng dạy, bài viết trên tạp chí và một số sách chuyên khảo đã nghiên cứu về những vấn đề này. Cụ thể như sau: - Nhóm thứ nhất - Hệ thống các giáo trình, sách chuyên khảo, sách tham khảo liên quan đến vấn đề định tội danh các tội phạm về ma túy, có thể kể đến các công trình sau: 1) GS.TS. Võ Khánh Vinh, Giáo trình Lý luận chung về Định tội danh, Nxb Khoa học Xã hội, Hà Nội, 2013; 2) GS.TSKH. Lê Văn Cảm, Một số vấn đề lý luận chung về định tội danh, Chương I - Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Phần các tội phạm), Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2001, tái bản năm 2003 và 2007; 3) GS.TSKH. Lê Văn Cảm, Một số vấn đề lý luận chung về định tội danh, Phần 2, Các nghiên cứu chuyên khảo về Phần chung luật hình sự, Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2000; 4) PGS.TS. Trịnh Quốc Toản, Một số vấn đề lý luận về định tội danh và hướng dẫn giải bài tập về định tội danh, Nxb. Đại học 2 Quốc gia Hà Nội, 1999; 5) ThS. Đoàn Tấn Minh, Phương pháp định tội danh và hướng dẫn định tội danh đối với các tội phạm trong Bộ luật Hình sự hiện hành, Nxb. Tư pháp, Hà Nội, 2010; 6) PGS. TS. Lê Văn Đệ, Định tội danh và quyết định hình phạt trong Luật hình sự Việt Nam, Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2005 v.v... - Nhóm thứ hai - Hệ thống các luận văn, luận án tiến sĩ luật học: Luận án tiến sĩ của Phạm Minh Tuyên: “Trách nhiệm hình sự đối với các tội phạm về ma túy trong Luật hình sự Việt Nam”, năm 2006; 2) Nguyễn Thanh Dung, Định tội danh các tội phạm về ma túy, Luận văn thạc sĩ luật học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, 2012; 3) Phan Thị Hồng Thắng, Định tội danh đối với tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, 2015. - Nhóm thứ ba - Hệ thống các bài viết, đề tài khoa học, hiện nay, trên Tạp chí Tòa án nhân dân và một số tạp chí khác cũng đăng nhưng chỉ mang tính chất đơn lẻ và phân tích các dấu hiệu pháp lý giữa các tội phạm, cũng như định tội danh đối với từng vụ án cụ thể, như: 1) Phan Anh Tuấn, Định tội danh trong trường hợp một hành vi thỏa mãn dấu hiệu của nhiều cấu thành tội phạm, Tạp chí Khoa học pháp lý, số 2/2001; 2) Nguyễn Thị Hợp, Pháp luật về xác định tội danh và thực tiễn áp dụng, Tạp chí Tòa án nhân dân, số 15/2011; năm bài viết về “Định tội danh - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn” của GS.TSKH. Lê Văn Cảm, Tạp chí Tòa án nhân dân các số 3, 4, 5, 8 và 11/1999. Các tài liệu trên đã làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn trong định tội danh nói chung và định tội danh các tội phạm về ma túy nói riêng, nhưng mới chỉ khái quát được một số vấn đề lý luận liên quan đến hoạt động định tội danh và thực tiễn định tội danh; phân tích, đánh giá một số nhận định liên quan đến yếu tố định tội danh, đồng thời phân biệt với một số tội phạm trong Bộ luật Hình sự năm 1999 hoặc nghiên cứu các dấu hiệu pháp lý hình sự, trách nhiệm hình sự đối với các tội phạm về ma túy; v.v… Hiện nay vẫn chưa có công trình nào nghiên cứu về vấn đề định tội danh các tội phạm về ma túy trên một địa bàn cụ thể là địa bàn tỉnh Hải Dương. 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Luận văn nhằm bổ sung thêm những vấn đề lý luận về định tội danh các tội phạm về ma túy; cung cấp thêm các thông tin về tình hình thực trạng trong việc định tội danh các tội phạm về ma túy trên cả nước nói chung và trên địa bàn tỉnh Hải Dương nói riêng. Những vấn đề bất cập, vướng mắc trong thực tiễn áp dụng các quy định của Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sựtrong quá trình định tội danh các tội phạm về ma túy trên địa bàn tỉnh Hải Dương từ năm 2013-2017; Từ đó đề xuất một số kiến nghị hoàn thiện các quy định của pháp luật về loại tội phạm này, giải pháp nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống loại tội phạm này trên địa bàn tỉnh Hải Dương. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Nhằm đạt được những mục đích nghiên cứu của luận văn đề tài sẽ tập trung làm rõ những vấn đề sau: - Làm rõ cơ sở lý luận của việc định tội danh nói chung và định tội danh các tội phạm về ma túy nói riêng; phân tích, bình luận quy định của BLHS, BLTTHS các văn bản có liên quan để làm sáng tỏ cơ sở pháp lý, cơ sở khoa học của việc định tội danh các tội phạm về ma túy. - Đánh giá thực tiễn định tội danh các tội phạm về ma túy trên địa bàn tỉnh Hải Dương trong thời gian qua, những bất cập vướng mắc trong thực tiễn áp dụng BLHS và các văn bản có liên quan và chỉ ra các nguyên nhân của bất cập, vướng mắc này. - Từ phân tích, đánh giá các căn cứ trong việc định tội danh các tội phạm về ma túy trên địa bàn, đưa ra các kiến nghị nâng cao chất lượng định tội danh đối với loại tội này. 4. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là những cơ sở khoa học về định tội danh nói chung và định tội danh các tội phạm về ma túy nói riêng. Những quy định của pháp luật về định tội danh các tội phạm về ma túy cũng như các tội phạm khác. 4 Thực tiễn định tội danh các tội phạm về ma túy trên địa bàn tỉnh Hải Dương. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Về không gian: Luận văn đã lựa chọn địa bàn tỉnh Hải Dương làm không gian nghiên cứu; Về thời gian: Số liệu nghiên cứu đề tài được giới hạn từ số liệu xét xử về các tội phạm về ma túy của Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Hải Dương, từ năm 2013 đến năm 2017. Về cơ sở pháp lý: Luận văn nghiên cứu BLHS năm 1999, sửa đổi, bổ sung năm 2009 và những điểm mới của BLHS năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu Phương pháp luận của luận văn chủ yếu là những kiến thức của khoa học về định tội danh, kết hợp với những kiến thức khoa học của luật học, khoa học hình sự..., được học viên lựa chọn làm cơ sở lý luận trong việc nghiên cứu luận văn. Ngoài ra các quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lê nin, đường lối, chính sách của Đảng về hoàn thiện nhà nước pháp quyền và pháp luận là những cơ sở lý luận đáng tin cậy để học viên lựa chọn làm phương pháp nghiên cứu của luận văn. Phương pháp nghiên cứu của đề tài là những kiến thức của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử đề tài sử dụng một số phương pháp nghiên cứu cụ thể như: phương pháp phân tích, phương pháp tổng hợp, so sánh, phương pháp hệ thống, lịch sử, phương pháp thống kê, khảo sát. Từ thực tiễn, trao đổi chuyên gia, vụ việc điển hình đó, những vấn đề liên quan đến định tội danh đối với tội cướp tài sản trên địa bàn tỉnh Hải Dương được xem xét đánh giá từ nhiều góc độ khác nhau, đảm bảo đầy đủ, toàn diện, có hệ thống và xác thực của những nội dung, vấn đề được trình bày trong luận văn. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Việc nghiên cứu thành công luận văn là cơ sở cho việc bổ sung các quan điểm lý luận trong định tội danh, xác định rõ hơn các cơ sở khoa học trong định tội danh các tội phạm về ma túy ở nước ta hiện nay; Chỉ ra những thành công và hạn chế về định tội danh trong thực tiễn xét xử đối với các tội phạm về ma túy trên địa bàn tỉnh Hải Dương; 5 Kết quả của luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, giảng dạy trong các trường nghiệp vụ của ngành luật, trong thực tiễn điều tra, truy tố, xét xử cũng như trong học tập, nghiên cứu về định tội danh, về pháp luật hình sự, góp phần nâng cao hiệu quả trong quá trình định tội danh các tội phạm về ma túy ở nước ta hiện nay. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Lý luận về định tội danh các tội phạm về ma túy. Chương 2: Thực trạng định tội danh các tội phạm về ma túy trên địa bàn tỉnh Hải Dương từ năm 2013 đến năm 2017. Chương 3: Giải pháp đảm bảo định đúng tội danh các tội phạm về ma túy trên địa bàn tỉnh Hải Dương trong thời gian tới. 6 Chƣơng 1 LÝ LUẬN VỀ ĐỊNH TỘI DANH CÁC TỘI PHẠM VỀ MA TÚY 1.1. Khái niệm và đặc điểm của định tội danh các tội phạm về ma túy 1.1.1. Khái niệm định tội danh các tội phạm về ma túy Tội phạm ma túy là hành vi nguy hiểm cho xã hội, trái pháp luật hình sự, được thực hiện bởi người có năng lực trách nhiệm hình sự, đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự, có l i, xâm phạm chế độ quản lý của Nhà nước về ma túy. Định tội danh tối với các tội phạm về ma túy có ý nghĩa hết sức quan trọng, làm tiền đề cho việc giải quyết các nhiệm vụ khác của hoạt động áp dụng pháp luật hình sự. Nghiên cứu về định tội danh các tội phạm về ma túy trước hết cần làm rõ một số nội dung về mặt lý luận mà trước hết là khái niệm định tội danh. Định tội danh là một khái niệm của khoa học luật hình sự Việt Nam, nó không được quy định cụ thể trong luật thực định,Vì vậy, có rất nhiều quan điểm khác nhau về khái niệm này: Theo quan điểm của GS.TS Võ Khánh Vinh thì định tội danh là hoạt động nhận thức, hoạt động áp dụng pháp luật hình sự nhằm đi tới chân lý khách quan trên cơ sở xác định đúng đắn, đầy đủ các tình tiết cụ thể của hành vi phạm tội được thực hiện, nhận thức đúng nội dung quy phạm pháp luật hình sự quy định cấu thành tội phạm tương ứng và mối liên hệ tương đồng giữa các dấu hiệu của cấu thành tội phạm với các tình tiết cụ thể của hành vi phạm tội bằng các phương pháp và thông qua các giai đoạn nhất định [47, tr.27]. Theo quan điểm của GS.TSKH Lê Cảm thì định tội danh là một quá trình nhận thức lý luận có tính logic, là dạng của hoạt động thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự cũng như pháp luật tố tụng hình sự và được tiến hành trên cơ sở các chứng cứ tài liệu thu thập được và các tình tiết thực tế của vụ án hình sự để xác định sự phù hợp giữa các dấu hiệu của hành vi tương ứng do luật hình sự quy định nhằm đạt được sự thật khách quan, tức đưa ra sự đánh giá chính xác tội phạm về mặt pháp lý hình sự, làm tiền đề cho việc cá thể hóa và phân tích trách nhiệm hình sự một cách công minh, có căn cứ và đúng pháp luật [6, tr.33]. 7 Theo quan điểm của TS Dương Tuyết Miên: “Định tội danh là hoạt động của cơ quan tiến hành tố tụng (Cơ quan Điều tra, Viện kiểm sát và Tòa án) và một số cơ quan khác có thẩm quyền theo quy định của pháp luật để xác định một người có phạm tội hay không, nếu phạm tội thì đó là tội gì, theo điều luật nào của BLHS hay nói cách khác đây là quá trình xác định tên tội cho hành vi nguy hiểm đã thực hiện”[16, tr.9]. M i một tác giả đều thể hiện rõ quan điểm riêng của mình về khái niệm định tội danh, tuy nhiên, đềuthống nhất một số khía cạnh sau:1, Định tội danh là hoạt động nhận thức có tính loogic của con người về sự việc có sự phù hợp hay không phù hợp giữa hành vi nguy hiểm cho xã hội, có l i, xẩy ra ngoài thực tiễn khách quan với quy định của pháp luật về một tội phạm cụ thể;2, Định tội danh là hoạt động áp dụng pháp luật hình sự, nếu được thực hiện bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền và người có thẩm quyền trong các cơ quan đó. Cũng có tác giả cho rằng bao gồm cả hoạt động áp dụng pháp luật tố tụng hình sự nếu hiểu theo nghĩa rộng; 3, Định tội danh là cơ sở cho việc quyết định hình phạt và giải quyết các vấn đề khác có liên quan TNHS của người phạm tội ( trong trường hợp định tội danh chính thức) Do đó dưới góc độ khoa học luật hình sự, theo học viên định tội danh có thể được hiểu là hoạt động thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự và pháp luật tố tụng hình sự của các cơ quan tiến hành tố tụng (Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và Tòa án), người tiến hành tố tụng và một số cơ quan khác có thẩm quyền theo quy định của pháp luật trên cơ sở các chứng cứ, các tài liệu thu thập được và các tình tiết thực tế của vụ án nhằm xác định sự phù hợp giữa hành vi thực tế đã thực hiện với các cấu thành tội phạm cụ thể được quy định trong BLHS, từ đó xác định một người có phạm tội hay không, và phạm tội theo điều luật nào của BLHS. Từ những phân tích trên, có thể hiểu về định tội danh các tội phạm về ma túy như sau: Định tội danh các tội phạm về ma túy là hoạt động thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự và pháp luật tố tụng hình sự của các cơ quan tiến hành tố tụng, trên cơ sở các chứng cứ, các tài liệu thu thập được và các tình tiết thực tế của vụ án, nhằm xác định sự phù hợp giữa hành vi phạm tội trên thực tế với các dấu hiệu trong cấu thành tội phạm về ma túy, được quy định trong Chương XVIII từ Điều 8 192 đến Điều 201 của BLHS năm 1999 (Chương XX từ Điều 247 đến 259 của BLHS năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017), từ đó xác định một người có phạm tội về ma túy hay không và phạm tội theo điều luật nào của Chương này. 1.1.2. Đặc điểm của định tội danh các tội phạm về ma túy - Định tội danh các tội phạm về ma túy là định tội danh đối với một loại tội phạm cụ thể, như vậy, ngoài đặc điểm chung của định tội danh với tư cách là hoạt động nhận thức có tính logic của con người, thì định tội danh đối với tội phạm về ma túy có đặc điểm riêng liên quan đến đặc điểm của hành vi khách quan của nhóm tội phạm này xảy ra trong thực tế khách quan và quy định của BLHS. - Định tội danh đối với tội phạm về ma túy là hoạt động áp dụng pháp luật; nếu chủ thể định tội danh là các cơ quan nhà nước có thẩm quyền và người có thẩm quyền,do đó quá trình định tội danh phải tuân theo những thủ tục chặt chẽ về mặt tố tụng theo quy định của BLTTHS. Mọi sự vi phạm pháp luật tố tụng đều có nguy cơ dẫn đến oan, sai hoặc bỏ lọt tội phạm. Còn để tội định tội danh chính xác, phù hợp với các tình tiết thực tế khách quan của vụ án, phải căn cứ vào các quy định của BLHS - Định tội danh đối với tội phạm về ma túy liên quan đến vấn đề chứng cứ đã được thu thập, kiểm tra, đánh giá. Đối với hình thức định tội danh không chính thức, các tình tiết của vụ án đã được mặc nhiên coi là đúng và đã được chứng minh bằng các chứng cứ đãthu thập được. Nhưng đối với hình thức định tội danh chính thức, xuất phát từ nguyên tắc trách nhiệm chứng minh tội phạm thuộc về các cơ quan tiến hành tố tụng nên chưa thể khẳng định ngay từ đầu bị can, bị cáo có phải là người phạm tội hay không. Định tội danh đối với tội phạm về ma túy là hoạt động được tiến hành song song với hoạt động thu thập, kiểm tra, đánh giá và sử dụng chứng cứ của các cơ quan tiến hành tố tụng. Do đó, định tội danh đối với tội phạm về ma túy gắn liền với hoạt động chứng minh tội phạm và người phạm tội của các cơ quan nói trên. 1.2. Phân loại và ý nghĩa của việc định tội danh các tội phạm về ma túy 1.2.1. Phân loại định tội danh các tội phạm về ma túy “Trong lý luận về Luật Hình sự căn cứ vào chủ thể tiến hành định tội danh và hậu quả của việc định tội danh, người ta phân biệt thành hai loại định tội danh: 9 định tội danh chính thức và định tội danh không chính thức” [47, tr.27]. Như vậy, theo cách tiếp cận này, có thể phân chia định tội danh các tội phạm về ma túy ma túy làm hai dạng: định tội danh chính thức và định tội danh không chính thức. 1.2.1.1.Định tội danh chính thức đối với các các tội phạm về ma túy Định tội danh chính thức là hoạt động xác định tội danh trong một vụ án cụ thể do cán bộ được nhà nước ủy quyền: Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán và Hội thẩm nhân dân tiến hành” [47, tr.27].Do đó, định tội danh chính thức đối với các tội phạm về ma túy là hoạt động áp dụng pháp luật hình sự của Cơ quan Điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án trong hoạt động đấu tranh với tội phạm về ma túy.Định tội danh chính thức đối với các tội phạm về ma túy có đặc điểm cơ bản như sau: - Về chủ thể: Định tội danh chính thức đối với tội phạm về ma túy là hoạt động mang tính tổ chức - quyền lực Nhà nước, chủ thể tiến hành hình thức định tội danh này được quy định trong BLTTHS, đó là các cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng. Theo quy định của BLTTHS năm 2015, các cơ quan tiến hành tố tụng gồm có: Cơ quan Điều tra, Viện Kiểm sát, Tòa án. Người tiến hành tố tụng gồm có: Thủ trưởng, Phó thủ trưởng Cơ quan điều tra, Điều tra viên, Cán bộ điều tra; Viện trưởng, Phó viện trưởng Viện kiểm sát, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên; Chánh án, Phó chánh án, Thẩm phán, Hội thẩm, Thư ký Tòa án, Thẩm tra viên. - Về hình thức:Định tội danh chính thức đối với tội phạm về ma túy được tiến hành trong tất cả các giai đoạn tố tụng, từ khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử, các quyết định hoặc văn bản tố tụng trong các giai đoạn như quyết định khởi tố bị can, kết luận điều tra, cáo trạng và bản án đều phải thể hiện chính thức quan điểm của người tiến hành tố tụng về tội phạm về ma túy. - Về hậu quả pháp lý:Hậu quả của hình thức định tội danh chính thức đối với tội phạm về ma túy là việc xác định trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội. Khi cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng có đầy đủ chứng cứ chứng minh về tội phạm về ma túy thì người thực hiện hành vi đó phải gánh chịu các biện pháp trách nhiệm hình sự như hình phạt, các biện pháp tư pháp.... Định tội danh chính thức đối với tội phạm về ma túy do nhiều chủ thể có thẩm quyền khác nhau tiến hành, song chỉ duy nhất một chủ thể là Tòa án, bằng phiên tòa xét xử công khai mới có thẩm quyền đưa ra kết luận cuối cùng về việc bị cáo là người 10 phạm tội trong bản án có hiệu lực pháp luật. Nói một cách khác, bản án có hiệu lực pháp luật của Tòa án là văn bản định tội danh cuối cùng, chính thức khẳng định về tội danh đối với tội phạm về ma túy. 1.2.1.2. Định tội danh không chính thức đối với các tội phạm về ma túy Theo quan điểm của GS. TS. Võ Khánh Vinh: Định tội danh không chính thức là sự đánh giá pháp lý về hành vi phạm tội do các nhà nghiên cứu khoa học pháp lý, tác giả bài báo, tạp chí, công trình khoa học, sinh viên, học viên hoặc bất kỳ một người nào đó quan tâm nghiên cứu cụ thể vụ án này hay vụ án khác đưa ra [47, tr.28].Như vậy định tội danh không chính thức đối với tội phạm về ma túy không phải là sự đánh giá chính thức về mặt nhà nước, không được thể hiện trong các văn bản tố tụng và không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ pháp lý của đối tượng bị định tội danh; khái niệm “chính thức” ở đây phải được hiểu là chính thức về mặt Nhà nước.Sự khác biệt cơ bản giữa định tội danh chính thức và định tội danh không chính thức đối với tội phạm về ma túy thể hiện: - Về chủ thể tiến hành: Chủ thể tiến hành định tội danh không chính thức đối với tội phạm về ma túy có thể là bất kỳ ai quan tâm đến vụ án hình sự và nắm được các tình tiết của vụ án đó, tuy nhiên chủ thể phổ biến của hoạt động định tội danh không chính thức đối với tội phạm về ma túy là các nhà khoa học, những người đang nghiên cứu luật hình sự. Các chủ thể nói trên quan tâm đến việc định tội danh vì việc đó thuộc nội dung chuyên môn mà họ theo đuổi. Chính vì vậy, định tội danh không chính thức có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc phát triển ngành khoa học pháp lý hình sự. - Về hình thức thể hiện:Hình thức của định tội danh không chính thức đối với tội phạm về ma túy chủ yếu là các công trình khoa học, các bài viết, bài báo... Ngoài ra, định tội danh không chính thức có thể được thể hiện trong một số văn bản khác như bản luận cứ bào chữa của luật sư. Các văn bản đó về thể thức không được pháp luật điều chỉnh mà được viết theo ý chủ quan của chủ thể định tội danh không chính thức. - Về hậu quả pháp lý:Kết quả của định tội danh không chính thức đối với tội phạm về ma túy không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ pháp lý của người bị định tội danh vì không xuất phát từ quyền lực nhà nước và không đại diện cho 11 quyền lực nhà nước nên chủ thể của hoạt động định tội danh không chính thức không có quyền áp đặt các biện pháp cưỡng chế cho kết quả định tội danh của mình. Tuy nhiên, nếu hoạt động định tội danh không chính thức được dư luận xã hộiquan tâm và phản ánh đúng yêu cầu của pháp luật hình sự thì có thể xuất hiện khả năng có sự chuyển hóa từ định tội danh không chính thức thành định tội danh chính thức.Trên thực tế không phải lúc nào việc định tội danh của các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng cũng luôn đúng. 1.2.2. Ý nghĩa của việc định tội danh các tội phạm về ma túy Định tội danh đối với tội phạm về ma túy là một giai đoạn cơ bản của việc áp dụng pháp luật.Định tội danh đúng đối với các tội phạm về ma túy có ý nghĩa chính trị - xã hội và pháp lý rất lớn. 1.2.2.1. Ý nghĩa về phương diện chính trị - xã hội - Định tội danh chính thức đối với tội phạm về ma túy được tiến hành bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền và người có thẩm quyền trong các cơ quan đó là hoạt động thực hiện quyền lực nhà nước, do đó, có thể khẳng định định tội danh đối với tội phạm về ma túy là một hoạt động mang tính chính trị sâu sắc, thể hiện: Định tội danh đối với tội phạm về ma túy nhằm mục đích bảo vệ quy định của Nhà nước về quản lý các chất ma túy, bảo vệ an ninh và trật tự xã hội;định tội danh đối với tội phạm về ma túy góp phần đưa các quy định của pháp luật, nhất là quy định của Bộ luật Hình sự vào thực tiễn cuộc sống. Như GS. TS Võ Khánh Vinh đã viết:Đạo luật hình sự thể hiện ý chí về mặt Nhà nước của nhân dân ta đối với vấn đề đấu tranh với tình hình tội phạm... Việc tuân thủ nghiêm chỉnh đạo luật hình sự trong khi định tội danh là điều kiện cần thiết và quan trọng của việc thực hiện chính sách của Nhà nước nhằm khắc phục tình trạng tội phạm ở nước ta. Và theo Lênin: “Một đạo luật là một biện pháp chính trị, là chính trị”. Do vậy, định đúng tội đanh là một biểu hiện của việc thực hiện đúng biện pháp chính trị, thực thi đúng chính trị, thực thi đúng ý chí của nhân dân đã được thể hiện trong luật, bảo vệ có hiệu quả các lợi ích của xã hội, của Nhà nước và của con người, của công dân [47, tr.29]. 12 Định tội danh đối với tội phạm về ma túy là hoạt động của các cơ quan Nhà nước có tính áp đặt một chiều đối với đối tượng bị áp dụng, đó là hoạt động thể hiện quyền lực chính trị trong thực tiễn đời sống xã hội. - Không chỉ có tính chất chính trị, định tội danh đối với tội phạm về ma túy còn là hoạt động mang ý nghĩa chính trị - xã hội sâu sắc, thể hiện qua một số khía cạnh cụ thể sau đây: Thông qua định tội danh đối với tội phạm về ma túy, Nhà nước ta thực hiện nghiêm những cam kết quốc tế về quyền con người thông qua việc bảo đảm về an toàn và an ninh, trật tự xã hội đấu tranh phòng chống lại hành vi phạm tội này. Thông qua định tội danh, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện việc bảo vệ sinh mạng chính trị cho người dân.Định tội danh đối với tội phạm về ma túy xẩy ra theo hai hướng: khẳng định là có tội và hai là khẳng định không có tội. Do đó, định đúng tội danh góp phần quan trọng trong việc phòng, chống oan, sai, phòng, chống việc lạm dụng quyền lực của một số người có chức, có quyền xâm hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người dân; góp phần củng cố lòng tin của người dân vào công lý và sự chí công, vô tư của các cơ quan bảo vệ pháp luật. 1.2.2.2. Ý nghĩa về phương diện pháp lý Về mặt pháp lý, có thể khẳng định rằng địnhđúngtội danh đối với tội phạm về ma túy là tiền đề và cơ sở để áp dụng các quy định của pháp luật hình sự và pháp luật tố tụng hình sự. Đối với pháp luật hình sự: Định tội danh các tội phạm về ma túy là cơ sở để áp dụng các chế tài hình sự được quy định tại Chương các tội phạm về ma túy trongBLHS; là tiền đề để áp dụng các quy định khác như quy định về nguyên tắc xử lý, về các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, quyết định hình phạt, miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, án treo, miễn, giảm thời hạn chấp hành hình phạt, xóa án tích; Định đúng tội danh các tội phạm về ma túy sẽ loại trừ việc kết án không có căn cứ những người không có hành vi nguy hiểm cho xã hội và tạo tiền đề cho việc quyết định hình phạt công bằng với người phạm tội. Đối với pháp luật tố tụng hình sự: định tội danh đối với tội phạm về ma túylà cơ sở để xác định thẩm quyền điều tra, truy tố, xét xử đúng, xác định thời 13 hạn điều tra, truy tố, xét xử cũng như thời hạn áp dụng các biện pháp ngăn chặn phù hợp với quy định của BLTTHS hiện hành đối với người phạm tội nói chung Đối lập với định đúng tội danh là trường hợp có sự sai lầm trong định tội danh đối với tội phạm về ma túy.Định tội danh sai không chỉ làm choviệc quyết định hình phạt không đúng, không công bằng, xâm phạm đến quyền con người, quyền công dân mà còn dẫn đến việc áp dụng pháp luật hình sự không có căn cứ, trái pháp luật. Trường hợp hành vi của người có l i cấu thành tội phạm nhưng lại xác định không phạm tội hoặc xác định theo tội nhẹ hơn sẽ làm giảm hiệu quả của công tác đấu tranh với tình hình tội phạm, gây ra sự phẫn nộ, mất niềm tin vào công lý, làm nảy sinh những quan niệm không đúng về thực trạng và các biện pháp đấu tranh với tội phạm, làm giảm uy tín của các cơ quan tư pháp. 1.3. Cơ sở pháp lý và cơ sở khoa học của định tội danh các tội phạm về ma túy Định tội danh các tội phạm về ma túy, dù là chính thức hay không chính thức cũng đều phải dựa trên những cơ sở nhất định; Do định tội danh là sự đánh giá về mặt pháp lý nên nó có cơ sở pháp lý; Mặt khác, định tội danh lại là hoạt động nhận thức mang tính logic nên nó đồng thời cũng có cơ sở khoa học.Như vậy, có hai cơ sở - cơ sở pháp lý và cơ sở khoa học của định tội danh các tội phạm về ma túy. 1.3.1. Cơ sở pháp lý của định tội danh các tội phạm về ma túy Có nhiều quan điểm của các nhà luật học về các căn cứ pháp lý của định tội danh: Theo quan điểm của GS.TSKH Lê Cảm thì những căn cứ pháp lý của định tội danh được hiểu dưới hai khía cạnh rộng và hẹp: “Ở khía cạnh rộng thì những căn cứ pháp lý của việc định tội danh là hệ thống các quy phạm pháp luật hình sự với tính chất là cơ sở duy nhất (trực tiếp), cũng như hệ thống các quy phạm pháp luật tố tụng hình sự với tính chất là cơ sở pháp lý bổ trợ (gián tiếp) cho toàn bộ quá trình xác định các dấu hiệu của hành vi nguy hiểm cho xã hội được thực hiện là tội phạm. Ở khía cạnh hẹp thì căn cứ pháp lý của việc định tội danh là chỉ có hệ thống các quy phạm pháp luật hình sự với tính chất là cơ sở pháp lý duy nhất (trực tiếp) cho toàn bộ quá trình xác định dấu hiệu của hành vi nguy hiểm cho xã hội được thực hiện là tội phạm” [6, tr.38].Theo GS.TS Võ Khánh Vinh thì căn cứ 14 pháp lý của định tội danh chỉ bao gồm hệ thống các quy phạm pháp luật hình sự [47 - Chương III]. 1.3.1.1.Cơ sở pháp lý về nội dung của định tội danh các tội phạm về ma túy Cơ sở pháp lý về nội dung của định tội danh đối với tội phạm về ma túy là các văn bản pháp luật trong lĩnh vực luật hình sự, mà trước hết và chủ yếu là BLHS và các văn bản hướng dẫn thi hành.BLHS là cơ sở pháp lý duy nhất có ý nghĩa quyết định và quan trọng nhất trong việc định tội danh.Trong thực tiễn định tội danh, các điều luật của BLHS là căn cứ pháp lý duy nhất các cơ quan tiến hành tố tụng viện dẫn trong các quyết định và văn bản tố tụng khác khi quy kết trách nhiệm hình sự cho người phạm tội. - Bộ luật Hình sự Việt Nam được cấu trúc thành hai phần là Phần chung và Phần các tội phạm và cả hai phần này đều là cơ sở pháp lý của việc định tội danh. Khi định tội danh đối với tội phạm về ma túy, chủ thể định tội danh phải căn cứ vào quy định của tại Chương XVIII các tội phạm về ma túy của BLHS năm 1999 được sửa đổi, bổ sung năm 2009. Chương XVIII BLHS năm 1999 quy định về các tội phạm về ma túy cụ thể như sau: Điều 192. Tội trồng cây thuốc phiện hoặc các cây khác có chứa chất ma túy; Điều 193. Tội sản xuất trái phép chất ma túy; Điều 194. Tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy; Điều 195. Tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc chiếm đoạt tiền dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma tuy; Điều 196. Tội sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán các phương tiện dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy; Điều 197. Tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuy; Điều 198. Tội chứa chấp việc sử dụng trái phép chất ma túy; Điều 200. Tội cưỡng bức, lôi kéo người khác sử dụng trái phép chất ma túy; Điều 201. Tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng thuốc gây nghiện hoặc các chất ma túy khác [19] Những điều luật nêu trên là cơ sở pháp lý quan trọng để các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng và các chủ thể khác xác định hành vi xảy ra 15 trong thực tế có cấu thành tội phạm về ma túy đã nêu trên hay không; nếu phạm tội thì phạm tội gì và thuộc vào điều khoản cụ thể nào. Ngoài các điều luật tại Chương XVIII Bộ luật Hình sự năm 1999, các chủ thể định tội danh đối với tội phạm về ma túy còn phải căn cứ vào các quy định trong Phần chung của Bộ luật Hình sự, nhất là các quy định liên quan đến việc xác định tội phạm như Khái niệm về tội phạm (Điều 8); tuổi chịu trách nhiệm hình sự(Điều 12); Những trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự (Điều 15, 16…); Chuẩn bị phạm tội (Điều 17); Phạm tội chưa đạt (Điều 18); Đồng phạm (Điều 20); Tái phạm, tái phạm nguy hiểm (Điều 49); v.v... - Cùng với quy định của BLHS, quy định trong các văn bản hướng dẫn thi hành Bộ luật Hình sự cũng có ý nghĩa quan trọng trong định tội danh. Liên quan đến hoạt động định tội danh đối với tội phạm về ma túy, cần phải kể đến Thông tư liên tịch số 17/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP ngày 24/12/2007 của Bộ Công an, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Tư pháp hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Chương XVIII - Các tội phạm về ma túy của Bộ luật Hình sự năm 1999. Theo đó, Thông tư liên tịch này hướng dẫn áp dụng một số tình tiết quan trọng của các tội phạm về ma túy như một số khái niệm và một số tình tiết là yếu tố định tội hoặc định khung hình phạt như việc làm rõ các khái niệm “Chất ma túy” “tiền chất dùng vào việc việc sản xuất trái phép chất ma túy” “Phương tiện dụng cụ dùng vào việc sản xuất hoặc sử dụng hoặc sử dụng trái phép chất ma túy” “tàng trữ trái phép chất ma túy”, các tình tiết “Phạm tội nhiều lần” “lợi dụng chức vụ, quyền hạn” “lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức”, “’ Phạm tội đối với nhiều người”; các tình tiết “có từ hai chất ma túy trở nên….” - BLHS năm 2015 được sửa đổi, bổ sung năm 2017 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2018) quy định về các tội phạm về ma túy tại Chương XX gồm 13 điều, từ Điều 247-259. Về cơ bản BLHS năm 2015 kế thừa các quy định về tội phạm về ma túy của BLHS năm 1999, tuy nhiên có một số điểm mới cơ bản có liên quan đến định tội danh các tội phạm về ma túy như sau: BLHS năm 2015 đã tách Điều 194 BLHS 1999 thành 04 tội riêng biệt quy định tại các Điều: Tội tàng trữ trái phép chất ma túy (Điều 249); Tội vận chuyển 16 trái phép chất ma túy (Điều 250); Tội mua bán trái phép chất ma túy (Điều 251); Tội chiếm đoạt chất ma túy (Điều 252) Quy định rõ ràng, cụ thể về định lượng để truy cứu trách nhiệm hình sự trong từng tội phạm. Ví dụ: tại khoản 1 các Điều 249, 250, 252 BLHS năm 2015 quy định cụ thể về định lượng, xác định mức tối thiểu đến mức tối đa các chất ma túy để cấu thành tội phạm: … Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc côca có khối lượng từ 01 gam đến dưới 500 gam; Hêroin, côcain, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA có khối lượng từ 0,1 gam đến dưới 05 gam…[20];. Thay đổi đơn vị tính:tại BLHS 2015 đãquy định“Khối lượng” thay cho “Trọng lượng” trong BLHS năm 1999 vì từ trước đến nay trong BLHS đều quy định đơn vị tính là gam, kg… và đây là những đơn vị tính khối lượng chứ không phải trọng lượng. Quy định cụ thể thêm các chất ma túy nằm trong Danh mục chất ma túy ban hành kèm theo Nghị Định 82/2013/NĐ-CP ngày 19/7/2013 của Chính phủ như: Methamphetamine, Amphetamine, MDMA. Tóm lại: Căn cứ pháp lý của việc định tội danh các tội phạm về ma túy là những quy phạm pháp luật hình sự được quy định trong Chương XVIII của BLHS năm 1999 (Chương XX BLHS năm 2015) với tính chất là cơ sở pháp lý duy nhất (trực tiếp) cho toàn bộ quá trình xác định dấu hiệu của hành vi nguy hiểm cho xã hội được thực hiện là tội phạm về ma túy.Các văn bản pháp luật hình sự khác chỉ là văn bản dưới luật làm nhiệm vụ hướng dẫn, giải thích Chương XVIII của BLHS năm 1999để đảm bảo cho việc áp dụng quy định pháp luật được đúng đắn, chính xác và hiệu quả trong thực tiễn. 1.3.1.2. Cở sở pháp lý về hình thức của định tội danh các tội phạm về ma túy Có những quan điểm khác nhau về cơ sở pháp lý của định tội danh, có quan điểm cho rằng cơ sở pháp lý chỉ bao gồm pháp luật hình sự, cũng có quan điểm cho rằng ngoài cơ sở pháp lý trực tiếp là pháp luật hình sự thì BLTTHS - cơ sở pháp lý gián tiếp của việc định tội danh. Trong trường hợp định tội danh chính thức đối với tội phạm về ma túy học viên đồng ý với quan điểm: khi hiểu theo nghĩa rộng, nếu các quy phạm BLHS đóng vai trò là cơ sở pháp lý duy nhất trực tiếp (về nội dung) thì các quy phạm pháp luật tố tụng hình sự là cơ sở pháp lý gián 17 tiếp không kém quan trọng [6, tr.30]. Cơ sở pháp lý về hình thức được hiểu là các băn bản pháp luật quy định về thủ tục tố tụng làm cơ sở cho việc định tội danh và giải quyết vụ án hình sự. Pháp luật tố tụng hình sự quy định trình tự, thủ tục tố tụng đối với vụ án hình sự nói chung. Đó là khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, trong m i một giai đoạn đều có trình tự tiến hành và theo một thủ tục tố tụng nhất định. Nếu không thực hiện đúng trình tự thủ tục tố tụng theo quy định thì việc định tội danh đối với tội phạm về ma túy không có giá trị. Pháp luật tố tụng hình sự quy định về chứng cứ, về trình tự, thủ tục thu thập, kiểm tra, đánh giá, sử dụng chứng cứ chứng minh đối với tội phạm trong đó có tội phạm về ma túy. Trong quá trình giải quyết vụ án hình sự, các cơ quan tiến hành tố tụng phải bằng các biện pháp hợp pháp thu thập và phản ánh chứng cứ thu thập được trong những nguồn mà BLTTHS quy định. Đây là vấn đề có ý nghĩa quan trọng bởi nếu không chứng minh được sự tồn tại tội phạm về ma túy và người thực hiện hành vi đó thì không thể định tội danh đối với tội phạm này. Ngoài ra, pháp luật tố tụng hình sự còn quy định các vấn đề khác liên quan đến việc thay đổi tội danh, việc tách hoặc nhập vụ án hình sự, các vấn đề khác phục vụ cho định tội danh định tội danh các tội phạm về ma túy. 1.3.2. Cơ sở khoa học của định tội danh các tội phạm về ma túy Định tội danh đối với tội phạm về ma túy là hoạt động nhận thức mang tính logic, để hoạt động nhận thức này được tiến hành một cách hiệu quả, chủ thể nhận thức không chỉ đơn giản là căn cứ vào các điều luật của Bộ luật Hình sự mà còn cần phải dựa trên cơ sở lý luận khoa học về mô hình pháp lý của tội phạm cụ thể mà hoạt động định tội danh hướng tới. Mô hình pháp lý về tội phạm cụ thể mà chủ thể định tội danh dựa vào được gọi là cơ sở lý luận của việc định tội danh và cấu thành tội phạm chính là mô hình pháp lý của định tội danh. Cấu thành tội phạm là tổng hợp những dấu hiệu chung có tính chất đặc trưng, điển hình cho một loại tội phạm cụ thể được quy định trong BLHS, đồng thời giúp cho việc phân biệt tội phạm này với tội phạm khác. Theo GS.TS Võ Khánh Vinh thì Cấu thành tội phạm là mô hình pháp lý của các tội phạm thuộc một loại tội nhất định, vì nó bao gồm những dẫu hiệu cần thiết điển hình và cơ bản nhất 18