Tài liệu đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện thanh thủy, tỉnh phú thọ

LỜI CẢM ƠN Được sự phân công của Khoa Quản trị Nguồn nhân lực - Trường Đại học Nội vụ Hà Nội và sự đồng ý của giảng viên hướng dẫn Tiến sĩ Trần Thị Hạnh, em đã thực hiện đề tài khóa luận tốt nghiệp “Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ”. Để hoàn thành bài khóa luận này, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các thầy, cô giáo đã tận tình hướng dẫn, giảng dạy em trong quá trình học tập, nghiên cứu tại trường Đại học Nội vụ Hà Nội. Đặc biệt, cho phép em được gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến cô giáo Tiến sĩ Trần Thị Hạnh đã luôn quan tâm hướng dẫn, chỉnh sửa và giải đáp những thắc mắc, khó khăn trong quá trình thực hiện đề tài để em có thể hoàn thành tốt bài khóa luận tốt nghiệp của mình. Mặc dù bản thân em đã cố gắng thực hiện bài khóa luận tốt nghiệp một cách hoàn thiện nhất. Tuy nhiên, do thời gian có hạn, cũng như kiến thức, kinh nghiệm còn hạn chế nên trong bài khóa luận này sẽ không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Vì vậy, em rất mong nhận được sự chỉ bảo, góp ý của các quý thầy, cô giáo để bài khóa luận của em được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Sinh viên Phạm Thị Yến DANH MỤC VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Giải thích 1 CBCC Cán bộ, công chức 2 CBCCCX Cán bộ, công chức cấp xã 3 ĐTBD Đào tạo, bồi dưỡng 4 HĐND Hội đồng nhân dân 5 UBND Ủy ban nhân dân DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Số lượng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015 - 2017 .............................................................................. 23 Bảng 2.2: Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015 - 2017 ............................... 24 Bảng 2.3: Trình độ lý luận chính trị đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015 - 2017 ............................................... 25 Bảng 2.4: Trình độ tin học của cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ năm 2017......................................................................... 26 Bảng 2.5: Kết quả đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015 - 2017 .......................................... 33 MỤC LỤC A. MỞ ĐẦU ..................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................... 1 2. Lịch sử nghiên cứu ................................................................................... 2 3. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................ 4 4. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................... 4 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................... 4 6. Giả thuyết nghiên cứu.............................................................................. 5 7. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................ 5 8. Kết cấu khóa luận .................................................................................... 6 B. NỘI DUNG .................................................................................................. 7 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ .................................................................................. 7 1.1. Một số khái niệm ................................................................................... 7 1.1.1. Khái niệm cán bộ, công chức cấp xã ................................................ 7 1.1.2. Khái niệm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ................ 9 1.2. Đặc điểm, vai trò, nội dung, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã .................................................................................. 10 1.2.1. Đặc điểm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ............... 10 1.2.2. Vai trò của đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ............. 12 1.2.3. Nội dung đào tạo bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ................. 13 1.2.4. Phương pháp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ......... 14 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến đào tạo bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ........................................................................................................... 16 1.3.1. Các nhân tố khách quan ................................................................. 16 1.3.2. Các nhân tố chủ quan ..................................................................... 18 1.4. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã.................................................................................................. 19 1.5. Quy trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã ................. 21 Chương 2. THỰC TRẠNG ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ TẠI HUYỆN THANH THỦY, TỈNH PHÚ THỌ ......... 22 2.1. Khái quát chung đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ .................................................................................... 22 2.1.1. Thực trạng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ.................................................................................... 22 2.1.2. Đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ ........................................................................ 26 2.2. Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ ....................................................................... 28 2.2.1. Chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ ........................................................................ 28 2.2.2. Quy trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ ........................................................................ 28 2.2.3. Kết quả đào tạo bồi, dưỡng dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ .............................................................. 33 2.2.4. Đánh giá về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ ........................................................................ 33 Chương 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ TẠI HUYỆN THANH THỦY, TỈNH PHÚ THỌ....................................................................................................... 38 3.1. Mục tiêu và phương hướng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ đến năm 2020 ................. 38 3.1.1. Mục tiêu .......................................................................................... 38 3.1.2. Phương hướng ................................................................................ 39 3.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng ...... 40 3.2.1. Tăng cường quản lí đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức.................... 40 3.2.2. Hoàn thiện xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức ........................................................................................................... 41 3.2.3. Đổi mới nội dung, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức ........................................................................................................... 42 3.2.4. Nâng cao ý thức tự giác tham gia đào tạo, bồi dưỡng của cán bộ, công chức .................................................................................................. 43 3.2.5. Thực hiện tốt kiểm tra, đánh giá sau đào tạo, bồi dưỡng ....................... 43 3.2.6. Một số giải pháp khác..................................................................... 44 3.3. Một số khuyến nghị ............................................................................. 45 3.3.1. Đối với cấp Tỉnh ............................................................................. 45 3.3.2. Đối với Ủy ban nhân dân huyện Thanh Thủy ................................. 46 3.3.3. Đối với bản thân cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ .............................................................................................. 47 C. KẾT LUẬN ............................................................................................... 49 D. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................ 51 PHỤ LỤC A. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nước ta đang xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Bối cảnh đó vừa là điều kiện thuận lợi vừa là thách thức to lớn đối với yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước. Cùng với công cuộc cải cách kinh tế, công cuộc đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động của hệ thống chính trị cũng từng bước được triển khai. Bộ máy nhà nước dần dần được chấn chỉnh và nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong điều hành và quản lý xã hội. Đòi hỏi đội ngũ công chức phải có đạo đức, bản lĩnh chính trị vững vàng, năng lực, trình độ chuyên môn ở một tầm cao mới đủ để giải quyết mối quan hệ giữa phát triển kinh tế và đảm, bảo công bằng xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Đội ngũ cán bộ, công chức có vai trò vô cùng quan trọng, quyết định chất lượng, hiệu quả hoạt động của mỗi cơ quan, đơn vị. Hiệu lực quản lý nhà nước được thực hiện bởi số lượng và chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức, như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ dẫn "Cán bộ nào thì phong trào ấy". Ở nước ta, cấp xã (xã, phường, thị trấn) là một trong bốn cấp hành chính và là cấp thấp nhất, gần với dân nhất. Vì vậy đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã (xã, phường, thị trấn) trong cơ quan hành chính nhà nước cần phải được đào tạo, bồi dưỡng toàn diện để trở thành những nhà quản lý có phẩm chất tốt, có năng lực nghề nghiệp và phương pháp thực hiện nhiệm vụ trong hoạt động công vụ. Trong những năm qua công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ đã đạt được những kết quả bước đầu quan trọng, góp phần củng cố và nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền cấp cơ sở. Tuy nhiên, trước những yêu cầu và đòi hỏi của đổi mới đất nước, đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ 1 vẫn còn hạn chế về các mặt: năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, chính trị... chưa thích ứng được với quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Bên cạnh đó, chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã chưa thực sự khoa học, chưa phù hợp với thực tế địa phương nên không phát huy được hết hiệu quả của khóa học. Xuất phát từ những yêu cầu về lý luận và thực tiễn về vai trò quan trọng của công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã đặt ra đối với huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ, em chọn đề tài “Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ” làm nghiên cứu khóa luận tốt nghiệp. 2. Lịch sử nghiên cứu Đào tạo, bồi dưỡng nhân lực nói chung và đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã nói riêng là vấn đề thu hút sự quan tâm của rất nhiều cá nhân, tổ chức, các nhà khoa học, trong đó đã có nhiều công trình nghiên cứu khác nhau như: - Nguyễn Vân Điềm (2007), Giáo trình Quản trị nhân lực, Nxb Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội. Giáo trình đã cũng cấp những kiến thức nền tảng về quản trị nhân lực, trong đó chuyên sâu các nội dung như đào tạo và phát triển nhân lực, kế hoạch hóa và bố trí nhân lực… - PGS.TS Triệu Văn Cường (2018), Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức ở nước ta, Nxb Hồng Đức, Hà Nội. Tác giả đã cung cấp những lý luận và thực tiễn về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức ở nước ta. - Tác giả Lê Vĩnh Tân với bài “Sắp xếp, đào tạo cán bộ, công chức cấp xã góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền cơ sở tại tỉnh Đồng Tháp”, Tạp chí Quản lý nhà nước số 1/2012 đã khái quát chủ trương của tỉnh Đồng Tháp đối với vấn đề đào tạo cán bộ, công chức cấp xã và những kết quả đạt được của hoạt động này trong thời gian qua. Từ thực tiễn 2 tỉnh Đồng Tháp, tác giả rút ra một số kinh nghiệm từ việc thực hiện chủ trương này như: Cần có sự chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy, ban thường vụ cấp ủy các cấp trong quá trình thực hiện và chỉ đạo các cơ quan liên quan phối hợp thực hiện; Đổi mới, nâng cao chất lượng cán bộ, công chức của chính quyền cơ sở phải nằm trong tổng thể đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị ở cơ sở; Quan triệt nhận thức một cách đúng đắn và đầy đủ trong đội ngũ cán bộ, công chức về mục tiêu, yêu cầu của việc sắp xếp; Đảm bảo nguyên tắc khách quan, công khai, minh bạch. - Luận văn thạc sĩ: “Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức tỉnh An Giang thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” của Đỗ Hải Long, học viện Hành chính quốc gia, năm 2010. - Luận văn thạc sĩ: “Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh - Thực trạng và giải pháp” của Nguyễn Mỹ Lệ, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, năm 2014. Luận văn đã làm rõ các vấn đề liên quan đến đào tạo nguồn cán bộ, công chức cấp xã và việc sử dụng đội ngũ này sau đào tạo; đã đánh giá thực trạng việc đào tạo nguồn cán bộ, công chức cấp xã và đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức. Nhận xét: Các công trình nghiên cứu trên đã đưa ra những cơ sở lý luận, phân tích, đánh giá thực trạng và đưa ra giải pháp cho công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức tại từng vùng, địa phương và tổ chức khác nhau nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức. Tuy nhiên, các công trình này chỉ tập trung nghiên cứu ở phạm vi khá rộng và đến nay ở huyện Thanh Thủy chưa có đề tài nào nghiên cứu cụ thể công tác đào tạo, bồi dưỡng CBCCCX. Kế thừa và phát triển về công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức em đã tập trung nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đồng thời đưa ra các giải pháp, khuyến nghị cụ thể cho công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, 3 công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. 3. Mục tiêu nghiên cứu Trên cơ sở thực tiễn đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ, khóa luận đánh giá những mặt đạt được và hạn chế trong đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức từ đó đưa ra các giải pháp góp phần nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ trong thời gian tới. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, đề tài tập trung giải quyết một số nhiệm vụ sau: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã. - Phân tích thực trạng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. - Đánh giá những mặt đã đạt được cũng như những hạn chế, tồn tại trong đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015 - 2017. - Đề xuất một số giải pháp và khuyến nghị góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 5.1. Đối tượng nghiên cứu: Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. 5.2. Phạm vi nghiên cứu: - Phạm vi không gian: Đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. - Phạm vi thời gian: Số liệu nghiên cứu từ năm 2015 đến năm 2017. 4 6. Giả thuyết nghiên cứu - Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ trong những năm qua đã đạt được một số thành tựu nhất định, tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế cần khắc phục. - Những chính sách và quy định về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ còn nhiều hạn chế, chưa phù hợp với thực tiễn địa phương. - Nếu đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã được đào tạo, bồi dưỡng thì họ sẽ có khả năng làm việc hiệu quả hơn, có tinh thần làm việc tích cực hơn. 7. Phương pháp nghiên cứu Đề tài nghiên cứu dựa trên các phương pháp sau: - Phương pháp phân tích và tổng hợp: Thu thập lại số liệu cụ thể, chính xác từ các phòng ban về kết quả, báo cáo công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. Trên cơ sở đó, phân tích, tổng hợp, đánh giá thực trạng và đề xuất một số giải pháp và khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã. - Phương pháp so sánh: Là phương pháp so sánh số liệu cán bộ, công chức được đào tạo, bồi dưỡng qua các năm nhằm tìm ra mặt tích cực và hạn chế để có những giải pháp hoàn thiện công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. - Phương pháp khảo sát, điều tra bằng bảng hỏi: Nhằm khảo sát, tổng hợp ý kiến của cán bộ, công chức cấp xã đang làm việc tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ về công tác đào tạo, bồi dưỡng. Bên cạnh đó bài nghiên cứu còn sử dụng một số phương pháp khác như thống kê, xử lý thông tin, phân tích bảng biểu… 5 8. Kết cấu khóa luận Ngoài mục lục, danh mục từ viết tắt, mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, bài khóa luận gồm có 03 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã. Chương 2. Thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. Chương 3. Giải pháp nâng cao hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Thanh thủy, tỉnh Phú Thọ. 6 B. NỘI DUNG Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG CÁN BỘ, CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.1. Một số khái niệm 1.1.1. Khái niệm cán bộ, công chức cấp xã 1.1.1.1. Khái niệm cán bộ, cán bộ cấp xã Tại khoản 1 Điều 4 Luật Cán bộ, công chức 2008 quy định: “Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh), ở huyện, quận, thị xã,thành phố trực thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là cấp huyện), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước” [11,2]. Tại khoản 3 Điều 4 Luật Cán bộ, công chức 2008 quy định: “Cán bộ xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã) là công dân Việt Nam, được bầu cử giữ chức vụ theo nhiệm kỳ trong Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy, người đứng đầu tổ chức chính trị xã hội; công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước” [11,2]. Theo khoản 1 Điều 2 của Nghị định số 114/2003/NĐ-CP của Chính phủ về cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn quy định: Những người do bầu cử để đảm nhiệm chức vụ theo nhiệm kỳ (sau đây gọi chung là cán bộ chuyên trách cấp xã), gồm có các chức vụ sau đây: + Bí thư, Phó Bí thư đảng ủy, Thường trực đảng ủy (nơi không có Phó Bí thư chuyên trách công tác đảng), Bí thư, Phó Bí thư chi bộ (nơi chưa thành lập đảng ủy cấp xã); 7 + Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân; + Chủ tịch, Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân; + Chủ tịch Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc, Bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ, Chủ tịch Hội Nông dân và Chủ tịch Hội Cựu chiến binh [6,1]. Từ những khái niệm về cán bộ cấp xã được các tác giả định nghĩa trên, theo quan điểm cá nhân em xin đưa ra quan niệm về cán bộ cấp xã như sau: Cán bộ cấp xã là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ theo nhiệm kỳ trong cơ quan nhà nước và hưởng lương theo ngân sách nhà nước. 1.1.1.2. Khái niệm công chức, công chức cấp xã Theo Từ điển tiếng Việt định nghĩa: “Công chức là người được tuyển dụng và bổ nhiệm giữ một công vụ thường xuyên trong cơ quan nhà nước, hưởng lương do ngân sách nhà nước” [10,207]. Tại khoản 2 Điều 4 Luật Cán bộ, công chức 2008 quy định: “Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội (sau đây gọi chung là đơn vị sự nghiệp công lập), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập thì lương được bảo đảm từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật” [11,2]. Theo khoản 2 Điều 2 của Nghị định số 114/2003/NĐ-CP của Chính 8 phủ về cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn quy định: Những người được tuyển dụng, giao giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Uỷ ban nhân dân cấp xã (gọi chung là công chức cấp xã), gồm có các chức danh sau đây: + Trưởng công an (nơi chưa bố trí lực lượng công an chính quy); + Chỉ huy trưởng quân sự; + Văn phòng - Thống kê; + Địa chính - Xây dựng; + Tài chính - Kế toán; + Tư pháp - Hộ tịch; + Văn hoá - Xã hội [6,2]. Từ những khái niệm đã được định nghĩa ở trên về công chức cấp xã, cá nhân em xin được đưa ra quan niệm về công chức cấp xã như sau: Công chức cấp xã là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh để giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã theo biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. 1.1.2. Khái niệm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã Đào tạo và bồi dưỡng là các thuật ngữ được sử dụng rất phổ biến trong các văn bản quy phạm pháp luật cũng như các tài liệu nghiên cứu ở nước ta, tuy nhiên cách tiếp cận này cũng theo nhiều chiều khác nhau. - Theo Từ điển tiếng Việt định nghĩa: “Đào tạo là làm cho một người trở thành người có năng lực theo những tiêu chuẩn nhất định” [10,220]. - Theo tác giả Trần Kim Dung: “Đào tạo là quá trình cho phép con người tiếp thu các kiến thức, học các kỹ năng mới và thay đổi các quan điểm hay hành vi và nâng cao khả năng thực hiện công việc của các cá nhân” [1,197]. - Theo tác giả Nguyễn Vân Điềm: “Đào tạo (hay còn gọi là đào tạo kỹ năng) được hiểu là các hoạt động học tập nhằm giúp cho người lao động có thể thực hiện có hiệu quả hơn nhiệm vụ, chức năng của mình. Đó là quá trình 9 học tập làm cho người lao động nắm vững hơn về công việc của mình, là những hoạt động học tập để nâng cao trình độ, kỹ năng của người lao động để thực hiện nhiệm vụ lao động có hiệu quả hơn” [2,153]. - Theo Từ điển Tiếng Việt định nghĩa: “Bồi dưỡng là công việc làm cho năng lực hoặc phẩm chất của một người nào đó tăng thêm” [10,217]. - Theo tác giả Nguyễn Vân Điềm: “Bồi dưỡng là quá trình cập nhật hóa kiến thức còn thiếu hoặc đã lạc hậu, bổ túc nghề nghiệp, đào tạo thêm hoặc củng cố các kỹ năng nghề nghiệp theo chuyên đề. Các hoạt động này nhằm tạo điều kiện cho người lao động có cơ hội để củng cố và mở mang một cách có hệ thống những tri thức, kỹ năng chuyên môn, nghề nghiệp sẵn có để lao động có hiệu quả hơn”. Có thể thấy, đào tạo và bồi dưỡng tuy là hai khái niệm khác nhau nhưng nó cùng một mục đích chung làm cho người lao động có năng lực làm việc. Trên thực tế rất khó phân chia đào tạo và bồi dưỡng, bởi lẽ giữa chúng có sự đan xen và kế thừa lẫn nhau. Theo quan điểm cá nhân, em xin đưa ra khái niệm về đào tạo và bồi dưỡng CBCCCX như sau: Đào tạo là quá trình cho phép con người tiếp thu, tích lũy và trau dồi vốn kiến thức của bản thân trên một hay nhiều lĩnh vực cụ thể để có khả năng thực hiện công việc một cách hiệu quả hơn; Bồi dưỡng là quá trình bổ sung, nâng cao vốn kiến thức cho cán bộ, công chức trên một hay nhiều lĩnh vực, tạo điều kiện để củng cố cho chuyên môn, nghiệp vụ của CBCC để thực hiện nhiệm vụ hiệu quả hơn. 1.2. Đặc điểm, vai trò, nội dung, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã 1.2.1. Đặc điểm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã mang những đặc điểm riêng, cụ thể: 10 - Việc đào tạo, bồi dưỡng phải căn cứ vào vị trí việc làm, tiêu chuẩn ngạch công chức: Khi nói đến vị trí việc làm tức là người được tuyển dụng, bổ nhiệm vào vị trí đã đáp ứng đủ tiêu chuẩn quy định, trong đó, trước hết phải đủ tiêu chuẩn về trình độ đào tạo. Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức sẽ chú trọng tới bồi dưỡng với mục tiêu trang bị kiến thức, kỹ năng, phương pháp để cán bộ, công chức có thể làm tốt công việc ở vị trí của mình. Việc này góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng, tiết kiệm cho ngân sách và hạn chế những rủi ro trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức cấp xã. - Công tác đào tạo, bồi dưỡng phải được tiến hành đồng bộ, theo kế hoạch và quy định: Với từng loại cán bộ, công chức, từng vị trí việc làm, yêu cầu về trình độ, kỹ năng khác nhau, do đó nhu cầu về đào tạo, bồi dưỡng cũng khác nhau. Trên cơ sở kế hoạch và quy hoạch phát triển của ngành, của đơn vị, công tác đào tạo, bồi dưỡng mang tính chủ động, tránh hiện tượng đào tạo tràn lan, không đúng đối tượng, lãng phí ngân sách nhà nước mà không đạt được hiệu quả mong muốn. - Đào tạo, bồi dưỡng toàn diện cả về lý luận chính trị, phẩm chất đạo đức, chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng quản lý và năng lực hoạt động thực tiễn: Đổi mới nội dung, phương thức ĐTBD cán bộ, công chức đảm bảo sát với thực tế hướng vào các vấn đề đặt ra. Thông qua đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng hành chính đảm bảo tính thống nhất, đặc biệt là trong giải quyết các vấn của nhân dân tại địa phương. Đồng thời chú trọng công tác giáo dục đạo đức và nâng cao phẩm chất chính trị cho cán bộ, công chức góp phần thể hiện lòng yêu nước, tinh thần trách nhiệm với công việc và thái độ phục vụ nhân dân. Người cán bộ phải vừa có đức lại vừa có tài, do vậy ĐTBD chuyên môn nghiệp vụ phải gắn với bồi dưỡng chính trị. - Đào tạo, bồi dưỡng vừa là quyền lợi, vừa là trách nhiệm của cán bộ, công chức: Khác với đào tạo xã hội, kinh phí dành cho đào tạo cán bộ, công 11 chức sẽ do cơ quan nhà nước chi trả, bản thân cá nhân không mất học phí. Qua việc được cử đi ĐTBD trình độ của cán bộ, công chức cũng được nâng lên. Đồng thời đây cũng là trách nhiệm của cán bộ, công chức góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền cấp cơ sở. 1.2.2. Vai trò của đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã 1.2.2.1. Vai trò của cán bộ, công chức cấp xã - Cán bộ, công chức cấp xã có vai trò rất quan trọng trong việc hoạch định, triển khai và tổ chức thực hiện chính sách của Đảng, Nhà nước. Hay nói cách khác cán bộ, công chức là những người quyết định đến sự thành công hay thất bại của một chính sách, kế hoạch Nhà nước. Vai trò này đòi hỏi công chức phải có năng lực, phẩm chất đạo đức để đáp ứng công việc đặt ra. - Cán bộ, công chức cấp xã là chủ thể đứng ra tổ chức phối hợp các nguồn lực trong tổ chức, bao gồm tài chính, người lao động, cơ sở vật chất và nguồn lực khác. - Cán bộ, công chức cấp xã là người trực tiếp thực hiện các giao tiếp giữa cơ quan Nhà nước với môi trường bên ngoài. Đó là việc trao đổi thông tin giữa các cơ quan Nhà nước với nhau. Tiếp nhận thông tin từ xã hội, rồi tiến hành phản hồi những thông tin nhận được, giao tiếp với cơ quan, tổ chức doanh nghiệp và với người dân. - Cán bộ, công chức cấp xã vừa là người lãnh đạo quần chúng nhân dân tổ chức thực hiện các nhiệm vụ, mục tiêu kinh tế - xã hội của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước đề ra. Bên cạnh đó, từ thực tiễn địa phương, cán bộ, công chức cấp xã cũng là người xây dựng Nghị quyết của Đảng, Nghị quyết của Hội đồng nhân dân và lãnh đạo hệ thống chính trị cơ sở. 1.2.2.2. Vai trò của đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã Việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức nói chung và cán bộ, công chức cấp xã nói riêng có vai trò hết sức quan trọng: 12 - Công tác ĐTBD cán bộ, công chức cấp xã nhằm phục vụ cho công tác chuẩn hóa cán bộ, giúp chuẩn bị kiến thức, kỹ năng, phương pháp cho việc thực hiện nhiệm vụ của cán bộ, công chức cấp xã để phục vụ nhân dân. Góp phần thực hiện có hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng tránh sự lãng phí, rủi ro và tiết kiệm ngân sách nhà nước. - Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã được tiến hành một cách đồng bộ và theo đúng nhu cầu ở từng vị trí việc làm. Góp phần đào tạo đúng người, đúng trọng tâm theo từng ngành, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã chuyên nghiệp có đủ năng lực, tinh thần trách nhiệm phục vụ nhân dân, hoàn thành tốt nhiệm vụ. - Đội ngũ cán bộ, công chức trực tiếp thực thi các chính sách, kế hoạch của cơ quan, tổ chức; các mục tiêu quốc gia; thực hiện các giao tiếp (trao đổi, tiếp nhận thông tin,...) giữa các cơ quan nhà nước với nhau và với doanh nghiệp và người dân. Vì vậy, đội ngũ cán bộ, công chức phải được quan tâm đào tạo, bồi dưỡng về năng lực công tác, kỹ năng nghiệp vụ, tinh thần trách nhiệm và thái độ trong việc phục vụ nhân dân. - Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức là nhiệm vụ thường xuyên, có ý nghĩa quan trọng, góp phần tích cực trong việc nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực công tác, chất lượng và hiệu quả làm việc của cán bộ, công chức; hướng tới mục tiêu là tạo được sự thay đổi về chất trong thực thi nhiệm vụ chuyên môn. 1.2.3. Nội dung đào tạo bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã Nội dung đào tạo, bồi dưỡng là một yếu tố quan trọng của công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã. - Theo Điều 16 Nghị định số 101/2017/NĐ-CP ngày 01/09/2017 của Chính phủ về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức quy định nội dung của đào tạo, bồi dưỡng như sau: 13 + Lý luận chính trị. + Kiến thức quốc phòng và an ninh. + Kiến thức, kỹ năng quản lý nhà nước. + Kiến thức quản lý chuyên ngành, chuyên môn, nghiệp vụ; đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp; kiến thức hội nhập quốc tế. + Tiếng dân tộc, tin học, ngoại ngữ [8,5]. - Đối với cán bộ, chính quyền cấp xã thì nội dung đào tạo, bồi dưỡng chủ yếu là đào tạo, bồi dưỡng về mặt lý luận chính trị, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước, những kiến thức cơ bản về công vụ, pháp luật về hành chính. Cụ thể: + Đào tạo, bồi dưỡng về lý luận chính trị: Gồm có trang bị kiến thức về lý luận chính trị theo tiêu chuan quy định cho các chức danh cán bộ, ngạch công chức và chức danh lãnh đạo quản lý; Tổ chức phổ biến các văn kiện, nghị quyết của Đảng; bồi dưỡng, cập nhật nâng cao trình độ lý luận theo quy định của cơ quan có thẩm quyền. + Đào tạo kiến thức về quản lý nhà nước: Bao gồm trang bị kiến thức, kỹ năng quản lý nhà nước theo chương trình quy định cho công chức các ngạch và theo chức vụ lãnh đạo, quản lý; Bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng quản lý nhà nước chuyên ngành và tương ứng với các vị trí làm việc theo chế độ bồi dưỡng bắt buộc tối thiểu hàng năm + Đào tạo kiến thức pháp luật, chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng làm việc: Gồm có các chương trình bồi dưỡng những chính sách pháp luật chung, bồi dưỡng kiến thức về pháp luật chuyên ngành; các chương trình đào tạo, bồi dưỡng theo chức danh công chức, ngạch công chức. 1.2.4. Phương pháp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức cấp xã Trên thực tế có rất nhiều hình thức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức. Việc đa dạng các hình thức đào tạo, bồi dưỡng góp phần tạo điều kiện và tăng thêm các cơ hội lựa chọn cho cán bộ, công chức. Cụ thể có các 14