Tài liệu định hướng đào tạo phát triển nguồn nhân lực nhà máy thuốc lá sài gòn giai đoạn 2005 2010

Bé gI¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr­êng ®¹i häc b¸ch khoa hµ néi ---------  --------- LuËn v¨n th¹c sü khoa häc ®Þnh h­íng ®µo t¹o ph¸t triÓn nguån nh©n lùc nhµ m¸y thuèc l¸ sµi gßn giai ®o¹n 2005- 2010 Vò nhËt t©n Hµ néi 2005 Bé gI¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr­êng ®¹i häc b¸ch khoa hµ néi ---------  --------- LuËn v¨n th¹c sü khoa häc ®Þnh h­íng ®µo t¹o ph¸t triÓn nguån nh©n lùc nhµ m¸y thuèc l¸ sµi gßn giai ®o¹n 2005-2010 Ngµnh: qu¶n trÞ kinh doanh M· sè: Vò nhËt t©n Ng­êi h­íng dÉn khoa häc: TS. PH¹m thÞ thu hµ Mét sè ký hiÖu viÕt t¾t Ký hiÖu viÕt t¾t ViÕt ®Çy ®ñ Gi¶i thÝch ISO International Standards Organization Tæ chøc tiªu chuÈn ThÕ giíi MIC Manufactures Indochinoises de Cigarrettes H·ng thuèc l¸ MIC BAT British American Tobacco TËp ®oµn BAT TLSG-TTTCHC Thuèc l¸ Sµi Gßn- Thñ tôc- Tæ chøc Hµnh chÝnh TLSG-TTKHVT Thuèc l¸ Sµi Gßn- Thñ tôc- KÕ häach vËt t­ T§V Tr­ëng ®¬n vÞ TP.TCHC Tr­ëng phßng Tæ chøc Hµnh chÝnh G§ Gi¸m ®èc TP.KTC§ Tr­ëng phßng Kü thuËt c¬ ®iÖn TP.KTCN Tr­ëng phßng C«ng nghÖ TP.KCS Tr­ëng phßng KCS Môc lôc Më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tµi 2. Giíi h¹n ®Ò tµi 3. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 4. Bè côc luËn v¨n Ch­¬ng i C¥ S¥ Lý luËn VÒ ®µo t¹o nguån nh©n lùc trong doanh nghiÖp Trang 1 2 2 3 4 1.1 vÊn ®Ò chung vÒ ®µo t¹o nguån nh©n lùc trong doanh nghiÖp 4 1.1.1 kh¸i niÖm vÒ ®µo t¹o nguån nh©n lùc trong doanh nghiÖp 1.1.2 Néi dung ®µo t¹o 4 6 1.2 vai trß cña ®µo t¹o nguån nh©n lùc trong doanh nghiÖp 13 1.3 Nhu cÇu ®µo t¹o nh©n lùc trong doanh nghiÖp 14 1.3.1 Nhu cÇu ®µo t¹o ph¸t triÓn 1.3.2 §èi víi doanh nghiÖp míi thµnh lËp 1.3.4 §èi víi doanh nghiÖp l©u n¨m 16 16 16 1.4 ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o ph¸t triÓn 17 1.4.1 Ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o ph¸t triÓn cÊp qu¶n lý 1.4.2 Ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o c«ng nh©n 1.5 c¸c tiªu chÝ vµ ph­¬ng h­íng ®¸nh gi¸ c«ng t¸c ®µo t¹o ph¸t triÓn nh©n lùc 1.6 ®ÞnH h­íng ®µo t¹o ph¸t triÓn nh©n lùc cña ®¶ng vµ nhµ n­íc ta 1.6.1 ChÝnh s¸ch ®µo t¹o ph¸t triÓn nh©n lùc 1.6.2 §Þnh h­íng ph¸t triÓn g¸o dôc ®µo t¹o nãi chung vµ sù quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®èi víi c«ng t¸c nµy 18 23 25 27 27 28 Ch­¬ng ii Ph©n tÝch thùc tr¹ng häat ®éng ®µo t¹o nh©n lùc t¹i nhµ m¸y thuèc l¸ sµi gßn 2.1 kh¸I qu¸t vÒ nhµ m¸y thuèc l¸ sµi gßn 2.1.1 LÞch sö ph¸t triÓn Nhµ m¸y thuèc l¸ Sµi Gßn 2.1.2 Chøc n¨ng nhiÖm vô 2.1.3 C¬ cÊu tæ chøc 2.1.4 T×nh h×nh häat ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Nhµ m¸y 2.2 ®Æc ®iÓm c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh thuèc l¸ vµ c¸c yªu cÇu ®èi víi c«ng t¸c ®µo t¹o nguån nh©n lùc 2.2.1 §Æc ®iÓm c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh thuèc l¸ 2.2.2 C¸c yªu cÇu ®µo t¹o ph¸t triÓn nguån nh©n lùc 31 31 34 35 39 46 46 50 2.3 Ph©n tÝch häat ®éng ®µo t¹o nh©n lùc t¹i nhµ m¸y thuèc l¸ sµi gßn 2.3.1 Ph©n tÝch c¬ cÊu nh©n lùc 2.3.1.1 C¬ cÊu theo giíi tÝnh 2.3.1.2 C¬ cÊu theo tÝnh chÊt c«ng viÖc 2.3.1.3 C¬ cÊu theo tr×nh ®é 2.3.1.4 C¬ cÊu theo ®é tuæi 2.3.1.5 C¬ cÊu theo ngµnh nghÒ 54 55 55 56 59 60 2.3.2 Ph©n tÝch häat ®éng ®µo t¹o 2.3.2.1 Ph©n tÝch nhu cÇu ®µo t¹o 2.3.2.2 Ph©n tÝch néi dung ®µo t¹o 2.3.2.3 Ph©n tÝch h×nh thøc ®µo t¹o 2.3.2.4 Ph©n tÝch chi phÝ ®µo t¹o 62 62 63 66 68 Ch­¬ng iii §ÞNH H¦íNG Vµ §Ò XUÊT BIÖN PH¸P HßAN THIÖN C¤NG T¸C §µO T¹O PH¸T TRIÓN NH¢N LùC T¹I NHµ M¸Y THUèC L¸ Sµi GßN GIAI §äAN 2005- 2010 75 3.1 §ÞNH H¦íNG §µO T¹O NH¢N LùC cho NHµ M¸Y THUèC L¸ Sµi GßN GIAI §äAN 2005- 2010 78 3.1.1 §Þnh h­íng ®µo t¹o nh©n lùc theo ®èi t­îng 3.1.1.1 §Þnh h­íng ®µo t¹o ph¸t triÓn lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt 3.1.1.2 §Þnh h­íng ®µo t¹o ph¸t triÓn lao ®éng gi¸n tiÕp s¶n xuÊt 3.1.1.3 §Þnh h­íng ®µo t¹o ph¸t triÓn cho cÊp qu¶n lý tr­ëng 3.1.2 §Þnh h­íng ®µo t¹o nh©n lùc theo chuyªn ngµnh 3.1.3 §Þnh h­íng cho viÖc ®¸nh gi¸ nh©n viªn 3.2 §Ò XUÊT BIÖN PH¸P Hoµn THIÖN C¤NG T¸C §µO T¹O 3.2.1 BiÖn ph¸p n©ng cao vai trß qu¶n lý trong c«ng t¸c ®µo t¹o ph¸t triÓn nguån nh©n lùc t¹i nhµ m¸y 3.2.1.1 X¸c ®Þnh nhu cÇu ®µo t¹o 3.2.1.2 X¸c ®Þnh râ vai trß, chøc n¨ng cña phßng tæ chøc trong ®µo t¹o ph¸t triÓn, qu¶n lý nguån nh©n lùc t¹i nhµ m¸y 3.2.1.3 X¸c ®Þnh vai trß qu¶n lý trong c«ng t¸c ®µo t¹o ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ë c¸c cÊp qu¶n lý 3.2.1.4 X¸c ®Þnh kinh phÝ vµ ®¸nh gÝa hiÖu qu¶ ®µo t¹o 3.2.2 BiÖn ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c ®µo t¹o ph¸t triÓn nh©n lùc t¹i nhµ m¸y 3.2.2.1 §µo t¹o ®óng quy tr×nh 3.2.2.2 §µo t¹o ®óng ng­êi 3.2.2.3 §µo t¹o ®óng c¬ cÊu 3.2.2.4 §µo t¹o ®óng nhu cÇu 3.3 ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch CBCNV tham gia ®µo t¹o vµ tù ®µo t¹o 3.3.1 L­¬ng vµ sù th¨ng tiÕn 3.3.2 Thu nhËp vµ thuyªn chuyÓn c«ng t¸c 3.3.3 Khen th­ëng KÕt luËn 78 78 79 80 80 82 83 83 84 87 88 89 91 91 92 93 94 94 95 96 97 98 Ch­¬ng: më ®Çu 1 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Më §ÇU 1. Lý DO CHäN §Ò TµI Trong kinh tÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh thÓ hiÖn qua sù giµnh giËt thÞ tr­êng, kh¸ch hµng, ®èi t¸c trªn c¬ së c¸c ­u thÕ vÒ chÊt l­îng hµng hãa, gÝa c¶ hµng hãa, thêi h¹n thuËn tiÖn vµ uy tÝn l©u dµi. §Ó cã lîi thÕ c¹nh tranh c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng ngõng ®Çu t­ tháa ®¸ng cho viÖc nghiªn cøu ®æi míi s¶n phÈm, ®æi míi qu¶n lý, ®æi míi c«ng nghÖ, ®Çu t­ cho c«ng nghÖ, trong ®ã viÖc ®Çu t­ tháa ®¸ng cho nh©n tè con ng­êi ®­îc coi lµ then chèt nhÊt. §Ó kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qña ho¹t ®éng cã sù tham gia cña nhiÒu ng­êi trong khung giíi h¹n vÒ c¸c ®iÒu kiÖn nh©n- tµi- vËt lùc, thêi gian kh«ng gian vµ cã canh tranh ngµy cµng m¹nh mÏ nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i ®Ých thùc hãa mäi vÊn ®Ò, hiÖn ®¹i hãa c¸c yÕu tè ®Çu vµo, trong ®ã lùc l­îng lao ®éng lµ ®Çu vµo cã vÞ trÝ, vai trß quyÕt ®Þnh nhÊt; trËt tù hãa, hîp lý hãa, ®ång bé hãa c¸c häat ®éng bé phËn, tøc lµ ph¶i coi träng viÖc ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é cho ng­êi lao ®éng trùc tiÕp, gi¸n tiÕp vµ c¸c cÊp qu¶n lý kinh doanh nãi chung, qu¶n lý nh©n lùc nãi riªng. Nhµ m¸y thuèc l¸ Sµi Gßn lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc cã 3.946 lao ®éng ®ang lµm viÖc, cã trô së chÝnh(c¬ së 1) ®ãng t¹i 152 TrÇn Phó QuËn 5 vµ c¬ së 2, 3 t¹i 151 BÕn V©n §ån QuËn 4 vµ 299 T«n ThÊt ThuyÕt QuËn 4, ®Òu t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh; Theo kÕ häach di dêi c¸c nhµ m¸y, c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh ®ãng trong Thµnh phè ®Õn n¨m 2007 ra khái Thµnh phè, th× ba c¬ së nµy buéc ph¶i di dêi. VÇn ®Ò bøc xóc cña Ban gi¸m ®èc Nhµ m¸y lµ khi ®Õn ®Þa ®iÓm míi, lµm thÕ nµo ®¶m b¶o nh©n lùc æn ®Þnh cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh khi ba c¬ së nµy khi s¸p nhËp thµnh mét, sè 3.946 lao ®éng cã viÖc lµm, tiÕp tôc thùc hiÖn môc tiªu s¶n xuÊt kinh doanh vÒ ®æi míi c«ng nghÖ, ®Èy m¹nh s¶n l­îng trong n­íc vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm xuÊt khÈu. §øng tr­íc sù thay ®æi ®ã, Ban gi¸m ®èc Nhµ m¸y ®· lªn kÕ ho¹ch ®µo t¹o -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Vò NhËt T©n - Sinh viªn Cao häc QTKD - §HBK Hµ Néi Ch­¬ng: më ®Çu 2 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- nguån nh©n lùc, nh»m b¶o ®¶m nh©n lùc cho häat ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i cã mét lùc l­îng lao ®éng tay nghÒ cao, cã chuyªn m«n nghiÖp vô giái, nh»m ®¸p øng nhu cÇu n©ng cao tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng vµ chÊt l­îng sèng ngµy cµng cao cña ng­êi tiªu dïng. Duy tr× s¶n l­îng, b¶o ®¶m cho ng­êi lao ®éng thÝch øng khi nhµ m¸y thay ®æi c«ng nghÖ, ®¹t môc tiªu s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y ®· ®Ò ra, hßan thµnh kÕ häach Nhµ n­íc giao vµ héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ gÝíi. do vËy chän ®Ò tµi: “§ÞNH H¦íNG §µO T¹O PH¸T TRIÓN NH¢N LùC” lµ mét trong nh÷ng nhu cÇu cÊp b¸ch cña Nhµ m¸y Thuèc l¸ Sµi Gßn trong giai ®äan 2005 - 2010. II. GIíI H¹N §Ò TµI §µo t¹o ph¸t triÓn nh©n lùc lµ ®Ò tµi rÊt réng lín vµ phøc t¹p lµ mét trong nh÷ng häat ®éng quan träng trong qu¶n lý nh©n lùc t¹i doanh nghiÖp.Víi thêi gian cã h¹n, luËn v¨n chØ nh»m vµo ®¸nh gÝa hiÖn tr¹ng cña häat ®éng ®µo t¹o ph¸t triÓn nh©n lùc t¹i Nhµ m¸y thuèc l¸ Sµi Gßn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Nh÷ng bÊt cËp trong ho¹t ®éng ®µo t¹o ph¸t triÓn nh©n lùc vµ c¸c yªu cÇu cÇn gi¶i quyÕt trong häat ®éng ®µo t¹o ph¸t triÓn nh©n lùc t¹i Nhµ m¸y thuèc l¸ Sµi Gßn giai ®äan 2005- 2010. Tõ ®ã ®Þnh ra ph­¬ng h­íng vµ ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó c¶i thiÖn c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nh©n lùc. III. PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU §Ó nghiªn cøu luËn v¨n nµy ng­êi viÕt dùa vµo hai ph­¬ng ph¸p: 1. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu t¹i bµn giÊy: tham kh¶o hå s¬, tµi liÖu, s¸ch b¸o, c¸c v¨n b¶n, c¸c b¸o c¸o chuyªn ngµnh liªn quan tíi c«ng t¸c ®µo t¹o cña doanh nghiªp vµ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ®Ò tµi ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nh©n lùc mét doanh nghiÖp cô thÓ. 2. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu thùc tÕ: - Thùc tÕ c¸c häat ®éng ®µo t¹o t¹i doanh nghiÖp nh­: c¸c kú thi n©ng bËc, c¸c líp tËp huÊn, c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o cña Nhµ m¸y. §ång thêi thu thËp -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Vò NhËt T©n - Sinh viªn Cao häc QTKD - §HBK Hµ Néi Ch­¬ng: më ®Çu 3 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- th«ng tin tõ chuyªn viªn cña phßng Tæ chøc hµnh chÝnh phu tr¸ch c«ng t¸c ®µo t¹o. - Pháng vÊn - ®iÒu tra c¸c c¸n bé vµ c¸c gi¸o viªn trong vµ ngoµi Nhµ m¸y tham gia g¶ng d¹y, ng­êi sö dông lao ®éng, c¸c cÊp qu¶n lý lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o cña Nhµ m¸y. IV Bè CôC LUËN V¡N Néi dung chÝnh cña luËn v¨n bao gåm ba ch­¬ng: Ch­¬ng 1: C¬ së lý luËn vÒ ®µo t¹o nguån nh©n lùc trong doanh nghiÖp. Ch­¬ng 2: Ph©n tÝch ho¹t ®éng ®µo t¹o nh©n lùc t¹i Nhµ m¸y thuèc l¸ Sµi Gßn. Ch­¬ng 3: §Þnh h­íng vµ ®Ò xuÊt biÖn ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c ®µo t¹o ph¸t triÓn nh©n lùc t¹i Nhµ m¸y thuèc l¸ Sµi Gßn giai ®o¹n 2005- 2010. KÕT LUËN. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Vò NhËt T©n - Sinh viªn Cao häc QTKD - §HBK Hµ Néi 4 Ch­¬ng 1 : C¥ Së Lý LUËN VÒ §µO T¹O NGUåN NH¢N LùC TRONG DOANH NGHIÖP ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- CH­¬NG I C¥ Së Lý LUËN VÒ §µO T¹O NGUåN NH¢N LùC TRONG DOANH NGHIÖP Khi nghiªn cøu ho¹t ®éng ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nh©n lùc trong kinh tÕ thÞ tr­êng, chóng ta cÇn xem xÐt mét c¸ch nghiªn tóc, tû mû nhu cÇu cña thÞ tr­êng, c¸c ®èi thñ c¹nh tranh vµ c¨n cø vµo t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng ®¸p øng cña doanh nghiÖp; ®Çu t­ tháa ®¸ng th«ng minh ®Ó t¹o ra vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn yÕu tè néi lùc nh­: tr×nh ®é cña c¸c cÊp qu¶n lý tr×nh ®é cña c¸c chuyªn gia kü thuËt c«ng nghÖ, tr×nh ®é cña nh÷ng ng­êi thõa hµnh, c«ng nh©n lao ®éng trùc tiÕp. T×m hiÓu, xem xÐt ®¸nh gi¸ kü l­ìng tÇm quan träng cña vai trß ®µo t¹o nh©n lùc trong doanh nghiÖp, tÊt c¶ c¸c tæ chøc cÇn ph¶i “x¸c ®Þnh râ h­íng ®i trong t­¬ng lai theo mét ng«i sao nhÊt ®Þnh chø ®õng ®i theo ¸nh ®Ìm cña nh÷ng con tÇu lën vën tr­íc mÆt”. NghÜa lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn vµ x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng, môc tiªu cô thÓ râ rµng. §Ó ®Þnh h­íng môc tiªu, chiÕn l­îc cã hiÖu qña, cã ý nghÜa thùc tiÔn th× khi häach ®Þnh ph¶i lu«n lu«n quan t©m ®Õn sù ®ãng gãp x©y dùng, ®ång h­ëng lîi Ých. Sau ®ã bé phËn qu¶n lý chøc n¨ng ph¶i x©y dùng môc tiªu, chiÕn l­îc chøc n¨ng ®Ó cïng ®¹t ®Õn môc tiªu chung cña doanh nghiÖp. 1.1 VÊN §Ò CHUNG VÒ §µO T¹O NH¢N LùC TRONG DOANH NGHIÖP 1.1.1 Kh¸i niÖm vÒ ®µo t¹o nh©n lùc trong doanh nghiÖp §µo t¹o ph¸t triÓn lµ mét qu¸ tr×nh cã hÖ thèng nh»m nu«i d­ìng viÖc tÝch lòy c¸c kü n¨ng, nh÷ng quy t¾c, kh¸i niÖm hay th¸i ®é dÉn ®Õn sù t­¬ng xøng tèt h¬n g÷a nh÷ng ®Æc ®iÓm cña c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ nh÷ng yªu cÇu cña c«ng viÖc. §µo t¹o lµ qu¸ tr×nh häc tËp lµm cho ng­êi lao ®éng cã thÓ thùc hiÖn ®­îc -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Vò NhËt T©n - Sinh viªn Cao häc QTKD - §HBK Hµ Néi 5 Ch­¬ng 1 : C¥ Së Lý LUËN VÒ §µO T¹O NGUåN NH¢N LùC TRONG DOANH NGHIÖP ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- chøc n¨ng nhiÖm vô, lµm tèt c¸c c«ng viÖc hiÖn t¹i, c¸c c«ng viÖc tr­íc m¾t, ®Æc biÖt lµ nh÷ng kü thuËt qu¶n lý. §µo t¹o bao gåm c¸c häat ®éng nh»n môc ®Ých n©ng cao tay nghÒ hay kü n¨ng cña mét c¸ nh©n ®èi víi c«ng viÖc hiÖn hµnh lµ mét néi dung kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®èi víi mäi tæ chøc cã sö dông ng­êi lao ®éng. §èi víi c¸c tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh c«ng t¸c ®µo t¹o nh©n lùc nh»m bï ®¾p phÇn thiÕu hôt, bá trèng, nh»m hßan thiÖn nh÷ng kh¶ n¨ng cho ng­êi lao ®éng ®Ó ®¸p øng tr¸ch nhiÖm trong t­¬ng lai. §µo t¹o nh©n lùc trong doanh nghiÖp lµ tæ chøc nh÷ng c¬ héi cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp häc tËp, trong ®ã häc tËp lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc lµm biÕn ®æi hµnh vi t­¬ng ®èi bÒn v÷ng vµ ®em l¹i hiÖu qña cô thÓ: - Häc tËp xÈy ra khi ng­êi ta cã thÓ chøng minh ®­îc hä ®· biÕt nh÷ng g× mµ hä kh«ng biÕt tr­íc ®©y (kiÕn thøc). - Häc tËp xÈy ra khi ng­êi ta cã thÓ chøng minh ®­îc hä cã thÓ lµm ®­îc nh÷ng g× mµ hä kh«ng thÓ lµm ®­îc tr­íc ®©y (kü n¨ng) - Häc tËp xÈy ra khi ng­êi ta cã thÓ chøng minh ®­îc sù thay ®æi vÒ n¨ng lùc c¸ nh©n (n¨ng lùc c¸ nh©n). X¸c ®Þnh nhu cÇu ®µo t¹o: c¨n cø vµo chiÕn l­îc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, kÕ häach ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng nguån nh©n lùc, dù b¸o nhu cÇu lao ®éng ®Ó ®Ò ra ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o, h×nh thøc ®µo t¹o nh©n lùc cho phï hîp môc tiªu s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. KÕ häach ®µo t¹o nh©n lùc lµ x©y dùng nh÷ng môc tiªu vµ c¸c ho¹t ®éng cô thÓ vÒ ®µo t¹o huÊn luyÖn trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, ®ã lµ ph­¬ng ¸n hµnh ®éng trong t­¬ng lai, bao gåm c¶ môc tiªu vµ ph­¬ng thøc ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®ã. Do vËy hÕ ho¹ch ®µo t¹o huÊn luyÖn ph¶i cô thÓ cho tõng ®èi t­îng lao ®éng trªn c¬ së n¾m v÷ng thùc tr¹ng vÒ c¬ cÊu lao ®éng trong tõng thêi kú, trong tõng giai ®äan, tõ ®ã x©y dùng kÕ häach ®µo t¹o nh©n lùc trong doanh nghiÖp míi cô thÓ vµ s¸t thùc. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Vò NhËt T©n - Sinh viªn Cao häc QTKD - §HBK Hµ Néi 6 Ch­¬ng 1 : C¥ Së Lý LUËN VÒ §µO T¹O NGUåN NH¢N LùC TRONG DOANH NGHIÖP ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1.1.2 Néi dung ®µo t¹o §Ó x©y dùng néi dung ®µo t¹o ph¶i trªn c¬ së x¸c ®Þnh ®èi t­îng ®µo t¹o, ®èi t­¬ng ®µo t¹o kh¸c nhau t­¬ng øng cã c¸c néi dông ®µo t¹o kh¸c nhau. Dùa vµo ®èi t­îng ®µo t¹o ®Ó x¸c ®Þnh sù thiÕu hôt, kiÕm khuyÕt gi÷a tiªu chuÈn ng­êi lao ®éng cÇn víi hiÖn tr¹ng doanh nghiÖp cã ®Ó ®Ò ra h×nh thøc, ph­¬ng ph¸p ®µo tao cho phï hîp. Do vËy c¨n cø ®Ó x©y dùng néi dung ®µo t¹o chÝnh lµ nhu cÇu nh©n lùc lµ tiªu chuÈn nh©n lùc cÇn ®¹t ®­îc. • Quy tr×nh ®µo t¹o §Ó lùc l­îng lao ®éng trong doanh nghiÖp cã ®ñ n¨ng lùc vµ v÷ng, giái vÒ chuyªn m«n nghiªp vô, th× ph¶i t¹o cho hä tham gia vµo quy tr×nh ®µo t¹o huÊn luyÖn kh«ng ph¶i mét sím mét chiÒu, mét lÇn, hai lÇn mµ c¶ mét quy tr×nh th­êng xuyªn liªn tôc. Nh÷ng ng­êi qu¶n lý cÊp cao ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng ý thøc ®­îc r»ng viÖc häc tËp, trao ®æi kiÕn thøc, kinh nghiÖm lµ viªc lµm cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o æn ®Þnh viÖc lµm, cã c¬ héi th¨ng tiÕn trong c«ng viÖc cña m×nh vµ gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Muèn cho häat ®éng ®µo t¹o huÊn luyÖn nh©n viªn ®­îc tiÕn triÓn tèt ®Ñp, ban l·nh ®¹o cÇn tiÕn hµnh theo quy tr×nh ®µo t¹o ph¸t triÓn gåm 6 b­íc (s¬ ®å 1.1). CÇn x¸c ®Þnh môc tiªu ®µo t¹o ph¸t triÓn, môc tiªu tæng qu¸t cña chøc n¨ng ®µo t¹o huÊn luyÖn ph¶n ¸nh qua ba yÕu tè: ®µo t¹o (training), gi¸o dôc (education) vµ ph¸t triÓn (development). Trong ®ã ®µo t¹o lµ c¸c häat ®éng nh»m môc ®Ých n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô chuyªn m«n cho ng­êi lao ®éng ®èi víi c«ng viÖc ®ang lµm vµ nh÷ng c«ng viÖc liªn quan; gi¸o dôc bao gåm häat ®éng nh»m c¶i tiÕn, n©ng cao sù thµnh th¹o khÐo lÐo cña ng­êi lao ®éng mét c¸ch toµn diÖn theo mét h­íng nhÊt ®Þnh nµo ®ã v­ît ra ngßai ph¹m vi c«ng viiÖc hiÖn hµnh hay tr­íc m¾t; Ph¸t triÓn gåm c¸c häat ®éng nh»m chuÈn bÞ cho nh©n viªn theo kÞp víi c¬ cÊu tæ chøc khi nã thay ®æi vµ ph¸t triÓn trong t­¬ng lai. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Vò NhËt T©n - Sinh viªn Cao häc QTKD - §HBK Hµ Néi 7 Ch­¬ng 1 : C¥ Së Lý LUËN VÒ §µO T¹O NGUåN NH¢N LùC TRONG DOANH NGHIÖP ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Nãi cho cïng, vÊn ®Ò ®µo t¹o ph¸t triÓn lµ vÊn ®Ò hÇu nh­ mu«n thuë cña c¸c doanh nghiÖp vµ chÞu ¶nh h­ëng t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè bªn trong vµ bªn ngoµi. V× vËy, ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o ph¸t triÓn còng ph¶i n¨ng ®éng, uyÓn chuyÓn ®Ó thÝch øng víi m«i tr­êng ®ã. S¬ ®å 1.1 Quy tr×nh ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn M¤I TR¦êNG B£N NGßAI M¤I TR¦êNG B£N TRONG X¸c ®Þnh râ nhu cÇu ®µo t¹o- ph¸t triÓn Ên ®Þnh c¸c môc tiªu cô thÓ Lùa chän c¸c ph­¬ng ¸n thÝch hîp Lùa chän c¸c ph­¬ng tiÖn thÝch hîp Thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o Ph¸t triÓn §¸nh gi¸ ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o ph¸t triÓn -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Vò NhËt T©n - Sinh viªn Cao häc QTKD - §HBK Hµ Néi 8 Ch­¬ng 1 : C¥ Së Lý LUËN VÒ §µO T¹O NGUåN NH¢N LùC TRONG DOANH NGHIÖP ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Nguån: R.wayne Mondy and Robert M.Noe, Op.Cit,p.272 • Ph¸t triÓn nh©n lùc Ph¸t triÓn lµ qóa tr×nh l©u dµi nh»m n©ng cao n¨ng lùc vµ ®éng c¬ cña c¸n bé c«ng nh©n viªn ®Ó biÕn hä thµnh nh÷ng thµnh viªn t­¬ng lai qóy b¸u cña tæ chøc ®ã. Ph¸t triÓn bao gåm kh«ng chØ cã ®µo t¹o mµ cßn c¶ sù nghiÖp vµ kinh nghiÖm kh¸c n÷a. §Ó cã kh¶ n¨ng tån t¹i trong c¸c cuéc c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt, ®Ó cã kh¶ n¨ng héi nhËp toµn cÇu vµ ®¹t ®­îc ®Þnh h­íng viÔn c¶nh, c«ng ty cÇn ph¶i ph¸t triÓn nh©n lùc cña m×nh míi cã kh¶ n¨ng ®¸p øng mäi t×nh huèng. Tr­íc tiªn chóng ta x¸c ®Þnh ai chÞu tr¸ch nhiÖm ch­¬ng tr×nh nµy vµ ai lµ ®èi t­îng ph¸t triÓn, sau ®ã chóng ta bµn c¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn nh©n lôc. 1.Tr¸ch nhiÖm ph¸t triÓn nh©n lùc Tr¸ch nhiÖm ph¸t triÓn nh©n lùc cÇn ®­îc b¶o ®¶m theo nguyªn t¾c tõ d­íi lªn (theo s¬ ®å 1.2). CÊp qu¶n lý trùc tuyÕn lµ huÊn luyÖn viªn Tr­ëng bé phËn nh©n sù lµ nhµ t­ vÊn Nh©n viªn víi t­ c¸ch lµ nh÷ng nhµ ®ång kinh doanh= tù ph¸t triÓn CÊp qu¶n lý gi¸n tiÕp lµ ng­êi ®ì ®Çn L·nh ®¹o doanh nghiÖp lµ ng­êi ñng hé S¬ ®å 1.2 1: Nh÷ng ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ph¸t triÓn nh©n lùc 0F Nguån Martin Hilp, dÉn lai theo s¸ch Qu¶n trÞ nh©n sù cu¶ TiÕn sü NguyÔn H÷u Th©n -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Vò NhËt T©n - Sinh viªn Cao häc QTKD - §HBK Hµ Néi 9 Ch­¬ng 1 : C¥ Së Lý LUËN VÒ §µO T¹O NGUåN NH¢N LùC TRONG DOANH NGHIÖP ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Tr­íc tiªn, tõng nh©n viªn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm cho sù ph¸t triÓn con ng­êi cña chÝnh m×nh (nguyªn lý tù ph¸t triÓn) sau ®ã tr¸ch nhiÖm míi thuéc vÒ cÊp trªn trùc tiÕp (lý t­ëng lµ vai trß ng­êi huÊn luyÖn viªn) tiÕp theo lµ ng­êi cÊp trªn gi¸n tiÕp (trong vai trß cña ng­êi cè vÊn) vµ cña nh÷ng ng­êi tr¸ch nhiÖm cao nhÊt cña doanh nghiÖp (trong vai trß ng­êi ñng hé). Tr­ëng bé phËn nh©n sù hoÆc vÒ ph¸t triÓn m« h×nh , ng­êi ®iÒu phèi vµ t­ vÊn . Chóng ta cÇn quan t©m ®Õn viÖc tù ph¸t triÓn c¶ ba cÊp qu¶n lý (s¬ ®å: 1.3) S¬ ®å 1.3 2 C¸c møc ®é ph¸t triÓn 1F  Tù ph¸t triÓn Tõ nh©n viªn thµnh nhµ kinh doanh Tù ph¸t triÓn Tõ “nhãm cña c¸c ng«i sao ­u tó” ®Õn “nhãm ng«i sao ­u tó” Tù ph¸t triÓn Tõ doanh nghiÖp do cÊp trªn giao kÕ häach ®Õn doanh nghiÖp ®Þnh h­íng viÔn c¶nh ra kÕ häa 2. §èi t­îng §èi t­îng chÝnh cña c¸c ph­¬ng ph¸p ph¸t triÓn nh©n sù theo quan ®iÓm tæng thÓ bao gåm tÊt c¶ c¸c nh©n viªn ë tÊt c¶ c¸c cÊp chø kh«ng ph¶i gièng nh­ 2 Nguån: Martin hilb, dÉn lai theo s¸ch Qu¶n trÞ nh©n sù TiÕn sü NguyÔn H÷u Th©n Tr.299 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Vò NhËt T©n - Sinh viªn Cao häc QTKD - §HBK Hµ Néi 10 Ch­¬ng 1 : C¥ Së Lý LUËN VÒ §µO T¹O NGUåN NH¢N LùC TRONG DOANH NGHIÖP ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ë mét sè doanh nghiÖp lín, chØ giíi h¹n ë viÖc ph¸t triÓn cÊp qu¶n trÞ. Ph­¬ng ph¸p chØ chó träng ph¸t triÓn cÊp qu¶n trÞ lµ m« h×nh g©y l·ng phÝ tiÒm n¨ng vµ tµi nguyªn nh©n sù. Tr­íc khi t×m hiÓu c¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn, chóng ta h·y nghiªn cøu c¸c giai ®o¹n cña chu kú ¶nh h­ëng ®Õn nghÒ nghiÖp (career-impacted life stages) Mçi c¸ nh©n ®Òu tr¶i qua c¸c giai ®o¹n ¶nh h­ëng ®Õn kiÒn thøc vµ së thÝch ®èi víi nghÒ nghiÖp kh¸c nhau. C¸c giai ®o¹n nµy ®­îc minh häa b»ng (s¬ ®å 1.4) S¬ ®å 1.4: C¸c giai ®o¹n cña chu kú ¶nh h­ëng nghÒ nghiÖp Giai ®o¹n t¨ng tr­ëng Giai ®o¹n kh¸m ph¸ Giai ®o¹n t¹o dùng vµ lËp th©n Giai ®o¹n duy tr×/ l¹c nghiÖp Giai ®o¹n suy tho¸i Nguån: xem footnote12 3. C¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn nh©n lùc BiÖn ph¸p ph¸t triÓn nh©n sù cã c¸c kÕ ho¹ch lµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn nh©n -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Vò NhËt T©n - Sinh viªn Cao häc QTKD - §HBK Hµ Néi 11 Ch­¬ng 1 : C¥ Së Lý LUËN VÒ §µO T¹O NGUåN NH¢N LùC TRONG DOANH NGHIÖP ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- sù vµ kÕ ho¹ch nh©n sù kÕ thõa * KÕ ho¹ch ph¸t triÓn nh©n lùc Mét mÆt do c¬ cÊu tæ chøc cña c¸c doanh nghiÖp thµnh c«ng cµng ngµy cµng gän nhÑ vµ mÆt kh¸c, do sù thay ®æi trong quan niÖm vÒ gi¸ trÞ (kh«ng ph¶i cao h¬n lu«n lu«n tèt h¬n) cho nªn ng­êi ta kh«ng nhÊt thiÕt thÊy høng thó khi ®­îc ®Ò b¹t lªn chøc cao h¬n hoÆc thuyªn chuyÓn qua khu vùc ®Þa kh¸c. §iÒu nµy lµm cho ng­êi ta thÊy r»ng viÖc ®Ò b¹t, c©n nh¾c trong t­¬ng lai sÏ chØ ra mét trong nh÷ng ph¸t triÓn nh©n viªn vµ doanh nghiÖp. KÕt qu¶ gÆt h¸i ®­îc trong t­¬ng lai khi ¸p dông nh÷ng ph­¬ng ph¸p ph¸t triÓn nh©n sù thÓ hiÖn trong nh÷ng chiÕn l­îc nh©n b¶n hãa nh­ sau: * Phong phó hãa c«ng viÖc vµ ®a n¨ng hãa c«ng viÖc (theo ®Þa d­ hoÆc chøc n¨ng, mét hay nhiÒu mÆt, néi bé hay bªn ngoµi, tõ kh¸ch hµng hoÆc ng­êi cung øng). * C¸c biÖn ph¸p thuyªn chuyÓn c«ng viÖc ra ngoµi vµ dù phßng thuyªn chuyÓn nh©n viªn ra ngoµi cña tõng chøc n¨ng hoÆc c¶ bé ph©n. * TiÕp nhËn nh©n viªn cò quay trë vÒ theo nguyÖn väng cña hä. * H×nh thµnh nh÷ng nhãm dù ¸n ®a chøc n¨ng vµ hoÆc ®a quèc gia ë xÝ nghiÖp hoÆc v­ît qua khái ph¹m vi xÝ nghiÖp hoÆc h×nh thµnh nh÷ng nhãm c«ng t¸c phÇn tù qu¶n. Nh÷ng biÖn ph¸p nµy cÇn ®­îc sù g¾n kÕt víi kÕ ho¹ch ph¸t triÓn nh©n sù vµ ®­îc bæ trî th«ng qua viÖc ®µo t¹o g¾n liÒn víi c«ng viÖc (near-the-jop) vµ ngo¶i chç lµm viÖc (off-the-jop) còng nh­ th«ng qua m« h×nh cè vÊn vµ huÊn luyÖn cã chñ ®Ých. §¸ng tiÕc vµ vÊn ®Ò nµy cßn ®­îc ®Ò cËp qu¸ Ýt ë s¸ch gi¸o khoa. TÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn nh©n lùc ®­îc vËn dông kh«ng ph©n biÖt ®èi xö víi nh÷ng nhãm ng­êi kh¸c nhau, vÝ dô tuæi t¸c, giíi tÝnh, gia ®×nh, d©n téc. Nh­ vËy trong t­¬ng lai chóng ta cÇn t¨ng c­êng khai th¸c nh÷ng ng­êi n­íc ngoµi mµ vÉn th­êng bÞ ph©n biÖt ®èi xö (vÝ dô b¾t buéc vÒ h­u tuæi 60). §iÒu -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Vò NhËt T©n - Sinh viªn Cao häc QTKD - §HBK Hµ Néi 12 Ch­¬ng 1 : C¥ Së Lý LUËN VÒ §µO T¹O NGUåN NH¢N LùC TRONG DOANH NGHIÖP ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- nµy sÏ gióp Ých cho sù ph¸t triÓn l©u dµi cña nh©n viªn còng nh­ cña doanh nghiÖp. H·ng Pepsico ®· tãm gän nguyªn lý nµy nh­ sau: ”Chóng t«i chØ cÇn ph©n biÖt ®èi xö trªn kü n¨ng chuyªn m«n”. * KÕ ho¹ch nh©n lùc kÕ thõa VÊn ®Ò nµy liªn quan ®Õn viÖc hµng n¨m c¸c tr­ëng bé phËn ®¸nh gi¸, tiÒn n¨ng vµ kh¶ n¨ng kÕ thõa cho tÊt c¶ c¸c nh©n viªn cña m×nh trªn c¬ së mét mÉu biÓu kÕ ho¹ch nh©n sù. ViÖc nµy ®­îc ®em ra bµn víi l·nh ®¹o ë cÊp trªn vµ «ng ta l¹i tiÕp tôc ®¸nh gi¸ c¸c tr­ëng bé ph©n cña m×nh. Quy tr×nh nh­ vËy ®­îc tiÕn hµnh t­¬ng tù lªn ë cÊp trªn. Ng­êi phô tr¸ch nh©n sù ®iÒu phèi nh÷ng cuéc hîp nµy vµ cuèi cïng tr×nh cho ng­êi l·nh ®¹o th«ng qua. Chóng ta còng cÇn l­u ý r»ng m« h×nh kÕ ho¹ch nh©n sù chØ huy ®­îc hoµn toµn t¸c dông nh÷ng biÖn ph¸p khai th¸c khuyÕn khÝch. Mét ®iÒu quan träng lµ x¸c ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cña tõng nh©n viªn, sau ®ã tõng b­íc ho¹ch ®Þnh vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p khai th¸c kÝch thÝch. §Ó hµng n¨m cã thÓ gi÷ ®­îc c¸ch nh×n kh¸i qu¸t vÒ møc n¨ng xuÊt vµ tiÒm n¨ng n¨ng khiÕu cña toµn thÓ nh©n viªn, ng­êi ta cã thÓ sö dông nh÷ng tiÒn ®Ò cña ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ma trËn ®· ®­îc th­êng xuyªn ¸p dông trong c¸c m«n häc qu¶n trÞ kinh doanh vµ kinh tÕ vÜ m«. Tãm l¹i, c¸c ph­¬ng ph¸p ph¸t triÓn cÊp qu¶n lý vµ ®µo t¹o c«ng nh©n viªn th× rÊt phong phó, ®a d¹ng. Mçi ph­¬ng ph¸p ®Òu cã ­u vµ khuyÕt ®iÓm riªng. Nh÷ng ng­êi cã tr¸ch nhiÖm ®µo t¹o ph¸t triÓn ph¶i hÕt søc linh ho¹t, tïy tõng chøc vô, c«ng viÖc hay nghÒ nghiÖp kh¸c nhau mµ lùa chän ph­¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó viÖc ®µo t¹o ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ tèi ®a víi chi phÝ vÒ tiÒn vµ l·ng phÝ vÒ thêi gian lµ tèi thiÓu. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Vò NhËt T©n - Sinh viªn Cao häc QTKD - §HBK Hµ Néi 13 Ch­¬ng 1 : C¥ Së Lý LUËN VÒ §µO T¹O NGUåN NH¢N LùC TRONG DOANH NGHIÖP ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1.2 VAI TRß CñA §µO T¹O PH¸T TRIÓN NGUåN NH¢N LùC TRONG DOANH NGHIÖP Chóng ta hiÓu nguån lùc chÊt l­îng lµ nguån lùc chñ ®¹o, n¾m gi÷a nh÷ng bÝ quyÕt, kü thuËt c«ng nghÖ cao, cã t¸c dông nh­ “®Çu tÇu” ,“ ®Óm chèt” cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Kh¸i niÖm s¶n xuÊt ë ®©y còng ®­îc hiÓu réng h¬n nã bao gåm c¶ s¶n xuÊt vËt chÊt vµ dÞch vô nã t¹o ra c¶ s¶n phÈm vËt chÊt vµ c¶ s¶n phÈm lµ dÞch vô. VÝ dô dÞch vô gi¸o dôc cã t¸c dông ®µo t¹o, n©ng cao n¨ng lùc cña nguån nh©n lùc vµ quy tr×nh gi¸o dôc còng lµ quy tr×nh s¶n xuÊt. Theo quan niÖm cña UNESCO ng­êi ta xÕp vµo nhãm lao ®éng chÊt l­îng cao ph¶i héi ®ñ c¸c tiªu chÝ sau: • Cã kiÕn thøc c¬ b¶n tèt • Cã kiÕn thøc tèt vÒ to¸n häc • Cã kiÕn thøc tèt vÒ ngo¹i ng÷ • Cã kiÕn thøc tèt vÒ tin häc T¹i héi th¶o vÒ ®µo t¹o nguån nh©n lùc chÊt l­îng cao t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh th¸ng 3/2001 c¸c gi¸o s­, c¸c nhµ sö dông, qu¶n lý lao ®éng ®· cã nhËn xÐt chung lµ hiÖn nay nguån nh©n lùc chÊt l­îng cao ë ta cßn rÊt thiÕu vµ dÉn ®Õn viÖc giµnh giËt nhau gi÷a c¸c c«ng ty, tæ chøc vµ th«ng th­êng c¸c c«ng ty, tæ chøc n­íc ngoµi th­êng th¾ng v× hä cã chÕ ®é ®·i ngé tèt h¬n. Theo chóng t«i, b»ng cÊp, häc hµm häc vÞ cã quan hÖ chÆt chÏ víi ®éi ngò chÊt l­îng cao. Th«ng th­êng nh÷ng ng­êi lao ®éng chÊt l­îng cao ®Òu cã häc hµm häc vÞ cao. Tuy nhiªn trong thùc tÕ gi÷a häc hµm häc vÞ vµ n¨ng lùc thùc sù còng cã kho¶ng c¸ch. Cã nhiÒu ng­êi kh«ng cã häc hµm häc vÞ lai thuéc ®éi ngò nh÷ng ng­êi lao ®éng chÊt l­îng cao vµ ng­îc l¹i cã nh÷ng ng­êi cã häc hµm häc vÞ nh­ng n¨ng lùc trÝ tuÖ vµ kh¶ n¨ng lµm viªc kh«ng thÓ xÕp vµo nhãm lao ®éng chÊt l­îng cao ®­îc. Tiªu biÓu cho ®éi ng÷ chÊt l­îng cao cã thÓ kÓ ®Õn: C¸c gi¸o s­, c¸c tiÕn sü, -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Vò NhËt T©n - Sinh viªn Cao häc QTKD - §HBK Hµ Néi 14 Ch­¬ng 1 : C¥ Së Lý LUËN VÒ §µO T¹O NGUåN NH¢N LùC TRONG DOANH NGHIÖP ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- th¹c sü, c¸c nhµ khoa häc c¸c c«ng nh©n lµnh nghÒ bËc cao, c¸c chuyªn viªn cao cÊp, chuyªn viªn chÝnh trô cét, anh hïng lao ®éng. Lùc l­îng nµy th­êng cã vai trß rÊt quan träng trong s¶n xuÊt, ®Ó ra s¸ng kiÕn, c¶i tiÕn kü thuËt vµ øng dông tiÕn bé khoa häc míi vµo s¶n xuÊt. 1.3 NHU CÇU §µO T¹O NH¢N LùC CHO HäAT §éNG CñA DOANH NGHIÖP Nhu cÇu nh©n lùc cña doanh nghiÖp lµ toµn bé kh¶ n¨ng lao ®éng cÇm thiÕt cho thùc hiÖn, hoµn thµnh c¸c nhiÖm vô tr­íc m¾t lµ kÕ häach s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c nhiÖm vô chuÈn bÞ cho t­¬ng lai nh­ chiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ngoµi ra nhu cÇu thay thÕ khi c¸c lao ®éng ®Õn tuæi vÒ h­u, nghØ viÖc, chuyÓn ®i n¬i kh¸c vµ ®i ®µo t¹o. Con ng­êi sèng lµ häat ®éng ®Ó tháa m·n c¸c nhu cÇu. C.Mac ®· nghiªn cøu vµ ®i ®Õn kh¶ng ®Þnh r»ng, ng­êi b×nh th­êng kh«ng ai lµm g× ngoµi môc ®Ých tháa m·n nhu cÇu. Nhu cÇu cña con ng­êi rÊt ®a d¹ng, phong phó vµ lu«n cã xu h­íng më réng chñng lo¹i, n©ng cao vÒ chÊt. C¬ së vµ nh÷ng c¨n cø x¸c ®Þnh nhu cÇu nh©n lùc cña doanh nghiÖp bao gåm: . ChiÕn l­îc kinh doanh nh­: chiÕn l­îc ph¸t triÓn; ph­¬ng h­íng; lé tr×nh vµ c¸c ®Þnh møc tæng hîp . KÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh vµ hÖ thèng ®Þnh møc lao ®éng; . Sè lao ®éng ®Õn tuæi vÒ h­u, chuyÓn ®i n¬i kh¸c, ®i ®µo t¹o. Khi x¸c ®Þnh nhu cÇu nh©n lùc tr­íc hÕt ph¶i c¨n cø vµo c¬ cÊu nh©n lùc trong doanh nghiÖp, c¬ cÊu nµy ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc tû träng gi÷a møc ®é ®¸p øng, sù phï hîp cña c¬ cÊu nh©n lùc hiÖn cã vµ c¬ cÊu nh©n lùc cÇn ph¶i ®¸p øng cho viÖc hoµn thµnh nhiÖm vô tr­íc m¾t vµ l©u dµi cña doanh nghiÖp gäi lµ chÇt luîng nh©n lùc. Th«ng th­êng c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay ph©n lo¹i kh¶ n¨ng ng­êi lao ®éng theo nhiÒu dÊu hiÖu kh¸c nhau: giíi tÝnh, ®é tuæi, ngµnh nghÒ, tr×nh ®é chuyªn -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Vò NhËt T©n - Sinh viªn Cao häc QTKD - §HBK Hµ Néi