Tài liệu đề tài thiết kế hệ thống ly hợp cho xe tải 8 tấn

Tr-êng §¹i Häc B¸ch Khoa Hµ Néi Bé m«n ¤t« ThuyÕt minh §å ¸n Tèt NghiÖp §Ò tµi : ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn C¸n bé h-íng dÉn : Ph¹m Vþ C¸n bé duyÖt : NguyÔn Träng Hoan Sinh viªn thùc hiÖn : NguyÔn Hµ B×nh Líp : ¤T¤ Khãa Hµ Néi - 2005 K45 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn 2 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu 3 Ch-¬ng 1 : Tæng quan vÒ hÖ thèng ly hîp trªn 8 «t« 1. C«ng dông, ph©n lo¹i vµ yªu cÇu cña ly hîp 8 2. CÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc cña ly hîp 13 lo¹i ®Üa ma s¸t kh« Ch-¬ng 2 : Lùa chän ph-¬ng ¸n thiÕt kÕ 18 1. C¸c th«ng sè tham kh¶o cña xe «t« t¶i 8 tÊn 18 2. Lùa chän kÕt cÊu côm ly hîp l¾p trªn mét sè 21 xe «t« 3. Lùa chän ph-¬ng ¸n dÉn ®éng ®iÒu khiÓn ly 29 hîp lo¹i ®Üa ma s¸t Ch-¬ng 3 : Néi dung thiÕt kÕ tÝnh to¸n 39 1. X¸c ®Þnh m«men ma s¸t cña ly hîp 39 2. X¸c ®Þnh kÝch th-íc c¬ b¶n cña ly hîp 39 2.1. X¸c ®Þnh b¸n kÝnh ma s¸t trung b×nh cña 39 ®Üa bÞ ®éng 2.2. X¸c ®Þnh sè l-îng ®Üa bÞ ®éng 41 3. X¸c ®Þnh c«ng tr-ît sinh ra trong qu¸ tr×nh 42 ®ãng ly hîp 3.1. X¸c ®Þnh c«ng tr-ît cña ly hîp khi khëi 42 ®éng t¹i chç 3.2. X¸c ®Þnh c«ng tr-ît riªng 43 3.3. KiÓm tra theo nhiÖt ®é c¸c chi tiÕt 44 4. TÝnh to¸n søc bÒn mét sè chi tiÕt chñ yÕu 45 cña ly hîp 4.1. TÝnh søc bÒn ®Üa bÞ ®éng 45 4.2. TÝnh søc bÒn moay¬ ®Üa bÞ ®éng 48 4.3. TÝnh søc bÒn lß xo Ðp cña ly hîp 50 4.4. TÝnh søc bÒn lß xo gi¶m chÊn cña ly hîp 54 4.5. TÝnh søc bÒn c¸c chi tiÕt truyÒn lùc 58 tíi ®Üa chñ ®éng 4.6. TÝnh søc bÒn trôc ly hîp 60 4.7. TÝnh søc bÒn c¸c ®ßn dÉn ®éng 69 3 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn 5. TÝnh to¸n hÖ thèng dÉn ®éng cña ly hîp 5.1. TÝnh côm sinh lùc 5.2. X¸c ®Þnh hµnh tr×nh cña bµn ®¹p 5.3. TÝnh van ph©n phèi Ch-¬ng 4 : Quy tr×nh c«ng nghÖ gia c«ng chi tiÕt Tµi liÖu tham kh¶o 70 74 82 84 91 100 Lêi nãi ®Çu Trªn thÕ giíi còng nh- ë n-íc ta, nÒn kinh tÕ quèc d©n lu«n ®ßi hái chuyªn chë mét khèi l-îng hµng hãa, hµnh kh¸ch rÊt lín vµ cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ th× l-îng hµng hãa, hµnh kh¸ch yªu cÇu ®-îc chuyªn chë ngµy cµng lín. V× thÕ, ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho kinh tÕ ph¸t triÓn ®ßi hái ngµnh giao th«ng vËn t¶i ph¶i kh«ng ngõng ph¸t triÓn c¶ vÒ quy m« vµ chÊt l-îng. ë ViÖt Nam viÖc ph¸t triÓn ngµnh «t« ®· ®-îc §¶ng vµ Nhµ n-íc hÕt søc quan t©m. VÒ quan ®iÓm ph¸t triÓn : - C«ng nghiÖp «t« lµ ngµnh C«ng nghiÖp rÊt quan träng cÇn ®-îc -u tiªn ph¸t triÓn ®Ó gãp phÇn phôc vô cã hiÖu qu¶ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa vµ x©y dùng tiÒm lùc an ninh, quèc phßng cña ®Êt n-íc. - Ph¸t triÓn nhanh ngµnh C«ng nghiÖp «t« trªn c¬ së thÞ tr-êng vµ héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi ; lùa chän c¸c b-íc ph¸t triÓn thÝch hîp, khuyÕn khÝch chuyªn m«n hãa - hîp t¸c hãa nh»m ph¸t huy lîi thÕ, 4 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn tiÒm n¨ng cña ®Êt n-íc ; ®ång thêi tÝch cùc tham gia qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng vµ hîp t¸c quèc tÕ trong ngµnh C«ng nghiÖp «t«. - Ph¸t triÓn ngµnh C«ng nghiÖp «t« ph¶i g¾n kÕt víi tæng thÓ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chung c¶ n-íc vµ c¸c chiÕn l-îc ph¸t triÓn c¸c ngµnh liªn quan ®· ®-îc phª duyÖt, nh»m huy ®éng vµ ph¸t huy tèi ®a c¸c nguån lùc cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã doanh nghiÖp nhµ n-íc gi÷ vai trß then chèt. - Ph¸t triÓn ngµnh C«ng nghiÖp «t« trªn c¬ së tiÕp thu c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña thÕ giíi, kÕt hîp víi viÖc ®Èy m¹nh ho¹t ®éng nghiªn cøu - ph¸t triÓn trong n-íc vµ tËn dông cã hiÖu qu¶ c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ hiÖn cã, nh»m nhanh chãng ®¸p øng nhu cÇu trong n-íc vÒ c¸c lo¹i xe th«ng dông víi gi¸ c¶ c¹nh tranh, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy c¸c ngµnh c«ng nghiÖp hç trî trong n-íc ph¸t triÓn nh»m ®Èy nhanh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt linh kiÖn, phô tïng trong n-íc. - Ph¸t triÓn ngµnh C«ng nghiÖp «t« ph¶i phï hîp víi chÝnh s¸ch tiªu dïng cña ®Êt n-íc vµ ph¶i b¶o ®¶m ®ång bé víi viÖc ph¸t triÓn hÖ thèng h¹ tÇng giao th«ng ; c¸c yªu cÇu vÒ b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i tr-êng. VÒ môc tiªu ph¸t triÓn : - X©y dùng vµ ph¸t triÓn ngµnh C«ng nghiÖp «t« ViÖt Nam ®Ó ®Õn n¨m 2020 trë thµnh mét ngµnh C«ng 5 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn nghiÖp quan träng cña ®Êt n-íc, cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ë møc cao nhÊt nhu cÇu thÞ tr-êng trong n-íc vµ tham gia vµo thÞ tr-êng khu vùc vµ thÕ giíi. - Mét sè môc tiªu cô thÓ : + VÒ c¸c lo¹i xe th«ng dông (xe t¶i, xe kh¸ch, xe con) : §¸p øng kho¶ng 40 - 50% nhu cÇu thÞ tr-êng trong n-íc vÒ sè l-îng vµ ®¹t tû lÖ s¶n xuÊt trong n-íc (hµm l-îng chÕ t¹o trong n-íc) ®Õn 40% vµo n¨m 2005 ; ®¸p øng trªn 80% nhu cÇu thÞ tr-êng trong n-íc vÒ sè l-îng vµ ®¹t tû lÖ s¶n xuÊt trong n-íc 60% vµo n¨m 2010 (riªng ®éng c¬ phÊn ®Êu ®¹t tû lÖ s¶n xuÊt trong n-íc 50%, hép sè ®¹t 90%). + VÒ c¸c lo¹i xe cao cÊp : C¸c lo¹i xe t¶i, xe kh¸ch cao cÊp ®¹t tû lÖ s¶n xuÊt trong n-íc 20% vµo n¨m 2005 vµ 35 - 40% vµo n¨m 2010, ®¸p øng 80% nhu cÇu thÞ tr-êng trong n-íc. + VÒ ®éng c¬, hép sè vµ phô tïng : Lùa chän ®Ó tËp trung ph¸t triÓn mét sè lo¹i ®éng c¬, hép sè, bé truyÒn ®éng vµ phô tïng víi sè l-îng lín phôc vô l¾p r¸p «t« trong n-íc vµ xuÊt khÈu. + Dù kiÕn s¶n l-îng «t« ®Õn n¨m 2020 : TT 2005 6 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 2010 2020 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn 1 Tæng sè «t« 120.000 239.000 398.000 2 Xe con ®Õn 5 chç ngåi 32.000 60.000 116.000 3 Xe con tõ 6 - 9 chç ngåi 3.000 10.000 28.000 4 Xe kh¸ch 15.000 36.000 79.900 5 Xe t¶i 68.000 127.000 159.800 + §Õn 2 tÊn 40.000 57.000 50.000 + > 2 tÊn 7 tÊn 14.000 35.000 53.700 + > 7 tÊn 20 tÊn 13.600 34.000 52.900 400 1.000 3.200 2.000 6.000 14.400 + > 20 tÊn 6 Xe chuyªn dïng Trªn c¬ së c©n ®èi n¨ng lùc hiÖn t¹i vµ nhu cÇu dù b¸o, dù kiÕn s¶n l-îng «t« t¶i ®Õn n¨m 2010. STT Lo¹i xe Xe t¶i + §Õn 2 tÊn + > 2 tÊn - 7 tÊn + > 7 tÊn 14.000 S¶n l-îng yªu cÇu n¨m 2010 (dù b¸o) 127.000 113.000 10.000 57.000 47.000 §T thªm 4.000 35.000 31.000 §T thªm ch-a cã 34.000 34.000 §T thªm N¨ng lùc hiÖn t¹i n¨m 2003 7 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 S¶n l-îng cÇn bæ sung n¨m 2010 Ghi chó §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn - 20 tÊn + > 20 tÊn ch-a cã 1.000 1.000 §T thªm VÒ ®Þnh h-íng ph¸t triÓn : - VÒ c¸c lo¹i xe «t« th«ng dông : bao gåm xe t¶i (chñ yÕu lµ cì nhá vµ trung b×nh), xe chë kh¸ch, xe con 4 - 9 chç ngåi. + Xe kh¸ch : Phôc vô vËn t¶i hµnh kh¸ch c«ng céng, bao gåm «t« tõ 10 chç ngåi trë lªn. Dù kiÕn s¶n l-îng : §Õn n¨m 2005 : 15.000 xe, ®¸p øng trªn 50% nhu cÇu thÞ tr-êng ; §Õn n¨m 2010 : 36.000 xe, ®¸p øng trªn 80% nhu cÇu thÞ tr-êng. Tû lÖ s¶n xuÊt trong n-íc ®¹t 40% vµo n¨m 2005, 60% vµo n¨m 2010. Riªng tû lÖ s¶n xuÊt trong n-íc ®èi víi ®éng c¬ ®¹t 15 - 20% vµo n¨m 2005 vµ 50% vµo n¨m 2010. + Xe t¶i : Phôc vô vËn t¶i hµng hãa, khai th¸c má, c«ng nghiÖp - x©y dùng..., bao gåm chñ yÕu lµ c¸c lo¹i xe t¶i cì nhá vµ trung b×nh, mét phÇn lµ xe t¶i lín (träng t¶i ®Õn 20 tÊn). Dù kiÕn s¶n l-îng «t« t¶i : §Õn n¨m 2005 : 68.000 xe, ®¸p øng trªn 50% nhu cÇu thÞ tr-êng ; 8 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn §Õn n¨m 2010 : 127.000 xe, ®¸p øng kho¶ng 80% nhu cÇu thÞ tr-êng. Tû lÖ s¶n xuÊt trong n-íc ®¹t trªn 40% vµo n¨m 2005 vµ kho¶ng trªn 60% vµo n¨m 2010. - S¶n xuÊt ®éng c¬ «t« : §éng c¬ «t« (chñ yÕu lµ c¸c lo¹i ®éng c¬ diesel cã c«ng suÊt tõ 80 - 400 m· lùc) : Tæng s¶n l-îng cña c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt ®éng c¬ kho¶ng 100.000 ®éng c¬/n¨m vµo n¨m 2010, kho¶ng 200.000 ®éng c¬/n¨m vµo n¨m 2020, trong ®ã ®éng c¬ cã c«ng suÊt 100 - 300 m· lùc chiÕm 70%. PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2005 ®¹t tû lÖ s¶n xuÊt trong n-íc 15 - 20% ; n¨m 2010 ®¹t 50%. KhuyÕn khÝch khu vùc ®Çu t- n-íc ngoµi s¶n xuÊt c¸c lo¹i ®éng c¬ cho c¸c lo¹i xe con. C¨n cø vµo môc tiªu, ®Þnh h-íng ph¸t triÓn cña ngµnh «t« chóng ta thÊy t-¬ng lai ph¸t triÓn cña lo¹i xe t¶i 7 tÊn ®Õn 20 tÊn ®-îc ®Æt ra chiÕm mét tû träng tõ 13% ®Õn 15% trong tæng sè «t« vµ chiÕm kho¶ng 30% ®Õn 35% trong tæng sè xe t¶i. V× thÕ nghiªn cøu ®Ò tµi phôc vô cho s¶n xuÊt, c¶i tiÕn nh÷ng côm chi tiÕt cho xe t¶i trªn 7 tÊn lµ nhiÖm vô ®Æt ra phï hîp víi sù ph¸t triÓn ngµnh C«ng nghiÖp «t« cña n-íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay. 9 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn Môc tiªu ®Ò tµi tèt nghiÖp lµ tÝnh to¸n thiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe «t« t¶i 8 tÊn trªn c¬ së xe «t« MA-5335. HÖ thèng ly hîp trªn xe «t« lµ mét trong nh÷ng côm chi tiÕt chÞu ¶nh h-ëng lín cña ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, m«i tr-êng khÝ hËu vµ nhiÖt ®é. Côm ly hîp l¾p trªn xe MA-5335 lµ lo¹i ly hîp ma s¸t kh« hai ®Üa th-êng ®ãng. C¸c lß xo Ðp ®-îc bè trÝ xung quanh, cã hÖ thèng dÉn ®éng c¬ khÝ vµ cã c-êng hãa khÝ nÐn. ViÖc n¾m v÷ng ph-¬ng ph¸p tÝnh to¸n thiÕt kÕ, quy tr×nh vËn hµnh, th¸o l¾p ®iÒu chØnh, b¶o d-ìng c¸c cÊp vµ söa ch÷a lín ly hîp lµ mét viÖc cÇn thiÕt. Tõ ®ã ta cã thÓ n©ng cao kh¶ n¨ng vËn chuyÓn, gi¶m gi¸ thµnh vËn chuyÓn, t¨ng tuæi thä cña xe, ®ång thêi gi¶m c-êng ®é lao ®éng cho ng-êi l¸i. Trong qu¸ tr×nh lµm ®å ¸n, em hÕt søc c¶m ¬n sù gióp ®ì cña thÇy gi¸o Ph¹m Vþ, cña c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n ¤t«, cïng sù gióp ®ì cña c¸c b¹n. Víi sù nç lùc cña b¶n th©n, b¶n ®å ¸n cña em ®· hoµn thµnh. Tuy nhiªn do tr×nh ®é vµ thêi gian cã h¹n, kinh nghiÖm thùc tÕ cßn thiÕu, nªn b¶n ®å ¸n cña em ch¾c ch¾n sÏ cßn nhiÒu thiÕu sãt. Em rÊt mong c¸c thÇy c« gi¸o cïng c¸c b¹n ®ãng gãp ý kiÕn, ®Ó b¶n ®å ¸n cña em ®-îc hoµn thiÖn h¬n. 10 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o Ph¹m Vþ, c¸c thÇy c« trong bé m«n ¤t«, cïng toµn thÓ c¸c b¹n, ®· tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh ®å ¸n nµy. Hµ Néi, ngµy 19 th¸ng 5 n¨m 2005 Sinh viªn thiÕt kÕ NguyÔn Hµ B×nh Ch-¬ng 1 Tæng quan vÒ hÖ thèng ly hîp trªn «t« 1. C«ng dông, ph©n lo¹i vµ yªu cÇu cña ly hîp 1.1. C«ng dông ly hîp Trong hÖ thèng truyÒn lùc cña «t«, ly hîp lµ mét trong nh÷ng côm chÝnh, nã cã c«ng dông lµ : - Nèi ®éng c¬ víi hÖ thèng truyÒn lùc khi «t« di chuyÓn. - Ng¾t ®éng c¬ ra khái hÖ thèng truyÒn lùc trong tr-êng hîp «t« khëi hµnh hoÆc chuyÓn sè. - §¶m b¶o lµ c¬ cÊu an toµn cho c¸c chi tiÕt cña hÖ thèng truyÒn lùc kh«ng bÞ qu¸ t¶i nh- trong tr-êng hîp phanh ®ét ngét vµ kh«ng nh¶ ly hîp. ë hÖ thèng truyÒn lùc b»ng c¬ khÝ víi hép sè cã cÊp, th× viÖc dïng ly hîp ®Ó t¸ch tøc thêi ®éng c¬ ra khái hÖ thèng truyÒn lùc sÏ lµm gi¶m va ®Ëp gi÷a c¸c ®Çu r¨ng, hoÆc cña khíp gµi, lµm cho qu¸ tr×nh ®æi sè 11 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn ®-îc dÔ dµng. Khi nèi ªm dÞu ®éng c¬ ®ang lµm viÖc víi hÖ thèng truyÒn lùc (lóc nµy ly hîp cã sù tr-ît) lµm cho m«men ë c¸c b¸nh xe chñ ®éng t¨ng lªn tõ tõ. Do ®ã, xe khëi hµnh vµ t¨ng tèc ªm. Cßn khi phanh xe ®ång thêi víi viÖc t¸ch ®éng c¬ ra khái hÖ thèng truyÒn lùc, sÏ lµm cho ®éng c¬ ho¹t ®éng liªn tôc (kh«ng bÞ chÕt m¸y). Do ®ã, kh«ng ph¶i khëi ®éng ®éng c¬ nhiÒu lÇn. 1.2. Ph©n lo¹i ly hîp Ly hîp trªn «t« th-êng ®-îc ph©n lo¹i theo 4 c¸ch : + Ph©n lo¹i theo ph-¬ng ph¸p truyÒn m«men. + Ph©n lo¹i theo tr¹ng th¸i lµm viÖc cña ly hîp. + Ph©n lo¹i theo ph-¬ng ph¸p ph¸t sinh lùc Ðp trªn ®Üa Ðp. + Ph©n lo¹i theo ph-¬ng ph¸p dÉn ®éng ly hîp. 1.2.1. Ph©n lo¹i theo ph-¬ng ph¸p truyÒn m«men Theo ph-¬ng ph¸p truyÒn m«men tõ trôc khuûu cña ®éng c¬ ®Õn hÖ thèng truyÒn lùc th× ng-êi ta chia ly hîp ra thµnh 4 lo¹i sau : Lo¹i 1 : Ly hîp ma s¸t : lµ ly hîp truyÒn m«men xo¾n b»ng c¸c bÒ mÆt ma s¸t, nã gåm c¸c lo¹i sau : - Theo h×nh d¸ng bÒ mÆt ma s¸t gåm cã : 12 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn + Ly hîp ma s¸t lo¹i ®Üa (mét ®Üa, hai ®Üa hoÆc nhiÒu ®Üa). + Ly hîp ma s¸t lo¹i h×nh nãn. + Ly hîp ma s¸t lo¹i h×nh trèng. HiÖn nay, ly hîp ma s¸t lo¹i ®Üa ®-îc sö dông rÊt réng r·i, v× nã cã kÕt cÊu ®¬n gi¶n, dÔ chÕ t¹o vµ khèi l-îng phÇn bÞ ®éng cña ly hîp t-¬ng ®èi nhá. Cßn ly hîp ma s¸t lo¹i h×nh nãn vµ h×nh trèng Ýt ®-îc sö dông, v× phÇn bÞ ®éng cña ly hîp cã träng l-îng lín sÏ g©y ra t¶i träng ®éng lín t¸c dông lªn c¸c côm vµ c¸c chi tiÕt cña hÖ thèng truyÒn lùc. - Theo vËt liÖu chÕ t¹o bÒ mÆt ma s¸t gåm cã : + ThÐp víi gang. + ThÐp víi thÐp. + ThÐp víi phªra®« hoÆc phªra®« ®ång. + Gang víi phªra®«. + ThÐp víi phªra®« cao su. - Theo ®Æc ®iÓm cña m«i tr-êng ma s¸t gåm cã : + Ma s¸t kh«. + Ma s¸t -ít (c¸c bÒ mÆt ma s¸t ®-îc ng©m trong dÇu). ¦u ®iÓm cña ly hîp ma s¸t lµ : kÕt cÊu ®¬n gi¶n, dÔ chÕ t¹o. Nh-îc ®iÓm cña ly hîp ma s¸t lµ : c¸c bÒ mÆt ma s¸t nhanh mßn do hiÖn t-îng tr-ît t-¬ng ®èi víi nhau 13 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn trong qu¸ tr×nh ®ãng ly hîp, c¸c chi tiÕt trong ly hîp bÞ nung nãng do nhiÖt t¹o bëi mét phÇn c«ng ma s¸t. Tuy nhiªn ly hîp ma s¸t vÉn ®-îc sö dông phæ biÕn ë c¸c «t« hiÖn nay do nh÷ng -u ®iÓm cña nã. Lo¹i 2 : Ly hîp thñy lùc : lµ ly hîp truyÒn m«men xo¾n b»ng n¨ng l-îng cña chÊt láng (th-êng lµ dÇu). ¦u ®iÓm cña ly hîp thñy lùc lµ : lµm viÖc bÒn l©u, gi¶m ®-îc t¶i träng ®éng t¸c dông lªn hÖ thèng truyÒn lùc vµ dÔ tù ®éng hãa qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn xe. Nh-îc ®iÓm cña ly hîp thñy lùc lµ : chÕ t¹o khã, gi¸ thµnh cao, hiÖu suÊt truyÒn lùc nhá do hiÖn t-îng tr-ît. Lo¹i ly hîp thñy lùc Ýt ®-îc sö dông trªn «t«, hiÖn t¹i míi ®-îc sö dông ë mét sè lo¹i xe «t« du lÞch, «t« vËn t¶i h¹ng nÆng vµ mét vµi «t« qu©n sù. Lo¹i 3 : Ly hîp ®iÖn tõ : lµ ly hîp truyÒn m«men xo¾n nhê t¸c dông cña tõ tr-êng nam ch©m ®iÖn. Lo¹i nµy Ýt ®-îc sö dông trªn xe «t«. Lo¹i 4 : Ly hîp liªn hîp : lµ ly hîp truyÒn m«men xo¾n b»ng c¸ch kÕt hîp hai trong c¸c lo¹i kÓ trªn (vÝ dô nh- ly hîp thñy c¬). Lo¹i nµy Ýt ®-îc sö dông trªn xe «t«. 1.2.2. Ph©n lo¹i theo tr¹ng th¸i lµm viÖc cña ly hîp Theo tr¹ng th¸i lµm viÖc cña ly hîp th× ng-êi ta chia ly hîp ra thµnh 2 lo¹i sau : 14 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn Ly hîp th-êng ®ãng : lo¹i nµy ®-îc sö dông hÇu hÕt trªn c¸c «t« hiÖn nay. Ly hîp th-êng më : lo¹i nµy ®-îc sö dông ë mét sè m¸y kÐo b¸nh h¬i nh- C - 100 , C - 80 , MTZ2 ... 1.2.3. Ph©n lo¹i theo ph-¬ng ph¸p ph¸t sinh lùc Ðp trªn ®Üa Ðp Theo ph-¬ng ph¸p ph¸t sinh lùc Ðp trªn ®Üa Ðp ngoµi th× ng-êi ta chia ra c¸c lo¹i ly hîp sau : Lo¹i 1 : Ly hîp lß xo : lµ ly hîp dïng lùc lß xo t¹o lùc nÐn lªn ®Üa Ðp, nã gåm c¸c lo¹i sau : - Lß xo ®Æt xung quanh : c¸c lß xo ®-îc bè trÝ ®Òu trªn mét vßng trßn vµ cã thÓ ®Æt mét hoÆc hai hµng. - Lß xo trung t©m (dïng lß xo c«n). Theo ®Æc ®iÓm kÕt cÊu cña lß xo cã thÓ dïng lß xo trô, lß xo ®Üa, lß xo c«n. Trong c¸c lo¹i trªn th× ly hîp dïng lß xo trô bè trÝ xung quanh ®-îc ¸p dông kh¸ phæ biÕn trªn c¸c «t« hiÖn nay, v× nã cã -u ®iÓm kÕt cÊu gän nhÑ, t¹o ®-îc lùc Ðp lín theo yªu cÇu vµ lµm viÖc tin cËy. Lo¹i 2 : Ly hîp ®iÖn tõ : lùc Ðp lµ lùc ®iÖn tõ. Lo¹i 3 : Ly hîp ly t©m : lµ lo¹i ly hîp sö dông lùc ly t©m ®Ó t¹o lùc Ðp ®ãng vµ më ly hîp. Lo¹i nµy Ýt ®-îc sö dông trªn c¸c «t« qu©n sù. 15 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn Lo¹i 4 : Ly hîp nöa ly t©m : lµ lo¹i ly hîp dïng lùc Ðp sinh ra ngoµi lùc Ðp cña lß xo cßn cã lùc ly t©m cña träng khèi phô Ðp thªm vµo. Lo¹i nµy cã kÕt cÊu phøc t¹p nªn chØ sö dông ë mét sè «t« du lÞch nhZIN-110, POBEDA... 1.2.4. Ph©n lo¹i theo ph-¬ng ph¸p dÉn ®éng ly hîp Theo ph-¬ng ph¸p dÉn ®éng ly hîp th× ng-êi ta chia ly hîp ra thµnh 2 lo¹i sau : Lo¹i 1 : Ly hîp ®iÒu khiÓn tù ®éng. Lo¹i 2 : Ly hîp ®iÒu khiÓn c-ìng bøc. §Ó ®iÒu khiÓn ly hîp th× ng-êi l¸i ph¶i t¸c ®éng mét lùc cÇn thiÕt lªn hÖ thèng dÉn ®éng ly hîp. Lo¹i nµy ®-îc sö dông hÇu hÕt trªn c¸c «t« dïng ly hîp lo¹i ®Üa ma s¸t ë tr¹ng th¸i lu«n ®ãng. Theo ®Æc ®iÓm kÕt cÊu, nguyªn lý lµm viÖc cña hÖ thèng dÉn ®éng ly hîp th× ng-êi ta l¹i chia ra thµnh 3 lo¹i sau : - DÉn ®éng b»ng c¬ khÝ. - DÉn ®éng b»ng thñy lùc vµ c¬ khÝ kÕt hîp. - DÉn ®éng b»ng trî lùc : cã thÓ b»ng trî lùc c¬ khÝ (dïng lß xo), trî lùc b»ng khÝ nÐn hoÆc trî lùc b»ng thñy lùc. Nhê cã trî lùc mµ ng-êi l¸i ®iÒu khiÓn ly hîp dÔ dµng, nhÑ nhµng h¬n. 16 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn 1.3. Yªu cÇu ly hîp Ly hîp lµ mét trong nh÷ng hÖ thèng chñ yÕu cña «t«, khi lµm viÖc ly hîp ph¶i ®¶m b¶o ®-îc c¸c yªu cÇu sau : - TruyÒn hÕt m«men cña ®éng c¬ mµ kh«ng bÞ tr-ît ë bÊt kú ®iÒu kiÖn sö dông nµo. Muèn vËy th× m«men ma s¸t cña ly hîp ph¶i lín h¬n m«men cùc ®¹i cña ®éng c¬ (cã nghÜa lµ hÖ sè dù tr÷ m«men  cña ly hîp ph¶i lín h¬n 1). - §ãng ly hîp ph¶i ªm dÞu, ®Ó gi¶m t¶i träng va ®Ëp sinh ra trong c¸c r¨ng cña hép sè khi khëi hµnh «t« vµ khi sang sè lóc «t« ®ang chuyÓn ®éng. - Më ly hîp ph¶i døt kho¸t vµ nhanh chãng, t¸ch ®éng c¬ ra khái hÖ thèng truyÒn lùc trong thêi gian ng¾n (v× më kh«ng døt kho¸t sÏ lµm cho khã gµi sè ®-îc ªm dÞu). - M«men qu¸n tÝnh phÇn bÞ ®éng cña ly hîp ph¶i nhá ®Ó gi¶m lùc va ®Ëp lªn b¸nh r¨ng khi khëi hµnh vµ sang sè. - §iÒu khiÓn dÔ dµng, lùc t¸c dông lªn bµn ®¹p nhá. - C¸c bÒ mÆt ma s¸t ph¶i tho¸t nhiÖt tèt. - KÕt cÊu ly hîp ph¶i ®¬n gi¶n, dÔ ®iÒu chØnh vµ ch¨m sãc, tuæi thä cao. 17 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn Ly hîp lµm nhiÖm vô bé phËn an toµn ®Ó tr¸nh qu¸ t¶i cho hÖ thèng truyÒn lùc. TÊt c¶ nh÷ng yªu cÇu trªn, ®Òu ®-îc ®Ò cËp ®Õn trong qu¸ tr×nh chän vËt liÖu, thiÕt kÕ vµ tÝnh to¸n c¸c chi tiÕt cña ly hîp. 2. CÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc cña ly hîp lo¹i ®Üa ma s¸t kh« 2.1. S¬ ®å cÊu t¹o cña ly hîp lo¹i ®Üa ma s¸t kh« 1 2 3 4 5 6 7 13 12 11 10 9 8 H×nh 1.1.a. S¬ ®å cÊu t¹o ly hîp ma s¸t kh« mét ®Üa 1 - b¸nh ®µ ; 2 - ®Üa ma s¸t 4 - lß xo Ðp ; 5 - vá ly hîp ; 3 - ®Üa Ðp - b¹c më 18 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 ; 6 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn 7 - bµn ®¹p ; 8 - lß xo håi vÞ bµn ®¹p 9 - ®ßn kÐo ; 10 - cµng më ; 12 - ®ßn më ; 13 - lß xo gi¶m chÊn. 19 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 11 - bi "T" §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe t¶i 8 tÊn 1 2 3 4 6 5 7 8 9 10 11 17 16 15 14 13 12 H×nh 1.1.b. S¬ ®å cÊu t¹o ly hîp ma s¸t kh« hai ®Üa 1 - b¸nh ®µ ; 2 - lß xo ®Üa Ðp trung gian 3 - ®Üa Ðp trung gian ; 4 - ®Üa ma s¸t ; 5 - ®Üa Ðp ngoµi 6 - bul«ng h¹n chÕ ; 7 - lß xo Ðp ; 10 - trôc ly hîp ; 11 8 - vá ly hîp 9 - b¹c më ; - bµn ®¹p 12 - lß xo håi vÞ bµn ®¹p ly hîp ; 13 - thanh kÐo 14 - cµng më ; 15 - bi "T" ®ßn më 20 NguyÔn Hµ B×nh - Líp ¤t« - Khãa 45 ; 16 -