Tài liệu Đánh giá việc vận dụng khái niệm mức trọng yếu và đánh giá rủi ro kiểm toán tại công ty kiểm toán mỹ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ & QTKD BỘ MÔN KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP “ĐÁNH GIÁ VIỆC VẬN DỤNG KHÁI NIỆM MỨC TRỌNG YẾU VÀ ĐÁNH GIÁ RỦI RO KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY KIỂM TOÁN MỸ ” GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN: SINH VIÊN THỰC HIỆN Th.S: NGUYỄN PHẠM THANH NAM HỒ ANH DIỄM MSSV: 4053514 MSL: KT0541A1 KHÓA 31 TPHCM, tháng 4 năm 2009 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM Luận văn tốt nghiệp LỜI CẢM TẠ ---------------Qua thời gian học tập tại trường cùng với sự chỉ dạy tận tình của quý Thầy, Cô trường Đại học Cần Thơ và khoa Kinh Tế - Quản trị Kinh Doanh em đã tiếp thu được rất nhiều kiến thức. Đồng thời với sự giới thiệu của quý Thầy, C ô trong khoa và sự đồng ý của Ban giám đốc công ty TNHH Kiểm toán Mỹ, em đ ã được thực tập tại trụ sở của công ty. Trước hết em xin chân thành gửi lời cảm ơn đến quý Thầy, Cô trường Đại học Cần Thơ, khoa Kinh Tế - Quản trị Kinh Doanh đã tận tình giảng dạy, truyền đạt những kiến thức quý báu trong suốt 4 năm Đại học. Đặc biệt, em xin gửi lời cám ơn đến giáo viên hướng dẫn đề tài tốt nghiệp của em, thầy Nguyễn Phạm Thanh Nam. Thầy đ ã tạo điều kiện rất thuận lợi cho em ho àn thành tốt đề tài này. Từ giai đoạn lập đề cương sơ bộ, thầy đã hướng dẫn em tìm ra được hướng đi của đề tài, giúp em hoàn thiện bảng nháp và cả bảng chính này. Em cũng xin gửi lời cám ơn chân thành đến toàn thể các anh chị tại công ty TNHH Kiểm toán Mỹ, trong đó Giám đốc Lê Văn Thanh đã tạo điều kiện cho em được thực tập theo đúng chuyên ngành mình học, anh Tất Kim Lăng là người trực tiếp hướng dẫn em trong việc thực tập v à hoàn thiện đề tài. Trong thời gian thực tập tại công ty, em đã được các anh chị quan tâm v à giúp đỡ rất nhiệt tình giúp em vượt qua được giai đoạn làm quen với công việc này. Em đã cố gắng trong suốt thời gian qua để vừa thực tập vừa ho àn thành tốt đề tài này để mong đáp lại sự giúp đ ỡ của các Thầy và các anh chị. Có thể đề tài này chưa thật hoàn thiện do hạn chế về thời gian cũng như kiến thức của em nên kính mong Thầy (cô), các anh (chị) và các bạn sẽ đóng góp ý kiến để đề t ài này được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cám ơn! Ngày 29 Tháng 4 Năm 2009 Sinh viên thực hiện SVTH: HỒ ANH DIỄM 1 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM Luận văn tốt nghiệp HỒ ANH DIỄM LỜI CAM ĐOAN ---------------Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập v à kết quả phân tích trong đề t ài là trung thực, đề tài không trùng với bất kỳ đề tài khoa học nào. Ngày 29 tháng 4 năm 2009 Sinh viên thực hiện HỒ ANH DIỄM SVTH: HỒ ANH DIỄM 2 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM SVTH: HỒ ANH DIỄM Luận văn tốt nghiệp 3 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM Luận văn tốt nghiệp NHẬN XÉT CỦA DON VI THUC TAP ---------------- -------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ---------------Ngày …. Tháng…. Năm 2009 (ký và ghi họ tên) SVTH: HỒ ANH DIỄM 4 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM Luận văn tốt nghiệp BẢN NHẬN XÉT LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC  Họ và tên người hướng dẫn: ................................................................... Học vị:..................................................................................................... Chuyên ngành: ........................................................................................ Cơ quan công tác: ................................................................................... Tên học viên:........................................................................................... Mã số sinh viên: ...................................................................................... Chuyên ngành: ........................................................................................ Tên đề tài: ............................................................................................... NỘI DUNG NHẬN XÉT 1. Tính phù hợp với chuyên ngành đào tạo: ..................................... 2. Về hình thức: ................................................................................... 3. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn v à tính cấp thiết của đề tài: ............ ........................................................................................................... 4. Độ tin cậy của số liệu và tính hiện đại của luận văn: ................... 5. Nội dung và các kết quả đạt được (theo mục tiêu nghiên cứu,…) . 6. Các nhận xét khác: .......................................................................... ........................................................................................................... 7. Kết luận (cần ghi rõ mức độ đồng ý và không đồng ý nội dung đề tài và các yêu cầu cần chỉnh sửa,…): ................................................................ Cần Thơ, ngày…. tháng…. năm….. NGƯ ỜI NHẬN XÉT SVTH: HỒ ANH DIỄM 5 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM Luận văn tốt nghiệp NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN ---------------- -------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ----------------------------------------------- -------------------------------- ---------------Ngày …. Tháng…. Năm 2009 (ký và ghi họ tên) SVTH: HỒ ANH DIỄM 6 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM Luận văn tốt nghiệp MỤC LỤC Chương 1: GIỚI THIỆU 1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ......................................................................1 1.1.1.Lý do chọn đề tài............................................................................... 1 1.1.2. Căn cứ khoa học và thực tiễn ............................................................ 2 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU........................................................................... 2 1.2.1. Mục tiêu chung...................................................................................2 1.2.2. Mục tiêu cụ thể...................................................................................2 1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ..............................................................................2 1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ..............................................................................3 1.5. LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU ..............................................................................3 Chương 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN.................................................................................4 2.1.1. Trọng yếu ............................................................................................ 4 a. Khái niệm ............................................................................................ 4 b. Trọng yếu trong kiểm toán...................................................................4 c. Quy trình xác lâpk mức trọng yếu....................................................... 5 2.1.2. Rủi ro kiểm toán.................................................................................14 a. Khái niệm ........................................................................................... 14 b. Các bộ phận hợp thành rủi ro kiểm toán ............................................14 2.1.3. Mối quan hệ giữa rủi ro kiểm toán và trọng yếu trong kiểm toán .....19 2.1.4. Mối quan hệ giữa mức trọng yếu và rủi ro kiểm toán trong việc chọn mẫu và đánh giá bằng chứng .............................................21 2.2. PHƯƠN G PHÁP NGHIÊN CỨU................................................................ 22 2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu .............................................................. 22 2.2.2. Phương pháp xử lý số liệu...................................................................23 SVTH: HỒ ANH DIỄM 7 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM Luận văn tốt nghiệp Chương 3: QUY TRÌNH XÁC LẬP MỨC TRỌNG YẾU V À ĐÁNH GIÁ RỦI RO KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY KIỂM TOÁN MỸ 3.1. GIỚI THIỆU VỀ CÔNG TY KIỂM TOÁN MỸ .........................................24 3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển....................................................... 24 3.1.2. Cơ cấu tổ chức..................................................................................25 3.1.3. Nguyên tắc, mục tiêu và phương hướng hoạt động của công ty......26 3.1.4. Những dịch vụ do công ty cung cấp ................................................28 3.2. QUY TRÌNH XÁC LẬP MỨC TRỌNG YẾU TẠI CÔNG TY ..................28 3.2.1. Xác lập mức trọng yếu trên tổng thể báo cáo tài chính.....................29 3.2.2. Phân bổ mức trọng yếu cho từng khoản mục....................................30 3.2.3. Xem xét các sai lệch của mẫu ........................................................... 31 3.2.4. Xem xét mức trọng yếu trong quá trình kiểm toán ........................... 32 3.3. PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ RỦI RO KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY.....32 3.3.1. Trên mức độ tổng thể báo cáo tài chính.............................................33 3.3.2. Trên mức độ từng khoản mục ............................................................ 35 3.4. ÁP DỤNG QUY TRÌNH VÀO THỰC TẾ ..................................................37 Chương 4: ĐÁNH GIÁ VIỆC VẬN DỤNG QUY TRÌNH 4.1. ĐÁNH GIÁ CHUNG V Ề QUY TRÌNH KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY ......................................................................52 4.2. ĐÁNH GIÁ QUY TRÌNH XÁC LẬP MỨC TRỌNG YẾU VÀ ĐÁNH GIÁ RỦI RO KIỂM TOÁN VÀ VIỆC VẬN DỤNG QUY TRÌNH VÀO THỰC TẾ...............................................56 4.3.KẾT QUẢ PHỎNG VẤN NHÂN VIÊN CÔNG TY ...................................78 Chương 5: GIẢI PHÁP 5.1. ĐỐI VỚI QUY TRÌNH XÁC LẬP MỨC TRỌNG YẾU ............................ 63 5.2. ĐỐI VỚI QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ RỦI RO .............................................65 Chương 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 6.1. KẾT LUẬN ..................................................................................................67 SVTH: HỒ ANH DIỄM 8 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM Luận văn tốt nghiệp 6.2. KIẾN NGHỊ .................................................................................................67 Tài liệu tham khảo ............................................................................................ 69 MỤC LỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1.Thang đối chiếu trong phương pháp 1 chỉ tiêu............................................ 7 Bảng 2.2. Thang đối chiếu trong phương pháp chuỗi giá trị ...................................... 7 Bảng 2.3. Ví dụ minh họa cho phương pháp nhiều chỉ tiêu........................................ 8 Bảng 2.4. Ví dụ minh họa cho phương pháp thiết lập công thức ............................... 9 Bảng 2.5. Ví dụ phân bổ mức trọng yếu theo tỷ lệ quy định .................................... 11 Bảng 2.6. Ví dụ phân bổ mức trọng yếu dựa theo xét đoán nghề nghiệp ................. 11 Bảng 2.7. Ma trận xác định rủi ro phát hiện ............................................................. 19 Bảng 2.8. Ví dụ thể hiện mối quan hệ giữa trọng yếu và rủi ro kiểm toán .............. 20 Bảng 3.1. Bảng phân bổ mức trọng yếu cho các khoản mục công ty DEF .............. 38 Bảng 3.2. Bảng tổng hợp các sai lệch c ần điều chỉnh của công ty DEF ................... 42 Bảng 3.3. Bản câu hỏi đánh giá rủi ro tiềm tàng công ty DEF .................................46 Bảng 3.4. Bản câu hỏi đánh giá chu tr ình cung cấp dịch vụ - thu tiền của công ty DEF........................................................................................................ 47 Bảng 3.5. Bảng sử dụng thủ tục phân tích đánh giá rủi ro khoản mục công ty DEF 50 Bảng 5.1. Bảng ví dụ về việc sử dụng số liệu năm trước khi xác lập PM ................ 63 Bảng 5.2. Một số nghiệp vụ phát sinh....................................................................... 64 SVTH: HỒ ANH DIỄM 9 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM Luận văn tốt nghiệp MỤC LỤC CÁC HÌNH Hình 2.1.Quy trình vận dụng khái niệm mức trọng yếu............................................. 6 Hình 2.2. Các bộ phận hợp thành rủi ro kiểm toán ................................................... 15 Hình 2.3. Quy trình đánh giá rủi ro kiểm soát .......................................................... 17 Hình 2.4. Mối quan hệ giữa trọng yếu và rủi ro kiểm toán....................................... 19 Hình 2.5. Mối quan hệ giữa trọng yếu và rủi ro và bằng chứng kiểm toán ............. 21 Hình 3.1. Sơ đồ tổ chức công ty kiểm toán Mỹ ........................................................ 25 Hình 3.2. Quy trình xác lập mức trọng yếu.......................................................... 28 Hình 3.3: Trình tự đánh giá rủi ro kiểm toán của công ty ...................................33 SVTH: HỒ ANH DIỄM 10 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM Luận văn tốt nghiệp Chương 1: GIỚI THIỆU 1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU: 1.1.1. Sự cần thiết của đề tài: Trong điều kiện cạnh tranh gay gắt nh ư hiện nay, các công ty kiểm toán một mặt muốn ngày càng muốn nâng cao chất lượng cuộc kiểm toán, một mặt lại phải đảm bảo giới hạn về thời gian v à chi phí kiểm toán. Nghĩa là phải đảm bảo cả hai chỉ tiêu: hữu hiệu và hiệu quả. Hữu hiệu là làm sao để đảm bảo rằng báo cáo t ài chính sau khi kiểm toán thì sẽ không còn chứa đựng sai sót trọng yếu. Hiệu quả l à làm sao để tiết kiệm được thời gian kiểm toán cũng nh ư là chi phí kiểm toán cho khách hàng. Vậy làm thế nào để kiểm toán đạt được cả hai mục tiêu trên trong cùng một cuộc kiểm toán. Chuẩn mực VSA 320 đoạn 02 n êu rõ: “Khi tiến hành một cuộc kiểm toán, kiểm toán viên phải quan tâm đến tính trọng yếu của thông tin v à mối quan hệ của nó với rủi ro kiểm toán”. Như vậy, trọng yếu và rủi ro kiểm toán có tầm quan trọng chiến l ược trong một cuộc kiểm toán. Công ty kiểm toán Mỹ là một công ty kiểm toán cung cấp khá đầy đủ về các dịch vụ kiểm toán và tư vấn kế toán cho khách h àng. Năm 2008, công ty đư ợc chính thức đủ điều kiện để kiểm toán cho những công ty đ ược niêm yết trên thị trường chứng khoán. Đó là một cơ hội đồng thời cũng là một thách thức lớn đối với công ty. Một mặt công ty sẽ có nhiều cơ hội phát triển hơn, mở rộng đối tượng khách hàng, một mặt thì sẽ cạnh tranh gay gắt h ơn và yêu cầu về tính hữu hiệu và hiệu quả gay gắt hơn bởi báo cáo tài chính lúc này sẽ có nhiều người sử dụng và ảnh hưởng đến quyết định của nhiều nhà đầu tư. Một trong những mục tiêu quan trọng của công ty kiểm toán Mỹ hiện nay là làm sao để hoàn thiện quy trình xác lập mức trọng yếu và đánh giá rủi ro kiểm toán để nâng cao chất lượng kiểm toán và giảm chi phí kiểm toán đến mức hợp lý nhất. Chính vì lý do đó mà người viết chọn đề tài: “Đánh giá việc vận dụng khái niệm mức trọng yếu và đánh giá rủi ro kiểm toán tại công ty kiểm toán Mỹ ”. Đề tài là kết quả quá trình nghiên cứu hai quy trình này của công ty và đánh giá việc vận dụng chúng vào trong thực tế nhằm giúp công ty ho àn thành được mục SVTH: HỒ ANH DIỄM 11 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM Luận văn tốt nghiệp tiêu của mình bởi vì trong quá trình thực tập tại công ty, người viết nhận thấy rằng việc vận dụng hai quy trình đó còn nhiều điều thiếu sót cần hoàn thiện. 1.1.2. Căn cứ khoa học và thực tiễn: Đề tài được thực hiện thông qua việc nghi ên cứu các tài liệu có liên quan đến hoạt động kiểm toán và đi sâu hơn với kiểm toán độc lập các báo cáo t ài chính. Bên cạnh đó, đề tài cũng dựa trên các thông tư, quyết định, chuẩn mực, chế độ hiện h ành của Việt Nam và Quốc tế về kế toán và kiểm toán. Ngoài ra, đề tài sẽ dựa trên quy trình kiểm toán báo cáo tài chính cụ thể của Công ty kiểm toán độc lập (Công ty kiểm toán Mỹ) nhằm đ ưa đề tài gần với thực tế hơn. 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU: 1.2.1. Mục tiêu chung: Mục tiêu khi thực hiện đề tài này của sinh viên là tìm hiểu quy trình xác lập mức trọng yếu và đánh giá rủi ro kiểm toán của công ty kiểm toán Mỹ. Qua đó đánh giá việc áp dụng quy trình này vào trong thực tế của các kiểm toán viên. Từ đó đưa ra giải pháp nâng cao hiệu quả của việc á p dụng mức trọng yếu và đánh giá rủi ro vào một cuộc kiểm toán. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể:  Phân tích việc vận dụng khái niệm mức trọng yếu v à đánh giá rủi ro kiểm toán vào thực tế của các kiểm toán vi ên của công ty kiểm toán Mỹ.  Đánh giá những ưu và nhược điểm của việc vận dụng quy tr ình này vào thực tế.  Đưa ra những giải pháp để khắc phục những nhược điểm đã phát hiện trong quá trình đánh giá. 1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU: - Mức trọng yếu và rủi ro trong kiểm toán là gì? Tầm quan trọng của nó trong một cuộc kiểm toán như thế nào? - Quy trình như thế nào là tối ưu trong khi xác lập mức trọng yếu và đánh giá rủi ro kiểm toán? SVTH: HỒ ANH DIỄM 12 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM Luận văn tốt nghiệp - Quy trình xác lập mức trọng yếu và đánh giá rủi ro kiểm toán ở công ty kiểm toán Mỹ được thực hiện như thế nào? - Các giải pháp nào cần áp dụng để nâng cao chất l ượng của cuộc kiểm toán? 1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU: 1.4.1. Giới hạn địa điểm nghiên cứu:  Không gian: trụ sở công ty kiểm toán Mỹ tại th ành phố Hồ Chí Minh.  Thời gian: từ 2/2/2008 đến 30/4/2009. 1.4.2. Giới hạn nội dung nghiên cứu: Đề tài chỉ nghiên cứu về quy trình xác lập mức trọng yếu và đánh giá rủi ro kiểm toán tại công ty kiểm toán Mỹ. 1.5. LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU: Giáo trình kiểm toán của trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Giáo trình cung cấp khá đầy đủ cơ sở lý luận về một cuộc kiểm toán cũng nh ư quy trình xác lập mức trọng yếu và mức rủi ro kiểm toán. Tuy nhiên, giáo trình chỉ là cơ sở lý thuyết chưa đề cập đến việc vận dụng kiến thức đó vào trong thực tế. Các chuẩn mực kiểm toán: VSA 320: chuẩn mực này quy định các nguyên tắc, thủ tục cơ bản và hướng dẫn thể thức áp dụng các nguy ên tắc, thủ tục cơ bản liên quan đến trách nhiệm của kiểm toán viên và công ty kiểm toán khi xác định tính trọng yếu trong kiểm toán báo cáo tài chính và mối quan hệ giữa tính trọng yếu v à rủi ro kiểm toán. VSA 400: chuẩn mực này quy định các nguyên tắc, thủ tục cơ bản và hướng dẫn thể thức áp dụng các nguy ên tắc, thủ tục cơ bản liên quan đến việc tỉm hiểu hệ thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ cũng nh ư việc đánh giá rủi ro kiểm toán và các thành phần của nó: rủi ro tiềm tàng, rủi ro kiểm soát và rủi ro phát hiện trong quá trình kiểm toán. VSA 310: Chuẩn mực này quy định về các nguyên tắc, thủ tục cơ bản và hướng dẫn thể thức áp dụng các nguyên tắc và thủ tục cơ bản để tìm hiểu tình hình kinh doanh và sử dụng những thông tin đó trong quá trình kiểm toán báo cáo tài chính. SVTH: HỒ ANH DIỄM 13 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM Luận văn tốt nghiệp Chương 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. PHƯƠNG PHÁP LU ẬN: 2.1.1. Trọng yếu a. Khái niệm: “Thoâng tin ñöôïc coi laø troïng yeáu coù nghóa laø neáu thieáu thoâng tin ñoù hoaëc thieáu tính chính xaùc cuûa thoâng tin ñoù seõ aûn h höôûng ñeán caùc quyeát ñònh cuûa ngöôøi söû duïng baùo caùo taøi chính.” 1 Caàn phaân bieät hai thuaät ngöõ “tính troïng yeáu” vaø “möùc troïng yeáu” ñeå hieåu roõ hôn troïng yeáu vaø vieäc vaän duïng noù vaøo quaù trình kieåm toaùn. Tính trọng yếu: chæ taàm quan troïng cuûa thoâng tin, döïa vaøo soá tieàn cuûa khoaûn muïc hoaëc sai phaïm vaø tính chaát sai phaïm. Möùc troïng yeáu: xaùc ñònh giôùi haïn cuï theå ñeå ño löôøng, ñaùnh giaù sai phaïm. b. Trọng yếu trong kiểm toán: Về mặt định lượng: Sai leäch coù theå troïng yeáu bôûi soá tieàn, ñoù laø khi sai leäch treân baùo caùo taøi chính ñaït ñeán moät soá tieàn nhaát ñònh coù theå seõ gaây aûnh höôûng ñeán quyeát ñònh cuûa ngöôøi söû duïng baùo caùo taøi chính. Ví dụ: sai lệch số tiền bằng 5% hoặc 10% trên doanh thu hoặc tổng tài sản là trọng yếu. Về mặt định tính: Sai leäch ñöôïc xem laø troïng yeáu do baûn chaát cuûa vaán ñeà. Ñoù laø trong moät soá tröôøng hôïp tuy sai leäch coù giaù trò thaáp nhöng do baûn chaát cuûa noù coù theå gaây aûnh höôûng ñe án quyeát ñònh cuûa ngöôøi söû duïng baùo caùo taøi chính. Chaúng haïn nhö:  Sai phaïm xaûy ra do coù söï gian laän: Vaán ñeà naøy heát söùc quan troïng vaø kieåm toaùn vieân raát chuù troïng khi xem xeùt moät sai phaïm coù laø troïng yeáu hay khoâng? Ví duï nhö trong quaù trình kieåm taøi khoaûn nôï phaûi thu khaùch haøng, 1 Theo VSA 320 ñoaïn 04 SVTH: HỒ ANH DIỄM 14 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM Luận văn tốt nghiệp kieåm toaùn vieân phaùt hieän coù daáu hieäu xaûy ra thuû tuïc lapping. Maëc duø nhaân vieân keá toaùn chæ goái ñaàu chieám duïng soá tieàn thu ñöôïc töø moät hai khaùch haøng vaø giaù trò khoâng quaù lôùn, nhöng ñaây laø moät daáu hieäu coù xaûy ra gian laän trong nghieäp vuï thu tieàn töø khaùch haøng. Do ñoù, ñaây laø moät sai phaïm troïng yeáu.  Sai phaïm coù taùc ñoäng daây chuyeàn vaø gaây aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán baùo caùo taøi chính. Ví duï nhö vieäc ñaùnh giaù khoâng hôïp lyù veà giaù trò saûn phaåm dôû dang cuoái kyø seõ daãn ñeán söï sai leäch veà haøng toàn kho, giaù voán haøng baùn vaø keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh.  Moät söï moâ taû khoâng ñuùng ñaén hay khoân g xaùc ñaùng veà chính saùch keá toaùn cuûa doanh nghieäp coù theå laøm cho ngöôøi söû duïng baùo caùo taøi chính hieåu sai veà baûn chaát caùc thoâng tin cuûa ñôn vò. Ví duï nhö khi haøng toàn kho cuûa doanh nghieäp coù giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieä n ñöôïc nhoû hôn giaù goác nhöng doanh nghieäp laïi khoâng trình baøy theo nguyeân taéc giaù thaáp hôn giöõa giaù goác vaø giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc vaø seõ laøm cho ngöôøi söû duïng baùo caùo taøi chính hieåu sai veà giaù trò cuûa haøng t oàn kho. c. Quy trình xác lập mức trọng yếu: Việc vận dụng quy trình xác lập mức trọng yếu vào trong kiểm toán thông thường bao gồm 5 bước sau: SVTH: HỒ ANH DIỄM 15 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM Luận văn tốt nghiệp Ước lượng PM Xác lập TE Ước tính sai lệch tổng thể Tổng hợp các sai lệch So sánh tổng sai lệch với mức PM và TE Đưa ra báo cáo kiểm toán Hình 2.1: Quy trình vận dụng khái niệm trọng yếu trong kiểm toán. Trong giai đoạn chuẩn bị kiểm toán: Böôùc 1: Öôùc löôïng sô boä veà möùc troïng yeáu cho toaøn boä baùo caùo taøi chính – PM (Planning Material) PM laø gì? PM laø sai leäch toái ña cho toaøn boä baùo caùo taøi chính maø kieåm toaùn vieân coù theå chaáp nhaän ñöôïc. Ñoù nhö laø moät ngöôõng ñeå kieåm toaùn vieân coù theå chaáp nhaän laø baùo caùo taøi chính ñöôïc trình baøy trung thöïc vaø hôïp lyù treân caùc khía caïnh troïng yeáu. Các phương pháp xác lập PM: Thông thường có 4 phương pháp:  Phöông phaùp choïn moät chæ tieâu: Caùch thöùc cuûa phöông phaùp naøy laø tuyø thuoäc vaøo ñaëc ñieåm cuûa töøng doanh nghieäp, kieåm toaùn vieân seõ choïn cô sôû vaø tyû leä % töông öùng. Chaúng haïn nhö ñoái vôùi doanh nghieäp hoaït ñoäng SVTH: HỒ ANH DIỄM 16 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM Luận văn tốt nghiệp ñònh höôùng lôïi nhuaän thì cô sôû thu nhaäp thuaàn laø t hích hôïp nhaát, coøn ñoái vôùi caùc toå chöùc hoaït ñoäng phi lôïi nhuaän thì seõ choïn cô sôû laø toång taøi saûn hoaëc nguoàn voán. Coù theå söû duïng thang ñoái chieáu ñöôïc thieát laäp saün nhö sau Cô sôû xaùc laäp Möùc tyû leä % ñöôïc aùp duïng Thu nhaäp thuaàn 5% Toång doanh thu 0.5% Toång taøi saûn 0.5% Nguoàn voán 1% Bảng 2.1: Thang đối chiếu trong ph ương pháp 1 chỉ tiêu  Phöông phaùp chuoãi giaù trò : Ñaây laø phöông phaùp ñöôïc môû roäng ra töø phöông phaùp moät chæ tieâu, nhöng söï kha ùc bieät ôû ñaây laø möùc tyû leä % ñöôïc aùp duïng laø moät chuoãi giaù trò chöù khoâng laø moät giaù trò coá ñònh. Cô sôû xaùc laäp Möùc tyû leä % ñöôïc aùp duïng Thu nhaäp thuaàn 5-10% Toång doanh thu 0.5-1% Toång taøi saûn 0.5-1% Nguoàn voán 1-2% Bảng 2.2: Thang đối chiếu trong ph ương pháp chuỗi giá trị Öu ñieåm cuûa phöông phaùp naøy hôn phöông phaùp moät chæ tieâu laø kieåm toaùn vieân coù theå linh hoaït löïa choïn möùc tyû leä % khaùc nhau tuyø vaøo söï xeùt ñoaùn ngheà nghieäp. Ví duï nhö cuøn g laø doanh nghieäp saûn xuaát vaø kinh doanh maët haøng giaøy theå thao; quy moâ hoaït ñoäng nhö nhau; nhöng coâng ty A söû duïng nguyeân vaät lieäu vaø baùn saûn phaåm trong thò tröôøng noäi ñòa; coøn coâng ty B thì nguoàn nguyeân vaät lieäu ñöôïc nhaäp töø nöôùc ngoaøi, saûn phaåm moät phaàn baùn SVTH: HỒ ANH DIỄM 17 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM Luận văn tốt nghiệp trong nöôùc vaø moät phaàn xuaát khaåu thì PM ñöôïc xaùc laäp cho coâng ty B seõ ôû möùc thaáp hôn do coù ruûi ro bieán ñoäng veà giaù caû ngoaïi teä.  Phöông phaùp nhieàu chæ tieâu: Caùch thöùc cuûa phöông pha ùp naøy laø keát hôïp caùc chæ tieâu cuûa thang ñoái chieáu baèng caùch söû duïng soá lôùn nhaát, soá nhoû nhaát hoaëc soá bình quaân. Ví duï minh hoïa:: Soá lieäu treân Cô sôû xaùc laäp baùo caùo taøi baùo caùo taøi chính chính (ñôn vò tính) (ñvt) Thu Möùc troïng yeáu toång th eå cuûa Tyû leä (%) Soá tieàn (ñvt) nhaäp 285 5 14.25 Toång doanh thu 7154 1 71.54 Toång taøi saûn 3067 1 30.67 thuaàn Bảng 2.3: Ví dụ minh họa ph ương pháp nhiều chỉ tiêu Tuøy theo quyeát ñònh (söï xeùt ñoaùn, kinh nghieäm) cuûa töøng kieåm toaùn vieân maø möùc troïng yeáu cho toång theå baùo caùo taøi chính seõ laø  Soá lôùn nhaát : 71.54 (ñvt)  Soá nhoû nhaát : 14.25 (ñvt)  Soá bình quaân : 38.82 (ñvt) Trong thöïc teá thì kieåm toaùn vieân thöôøng söû duïng soá nhoû nhaát hoaëc soá bình quaân vaø raát ít tröôøng hôïp duøng soá lôùn nhaát vì nguyeân taéc thaän troïng. SVTH: HỒ ANH DIỄM 18 GVHD: NGUYỄN PHẠM THANH NAM Luận văn tốt nghiệp  Phöông phaùp söû duïng coâng thöùc ñöôïc thieát laäp saün. Ví duï minh hoaï: Soá lôùn hôn giöõa toång taøi saûn Möùc troïng yeáu toång X laø soá tieàn vöôït vaø doanh thu theå cuûa khoûi cuûa taøi saûn baùo caùo taøi chính hoaëc doanh thu vaø Töø Ñeán caän döôùi 0 30.000 0 0.59X 0 30.000 100.000 1.780 0.031X 30.000 100.000 300.000 3.930 0.0214X 100.000 300.000 1.000.000 8.300 0.0145X 300.000 1.000.000 3.000.000 18.400 0.0100X 1.000.000 3.000.000 10.000.000 38.300 0.0067X 3.000.000 B C D E …… A Bảng 2.4: Ví dụ theo phương pháp xác lập sẵn công thức Vôùi toång taøi saûn laø 250,000 (ñvt) vaø doanh thu laø 750,000 (ñvt) Coâng thöùc ñöôïc thieát laäp: Möùc troïng yeáu (PM) = C + D = 8,300+[(0.0145 x (750,000 -300,000)] = 14,825 Coù nhieàu caùch tieáp caän khaùc nhau, nhöng khoâng theå söû duïng moät soá tieàn tuyeät ñoái ñeå aùp duïng cho moïi doanh nghieäp vì sai leäch 80 trieäu ñoàng coù theå laø troïng yeáu treân baùo caùo taøi chính cuûa moät doanh nghieäp nhoû nhöng khoâng phaûi laø troïng yeáu treân baùo caùo taøi chính cuûa moät doa nh nghieäp lôùn. Nhö vaäy, bao nhieâu laø nhoû vaø bao nhieâu laø lôùn ñeàu phaûi döïa treân moät cô sôû chung ñeå xaùc ñònh. Do ñoù, trong thöïc teá kieåm toaùn vieân seõ söû duïng moät trong boán phöông phaùp ñöôïc ñeà caäp ôû treân. Moät soá kieåm toaùn vieân sau khi xaùc ñònh möùc troïng yeáu cho toaøn boä baùo caùo taøi chính, nhöng sau ñoù laïi söû duïng moät möùc thaáp hôn ñeå phaân boå cho caùc khoaûn muïc trong quaù trình xaây döïng keá hoaïch toång theå. Ñieàu naøy theå hieän kieåm toaùn vieân raát thaän troïng khi tieán haønh kieåm toaùn, bôûi leõ hoï muoán SVTH: HỒ ANH DIỄM 19