Tài liệu đánh giá nguồn lợi sinh vật biển và hiện trạng môi trường vùng biển quần đảo trường sa

Bé Thuû S¶n ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n Ch−¬ng tr×nh BiÓn §«ng - H¶i §¶o B¸o c¸o tæng kÕt Dù ¸n "§¸nh gi¸ nguån lîi sinh vËt biÓn vµ hiÖn tr¹ng m«i truêng vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa" Chñ nhiÖm dù ¸n : TSKH. NguyÔn TiÕn C¶nh 6651 09/11/2007 H¶i phßng - 2004 1 L êi c¶m ¬n an chñ nhiÖm dù ¸n xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c¬ quan qu¶n lý dù ¸n (V¨n Phßng ChÝnh Phñ; Vô I Bé KÕ ho¹ch ®Çu t−; Vô I Bé Tµi chÝnh; Vô qu¶n lý Khoa häc – Bé Khoa häc C«ng nghÖ; Vô BiÓn, Ban biªn giíi – Bé Ngo¹i giao; Vô KÕ ho¹ch Tµi chÝnh, Vô Khoa häc C«ng nghÖ – Bé Thuû s¶n; ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n) , Bé T− lÖnh H¶i qu©n, Bé T− lÖnh Biªn phßng, Ph©n ViÖn H¶i d−¬ng häc t¹i H¶i Phßng, ViÖn Ho¸ - Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn & C«ng nghÖ Quèc gia, Truêng §¹i häc Khoa häc Tù nhiªn -§¹i häc Quèc Gia, Trung t©m An toµn & M«i tr−êng DÇu khÝ – Petrovietnam ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó dù ¸n hoµn thµnh nhiÖm vô. Ban chñ nhiÖm dù ¸n còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù ®ãng gãp nhiÖt t×nh cña toµn thÓ c¸c thµnh viªn tham gia dù ¸n. B 2 Danh s¸ch thµnh viªn tham gia dù ¸n C¬ quan Chøc danh trong ®Ò tµi ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Chñ nhiÖm KS. NguyÔn V¨n Kh¸ng ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Th− ký C¸c Thµnh viªn tham gia dù ¸n 3 PGS. TSKH. Ph¹m Th−îc ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn TT Hä vµ tªn Ban chñ nhiÖm dù ¸n 1 TSKH. NguyÔn TiÕn C¶nh 2 4 TS. NguyÔn D−¬ng Th¹o ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 5 ThS. §Æng V¨n Thi ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 6 ThS. NguyÔn ViÕt NghÜa ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 7 CN. §µo V¨n Tù ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 8 CN. §ç Xu©n Nguyªn ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 9 CN. §µo Träng Hång ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 10 CN. Ph¹m Ngäc Tuyªn ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 11 CN. §oµn V¨n D− ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 12 CN. TrÇn Chu ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 13 CN. TrÇn §Þnh ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 14 CN. Lª Hång CÇu ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 15 CN. NguyÔn V¨n ViÖt ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 16 CN. Vò Minh Hµo ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 17 CN. L−¬ng V¨n ViÔn ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 18 CN. TrÇn L−u Khanh ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 19 CN. §inh Thanh §¹t ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 20 CN. Lª Trung Kiªn ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 21 CN. Ph¹m V¨n Minh ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 22 CN. Vò ViÖt Hµ ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 23 CN. NguyÔn Hoµng Minh ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 24 CN. Ph¹m Quèc Huy ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 25 KS. NguyÔn Phi Toµn ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 26 KS. NguyÔn §×nh Nh©n ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 27 KS. NguyÔn B¸ Th«ng ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 28 KS. Mai V¨n §iÖn ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 29 KS. B¸ch V¨n H¹nh ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 30 KS. NguyÔn Duy Thµnh ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 31 KS. NguyÔn V¨n Qu¶ng ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 32 KS. Tr−¬ng V¨n Tu©n ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 33 KS. NguyÔn C«ng Thµnh ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 34 KS. Lª Do·n Dòng ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 35 KS. §Æng H÷u Kiªn ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 3 36 KS. Lª V¨n B«n ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 37 KS. §oµn V¨n Phô ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 38 KS. Bïi V¨n Tïng ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 39 KS. L¹i Huy To¶n ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 40 KS. TrÇn Ngäc Kh¸nh ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 41 KS. §ç V¨n Nh©n ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 42 KS. §µo Duy Thu ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 43 KTV. Lª ThÞ Thanh Mú ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 44 KTV. TrÞnh §øc Hïng ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 45 KTV. D−¬ng V¨n Duy ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n Thµnh viªn 46 TS. §ç C«ng Thung Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn 47 TS. NguyÔn Huy YÕt Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn 48 TS. §µm §øc TiÕn Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn 49 ThS. NguyÔn V¨n Qu©n Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn 50 ThS. §Æng V¨n Ng¶i Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn 51 CN. Chu ThÕ C−êng Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn 52 CN. Lª Quang Dòng Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn 53 CN. NguyÔn Vò TuÊn Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn 54 CN. TrÇn M¹nh Hµ Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn 55 CN. §ç M¹nh Hµo Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn 56 KTV. Lª ThÞ Thuý Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP Thµnh viªn 57 TS. NguyÔn ThÕ T−ëng Trung T©m KTTV BiÓn Thµnh viªn 58 TS. Bïi Xu©n Th«ng Trung T©m KTTV BiÓn Thµnh viªn 59 CN. TrÞnh §øc ViÖt Trung T©m KTTV BiÓn Thµnh viªn 60 CN. NguyÔn Quang Ngäc Trung T©m KTTV BiÓn Thµnh viªn 61 CN. Ph¹m §øc Th¾ng Trung T©m KTTV BiÓn Thµnh viªn 62 CN. NguyÔn §øc M¹nh Trung T©m KTTV BiÓn Thµnh viªn 63 CN. §Æng Minh Tu©n Trung T©m KTTV BiÓn Thµnh viªn 64 CN. Lª Quèc Huy Tr−êng §¹i häc KHTN Thµnh viªn 4 Môc lôc PhÇn1. Më ®Çu 1 PhÇn 2. Tµi liÖu vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 4 2. 1. Nghiªn cøu M«i tr−êng 5 2. 1. 1. Ho¸ häc biÓn 5 2. 1. 2. VËt lý biÓn 5 2. 2. Nghiªn cøu sinh vËt quanh ®¶o 6 2. 3. Sinh vËt phï du 6 2. 4. Nghiªn cøu nguån lîi c¸ 6 2. 4. 1. C¸ næi 6 2. 4. 2. C¸ ®¸y 9 2. 5. §iÒu tra trªn tµu ng− d©n vµ c¸c bÕn c¸ 10 PhÇn 3. kÕt qu¶ nghiªn cøu 11 3. 1. KhÝ t−îng Thuû v¨n 11 3. 1. 1. ChÕ ®é giã 11 3. 1. 2. ChÕ ®é khÝ ¸p 11 3. 1. 3. ChÕ ®é Èm 11 3. 1. 4. ChÕ ®é m−a 11 3. 1. 5. ChÕ ®é nhiÖt 12 3. 2. NhiÖt ®é n−íc biÓn 12 3. 3. §é muèi n−íc biÓn 13 3. 4. Dßng ch¶y biÓn 14 3. 4. 1. Dßng ch¶y tæng hîp 14 3. 4. 2. Dßng ch¶y ®Þa chuyÓn 17 3. 5. Oxy, pH, muèi dinh d−ìng, kim lo¹i nÆng vµ dÇu 20 3. 5. 1. Oxy 20 3. 5. 2. pH 20 3. 5. 3. muèi dinh d−ìng 20 3. 5. 4. kim lo¹i nÆng 20 3. 5. 5. Hµm l−îng dÇu 22 3.6. Sinh vËt phï du 22 5 3. 6. 1. Thµnh phÇn loµi 22 3. 6. 2. TÝnh ®a d¹ng sinh vËt phï du 22 3. 6. 3. Sinh vËt l−îng sinh vËt phï du 23 3. 6. 4. Ph©n bè sinh vËt l−îng sinh vËt phï du 26 3. 7. Sinh vËt quanh ®¶o (§éng vËt ®¸y, Rong biÓn, San h«, C¸ r¹n san h«) 26 3. 7. 1. Thµnh phÇn loµi 26 3. 7. 2. Ph©n bè 27 3. 7. 3. Sinh vËt l−îng 30 3. 7. 4. Møc ®é ®a d¹ng sinh häc 31 3. 8. C¸ næi 32 3. 8. 1. NghÒ l−íi rª 32 3. 8. 1. 1. Thµnh phÇn loµi 32 3. 8. 1. 2. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t 34 3. 8. 2. NghÒ c©u vµng 38 3. 8. 2. 1. Thµnh phÇn loµi 38 3. 8. 2. 2. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t 39 3. 9. C¸ ®¸y 42 3. 9. 1. NghÒ l−íi kÐo ®¸y 42 3. 9. 1. 1. Thµnh phÇn loµi 42 3. 9. 1. 2. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t 43 3. 9. 2. NghÒ c©u tay 45 3. 9. 2. 1. Thµnh phÇn loµi 45 3. 9. 2. 2. S¶n l−îng vµ n¨ng suÊt ®¸nh b¾t 46 3. 10. HiÖn tr¹ng khai th¸c ë vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa 46 3. 10. 1. KÕt qu¶ ®iÒu tra trªn tµu cña ng− d©n 47 3. 10. 1. 1. NghÒ c©u tay 47 3. 10. 1. 2. NghÒ c©u vµng c¸ Ngõ 49 3. 10. 2. KÕt qu¶ ®iÒu tra t¹i c¸c bÕn c¸ 51 3. 10. 2. 1. C¬ cÊu ®éi tµu khai th¸c h¶i s¶n ë Tr−êng Sa 51 3. 10. 2. 2. Møc trang bÞ vèn cho ®éi tµu khai th¸c h¶i s¶n ë Tr−êng Sa 53 3. 10. 2. 3. N¨ng suÊt khai th¸c 53 3. 10. 2. 4. HiÖu qu¶ kinh tÕ 54 3. 11. Nguån lîi vµ tr÷ l−îng 56 6 3. 11. 1. X¸c ®Þnh tr÷ l−îng tèi ®a vµ møc ®é khai th¸c ®¶m b¶o sö dông l©u bÒn nguån lîi c¸ næi vïng biÓnquÇn ®¶o Tr−êng Sa trªn c¬ së nghiªn cøu khèi l−îng ®éng vËt phï du 56 3. 11. 2. Sinh vËt quanh ®¶o 58 3. 11. 3. C¸ næi 60 3. 11. 4. C¸ ®¸y 62 3. 12. §Ò xuÊt vÒ biÖn ph¸p, c«ng cô vµ sè l−îng tµu thuyÒn khai th¸c ë vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa 62 PhÇn 4. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 65 4. 1. KÕt luËn 65 4. 1. 1. KhÝ t−îng thuû v¨n 65 4. 1. 2. Sinh vËt phï du vµ sinh vËt biÓn quanh ®¶o 65 4. 1. 3. C¸ 66 4.1. 4. Kh¶ n¨ng nguån lîi 67 4. 2. KiÕn nghÞ 67 Phô lôc Tµi liÖu tham kh¶o 69 7 C¸c ch÷ viÕt t¾t trong b¸o c¸o Ct C¸ thÓ §VPD §éng vËt phï du §V§ §éng vËt ®¸y Q§TS QuÇn ®¶o Tr−êng Sa Sl S¶n l−îng SVPD Sinh vËt phï du TCVN Tiªu chuÈn ViÖt Nam Tb TÕ bµo TVPD Thùc vËt phï du 100C L−ãi 2a = 100mm ch×m 100N L−ãi 2a = 100mm næi 100S L−ãi 2a = 100mm s©u 8 Danh môc c¸c h×nh vÏ vµ ®å thÞ H×nh 1. 1. S¬ ®å tr¹m nghiªn cøu khu vùc QuÇn ®¶o Tr−êng Sa 2001 – 2003 H×nh 1. 2. S¬ ®å c¸c ®¶o nghiªn cøu sinh vËt biÓn quanh ®¶o trong vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa 2002 - 2003 H×nh 3. 1. Dßng ch¶y tÇng mÆt (sè liÖu thèng kª nhiÒu n¨m) H×nh 3. 2. S¬ ®å ®é cao ®éng lùc vµ dßng ch¶y ®Þa chuyÓn th¸ng 9-10/2002 H×nh 3. 3. §é cao ®éng lùc vµ dßng ch¶y ®Þa chuyÓn th¸ng 3-4/2002 H×nh 3. 4. §é cao ®éng lùc vµ dßng ch¶y ®Þa chuyÓn th¸ng 3 - 4/2003 H×nh 3. 5. Ph©n bè hµm l−îng ®ång (µg/l) vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa, n¨m 2001 – 2003 H×nh 3. 6. BiÕn ®éng sè l−îng SVPD vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa th¸ng 10/2001 – 4/2003 H×nh 3. 7. Xu thÕ biÕn ®éng khèi l−îng §VPD (mg/m3) vµ s¶n l−îng khai th¸c ®−îc b»ng l−íi Rª vµ C©u vµng (kg) H×nh 3. 8. Tû lÖ phÇn tr¨m (%) gi÷a c¸c nhãm sinh vËt ë quÇn ®¶o Tr−êng Sa H×nh 3. 9. BiÕn ®éng cña n¨ng suÊt ®¸nh b¾t chung (kg/km) theo c¸c cì m¾t l−íi kh¸c nhau vµ c¸c chuyÕn ®iÒu tra kh¸c nhau H×nh 3. 10. Ph©n bè n¨ng suÊt ®¸nh b¾t chung (kg/km) theo kh«ng gian vµ thêi gian H×nh 3. 11. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t vµ s¶n l−îng qua c¸c chuyÕn ®iÒu tra H×nh 3. 12. Ph©n bè n¨ng suÊt ®¸nh b¾t qua c¸c chuyÕn ®iÒu tra H×nh 3. 13. Ph©n bè tæng sè l−îng c¸ thÓ c¸ Ngõ v©y vµng vµ c¸ Ngõ m¾t to trong vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−ßng Sa 2001-2002 H×nh 3. 14. Ph¹m vi vµ c¸c khu biÓn ®∙ nghiªn cøu vµ khai th¸c ë khu vùc quÇn ®¶o Tr−êng Sa H×nh 3. 15. N¨ng suÊt b×nh qu©n (kg/h) t¹i c¸c khu biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa H×nh 3. 16. N¨ng suÊt khai th¸c t¹i c¸c khu biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa H×nh 3. 17. S¬ ®å ph©n bè b∙i c¸ vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa H×nh 3. 18. Ng− tr−êng khai th¸c cña nghÒ c©u tay c¸ ®¸y H×nh 3. 19. Tû lÖ % c¸ thÓ vµ träng l−îng c¸c ®èi t−îng khai th¸c chÝnh trong chuyÕn ®iÒu tra H×nh 3. 20. S¬ ®å t−¬ng quan gi÷a khèi l−îng §VPD víi kh¶ n¨ng nguån lîi c¸ næi vµ møc ®é khai th¸c cho phÐp trong vïng biÓn Q§TS 9 Danh môc c¸c b¶ng B¶ng 2. 1. Sè chuyÕn vµ sè mÎ khai th¸c c¸ trong thêi gian kh¶o s¸t B¶ng 2. 2. C¸c tÇu ®∙ ®¸nh c¸ th¨m dß trong vïng biÓn Tr−êng Sa B¶ng 3. 1. H−íng vµ vËn tèc dßng ch¶y d− t¹i c¸c tÇng quan tr¾c vµo thêi ®iÓm th¸ng 5 - 6/2002 B¶ng 3. 2. ChØ sè ®a d¹ng SVPD vïng biÓn Q§ Tr−êng Sa 2001-2003 B¶ng 3. 3. Sinh vËt l−îng sinh vËt phï du vïng biÓn Q§TS 2001-2003 B¶ng 3. 4. Sinh vËt l−îng sinh vËt phï du vïng biÓn Q§TS 1993-1997 B¶ng 3. 5. Sinh vËt l−îng trung b×nh sinh vËt phï du c¸c vïng biÓn Viªt Nam 1959-1986 B¶ng 3. 6. Ph©n bè th¼ng ®øng cña §V§ B¶ng 3. 7. Ph©n bè cña Rong biÓn t¹i vïng triÒu ®¸y ®¸ quÇn ®¶o Tr−êng Sa B¶ng 3. 8. Rong biÓn ®Æc tr−ng cho c¸c lo¹i ®¸y mÒm, quÇn ®¶o Tr−êng Sa B¶ng 3. 9. Sinh l−îng cña c¸c nhãm Rong kinh tÕ chñ yÕu B¶ng 3. 10. ChØ sè ®a d¹ng H' cña §V§ ë Tr−êng Sa B¶ng 3. 11. ChØ sè ®a d¹ng (H') cña quÇn x∙ c¸ r¹n san h« ë mét sè r¹n san h« ë Tr−êng Sa vµ mét vµi n¬i kh¸c B¶ng 3. 12. C¸c loµi cã tû lÖ s¶n l−îng ®¸nh b¾t trªn 1% so víi s¶n l−îng B¶ng 3. 13. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña c¸c kÝch th−íc m¾t l−íi theo thêi gian B¶ng 3. 14. Sè mÎ l−íi khai th¸c cã l∙i vµ tû lÖ % sè mÎ cña c¸c lo¹i l−íi trong c¸c chuyÕn biÓn 2001 - 2003 trong vïng biÓn Q§ Tr−êng Sa B¶ng 3. 15. C¸c loµi cã tû lÖ s¶n l−îng ®¸nh b¾t trªn 1% so víi tæng s¶n l−îng B¶ng 3. 16. S¶n l−îng, n¨ng suÊt ®¸nh b¾t, qua c¸c chuyÕn ®iÒu tra B¶ng 3. 17. Sè mÎ c©u cã l∙i vµ tû lÖ % sè mÎ trong c¸c chuyÕn biÓn 2001-2003 B¶ng 3. 18. Tû lÖ % s¶n l−îng hä c¸ Hång (Lutjanidae) qua c¸c n¨m kh¶o s¸t B¶ng 3. 19. Thµnh phÇn vµ n¨ng suÊt khai th¸c cña nghÒ c©u tay trªn c¸c tµu ®iÒu B¶ng 3. 20. KÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c chuyÕn biÓn ®iÒu tra 10 B¶ng 3. 21. N¨ng suÊt khai th¸c vµ lîi nhuËn cña ®éi tµu lµm nghÒ c©u tay B¶ng 3. 22. S¶n l−îng vµ doanh thu chuyÕn biÓn tõ ngµy 12/5 ®Õn ngµy 30/5/2003 cña tµu c©u vµng KH9143BTS B¶ng 3. 23. Chi phÝ trùc tiÕp chuyÕn biÓn kh¶o s¸t cña tµu c©u vµng KH9143BTS B¶ng 3. 24. S¶n l−îng, doanh thu vµ chi phÝ c¸c chuyÕn biÓn cña tµu c©u vµng KH9143BTS trong n¨m 2003 B¶ng 3. 25. Th«ng sè, kÝch th−íc c¬ b¶n cña vá tµu vµ trang thiÕt bÞ trªn tµu cña ®éi tµu c©u tay B¶ng 3. 26. Th«ng sè, kÝch th−íc c¬ b¶n cña vá tµu vµ trang thiÕt bÞ trªn tµu cña ®éi tµu c©u vµng B¶ng 3. 27. Th«ng sè, kÝch th−íc c¬ b¶n cña vá tµu vµ trang thiÕt bÞ trªn tµu cña ®éi tµu c©u mùc ®¹i d−¬ng B¶ng 3. 28. N¨ng suÊt khai th¸c cña ®éi tµu lµm nghÒ c©u tay B¶ng 3. 29. N¨ng suÊt khai th¸c cña ®éi tµu lµm nghÒ c©u vµng B¶ng 3. 30. N¨ng suÊt khai th¸c cña ®éi tµu lµm nghÒ c©u mùc ®¹i d−¬ng B¶ng 3. 31. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña ®éi tµu lµm nghÒ c©u tay B¶ng 3. 32. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña ®éi tµu lµm nghÒ c©u vµng B¶ng 3. 33. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña ®éi tµu lµm nghÒ c©u mùc ®¹i d−¬ng B¶ng 3. 34. KÕt qu¶ x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng nguån lîi vµ kh¶ n¨ng khai th¸c cho phÐp kh«ng g©y tæn h¹i ®Õn c©n b»ng sinh th¸i cña vïng biÓn Q§TS B¶ng 3. 35. Tr÷ l−îng cña mét sè loµi §V§ kinh tÕ ë mét sè ®¶o vïng biÓn Q§TS B¶ng 3. 36. Tr÷ l−îng mét sè loµi Rong kinh tÕ ë mét sè ®¶o vïng biÓn Q§TS B¶ng 3. 37. MËt ®é vµ tr÷ l−îng chung ë vïng biÓn Tr−êng Sa, theo thêi gian B¶ng 3. 38. MËt ®é vµ tr÷ l−îng cña mét sè loµi c¸ chiÕm −u thÕ trong s¶n l−îng 11 PhÇn I Më ®Çu Tr−êng Sa lµ mét quÇn ®¶o san h« réng lín n»m ë phÝa ®«ng nam vïng biÓn n−íc ta, cã tÇm quan träng vÒ kinh tÕ, quèc phßng còng nh− vÒ mÆt chñ quyÒn quèc gia. Vïng biÓn nghiªn cøu trong quÇn ®¶o Tr−êng Sa (Q§TS) n»m trong ph¹m vi tõ vÜ tuyÕn 7030’ ®Õn 11040’N, kinh tuyÕn 109030’ - 116020’E dµi theo h−íng ®«ng b¾c - t©y nam, réng theo h−íng t©y b¾c - ®«ng nam. §¶o gÇn bê nhÊt còng c¸ch bê biÓn ViÖt nam kho¶ng trªn 400 km. §©y lµ vïng biÓn cã ®é s©u lín, trung b×nh tõ 2.000 – 3.000m, chç s©u nhÊt ®Õn trªn 4.000m. QuÇn ®¶o bao gåm hµng chôc ®¶o næi nh− Song Tö T©y, Song Tö §«ng, Nam YÕt, S¬n Ca, Sinh Tån, An Bang, Tr−êng Sa, Phan Vinh... cïng víi hµng tr¨m ®¶o ch×m chØ nh« lªn mÆt n−íc tõ 0 - 2m khi n−íc triÒu thÊp nhÊt nh− c¸c ®¶o ThuyÒn Chµi, §¸ L¸t, Ch©u Viªn, Ch÷ ThËp, Tèc Tan, Nói Le, §¸ Nam... cßn nhiÒu ®¶o kh¸c ch−a bao giê nh« lªn khái mÆt n−íc nh− b·i Ba Ke, Phóc TÇn, T− ChÝnh... chóng chøa Èn nhiÒu h¶i s¶n quý hiÕm cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. V× vËy viÖc nghiªn cøu, t×m hiÓu kü vïng quÇn ®¶o nµy lµ quan träng vµ cÇn thiÕt, thÕ nh−ng vïng biÓn nµy cßn ®−îc nghiªn cøu ch−a nhiÒu. Trong thêi Ph¸p thuéc vµo nh÷ng n¨m 20,30 cña thÕ kû tr−íc ®· cã nh÷ng kh¶o s¸t ë mét sè ®¶o trong vïng biÓn Q§TS do c¸c tµu cña h¶i qu©n Ph¸p De Lanessan vµ Malicieuse thùc hiÖn nh−ng cßn ë møc s¬ l−îc vµ rÊt h¹n chÕ. Sau ngµy thèng nhÊt ®Êt n−íc, vïng biÓn nµy míi ®−îc nghiªn cøu víi quy m« lín vµ toµn diÖn h¬n. N¨m 1979-1988 §oµn hîp t¸c ViÖt –X« cã 18 tµu c«ng suÊt tõ 800CV ®Õn 3.200 CV nh− Elsk, Mysdalnyi, Semen Volkov, Kizevittyi, Nauka, BiÓn §«ng v.v. ®· tiÕn hµnh nh÷ng chuyÕn kh¶o s¸t ®Þnh ®iÓm gåm 93 mÎ l−ãi kÐo ®¸y vµ trung tÇng trong vïng biÓn Q§TS; n¨m 1981 cã sù hîp t¸c nghiªn cøu gi÷a ViÖn Sinh VËt BiÓn ViÔn §«ng (Liªn X«) víi ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n H¶i Phßng vµ ViÖn Nghiªn Cøu BiÓn Nha Trang ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu vïng biÓn Q§TS ®−îc mét sè chuyÕn biÓn trªn c¸c tÇu Kalisto vµ Berill. N¨m 1986 - 1989 ®−îc sù gióp ®ì cña H¶i Qu©n Nh©n D©n ViÖt Nam, ViÖn Nghiªn Cøu BiÓn Nha Trang ®· kh¶o s¸t ®−îc mét sè ®¶o thuéc quÇn ®¶o Tr−êng Sa nh−: ®¶o Nam YÕt, ®¶o S¬n Ca, ®¶o Tèc Tan, ®¶o Vòng M©y... trªn c¸c tÇu HQ 602, HQ 612. TÊt c¶ c¸c chuyÕn biÓn kh¶o s¸t trªn thùc hiÖn víi néi dung nghiªn cøu tæng hîp nh−: vËt lý, thñy v¨n, ®Þa chÊt, ®Þa m¹o, thuû ho¸, thùc vËt trªn ®¶o, rong biÓn, sinh vËt phï du (SVPD), Sinh vËt ®¸y (SV§), Trøng c¸ , C¸ bét. N¨m 1988 ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n H¶i phßng, ViÖn Khoa Häc ViÖt Nam vµ mét sè c¬ quan cã liªn quan ®· tæ chøc chuyÕn nghiªn cøu nguån lîi h¶i s¶n vµ m«i tr−êng vïng biÓn Q§TS trªn tÇu BiÓn §«ng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, lùc l−îng khai th¸c ven bê ph¸t triÓn nhanh, nguån lîi khai th¸c ®· gi¶m xuèng nghiªm träng, Ngµnh h¶i s¶n cÇn ph¶i ph¸t triÓn n¨ng lùc khai th¸c, më réng ng− tr−êng, t×m thªm nh÷ng ®èi t−îng khai th¸c míi nh−ng vÉn ph¶i duy tr× vµ b¶o vÖ nguån lîi ®Ó sö dông víi môc ®Ých bÒn v÷ng, l©u dµi. Tr−íc yªu cÇu bøc thiÕt ®ã, ®Ó ®¸nh gi¸ ®−îc nguån lîi sinh vËt biÓn ë vïng biÓn Q§TS nh»m môc ®Ých ph¸t triÓn kinh tÕ biÓn, gi÷ g×n an ninh quèc phßng vµ 12 ®¶m b¶o chñ quyÒn ®èi víi vïng biÓn kh¬i, n¨m 1993 – 1997 ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc “§iÒu tra tæng hîp nguån lîi sinh vËt biÓn thuéc quÇn ®¶o Tr−êng Sa“ n»m trong ch−¬ng tr×nh ®Æc biÖt BiÓn §«ng - H¶i §¶o cña chÝnh phñ ®· ®−îc tiÕn hµnh vµ ®· cã ®−îc nh÷ng sè liÖu ban ®Çu vÒ ®iÒu kiÖn m«i tr−êng vµ nguån lîi sinh vËt biÓn trong vïng biÓn nghiªn cøu. §Ó cã thªm dÉn liÖu nh»m ®¸nh gi¸ tèt h¬n nguån lîi sinh vËt biÓn Q§TS, n¨m 2001 - 2003 dù ¸n “§¸nh gi¸ nguån lîi Sinh vËt biÓn vµ hiÖn tr¹ng m«i tr−êng vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa” thuéc ch−¬ng tr×nh BiÓn §«ng vµ H¶i ®¶o, ®−îc tiÕp tôc kh¶o s¸t trªn hÖ thèng 32 tr¹m ë vïng biÓn Q§TS (h×nh 1) vµ 4 ®¶o lµ §¸ Nam, Tèc Tan, Sinh Tån vµ §¸ T©y (h×nh 2) víi néi dung: + Kh¶o s¸t c¸c yÕu tè khÝ t−îng, h¶i v¨n (sãng, giã, nhiÖt ®é, ®é mÆn, muèi dinh d−ìng, dßng ch¶y, khèi n−íc, tÇng ®ång nhÊt vµ ®ét biÕn...), c¸c yÕu tè g©y « nhiÔm m«i tr−êng n−íc (kim lo¹i nÆng, dÇu), SVPD nh»m x¸c ®Þnh hiÖn tr¹ng m«i tr−êng cña vïng biÓn vµ t×m hiÓu mèi liªn quan cña chóng víi ph©n bè vµ biÕn ®éng nguån lîi. + Thùc hiÖn mét sè lo¹i nghÒ thÝch hîp cho viÖc ®¸nh b¾t c¸ trong vïng biÓn Q§TS nh− l−íi rª kh¬i, c©u vµng kh¬i, c©u tay ë quanh ®¶o phôc vô cho nghiªn cøu thµnh phÇn, sinh häc, s¶n l−îng, n¨ng suÊt, tr÷ l−îng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c cho vïng biÓn ®−îc nghiªn cøu. + Nghiªn cøu thµnh phÇn, sinh vËt l−îng cña sinh vËt biÓn quanh ®¶o phôc vô cho viÖc x¸c ®Þnh tr÷ l−îng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c còng nh− nu«i trång nh÷ng loµi kinh tÕ quan träng. Môc tiªu cña dù ¸n lµ: 1. §¸nh gi¸ tr÷ l−îng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c sinh vËt biÓn, bao gåm c¸ biÓn kh¬i vµ c¸c lo¹i sinh vËt biÓn quanh ®¶o kh¸c (c¸, rong cá biÓn, th©n mÒm, da gai, v.v.) phôc vô cho viÖc ®Þnh h−íng ®Çu t− vµ ph¸t triÓn nghÒ c¸ vïng biÓn Q§TS ; tÝch luü tµi liÖu phôc vô cho c«ng t¸c dù b¸o c¸ sau nµy. 2. §Ò xuÊt biÖn ph¸p vµ c«ng cô khai th¸c, sè l−îng vµ c«ng suÊt tµu thuyÒn, nu«i trång vµ b¶o vÖ ®Ó sö dông l©u bÒn nguån lîi, phôc vô nhu cÇu thùc phÈm t−¬i cho bé ®éi ®ãng qu©n trªn ®¶o. 3. Gãp phÇn thÓ hiÖn chñ quyÒn Q§TS cña ViÖt Nam. 13 H×nh 1. 1. S¬ ®å tr¹m nghiªn cøu khu vùc QuÇn ®¶o Tr−êng Sa 2001 - 2003 H×nh 1. 2. S¬ ®å c¸c ®¶o nghiªn cøu sinh vËt biÓn quanh ®¶o trong vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa 2002 - 2003 14 PhÇn II Tµi liÖu vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu B¸o c¸o tæng kÕt cña dù ¸n dùa trªn c¸c b¸o c¸o chuyªn ®Ò trong kÕ ho¹ch vµ néi dung nghiªn cøu ®· ®−îc phª duyÖt sau ®©y: 1. T×nh h×nh khÝ t−îng thuû v¨n khu vùc quÇn ®¶o Tr−êng Sa TS. Bïi Xu©n Th«ng, TS. NguyÔn ThÕ T−ëng, CN. NguyÔn Quang Ngäc Trung T©m KhÝ T−îng Thuû V¨n BiÓn; CN. NguyÔn V¨n ViÖt - ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n. 2. ChÕ dé nhiÖt-muèi vµ dßng ch¶y vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa TS. Bïi Xu©n Th«ng- Trung T©m KhÝ T−îng Thuû V¨n BiÓn; CN. NguyÔn V¨n ViÖt, CN TrÇn L−u Khanh - ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n. 3. KÕt qu¶ nghiªn cøu chÊt l−îng m«i tr−êng vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa CN TrÇn L−u Khanh, CN. NguyÔn C«ng Thµnh- ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n. 4. Sinh vËt phï du vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa. TSKH. NguyÔn TiÕn C¶nh, CN. Vò Minh Hµo, CN NguyÔn Hoµng MinhViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n. 5- Nguån lîi rong biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa TS. §µm §øc TiÕn,ThS. NguyÔn §¨ng Ng¶i, CN TrÇn M¹nh Hµ-Ph©n viÖn H¶i d−¬ng häc t¹i H¶i Phßng. 6- San h« vµ r¹n san h« vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa TS. NguyÔn Huy YÕt, ThS. NguyÔn §¨ng Ng¶i- Ph©n viÖn H¶i d−¬ng häc t¹i H¶i Phßng. 7- HiÖn tr¹ng vµ nguån lîi sinh vËt ®¸y vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa CN. Lª thÞ Thuý, CN. Lª Quang Dòng, CN. TrÇn M¹nh Hµ- Ph©n viÖn H¶i d−¬ng häc t¹i H¶i Phßng. 8- HiÖn tr¹ng vµ nguån lîi c¸ r¹n san h« vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa ThS. NguyÔn V¨n Qu©n, CN. §ç M¹nh Hµo, CN. TrÇn M¹nh Hµ - Ph©n viÖn H¶i d−¬ng häc t¹i H¶i Phßng. 9- Nguån lîi ca næi vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa ThS. §Æng V¨n Thi, CN. Lª Trung Kiªn, CN. Vò ViÖt Hµ - ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n. 10- Nguån lîi c¸ ®¸y vµ gÇn ®¸y vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa qua nghÒ c©u tay CN. TrÇn §Þnh - ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n. 11- §¸nh gi¸ nguån lîi c¸ tÇng ®¸y vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa PGS-TSKH. Ph¹m Th−îc, CN. §µo v¨n Tù - ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n. 12- HiÖn tr¹ng, c«ng nghÖ khai th¸c h¶i s¶n vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa KS. NguyÔn Phi Toµn - ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n. 15 Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ®· ®−îc tr×nh bµy chi tiÕt trong tõng b¸o c¸o chuyªn ®Ò cña dù ¸n, theo “Quy ph¹m ®iÒu tra tæng hîp biÓn” cña Uû ban Khoa häc vµ Kü thuËt Nhµ n−íc, n¨m 1981. Tuy nhiªn, nhiÒu néi dung, chØ tiªu nghiªn cøu ®· ®−îc tiÕn hµnh b»ng nh÷ng thiÕt bÞ, ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ xö lý sè liÖu hiÖn ®¹i, nh−: 2. 1. Nghiªn cøu m«i tr−êng Ph−¬ng ph¸p b¶o qu¶n, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ chÊt l−îng m«i tr−êng theo “Quy ®Þnh t¹m thêi vÒ ph−¬ng ph¸p quan tr¾c, ph©n tÝch m«i tr−êng vµ qu¶n lý sè liÖu” cña Côc M«i tr−êng - Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng, n¨m 1997. 2. 1. 1. Ho¸ häc biÓn - MÉu muèi dinh d−ìng ®−îc ph©n tÝch ngay trªn tµu b»ng ph−¬ng ph¸p quang phæ, sö dông thiÕt bÞ ®o DRELL 2010. - Ph©n tÝch kim lo¹i nÆng b»ng ph−¬ng ph¸p quang phæ hÊp thô nguyªn tö (Atomic Absorption Spectrometer), thiÕt bÞ Spectr AA 220 ®èi víi nguyªn tè Hg vµ As t¹i ViÖn Ho¸ - TTKHTN & CNQG; sö dông ph−¬ng ph¸p Cùc phæ (Polarographic) theo nguyªn t¾c Vol - Ampe hoµ tan anot ®Ó ph©n tÝch c¸c nguyªn tè Cu, Pb, Zn, Cd t¹i phßng thÝ nghiÖm M«i tr−êng - ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n. - Hµm l−îng dÇu tæng sè ®−îc ph©n tÝch b»ng ph−¬ng ph¸p huúnh quang cùc tÝm, trªn m¸y Shimazu R. S. 1501, t¹i phßng thÝ nghiÖm Trung t©m An toµn vµ M«i tr−êng DÇu khÝ. 2. 1. 2. VËt lý biÓn NhiÖt ®é vµ ®é mÆn ®−îc ®o b»ng m¸y STD víi b−íc ®o theo ®é s©u lµ 1m mét lÇn. §é chÝnh x¸c cña phÐp ®o lµ 0,001 ®¬n vÞ víi c¶ hai yÕu tè nhiÖt – muèi - Dßng ch¶y tæng céng ®−îc ®o trùc tiÕp t¹i mét sè ®¶o nh− §¸ T©y, Tèc Tan, Sinh Tån, §¸ Nam, S¬n Ca, Song Tö T©y b»ng h¶i l−u kÕ. Thêi gian ®o lµ mét ngµy ®ªm (24 tiÕng). - Dßng ch¶y ®Þa chuyÓn ®−îc tÝnh b»ng ph−¬ng ph¸p ®éng lùc dùa trªn trªn hai yÕu tè lµ nhiÖt ®é vµ ®é mÆn. BiÓu thøc chung ®Ó tÝnh ®é cao ®éng lùc nµy lµ: Fu = DYNH1 - DYNH2 L Trong ®ã: F - Lùc Coriolis. u - VËn tèc dßng ch¶y theo h−íng vu«ng gãc víi gradient ¸p lùc. L - Kho¶ng c¸ch (m) gi÷a hai tr¹m. DYNH 1, 2 - §é cao ®éng lùc (dyn.m). §èi víi mçi mét tr¹m ®é cao ®éng lùc ®−îc tÝnh theo c«ng thøc: DYNH = gz. Trong ®ã: g - gia tèc träng tr−êng. z - kho¶ng c¸ch theo ph−¬ng th¼ng ®øng (m) gi÷a hai mÆt mùc kh¸c nhau. Víi kÕt qu¶ cña c¸c chuyÕn kh¶o s¸t ®é s©u lín nhÊt cã ®−îc ë ®©y lµ 500m, do vËy mÆt kh«ng ®éng lùc trong toµn vïng biÓn ®−îc xem lµ ë líp n−íc 500m. 16 - Sè liÖu kh¶o s¸t vµ ph©n tÝch m«i tr−êng ®−îc xö lý b»ng ph−¬ng ph¸p thèng kª to¸n häc. Sö dông c¸c phÇn mÒm Excel, Surfer 32, Mapinfo 6.0 -Vertical 2.0. 2. 2. Nghiªn cøu sinh vËt biÓn quanh ®¶o - C¸ r¹n san h«, rong, cá biÓn, san h« vµ SV§ quanh ®¶o sö dông ph−¬ng ph¸p lÆn s©u cã b×nh khÝ (SCUBA diving) vµ quan s¸t c¸ trùc tiÕp (English et al, 1997) däc theo d©y mÆt c¾t víi tæng diÖn tÝch −íc ®o¸n cho mçi mÆt c¾t lµ 500m2. Ngoµi ra m¸y quay phim vµ chôp ¶nh d−íi n−íc SEA & SEA vµ NIKONOS V còng ®−îc sö dông ®Ó ghi l¹i c¸c loµi c¸ ®· gÆp, phôc vô cho c«ng t¸c ph©n lo¹i vµ c¸c nghiªn cøu vÒ sinh th¸i, tËp tÝnh kh¸c. C«ng viÖc quan s¸t trùc tiÕp vµ chôp ¶nh c¸ tõ c¸c tµu khai th¸c cña ng− d©n quanh khu vùc kh¶o s¸t còng ®−îc thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu. - Nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ ph©n bè cña sinh vËt trong vïng kh¶o s¸t, sö dông chØ sè t−¬ng ®ång Sorensen (S). S = 2C/ A+ B Trong ®ã: A lµ sè loµi t¹i ®iÓm A B lµ sè loµi t¹i ®iÓm B C lµ sè loµi chung gi÷a hai ®iÓm A vµ B. -TÝnh to¸n chØ sè ®a d¹ng sinh häc Shannon H’ ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é ®a d¹ng loµi cña c¸c quÇn x· sinh vËt th«ng qua ch−¬ng tr×nh Ecological Methodology (Kreb, 2001) s H’ = - ∑ P log i =1 i 2 Pi ë ®©y Pi = ni / N; ni – sè l−îng c¸ thÓ cña loµi thø i N – tæng sè c¸ thÓ 2. 3. Sinh vËt phï du - MÉu SVPD ®−îc thu b»ng l−íi kiÓu Nansen, miÖng l−íi réng 0,2m2, kÐo th¼ng tõ 100m ®Õn mÆt n−íc; trong miÖng l−ãi cã ®Æt m¸y ®o l−îng n−íc qua l−ãi (flowmeter). L−íi TVPD cã m¾t l−íi c¹nh 100µ vµ l−íi §VPD cã m¾t l−íi c¹nh 400µ.. - Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tr÷ l−îng c¸ vµ kh¶ n¨ng khai th¸c cho phÐp kh«ng g©y tæn h¹i ®Õn c©n b»ng sinh th¸i cña vïng biÓn dùa trªn nghiªn cøu §VPD, theo Sissenwine, 1984. 2. 4. Nghiªn cøu nguån lîi c¸ 2. 4. 1. C¸ næi - Tµu nghiªn cøu ®−îc sö dông trong c¸c chuyÕn ®iÒu tra lµ tµu ®¸nh c¸ th−¬ng phÈm cña ng− d©n víi c«ng suÊt m¸y chÝnh tõ 300 - 500 cv. L−íi sö dông lµ l−íi rª tr«i víi 6 lo¹i kÝch th−íc m¾t l−íi kh¸c nhau (2a = 60, 73, 85, 123, 150, 100 mm), trong ®ã kÝch th−íc m¾t l−íi 2a = 100 mm lµ l−íi mµ ng− d©n vÉn th−êng sö dông trong nghÒ c¸ th−¬ng phÈm. Nh÷ng l−íi nµy ®−îc th¶ ë c¸c tÇng n−íc kh¸c nhau: tÇng mÆt, tÇng gi÷a vµ tÇng s©u ®Õn 45 m. C¸c kÝch th−íc m¾t l−íi kh¸c nhau do c¸c kü s− khai th¸c ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n thiÕt kÕ nh»m so s¸nh n¨ng suÊt 17 ®¸nh b¾t, hiÖu qña kinh tÕ gi÷a c¸c c¸c lo¹i l−íi kh¸c nhau. ViÖc sö dông c¸c cì l−íi kh¸c nhau nh− trªn cßn cho thÊy mét bøc tranh tæng thÓ h¬n vÒ thµnh phÇn loµi hay tÝnh ®a d¹ng cña nguån lîi c¸ næi ë ®©y. Tæng chiÒu dµi cña vµng l−íi dµi kho¶ng 5. 000 m. - Tµu c©u vµng ®−îc sö dông còng lµ tµu ®¸nh c¸ th−¬ng phÈm cña ng− d©n, víi c«ng suÊt m¸y chÝnh tõ 300 - 500 cv. Vµng c©u ®−îc sö dông gåm kho¶ng 450500 l−ìi c©u th¶ ë ®é s©u kho¶ng 50 m. Måi c©u lµ måi c¸ Nôc hoÆc måi c¸ Chuån cã khèi l−îng kho¶ng 100 - 120g/con. D−íi ®©y c¸c chuyÕn ®iÒu tra vµ sè l−îng c¸c tr¹m ®¸nh l−íi cña §Ò tµi sö dông l−íi rª vµ c©u vµng tõ 2001 - 2003: B¶ng 2. 1. Sè chuyÕn vµ sè mÎ khai th¸c c¸ trong thêi gian kh¶o s¸t ChuyÕn N¨m Ng− cô sö dông Sè mÎ ®¸nh c¸ Mïa giã §«ng B¾c 2001 - L−íi rª C©u vµng 28 mÎ 28 mÎ Mïa giã T©y Nam 2002 - L−íi rª C©u vµng 32 mÎ 32 mÎ Mïa giã §«ng B¾c 2002 - L−íi rª C©u vµng 32 mÎ 32 mÎ Mïa giã T©y Nam 2003 - L−íi rª C©u vµng 32 mÎ 32 mÎ - L−íi rª C©u vµng 124 mÎ 124 mÎ Tæng sè - Mçi mÎ l−íi, mÎ c©u ®Òu ®−îc th¶ vµo kho¶ng 15 -16 giê ngµy h«m tr−íc vµ thu kho¶ng 4 giê s¸ng ngµy h«m sau. - Sè liÖu ghi chÐp t¹i ng− tr−êng ®−îc nhËp vµo m¸y tÝnh vµ sö lý theo c¸c ph−¬ng ph¸p thèng kª th«ng th−êng. §Ó cã nhËn xÐt tæng qu¸t vÒ kÕt qu¶ thu ®−îc, mét sè gi¸ trÞ ®−îc tÝnh to¸n: gi¸ trÞ trung b×nh, ®é lÖch chuÈn, hÖ sè biÕn thiªn ... - ¦íc tÝnh tr÷ l−îng t−¬ng ®èi: Tr÷ l−îng t−¬ng ®èi (Rs) ®−îc tÝnh theo c«ng thøc sau: n mi i =1 j =1 Rs = ∑ Ai∑rij Trong ®ã: Ai: diÖn tÝch « vu«ng nghiªn cøu thø i cña mçi mÎ l−íi mi: sè l−îng nhãm chiÒu dµi t¹i « thø i n : sè « vu«ng ®¸nh l−íi - HÖ sè ®¸nh b¾t trung b×nh cña l−íi rª ®−îc sö dông theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña Ishida, 1984. - N¨ng suÊt ®¸nh b¾t ®−îc tÝnh to¸n theo nhãm chiÒu dµi cña loµi t¹i mçi « vu«ng ®iÒu tra: rij = nij * Wij 18 Trong ®ã: rij : n¨ng suÊt ®¸nh b¾t tÝnh theo nhãm chiÒu dµi thø j ®¸nh b¾t t¹i « i nij : N¨ng suÊt ®¸nh b¾t theo sè l−îng c¸ ë nhãm chiÒu dµi thø j ®¸nh b¾t ë « thø i Wij : Khèi l−îng c¸ trung b×nh cña nhãm chiÒu dµi thø j - ¦íc tÝnh c¸c tham sè sinh häc Ph©n bè tÇn suÊt chiÒu dµi, chiÒu dµi cña c¸c c¸ thÓ cña tõng loµi ®−îc nhãm theo c¸c nhãm chiÒu dµi. TÇn suÊt chiÒu dµi ®−îc ph©n t¸ch theo c¸c thÕ hÖ theo ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch thÕ hÖ Bhatacharya's trong phÇn mÒm FISAT. C¸c thÕ hÖ ®−îc x¸c ®Þnh khi gi¸ trÞ hÖ sè ph©n t¸ch thÕ hÖ (Separation Index SI) lín h¬n 2. - ¦íc tÝnh t−¬ng quan chiÒu dµi khèi l−îng T−¬ng quan chiÒu dµi - khèi l−îng cña c¸c loµi ph©n tÝch sinh häc ®−îc −íc tÝnh theo ph−¬ng tr×nh t−¬ng quan chiÒu dµi khèi l−îng: W = aLb Trong ®ã: W Khèi l−îng L ChiÒu dµi a, b HÖ sè t−¬ng quan - ¦íc tÝnh c¸c tham sè sinh tr−ëng trong ph−¬ng tr×nh von Bertalanffy C¸c tham sè sinh tr−ëng von Bertalanffy ®−îc −íc tÝnh theo ph−¬ng ph¸p Powell Wetherall (Bhatacharya's 1967, Powell 1979, Sparre & Venema 1998) b»ng phÇn mÒm FISAT. - Ph−¬ng tr×nh tham sè sinh tr−ëng: Lt = L∞[1-exp(k(t-to))] Trong ®ã: Lt lµ chiÒu dµi c¸ thÓ ë thêi ®iÓm t, L∞ lµ chiÒu dµi lý thuyÕt cña c¸ cã thÓ ®¹t ®−îc k lµ h»ng sè sinh tr−ëng to lµ tuæi lý thuyÕt cña c¸ thÓ cã chiÒu dµi vµ khèi l−îng b»ng 0. - ¦íc tÝnh chiÒu dµi Lm50 ChiÒu dµi Lm50 lµ chiÒu dµi trung b×nh mµ ë ®ã cã 50% sè c¸ thÓ trong quÇn ®µn ®¹t ®é chÝn muåi sinh dôc vµ tham gia vµo quÇn ®µn sinh s¶n. Lm50 ®−îc biÓu diÔn b»ng ph−¬ng tr×nh t−¬ng quan sau: P = 1/(1+exp[r*(Lt-Lm50)]) Trong ®ã: P, Lt lµ tû lÖ sè c¸ thÓ chÝn muåi sinh dôc vµ chiÒu dµi c¸ thÓ r lµ hÖ sè t−¬ng quan Lm50 ®−îc −íc tÝnh b»ng ph−¬ng ph¸p håi quy phi tuyÕn tÝnh lÆp - TÝnh lùa chän cña l−íi rª TÝnh lùa chän cña l−íi rª ®uîc dùa trªn ph−¬ng ph¸p cña Sparre (1998). T¸c gi¶ ®· m« t¶ c¸ch tÝnh hÖ sè lùa chän (selection factor SF) vµ chiÒu dµi tèi −u mµ c¸ bÞ ®¸nh b¾t cho c¸c cì m¾t l−íi kh¸c nhau. Ph−¬ng ph¸p nµy kh¸ ®¬n gi¶n vµ ®−îc dùa trªn 04 gi¶ thiÕt sau: - §−êng cong sù lùa chän thÓ hiÖn sù ph©n phèi chuÈn - ChiÒu dµi ®¸nh b¾t tèi −u tû lÖ víi kÝch th−íc m¾t l−íi 19 - - §−êng cong sù lùa chän cho c¸c m¾t l−íi kh¸c nhau cã cïng ®é lÖch chuÈn C¸c cì m¾t l−íi kh¸c nhau cã cïng n¨ng lùc khai th¸c (fishing power) 2. 4. 2. C¸ ®¸y - B¸o c¸o ®· sö dông kÕt qu¶ ®iÒu tra cña Ch−¬ng tr×nh hîp t¸c ViÖt-X« tõ 1979 - 1988 víi c¸c tµu cã c«ng suÊt tõ 800CV ®Õn 3800CV ®· khai th¸c, th¨m dß nh÷ng n¬i thuéc ph¹m vi Q§TS ( b¶ng 2) B¶ng 2. 2: C¸c tÇu ®∙ ®¸nh c¸ th¨m dß trong vïng biÓn Tr−êng Sa TT 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. Tªn tµu Elsk Mysdalnyi Semen Volkov Vozrozdeyie Mystikhyi Ochagov Zavicinsk Kizevityi Aelita Yalta Nauka Kalper Santar Milogradovo Gerakl BiÓn §«ng Marlin Trud Thêi gian ho¹t ®éng Th¸ng 2 n¨m 1979 Th¸ng 11 n¨m 1987 Th¸ng 8 n¨m 1980 Th¸ng 12 n¨m 1980 Th¸ng 3 n¨m 1987 Th¸ng 1 n¨m 1986 Th¸ng 12 n¨m 1981 Th¸ng 3 n¨m 1988 Th¸ng 5 n¨m 1979 Th¸ng 5 n¨m 1979 Th¸ng 12 n¨m 1979 Th¸ng 1 n¨m 1979 Th¸ng 4 n¨m 1985 Th¸ng 8 n¨m 1982 Th¸ng 9 n¨m 1983 Th¸ng 12 n¨m 1978 Th¸ng 8 n¨m 1980 Th¸ng 9 n¨m 1982 - Nh÷ng tµu trªn ®· ®¸nh tÊt c¶ 93 mÎ l−íi gåm l−íi kÐo ®¸y vµ l−íi trung tÇng. - §Ó thèng nhÊt ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n vµ so s¸nh kÕt qu¶ nghiªn cøu, n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña tÊt c¶ c¸c lo¹i tµu ®−îc quy ®æi theo tiªu chuÈn tÇu cã c«ng suÊt 2300CV: a(tµu chuÈn): a1.h hi Trong ®ã : ai: n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña tµu i. h: diÖn tÝch l−íi quÐt qua trong 1 giê cña tµu chuÈn. hi: diÖn tÝch l−íi quÐt qua trong 1 giê cña tµu i. - Sö dông ph−¬ng ph¸p diÖn tÝch ®Ó tÝnh to¸n tr÷ l−îng: P. a M =---------------P1. K Trong ®ã: M= Tr÷ l−îng 20