Tài liệu Công ty cổ phần và sự cần thiết cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước ở việt nam

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Môc lôc PhÇn I : C«ng ty cæ phÇn vµ sù cÇn thiÕt cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc ë ViÖt Nam I. Kh¸i qu¸t vÒ c«ng ty cæ phÇn 1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm 2. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn 3. ¦u thÕ vµ h¹n chÕ cña c«ng ty cæ phÇn II. Thùc tr¹ng doanh nghiÖp nhµ n-íc ë ViÖt Nam vµ sù cÇn thiÕt cæ phÇn ho¸ PhÇn II : Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc ë ViÖt Nam 1. Môc tiªu vµ c¸c b-íc 2. Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc ë ViÖt Nam 3. Nh÷ng ®¸nh gi¸ chung PhÇn III : Mét sè gi¶i ph¸p gãp phÇn ®Èy nhanh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ nghiÖp nhµ n-íc 1 doanh Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu C«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ (CNH - H§H) ®Êt n-íc lµ mét th¸ch thøc lín ®èi víi ViÖt Nam ®Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n hiÖn nay, nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû 20. §¶ng vµ Nhµ n-íc ta ®· nç lùc, hy väng cã thÓ thµnh lËp thÞ tr-êng tr-êng chøng kho¸n vµo ®Çu mét thiªn niªn kû tíi, mµ tr-íc hÕt c«ng viÖc cã tÇm quan träng chiÕn l-îc lµ cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc, nh÷ng C«ng ty cæ phÇn chÝnh lµ nh÷ng tÕ bµo cña c¬ thÓ thÞ tr-êng chøng kho¸n. Tuy nhiªn c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc trong diÖn cæ phÇn ho¸ cßn rÊt nhiÒu bì ngì vµ gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n , trë ng¹i trong viÖc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸. HÇu hÕt hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc ®· h×nh thµnh tõ thêi qu¶n lÝ tËp trung bao cÊp, khi chuyÓn sang c¬ chÕ míi l¹i thiÕu kiÓm so¸t chÆt chÏ nªn ph¸t triÓn trµn lan. Mét trong nh÷ng bé phËn quan träng doanh nghiÖp nhµ n-íc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn tèi thiÓu, trang bÞ qu¸ ®¬n s¬, tr¸ch nhiÖm tµi s¶n kh«ng ®-îc ph©n ®Þnh râ rµng. MÆt kh¸c trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ t- nh©n cßn qu¸ non yÕu, chØ míi ho¹t ®éng chñ yÕu trong lÜnh vùc dÞch vô, tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp nªn doanh nghiÖp nhµ n-íc ch-a thÓ tËp trung toµn lùc cho yªu cÇu ph¸t triÓn ë nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc then chèt . §Ó duy tr× tèc ®é ph¸t triÓn cao , ViÖt Nam ®· b¾t ®Çu ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc vÒ nguån lùc ®Çu t- cho ph¸t triÓn . Cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ tµi chÝnh cña c¸c n-íc trªn thÕ giíi vµ khu vùc ®· lµm gi¶m nguån vèn ®Çu t- vµo ViÖt Nam tõ kho¶ng gÇn 10 tû USD hµng n¨m xuèng 2 tû USD trong n¨m 1998, trong khi ®ã theo tÝnh to¸n cña c¸c nhµ ph©n tÝch kinh tÕ: §Ó ViÖt Nam duy tr× ®-îc tèc ®é ph¸t triÓn 6 - 7 % hµng n¨m th× vèn ®Çu t- lªn ®Õn 400 - 500 tû USD. §Ó cã thÓ huy ®éng ®-îc nguån vèn khæng lå ch¾c ch¾n kh«ng thÓ chØ dùa vµo nguån néi lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n-íc. ChÝnh v× vËy mµ cæ phÇn ho¸ ®· trë thµnh chñ tr-¬ng lín cña §¶ng vµ nhµ n-íc ta , nh»m ®Èy m¹nh c«ng cuéc ®æi míi, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc vµ thùc hiÖn th¾ng lîi c¸c môc tiªu kinh tÕ - x· héi. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 V× ®iÒu kiÖn vµ n¨ng lùc cã h¹n nªn ng-êi viÕt xin tr×nh bÇy mét sè c¬ së lÝ luËn cña C«ng ty cæ phÇn vµ vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc ë n-íc ta. Bµi viÕt nµy gåm 3 phÇn : PhÇn I : C«ng ty cæ phÇn vµ sù cÇn thiÕt cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc ë ViÖt Nam PhÇn II : Thùc tr¹ng cæ phÇn ho¸ dnnn ë ViÖt Nam PhÇn III: Mét sè gi¶i ph¸p gãp phÇn ®Èy nhanh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o NguyÔn Minh H»ng ®· tËn t×nh h-íng dÉn vµ gióp ®ì em hoµn bµi tiÓu luËn nµy. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÇn I C«ng ty cæ phÇn vµ sù cÇn thiÕt cæ phÇn ho¸ I. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm : 1. Kh¸i niÖm :  C«ng ty cæ phÇn lµ h×nh thøc tæ chøc kinh doanh do nhiÒu ng-êi gãp vèn , nh-ng ®ãng gãp víi h×nh thøc cæ phÇn th«ng qua viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu . VËy c«ng ty cæ phÇn cã hai ®Æc ®iÓm : 1. NhiÒu ng-êi gãp vèn (t-¬ng tù c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ). 2. Gãp vèn th«ng qua ph¸t hµnh cæ phiÕu (§Æc ®iÓm nµy kh¸c víi c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n , v× c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n kh«ng ®-îc ph¸t hµnh cæ phiÕu ).  Cæ phÇn : lµ phÇn vèn cña c«ng ty ®-îc chia thµnh nhiÒu phÇn b»ng nhau vµ ®-îc ph¸t hµnh d-íi nhiÒu h×nh thøc cæ phiÕu gäi lµ cæ phÇn .  Cæ phiÕu lµ phiÕu chøng nhËn phÇn gãp vèn cña cæ ®«ng vµ quyÒn ®-îc h-ëng l·i suÊt cæ phÇn cña cæ ®«ng . Cæ phiÕu cã hai lo¹i : 1. Lo¹i -u ®·i (cã ghi danh): lo¹i nµy giµnh ®-îc cho c¸c s¸ng lËp viªn vµ c¸c thµnh viªn cña Héi ®ång qu¶n trÞ . §Æc ®iÓm cña lo¹i nµy lµ kh«ng ®-îc chuyÓn nh-îng , mua b¸n , ®ã lµ mét sù rµng buéc ph¶i g¾n bã víi c«ng ty suèt ®êi . Trong tr-êng hîp c«ng ty bÞ ph¸ s¶n th× cæ phiÕu -u ®·i lµ lo¹i cæ phiÕu ®-îc thanh to¸n tr-íc. 2.Cæ phiÕu th-êng lµ lo¹i cæ phiÕu kh«ng ghi danh ®-îc tù do mua b¸n, chuyÓn nh-îng , nghÜa lµ ®-îc ph¸t hµnh réng r·i trªn thÞ tr-êng . Lo¹i nµy kh¸c cæ phiÕu -u ®·i ë chç : l·i suÊt kh«ng æn ®Þnh , ®iÒu kiÖn rñi ro cao h¬n cæ phiÕu -u ®·i vµ biÕn ®éng theo sù kinh doanh cña c«ng ty . Khi c«ng ty bÞ ph¸ s¶n th× cæ phiÕu th-êng ph¶i thanh to¸n sau cæ phiÕu -u ®·i . 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368  Tr¸i phiÕu : (ph¸t hµnh ®Ó huy ®éng vèn bæ sung) lµ phiÕu ghi nî mµ ng-êi mua tr¸i phiÕu thµnh chñ nî , ng-êi ph¸t hµnh lµ con nî ( c«ng ty cæ phÇn lµ con nî ). §Æc ®iÓm tr¸i phiÕu lµ ®-îc tù do chuyÓn nh-îng , mua b¸n , kh¶ n¨ng thanh to¸n cao , l·i suÊt tr¸i phiÕu æn ®Þnh. Khi c«ng ty bÞ ph¸ s¶n th× tr¸i phiÕu ®-îc thanh to¸n tr-íc cæ phiÕu.  Gi¸ cæ phiÕu: MÖnh gi¸ ( gi¸ danh nghÜa ) = Vèn cæ phÇn Tæng sè cæ phiÕu ph¸t hµnh  Gi¸ thÞ tr-êng : lµ gi¸ thùc giao dÞch trªn thÞ tr-êng. NÕu mÖnh gi¸ kh«ng ®æi th× gi¸ trªn thÞ tr-êng æn ®Þnh. Trªn thÞ tr-êng gi¸ lu«n biÕn ®éng theo c¸c yÕu tè sau : + L·i suÊt cæ phÇn (c«ng ty nµo cã l·i suÊt cæ phÇn cao th× cæ phiÕu cña c«ng ty ®ã ®-îc mua nhiÒu h¬n vµ lµm cho gi¸ thÞ tr-êng t¨ng lªn, l·i suÊt chÞu t¸c ®éng thùc tr¹ng vµ t-¬ng lai cña c«ng ty ). + L·i suÊt ng©n hµng ¶nh h-ëng ®Õn gi¸ thÞ tr-êng cña cæ phiÕu + Nh÷ng biÕn ®éng vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi ë trong n-íc vµ trªn thÞ tr-êng thÕ giíi ¶nh h-ëng ®Õn gi¸ thÞ tr-êng cña cæ phiÕu Bªn c¹nh ®ã c¸c hiÖn t-îng x· héi nh- b·i c«ng, thay ®æi nguyªn thñ quèc gia sÏ ¶nh h-ëng ®Õn gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ tr-êng.  Cæ ®«ng lµ ng-êi gãp vèn, ng-êi n¾m gi÷ cæ phiÕu, cã quyÒn quyÕt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng cña c«ng ty. QuyÒn h¹n cña cæ ®«ng phô thuéc vµo vèn, nÕu vèn cao th× quyÒn h¹n cao vµ ng-îc l¹i. Cæ phÇn nhá h¬n hoÆc b»ng 50% gäi lµ cæ phiÕu chi phèi, nÕu nhá h¬n hoÆc b»ng 20% vèn cña c«ng ty gäi lµ cæ phÇn kiÓm so¸t. Häp ®¹i héi ®ång cã thÓ häp ®¹i biÓu cæ ®«ng c¨n cø vµo vèn cæ phiÕu. L¸ phiÕu cña cæ ®«ng phô thuéc vµo sè cæ phÇn mµ cæ ®«ng ®ã së h÷u : vai trß phô thuéc vµo sè cæ phÇn së h÷u. 2. Sù ra ®êi cña c«ng ty cæ phÇn vµ ph¸t triÓn : Sù ra ®êi cña c«ng ty cæ phÇn lµ tÊt yÕu kh¸ch quan C«ng ty cæ phÇn ra ®êi tõ cuèi thÕ kØ thø 16 ë c¸c n-íc ph¸t triÓn , ®Õn nay ®· cã lÞch sö ph¸t triÓn hµng tr¨m n¨m . C«ng ty cæ phÇn lµ sù h×nh thµnh mét kiÓu tæ 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 chøc doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng , nã ra ®êi kh«ng n»m trong ý muèn chñ quan cña bÊt k× lùc l-îng nµo mµ lµ mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ kh¸ch quan , do nh÷ng nguyªn nh©n sau: - Qu¸ tr×nh x· héi ho¸ t- b¶n , t¨ng c-êng tÝch luü vµ tËp trung t- b¶n ngµy cµng cao lµ nguyªn nh©n hµng ®Çu thóc ®Èy c«ng ty cæ phÇn ra ®êi . - Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ cña tiÕn bé kÜ thuËt t¹o ®éng lùc thóc ®Èy c«ng ty cæ phÇn ra ®êi vµ ph¸t triÓn . C«ng ty cæ phÇn ra ®êi rÊt sím (thÕ kØ 16) nh-ng ph¶i ®Õn cuèi thÕ kØ 19 míi ®-îc ph¸t triÓn mét c¸ch r«ng r·i vµ trë thµnh phæ biÕn trong c¸c n-íc t- b¶n . C«ng ty cæ phÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ , phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt vµ yªu cÇu kh¾c nghiÖt cña c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng - Sù ph¸t triÓn r«ng r·i cña chÕ ®é tÝn dông t¹o ®éng lùc thóc ®Èy c«ng ty cæ phÇn ra ®êi vµ ph¸t triÓn v× : ViÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu trong c«ng ty cæ phÇn kh«ng thÓ nµo thùc hiÖn ®-îc nÕu kh«ng cã thÞ tr-êng tiÒn tÖ ph¸t triÓn , kh«ng cã nh÷ng doanh nghiÖp vµ d©n c- cã nhu cÇu sö dông vèn tiÒn tÖ trªn thÞ tr-êng . Thùc tiÔn lÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty cæ phÇn trªn thÕ giíi ®Òu chøng tá viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu chØ ®-îc th«ng qua c¸c ng©n hµng, ®«i khi cßn do b¶n th©n ng©n hµng tiÕn hµnh . Ch¼ng h¹n ë §øc n¨m 1896 , trong ngµnh ®iÖn lùc cã 39 c«ng ty cæ phÇn . HÇu hÕt c¸c c«ng ty cæ phÇn nµy ®Òu n¶y sinh tõ sù gióp ®ì cña c¸c ng©n hµng . Nh- vËy vÒ lÞch sö còng nh- vÒ logic tÝn dông lµ mét c¬ së trùc tiÕp , lµ ®éng lùc thóc ®Èy c«ng ty cæ phÇn ra ®êi vµ ph¸t triÓn . Tuy nhiªn c«ng ty cæ phÇn kh«ng ®ång nhÊt víi h×nh thøc tÝn dông. Khi mua cæ phiÕu ng-êi mua kh«ng ph¶i lµ ng-êi cho vay cña c«ng ty cæ phÇn , mµ lµ ng-êi chñ chung cña c«ng ty ®ã . Nh- trªn thùc tÕ , viÖc bá vèn tiÒn ra mua cæ phiÕu ch¼ng qua lµ viÖc chuyÓn ho¸ vèn ®ã thµnh vèn sinh lîi tøc . §øng vÒ mÆt kinh tÕ thuÇn tuý kh«ng thÓ coi ng-êi chñ cæ phÇn víi ng-êi chñ cho vay lµ mét , ng-êi chñ cho vay ®ßi hái ph¶i cã ng-êi vay. Tr¸i l¹i xuÊt hiÖn sù xuÊt hiÖn cña c«ng ty cæ phÇn lµ thñ tiªu ng-êi cho vay mµ thay vµo ®ã lµ ng-êi qu¶n lÝ vµ ng-êi gi¸m ®èc lµm thuª, lîi tøc cña vèn cho vay còng ph¶i lµ lîi nhuËn doanh nghiÖp vµ ®èi lËp 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 víi lîi nhuËn doanh nghiÖp víi t- c¸ch lµ thu nhËp do quyÒn së h÷u mang l¹i : lîi tøc cæ phiÕu mµ ng-êi chñ cæ phiÕu nhËn ®-îc cã nghÜa lµ toµn bé lîi nhuËn chuyÓn ho¸ thµnh h×nh th¸i lîi tøc . Nh- vËy c«ng ty cæ phÇn lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp míi , mét lo¹i h×nh trªn c¬ së tÝn dông. Trong lÞch sö c«ng ty cæ phÇn lµ mét kiÓu tæ chøc doanh nghiÖp cã nhiÒu -u thÕ ,v× thÕ c¸c nhµ n-íc t- b¶n ®éc quyÒn ®· coi träng lo¹i h×nh nµy . NhiÒu nhµ n-íc t- b¶n ®éc quyÒn ®· sö dông c¸c tæ chøc tµi chÝnh ®a d¹ng ®Ó t¹o kh¶ n¨ng huy ®éng vèn d-íi h×nh thøc ph¸t hµnh cæ phiÕu ,tr¸i phiÕu ;®ång thêi sö dông quyÒn lùc trong viÖc t¹o ra m«i tr-êng kinh tÕ , yÕu tè t©m lÝ còng nh- c¬ së ph¸p luËt thuËn lîi thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ t¹o ®iÒu kiÖn ra ®êi c¸c c«ng ty cæ phÇn . Víi c¸c ®éng t¸c nµy , c¸c c«ng ty cæ phÇn ®· ph¸t triÓn m¹nh vµ thÞnh hµnh trong giai ®o¹n chñ nghÜa t- b¶n ®éc quyÒn nhµ n-íc vµ trë thµnh phæ biÕn ë c¸c n-íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ph¸t triÓn m¹nh mÏ. VÝ dô ë MÜ vµo n¨m 1939 sè l-îng c¸c c«ng ty cæ phÇn chiÕm 51,7% tæng sè c¸c tæ chøc kinh doanh c«ng nghiÖp vµ 92,6% gi¸ trÞ tæng s¶n l-îng c«ng nghiÖp . Tãm l¹i c«ng ty cæ phÇn lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ kh¸ch quan do ®ßi hái cña sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng , nã lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh tËp trung t- b¶n , nã diÔn ra mét c¸ch m¹nh mÏ cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn ®¹i c«ng nghiÖp vµ sù tù do c¹nh tranh d-íi chñ nghÜa t- b¶n . 3.¦u thÕ vµ h¹n chÕ cña c«ng ty cæ phÇn Nh÷ng -u thÕ c¬ b¶n cña c«ng ty cæ phÇn lµ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cao nhanh chãng, ®¸p øng cho nhu cÇu kinh doanh . Kinh tÕ cµng ph¸t triÓn, cµng thay ®æi th× sù rñi ro cµng cao vµ h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn lµ h×nh thøc gióp nhµ kinh doanh h¹n chÕ ®-îc rñi ro , tøc lµ tr¸nh ®-îc rñi ro b»ng c¸ch cïng lóc ®Çu t- vµo nhiÒu c«ng ty kh¸c nhau , chia rñi ro cho nhiÒu ng-êi v× c«ng ty cæ phÇn lµ c«ng ty cña nhiÒu ng-êi vµ chÕ ®é tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ; tËn dông trÝ tuÖ cña nhiÒu ng-êi ( cæ ®«ng , héi ®ång qu¶n trÞ ). Tæ chøc c«ng ty cæ phÇn cã tinh thÇn d©n chñ cao nªn ph¸t huy ®-îc trÝ tuÖ cña nhiÒu ng-êi , kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× lîi thÕ nµy cµng trë nªn quan träng . Tuy nhiªn c«ng ty cæ phÇn cßn cã nhiÒu h¹n chÕ : c«ng ty cæ phÇn víi chÕ ®é tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ®em l¹i nhiÒu thuËn lîi cho c«ng ty nh-ng l¹i chuyÓn rñi ro 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 sang cho c¸c chñ nî , c¸c cæ ®«ng tham gia . C¸c chñ cæ phÇn kh«ng quen biÕt nhau vµ nhiÒu ng-êi trong hä kh«ng hiÓu kinh doanh , møc ®é tham gia gãp vèn vµo c«ng ty cã sù kh¸c nhau, do ®ã møc ®é ¶nh h-ëng cña c¸c cæ ®«ng ®èi víi c«ng ty kh«ng gièng nhau , ®iÒu ®ã cã thÓ dÉn ®Õn viÖc lîi dông vµ l¹m dông hoÆc n¶y sinh tranh chÊp vµ ph©n ho¸ lîi Ých gi÷a c¸c nhãm cæ ®«ng kh¸c nhau. C«ng ty cæ phÇn tuy cã sù tæ chøc chÆt chÏ nh-ng viÖc ph©n c«ng vÒ quyÒn lùc vµ chøc n¨ng cña tõng bé phËn cho ho¹t ®éng cña c«ng ty hiÖu qu¶ l¹i rÊt phøc t¹p . Trong ho¹t ®éng kinh tÕ , phô thuéc vµo tû lÖ gãp vèn, do ®ã quyÒn kiÓm so¸t c«ng ty vÉn trong tay c¸c cæ ®«ng lín. ViÖc kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ trªn phô thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ, tr×nh ®é d©n trÝ, tr×nh ®é ®iÒu hµnh qu¶n lÝ cña nhµ n-íc vµ sù hoµn h¶o cña hÖ thèng ph¸p luËt Dï vËy c«ng ty cæ phÇn lµ h×nh thøc mang tÝnh chÊt x· héi ho¸ cao , kh«ng nh÷ng ®-îc thÓ hiÖn ë ph-¬ng diÖn së h÷u mµ cßn thÓ hiÖn tËp trung ë viÖc sö dông vèn. II. Thùc tr¹ng doanh nghiÖp nhµ n-íc ë ViÖt Nam vµ sù cÇn thiÕt cæ phÇn ho¸ 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp nhµ n-íc ë ViÖt Nam C¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc ë ViÖt Nam ®-îc h×nh thµnh tõ n¨m 1954 ( ë miÒn B¾c) vµ tõ n¨m 1975 ( ë miÒn Nam ). Do h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån gèc kh¸c nhau vµ ®-îc x©y dùng trªn c¬ së cña nhiÒu quan ®iÓm nªn c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc ë ViÖt Nam cã nhiÒu ®Æc tr-ng kh¸c biÖt so víi nhiÒu n-íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, biÓu hiÖn ë chç : Quy m« doanh nghiÖp phÇn lín nhá bÐ , c¬ cÊu ph©n t¸n. N¨m 1992 c¶ n-íc cã trªn 2/3 tæng sè doanh nghiÖp nhµ n-íc cã sè l-îng lao ®éng d-íi 100 ng-êi, chØ cã 4% doanh nghiÖp cã sè l-îng lao ®éng trªn 100 ng-êi. Sè l-îng lao ®éng trong khu vùc doanh nghiÖp nhµ n-íc chiÕm tØ träng kh¸ nhá trong tæng sè lao ®éng x· héi kho¶ng 5 – 6 %. Tr×nh ®é kÜ thuËt, c«ng nghÖ l¹c hËu , trõ mét sè rÊt Ýt (18%) sè doanh nghiÖp nhµ n-íc ®-îc ®Çu t- míi ®©y, phÇn lín c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc ®· ®-îc sö 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 dông kh¸ l©u, cã tr×nh ®é kÜ thuËt , c«ng nghÖ thÊp kÐm so víi c¸c n-íc tõ 3 ®Õn 4 thÕ hÖ. Cã doanh nghiÖp cßn trang bÞ c¸c thiÕt bÞ kÜ thuËt tõ n¨m 1939 vµ tr-íc ®ã ®-îc x©y dùng b»ng kÜ thuËt cña nhiÒu n-íc kh¸c nhau nªn tÝnh ®ång bé cña c¸c doanh nghiÖp thÊp. Khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng , c¸c doanh nghiÖp khã cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh c¶ trong n-íc vµ trªn thÕ giíi . ViÖc ph©n bè cßn bÊt hîp lÝ vÒ ngµnh, vïng. Khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc kh«ng cßn ®-îc bao cÊp mäi mÆt nh- tr-íc n÷a, ®· thÕ l¹i bÞ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c c¹nh tr¹nh quyÕt liÖt , nªn nhiÒu doanh nghiÖp kh«ng thÓ trô næi buéc ph¶i ph¸ s¶n , gi¶i thÓ . §Æc biÖt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y chóng ta ®· tiÕn hµnh c¶i c¸ch doanh nghiÖp nhµ n-íc . Do ®ã mÆc dï sè l-îng c¸c doanh nghiÖp ®· gi¶m tõ 12.084 tÝnh ®Õn ngµy 1/4/1994 xuèng cßn 6.264 doanh nghiÖp nhµ n-íc , nhê sù ®æi míi vÒ tæ chøc qu¶n lÝ , vÒ kÜ thuËt vµ c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp cßn l¹i , tæng s¶n phÈm gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña kinh tÕ nhµ n-íc , còng nh- tû träng tæng s¶n phÈm quèc d©n (GDP) kh«ng nh÷ng kh«ng gi¶m mµ cßn t¨ng lªn ®¸ng kÓ B¶ng sau ®©y cho chóng ta thÊy râ ®iÒu ®ã : Tèc ®é t¨ng tr-ëng kinh tÕ b×nh qu©n hµng n¨m (%) 1971 – 1980 0,4 1971 – 1985 6,4 1986 – 1990 1991 – 3 1997 7,8 – 8,5 Tû träng kinh tÕ 1990 1991 1992 1993 1997 quèc doanh 34,1 36,0 39,6 42,9 43,6 GDP(%) (Theo sè liÖu cña Tæng côc thèng kª ) Tèc ®é t¨ng tr-ëng nÒn kinh tÕ n-íc ta trong nh÷ng n¨m qua ®· t¨ng nhanh, ®Æc biÖt c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc vÉn ®ãng vai trß chñ yÕu trong nhiÒu ngµnh kinh tÕ, nhÊt lµ nh÷ng ngµnh quan träng ®ßi hái ®Çu t- lín, kÜ thuËt cao vµ c¸c ngµnh s¶n xuÊt cung øng c¸c hµng ho¸ vµ c¸c dÞch vô c«ng céng. §ång thêi doanh nghiÖp nhµ n-íc vÉn lµ thµnh phÇn kinh tÕ ®ãng gãp chñ yÕu cho ng©n s¸ch nhµ n-íc . Cã thÓ nhËn thÊy r»ng : hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc cña ta h×nh thµnh tõ thêi qu¶n lÝ tËp trung quan liªu bao cÊp, khi chuyÓn sang c¬ chÕ míi l¹i thiÕu 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 kiÓm so¸t chÆt chÏ viÖc thµnh lËp nªn ph¸t triÓn trµn lan (nhÊt lµ cÊp tØnh thµnh phè, quËn huyÖn, c¬ quan, tr-êng häc). Mét bé phËn quan träng doanh nghiÖp nhµ n-íc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn tèi thiÓu ®Ó ho¹t ®éng, thiÕu vèn tèi thiÓu , trang thiÕt bÞ qu¸ ®¬n s¬, tr¸ch nhiÖm tµi s¶n kh«ng ®-îc ph©n ®Þnh râ rµng. MÆt kh¸c trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ t- nh©n cßn qu¸ non yÕu vÒ mäi mÆt chØ míi ho¹t ®éng chñ yÕu trong lÜnh vùc dÞch vô , tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp nªn doanh nghiÖp nhµ n-íc ch-a thÓ tËp trung toµn lùc cho yªu cÇu ph¸t triÓn ë nh÷ng ngµnh , lÜnh vùc then chèt . Nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn lu«n chi phèi ph-¬ng h-íng , b-íc ®i , vµ biÖn ph¸p trong qu¸ tr×nh ®æi míi ë n-íc ta . Sau m-êi n¨m ®æi míi , c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc ®· vµ ®ang chuyÓn biÕn kh¸ c¨n b¶n , ®· s¾p xÕp l¹i mét b-íc quan träng , gi¶m ®-îc gÇn mét nöa sè doanh nghiÖp chñ yÕu vµ doanh nghiÖp ®Þa ph-¬ng nhá bÐ , ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶ . Sè lín doanh nghiÖp cßn l¹i ®-îc tæ chøc vµ tõng b-íc ph¸t huy quyÒn tù chñ trong kinh doanh lµm ¨n n¨ng ®éng vµ hiÖu qu¶. Nh-ng nh×n chung c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc vÉn rÊt cßn khã kh¨n , h-íng kinh doanh cßn thÊp , nhiÒu doanh nghiÖp vÉn lµm ¨n thua lç triÒn miªn , ho¹t ®éng cÇm chõng . Sù ®ãng gãp cña doanh nghiÖp nhµ n-íc cho ng©n s¸ch nhµ n-íc ch-a t-¬ng xøng víi phÇn ®Çu t- cña nhµ n-íc cho nã, còng nh- víi tiÒm lùc cña doanh nghiÖp nhµ n-íc t×nh tr¹ng mÊt , thÊt tho¸t lín vÒ vèn ®ang diÔn ra hÕt søc nghiªm träng , viÖc qu¶n lÝ ®èi víi doanh nghiÖp cßn qu¸ yÕu kÐm , ®Æc biÖt lµ t×nh tr¹ng bu«ng láng qu¶n lÝ tµi chÝnh lµm nhµ n-íc mÊt vai trß thùc sù lµ ng-êi chñ së h÷u, t×nh tr¹ng ph©n ho¸ , chªnh lÖch trong thu nhËp ngµy cµng t¨ng ( Cã nhiÒu doanh nghiÖp thu nhËp b×nh qu©n trªn 1 triÖu ®ång/1 ng-êi/1 th¸ng, trong khi cã doanh nghiÖp l-¬ng c«ng nh©n kh«ng ®¶m b¶o nhu cÇu tèi thiÓu ). 2. Nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng doanh nghiÖp nhµ n-íc hiÖn nay : Sù ¶nh h-ëng nÆng nÒ cña nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung cao ®é trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh kÐo dµi sù t- duy kh«ng ®óng trong mét m« h×nh x· héi tr-íc ®©y . T- duy ®ã ®· chi phèi ®-êng lèi x©y dùng nÒn Kinh tÕ x· héi chñ nghÜa víi c¬ cÊu chØ cã hai thµnh phÇn ( quèc doanh vµ tËp thÓ ). T- t-ëng muèn xo¸ bá nÒn kinh tÕ t- nh©n vµ nÒn kinh tÕ c¸ thÓ , ®ång nhÊt víi môc tiªu ph-¬ng h-íng x©y dùng Chñ nghÜa x· héi . Tr-íc ®©y ng-êi ta th-êng xem nhÑ c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan cña thÞ tr-êng , coi thÞ tr-êng lµ vèn cã cña chñ nghÜa t- b¶n . Tõ ®ã dÉn ®Õn hËu 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 qu¶ lµ viÖc h¹ch to¸n kinh tÕ ë c¸c doanh nghiÖp mang tÝnh h×nh thøc , c¸c doanh nghiÖp thùc chÊt chØ lµ ng-êi s¶n xuÊt , gia c«ng cho nhµ n-íc chø kh«ng ph¶i mét c¬ së kinh doanh . Nh- vËy râ rµng doanh nghiÖp nhµ n-íc trong ®iÒu kiÖn ®ã rÊt xa l¹ víi m« h×nh doanh nghiÖp theo c¬ chÕ trªn thÞ tr-êng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ n-íc . Sù yÕu kÐm cña nÒn kinh tÕ chñ yÕu lµ lùc l-îng s¶n xuÊt , nãi chung c¸c nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ kinh tÕ cña ta tuy phong phó song chñ yÕu míi ë d¹ng tiÒm n¨ng . §Ó biÕn chóng thµnh hiÖn thùc vµ cã hiÖu qu¶ , cÇn ph¶i cã lùc l-îng vèn lín , kÜ thuËt c«ng nghÖ ®ång bé, hiÖn ®¹i , ®éi ngò c«ng nh©n , c¸n bé kÜ thuËt , c¸n bé qu¶n lÝ cã n¨ng lùc , ®ång thêi ph¶i cã tr×nh ®é tæ chøc vµ qu¶n lÝ thÝch hîp cña nhµ n-íc còng nh- cña doanh nghiÖp. Sù yÕu kÐm cña lùc l-îng s¶n xuÊt ë n-íc ta hiÖn nay biÓu hiÖn râ nhÊt lµ sù thÊp kÐm l¹c hËu cña kÕt cÊu h¹ tÇng cña toµn bé nÒn kinh tÕ , còng nh- mçi doanh nghiÖp . Tr×nh ®é kÕt cÊu h¹ tÇng vµ dÞch vô cña n-íc ta chØ ë d-íi møc trung b×nh so víi c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn . VÝ dô hÖ thèng giao th«ng liªn l¹c – cÇu nèi g¾n liÒn nÒn kinh tÕ n-íc ta víi thÞ tr-êng thÕ giíi ®Õn nay vÉn v« cïng thÊp kÐm vµ l¹c hËu , c¶ n-íc míi cã 3.2595 km ®-êng s¾t nh-ng chñ yÕu ®-êng khæ réng 1 mÐt : quèc lé cã 11 v¹n km th× 7% ®-êng tèt , 47% km ®-êng xÊu vµ rÊt xÊu , c¶ng biÓn vµ s©n bay thiÕu c¶ vÒ sè l-îng vµ chÊt l-îng. Nh÷ng c¬ së hiÖn nay vÉn ch-a ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ . NÒn kinh tÕ cña ta cßn béc lé nh÷ng yÕu kÐm ch-a cã tÝch luü néi bé , ch-a cã kh¶ n¨ng chi tr¶ sè nî ®Õn h¹n vµ qu¸ h¹n . Kh¶ n¨ng vay vèn n-íc ngoµi còng kh«ng ph¶i lµ thuËn lîi . Bëi lÏ ta cßn nî nhiÒu kh«ng cã kh¶ n¨ng chi tr¶ trong thêi gian nhÊt ®Þnh . MÆt kh¸c hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cßn qu¸ thÊp , l·i suÊt tiÒn vay cßn cao .Trong khi kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm vµ kinh nghiÖm kinh doanh cña doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr-êng thÕ giíi cßn qu¸ yÕu kÐm . Tr×nh ®é qu¶n lÝ vÜ m« ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung , ®èi víi doanh nghiÖp nãi riiªng nh×n chung cßn nhiÒu thiÕu sãt , hÖ thèng ph¸p luËt , chÝnh s¸ch qu¶n lÝ ch-a hoµn chØnh , phÇn lín c¸c v¨n b¶n ph¸p quy, d-íi luËt cã nhiÒu quy ®Þnh m©u thuÉn víi nhau , hÖ thèng toµ ¸n kinh tÕ ch-a tæ chøc kÞp thêi nh»m ®¶n b¶o nghiªm chØnh ph¸p luËt kinh tÕ . Trong ho¹t ®éng qu¶n lÝ nhµ n-íc, tÖ cöa quyÒn quan liªu , 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 thñ tôc hµnh chÝnh qu¸ phiÒn hµ ®èi víi doanh nghiÖp vµ c«ng d©n cßn kh¸ phæ biÕn . Trong qu¸ tr×nh chuyÓn c¬ chÕ qu¶n lÝ , nhiÒu v¨n b¶n qu¶n lÝ cò ®· lçi thêi, song ch-a ®-îc huû bá , nh÷ng v¨n b¶n míi cã nhiÒu s¬ hë , nh-ng kh«ng kÞp thêi söa ®æi nªn ®· bÞ lîi dông phôc vô lîi Ých th-íc m¾t , côc bé cña c¬ së , ngµnh , g©y nhiÒu tiªu cùc , v« hiÖu ho¸ nh÷ng quy ®Þnh míi ®óng ®¾n cña nhµ n-íc . Mét sè c«ng t¸c ®Æc biÖt quan träng vÒ qu¶n lÝ ®èi víi doanh nghiÖp nhqu¶n lÝ tµi chÝnh , kÕ to¸n , kiÓm to¸n , thanh tra , gi¸m s¸t thi hµnh ph¸p luËt ch-a chuyÓn biÕn kÞp thêi trong m«i tr-êng kinh doanh míi cã lóc bu«ng láng, nÕu nhµ n-íc kh«ng n¾m ®-îc thùc tr¹ng tµi chÝnh , hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp . Ng-îc l¹i cã lóc cã n¬i l¹i qu¸ nhiÒu thanh tra kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp mét c¸ch tuú tiÖn . Trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr-êng,§¶ng vµ nhµ n-íc chËm vµ kh«ng c-¬ng quyÕt trong viÖc c¶i c¸ch chÕ ®é së h÷u trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc . VÒ mÆt ph¸p lÝ , tµi s¶n , tiÒn vèn trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc thuéc së h÷u toµn d©n , nh-ng trªn thùc tÕ tÝnh chÊt toµn d©n cña së h÷u bÞ bµo mßn mét c¸ch nghiªm träng . Do c¸c h×nh thøc cô thÓ cña së h÷u toµn d©n vÒ mÆt kinh tÕ kh«ng ®-îc x¸c ®Þnh nªn hÇu hÕt nh÷ng ng-êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc thê ¬ vµ xa c¸ch víi së h÷u toµn d©n. §ã lµ nguyªn nh©n cña sù tham nhòng, thiÕu tr¸ch nhiÖm, thiÕu kØ c-¬ng vµ kØ luËt cña ng-êi lao ®éng, cña sù gi¶m sót vÒ n¨ng suÊt, chÊt l-îng, hiÖu qu¶, thiÕu minh b¹ch trong ph©n phèi thu nhËp ë c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc .§· cã thêi gian dµi , ViÖt Nam cã sai lÇm lµ trao cho ng-êi lao ®éng vµ §¹i héi c«ng nh©n viªn chøc nh÷ng thÈm quyÒn cña ng-êi chñ së h÷u . Tãm l¹i , c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc ë n-íc ta do yÕu tè lÞch sö ®Ó l¹i ®· vµ ®ang ®ãng gãp vai trß to lín gÇn nh- tuyÖt ®èi trong lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n , nh-ng l¹i ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ vµ ph¸t sinh nhiÒu tiªu cùc. Qu¸ tr×nh chuyÓn ®Êt n-íc sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ n-íc tÊt yÕu ph¶i ®æi míi c¨n b¶n doanh nghiÖp nhµ n-íc .§©y lµ m©u thuÉn lín , song b¾t buéc ph¶i kiªn quyÕt ®æi míi , ph¶i cã gi¶i ph¸p vµ b-íc ®i phï hîp víi tr×nh ®é thùc tÕ c¬ së . 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 3. TÝnh tÊt yÕu cña viÖc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc : VÊn ®Ò cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc ®-îc ®Æt ra tõ n¨m 1992 , nh-ng cho ®Õn nay tèc ®é cæ phÇn ho¸ diÔn ra rÊt chËm cã nhiÒu nguyªn nh©n ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ chËm . Tõ chñ tr-¬ng , chÝnh s¸ch , quan ®iÓm cho ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn triÓn khai ë c¸c doanh nghiÖp . Chóng ta kh¼ng ®Þnh r»ng : viÖc cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc lµ chñ tr-¬ng ®óng ®¾n cña §¶ng vµ nhµ n-íc nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®¬n vÞ kinh doanh hiÖu qu¶ h¬n phï hîp víi qu¸ tr×nh ®æi míi . Thùc hiÖn môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ ®Êt n-íc vµ c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh . HiÖn nay víi gÇn 6000 doanh nghiÖp nhµ n-íc n¾m gi÷ 88% tæng sè vèn cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ , nh-ng hiÖu qu¶ kinh doanh qu¸ thÊp , chØ cã kho¶ng 50% doanh nghiÖp kinh doanh cã l·i , trong ®ã thùc sù lµm ¨n cã l·i vµ l©u dµi chiÕm kho¶ng 30%, thùc tÕ doanh nghiÖp nhµ n-íc nép ng©n s¸ch chiÕm 80 – 85% tæng sè thu, nh-ng nÕu trõ khÊu hao c¬ b¶n vµ thuÕ gi¸n thu th× doanh nghiÖp nhµ n-íc chØ ®ãng trªn 30% ng©n s¸ch nhµ n-íc . §Æc biÖu nÕu tÝnh chi phÝ vµ tµi s¶n cè ®Þnh , ®Êt ®ai gi¸ theo thÞ tr-êng th× c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc hoµn toµn kh«ng t¹o ra ®-îc tÝch luü . Mét trong nh÷ng nhuyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nµy lµ tµi s¶n cè ®Þnh , ®Æc biÖt lµ m¸y mãc thiÕt bÞ ®· cò , l¹c hËu vÒ kÜ thuËt (so víi thÕ giíi l¹c hËu tõ 2 ®Õn 3 thÕ hÖ , cã ngµnh tõ 4 ®Õn 5 thÕ hÖ) . HiÖn nay cã ®Õn 54,3% doanh nghiÖp nhµ n-íc T¦ vµ 74% doanh nghiÖp nhµ n-íc ®Þa ph-¬ng s¶n suÊt ë tr×nh ®é thñ c«ng , quy m« doanh nghiÖp nhá vèn Ýt . Vèn ho¹t ®éng thùc tÕ chØ b»ng 80% vèn ghi trªn sæ s¸ch , riªng vèn huy ®éng chØ cßn 50% ®-îc huy ®éng vµ s¶n xuÊt kinh doanh cßn l¹i lµ c«ng nî khã ®ßi , tµi s¶n vËt t- mÊt , kÐm phÈm chÊt vµ lç ch-a ®-îc xö lÝ . Víi thùc tr¹ng trªn doanh nghiÖp hÇu nh- kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng vµ ®æi míi c«ng nghÖ còng nh- s¶n phÈm , ng©n s¸ch nhµ n-íc kh«ng cã kh¶ n¨ng cÊp vèn vµ bao cÊp doanh nghiÖp nh- tr-íc ®©y . Ng©n hµng cho vay còng ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn ®¶m v¶o nh- tµi s¶n thÕ chÊp , kh¶ n¨ng kinh doanh ®Ó tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng thu håi vèn . C¸c doanh nghiÖp ë trong t×nh tr¹ng luÈn quÈn , vèn kh«ng cã nhiÒu nh-ng còng kh«ng cã c¸ch nµo ®Ó huy ®éng . §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng khã kh¨n trªn, cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc ®-îc coi lµ gi¶i ph¸p lín nh»m t¹o ra m«i tr-êng ho¹t ®éng vèn dµi h¹n vµ l©u dµi cho ng-êi d©n ®Ó ®Çu t- chiÒu s©u, ®æi míi c«ng nghÖ vµ s¶n phÈm c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng trong n-íc vµ quèc tÕ t¹o ®µ søc bËt míi . 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÇn II Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc ë ViÖt Nam 1. Môc tiªu vµ tiÕn tr×nh NghÞ ®Þnh 44/19998/N§ - CP ngµy 29/6/1998 cña chÝnh phñ vÒ viÖc chuyÓn mét sè doanh nghiÖp nhµ n-íc thµnh c«ng ty cæ phÇn ®· nªu râ chuyÓn doanh nghiÖp thµnh c«ng ty cæ phÇn nh»m c¸c môc tiªu : 1. Huy ®éng vèn cña toµn x· héi, bao gåm c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ , tæ chøc x· héi trong n-íc vµ n-íc ngoµi ®Ó ®Çu t- ®æi míi c«ng nghÖ , t¹o thªm viÖc lµm ph¸t triÓn doanh nghiÖp , n©ng cao søc c¹nh tranh vµ thay ®æi c¬ cÊu doanh nghiÖp . 2.T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng-êi lao ®éng trong doanh nghiÖp cã cæ phÇn vµ nh÷ng ng-êi ®· gãp vèn lµm chñ thùc sù. Thay ®æi ph-¬ng thøc qu¶n lÝ t¹o ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶ , t¨ng c-êng ph¸t triÓn ®Êt n-íc, n©ng cao thu nhËp ng-êi lao ®éng gãp phÇn t¨ng c-êng nÒn kinh tÕ ®Êt n-íc . Qua nh÷ng v¨n b¶n c¬ b¶n ®ã cã thÓ kh¼ng ®Þnh c¸c môc tiªu cña cæ phÇn ho¸ ®· ®-îc x¸c ®Þnh mét c¸ch râ rµng vµ nhÊt qu¸n . Song ph¶i ch¨ng coi huy ®éng vèn ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp lµ môc tiªu hµng ®Çu n©ng cao vai trß lµm chñ thùc sù, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶ . Nh- vËy chñ tr-¬ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc lÇn ®Çu tiªn ®-îc nªu t¹i NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø hai Ban chÊp hµnh T¦ khãa VII (th¸ng 11/1991) ®-îc cô thÓ ho¸ trong NghÞ quyÕt cña Héi nghÞ §¹i biÓu toµn quèc gi÷a nhiÖm k× kho¸ VII (th¸ng 1/1991), NghÞ quyÕt 10/T¦ cña bé chÝnh trÞ ngµy 17/3/1995 : Th«ng b¸o cè 63/TB – T¦ ngµy 4/4/1997 Th«ng b¸o ý kiÕn cña Bé chÝnh trÞ . §Æc biÖt lµ khi cã NghÞ quyÕt §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII th× chñ tr-¬ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc ®-îc kh¼ng ®Þnh râ h¬n . ChÝnh phñ ®· triÓn khai thùc hiÖn tõng b-íc c¸c NghÞ quyÕt nãi trªn vµ chó ý ®iÒu chØnh c¸c chÝnh s¸ch trªn cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn cã thÓ chia lµm hai giai ®o¹n chÝnh + Giai ®oµn thÝ ®iÓm (1992 - 1995 ): 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Trong giai ®o¹n nµy Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr-ëng ( nay lµ Thñ t-íng ChÝnh phñ ) ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 202/CT ngµy 8/6/1992 vÒ thÝ ®iÓm chuyÓn mét sè doanh nghiÖp nhµ n-íc thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ ChØ thÞ sè 84 vÒ viÖc xóc tiÕn thùc hµnh thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc vµ c¸c gi¶i ph¸p ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc së h÷u ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc . Sau 4 n¨m thùc hiÖn, triÓn khai quyÕt ®Þnh sè 202/CT vµ ChØ thÞ sè 84 cña Thñ t-íng ChÝnh phñ (1992 - 1996) ®· chuyÓn ®-îc 5 doanh nghiÖp nhµ n-íc thµnh c«ng ty cæ phÇn lµ : 1. C«ng ty ®¹i lÝ liªn hiÖp vËn chuyÓn thuéc Bé giao th«ng vËn t¶i (n¨m 1993) 2. C«ng ty c¬ ®iÖn l¹nh thuéc Uû ban nh©n d©n TP Hå ChÝ Minh (1993 ) 3. XÝ nghiÖp giµy HiÖp An thuéc Bé c«ng nghiÖp (1994 ) 4. XÝ nghiÖp chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu thuéc Uû ban Nh©n d©n tØnh Long An (1995) 5. XÝ nghiÖp chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc thuéc Bé N«ng NghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n (1995) Trong sè 5 doanh nghiÖp nãi trªn th× cã 4 doanh nghiÖp thuéc ®Þa bµn TP Hå ChÝ Minh vµ 1 doanh nghiÖp thuéc ®Þa bµn tØnh Long An. + Giai ®o¹n më réng tõ n¨m 1996 ®Õn nay : Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ c¸c -u ®iÓm vµ tån t¹i trong giai ®o¹n triÓn khai thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc , ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 28/ CP ngµy 7/5/1996 vÒ chuyÓn mét sè doanh nghiÖp nhµ n-íc thµnh c«ng ty cæ phÇn . NghÞ ®Þnh ®· x¸c ®Þnh râ môc tiªu , ®èi t-îng thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ : quy ®Þnh cô thÓ nguyªn t¾c x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp , chÕ ®é -u ®·i cho ng-êi lao ®éng trong doanh nghiÖp nhµ n-íc vµ tæ chøc bé m¸y gióp Thñ t-íng ChÝnh phñ chØ ®¹o c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc . §ång thêi giao nhiÖm vô cho c¸c Bé , c¸c ®Þa ph-¬ng h-íng dÉn vµ tæ chøc thùc hiÖn . KÓ tõ khi NghÞ ®Þnh sè 28/CP ®-îc ban hµnh ®Õn th¸ng 9/1998 ®· cã 33 doanh nghiÖp chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn , nh- vËy tõ n¨m 1992 ®Õn nay ( 19/5/1999) c¶ n-íc ®· cã 170 doanh nghiÖp nhµ n-íc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ , gåm 155 doanh nghiÖp thuéc ®Þa ph-¬ng qu¶n lÝ vµ 15 doanh nghiÖp thuéc TCT 91. 3.Nh÷ng ®¸nh gi¸ chung : §¸nh gi¸ chung : Cã thÓ nãi hiÖu qu¶ cæ phÇn ho¸ tiÕp tôc ®-îc kh¼ng ®Þnh . Trong sè c¸c ®Þa ph-¬ng cã doanh nghiÖp nhµ n-íc cæ phÇn ho¸ , mét sè ®Þa ph-¬ng ®· tÝch cùc triÓn 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 khai c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ , trong ®ã Hµ Néi lµ ®Þa ph-¬ng tÝch cùc nhÊt hoµn thµnh kÕ ho¹ch cæ phÇn ho¸ 31 doanh nghiÖp nhµ n-íc theo kÕ ho¹ch cña ChÝnh phñ giao . Ban ®æi míi qu¶n lÝ doanh nghiÖp T¦ cho r»ng ®©y lµ thµnh phè triÓn khai c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ v÷ng ch¾c nhÊt , mét h×nh mÉu cho c«ng t¸c chØ ®¹o thùc hiÖn . Thµnh phè Hå ChÝ Minh míi hoµn thµnh 4 trªn tæng sè 20 doanh nghiÖp . ChÝnh phñ giao hao Tæng c«ng ty lµ TCT BCVT vµ TCT hµng h¶i mçi tæng C«ng ty cã mét doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ . Bªn c¹nh ®ã cã mét sè Bé triÓn khai rÊt chËm nhBé Th-¬ng m¹i . Bé Th-¬ng m¹i lµ bé cã danh s¸ch sè l-îng doanh nghiÖp nhµ n-íc mµ tuyÖt ®¹i ®a sè thuéc ®èi t-îng cæ phÇn ho¸ . ChÝnh phñ giao nhiÖm vô chuyÓn 7 doanh nghiÖp trong n¨m 1998 nh-ng chØ lµm ®-îc mét doanh nghiÖp . C¸c TCT thÐp, TCT cµ phª, L-¬ng thùc MiÒn B¾c ... ch-a chuyÓn ®-îc doanh nghiÖp nµo thµnh c«ng ty cæ phÇn . Còng theo ®¸nh gi¸ cña Ban §æi Míi Qu¶n LÝ Doanh NghiÖp T¦, c¸c doanh nghiÖp chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn ho¹t ®éng ®Òu cã hiÖu qu¶ . B×nh qu©n 16 c«ng ty cæ phÇn ®Çu tiªn ®· ho¹t ®éng ®-îc trªn mét n¨m vÒ vèn t¨ng 299 % so víi tr-íc khi cæ phÇn ho¸ . VÒ doanh thu t¨ng 237%. Lîi nhuËn sau thuÕ t¨ng 305 %/ n¨m . C¸c kho¶n nép ng©n s¸ch Nhµ n-íc t¨ng 260 % . Trong ®ã c«ng ty ®¹i lÝ liªn hiÖp vËn chuyÓn cã vèn t¨ng nhanh nhÊt, tr-íc cæ phÇn ho¸ lµ 6,2 tû ®ång nh-ng ®Õn cuèi n¨m 1998 vèn ®· t¨ng lªn 84 tû ®ång . Doanh thu tr-íc khi cæ phÇn ho¸ lµ 16,6 tû ®ång ®Õn cuèi n¨m 1998 doanh thu t¨ng lªn 180 tû ®ång. Sè lao ®éng thu nhËn thªm gÇn 300 ng-êi . TÝnh tõ giai ®o¹n ®Çu tiªn ®Õn nay , tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ ë ViÖt Nam cã thÓ ®-îc chia lµm 2 giai ®o¹n víi c¸c c¬ chÕ ®Æc thï vµ kÕt qu¶ kh¸c nhau Giai ®o¹n thÝ ®iÓm tõ 6/1992 ®Õn 4/1996. Trong giai ®o¹n nµy , 4 n¨m chØ cæ phÇn ho¸ ®-îc 5 doanh nghiÖp gåm 3 doanh nghiÖp T¦ vµ 2 doanh nghiÖp ®Þa ph-¬ng . Giai ®o¹n hai lµ giai ®o¹n ®Çu cña thêi k× më réng c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ tõ th¸ng 5/1996 ®Õn 5/1998. ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 28/CP , lÇn ®Çu tiªn quy ®Þnh mét c¸ch cã hÖ thèng tõ môc ®Ých yªu cÇu , ®èi t-îng ®Õn ph-¬ng thøc tiÕn hµnh , c¸c chÕ ®é víi doanh nghiÖp vµ ng-êi lao ®éng trong doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ . V× vËy tèc ®é cæ phÇn ho¸ ®· t¨ng nhanh h¬n . Trong hai n¨m ®· cæ phÇn ho¸ ®-îc 25 doanh nghiÖp , b»ng 5 lÇn giai ®o¹n thÝ ®iÓm . DiÖn cæ phÇn ho¸ còng réng h¬n : 3 bé vµ 9 tØnh thµnh phè cã doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ . Quy m« doanh nghiÖp còng 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 lín h¬n , cã doanh nghiÖp vèn trªn 120 tû ®ång , 5 doanh nghiÖp cã vèn trªn 10 tû ®ång . Giai ®o¹n ba tõ th¸ng 7/1998 ®Õn nay , nh»m ®Èy nhanh cæ phÇn ho¸ , rót kinh nghiÖm tõ giai ®o¹n ®Çu cæ phÇn ho¸ , ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 44/CP ngµy 29/6/1998 vÒ vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc thay thÕ cho c¸c nghÞ ®Þnh tr-íc ®©y . NghÞ ®Þnh nµy ®· x¸c ®Þnh râ vµ gi¶m thiÓu danh môc ngµnh nghÒ Nhµ n-íc cÇn gi÷ 100% vèn , Nhµ n-íc n¾m gi÷ cæ phÇn ®Æc biÖt , cæ phÇn chi phèi , kh«ng h¹n chÕ quy m« doanh nghiÖp . Do ®ã chØ trong 6 th¸ng ®Õn 31/12/1998 ®· cæ phÇn ho¸ ®-îc sè doanh nghiÖp gÊp hai giai ®o¹n tr-íc ®©y. Tõ ngµy 1/1/1999 ®Õn 19/3/1999 , tøc lµ ch-a ®Çy mét quý , trong c¶ n-íc cã 30 doanh nghiÖp nhµ n-íc ®-îc cp , tèc ®é nhanh nhÊt tõ tr-íc ®Õn nay . Theo kÕ ho¹ch , n¨m 1999 c¶ n-íc ph¶i cæ phÇn ho¸ Ýt nhÊt 400 doanh nghiÖp nhµ n-íc . §Ó thùc hiÖn ®-îc môc tiªu trªn kh«ng ph¶i dÔ dµng . Tr-íc hÕt , nguyªn nh©n lµ v× ph-¬ng thøc cæ phÇn ho¸ tuy ®· ®-îc c¶i tiÕn nh-ng vÉn cßn phøc t¹p . Theo «ng NguyÔn §øc TÆng Vô tr-ëng Vô Tæng hîp Tæng côc QLVVTSNNTND, viÖc x©y dùng cæ phÇn ho¸ tèn nhiÒu thêi gian c«ng søc mµ còng chØ lµ h×nh thøc vµ Ýt t¸c dông . ViÖc ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp còng cÇn ®-îc c¶i tiÕn , vÊn ®Ò c«ng khai viÖc b¸n cæ phÇn ch-a réng r·i nªn ch-a thu hót ®-îc ®«ng ®¶o nhµ ®Çu t- . Trong sè doanh nghiÖp ®· cæ phÇn ho¸ võa qua cã kho¶ng 40% sè doanh nghiÖp kh«ng cã cæ phÇn ngoµi x· héi tham gia . H¬n n÷a , h×nh thøc cæ phÇn ho¸ trong thêi gian võa qua chñ yÕu lµ b¸n phÇn vèn nhµ n-íc nªn ch-a cã t¸c ®éng trong viÖc ®æi míi c«ng nghÖ , thiÕt bÞ , më réng quy m« kinh doanh cña doanh nghiÖp . V× thÕ viÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n míi vÒ cæ phÇn ho¸ tíi ®©y trong th¸ng 4/99 cña chÝnh phñ sÏ lµ c¬ së ph¸p lÝ quan träng cho viÖc hoµn thµnh chØ tiªu cæ phÇn ho¸ 400 doanh nghiÖp. C¸c v¨n b¶n dù kiÕn ®-îc chÝnh phñ ban hµnh bao gåm quyÕt ®Þnh thµnh lËp Quü hç trî cæ phÇn ho¸ , Quy chÕ b¸n cæ phÇn cho nhµ n-íc ngoµi , nghÞ ®Þnh vÒ giao , b¸n kho¸n cho thuª doanh nghiÖp nhµ n-íc . Víi c¸c v¨n b¶n chuÈn bÞ nµy , c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc ë ViÖt Nam sÏ chuyÓn sang mét giai ®o¹n míi . §©y cã thÓ coi lµ giai ®o¹n thø t- cña tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ ë ViÖt Nam . §èi t-îng doanh nghiÖp nhµ n-íc ®-îc cæ phÇn ho¸ lÇn nµy cã quy m« lín h¬n vµ diÖn cæ phÇn ho¸ lµ hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ , chØ trõ mét sè doanh 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc an ninh quèc phßng , c«ng Ých , c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng th-¬ng m¹i miÒn nói . Ngoµi Quü hç trî s¾p xÕp vµ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc, quy chÕ b¸n cæ phÇn cho nhµ ®Çu t- n-íc ngoµi sÏ t¹o ®éng lùc m¹nh mÏ h¬n cho tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ . Víi quy chÕ nµy sù tham gia cña c¸c nhµ ®Çu t- n-íc ngoµi sÏ më ®-êng ra thÞ tr-êng míi cho c¸c doanh nghiÖp ®-îc cæ phÇn ho¸ , thªm nguån vèn ®Çu t- , theo ®ã cã thÓ thªm ph-¬ng thøc qu¶n lÝ míi cho c¸c doanh nghiÖp nµy . LiÖu c¸c nhµ ®Çu t- n-íc ngoµi cã h-ëng øng kh«ng ? Cã mét ®iÒu ch¾c ch¾n lµ c¸c nhµ ®Çu t- n-íc ngoµi sÏ h-ëng øng tuy nhiªn sÏ kh«ng thÓ tho¶ m·n toµn bé nh÷ng ®ßi hái cña hä . LÝ do lµ hiÖn ChÝnh phñ chØ ®-îc phÐp quy ®Þnh ng-êi ngoµi ®-îc mua sè cæ phiÕu tèi ®a b»ng 30 % vèn ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ . Sè vèn nµy cã thÓ ch-a tho¶ m·n kh¶ n¨ng tham gia cña c¸c nhµ ®Çu t- . HiÖn nay ®· cã 4 doanh nghiÖp b¸n cæ phÇn cho nhµ ®Çu tn-íc ngoµi lµ C«ng ty ®å hép H¹ Long , C«ng ty may Ninh B×nh , C«ng ty chÕ biÕn h¹t ®iÒu Long An vµ C«ng ty cæ phÇn c¬ ®iÖn l¹nh ( chuyÓn vèn vay thµnh vèn cæ phÇn ). 4. Nh÷ng kÕt qu¶ ®· thu ®-îc ë mét sè c«ng ty sau khi cæ phÇn ho¸ Sau khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ , hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu lµm ¨n cã hiÖu qu¶ nh- : Bé x©y dùng ®Õn nay míi cã mét bé phËn doanh nghiÖp nhµ n-íc lµ ph©n x-ëng G¹ch cÇu x©y B cña C«ng ty gèm x©y dùng an Hoµ thuéc Tæng c«ng ty thuû tinh & gèm x©y dùng chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn CÇu x©y tõ ngµy 1/5/1998. Tuy vËy , tõ ngµy b¾t ®Çu triÓn khai cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp th× tõ t×nh h×nh s¶n xuÊt – kinh doanh cã b-íc tiÕn bé ®¸ng kÓ , cô thÓ 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ 1. Vèn chñ së h÷u Trong ®ã : - Vèn nhµ n-íc - Vèn cæ ®«ng kh¸c - Vèn vay vµ c¸c kho¶n 2. Doanh thu thùc hiÖn 3. Lîi nhuËn thùc hiÖn 4. Tû xuÊt lîi nhuËn trªn vèn së h÷u 5. ThuÕ ph¶i nép vµo NSNN 6. Tæng sè lao ®éng lµm viÖc t¹i doanh nghiÖp 7. Thu nhËp cña ng-êi lao ®éng 8. Thu nhËp cæ tøc Trong ®ã : - Nhµ n-íc - Cæ ®«ng kh¸c vµ tÝch luü c«ng ty §¬n vÞ tÝnh N¨m 1997 TriÖu ®ång TriÖu ®ång TriÖu ®ång % TriÖu ®ång Ng-êi 1000 ®/ th¸ng triÖu ®ång triÖu ®ång triÖu ®ång 5900 N¨m 1998 Tõ 1/1 – Tõ 1/5 – 30/4 31/12 5900 5900 346 346 5554 5554 0 4000 1900 5858 2088 4562 520 8.8 260 4.4 780 13.2 240 90 182 125 125 127 550 670 700 130 32.5 227.5 97.5 682.5 Tuy tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ míi triÓn khai trong thêi gian ng¾n , nh-ng t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña Ph©n x-ëng g¹ch CÇu x©y B ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ , cô thÓ c¸c chØ tiªu n¨m 1998 so víi n¨m 1997 t¨ng ®Òu h¬n : doanh thu t¨ng 13,52 % , lîi nhuËn t¨ng 100% , tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn chñ së h÷u t¨ng 17,62% , sè lao ®éng lµm viÖc t¨ng 1,6% , thuÕ ph¶i nép ng©n s¸ch nhµ n-íc t¨ng 13,33%. Thu nhËp b×nh qu©n cña ng-êi lao ®éng t¨ng 6,15%. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tãm l¹i c¸c doanh nghiÖp ®· chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn ®Òu cho thÊy hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh t¨ng lªn râ rÖt . Nhê hiÖu qu¶ ®-îc n©ng cao nªn t¨ng thªm ®-îc viÖc lµm , t¨ng thªm thu nhËp cho cæ ®«ng ( trong ®ã cã cæ ®«ng nhµ n-íc vµ ng-êi lao ®éng ) võa ®-îc cæ tøc ë møc cao , võa t¨ng gi¸ trÞ vèn gãp t¹i c«ng ty . Nhµ n-íc ngoµi viÖc ®-îc t¨ng tr-ëng vèn gãp , ®-îc chia cæ tøc , c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch nhµ n-íc còng t¨ng nhanh. Tuy nhiªn so víi môc tiªu chuyÓn 150 doanh nghiÖp nhµ n-íc thµnh c«ng cæ phÇn n¨m 1998 vµ so víi sè l-îng c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc kh«ng thuéc diÖn nhµ n-íc gi÷ 100% vèn th× qu¸ chËm vµ kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c ngµnh , gi÷a c¸c ®Þa ph-¬ng , c¸c tæng c«ng ty nhµ n-íc . Cho ®Õn nay cßn 5 bé , 35 tØnh , thµnh phè vµ 11 tæng c«ng ty do Thñ t-íng ChÝnh phñ thµnh lËp ch-a triÓn khai cæ phÇn ho¸ mét doanh nghiÖp nhµ n-íc nµo . T×nh h×nh trªn do c¸c nguyªn nh©n sau : 1. C¬ chÕ chÝnh s¸ch cæ phÇn ho¸ chËm ®-îc ban hµnh ®ång bé thiÕu cô thÓ , quy tr×nh x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp qu¸ phøc t¹p cßn nhiÒu mÆt ch-a phï hîp . 2. Tr-íc yªu cÇu míi , c¸c doanh nghiÖp ®Òu bì ngì , lóng tóng nh-ng phÇn lín c¸n bé trong ban chØ ®¹o c«ng t¸c nµy kiªm nhiÖm nªn Ýt cã ®iÒu kiÖn ®Ó th-êng xuyªn ®«n ®èc, h-íng dÉn , th¸o gì kÞp thêi cho doanh nghiÖp. 3. Mét sè bé vµ ®Þa ph-¬ng , TCT nhµ n-íc ch-a nhËn thøc ®-îc ®Çy ®ñ ý nghÜa , chñ tr-¬ng cæ phÇn ho¸ mét bé phËn doanh nghiÖp nhµ n-íc lµ nh»m huy ®éng vèn toµn x· héi ®Ó t¹o thªm c¬ cÊu doanh nghiÖp nhµ n-íc ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng-êi lao ®éng trong doanh nghiÖp cã cæ phÇn vµ nh÷ng ng-êi gãp vèn ®-îc lµm chñ thùc sô , thay ®æi ph-¬ng thøc qu¶n lÝ , t¹o ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶ , t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch nhµ n-íc , n©ng cao thu nhËp ng-êi lao déng vµ gãp phÇn t¨ng tr-ëng toµn nÒn kinh tÕ quèc d©n . 4. C«ng t¸c tuyªn truyÒn , gi¸o dôc ch-a ®-îc ®Èy m¹nh . ViÖc thùc hiÖn c«ng khai tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nhµ n-íc ch-a thµnh nÒ nÕp th-êng xuyªn . C¸c th«ng tin vÒ kÕt qu¶ cña nh÷ng doanh nghiÖp nhµ n-íc ®· ®-îc cæ phÇn ho¸ ch-a ®-îc phæ biÕn s©u réng trong nh©n vµ ng-êi lao ®éng . 5. M«i tr-êng kinh tÕ ch-a thùc sù b×nh ®¼ng , ch-a ®-îc t¹o mÆt b»ng thèng nhÊt vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng c¹nh tranh ph¸t triÓn . 6. ThÞ tr-êng vèn ch-a ph¸t triÓn , ch-a cã thÞ tr-êng chøng kho¸n nªn ch-a cã ph-¬ng thøc thÝch hîp ®Ó giao dÞch cæ phiÕu vµ tõ ®ã ch-a t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc cæ phÇn ho¸. 20