Tài liệu đánh giá hiệu quả kinh tế sản xuất na dai trên địa bàn huyện chi lăng tỉnh lạng sơn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM NGUYỄN THỊ HƯỜNG ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ SẢN XUẤT NA DAI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CHI LĂNG, TỈNH LẠNG SƠN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP THÁI NGUYÊN, NĂM 2020 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM NGUYỄN THỊ HƯỜNG ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ SẢN XUẤT NA DAI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CHI LĂNG, TỈNH LẠNG SƠN Ngành: Kinh tế Nông nghiệp Mã số ngành: 8 62 01 15 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP Người hướng dẫn khoa học: TS. DƯƠNG HOÀI AN THÁI NGUYÊN, NĂM 2020 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa từng được dùng để bảo vệ một học vị nào. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều được chỉ rõ nguồn gốc. Thái Nguyên, tháng 6 năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Hường Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành tốt khóa luận tốt nghiệp của mình tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân và nhà trường. Trước tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới Ban giám hiệu nhà trường, Ban chủ nhiệm khoa cùng các thầy giáo, cô giáo trong khoa Kinh tế & Phát triển nông thôn, Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên và đặc biệt là thầy giáo TS. Dương Hoài An người đã trực tiếp, tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ vô cùng quý báu tới các bác, các cô, chú và các anh, chị đang công tác tại UBND huyện Chi Lăng cùng toàn thể nhân dân trong huyện Chi Lăng, đặc biệt là các hộ sản xuất Na tại địa phương đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn đến bạn bè, người thân đã động viên, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 6 năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Hường Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN........................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................ ii MỤC LỤC .................................................................................................................... iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................................... vi DANH MỤC CÁC BẢNG ......................................................................................... vii DANH MỤC CÁC HÌNH ......................................................................................... viii TRÍCH YẾU LUẬN VĂN .......................................................................................... ix MỞ ĐẦU........................................................................................................................ 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................. 4 2.1. Mục tiêu chung ....................................................................................................... 4 2.2. Mục tiêu cụ thể ....................................................................................................... 4 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................ 4 3.1. Đối tượng nghiên cứu và điều tra .......................................................................... 4 3.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................ 5 4. Ý nghĩa khoa học hoặc thực tiễn .............................................................................. 5 4.1. Ý nghĩa khoa học .................................................................................................... 5 4.2. Ý nghĩa thực tiễn: ................................................................................................... 5 Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI .......................................................... 6 1.1. Cơ sở lý luận của đề tài .......................................................................................... 6 1.1.1. Một số khái niệm có liên quan ........................................................................... 6 1.1.2. Tiêu chuẩn đánh giá và phân loại hiệu quả kinh tế ......................................... 12 1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài ..................................................................................... 14 1.2.1. Đặc điểm và giá trị dinh dưỡng của quả Na .................................................... 14 1.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến sản xuất cây Na ..................................................... 15 1.2.3. Một số nghiên cứu có liên quan về đánh giá hiệu quả kinh tế sản xuất cây Na và các loại cây ăn quả khác ............................................................. 19 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn iv 1.2.4. Tình hình phát triển sản xuất Na dai ở Việt Nam ........................................... 22 1.2.5. Kết luận .............................................................................................................. 28 Chương 2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........... 30 2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu huyện Chi Lăng .................................................. 30 2.1.1. Điều kiện tự nhiên ............................................................................................. 30 2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội.................................................................................. 32 2.2. Nội dung nghiên cứu ............................................................................................ 34 2.3. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 35 2.3.1. Lựa chọn điểm nghiên cứu và phương pháp chọn mẫu .................................. 35 2.3.2. Phương pháp thu thập thông tin số liệu ........................................................... 36 2.3.3. Phương pháp xử lý và phân tích thông tin số liệu ........................................... 37 2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu của đề tài .............................................................. 38 2.4.1. Nhóm chỉ tiêu về sản xuất Na dai và một số cây ăn quả khác ....................... 38 2.4.2. Nhóm chỉ tiêu về khoa học công nghệ trong sản xuất, bảo quản sau thu hoạch Na dai.................................................................................................... 38 2.4.3. Nhóm chỉ tiêu về kết quả sản xuất và hiệu quả kinh tế sản xuất .................... 38 Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ..................................... 40 3.1. Sản xuất Na dai và một số cây ăn quả khác ở huyện Chi Lăng......................... 40 3.1.1. Sản xuất cây ăn quả ở huyện Chi Lăng............................................................ 40 3.1.2. Sản xuất và tiêu thụ Na dai ở huyện Chi Lăng ................................................ 48 3.1.3. Tổ chức sản xuất và tiêu thụ Na dai huyện Chi Lăng ..................................... 52 3.2. Hiệu quả kinh tế sản xuất Na dai ở huyện Chi Lăng.......................................... 55 3.2.1. Thông tin về số hộ sản xuất Na dai .................................................................. 55 3.2.2. Chi phí sản xuất Na dai của các nhóm hộ ........................................................ 57 3.2.3. Hiệu quả sản xuất và hiệu quả kinh tế sản xuất Na dai ở huyện Chi Lăng ... 59 3.3. Phân tích SWOT về sản xuất Na dai trên địa bàn huyện Chi Lăng .................. 62 3.4. Định hướng và các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất Na dai trên địa bàn huyện Chi Lăng .............................................................................................. 66 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn v 3.4.1. Định hướng phát triển sản xuất Na dai ở huyện Chi Lăng ............................. 66 3.4.2. Một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất Na dai ở huyện Chi Lăng ........................................................................................................ 67 Chương 4. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................... 69 1. Kết luận .................................................................................................................... 69 2. Khuyến nghị............................................................................................................. 70 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................... 72 PHỤ LỤC: PHIẾU ĐIỀU TRA Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT BVTV : Bảo vệ thực vật GTGT : Giá trị gia tăng HQKT : Hiệu quả kinh tế HTX : Hợp tác xã PTNT : Phát triển nông thôn QĐ-SHTT : Quyết định Sở hữu trí tuệ THCS : Trung học cơ sở THPT : Trung học phổ thông UBND : Ủy ban nhân dân : Vietnamese Good Agricultural Practices: VietGAP Thực hành sản xuất nông nghiệp tốt ở Việt Nam VNĐ : Đồng tiền Việt Nam VSATTP : Về sinh an toàn thực phẩm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Tình hình sử dụng đất đai của huyện giai đoạn 2017-2019 ............. 33 Bảng 2.2. Tình hình dân số và lao động ........................................................... 34 Bảng 2.3. Hộ điều tra khảo sát .......................................................................... 35 Bảng 3.1. Sản xuất cây ăn quả trên địa bàn huyện Chi Lăng năm 2018 .......... 40 Bảng 3.2. Thay đổi về diện tích một số cây ăn quả chủ yếu của huyện Chi Lăng năm 2016, 2017 và 2018 ................................................. 42 Bảng 3.3. Diện tích, năng xuất, sản lượng và giá bán các điểm điều tra ......... 46 Bảng 3.4. Một số thông tin chung về hộ sản xuất Na dai ................................. 56 Bảng 3.5. Chi phí sản xuất kinh doanh của các hộ điều tra .............................. 58 Bảng 3.6. Tình hình sản xuất Na dai của các mô hình nhóm hộ điều tra ......... 60 Bảng 3.7. Hiệu quả tính trên một đơn vị diện tích ........................................... 61 Bảng 3.8. Hiệu quả trên mỗi đồng vốn ............................................................. 62 Bảng 3.9. Phân tích SWOT sản xuất Na dai ở huyện Chi Lăng ....................... 63 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn viii DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 3.1. Cơ cấu cây ăn quả ở huyện Chi Lăng ............................................... 41 Hình 3.2. Thay đổi diện tích trồng cây ăn quả của huyện Chi Lăng ................ 43 Hình 3.3. Năng suất các loại cây ăn quả huyện Chi Lăng ................................ 44 Hình 3.4. Sản lượng các cây ăn quả chủ yếu của huyện Chi Lăng .................. 45 Hình 3.5. Diện tích, năng xuất, sản lượng và giá bán các điểm điều tra qua các năm....................................................................................................... 47 Hình 3.6. Hệ thống tổ chức sản xuất và tiêu thụ Na dai huyện Chi Lăng ........ 55 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn