Tài liệu Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến việc tuyển dụng lao động trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở tỉnh bình dương

z Nghiên cứu khoa học GVHD: TS Trần Thanh Toàn TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT Khoa: Quản Trị Kinh Doanh BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN THAM GIA CUỘC THI SINH VIÊN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC NĂM HỌC 2013-2014 ĐỀ TÀI ĐÁNH GIÁ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC TUYỂN DỤNG LAO ĐỘNG TRONG CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA Ở TỈNH BÌNH DƯƠNG 1 z TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT Khoa: Quản Trị Kinh Doanh BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN THAM GIA CUỘC THI SINH VIÊN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC NĂM HỌC 2013-2014 ĐỀ TÀI ĐÁNH GIÁ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC TUYỂN DỤNG LAO ĐỘNG TRONG CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA Ở TỈNH BÌNH DƯƠNG Sinh viên thực hiện: Nguyễn Thùy Trang Giới Tính: Nữ Dân tộc: Kinh Lớp, khoa: D11QT02 – Quản Trị Kinh Doanh Năm thứ: 3/4 Ngành học: Quản trị kinh doanh Giảng viên hướng dẫn: Tiến sĩ Trần Thanh Toàn DANH SÁCH CÁC THÀNH VIÊN THAM GIA Họ và Tên Ngyễn Thị Diễm Nguyễn Thị Ngọc Nhung Nguyễn Thị Ngọc Ngân Thái Duy Phong UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT Khoa Quản Trị Kinh Doanh Quản Trị Kinh Doanh Quản Trị Kinh Doanh Quản Trị Kinh Doanh Lớp D11QT02 D11QT02 D11QT02 D11QT02 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc THÔNG TIN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI 1. Thông tin chung:  Tên đề tài: đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến việc tuyển dụng lao động trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở tỉnh Bình Dương.  Sinh viên thực hiện chính: Nguyễn Thùy Trang  Lớp: D11QT02  Khoa: Quản trị kinh doanh Năm thứ: 3/4  Người hướng dẫn: Tiến sĩ Trần Thanh Toàn 2. Mục tiêu đề tài: đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến tuyển dụng của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Bình Dương để đưa các ưu điểm cũng như hạn chế mà các doanh nghiệp đang gặp phải. Từ đó nhằm cải thiện lại công tác tuyển dụng và đề tài tham khảo giúp cho những người chưa có việc hiểu hơn tình hình tuyển chọn nhân viên tại Bình Dương. 3. Tính mới và sáng tạo: đưa ra những đánh giá mới về thực trạng của công tác tuyển dụng ở các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Bình Dương. 4. Kết quả nghiên cứu: những đánh giá về tình trạng thực tế của công tác tuyển dụng ở các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Bình Dương, qua đó thể hiện được những mặt làm được và những hạn chế còn tồn tại trong tuyển dụng của các doanh nghiệp của thời gian qua. 5. Đóng góp về mặt kinh tế - xã hội, giáo dục và đào tạo, an ninh, quốc phòng và khả năng áp dụng của đề tài: giúp cho các doanh nghiệp thấy đươc những nhược điểm mà doanh nghiệp đang mắc phải từ đó có hướng giải quyết cũng như những thay đổi phù hợp với nhu cầu tuyển dụng và với các ứng viên. Ngày tháng năm Sinh viên chịu trách nhiệm chính thực hiện đề tài Ý KIẾN CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................ Ngày tháng Xác nhận của lãnh đạo khoa Người hướng dẫn (ký, họ và tên) (ký, họ và tên) UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT năm CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc THÔNG TIN VỀ SINH VIÊN CHỊU TRÁCH NHIỆM CHÍNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI I. SƠ LƯỢC VỀ SINH VIÊN: Họ và tên: Nguyễn Thùy Trang Sinh ngày: 27 tháng 6 năm 1993 Nơi sinh: Bình Dương Lớp: D11QT02 Khóa: 2011-2015 Khoa: Quản trị kinh doanh Địa chỉ liên hệ: Minh Thạnh – Dầu Tiếng - Bình Dương Điện thoại: 01658 935 913 Email: [email protected] II. QUÁ TRÌNH HỌC TẬP * Năm thứ 1: Ngành học: Quản trị kinh doanh Khoa: Quản trị kinh doanh Kết quả xếp loại học tập: Trung bình khá * Năm thứ 2: Ngành học: Quản trị kinh doanh Khoa: Quản trị kinh doanh Kết quả xếp loại học tập: Trung bình khá * Năm thứ 3: Ngành học: Quản trị kinh doanh Khoa: Quản trị kinh doanh Kết quả xếp loại học tập: Khá Ngày Xác nhận của lãnh đạo khoa tháng năm Sinh viên chịu trách nhiệm chính thực hiện đề tài LỜI CẢM ƠN Trước hết chúng em xin cảm ơn Khoa Quản Trị Kinh Doanh đã tạo điều kiện cho chúng em được tham gia cuộc thi nghiên cứu khoa học, cuộc thi đã giúp cho chúng em có thể tự tìm hiểu và biết được nhiều kiến thức bổ ích trong quá trình nghiên cứu. Đồng thời, trong quá trình học chúng em đã được tiếp cận với môn học “ phương pháp nghiên cứu khoa học” là kiến thức nền cho quá trình nghiên cứu đã giúp ích rất nhiều cho việc nghiên cứu của chúng em. Đặc biệt chúng em xin chân thành cảm ơn Tiến sĩ Trần Thanh Toàn đã hướng dẫn chúng em tận tình trong quá trình nghiên cứu. Nếu không có sự hướng dẫn của thầy chúng em sẽ rất khó để hoàn thành được bài nghiên cứu này. Một lần nữa chúng em xin cảm ơn thầy. Do lần đầu tiếp xúc với đề tài nghiên cứu cũng như kiến thức còn hạn chế, nên sẽ có nhiều thiếu sót, chúng em rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến từ thầy (cô) để có thể rút được những kinh nghiệm và kiến thức về lĩnh vực này được hoàn chỉnh hơn. Nghiên cứu khoa học GVHD: TS Trần Thanh Toàn MỤC LỤC Trang PHẦN MỞ ĐẦU............................................................................................................- 4 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP LUẬN.................................- 7 1.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN...............................................................................................- 7 1.1.2 Khái quát nguồn nhân lực..........................................................................- 7 1.1.2 Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa.........................................................- 9 1.1.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến việc tuyển dụng lao động trong DN:..........- 11 1.2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN..................................................................................- 12 1.2.1 Chọn vùng nghiên cứu..............................................................................- 12 1.2.2 Phương pháp thu thập số liệu..................................................................- 12 1.2.3 Phương pháp phân tích số liệu.................................................................- 13 CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG VÙNG NGHIÊN CỨU....................- 14 2.1 THỰC TRẠNG CHUNG CỦA TỈNH BÌNH DƯƠNG...................................- 14 2.1.1 Điều kiện tự nhiên.....................................................................................- 14 2.1.2 Tài nguyên thiên nhiên.............................................................................- 14 2.1.3 Nền kinh tế tỉnh Bình Dương trong giai đoạn hiện nay.........................- 15 2.2 KHÁI QUÁT NGUỒN NHÂN LỰC CỦA TỈNH.........................................- 18 2.3 THỰC TRẠNG NGUỒN NHÂN LỰC CỦA CÁC DNNVV Ở TỈNH BÌNH DƯƠNG.................................................................................................................... - 20 2.3.1 Nguồn nhân lực các DNNVV ở Bình Dương..........................................- 20 2.3.2 Tình hình tuyển dụng tại các doanh nghiệp...........................................- 22 2.3.3 Một số doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh...............................- 23 CHƯƠNG 3: ĐÁNH GIÁ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TUYỂN DỤNG LAO ĐỘNG CÁC DNNVV Ở BÌNH DƯƠNG..........................................................- 24 3.1 ĐÁNH GIÁ CÁC YẾU TỐ..............................................................................- 24 3.1.1 Yếu tố nguồn thông tin.............................................................................- 24 3.1.2 Giai đoạn phỏng vấn.................................................................................- 27 3.1.3 Điều kiện môi trường làm việc...............................................................- 32 3.1.4 Ưu và nhược điểm của công tác tuyển dụng..........................................- 35 3.2 MỘT SỐ GIẢI PHÁP CẢI THIỆN QUÁ TRÌNH TUYỂN DỤNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA...............................................................- 39 KẾT LUẬN..................................................................................................................- 42 1 Nghiên cứu khoa học GVHD: TS Trần Thanh Toàn TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................- 44 PHẦN PHỤ LỤC.........................................................................................................- 45 - MỤC LỤC BẢNG 2 Nghiên cứu khoa học GVHD: TS Trần Thanh Toàn Bảng 3a: Độ tuổi nhân viên làm việc trong các doanh nghiệp........................................20 Bảng 3b: Lĩnh vực doanh nghiệp hoạt động...................................................................21 Bảng 4a: Nguồn thông tin tuyển dụng.............................................................................25 Bảng 4b: Cảm nhận của nhân viên về buổi phỏng vấn....................................................28 Bảng 4c: Mức độ hướng dẫn công việc, giới thiệu doanh nghiệp...................................29 Bảng 4d: Lý do chọn công ty..........................................................................................30 Bảng 4e: Môi trường làm việc........................................................................................33 Bảng 4f: Nhân viên muốn làm ở doanh nghiêp...............................................................34 MỘT SỐ TỪ VIẾT TẮT BD: Bình Dương DN: Doanh nghiệp DNNVV: Doanh nghiệp nhỏ và vừa FDI: Nguồn vốn đầu tư trực tiếp của nước ngoài (Foreign Direct Investment) GDP: Tổng sản phẩm quốc nội (Gross Domestic Product) KCN: Khu công nghiệp TP: Thành Phố WTO: Tổ chức thương mại thế giới (World Trade Organization) 3 Nghiên cứu khoa học GVHD: TS Trần Thanh Toàn PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài: Trong những năm gần đây, nền kinh tế Việt Nam có bước phát triển mới khi gia nhập tổ chức thương mại Thế Giới (WTO). Việc gia nhập này đã tạo nên bước ngoặt cho nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, đồng thời đây cũng là cơ hội để kinh tế nước ta giao lưu hòa nhịp với nền kinh tế sôi động và hiện đại của các nước tiên tiến trong khu vực cũng như Thế Giới. Nhưng bên cạnh những cơ hội luôn là những thách thức mà chúng ta sẽ gặp phải. Có lẽ, đầu tiên là sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước đặc biệt là các doanh nghiệp lớn với doanh nghiệp nhỏ và vừa. Và điều quan tâm hơn hết đó chính là sự canh tranh về nguồn nhân lực, bởi lúc này nguồn nhân lực là yếu tố quan trọng trong quá trình sản xuất kinh doanh. Bình Dương là một trong những tỉnh có tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh trong vùng Đông Nam Bộ và là Kinh tế trọng điểm phía Nam cùng với mật độ dân số phát triển nhanh, đời sống vật chất người dân ngày càng được cải thiện và nâng cao. Do đó, đã thu hút được nhiều doanh nghiệp và nhà đầu tư lớn như: KCN Việt Nam- Singapore, VISIP, Việt Hương…theo sau đó cũng có khá nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ xuất hiện nhằm kịp thời đáp ứng nhu cầu phát triển của tỉnh. Và để có thể tạo được nền tảng vững chắc cho hoạt động của doanh nghiệp, các khu công nghiệp thì nguồn lao động là yếu tố không thể thiếu. Nhưng hiện nay, hầu hết những nguồn nhân lực có nhiều kinh nghiệm cũng như trình độ học vấn cao đều có nhu cầu được thăng tiến nhanh, muốn làm việc ở môi trường rộng mở như ở các khu công nghiệp, công ty lớn. Và cũng một phần do sự đổi thừa những công ty vừa và nhỏ phân bổ, bố trí việc làm không hợp lý, môi trường làm việc chưa tốt cũng như tiền lương chưa thỏa mãn. Bởi lẽ đó, các doanh nghiệp vừa và nhỏ luôn khan hiếm những nguồn nhân lực giỏi, có trình độ kĩ thuật cao, còn những sinh viên mới ra trường tuy có trình độ nhưng chưa có nhiều kinh nghiệm lai bị thất nghiệp. Chính vì thế, chúng tôi sẽ nghiên cứu đề tài “Đánh giá về các yếu tố ảnh hưởng đến việc tuyển dụng lao động ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Bình Dương”. Qua đề tài này chúng tôi mong muốn đánh giá và đưa ra được những ưu điểm cũng như nhược điểm của các doanh nghiệp trong quá trình tuyển dụng lao động một 4 Nghiên cứu khoa học GVHD: TS Trần Thanh Toàn cách cụ thể và chính xác. Và khi hoàn thành thì bài nghiên cứu sẽ là tài liệu tham khảo cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ có cách nhìn mới mẻ trong công tác tuyển dụng lao động đem lại hiệu quả cao cho doanh nghiệp. 2. Mục tiêu của đề tài: Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến tuyển dụng lao động trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Bình Dương với mục đích giúp cho các doanh nghiệp nhìn thấy những ưu và nhược điểm của mình để họ phát triển những ưu điểm, đồng thời khắc phục nhược điểm đang tồn tại ở doanh nghiệp trong công tác tuyển dụng lao động sao cho hợp lý và hiệu quả nhất. Và với mong muốn đây sẽ là đề tài tham khảo giúp cho những người chưa có việc hiểu hơn tình hình tuyển chọn nhân viên tại Bình Dương để có thể điều chỉnh và hoàn thiện mình làm sao phù hợp với nhu cầu của các nhà tuyển dụng. 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu, cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu: 3.1 Đối tương nghiên cứu Tình hình tuyển dụng lao động của các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở tỉnh Bình Dương. 3.2 Phạm vi nghiên cứu Các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở tỉnh Bình Dương 3.3 Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu - Tìm hiểu về cách thức tuyển dụng lao động của các doanh nghiệp - Khảo sát thực tế ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ. - Tìm hiểu nhu cầu thực tế của các doanh nghiệp về thị trường lao động cũng như khả năng đáp ứng được nhu cầu đó. 4. Nội dung nghiên cứu 4.1 Nội dung nghiên cứu Chương I: Mở đầu Chương II: Cơ sở lý luận và phương pháp luận 2.1 Cơ sở lý luận 2.1.1 Khái niệm doanh nghiệp vừa & nhỏ. 2.1.2 Khái niệm nguồn nhân lực . 2.1.3 Một số yếu tố tác động đến việc tuyển dụng và cách thức tuyển dụng lao động ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ. 5 Nghiên cứu khoa học GVHD: TS Trần Thanh Toàn 2.2 Phương pháp luận 1.2.1 Chọn vùng nghiên cứu 1.2.2 Phương pháp thu thập số liệu 1.2.3 Phương pháp phân tích số liệu Chương III:Phân tích thực trạng của vùng nghiên cứu. 3.1 Thực trạng chung của Tỉnh 3.2 Thực trạng nguồn nhân lực của tỉnh Bình Dương 3.3 Thực trạng nguồn nhân lực trong doanh nghiệp nhỏ và vừa của tỉnh Bình Dương Chương IV: Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến tuyển dụng lao động các DNNVV ở Bình Dương 4.1 Đánh giá các yếu tố 4.2 4.1.1 Yếu tố nguồn thông tin tuyển dụng 4.1.2 Giai đoạn phỏng vấn tuyển dụng 4.1.3 Điều kiện môi trường làm việc 4.1.4 Những ưu và nhược điểm trong công tác tuyển dụng Một số giải pháp khắc phục và thúc đẩy tuyển dụng lao động có hiệu quả. Phần kết luận chung. Tài liệu tham khảo 5. Sản phẩm và khả năng ứng dụng Kết quả nghiên cứu sẽ đánh giá tình hình hiện tại của các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Bình Dương. - Từ bài đánh giá giúp cho các doanh nghiệp nhận ra những ưu và khuyết điểm đã và đang tồn tại trong quá trình tuyển dụng lao động của doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Bình Dương. - Cải thiện chất lượng tuyển dụng lao động của các doanh nghiệp này. 6 Nghiên cứu khoa học GVHD: TS Trần Thanh Toàn CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP LUẬN 1.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1.2 Khái quát nguồn nhân lực  Quản trị nguồn nhân lực: là hệ thống các triết lý, chính sách và hoạt động chức năng về thu hút, đào tạo- phát triển và duy trì con người của một tổ chức nhằm đạt được kết quả tối ưu cho cả tổ chức lẫn nhân viên. Nói cách khác quản trị nguồn nhân lực là một loạt những quyết định tổng hợp hình thành nên mối quan hệ về việc làm. Chất lượng của những quyết định đó góp phần trực tiếp vào khả năng của tổ chức và của các công nhân viên đạt được những mục tiêu của mình.  Mục tiêu của quản trị nguồn nhân lực: - Sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực nhằm làm tăng năng suất lao động và nâng cao tính hiệu quả của tổ chức. - Đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của nhân viên, tạo điều kiện cho nhân viên được phát huy tối đa các năng lực cá nhân, được kích thích, động viên nhiều nhất tại nơi làm việc và trung thành, tận tâm với doanh nghiệp.  Vai trò và ý nghĩa của quản trị nguồn nhân lực: - Về mặt kinh tế: quản trị nguồn nhân lực giúp cho doanh nghiệp khai thác các khả năng tìm tàng nâng cao năng suất lao động và lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp về nguồn nhân lực. - Về mặt xã hội: quản trị nguồn nhân lực thể hiện quan điểm rất nhân bản về quyền lợi của người lao động, đề cao vị thế và giá trị của người lao động, chú trọng giải quyết hài hòa mối quan hệ lợi ích giữa tổ chức, doanh nghiệp và người lao động, góp phần làm giảm bớt mâu thuẫn tư bản- lao động trong các doanh nghiệp.  Các chức năng cơ bản của quản trị nguồn nhân lực: - Nhóm chức năng thu hút nguồn nhân lực: chú trọng vấn đề đảm bảo có đủ số lượng nhân viên với các phẩm chất phù hợp cho công việc của doanh nghiệp. Để có thể tuyển được đúng người cho đúng việc, trước hết doanh nghiệp phải căn cứ vào kế hoạch sản xuất, kinh doanh và thực trạng sử dụng nhân viên trong doanh nghiệp nhằm xác định được những công việc cần tuyển thêm người. Thực hiện phân tích công việc sẽ cho biết doanh nghiệp cần tuyển thêm bao nhiêu nhân viên và yêu cầu tiêu chuẩn 7 Nghiên cứu khoa học GVHD: TS Trần Thanh Toàn đặt ra đối với các ứng viên là như thế nào. Việc áp dụng các kỹ năng tuyển dụng như trắc nghiệm và phỏng vấn sẽ giúp doanh nghiệp chọn được ứng viên tốt nhất cho công việc. Do đó, nhóm chức năng tuyển dụng thường có các hoạt động: dự báo và hoạch định nguồn nhân lực, phân tích công việc, phỏng vấn, trắc nghiệm, thu thập, lưu giữ và xử lý các thông tin về nguồn nhân lực của doanh nghiệp. - Nhóm chức năng đào tạo, phát triển: chú trọng việc nâng cao năng lực của nhân viên, đảm bảo cho nhân viên trong doanh nghiệp có các kỹ năng, trình độ lành nghề cần thiết để hoàn thành tốt công việc được giao và tạo điều kiện cho nhân viên được phát triển tối đa các năng lực cá nhân. Các doanh nghiệp áp dụng chương trình hướng nghiệp và đào tạo cho nhân viên mới nhằm xác định năng lực thực tế của nhân viên và giúp nhân viên làm quen với công việc của doanh nghiệp. Đồng thời, các doanh nghiệp cũng thường lập các kế hoạch đào tạo, huấn luyện và đào tạo lại nhân viên mỗi khi có sự thay đổi về nhu cầu sản xuất kinh doanh hoặc qui trình công nghệ, kỹ thuật. Nhóm chức năng đào tạo, phát triển thường thực hiện các hoạt động như: hướng nghiệp, huấn luyện, đào tạo kỹ năng thực hành cho công nhân; bồi dưỡng nâng cao trình độ lành nghề và cập nhật kiến thức quản lý, kỹ thuật công nghệ cho cán bộ quản lý và cán bộ chuyên môn nghiệp vụ. - Nhóm chức năng duy trì nguồn nhân lực: chú trọng đến việc duy trì và sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực trong doanh nghiệp. Nhóm chức năng này gồm 2 chức năng nhỏ hơn là kích thích, động viên nhân viên và duy trì, phát triển các mối quan hệ lao động tốt đẹp trong doanh nghiệp. + Chức năng kích thích, động viên liên quan đến các chính sách và các hoạt động nhằm khuyến khích, động viên nhân viên trong doanh nghiệp làm việc hăng say, tận tình, có ý thức trách nhiệm và hoàn thành công việc với chất lượng cao. Giao cho nhân viên những công việc mang tính thách thức cao, cho nhân viên biết sự đánh giá của cán bộ lãnh đạo về mức độ hoàn thành và ý nghĩa của việc hoàn thành công việc của nhân viên đối với hoạt động của doanh nghiệp, trả lương cao và công bằng, kịp thời khen thưởng các cá nhân có sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, có đóng góp làm tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh và uy tín của doanh nghiệp, v.v... là những biện pháp hữu hiệu để thu hút và duy trì được đội ngũ lao động lành nghề cho doanh nghiệp. Do đó, xây dựng và quản lý hệ thống thang bảng lương, thiết lập và áp dụng các chính sách lương bổng, thăng tiến, kỷ luật, tiền thưởng, phúc lợi, phụ cấp, đánh giá năng lực 8 Nghiên cứu khoa học GVHD: TS Trần Thanh Toàn thực hiện công việc của nhân viên là những hoạt động quan trọng nhất của chức năng kích thích, động viên. + Chức năng quan hệ lao động liên quan đến các hoạt động nhằm hoàn thiện môi trường làm việc và các mối quan hệ trong công việc như: ký kết hợp đồng lao động, giải quyết khiếu tố, tranh chấp lao động, giao tế nhân viên, cải thiện môi trường làm việc, y tế, bảo hiểm và an toàn lao động. Giải quyết tốt chức năng quan hệ lao động sẽ vừa giúp các doanh nghiệp tạo ra bầu không khí tâm lý tập thể và các giá trị truyền thống tốt đẹp, vừa làm cho nhân viên được thỏa mãn với công việc và doanh nghiệp.  Tuyển dụng là: quá trình tìm kiếm, thu hút nhân viên từ những nguồn khác nhau đến tham dự tuyển vào các vị trí còn trống trong tổ chức và lựa chọn trong số họ những người đáp ứng yêu cầu mục tiêu cụ thể của doanh nghiệp.  Mục đích của quá trình tuyển dụng lao động: để đảm bảo đủ số lượng lao động có năng lực phù hợp để phục vụ cho mục tiêu hoặc phương hướng phát triển của doanh nghiệp.  Các yêu cầu đối với tuyển dụng.  Tuyển dụng nhân sự phải gắn chặt với nhu cầu về nguồn nhân lực phù hợp với chiến lược hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và chỉ tiến hành tuyển dụng trong những khi doanh nghiệp cần nhân viên. Tuyển dụng được những người phù hợp với yêu cầu của công việc đảm bảo cho tổ chức có đội ngũ lao động tốt đáp ứng yêu cầu công việc cũng như giảm bớt chi phí đào tạo, giúp người lao động phát huy được năng lực của mình trong quá trình lao động. Tuyển được người có kỷ luật, trung thực và sắn bó với công việc của tổ chức. Tuyển được người có sức khỏe, làm việc lâu dài trong tổ chức với nhiệm vụ được giao. [1] 1.1.2 Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa  Khái niệm Doanh nghiệp nhỏ và vừa là cơ sở kinh doanh đã đăng ký kinh doanh theo quy định pháp luật, được chia thành ba cấp: siêu nhỏ, nhỏ, vừa theo quy mô tổng nguồn vốn (tổng nguồn vốn tương đương tổng tài sản được xác định trong bảng cân đối kế 9 Nghiên cứu khoa học GVHD: TS Trần Thanh Toàn toán của doanh nghiệp) hoặc số lao động bình quân năm (tổng nguồn vốn là tiêu chí ưu tiên), cụ thể như sau:  Nông, lâm nghiệp và thủy sản + Doanh nghiêp siêu nhỏ: 10 người trở xuống. + Doanh nghiệp nhỏ: từ 10 đến 200 lao động và tổng nguồn vốn từ 20 tỷ đồng trở xuống. + Doanh nghiệp vừa: từ 200 đến 300 lao động và tổng nguồn vốn là 20 đến 100 tỷ đồng.  Công nghiệp và xây dựng + Doanh nghiêp siêu nhỏ: 10 người trở xuống. + Doanh nghiệp nhỏ: từ 10 đến 200 lao động và tổng nguồn vốn là 20 tỷ đồng trở xuống. + Doanh nghiệp vừa: từ 200 đến 300 lao động và tổng nguồn vốn là 20 đến 100 tỷ đồng.  Thương mại, dịch vụ + Doanh nghiêp siêu nhỏ: 10 người trở xuống. + Doanh nghiệp nhỏ: từ 10 đến 50 lao động và nguồn vốn là 10 tỷ đồng trở xuống. + Doanh nghiệp vừa: từ trên 50 đến 100 lao động và tổng nguồn vốn là từ trên 10 đến 50 tỷ đồng.  Vai trò Ở mỗi nền kinh tế quốc gia hay lãnh thổ, các doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể giữ những vai trò với mức độ khác nhau, song nhìn chung có một số vai trò tương đồng như sau: + Giữ vai trò quan trọng trong nền kinh tế: các doanh nghiệp nhỏ và vừa thường chiếm tỷ trọng lớn, thậm chí áp đảo trong tổng số doanh nghiệp (Ở Việt Nam chỉ xét các doanh nghiệp có đăng ký thì tỷ lệ này là trên 95%). Vì thế, đóng góp của họ vào tổng sản lượng và tạo việc làm là rất đáng kể. + Giữ vai trò ổn định nền kinh tế: ở phần lớn các nền kinh tế, các doanh nghiệp nhỏ và vừa là những nhà thầu phụ cho các doanh nghiệp lớn. Sự điều chỉnh hợp đồng thầu phụ tại các thời điểm cho phép nền kinh tế có được sự ổn định. Vì thế, doanh 10 Nghiên cứu khoa học GVHD: TS Trần Thanh Toàn nghiệp nhỏ và vừa được ví là thanh giảm sốc cho nền kinh tế. + Làm cho nền kinh tế năng động: vì doanh nghiệp nhỏ và vừa có quy mô nhỏ, nên dễ điều chỉnh (xét về mặt lý thuyết) hoạt động. + Tạo nên ngành công nghiệp và dịch vụ phụ trợ quan trọng: doanh nghiệp nhỏ và vừa thường chuyên môn hóa vào sản xuất một vài chi tiết được dùng để lắp ráp thành một sản phẩm hoàn chỉnh. + Là trụ cột của kinh tế địa phương: nếu như doanh nghiệp lớn thường đặt cơ sở ở những trung tâm kinh tế của đất nước, thì doanh nghiệp nhỏ và vừa lại có mặt ở khắp các địa phương và là người đóng góp quan trọng vào thu ngân sách, vào sản lượng và tạo công ăn việc làm ở địa phương. + Đóng góp không nhỏ giá trị GDP cho quốc gia. 1.1.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến việc tuyển dụng lao động trong doanh nghiệp:  Nguồn cung cấp thông tin tuyển dụng  Quá trình phỏng vấn + Yếu tố tính chuyên nghiệp trong phỏng vấn + Yếu tố hướng dẫn công việc và giới thiệu về doanh nghiệp + Yếu tố lý do chọn doanh nghiệp  Môi trường làm việc  Quy trình tuyển dụng Thông thường trình tự tuyển dụng được tiến hành theo 10 bước: 1. Chuẩn bị tuyển dụng 2. Thông báo tuyển dụng 3. Thu nhận, nghiên cứu hồ sơ 4. Phỏng vấn sơ bộ 5. Kiểm tra, trắc nghiệm 6. Phỏng vấn lần hai 7. Xác minh, điều tra 8. Khám sức khỏe 9. Ra quyết định tuyển dụng 10. Bố trí công việc 11 Nghiên cứu khoa học GVHD: TS Trần Thanh Toàn 1.2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN 1.2.1 Chọn vùng nghiên cứu Bình Dương thuộc miền Đông Nam Bộ, nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, là một trong những tỉnh có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, phát triển công nghiệp năng động của cả nước, là cửa ngõ giao thương với TP. Hồ Chí Minh, trung tâm kinh tế - văn hóa của cả nước, có các trục lộ giao thông huyết mạch của quốc gia chạy qua như quốc lộ 13, quốc lộ 14 … thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội toàn diện. Trong những năm gần đây, tốc độ tăng trưởng kinh tế Bình Dương luôn ở mức cao, GDP tăng bình quân khoảng 14,5%/năm. Cơ cấu kinh tế chuyển biến tích cực, công nghiệp, dịch vụ tăng trưởng nhanh và chiếm tỷ trọng cao, năm 2010, tỷ lệ công nghiệp - xây dựng 63%, dịch vụ 32,6% và nông lâm nghiệp 4,4%. Với những ưu thế về điều kiện tự nhiên, tiềm năng kinh tế - xã hội và chính sách lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, Bình Dương tiếp tục phát triển bền vững và sự phát triển của các doanh nghiệp vừa và nhỏ có sự tác động mạnh đến tình hình phát triển kinh tế chung của cả tỉnh và ảnh hưởng trực tiếp đến người dân ở đây thông qua sự phát triển của các doanh nghiệp. Chính vì thế, chúng tôi chọn Bình Dương là vùng nghiên cứu cho chuyên đề này để giúp cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở đây có những giải pháp trong việc tuyển dụng nguồn nhân lực và phát triển kinh tế vùng làm cho đời sống của người dân ở đây ngày càng ổn định. 1.2.2 Phương pháp thu thập số liệu Phương pháp nhóm thu thập số liệu bao gồm hai phương pháp: phương pháp thu thập thứ cấp và sơ cấp. - Phương pháp thu thập thứ cấp: + Cục thống kê của tỉnh, trang tin điện tử tỉnh Bình Dương. + Các đề tài có liên quan khác… - Thu thập số liệu sơ cấp: được thu thập thông qua điều tra thực tế bằng bảng câu hỏi khảo sát các nhân viên tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Bình Dương. Do thời gian tương đối nên nhóm đã lấy số liệu của 100 nhân viên của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Bình Dương. Số liệu thu thập một cách ngẫu nhiên, không phân biệt là doanh nghiệp hay ngành nghề nào. 12 Nghiên cứu khoa học GVHD: TS Trần Thanh Toàn 1.2.3 Phương pháp phân tích số liệu Phương pháp phân tích tần số: nhằm đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến quy trình tuyển dụng, quan điểm của nhân viên về doanh nghiệp thông qua tần số xuất hiện của các nhân tố. 13