Tài liệu đánh giá thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất của các tổ chức được giao đất, cho thuê đất trên địa bàn thành phố lạng sơn, tỉnh lạng sơn giai đoạn 2010 2015

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM HÀ NGỌC NGỮ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT CỦA CÁC TỔ CHỨC ĐƢỢC GIAO ĐẤT, THUÊ ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ LẠNG SƠN, TỈNH LẠNG SƠN GIAI ĐOẠN 2010 - 2015 LU N V N THẠC S QUẢN L ĐẤT ĐAI THÁI NGUYÊN - 2016 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM HÀ NGỌC NGỮ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT CỦA CÁC TỔ CHỨC ĐƢỢC GIAO ĐẤT, THUÊ ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ LẠNG SƠN, TỈNH LẠNG SƠN GIAI ĐOẠN 2010 - 2015 N Quả ất Mã số 60 85 01 03 LU N V N THẠC S QUẢN L ĐẤT ĐAI N ƣờ ƣớ dẫ k o ọc PGS.TS. N uyễ N ọc Nô THÁI NGUYÊN - 2016 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan những số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi cũng cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều đã được chỉ rõ nguồn gốc./. Tác ả uậ vă H N ọc N ữ ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài, tôi nhận được sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình, sự đóng góp quý báu của nhiều tập thể, cá nhân đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành luận văn thạc sỹ này. Lời đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới thầy giáo - PGS.TS Nguyễn Ngọc Nông là người trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ và chỉ bảo tận tình trong suốt thời gian nghiên cứu thực hiện đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo Phòng Đào tạo, Khoa quản lý Tài nguyên, trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên. Tôi trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lạng Sơn, UBND thành phố Lạng Sơn đã tạo điều kiện cho tôi thu thập số liệu, những thông tin cần thiết để thực hiện luận văn này. Cảm ơn gia đình, các anh chị đồng nghiệp, bạn bè đã động viên và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn! Tác ả uậ vă H N ọc N ữ iii MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................. ii MỤC LỤC ....................................................................................................... iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ..................................................................... vii DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................. viii DANH MỤC CÁC H NH ............................................................................... x MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .............................................................................. 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................... 2 2.1. Mục tiêu tổng quát ................................................................................... 2 2.2. Mục tiêu cụ thể ......................................................................................... 3 3. Ý nghĩa của đề tài ........................................................................................ 3 C ƣơ 1: TỔNG QUAN CÁC VÂN ĐỀ NGHIÊN CỨU........................ 4 1.1. Cơ sở lý luận, cơ sở pháp lý và tầm quan trọng trong việc quản lý, sử dụng đất của các tổ chức được giao đất, thuê đất ........................................... 4 1.1.1. Cơ sở lý luận ......................................................................................... 4 1.1.2. Cơ sở pháp lý ........................................................................................ 6 1.1.3. Ý nghĩa, tầm quan trọng trong việc quản lý, sử dụng đất của các tổ chức được giao đất, thuê đất .................................................................................... 10 1.2. Tổng quan về tình hình quản lý, sử dụng đất của các tổ chức tại Việt Nam...11 1.3. Tình hình quản lý, sử dụng đất của các tổ chức trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn ..17 1.3.1. Tình hình sử dụng đất của các tổ chức được Nhà nước giao đất, cho thuê đất ............................................................................................................ 17 1.3.2. Tình hình tranh chấp ............................................................................. 24 1.3.3. Tình hình bị lấn, bị chiếm đất đai ......................................................... 24 1.3.4. Tình hình lấn chiếm đất đai................................................................... 25 iv 1.3.5. Tình hình sử dụng đất vào mục đích khác ............................................ 25 C ƣơ 2: ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................................................... 26 2.1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ............................................................... 26 2.2. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 26 2.2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội thành phố Lạng Sơn ...................... 26 2.2.2. Tình hình quản lý, sử dụng đất đai trên địa bàn thành phố Lạng Sơn .. 26 2.2.3. Hiện trạng sử dụng đất sử dụng đất của các tổ chức trên địa bàn thành phố Lạng Sơn .................................................................................................. 26 2.2.4. Đánh giá tình hình quản lý, sử dụng đất của các tổ chức trên địa bàn thành phố Lạng Sơn ........................................................................................ 26 2.2.5. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất của các tổ chức trên địa bàn thành phố Lạng Sơn ....................................................... 27 2.3. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 27 2.3.1. Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu thứ cấp ...................................... 27 2.3.2. Phương pháp thu thập tài liêu, số liệu sơ cấp ....................................... 28 2.3.3. Phương pháp thống kê, so sánh ............................................................. 29 2.3.4. Phương pháp xử lý số liệu sử dụng phần mềm vi tính ......................... 29 C ƣơ 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LU N ........................ 30 3.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội thành phố Lạng Sơn.......................... 30 3.1.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 30 3.1.1.1. Vị trí địa lý ......................................................................................... 30 3.1.1.2. Địa hình, địa mạo ............................................................................... 31 3.1.1.3. Khí hậu ............................................................................................... 31 3.1.1.4. Thủy Văn ............................................................................................ 32 3.1.2. Khái quát về thực trạng phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội thành phố Lạng Sơn ......................................................................................................... 32 3.1.2.1. Lĩnh vực kinh tế ................................................................................. 32 v 3.1.2.2. Về văn hóa - xã hội ............................................................................ 34 3.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội thành phố Lạng Sơn ......................................................................................................... 35 3.1.3.1. Thuận lợi ............................................................................................ 35 3.1.3.2. Khó khăn ............................................................................................ 35 3.2. Tình hình quản lý, sử dụng đất đai trên địa bàn thành phố Lạng Sơn ..... 36 3.2.1. Hiện trạng sử dụng đất của thành phố Lạng Sơn .................................. 36 3.2.2. Khái quát một số nội dung quản lý nhà nước về đất đai của thành phố Lạng Sơn ......................................................................................................... 39 3.2.2.1. Ban hành văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai và tổ chức thực hiện văn bản đó .......................................................................... 39 3.2.2.2. Xác định địa giới hành chính, lập và quản lý hồ sơ địa giới hành chính, lập bản đồ hành chính........................................................................... 40 3.2.2.3. Khảo sát, đo đạc, lập bản đồ địa chính, bản đồ hiện trạng sử dụng đất và bản đồ quy hoạch sử dụng đất; điều tra xây dựng giá đất .......................... 41 3.2.2.4. Đăng ký đất đai, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (gọi chung là Giấy chứng nhận) ............................................................................. 43 3.2.2.5. Thống kê, kiểm kê đất đai .................................................................. 44 3.2.2.6. Xây dựng hệ thống thông tin đất đai .................................................. 45 3.2.2.7. Quản lý tài chính về đất đai và giá đất ............................................... 46 3.2.2.8. Quản lý, giám sát việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất ........................................................................................................... 47 3.2.2.9. Quản lý hoạt động dịch vụ về đất đai ................................................ 47 3.2.3. Đánh giá chung tình hình quản lý nhà nước về đất đai của thành phố Lạng Sơn ......................................................................................................... 48 3.2.3.1. Những mặt đạt được ........................................................................... 48 3.2.3.2. Những điểm cần khắc phục ................................................................ 48 vi 3.3. Hiện trạng sử dụng đất sử dụng đất của các tổ chức trên địa bàn thành phố Lạng Sơn .................................................................................................. 49 3.3.1. Theo đối tượng sử dụng, quản lý đất; theo đơn vị hành chính ............. 49 3.3.2. Tình hình quản lý, sử dụng đất của các tổ chức được giao đất, thuê đất trên địa bàn thành phố Lạng Sơn, giai đoạn 1993 - 2009 ............................... 52 3.3.2.1. Tình hình giao đất, thuê đất................................................................ 52 3.3.2.2. Đánh giá tình hình quản lý, sử dụng đất của các tổ chức .................. 53 3.3.2.3. Công tác xử lý vi phạm pháp luật đất đai của các tổ chức................. 60 3.4. Đánh giá tình hình quản lý, sử dụng đất của các tổ chức trên địa bàn thành phố Lạng Sơn, giai đoạn 2010 -2015 .................................................... 61 3.4.1. Tình hình giao đất, cho thuê đất ............................................................ 61 3.4.2. Đánh giá tình hình quản lý, sử dụng đất của các tổ chức được giao đất, thuê đất từ năm 2010 đến năm 2015 ............................................................... 64 3.4.3. Tình hình cấp Giấy chứng nhận cho các tổ chức trên địa bàn thành phố Lạng Sơn trong 5 năm từ năm 2010 đến 2015 ................................................... 71 3.5. Một số đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất của các tổ chức trên địa bàn thành phố Lạng Sơn........................................... 73 3.5.1. Giải pháp về chính sách pháp luật ........................................................ 74 3.5.2. Giải pháp về kinh tế .............................................................................. 74 3.5.3. Giải pháp về khoa học công nghệ ......................................................... 75 3.5.4. Giải pháp về tăng cường quản lý, sử dụng đất của các tổ chức trong thời gian tới ............................................................................................................. 75 3.5.5. Các giải pháp khác ................................................................................ 76 KẾT LU N VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 77 1. Kết luận ....................................................................................................... 77 2. Kiến nghị ..................................................................................................... 78 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 79 PHỤ LỤC vii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT GCN : Giấy chứng nhận HĐND : Hội đồng nhân dân KT - XH : Kinh tế - xã hội NĐ - CP : Nghị định Chính phủ NQ : Nghị quyết QĐ - UBND : Quyết định Ủy ban nhân dân STT : Số thứ tự TNHH : Trách nhiệm hữu hạn TT - BTC : Thông tư Bộ Tài chính TT - BTNMT : Thông tư Bộ Tài nguyên Môi trường TTLT - BTC -: Thông tư liên tịch Bộ Tài chính - Bộ Tài nguyên Môi trường BTNMT UBND : Ủy ban nhân dân viii DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 3.1. Hiện trạng sử dụng đất thành phố Lạng Sơn năm 2015 ................. 37 Bảng 3.2: Tổng hợp tài liệu bản đồ địa chính thành phố Lạng Sơn ............... 42 Bảng 3.3. Tổng hợp số tổ chức, khu đất, diện tích sử dụng đất của các tổ chức trên địa bàn thành phố Lạng Sơn năm 2015 .................................. 50 Bảng 3.4. Tổng hợp diện tích đất các tổ chức theo đơn vị hành chính của các tổ chức trên địa bàn thành phố Lạng Sơn năm 2015 ..................... 51 Bảng 3.5. Tình hình giao đất của các tổ chức, giai đoạn 1993 - 2009 ............ 52 Bảng 3.6. Tình hình thuê đất của các tổ chức, giai đoạn 1993 - 2009 ............ 53 Bảng 3.7. Tình hình sử dụng đúng mục đích được giao, được thuê của các tổ chức, giai đoạn 1993 - 2009 ........................................................... 54 Bảng 3.8. Tình hình sử dụng đất vào các mục đích khác của các tổ chức, giai đoạn 1993 - 2009 ........................................................................... 55 Bảng 3.9. Tình hình cho thuê, mượn và chuyển nhượng trái pháp luật diện tích đất được giao, được thuê của các tổ chức, giai đoạn 1993 - 2009..............56 Bảng 3.10. Tình hình tranh chấp, lấn, chiếm và bị lấn, chiếm diện tích của các tổ chức, giai đoạn 1993 - 2009....................................................... 57 Bảng 3.11. Tình hình đất chưa đưa vào sử dụng của các tổ chức, giai đoạn 1993 - 2009 .................................................................................... 58 Bảng 3.12. Tình hình cấp Giấy chứng nhận cho các tổ chức được giao đất, thuê đất, giai đoạn 1993 - 2009...................................................... 60 Bảng 3.13. Tình hình giao đất, thuê đất theo loại hình tổ chức, giai đoạn 2010 - 2015............................................................................ 62 Bảng 3.14. Tình hình giao đất, thuê đất theo đơn vị hành chính, giai đoạn 2010 - 2015 .................................................................................... 64 Bảng 3.15. Kết quả điều tra tình hình quản lý, sử dụng đất của các tổ chức được giao đất, thuê đất từ năm 2010 đến 2015 .............................. 66 ix Bảng 3.16. Kết qủa điều tra những khó khăn của tổ chức trong khi thực hiện thủ tục giao đất, cho thuê đất, giai đoạn 2010 - 2015 .................... 68 Bảng 3.17. Tình hình cấp Giấy chứng nhận cho các tổ chức trên địa bàn thành phố Lạng Sơn trong 5 năm từ năm 2010 đến năm 2015................ 72 x DANH MỤC CÁC H NH Trang Hình 3.1. Sơ đồ hành chính thành phố Lạng Sơn ........................................... 30 Hình 3.2. Cơ cấu đất đai của thành phố Lạng Sơn ......................................... 36 Hình 3.3. Khu đất thu hồi của Công ty cổ phần Vĩnh Hưng để giao cho UBND phường Vĩnh Trại được giao đất để xây dựng trụ sở làm việc ........... 61 Hình 3.4. Tổ chức chính trị được giao đất để xây dựng trụ sở làm việc ........ 64 Hình 3.5. Khu đất đưa vào sử dụng nhưng không hiệu quả ........................... 65 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết củ ề tài Đất đai là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá, là tài sản quan trọng của quốc gia, là tư liệu sản xuất đặc biệt cần thiết cho mọi hoạt động sản xuất và đời sống. Trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, các nhu cầu sử dụng đất ngày càng gây ra áp lực không nhỏ đến vấn đề đất đai, đòi hỏi phải sử dụng đất tiết kiệm, hợp lý, có hiệu quả. Nhìn chung hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về đất đai ngày càng được nâng lên rõ rệt. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật được ban hành khá đầy đủ; các quyết định, quy định của Nhà nước liên quan đến đất đai được thực hiện trên thực tế ngày càng cao hơn. Ý thức chấp hành pháp luật về đất đai ngày càng được nâng lên. Nhà đầu tư nước ngoài từng bước được mở rộng cơ hội trong việc tiếp cận đất đai; những bất cập về bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất từng bước được khắc phục. Việc thanh tra, kiểm tra thực hiện Luật Đất đai đã được thực hiện thường xuyên và kịp thời phát hiện, xử lý những sai phạm trong quản lý, sử dụng đất đai. Việc lập, xét duyệt và triển khai thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của các cấp ngày càng đi vào nền nếp. Thực hiện chính sách, pháp luật về đất đai còn góp phần giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm an sinh xã hội, tạo được nhiều việc làm, ổn định đời sống cho người dân. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số tồn tại nhất định. Thành phố Lạng Sơn được thành lập theo Nghị định số 82/2002/NĐ CP ngày 17/10/2002 của Chính Phủ, là trung tâm kinh tế, văn hóa, chính trị và thương mại của tỉnh Lạng Sơn. Trong những nằm gần đây tỉnh Lạng Sơn đã tập trung đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật đô thị đáp ứng tiến trình đô thị hoá trên địa bàn tỉnh mà đặc biệt là thành phố Lạng Sơn. Với lợi thế có hệ thống giao thông phát triển, Quốc lộ 1A cũ, Quốc lộ 1A mới, Quốc lộ 4B 2 chạy qua địa bàn, những năm gần đây thành phố Lạng Sơn đã nắm bắt được lợi thế từ tự nhiên, kết hợp với nhiều chính sách thiết thực nhằm thu hút đầu tư, thu hút lao động và ngày càng nhiều lượt khách du lịch đến với Lạng Sơn, kinh tế thành phố Lạng Sơn luôn đạt tốc độ tăng trưởng cao nhưng chưa ổn định, đồng thời tốc độ đô thị hóa diễn ra ngày một mạnh mẽ. Với thực trạng phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Lạng Sơn trong những năm gần đây dưới tác động của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa cùng với sự gia tăng dân số thì nhu cầu sử dụng đất của thành phố ngày càng tăng, trong khi quỹ đất có hạn. Công tác quản lý, sử dụng đất đai ở thành phố Lạng Sơn nói chung, của các tổ chức trên địa bàn thành phố nói riêng đang là một thách thức lớn đối với công tác quản lý nhà nước về đất đai. Trong tình hình hiện nay, vi phạm pháp luật đất đai cả về quản lý và sử dụng còn diễn ra đặc biệt là của các tổ chức được Nhà nước giao đất, cho thuê đất để thực hiện các dự án. Hiện tượng sử dụng đất sai mục đích, lấn chiếm đất đai, chuyển nhượng quyền sử dụng đất trái pháp luật, đất để hoang hóa không sử dụng, chậm triển khai dự án, tình trạng quy hoạch “treo” vẫn còn xảy ra. Do vậy, để đánh giá thực trạng và hiệu quả sử dụng đất của các tổ chức trên địa bàn thành phố Lạng Sơn, cần phải đánh giá đúng thực trạng sử dụng đất để từ đó đưa ra được các giải pháp sử dụng đất hiệu quả là việc làm rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Xuất phát từ thực tiễn trên đồng thời nhận thức rõ yêu cầu cấp bách, cần thiết phải tìm hiểu, đánh giá hiệu quả sử dụng đất của các tổ chức được giao đất, tôi thực hiện đề tài "Đánh giá thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất của các tổ chức được giao đất, cho thuê đất trên địa bàn thành phố Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn giai đoạn 2010 - 2015" . 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu tổng quát Đánh giá thực trạng việc sử dụng đất của các tổ chức được giao đất, 3 cho thuê đất trên địa bàn thành phố Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn từ năm 2010 đến năm 2015 . Từ đó đề xuất các giải pháp quản lý nhằm sử dụng tiết kiệm, có hiệu quả đối với quỹ đất đã giao, cho thuê cho các tổ chức sử dụng thông qua các cơ chế, chính sách của Nhà nước. 2.2. Mục tiêu cụ thể Trên cơ sở hiện trạng sử dụng đất của các tổ chức được giao đất, thuê đất, đề tài sẽ đánh giá tình hình quản lý, sử dụng đất của các tổ chức trên địa bàn thành phố Lạng Sơn giai đoạn 2010 – 2015. và đồng thời góp phần giải quyết tính không hiệu quả trong quản lý, sử dụng đất của các tổ chức được giao đất, thuê đất trên địa bàn thành phố Lạng Sơn. Từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất của các tổ chức và đồng thời giải quyết tính không hiệu quả trong quản lý, sử dụng đất của các tổ chức được giao đất, thuê đất trên địa bàn thành phố Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn. 3. ĩ củ ề tài - Ý nghĩa khoa học: Tạo cơ sở khoa học và thực tiễn, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất của các tổ chức trên địa bàn thành phố Lạng Sơn. - Ý nghĩa thực tiễn: Đề tài góp phần quan trọng trong việc khắc phục những hạn chế trong quản lý, sử dụng đất trên địa bàn thành phố Lạng Sơn nói chung và của các tổ chức được giao đất, thuê đất nói riêng; là cơ sở để xác định tính minh bạch trong quản lý, sử dụng đất và nâng cao vai trò quản lý nhà nước về đất đai, đồng thời góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Lạng Sơn. 4 C ƣơ 1 TỔNG QUAN CÁC VÂN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1. Cơ sở lý luậ , cơ sở pháp lý và tầm quan trọng trong việc quản lý, sử dụ ất của các tổ chức ƣợc o ất, t uê ất 1.1.1. Cơ sở lý luận Đất đai là tài sản quốc gia, là lãnh thổ bất khả xâm phạm của cả dân tộc. Vì vậy không thể có bất kỳ một cá nhân nào, một nhóm người nào có thể chiếm hữu tài sản chung thành của riêng và tùy ý áp đặt quyền định đoạt cá nhân đối với tài sản chung đó. Thể chế hóa Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, kế thừa Hiến pháp năm 1946, Hiến pháp năm 1959, Hiến pháp năm 1980 và Hiến pháp năm 1992. Tại Điều 53, Hiến pháp năm 2013 có quy định: “Đất đai, tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản, nguồn lợi ở vùng biển, vùng trời, tài nguyên thiên nhiên khác và các tài sản do Nhà nước đầu tư, quản lý là tài sản công thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý” [19]. Luật Đất đai 2013 [20] quy định về chế độ sở hữu đất đai, quyền hạn và trách nhiệm của Nhà nước đại diện chủ sở hữu toàn dân về đất đai và thống nhất quản lý về đất đai, chế độ quản lý và sử dụng đất đai, quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất đối với đất đai thuộc lãnh thổ của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Luật Đất đai 2013 quy định một số khái niệm liên quan đến quản lý, sử dụng đất được hiểu như sau: Nhà nước giao quyền sử dụng đất (sau đây gọi là Nhà nước giao đất) là việc Nhà nước ban hành quyết định giao đất để trao quyền sử dụng đất cho đối tượng có nhu cầu sử dụng đất. Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất là việc Nhà nước trao quyền sử dụng đất cho người đang sử dụng đất ổn định mà không có nguồn gốc được 5 Nhà nước giao đất, cho thuê đất thông qua việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất lần đầu đối với thửa đất xác định. Chuyển quyền sử dụng đất là việc chuyển giao quyền sử dụng đất từ người này sang người khác thông qua các hình thức chuyển đổi, chuyển nhượng, thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất và góp vốn bằng quyền sử dụng đất. Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước quyết định thu lại quyền sử dụng đất của người được Nhà nước trao quyền sử dụng đất hoặc thu lại đất của người sử dụng đất vi phạm pháp luật về đất đai. Tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai. Tổ chức sự nghiệp công lập là tổ chức do cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội thành lập, có chức năng thực hiện các hoạt động dịch vụ công theo quy định của pháp luật. Tổ chức kinh tế bao gồm doanh nghiệp, hợp tác xã và tổ chức kinh tế khác theo quy định của pháp luật về dân sự, trừ doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Việc quản lý, sử dụng nguồn tài nguyên đất đúng mục đích, hợp lý, có hiệu quả, bảo vệ cảnh quan và môi trường sinh thái sẽ phát huy tối đa nguồn lực của đất đai, góp phần thúc đẩy mạnh mẽ quá trình phát triển kinh tế - xã hội theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước thì các tổ chức cũng ngày càng mở rộng và không ngừng lớn mạnh cả về quy mô, số lượng và chất lượng. Chính vì vậy, để đáp ứng nhu cầu sử dụng đất trong từng thời kỳ, Nhà nước không chỉ dừng lại ở việc Nhà nước giao đất mà còn tiến tới cho thuê đất. Mặt khác, đất đai có giới hạn về mặt diện tích, trong khi đó dân số lại tăng lên rất nhanh chóng, điều này đã làm cho áp lực trong việc sử dụng đất ngày càng tăng lên. 6 1.1.2. Cơ sở pháp lý Từ thập niên 80 trở lại đây, nền kinh tế nước ta đã có những chuyển biến đáng kể. Nền kinh tế tự cung, tự cấp đã dần chuyển sang nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần với định hướng xã hội chủ nghĩa. Kinh tế ngày càng phát triển dẫn đến sự đa dạng hóa các thành phần kinh tế và các hình thức sản xuất. Từ chỗ kinh tế quốc doanh chiếm đa số thì đến nay kinh tế tư nhân, liên doanh liên kết phát triển đóng vai trò không thể thiếu trong nền kinh tế quốc dân. Nhờ có chính sách đổi mới đó mà đời sống người dân ngày càng cải thiện. Tuy nhiên bên cạnh những mặt tích cực đó thì vấn đề đặt ra với cơ quan quản lý đất đai là làm thế nào để đáp ứng được nhu cầu sử dụng đất ngày càng gia tăng của các ngành sản xuất và của đời sống nhân dân. Đây là vấn đề được Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm, chú trọng giải quyết. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật được ban hành khá đầy đủ được thể hiện qua Luật Đất đai và hàng loạt các văn bản của Chính phủ và các Bộ, Ngành có liên quan, cụ thể như: - Luật Đất đai năm 1993 [16]; - Luật Đất đai sửa đổi bổ sung năm 1998 [17]; - Luật Đất đai năm 2003 [18] và một số các văn bản hướng dẫn thi hành Luật, gồm: + Nghị định số 181/2004/NĐ - CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ hướng dẫn thi hành Luật đất đai năm 2003 [5]; + Nghị định số 84/2007/NĐ - CP ngày 25/5/2007 của Chính phủ quy định bổ sung về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất, thực hiện quyền sử dụng đất, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất đai [7]; + Thông tư liên tịch số 14/TTLT - BTC - BTNMT ngày 31/01/2008 của Bộ Tài chính - Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn một số điều của Nghị định số 84/2007/NĐ - CP ngày 25/5/2007 của Chính phủ quy định bổ 7 sung về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất, thực hiện quyền sử dụng đất, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất đai; + Nghị định số 69/2009/NĐ - CP ngày 13/8/2009 của Chính phủ quy định bổ sung về quy hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư [8]; - Luật Đất đai năm 2013 [20]; Luật quy định đầy đủ, rõ ràng và chi tiết các đối tượng được Nhà nước giao đất, cho thuê đất và điều kiện để được giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư. Để cụ thể hóa những nội dung của Luật Đất đai 2013 Chính phủ và các Bộ đã ban hành các văn bản hướng dẫn, bao gồm một số văn bản sau: - Nghị định số 43/2014/NĐ - CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 của Chính Phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai [9]; - Nghị định số 44/2014/NĐ - CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 của Chính Phủ quy định về giá đất [10]; - Nghị định số 45/2014/NĐ - CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 của Chính phủ quy định về thu tiền sử dụng đất [11]; - Nghị định số 46/2014/NĐ - CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 của Chính phủ quy định về thu tiền thuê đất, thuê mặt nước [12]; - Nghị định số 47/2014/NĐ - CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 của Chính phủ quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất [13]; - Thông tư 23/2014/TT - BTNMT ngày 19 tháng 5 năm 2014 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất [2]; - Thông tư 24/2014/TT - BTNMT ngày 19 tháng 5 năm 2014 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về hồ sơ địa chính [3]; - Thông tư 30/2014/TT - BTNMT ngày 02 tháng 6 năm 2014 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về hồ sơ giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất [4]; 8 - Thông tư 76/2014/TT - BTC ngày 16 tháng 6 năm 2014 của Bộ Tài chính hướng dẫn một số Điều của Nghị định số 45/2014/NĐ - CP ngày 15 tháng 5 năm 2014 của Chính phủ quy định về thu tiền sử dụng đất [1]. Ngoài ra, HĐND, UBND tỉnh Lạng Sơn ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để phục vụ cho công tác quản lý đất đai trên địa bàn tỉnh, cụ thể như: - Nghị quyết số 03/2010/NQ - HĐND ngày 20/7/2010 của HĐND tỉnh Lạng Sơn, về quy hoạch tổng thể phát triển KT - XH tỉnh Lạng Sơn đến năm 2020 ; - Quyết định số 19/2010/QĐ - UBND ngày 27/12/2010 của UBND tỉnh Lạng Sơn, Ban hành quy định thời gian thực hiện các thủ tục cấp GCN và đăng ký biến động sau khi cấp GCN quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn; - Quyết định số 20/2010/QĐ - UBND ngày 27/12/2010 của UBND tỉnh Lạng Sơn, Ban hành quy định về trình tự, kiểm kê bắt buộc đất, nhà và tài sản khác gắn liền với đất để phục vụ cho công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn; - Quyết định số 18/2010/QĐ - UBND ngày 20/12/1010 của UBND tỉnh Lạng Sơn, Ban hành quy định về giá các loại đất năm 2011 trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn; - Quyết định số 01/2011/QĐ - UBND ngày 18/02/2011 của UBND tỉnh Lạng Sơn, Quy định về thu lệ phí cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn; - Quyết định số 22/2011/QĐ - UBND ngày 21/12/1011 của UBND tỉnh Lạng Sơn, Ban hành quy định về giá các loại đất năm 2012 trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn; - Quyết định số 28/2012/QĐ - UBND ngày 20/12/1012 của UBND tỉnh Lạng Sơn, Ban hành quy định về giá các loại đất năm 2013 trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn;