Tài liệu đánh giá khái quát về tình hình thu hút fdi tại việt nam và giải pháp nhằm tăng cường thu hút nguồn vốn fdi

MÔN: KINH TẾ ĐẦU TƯ Học viên: Nguyễn Doãn Hoàn Lớp: CH17Q Đề bài: Đánh giá khái quát về tình hình thu hút FDI tại Việt Nam. Anh (Chị) hãy trình bày các giải pháp nhằm tăng cường thu hút nguồn vốn này tại Việt Nam. Bài làm. I. Một số lý luận về đầu tư trực tiếp nước ngoài. 1. Khái niệm đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) Có nhiều định nghĩa về đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). HIện nay người ta rút ra định nghĩa về FDI như sau: "Đầu tư trực tiếp nước ngoài là sự di chuyển vốn, tài sản công nghệ hoặc bất kỳ tài sản nào từ nước đi đầu tư sang nước tiếp nhận đầu tư để thành lập hoặc kiểm soát doanh nghiệp nhằm mục đích kinh doanh có lãi" hay nói theo cách khác thì: "Đầu tư trực tiếp nước ngoài là một hình thức của di chuyển quốc tế về vốn, trong đó vốn được di chuyển từ quốc gai này sang quốc gia khác để thực hiện một hoặc một số dự án đầu tư nhằm đem lại lợi ích cho các bên tham gia". 2. Các hình thức và đặc điểm của đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) - FDI là một dự án mang tính lâu dài. Đây là đặc điểm phân biệt giữa đầu tư trực tiếp nước ngoài và đầu tư gián tiếp. Đầu tư gián tiếp thường là các dòng vốn có thời gian hoạt động ngắn và có thu nhập thông qua việc mua bán chứng khoán. Đầu tư gián tiếp có tính thanh khoản cao hơn so với đầu tư trực tiếp , dễ dàng thu lại số vốn đầu tư ban đầu khi đem bán chứng khoán và tạo điều kiện cho thị trường tiền tệ phát triển ở những nước tiếp nhận đầu tư. - FDI là một dự án có sự tham gia quản lý của các nhà đầu tư nước ngoài. Đây cũng là một trong những đặc điểm để phân biệt giữa đầu tư trực tiếp với đầu tư gián tiếp. Trong khi đầu tư gián tiếp không cần sự tham gia quản lý doanh nghiệp , các khoản thu nhập chủ yếu là các tổ chức từ việc mua bán chứng khoán tại các doanh nghiệp ở nước nhận đầu tư, ngược lại nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài có quyền tham gia hoạt động quản lý trong các doanh nghiệp FDI. Tuy vậy, nhà đầu tư nước ngoài phải có bao nhiều % cổ phần mới được phép tham gia quản lý doanh nghiệp FDI? Theo hướng dẫn của OECD và Bộ thương mại Hoa Kì thì nhà nước ngoài đầu tư phải chiếm tối thiểu 10% cổ phiếu thường hoặc quyền bỏ phiếu trong các doanh nghiệp FDI 1 để cho nhà đầu tư có tiếng nói hay tham gia quản lý trong các doanh nghiệp FDI - Đi kèm với dự án FDI là 3 yếu tố: Hoạt động thương mại (Xuất nhập khẩu); chuyển giao công nghệ; di cư lao động quốc tế, trong đó di cư lao động quốc tế góp phần vào việc chuyển giao kĩ năng quản lý doanh nghiệp FDI. - FDI là hình thức kéo dài "chu kỳ tuổi thọ sản xuất", "chu kỳ tuổi thọ kỹ thuật" và "Nội bộ hóa di chuyển kĩ thuật". Trên thực tế, nhất là trong nền kinh tế hiện đại một số yếu tố liên quan đến kỹ thuật sản xuất, kinh doanh đã buộc nhiều nhà sản xuất phải lựa chọn phưong thức đầu tư trực tiếp ra nước ngoài như là một điều kiện cho sự tồn tại và phát triển của mình. Ngoài ra, đầu tư TTNN sẽ giúp cho doanh nghiệp thay đổi được dây chuyền công nghệ lạc hậu ở nước mình như dễ được chấp nhận ở nước có trình độ phát triển thấp hơn và góp phần kéo dài chu kỳ sản xuất. - FDI là sự gặp nhau về nhu cầu của một bên là nhà đầu tư và bên kia là nước tiếp nhận đầu tư. - FDI gắn liền với quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, chính sách về FDI của mỗi quốc gia tiếp nhận đầu tư thể hiện chính sách mở cửa và quan điểm hội nhập quốc tế về đầu tư. II. Thực trạng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam 1. Xu hướng thu hút và thực hiện vốn FDI Sau hơn 20 năm thực hiện chính sách thu hút đầu tư nước ngoài, Việt Nam đã và đang được các nhà đầu tư nước ngoài lựa chọn là điểm đến đầu tư. Mặc dù có nhiều biến động trong những thời điểm nhất định nhìn chung một số dự án và vốn đăng ký có xu hướng tăng trong cả giai đoạn. Tính đến cuối năm 2009, cả nước có gần 11 nghìn dự án ĐTNN được cấp giấy chứng nhận đầu tư với tổng vốn đăng ký khoảng 180 tỷ USD (kể cả vốn tăng thêm). Từ năm 1988 đến 1990 là giai đoạn khởi động thu hút dòng vốn FID. Trong giai đoạn này , có 214 dự án được cấp phép với tổng số vốn đăng ký đạt 1,58 tỷ USD. Vốn thực hiện không đáng kể, một mặt do các nhà đầu tư có thái độ thăm dò, thận trọng trong quyết định đầu tư, mặt khác thủ tục cấp phép và thủ tục đưa vốn vào Việt Nam rất phức tạp, Vốn đăng ký trung bình 1 dự án khoảng 7,4 triệu USD, trong đó vốn pháp định là 4,7 triệu USD. Các lĩnh vực thu hút đầu tư chủ yếu là khách sạn, khai thác thăm dò dầu khí, xây dựng. 2 Từ năm 1991 - 1997 là thời kỳ tăng nhanh lượng vốn FDI đăng ký, nhưng tỷ lệ vốn thực hiện không cao. Cho đến năm 1997 lượng vốn FDI tăng liên tục hàng năm và đạt đỉnh điểm trong năm 1997 với tổng số vốn đăng ký đạt 8,64 tỷ USD. Vốn FDI thực hiện đã tăng về số tuyệt đối, song về tương đối tỷ lệ giải ngân còn thấp. Giai đoạn từ 1998 đến 2000 được coi là thời kỳ suy thoái với lượng vốn FDI đăng ký giảm mạnh. Năm 1999 lượng vốn FDI đăng ký giảm 59,5 % và năm 2000 giảm 48,2% so với năm 1998. Trái lại, tỷ lệ giải ngân trong giai đoạn này không những ổn định mà còn rất cao. Năm 1999 tỷ lệ thực hiện đạt 161,2% và năm 2000 đạt gần 120%. Đó là do các nhà đầu tư đã có dự án vẫn tiếp tục thực hiện cam kết đàu tư, qua đó chứng tỏ các nhà đầu tư vẫn tin tưởng vào tương lai phát triển của Việt Nam. Giai đoạn 2001- 2004 là thời kỳ điều chỉnh của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài. Từ năm 2004 dòng vốn FDI đã phục hồi mạnh, với lượng vốn đăng ký mới tăng 103 ,2% so với năm 2000 và tăng 114,2% so với năm 2003. Ngoại trừ năm 2004, trong các năm 2001 đến 2003 tỷ lệ giải ngân vẫn khá cao, chủ yếu do lượng vốn thực hiện cao hơn nhiều so với vốn đăng ký mới. Nếu giai đoạn 1988 đến 1990 là thời kỳ khởi động, giai đoạn 1991 - 1997 là thời kỳ xuất hiện làn sóng đầu tư thứ nhất vào Việt nam thì năm 2005 là mốc thời gian cho thời kỳ bùng nổ làn sóng đầu tư thứ hai. Năm 2005 vốn FDI đăng ký tăng 38% so với năm trước, đạt 5,8tỷ đô la. Năm 2006 đánh dấu một mốc lịch sử mới, đó là lượng vốn FDi đăng ký mới vượt đỉnh điểm của năm 1997, đạt 10,2 tỷ đô la. Nếu tính cả vốn tăng thêm tổng vốn FDI đăng ký năm 2006 đạt khoảng 12tỷ đô la. Năm 2007 vốn FDI đăng ký mới ước đạt 21 tỷ đô la tính cả vốn tăng thêm. Vốn thực hiện năm 2007 ước đạt tới 8 tỷ đô la, tuy cao nhưng tỷ lệ thực hiện vẫn thấp do dòng vốn đăng ký tăng vọt trong năm. Tính chung cho cả giai đoạn 1988 - 2007 quy mô vốn đăng ký trung bình 1 dự án đạt khoảng 9 triệu đô la. Năm 2006, vốn đăng ký trung bình cho một dự án đạt 9,4 triệu đô la và trong 10 tháng đầu năm 2007 mức này lại giảm, đạt 8,53 triệu USD/dự án. Nhìn chung các nàh đầu tư nước ngoài đã lâý lại được lòng tin từ năm 2004, nhưng quy mô vốn 1 dự án đăng ký vẫn còn thấp. Tuy nhiên có một tín hiệu đáng mừng trong 3 năm 2006-2008, dòng vốn ĐTNN vào nước ta đã tăng đáng khích lệ với sự xuất hiện của nhiều dự án có quy mô lớn đầu tư chủ yếu trong lĩnh vực công nghiệp nặng. Tính đến cuối năm 2009, cả nước có gần 3 11 nghìn dự án ĐTNN được cấp giấy chứng nhận đầu tư với tổng vốn đăng ký khoảng 180 tỷ USD (kể cả vốn tăng thêm) 3. Đánh giá kết quả thu hút và thực hiện đầu tư nước ngoài tại Việt nam trong những năm gần đây. Theo ngành: lĩnh vực công nghiệp và xây dựng có tỷ trọng lớn nhất, chiếm 66,8% về số dự án, 60,2 % tổng vốn đăng ký và 68,5% vốn thực hiện. Cơ cấu đầu tư có chuyển biến tích cực theo hướng gia tăng tỷ trọng đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao và công nghệ thông tin với sự có mặt của các tập đoàn đa quốc gia. Intel, Panasonic, Canon... Lĩnh vực dịch vụ chiếm 22,2% về số dự án, 34,4% số vốn đăng ký và 24,5% vốn thực hiện. Cơ cấu đầu tư có xu hướng tập trung vào lĩnh vực kinh doanh cảng biển, kinh doanh bất động sản, xây dựng khu vui chơi, giải trí... Nông, lâm ngư nghiệp chiếm 10,8% về số dự án, 5,37% tổng vốn đăng ký và 6,7% vốn thực hiện. Cơ cấu đầu tư có xu hướng vào sản xuất nông, lâm, ngư sử dụng công nghệ sinh học tiên tiến. Theo vùng lãnh thổ: từ năm 1988 đến hết năm 2008, các tỉnh phía Bắc đã thu hút 2.220 dự án với vốn đầu tư khoảng 24 tỷ USD, chiếm 26% về số dự án, 29% tổng vốn đăng ký cả nước và 24% tổng vốn thực hiện của cả nước; trong đó Hà Nội chiếm 51% vốn đăng ký và 50% vốn thực hiện cả vùng. Tiếp theo Hải phòng, Hải dương và Quảng Ninh. Các tỉnh phía Nam từ Ninh Thuận trở vào thu hút được 5.452 dự án với tổng vốn 46,8 tỷ USD, đã góp vốn thực hiện đạt 15,68 tỷ USD, chiếm 63% về số dự án , 56% về vốn đăng ký và 51% vốn thực hiện của cả nước. Trong đó, vùng kinh tế trọng điểm phía nam gồm 8 địa phương (TP HCM, Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng tàu, Tây Ninh, Long An, Bình phước) chiếm 6 4,3% về số dự án và 55,7% về vốn đăng ký và 48,4 % vốn thực hiện của cả nước. Đồng bằng sông cửu Long tuy là vựa lúa, vựa trái cây, giàu tiềm năng thuỷ/hải sản của cả nước nhưng thu hút vốn ĐTNN còn rất thấp so với các vùng khác, chiếm 3,6% về số dự án và 4,4% về vốn đăng ký và 3,2% vốn thực hiện của cả nước. Bắc và Nam trung bộ, trong đó Quảng Nam và Đà nẵng đã có nhiều tiến bộ trong thu hút vốn ĐTNN, nhất là đầu tư vào xây dựng các khu du lịch, trung tâm nghỉ dưỡng, vui chơi đạt tiêu chuẩn quốc tế, bước đầu đã góp phần giảm tình trạng "cháy" buồng, phòng cho khách du lịch, nhưng nhìn chung vẫn còn dưới mức nhu cầu và tiềm năng của vùng. 4 Tây nguyên cũng ở trạng thái thu hút vón ĐTNN quá ít như vùng Đông Bắc và Tây bắc. Năm 2009, Bà Rịa - Vũng tàu là địa phương thu hút nhiều FDI nhất trong năm. Quảng Nam và tỉnh đứng thứ hai, tiếp theo lần lượt là bình Dương, Đồng Nai và Phú Yên. Thành phố Hồ Chí Minh vẫn là địa phương có sức thu hút lớn vốn FDI, với gần 3.470 dự án, có tổng vốn đầu tư hơn 27,29tỷ USD vẫn còn hiệu lực hoạt động trên địa bàn, tăng gần 12% về số dự án và tăng khoảng 6,6% về số vốn so với năm 2009. Hiện có 29 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào thành phố, trong đó, nhóm các nước có vốn đầu tư vào thành phố nhiều như Hàn Quốc, Singapore, Malaysia, Nhật bản , Anh, Pháp, Hoa kỳ. Vốn đầu tư vào lĩnh vực dịch vụ lưu trú và ăn uống đang đứng đầu với 8,8 tỷ USD. Kinh doanh bất động sản đứng thứ hai với 7,6 tỷ USD vốn đăng ký mới và tăng thêm trong đó có một số dự án có quy mô lớn được cấp phép trong năm 2009 như Khu du lịch sinh thái bãi biển rồng tại Quảng Nam (4,15 tỷ USD), dự án công ty TNHH thành phố mới Nhơn Trạch Berjaya tại Đồng Nai (2 tỷ USD), dự án công ty TNHH một thành viên Galileo Investment Group Việt Nam (1,68 tỷ USD). Lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo có quy mô vón đăng ký lớn thứ ba với 2,97 tỷ USD vốn đăng ký , trong đó có 2,22 tỷ USD đăng ký mới và 749 triệu USD vốn tăng thêm. Theo đà tăng trưởng của nền kinh tế, thị trường bất động sản ở Việt Nam trở thành thị trường nhiều tiềm năng nên hai năm gần đây, đó là lĩnh vực hút vốn ngoại cũng là điều dễ hiểu. Chẳng hạn, tại TP.HCM, trong các dự án FDI mới được cấp phép, linh vực kinh doanh bất động sản chỉ có 15 dự án, nhưng số vốn đầu tư lên đến gần 520 triệu USD trong khi ngành công nghệ thông tin có 71 dự án với vốn đầu tư hơn 11 triệu USD, ngành công nghiệp có 34 dự án, vốn đầu tư gần 110 triệu USD. Trong lĩnh vực bất động sản , ngoài phát triển các khu đô thị mới, văn phòng cho thuê và khách sạn, TP.HCM sẽ tập trung thu hút FDI cho các dự án xây dựng nhà ở cho người thu nhập thấp. Theo hình thức đầu tư : doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài chiếm 74,4% tổng số dự án và 50,7% tổng vốn đăng ký. Doanh nghiệp liên doanh chiếm 22,2% tổng số dự án và 38% tổng vốn đăng ký. Hợp tác kinh doanh chiếm 3,1% tổng số dự án và 8,3% tổng vốn đăng ký. Doanh nghiệp BOT có 6 dự án với tổng vốn đăng ký 1,4 tỷ USD. Doanh nghiệp cổ phần có 8 dự án với tổng vốn 5 đăng ký 199 triệu USD. Công ty quản lý vốn (công ty mẹ - con) có 1 dự án với tổng vốn đăng ký 14,4 triệu USD. Trong số các hình thức đầu tư, hình thức liên doanh có vốn thực hiện lớn nhất, chiếm 41,3% tổng vốn thực hiện. Hợp tác kinh doanh có tỷ lệ vốn thực hiện cao, vượt vốn cam kết do đặc thù của các hợp đồng thăm dò và khai thác dầu khí chỉ quy định vốn cam kết tối thiểu trong giấy phép đầu tư, trong quá trình thực hiện, các nhà đầu tư thường đưa vào số vốn lớn vốn cam kết tối thiểu. Theo đối tượng đầu tư: đã có 84 nước và vùng lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam, trong tổng vón đăng ký trên 150 tỷ USD, các nước châu Á chiếm 69,1%; các nước thuộc EU chiếm 12,6%; các nước châu Mỹ chiếm 11,8%, riêng Mỹ chiếm 4%. Số vốn đầu tư còn lại thuộc các nước tại khu vực khác. III. Định hướng và giải pháp nhằm tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam. 1. Định hướng thu hút FDI tại Việt Nam Chủ trương tăng cường thu hút và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài được thể hiện trong các văn kiện của đảng, nhà nước và tiếp tục được khẳng định tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X. Nghị quyết lần thứ X của Đảng đã đề ra nhiệm vụ: "Tăng cường thu hút vốn đầu tư nước ngoài, phấn đấu đạt trên 1/3 tổng ngồn vốn đầu tư phát triển tòn xã hội trong 5 năm. Mở rộng lĩnh vực, địa bàn và hình thức thu hút FDI, hướng vào những thị trường giàu tiềm năng và các tập đoàn kinh tế hàng đầu thế giới, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về số lượng và chất lượng, hiệu quả nguồn đầu tư trực tiếp nước ngoài. 2. Giải pháp tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài tại VN. 2.1. Hoµn thiÖn h¬n n÷a luËt ®Çu t níc ngoµi vµ c¸c v¨n b¶n díi luËt, x©y dùng hÖ thèng qu¶n lý ®Çy ®ñ vµ ®ång bé. * VÊn ®Ò thuÕ. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ c·c«ng nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi hiÖn ®ang ¸p dông hÖ thèng thuÕ, ¸p dông hÖ thèng thuÕ bao gåm 10 lo¹i thuÕ vµ mé sè lo¹i lÖ phÝ, nh thuÕ m«n bµi, thuÕ doanh thu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ nhËp kh©Øu, thuÕ tµi nguyªn, thuÕ nhµ ®Êt, lÖ phÝ tíc b¹, lÖ phÝ chøng th…. Nhng theo quy ®Þnh cña luËt ®Çu t níc ngoµi, cã sù kh¸c biÖt ®¸ng kÓ gi÷a ®Çu t trong níc vµ ®Çu t níc ngoµi vÒ thuÕ lîi tøc, thuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra níc ngoµi, thuÕ nhËp khÈu vµ tiÒn thuª ®Êt. + ThuÕ lîi tøc. XÝ nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi chÞu thuÕ xuÊt lµ 25% (kh«n ¸p dông ®èi víi ®Çu khÝ vµ c¸c tµi nguyªn kh¸c). §èi víi mét sè dù ¸n cÇn khueyÕn khÝch ®Çu t th× ®îc gi¶m thuÕ lîi tøc trong thêi gian tèi ®a lµ 4 n¨m, khi kinh doanh cã l·i ®îc gi¶m 50% trong thêi h¹n lµ 4 n¨m tiÕp theo. §èi víi nh÷ng trêng hîp ®Æc 6 biÖt, thêi gian miÔn gi¶m huÕ lîi tøc tèi ®a lµ 8 n¨m. Tuú thuéc lÜnh vùc ®Çu t mµ mét sè dù ¸n ®îc hëng thuÕ suÊt lîi tøc u ®·i lµ 10%, 15% vµ 20%. Còng trªn ®Þa bµn vµ lÜnh vùc nµy, tèi ®a c¸c doanh nghiÖp trong níc ph¶i chÞu víi møc thuÕ b×nh qu©n cao h¬n 5 - 10%. Nh vËy ë ®©y cã dù chªnh lÖch kh¸ lín. Bªn c¹nh ®ã nh÷ng quy m« vÒ thuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra níc ngoµi cßn chung chung, cha cô thÓ cho c¸c khèi lîng gi¸ trÞ cña tiÒn ¸p dông møc thuÕ cßn cao (3%) vµ kh«ng linh ho¹t. Tõ hai thùc tÕ trªn, nhµ níc cÇn ®iÒu chØnh l¹i møc thuÕ lîi tøc gi÷a ®Çu t níc ngoµi víi ®Çu t trong níc (tøc doanh nghiÖp trong níc vµ xÝ nghiÖp cã vèn níc ngoµi) sao cho chªnh lÖch thÊp h¬n ®ång thêi oghi¶m thuÕ lîi nhuËn chuyÓn ra níc ngoµi lµ 2% (cña mé sè níc trong khu vùc tõ 1,5 ®Õn 2%). §èi víi nh÷ng xÝ nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi nÕu sö dông gi¸ trÞ lîi nhuËn ®Ó t¸i ®Çu t th× nhµ níc vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng cÇn kÞp thêi cã chÝnh s¸ch u ®·i kh¸c. + ThuÕ xuÊt nhËp khÈu. Khi xuÊt nhËp khÈu, c¸c xÝ nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi cÇn ph¶i nép thuÕ xuÊt nhËp khÈu theo luËt xuÊt nhËp khÈu. §iÒu 47 cña L§TNN quy ®Þnh " chÝnh phñ quy ®Þnh viÖc miÔn, gi¶m thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu ®èi víi c¸c hµng ho¸ dÆc biÖt cÇn khuyÕn khÝch ®Çu t kh¸c", vµ ®iÒu 63 ND12/CP ®ac híng dÉn chi tiÕt cña ®iÒu 47 trong luËt xuÊt nhËp khÈu. HiÖn nay viÖc nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ c«ng nghÖ, ph¬ng tiÖn vËn t¶i ®Ó x©y dùng c¬ b¶n thµnh xÝ nghiÖp cña c¸c xÝ nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®îc miÔn gi¶m thuÕ nhËp khÈu hoÆc chÞu thuÕ tõ 0,5 3%. KiÕn nghÞ vµ Nhµ níc cÇn ph¶i ®iÒu chØnh ®Þnh kú (thêng lµ 1 n¨m) vÒ danh môc nhËp khÈu ®îc miÔn gi¶m thuÕ, ®ång thêi ph¶i n©ng cao h¬n n÷a thuÕ nhËp khÈu. §èi víi nh÷ng lo¹i trong níc ®· s¶n xuÊt ®îc, cã kh¶ n¨ng ®¸p øng c¶ vÒ sè lîng lÉn chÊt lîng. * BiÖn ph¸p b¶o ®¶m ®Çu t. Ph¸p luËt vÒ ®Çu t cña ViÖt Nam quy ®Þnh c¸c ®¶m b¶o ®èi víi ®Çu t níc ngoµi phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ nh: Kh«ng quèc h÷u ho¸, trng thu, trõ nh÷ng trêng hîp ®ùac biÖt do vi ph¹m nghiªm träng vÒ an ninh quèc gia, lîi Ých c«ng céng. ViÖt Nam kh«ng cam kÕt ®¶m b¶o ®èi víi rñi ro kh«ng chuyÓn ®æi ®îc c¸c kho¶n thu nhËp tõ ®ång tiÒn ViÖt Nam ra ®ång tiÒn níc ngoµi vµ kh«ng c«ng nhËn vµ kh«ng ®¶m b¶o quyÒn së h÷u vÒ ®Êt nh c¸c níc kh¸c. Tãm l¹i, VÊn ®Ò lµ ph¶i hoµn thiÖn h¬n n÷a hÖ tjèng luËt ®Çu t, c¸c v¨n b¶n ph¸p lý, t¨ng cêng hiÖu lùc c¶u c¸c c¬ quan nhµ níc liªn quan ®Õn luËt ®Çu t níc ngoµi. Tríc t×nh h×nh ®ã xin ®Ò xuÊt thªm mét sè biÖn ph¸p sau: + Rµ so¸t l¹i viÖc ph©n bæ tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n cña c¬ quan nhµ níc ®èi víi c¸c c«ng ®o¹n thÈm ®Þnh vµ ®îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t cïng c¸c giÊy tê cã liªn quan ®Æc biÕt lµ gi÷a Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t (MPI) vµ UBND c¸c cÊp, c¸c ®Þa ph¬ng. + ThÓ chÕ ho¸ chÝnh s¸ch ®Çu t trùc tiÕp cña ngµnh vµ ®Þa ph¬ng, ban hµnh c¸c tµi liÖu híng dÉn ®Çu t cña tõng ngµnh, tõng ®Þa ph¬ng cô thÓ. 7 + ChÊn chØnh l¹i c¸c hît ®éng xóc tiÕn ®Çu t , coi ®©y lµ lo¹i h×nh kinh doanh ®éc lËp. Nªn t×m hiÓu s©u vÒ c¸c ®èi t¸c níc ngoµi vµ tuyªn truyÒn giíi thiÖu vÒ c¸c ®èi t¸c ViÖt Nam. + §Èy m¹nh c«ng t¸c ghiªn cøu, tham kh¶o luËt ®Çu t níc ngoµi cña c¸c níc trªn thÕ giíi ®Æc biÖt lµ c¸c níc trong khu vùc. + T¨ng cêng kiÓm so¸t vÒ viÖc thùc hiÖn ph¸p luËt, xö lý nghiªm minh c¸c trêng hîp vi ph¹m luËt, nh»m kh¸c phôc t×nh tr¹ng thùc hiÖn luËt cßn tuú tiÖn theo c¶m høng vµ cè t×nh sai ph¹m. 2.2. æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«. æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« lµ ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò c¬ b¶nm cho sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn cña ®Êt níc, cho viÖc thu hót FDI. * §æi míi vµ hoµn thiÖn ®ång bé c¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh - tÝn dông + KiÓm so¸t khèi lîng tiÒn cung øng, ®æi míi chÝnh s¸ch l·i suÊt vµ tû gi¸, ph¸t triÓn thÞ trêng tµi chÝnh - §æi míi c¬ chÕ ph¸t hµnh trªn c¬ së c¨n cø vµo møc cÇu vÒ ph¬ng tiÖn thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ, vµ kh¶ n¨ng cung vÌe ph¬ng tiÖn thanh to¸n cña ng©n hµng trung ¬ng. ViÖc ®iÒu hµnh cung øng tiÒn cho nÒn kinh tÕ ph¶i linh ho¹ dùa vµo "TÝn hiÖu thÞ trêng". -§æi míi l·i suÊt theo híng tù do ho¸ l·i suÊt vµ t«n träng nguyªn t¾c l·i suÊt tÝn dông cao h¬n møc l¹m ph¸t, l·i suÊt tiÒn vay cao h¬n l·i suÊt tiÒn göi, b¶o ®¶m cho ng©n hµng trung ¬ng thèng chÕ møc tèi ®a l·i suÊt cho vay vµ møc tèi thiÓu vÒ l·i suÊt huy ®éng vèn. ¸p dông ®Êu thÇu qua viÖc b¸n c¸c lo¹i chøng kho¸n cña chÝnh phñ. - Thùc hiÖn chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t cã sù qu¶n lý cña nhµ níc. Ph¶i tÝnh ®Õn cung - cÇu ngo¹i tÖ trªn thÞ trêng hèi ®o¸i, tÝnh ®Õn søc mua cña ®ång tiÒn ViÖt Nam vµ cña ngo¹i tÖ liªn quan. Qu¶n lý ngo¹i hèi chÆt chÏ trªn c¬ së x¸c ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i hîp lý, qu¶n lý ngo¹i tÖ, x©y dùng quy chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi, qu¶n lý nî níc ngoµi theo dâi c¸n c©n thanh to¸n. + §æi míi chÝnh s¸ch qu¶n lý gi¸ theo nguyªn t¾c thÞ trêng víi c¸c gi¶i ph¸p sau: - Xö lý tèt mèi quan hÖ hîp lý gi÷a gi¸ trong níc vµ gi¸ quèc tÕ trªn c¬ së ¸p dông c¸c h×nh thøc t¸c ®éng gi¸n tiÕp ®iÒu chØnh quan hÖ cung cÇu hµng xuÊt, nhËp khÈu nh chÝnh s¸ch thuÕ qu¶n lý h¹n ng¹ch nhËp khÈu, b¶o hé gi¸ ®èi víi nh÷ng n«ng s¶n phÈm xuÊt khÈu quan träng víi kim ng¹ch lín vµ thêng xuyªn. §¶m b¶o mèi t¬ng quan hîp lý gi÷a gi¸ hµng ho¸ vµ dÞch vô. - X¸c ®Þnh danh môc ho¸ cÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch gi¸ b¶o hé ®Ó cã biÖn ph¸p h×nh thøc phï hîp. 2.3. VÒ bé m¸y qu¶n lý ®Çu t níc ngoµi, c«ng t¸c ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé. §éi ngò c«ng t¸c ®Çu t lµ ch×a kho¸ ®Ó gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ®Çu t. §©y lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ kinh doanh cña c¸c chñ ®Çu t. qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËt ®Çu t trong 8 thêi gian ®· béc lé rÊt nhiÒu yÕu tè kÐm vÒ hiÓu biÕt cña c¸n bé, c«ng nh©nViÖt Nam lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi. §©y lµ vÊn ®Ò hÕt søc cÊp b¸ch ®Ó gi¶i quyÕt theo c¸c biÖn ph¸p sau: - T¨ng cêng më c¸c líp båi dìng díi nhiÒu h×nh thøc vµ quy m« kh¸c nhau ®Ó ®µo t¹o vµ båi dìng kiÕn thøc vµ ®Çu t níc ngoµi, cho c¸n bé c«ng nh©n ViÖt Nam. - Chó träng ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý c¸c cÊp, ®Æc biÖ lµ cÊp nhµ níc, kÕt hîp ®µo t¹o trong vµ ngoµi níc. - C¸n bé chuyÓn ngµnh phèi hîp víi c¸c ®Þa ph¬ng vµ víi sù gióp ®ì cña UBNN vÒ hîp t¸c vµ ®Çu t , më réng c¸c líp ®µo t¹o c¸n bé tham gia héi ®ång qu¶n trÞ vµ c¸c c¸n bé chñ chèt cña xÝ nghiÖp liªn doanh. - Coi trong biÖn ph¸p khuyÕn khÝch thÝch ®¸ng , kÞp thêi ®èi víi c¸n bé c«ng nh©n, ®Æc biÖt lµ c¸c lao ®éng lµnh nghÒ. - Ph¶i chuÈn bÞ ®µo t¹o híng nghiÖp cho c¸n bé tõ tríc trªn c¬ h×nh thµnh c¸c chuyªn ®Ò vµ m«n häc vÒ ®Çu t níc ngoµi gi¶g d¹y ë mét sè trêng ®¹i häc. - Sím thèng nhÊt tiªu chuÈn ho¸ tr×nh ®é c¸n bé lµm viÖc ë c¸c chøc vô kh¸c nhau trong c¸c doanh nghiÖp liªn doanh. §èi víi bé m¸y qu¶n lý ®Çu t níc ngoµi tËp trïng vµo 2 vÊn ®Ò lín lµ thÈm ®Þnh dù ¸n vµ qu¶n lý c¸c dù ¸n ®ùc cÊp giÊt phÐp, c¸c biÖn ph¸p cô thÓ lµ: - Ph©n cÊp vµ quy tr¸ch nhiÖm cô thÓ ®èi víi c¸c ngµnh liªn quan , gi¶m bít c¸c ®Çu mèi phª chuÈn cÊp giÊy phÐp ®Çu t kinh doanh. X©y dùng quy tr×nh thÈm ®Þnh dù ¸n b¶o ®¶m chÊt lîng vµ th«ng lÖ quèc tÕ - TrÓn khai vµ híng dÉn c¸ch thøc x©y dùng dù ¸n ®Çu t vµ ph¸t hµnh mÉu hå s¬ cho mét ngµnh träng tr¸ch. T¨ng cêng kiÓm tra theo dâi qu¸ tr×nh triÓn khai c¸c dù ¸n, c¸c b¸o c¸o thêng kú cña doanh nghiÖp liªn doanh, xö lý c¸c sai ph¹m s¶y ra. 2.4. X©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt. Bíc vµo thùc hiÖn më cña kinh tÕ , c¬ së vËt chÊt h¹ tÇng cña ViÖt Nam cßn yÕu kÐm vµ cha ®Çy ®ñ. Sau h¬n 10 kh«i phôc, ViÖt Nam bíc ®Çu ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan, tuy nhiªn so víi hiÖn nay cßn cha ®¹t víi yªu cÇu ®Æt ra. Cã hai gi¶i ph¸p kh¶ thi gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy: Thø nhÊt, cè g¾ng gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ kinh tÕ - chÝnh trÞ víi c¸c quèc gia, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ, tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ ®Ó cã ®îc nh÷ng kho¶n viÖn trî, kho¶n vay víi chÕ ®é u ®·i ®Ó x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kü thuËt. Bªn c¹nh ®ã huy ®éng c¸c nguån lùc trong níc (ng©n hµng nhµ níc, tiªt kiÖm d©n c) ®Ó ®a vµo gi¶i quyÕt c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm. Thø hai, t×m ra nh÷ng vÞ trÝ ®Þa lý, kinh tÕ x· héi thu©n lîi ®Ò quy ho¹ch, x©y dùng víi quy m« thÝch hîp nh»m tiÕp nhËn nguån vèn vµ c«ng nghÖ cao cña níc ngoµi, tõ ®ã x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng vËt chÊt hoµn chØnh vµ hiÖn ®¹i. §Æc khu kinh tÕ ®îc coi lµ thÝch hîp víi ViÖt Nam hiÖn nay lµ: Khu chÕ xuÊt , khu th¬ng m¹i tù do, khu c«ng nghiÖp kü thuËt cao. 2.5. B¶o vÖ m«i trêng. 9 §©y lµ vÇn ®Ò rÊt lín cÇn ®îc quan t©m tõ ®Çu v× nÕu kh«ng cã nh÷ng biÖn ph¸p b¶o vÖ ngay tõ ®Çu th× sau nµy sÏ ph¶i tr¶ gi¸ rÊt lín. Nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ lµ: Tríc hÕt kh«ng thÓ ¶o tëng vÒ sù tù nguyÖn cña c¸c chñ ®Çu t trong viÖc b¶o vÖ m«i trêng. §èi víi hä, lîi Ých kinh tÕ lµ trªn hÕt vµ n¬i ®Çu t kh«ng ph¶i lµ n¬i hä sinh sèng thêng xuyªn, l©u dµi. Tõ ®ã cÇn g¾n vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i trêng ë møc ®é phï hîp thµnh ®iÒu kiÖn kiªn quyÕt khi xÐt duyÖt cÊp giÊy phÐp ®Çu t, tiÕ tíi x©y dùng vµ th«ng qua luËt vÒ m«i trêng ®Ó buéc nhµ ®Çu t thùc hiÖn. Thø hai, cÇn nhanh chãng thiÕt lËp c¸c c¬ quan chuyªn m«n vÒ kiÓn ttra m«i trêng t¹t ®Þa bµn trung t©m c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi ®Ó theo dâi thêng xuyªn vµ xö lý kÞp thêi c¸c trêng hîp vi ph¹m hoÆc qu¸ giíi h¹n cho phÐp. Thø ba, vÒ mÆt nhµ níc cÇn sím phª chuÈn nh÷ng c«ng íc quèc tÕ vÒ b¶o vÖ m«i trêng, tgªn c¬ së ®ã vËn dông phï hîp víi thùc tiÔn ViÖt Nam . Thø t, t¨ng cêng kiÓm xo¸t viÖc nhËp khÈu vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ trong hîp t¸c ®Çu t. §èi víi nh÷ng c«ng nghÖ ®éc h¹i cÇn cã danh môc cÊm hoÆc chØ sè giíi h¹n cho phÐp ®Ó kiÓm tra. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó b¶o vÖ m«i trêng thuéc lo¹i cã tÝnh chiÕn lîc l©u dµi vµ nh×n chung kh«ng m©ý tèn kÐm trong tæ chøc thùc hiÖn nhng nã l¹i rÊt dÔ bÞ c¸c ngµnh, c¸c cÊp vµ c¸c nhµ doanh nghiÖp coi nhÑ. Trong khi ®ã m«i trêng còng lµ mét lîi thÕ so s¸nh cña nh÷ng níc ®i sau trong ph¸t triÓn kinh tÕ, chÝnh v× vËy chónh ta cÇn thùc sù coi träng h¬n n÷a tíi c¸c gi¶i ph¸p nh»m b¶p vÖ m«i trêng. Nh×n chung, Toµn bé nh÷ng giait ph¸p coi viÖc thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam trong giai ®o¹n tíi ®îc ®Ò suÊt trong khu«n khæ mét tæng thÓ cÊu tróc bao gåm c¶ ë cÊp ®é vÜ m« vµ c¶ vi m«, c¶ nh÷ng gi¶i ph¸p dµi h¹n lÉn nh÷ng gi¶i ph¸p t¬ng ®èi ng¾n h¹n. TÊt c¶ t¹o ra mét hÖ thèng ®ång bé víi tÝnh c¸ch mµ lµ m«i trêng thuËn lîi cho sù vËn ®éng cña don vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam. IV. Kªt luËn. VÊn ®Ò thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi trong tæng thÓ chiÕn lîc ph¸t triÓn vµ t¨ng trëng kinh tÕ ë níc ta hiÖn nay lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô chiÕn lîc rÊt quan träng, ë mét gãc ®é nµo ®ã cã thª nãi r»ng viÖc thùc hiÖn môc tiªu t¨ng trëng nhanh, lâu bÒn mµ ViÖt Nam ®ang theo ®uæi phô thuéc rÊt nhiÒu vµo n¨ng lùc gi¶i quyÕt nhiÖm vô nãi trªn. Thùc tÕ trong qu¸ tr×nh triÓn khai khai th¸c thùc hiÖn ë nh÷ng n¨m qua ®· kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, yÕu kÐm c¶ trong qu¶n lý còng nh ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së h¹ tÇng, tr×nh ®é s¶n xuÊt vµ c¸c dông cô sinh ho¹t kh¸c …®iÒu nµy g©y kh«ng Ýt khã kh¨n trong qu¸ tr×nh hîp t¸c vµ ®Çu t. Tuy nhiªn, c¸c vÊn ®Ò nµy n¶y sinh bao giê còng tõ nguyªn nh©n cña nã. VÊn ®Ò lµ t×m c¸c nguyªn nh©n nh thÕ nµo? ®ång thêi, nÕu ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh mét c¸ch ®óng ®¾n th× chóng ta sÏ cã nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu. V× vËy t¹o m«i trêng ph¸p lý thuËn lîi, lµm m¹nh æn ®inh Kinh tÕ - ChÝnh trÞ, ®æi míi vµ hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh tÝn dông … lµ c«ng viÖc th êng xuyªn lu«n lu«n t¹o søc hÊp dÉn víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi vµ t¹o u thÕ c¹nh tranh víi c¸c níc trong khu vùc. 10 Hy väng r»ng trong thêi gian tíi, ho¹t ®éng thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi sÏ gãp phÇn kh«ng nhá tíi qu¸ tr×nh t¨ng trëng kinh tÕ, tr¸nh nguy c¬ tôt hËu t¹o tiÒn ®å v÷ng ch¾c cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, thùc hiÖn thµnh c«ng c«ng viÖc ®æi míi ®Êt níc theo híng c«ng nghiÖp ho¸ do ®¶ng vµ nhµ níc ®Ò ra 11 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Trường ĐHKTQD, giáo trình Kinh tế quốc tế, Nxb Đại học KTQD, năm 2008 2. Trường ĐHKTQD, giáo trình kinh tế đầu tư, Nxb Đại học KTQD, năm 2008 3. Niên giám thống kê Việt Nam các năm 2007, 2008. 4. Bộ Kế hoạch & đầu tư: tổng quan 20 năm đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam (1998- 2007). 5. Enterprise reform and foreign investment in Vietnam (tài liệu của Uỷ ban châu Âu) 12