Tài liệu Công tác tổ chức kế toán lao động tiền lương và các khoản tính theo lương tại công ty thực phẩm miền

Môc Lôc Lêi nãi ®Çu.................................................................................................3 PhÇn I. lý luËn c¬ b¶n, ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tiÒn l¬ng..................................................5 Ch¬ng I: Lý luËn c¬ b¶n vÒ tæ chøc tiÒn l¬ng..................5 I. TiÒn l¬ng vµ b¶n chÊt cña tiÒn l¬ng.......................................5 1. C¸c quan ®iÓm vÒ tiÒn l¬ng.....................................................................5 2. Vai trß, chøc n¨ng cña tiÒn l¬ng.............................................................7 3. C¸c nguyªn t¾c tr¶ l¬ng..........................................................................9 II. C¸c h×nh thøc tiÒn l¬ng, quü tiÒn l¬ng, Quü BHXH, BHYT, KPC§ ..........................................................................................10 1. C¸c h×nh thøc tiÒn l¬ng.........................................................................10 2. Quü tiÒn l¬ng.........................................................................................12 3. C¸c qòy vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng....................................................13 Ch¬ng II: Tæ chøc h¹ch to¸n tiÒn l¬ng trong c«ng ty..............................................................16 I. Thñ tôc tiÒn l¬ng trong c«ng ty...........................................16 II. Tµi kho¶n sö dông...........................................................................17 1. Tµi kho¶n 334........................................................................................17 2. Tµi kho¶n 338, Ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c.................................................18 III. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n.................................................................20 1. H¹ch to¸n chi tiÒn l¬ng:.......................................................................20 2. H¹ch to¸n tæng hîp tiÒn l¬ng................................................................21 IV. Tæ chøc hÖ thèng sæ s¸ch ®Ó h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng trong c«ng ty...................27 1. H×nh thøc nhËt ký chung.......................................................................27 2. H×nh thøc nhËt ký sæ c¸i.......................................................................27 3. H×nh thøc nhËt ký chøng tõ..................................................................28 PhÇn II: Thùc tr¹ng tæ chøc kÕ to¸n tiÒn l¬ng t¹i c«ng ty thùc phÈm miÒn b¾c......................30 I. T×nh h×nh vµ ®Æc ®iÓm......................................................................30 1. LÞch sö ph¸t triÓn cña C«ng ty...............................................................30 1 2. NhiÖm vô cña c«ng ty. ..........................................................................33 3. Bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty:.................................................................34 4. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y c«ng ty...........................................................34 4. Quy tr×nh s¶n xuÊt ...............................................................................37 Qña m¬ t¬i.................................................................................................38 Röa s¹ch....................................................................................................38 Ng©m cån..................................................................................................38 DÞch qu¶....................................................................................................38 §êng kÝnh tr¾ng cån tinh chÕ....................................................................38 Pha chÕ rîu...............................................................................................38 Níc mÒm axit ciric.....................................................................................38 Tµng tr÷.....................................................................................................38 Läc trong...................................................................................................38 §ãng chai..................................................................................................38 KCS 38 NhËp kho thµnh phÈm...............................................................................38 II. C«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l¬ng, tiÒn thëng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i C«ng ty thùc phÈm miÒn b¾c. 38 1. C¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng vµ chÕ ®é tiÒn l¬ng t¹i c«ng ty thùc phÈm miÒn b¾c.......................................................................................................38 2. H¹ch to¸n chi tiÕt.................................................................................47 3. H¹ch to¸n tæng hîp..............................................................................57 III. Thùc tr¹ng tæ chøc h¹ch to¸n c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i c«ng ty thùc phÈm miÒn b¾c....................60 1. Tæ chøc h¹ch to¸n khi tÝnh c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng..........................60 GiÊy chøng nhËn nghØ èm hëng BHXH....................................61 2. H¹ch to¸n tæng hîp...............................................................................63 PhÇn III: Mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc ho¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i c«ng ty thùc phÈm miÒn b¾c..............................64 I. C¸ch ®Æt vÊn ®Ò.................................................................................64 1. VÒ m« h×nh qu¶n lý ho¹ch to¸n............................................................65 2. Ph¬ng ph¸p ho¹ch to¸n........................................................................65 3. VÒ tÝnh chÊt lao ®éng............................................................................66 2 4. VÒ h×nh thøc tr¶ l¬ng............................................................................66 5. Sö dông hîp lý chÝnh s¸ch l¬ng, thëng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng ®èi víi ngêi lao ®éng.................................................................................67 II. Mét sè ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l¬ng ë C«ng ty thùc phÈm miÒn b¾c........................68 1. TrÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp theo kÕ ho¹ch.........................................68 2. Ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ BHXH.................................................................69 3. Hoµn thiÖn ph¬ng ph¸p ph©n bæ vµ c¸ch ghi chÐp ph©n bæ l¬ng vµ c¸ch ghi chÕp ph©n bæ l¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cho tõng s¶n phÈm cña C«ng ty C«ng ty thùc phÈm miÒn b¾c...........................................69 4. Sö dông quü khen thëng, quü phóc lîi ®óng qui ®Þnh, ®óng môc ®Ých. 70 KÕt luËn 71 Lêi nãi ®Çu Trong m«i trêng c¹nh tranh gay g¾t cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Ó ®îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cao lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp cã c¸c biÖm ph¸p qu¶n lý phï hîp víi sù biÕn ®æi cña thÞ trêng còng nh t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh nghiÖp. ViÖc ®¶m b¶o lîi Ých cña ngêi lao ®éng lµ mét c¬ b¶n trùc tiÕp khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng ®em hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh nç lùc phÊn ®Êu sµng t¹o trong s¶n xuÊt. Mét trong nh÷ng c«ng cô hiÖu qu¶ nhÊt nh»m ®¹t tíi môc tiªu lµ chÕ ®é tiÒn l¬ng cho ngêi lao ®oäng. Khi tiÒn l¬ng thùc sù ph¸t huy ®îc t¸c dông cña nã tøc lµ c¸c h×nh thøc tiÒn l¬ng ®îc ¸p dông hîp lý nhÊt s¸t víi t×nh h×nh thùc tÕ cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊ kinh doanh, ®óng víi sù cèng hiÕn cña ngêi lao ®éng, c«ng b»ng vµ hîp lý gi÷a nh÷ng ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp cã nh vËy tiÒn l¬ng míi thùc sù trë thµnh ®ßn bÈy kinh tÕ kÝch thÝch cho ngêi lao ®éng s¶n xuÊt ph¸t triÓn – ViÖc tr¶ l¬ng theo lao ®éng lµ tÊt yÕu kh¸ch quan nhng viÖc lùa chän h×nh thøc tr¶ l¬ng nµo cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt, lµm cho ngêi lao ®éng lu«n quan t©m ®Õn kÕt qu¶ lao ®éng cña m×nh, quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh chung cña toµn doanh nghiÖp, lµ vÊn ®Ò cÇn ®îc quan t©m, viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l¬ng còng lµ vÊn ®Ò quan träng ®Æt ra ®èi víi mäi doanh nghiÖp. 3 NhËn thøc ®îc ®iÒu ®ã trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty thùc phÈm miÒn b¾c. §îc tiÕp cËn víi c«ng t¸c kÕ to¸n em ®· chän ®Ò tµi “c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n lao ®éng tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n tÝnh theo l¬ng t¹i c«ng ty thùc phÈm miÒn b¾c” lµm ®Ò tµi cho b¸o c¸o thùc tËp cña m×nh. 4 PhÇn I. lý luËn c¬ b¶n, ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tiÒn l¬ng Ch¬ng I: Lý luËn c¬ b¶n vÒ tæ chøc tiÒn l¬ng I. TiÒn l¬ng vµ b¶n chÊt cña tiÒn l¬ng. 1. C¸c quan ®iÓm vÒ tiÒn l¬ng. Khi ph©n tÝch vÒ nÒn kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa n¬i mµ c¸c quan hÖ thÞ trêng thèng trÞ mäi quan hÖ kinh tÕ, x· héi kh¸c (M¸c viÕt “TiÓu c«ng nghiÖp kh«ng ph¶i gi¸ trÞ hay gi¸ c¸c c¶ lao ®éng mµ chØ lµ mét h×nh thøc c¸i trong cña gi¸ trÞ hay gi¸ c¶ søc lao ®éng” TiÒn l¬ng ph¶n ¸nh quan hÖ kinh tÕ, x· héi kh¸c nhau. TiÒn l¬ng, tríc hÕt lµ sè tiÒn mµ ngêi sö dông lao ®éng (mua søc lao ®éng) tr¶ cho ngêi lao ®éng (ngêi b¸n søc lao ®éng). §ã lµ quan hÖ kinh tÕ cña tiÒn l¬ng. MËt kh¸c, do tÝnh chÊt ®Æc ®iÓm cña lo¹i hµng ho¸ sc lao ®éng mµ tiÒn l¬ng kh«ng thuÇn tuý lµ vÊn ®Ò kinh tÕ mµ cßn lµ vÊn ®Ò x· héi rÊt quan träng liªn quan ®Õn ®êi sèng vµ trËt tù x· héi. §ã lµ quan hÖ x· héi… Trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, tiÒn l¬ng ®îc hiÓu mét c¸ch thèng nhÊt sau “vÒ thùc chÊt, tiÒn l¬ng díi chñ nghÜa x· héi lµ mét phÇn thu nhËp quèc d©n, biÓu hiÖn díi h×nh thøc tiÒn tÖ ®îc nhµ níc ph©n phèi cã kÕ ho¹ch cho c«ng nh©n, viªn chøc phï hîp víi sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng cña mçi ngêi ®· cèng hiÕn. TiÒn l¬ng ph¶n ¸nh sù tr¶ c«ng cho c«ng nh©n viªn chøc dùa vµo nguyªn t¾c ph©n phèi thu lao ®éng nh»m t¸i s¶n xuÊt lao ®éng. Nãi chung, kh¸i niÖm vÒ tiÒn l¬ng hoµn toµn nhÊt trÝ víi quan hÖ s¶n xuÊt vµ c¬ chÕ ph©n phèi cña nÒn kinh tÕ hÕ ho¹ch ho¸ tËp trung x· héi c¬ chÕ thÞ trêng buéc chóng ta ph¶i cã nh÷ng thay ®æi trong nhËn thøc, v× vËy quan niÖm vÒ tiÒn l¬ng còng ph¶i ®îc ®æi míi vÒ c¬ b¶n “ tiÒn l¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ søc lao ®éng, lµ gi¸ c¶ cña yÕu tè søc lao ®éng mµ ngêi sö dông (nhµ níc, chñ doanh nghiÖp) ph¶i tr¶ cho ngêi cung øng lao ®éng, tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c cung, cÇu, gi¸ c¶ cña thÞ trêng vµ ph¸p luËt hiÖn hµnh cña nhµ níc”trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nhÊt lµ trong ho¹t ®éng kinh doanh ®èi víi c¸c chñ doanh nghiÖp, tiÒn l¬ng lµ mét phÇn chi phÝ cÊu thµnh chi phÝ s¶n xuÊt – 5 kinh doanh. V× vËy tiÒn l¬ng lu«n ®îc tÝnh to¸n vµ qu¶n lý chÆt chÏ. §èi víi ngêi lao ®éng, tiÒn l¬ng lµ thu nhËp tõ qu¸ tr×nh lao ®éng cña hä. PhÊn ®Êu n©ng cao møc l¬ng lµ môc ®Ých cña hÇu hÕt ngêi lao ®éng môc ®Ých nµy t¹o ®éng lùc ®Ó ngêi lao ®éng ph¸t triÓn tr×nh ®é, vµ kh¶ n¨ng lao ®éng cña m×nh. MÆt kh¸c tiÒn l¬ng cßn ph¶n ¸nh quan hÖ ph©n phèi s¶n phÈm gi÷a toµn x· héi. Møc tiÒn l¬ng, sù vËn ®éng cña tiÒn l¬ng ®îc quyÕt ®Þnh bëi c¸c quy luËt kinh tÕ, cã c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh møc tiÒn l¬ng chñ yÕu dùa trªn tr×nh ®é phat triÓn cña s¶n xuÊt x· héi chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng cña doanh nghiÖp, dùa trªn yªu cÇu cÇn ph¸t triÓn toµn diÖn cña ngêi lao ®éng vµ giíi h¹n t¨ng tiÒn l¬ng. TiÒn l¬ng – tiÒn c«ng cÇn ph¶i x¸c ®Þnh trªn c¬ së tÝnh ®óng, tÝnh d gi¸ trÞ søc lao ®éng dùa trªn hao phÝ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ lao ®éng. §ã lµ gi¸ trÞ c¸c yÕu tè ®¶m b¶o qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng tho¶ m·n nhu cÇu tèi thiÓu cña cuéc sèng vµ c¸c nhu cÇu kh¸c. Trong ®iÒu kiÖn võa mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn nh ë níc ta hiÖn nay ph¹m trï tiÒn l¬ng ®îc thÓ hiÖn cô thÓ trong tõng thµnh phÇn vµ khu vùc kinh tÕ. Trong thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc vµ khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp (khu vùc lao ®éng ®îc nhµ níc tr¶ l¬ng, c¸c c¬ quan tæ chøc cña nhµ níc tr¶ cho ngêi lao ®éng theo c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch nhµ níc vµ ®îc thÓ hiÖn trong hÖ thèng thang l¬ng b¶ng l¬ng do nhµ níc quy ®Þnh. Trong c¸c thµnh phÇn khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh, tiÒn l¬ng chÞu sù t¸c ®éng, chi phèi lín cña thÞ trêng lao ®éng tiÒn l¬ng trong khu vùc nµy dï vÉn n»m trong khu«n khæ luËt ph¸p vµ theo híng chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ, nhng lµ nh÷ng giao dÞch trùc tiÕp gi÷a chñ vµ thuª, nhng “m¸c nãi”cô thÓ gi÷a mét bªn lµm thuª vµ mét bªn ®i thuª. Nh÷ng hîp ®ång lao ®éng nµy cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ph¬ng thøc tr¶ c«ng. Tæ chøc hîp lý tiÒn l¬ng cã mét vai trß quan träng trong viÖc n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng, t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ. §©y chÝnh lµ ®éng lùc thóc ®Èy tõng c¸ nh©n lao ®éng hµng ho¸ lµm viÖc, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. Nhµ níc c¨n cø vµo t×nh h×nh kinh tÕ x· héi gi¸ c¶ thu nhËp qu«c d©n ®Ó quy ®Þnh møc l¬ng t¬ng ®èi thiÕu cho tõng khu vùc, tõng vïng, c¸c doanh nghiÖp kh«ng ®îc ttr¶ l¬ng víi møc l¬ng thÊp h¬n møc l¬ng tèi thiÓu, quy ®Þnh nh»m ®¶m b¶o cho ngêi lao ®éng cã thÓ t¸i s¶n suÊt lao ®éng. Ngoµi b¶n chÊt kinh tÕ, tiÒn l¬ng cßn mang tÝnh x· héi v× nã g¾n liÒn víi ngêi lao ®éng vµ cuéc sèng cña hä. Søc lao ®éng cña con ngêi kh«ng gièng 6 nh c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c mµ lµ tæng thÓ cña c¸c mèi quan hÖ v× vËy khi tiÕn hµnh c«ng t¸c x©y dùng vµ c¸c chi tr¶ l¬ng trong doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng chØ tÝnh vÒ mÆt kinh tÕ x· héi mµ cßn ph¶i ®Ò cËp vµ tÝnh to¸n ®ñ c¶ vÒ mÆt x· héi cña tiÒn l¬ng. 2. Vai trß, chøc n¨ng cña tiÒn l¬ng. * Vai trß cña tiÒn l¬ng: Trong nÒn kinh tÕ quèc d©n th× tiÒn l¬ng ®îc coi lµ ®ßn bÈy kinh tÕ quan träng mµ kh«ng cã mét quèc gia nµo lµ kh«ng quan t©m tíi vµ nã còng lµ mét céng cô qu¶n lý ë ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, Mét ®éng lùc thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn. Trong ph¹m vi doanh nghiÖp, tiÒn l¬ng cã vai trß quan träng viÖc kÝch thÝch lao ®éng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng tr¸ch nhiÖm cña ngêi lao ®éng víi qu¸ tr×nh s¶n suÊt vµ t¸i s¶n suÊt ®ång thêi tiÒn l¬ng phï hîp víi ®ãng gãp cña ngêi lao ®éng sÏ ®em l¹i liÒm l¹c quan tin tëng vµo doanh nghiÖp. TiÒn l¬ng lµ thu nhËp chñ yÕu cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, lµ yÕu tè ®Ó ®¶m b¶o t¸i s¶n suÊt søc lao ®éng, n©ng cao ®êi sèng ngêi lao ®éng mét bé phËn ®Æc biÖt cña lùc lîng s¶n xuÊt x· héi. V× vËy tiÒn l¬ng ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn lùc lîng lao ®éng. Ngêi lao ®éng dïng tiÒn l¬ng ®Ó trang tr¶i c¸c chi phÝ trong gia ®×nh, ngoµi gia cßn dïng ®Ó tÝch luü, nhng tríc hÕt tiÒn l¬ng ph¶i ®¶m b¶o nhu cÇu sinh ho¹t tèi thiÓu hang ngµy cña ngêi lao ®éng. Cã thÓ nãi ®©y lµ t¸c ®éng quan träng nhÊt, trùc tiÕp nhÊt cña tiÒn l¬ng. V× do ®ã, chøc n¨ng kinh tÕ quan träng nhÊt cña tiÒn l¬ng lµ ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt lao ®éng. TiÒn l¬ng phï hîp víi hao phÝ lao ®éng mµ ngêi lao ®éng ®· bá ra, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt sÏ g¾n bã hä víi c«ng viÖc vµ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao h¬n. §îc nhËn tiÒn l¬ng phï hîp víi søc lao ®éng m×nh bá ra ngêi lao ®éng tù c¶m thÊy m×nh ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao båi dìng tr×nh ®é mäi mÆt. TiÒn l¬ng cßn cã vai trß ®iÒu phèi lao ®éng. Víi tiÒn l¬ng tho¶ ®¸ng ngêi lao ®éng trÝ nguyÖn nhËn c«ng viÖc m×nh ®îc giao dï ë ®©u hay bÊt cø c«ng viÖc nµo. B¶o ®¶m vai trß qu¶n lý lao ®éng cña tiÒn l¬ng doanh nghiÖp sö dông c«ng cô tiÒn l¬ng kh«ng chØ cã môc ®Ých t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho ngêi lao ®éng mµ cong cã môc ®Ých sö dông lao ®éng th«ng qua tiÒn l¬ng ngêi sö dông lao ®éng th dçi kiÓm tra gi¸m s¸t ngêi lao ®éng lµm viÖc theo môc tiªu cña m×nh, ®¶m b¶o tiÒn l¬ng chi ra ph¶i ®em l¹i hiÖu qu¶ râ rÖt. HiÖu qu¶ cña tiÒn l¬ng kh«ng chØ theo hµng th¸ng mµ cßn ®îc tÝnh theo tõng ngµy, tõng giê 7 cña toµn doang nghiÖp. §Ó cho tiÒn l¬ng thùc sù lµ ®ßn b¶y kinh tÕ quan träng ph¸t huy tÝch cùc vÒ mäi mÆt kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸, x· héi ®ang lµ vÊn ®Ò khã kh¨n ®ßi hái c¸c nghiÖp ph¶i lùa chän ®óng h×nh thøc tr¶ l¬ng cho phï hîp víi nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cho doang nghiÖp m×nh phï hîp víi quy ®Þnh lµ tr¶ l¬ng theo ®óng gi¸ trÞ søc lao ®éng ®· hao phÝ. * Chøc n¨ng cña tiÒn l¬ng. Qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn béi íc tr¶ c«ng cho ngêi lao ®éng th«ng qua tiÒn l¬ng. B¶n chÊt cña t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng, nghÜa lµ sè tiÒn l¬ng nhËn ®ù¬c ngêi lao ®éng chØ ®Ó ®ñ sèng mµ cßn ®ñ ®Ó n©ng cao tr×nh ®é vÒ mäi mÆt cho b¶n th©n vµ cã mét phÇn ®Ó tÝch luü. + Chøc n¨ng kÝch thÝch ngêi lao ®éng: TiÒn l¬ng ®¶m b¶o vµ gãp phÇn t¸c ®éng ®Ó t¹o c¬ cÊu lao ®éng hîp lý, trong toµn bé nÒn kinh tÕ, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ngµnh vµ l·nh thæ. Khi ngêi lao ®éng ®îc tr¶ c«ng xøng ®¸ng sÏ t¹o niÒm say mª híng thó tÝch cùc lµm viÖc, ph¸t huy tinh thÇn lµm viÖc s¸ng t¹o, tù häc hái ®Ó n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô g¾n tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n víi lîi Ých tËp thÓ vµ c«ng viÖc. TiÒn l¬ng lµ ®ßn bÈy kinh tÕ, lµ c«ng cô khuyÕn khÝch vËt chÊt vµ lµ ®éng lùc thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. Nh vËy, tiÒn l¬ng ph¶i ®îc tr¶ theo kÕt qu¶ cña ngêi lao ®éng, míi khuyÕn kÝch ®îc ngêi lao ®éng lµm viÖc cã hiÖu qu¶ vµ n¨ng suÊt. + Chøc n¨ng gi¸m s¸t lao ®éng. Ngêi sö dông lao ®éng th«ng qua viÖc tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng cã thÓ tiÕn hµnh kiÓm tra, theo dâi ngêi lao ®éng lµm viÖc theo kÕ ho¹ch tæ chøc cña m×nh ®Ó ®¶m b¶o tiÒn l¬ng bá ra ph¶i ®em l¹i kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ cao. Nhµ níc gi¸m s¸t lao ®éng b»ng chÕ ®é tiÒn l¬ng ®¶m b¶o quyÒn lîi tèi thiÓu cho ngêi lao ®éng, khi hä hoµn thµnh c«ng viÖc. §Æc biÖt trong trêng hîp ngíi sö dông lao ®éng v× søc Ðp. V× lîi nhuËn mµ t×m mäi c¸ch gi¸m chi phÝ trong ®ã cã chi phÝ tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng cÇn ph¶i ®îc kh¾c phôc ngay. Ngoµi ra chøc n¨ng võa nªn cßn cã mét sè chøc n¨ng kh¸c nh: chøc n¨ng thanh to¸n, chøc n¨ng thíc ®o gi¸ trÞ søc lao ®éng, chøc n¨ng ®iÒu hoµ lao ®éng. 8 3. C¸c nguyªn t¾c tr¶ l¬ng. §Ó ph¸t huy tèt t¸c dông cña tiÒn l¬ng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp, khi c¸c tæ chøc tiÒn l¬ng cho ngêi lao ®éng cÇn ®¹t ®îc c¸c yªu cÇu sau: - B¶o ®¶m t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng, kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cho ngêi lao ®éng. - Lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng ngõng n©ng cao. - §¶m b¶o tÝnh ®¬n gi¶n dÔ tÝnh, dÔ hiÓu. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu trªn, c«ng t¸c tæ chøc tiÒn l¬ng ph¶i b¶o ®¶m ®îc c¸c nguyªn t¾c sau. Nguyªn t¾c 1: §¶m b¶o nguyªn t¾c ph©n phèi lao ®éng vµ g¾n víi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Nguyªn t¾c 2: Tæ chøc tiÒn l¬ng ph¶i ®¶m b¶o tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng lín h¬n tèc ®é t¨ng trëng cña tiÒn l¬ng b×nh qu©. Nguyªn t¾c 3: §¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt më réng søc lao ®éng c¸c nguyªn t¾c trªn dï thùc hiÖn tèt mµ kh«ng ®¶m b¶o nh÷ng ®iÒu kiÖn sau ®©y th× kh«ng cã ý nghÜa. ViÖc tr¶ l¬ng: +Theo ®iÒu luËt 55: BLL§ th× tiÒn l¬ng cña ngêi lao ®éng do hai bªn tho¶ thuËn trong hîp ®ång vµ ®îc thùc hiÖn theo n¨n suÊt lao ®éng, chÊt lîngvµ hiÖu qu¶ c«ng viÖc. Møc l¬ng cho ngêi lao ®éng kh«ng thÊp h¬n møc tèi thiÓu do nhµ níc tuyªn bè cô thÓ ë tõng vïng, tõng khu vùc(144.000® ®îc thùc hiÖn tõ 1/1/1997). Nhµ níc kh«ng khèng chÕ møc l¬ng tæi thiÓu, møc l¬ng tèi ®a, møc l¬ng tèi ®a mµ ®iÒu tiÕt b¾ng thu nhËp. ViÖc khèng chÕ møc l¬ng tèi thiÓu cã nghÜa lµ Nhµ níc buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o lîi Ých tèi thiÓu cña ngêi lao ®éng. NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh thua lç ®Õn mçi ngêi lao ®éng cã thu nhËp díi møc tèi thiÓu th× Nhµ níc ph¶i can thiÖp, kiÓm tra xem xÐt thay ®æi c¸n bé l·nh ®¹o gióp doanh nghiÖp chuyÓn híng s¶n xuÊt hoÆc thËm chÝ cho s¸t nhËp víi xÝ nghiÖp kh¸c hoÆc pha s¶n. Khi ®¬n vÞ ph¸ s¶n, gi¶i thÓ thanh lý, th× tiÒn l¬ng ph¶i ®îc u tiªn thanh to¸n cho ngêi lao ®éng. §èi víi ngêi lao ®éng cã thu nhËp qua cao sÏ ®îc ®iÒu tiÕt theo luËt thøc thu nhËp. ViÖc thùc hiÖn chÕ ®é tiÒn l¬ng ph¶i ®îc ®¶m b¶o ®óng nh trong nghÞ ®Þnh 26/CP ra ngµy 23/5/1993 cña ChÝnh phñ. 9 + §¬n vÞ tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng vµ c¸c kho¶n phô cÊp ph¶i tr¶ ®Çy ®ñ trùc tiÕp ®óng hÑn, t¹i n¬i lµm viÖc vµ b»ng tiÒn mÆt. + Ngêi lao ®éng lµm c«ng viÖc g×, ®¶m nhiÖm cøc vô g× th× hëng viÖc ®ã, chøc vô ®ã th«ng qua hîp ®ång vµ tho¶ íc tËp thÓ. + ViÖc tr¶ l¬ng ph¶i theo kÕt qña s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o nghÜa vô ®èi víi nhµ níc, kh«ng ®îc thÊp h¬n møc quy ®Þnh hiÖn hµnh. + Khi ®¬n vÞ bè trÝ ngêi lao ®éng t¹m thêi chuyÓn sang n¬i lµm viÖc hoÆc c«ng viÖc kh¸c th× ph¶i tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng kh«ng thÊp h¬n c«ng viÖc tríc. + Ngêi lao ®éng ®i lµm thªm, lµm thªm giê th× doanh nghiÖp ph¶i tr¶ thªm l¬ng dùa trªn c¬ së ®iÒu b. Bé luËt lao ®éng. §èi víi ngêi lao ®éng lµm viÖc vµo ban ®ªm th× ®îc tr¶ thªm tÝ nhÊt b»ng 30% tiÒn l¬ng lµm viÖc vµo ban ®ªm. §èi víi ngêi lao ®éng lµm thªm giê. - Vµo ngµy thêng ®îc tr¶ Ýt nhÊt b»ng 150% tiÒn l¬ng giê cña c¶ ngµy lµm viÖc b×nh thêng. - Vµo ngµy nghØ hµng tuÇn hoÆc ngµy nghØ lÔ ®îc tr¶ l¬ng Ýt nhÊt b»ng 200% l¬ng giê cña c¶ ngµy lµm viÖc b×nh thêng. - NÕu ngêi lao ®éng ®îc nghØ bï vµo nh÷ng giê lµm thªm th× ngêi sö dông lao ®éng chØ ph¶i tr¶ phÇn tiÒn l¬ng chªnh lÖch so víi tiÒn l¬ng giê cña ngµy lµm viÖc b×nh thêng. II. C¸c h×nh thøc tiÒn l¬ng, quü tiÒn l¬ng, Quü BHXH, BHYT, KPC§ 1. C¸c h×nh thøc tiÒn l¬ng. C¸c doanh nghiÖp ¸p dông hai chÕ ®é tiÒn l¬ng c¬ b¶n ®ã lµ chÕ ®é tr¶ l¬ng theo thêi gian lµm viÖc vµ chÕ ®é tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm (®ñ tiªu chuÈn chÊt lîng) do c«ng nh©n viªn lµm ra t¬ng øng víi hai chÕ ®é tr¶ l¬ng lµ hai h×nh thøc tr¶ l¬ng c¬ b¶n. + H×nh thøc tr¶ l¬ng thêi gian. + H×nh thøc tr¶ l¬ng s¶n phÈm. 10 *. H×nh thøc l¬ng thêi gian lµ h×nh thøc tÝnh l¬ng theo thêi gian lµm viÖc, cÊp bËc kü thuËt vµ thang l¬ng cña ngêi lao ®éng. Theo h×nh thøc nµy, tiÒn l¬ng thêi gian ph¶i tr¶ ®îc tÝnh theo thêi gian lµm viÖc nh©n víi ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng thêi gian ¸p dông ®èi víi tõng bËc l¬ng. Tuú theo h×nh thøc vµ tÝnh chÊt lao ®éng kh¸c nhau cña mçi ngµnh nghÒ cô thÓ cã mét thang l¬ng riªng, mçi thang l¬ng cã nhiÒu bËc l¬ng t¬ng øng víi mçi lo¹i l¬ng cã mét møc l¬ng thêi gian kh¸c nhau. L¬ng thêi gian cã thÓ tÝnh theo l¬ng th¸ng, l¬ng ngµy, l¬ng giê. L¬ng th¸ng = Møc l¬ng c¬ b¶n + c¸c kho¶n phô cÊp L¬ng ngµy = l¬ng th¸ng 26 ngµy L¬ng giê = l¬ng ngµy 8 giê. TiÒn l¬ng thêi gian tÝnh theo ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng cè ®Þnh cßn ®îc gäi lµ tiÒn l¬ng thêi gian gi¶n ®¬n. TiÒn l¬ng thêi gian gi¶n ®¬n nÕu kÕt hîp víi tiÒn thëng (®¶m b¶o ngµy giê c«ng lao ®éng..) t¹o nªn d¹ng tiÒn l¬ng cã thëng. §Ó tÝnh l¬ng thêi gian tr¶ c«ng nh©n ph¶i theo dâi ghi chÐp ®Çy ®ñ thêi gian cô thÓ. C¸c doanh nghiÖp thêng ¸p dông h×nh thøc l¬ng nµy cho nh÷ng lo¹i c«ng viÖc cha x©y dùng ®îc ®Þnh møc lao ®éng, cha cã ®¬n gi¸ l¬ng s¶n phÈm. *. H×nh thøc l¬ng s¶n phÈm. Lµ h×nh thøc tiÒn l¬ng theo khèi lîng (sè lîng) s¶n phÈm c«ng viÖc ®· hoµn thµnh, ®¶m b¶o yªu cÇu chÊt lîng quy ®Þnh vµ gi¸ tiÒn l¬ng tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm c«ng viÖc ®ã. - TiÒn l¬ng s¶n phÈm tÝnh b»ng khèi lîng (sè lîng) so c«ng viÖc hoµn thµnh ®ñ tiªu chuÈn chÊt lîng nh©n víi ®¬n gi¸ l¬ng s¶n phÈm. ViÖc x¸c ®Þnh tiÒn l¬ng s¶n phÈm ph¶i dùa trªn c¬ së c¸c tµi liÖu h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng (vÝ dô: X¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh…) vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng mµ doanh nghiÖp ¸p dông ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm c«ng viÖc. TiÒn l¬ng s¶n phÈm cã thÓ ¸p dông ®èi víi lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt kinh doanh gäi lµ tiÒn l¬ng s¶n phÈm trùc tiÕp hoÆc cã thÓ ¸p dông ®èi ®èi víi ngêi lao ®éng gi¸n tiÕp. tuú theo yªu cÇu kÝch thÝch ngêi lao ®éng ®Ó n©ng 11 cao chÊt lîng, n©ng cao n¨ng suÊt s¶n lîng hay ®Èy m¹nh tiÕn ®é s¶n xuÊt mµ cã thÓ ¸p dông c¸c ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng s¶n phÈm kh¸c nhau. TiÒn l¬ng s¶n phÈm tÝnh theo ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng cè ®Þnh thêng ®îc gäi lµ tiÒn l¬ng s¶n phÈm gi¶n ®¬n. TiÒn l¬ng s¶n phÈm tÝnh theo ®¬n gi¸ l¬ng s¶n phÈm t¨ng dÇn (luü tiÕn) ¸p dông theo møc ®é hoµn thµnh vît møc khèi lîng s¶n phÈm ®îc gäi lµ l¬ng s¶n phÈm luü tiÕn. BiÕn tíng cña l¬ng s¶n phÈm cßn lµ tiÒn l¬ng s¶n phÈm kho¶n theo khèi lîng c«ng viÖc hay lµ kho¸n gän, kho¸n s¶n phÈm, kho¸n s¶n phÈm cuèi cïng…. L¬ng kho¸n s¶n phÈm lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm trong ®ã ngêi c«ng nh©n ®îc nhËn mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh theo ®óng thêi gian quy ®Þnh c«ng viÖc ®ã ®¶m b¶o chÊt lîng. HiÖn nay l¬ng kho¸n ®îc ¸p dông kh¸ réng r·i trong nhiÒu c«ng viÖc ë tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh (trong c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i vµ th¬ng nghiÖp). H×nh thøc l¬ng s¶n phÈm cã u ®iÓm lµ ®¶m b¶o ®îc nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng, tiÒn l¬ng g¾n chÆt víi khèi lîng, chÊt lîng lao ®éng cña m×nh, thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng s¶n phÈm x· héi. V× vËy h×nh thøc tiÒn l¬ng s¶n phÈm ®îc ¸p dông réng r·i ë tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kinh doanh. §iÒu ®¸ng chó ý lµ tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm tËp thÓ (s¶n phÈm c«ng viÖc do nhãm, tæ lao ®éng t¹o ra), cÇn vËn dông c¸ch chia l¬ng theo thêi gian lµm viÖc vµ cÊp bËc kü thuËt kÕt hîp b×nh ®iÓm, chia l¬ng theo b×nh ®iÓm. 2. Quü tiÒn l¬ng. Quü tiÒn l¬ng cßn gäi lµ tæng sè tiÒn mµ doanh nghiÖp c¬ quan tæ chøc dïng ®Ó tr¶ l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh tiÒn l¬ng cho toµn bé c«ng nh©n viªn (thêng xuyª, t¹m thêi ) trong kú nhÊt ®Þnh. Quü tiÒn l¬ng bao gåm c¸c kho¶n môc sau. -TiÒn l¬ng tÝnh theo thêi gian, tiÒn l¬ng tÝnh theo s¶n phÈm, tiÒn l¬ng kho¸n. 12 TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt do nguyªn nh©n kh¸ch quan, trong thêi gian ®îc ®iÒu ®éng c«ng t¸c, lµm nghÜa vô theo chÕ ®é quy ®Þnh, thêi gian nghØ phÐp, thêi gian ®i häc. - C¸c kho¶n tiÒn l¬ng kÕ ho¹ch cã tÝnh chÊt thêng xuyªn. Ngoµi ra trong tiÒn l¬ng kÕ ho¹ch cßn ®îc tÝnh c¸c kho¶n trî cÊp,BHXH cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong thêi kú èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng … VÒ ph¬ng diÖn h¹ch to¸n tiÒn l¬ng tr¶ cho c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®îc chia lµm hai lo¹i: TiÒn l¬ng chÝnh vµ tiÒn l¬ng phô -TiÒn l¬ng chÝnh lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho c«ng nh©n viªn trong thêi gian c«ng nh©n viªn thùc hiÖn nhiÖm vô kh¸c ngoµi nhiÖm vô chÝnh cña hä vµ thêi gian c«ng nh©n viªn nghØ ®îc hëng theo chÕ ®é quy ®Þnh cña nhµ níc (nghØ phÐp, nghØ ngõng s¶n xuÊt …). ViÖc ph©n chia tiÒn l¬ng thµnh: L¬ng chÝnh vµ l¬ng phô cã ý nghÜa quan träng ®èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n vµ ph©n tÝch tiÒn l¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. TiÒn l¬ng phô cña c«ng nh©n s¶n xuÊt kh«ng g¾n liÒn víi tõng lo¹i s¶n phÈm nªn ®îc h¹ch to¸n gi¸n tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. Qu¶n lý quü tiÒn l¬ng cña doanh nghiÖp ph¶i trong quan hÖ víi viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh»m sö dông hîp lý quü tiÒn l¬ng tiÒn thëng thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt. Tãm l¹i quü tiÒn l¬ng cña doanh nghiÖp lµ toµn bé tiÒn thëng mµ doanh nghiÖp tr¶ cho tÊt c¶ lao ®éng thuéc doanh nghiÖp qu¶n lý. Thµnh phÈm quü tiÒn l¬ng bao gåm nhiÒu kho¶n nh l¬ng thêi gian (th¸ng, ngµy, giê) l¬ng s¶n phÈm phô cÊp (cÊp bËc, chøc vô, …) tiÒn th ëng trong s¶n xuÊt. Quü tiÒn l¬ng (hay tiÒn c«ng) bao gåm nhiÒu lo¹i, tuy nhiªn vÒ mÆt h¹ch to¸n cã thÓ chia thµnh tiÒn l¬ng lao ®éng trùc tiÕp vµ tiÒn l¬ng lao ®éng gi¸n tiÕp. Trong ®ã chi tiÕt theo l¬ng chÝnh vµ l¬ng phô. 3. C¸c qòy vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng. *.Qòy b¶o hiÓm x· héi: §îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån sau ®©y (theo ®iÒu luËt lao ®éng). - Ngêi sö dông lao ®éng (doanh nghiÖp) ®ãng 155 tæng qòy l¬ng cña ngêi tham gia b¶o hiÓm x· héi trong ®¬n vÞ: trong ®ã 10 % tr¶ cho c¸c chÕ ®é hu trÝ, tö tuÊt vµ 5% ®Ó chi tr¶ 13 Cho c¸c chÕ ®é èm ®au,thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp. - Ngêi lao ®éng ®ãng gãp 5% tiÒn l¬ng mét th¸ng ®Ó chi tr¶ c¸c chÕ ®é hu trÝ tö tuÊt. - Nhµ níc ®ãng gãp hç trî thªm ®Ó b¶o ®¶m vµ thùc hiÖn c¸c chÕ ®é b¶o hiÓm x· héi ®èi víi ngêi lao ®éng. Qòy b¶o hiÓm x· héi ®îc ph©n cÊp qu¶n lý sö dôn. Mét bé phËn ®îc nép lªn c¬ quan qu¶n lý chuyªn ngµnh ®Ó chi tr¶ cho c¸c trêng hîp quy ®Þnh (nghØ hu, mÊt søc) cßm mét bé phËn ®Ó chi tiªu trùc tiÕp t¹i doanh nghiÖp cho nh÷ng trêng hîp nhÊt ®Þnh (èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng …). ViÖc sö dông chi quü l¬ng b¶o hiÓm x· héi dï ë cÊp qu¶n lý nµo còng ph¶i ®îc thùc hiÖn theo chÕ ®é quy ®Þnh. Tµi kho¶n 431 dïng ®Ó ph¶n ¸nh viÖc trÝch lËp sö dông quü c¬ quan cña c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp. Quü c¬ quan ®îc trÝch tõ chªnh lÖch thu lín h¬n chi cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô hoÆc tÝnh tõ c¸c kho¶n thu theo quy ®Þnh cña chÕ ®é tµi kho¶n (nÕu cã) hoÆc Nhµ níc ®îc cÊp trªn cÊp. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 431 (quü c¬ quan) Bªn Nî: C¸c kho¶n chi quü c¬ quan. Bªn cã: h×nh thµnh quü c¬ quan, tõ c¸c kho¶n thu hoÆc c¸c quü c¬ quan ®îc cÊp, ®îc tµi trî. Sè d: Sè quü c¬ quan hiÖn cßn cha sö dông - TK 431 “quü c¬ quan cã 3 tµi kho¶n cÊp 2”. Tµi kho¶n 4311:Quü Khen thëng ph¶n ¸nh viÖc h×nh thµnh quü khen thëng cña ®¬n vÞ. + TK 4312: Quü phóc lîi ph¶n ¸nh sù h×nh thµnh vµ sö dông quü phóc lîi cña ®¬n vÞ. + TK 4318: Quü kh¸c ph¶n ¸nh viÖc h×nh thµnh vµ sö dông c¸c quü kh¸c ngoµi quü khen thëng vµ quü phóc lîi vµ quü phóc lîi nh: Quü ph¸t triÓn khoa häc, quü ph¸t triÓn sù nghiÖp. • B¶o hiÓm y tÕ. Quü b¶o hiÓm y tÕ ®îc trÝch tõ hai nguån ®ã lµ ph©n theo chÕ ®é quü ®Þnh doanh nghiÖp ph¶i mua cho ngêi lao ®éng sÏ ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n 14 xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp hµng th¸ng theo tû lÖ quy ®Þnh 2% trªn tæng sã tiÒn l¬ng thùc tÕ ph¶i mua chÕ ®é b¶o hiÓm, th«ng thêng trõ vµo l¬ng c«ng nh©n viªn theo tû lÖ 1%. B¶o hiÓm y tÕ ®îc nép lªn c¬ quan qu¶n lý b¶o hiÓm ®Ó phôc vô b¶o vÖ ch¨m sãc søc khoÎ cho c«ng nh©n vien (kh¸m ch÷a bÖnh…). C¸c kho¶n trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ cïng víi tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn trong tæng chi phÝ vµ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty Qu¶n lý ®îc tÝnh to¸n trÝch lËp vµ chØ tiªu sö dông c¸c quü tiÒn l¬ng, Quü BHXH, BHYT, cã ý nghÜa kh«ng ngõng ®èi víi viÖc tÝnh to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh mµ c×n c¶ víi viÖc viÖc b¶o ®¶m quyÒn lîi lao ®éng trong doanh nghiÖp. Ngoµi quü l¬ng vµ quý BHXH, BHYT cã tÝnh ph¸p lÖnh b¾t buéc nãi trªn. C¸c doanh nghiÖp cßn ®îc phÐp h×nh thµnh c¸c lo¹i quü phóc lîi x· héi, quü khen thëng, qòy trî cÊp thÊt nghiÖp … ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng êi lao ®éng. 15 Ch¬ng II: Tæ chøc h¹ch to¸n tiÒn l¬ng trong c«ng ty I. Thñ tôc tiÒn l¬ng trong c«ng ty C¬ së chøng tõ ®Ó tÝnh tr¶ l¬ng theo thêi gian lµ “B¶ng chÊm c«ng ” MÉu sè 01- L§, cßn c¬ së ®Ó tÝnh tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm lµ “phiÕu x¸c nhËn ”s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh mÉu sè 06 – L§L§, ngoµi ra, kÕ to¸n cßn sö dông mét sè chøng tõ sau: - PhiÕu b¸o lµm thªm giê – MÉu sè 07- L§T L - Hîp ®ång giao kho¸n – MÉu sè 08 – L§T L - Biªn b¶n kiÓm tra tai n¹n lao ®éng – MÉu sè 09 – L§T L §¬n vÞ ….. MÉu sè: 06 T L Bé phËn….. PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn chØnh Ngµy ……th¸ng……n¨m 2003 Tªn ®¬n vÞ (hoÆc c¸ nh©n)…. Theo hîp ®ång sè …….ngµy…….th¸ng…….n¨m 2003 Tªn s¶n Thµnh STT §¬n vÞ tÝnh Sè lîng §¬n gi¸ phÈm tiÒn A B C 1 2 3 X ∑ Tæng sè tiÒn (ViÕt b»ng ch÷)…. Ngêi giao viÖc (Ký, hä tªn) Ngêi nhËn viÖc (Ký, hä tªn) X Ghi chó D X Ngêi kiÓm tra ChÊt lîng Ngêi duyÖt (Ký, hä tªn) (Ký, hä tªn) 16 II. Tµi kho¶n sö dông 1. Tµi kho¶n 334 Dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ vµ t×nh h×nh thanh to¸n c¸ kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn thëng, BHXH vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c thuéc vÒ thu nhËp cña c«ng nh©n viªn. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK 334 – Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn: Bªn cã: C¸c kho¶n tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn thëng, BHXH vµ c¸c kho¶n phaØ tr¶ cho c«ng nh© viªn. Sè d cã: C¸c kho¶n tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn thëng c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn. Tµi kho¶n 334 cã thÓ cã sè d bªn nî trêng hîp rÊt c¸ biÖt sè d nî TK334 (nÕu cã) Ph¶n ¸nh sè tiÒn ®· tr¶ qu¸ sè ph¶i tr¶ vµ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn thëng vµ c¸c kho¶n kh¸c cho c«ng nh©n viªn tµi kho¶n 334 ph¶i h¹ch to¸n chi tiÕt theo 2 n«Þ dung thanh to¸n l¬ng vµ thanh to¸n c¸c kho¶n kh¸c. §Ó h¹ch to¸n hai kho¶n nµy kÕ to¸n ph¶i sö dông 2 tµi kho¶n cÊp 2. TK334: TiÒn l¬ng: Dïng ®Ó h¹ch to¸n c¸c kho¶n trî cÊp tiÒn thëng vµ c¸c kho¶n phô cÊp, trî cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng. TK3342: C¸c kho¶n kh¸c: Dïng ®Ó h¹ch to¸n c¸c kho¶n trî cÊp tiÒn thëng cã nguån bï ®¾p riªng tõ quü kh¸c ngoµi l¬ng, ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông c¸c tµi kho¶n liªn quan. TK622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Dïng ®Ó tËp hîp vµ kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm bao gåm chi phÝ tiÒn l¬ng cho c«ng nh©n s¶n xuÊt vµ nh÷ng kho¶n trÝch theo chÕ ®é. Tµi kho¶n nµy ®îc chi tiÕt cho tõng ®èi tîng ho¹ch to¸n chi phÝ. TK 627: (6271) Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng. TK 641; chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng: dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña nh©n viªn b¸n hµng. TK (642) chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý vµ sö dông mét sè tµi kho¶n kh¸c nh: TK111, TK141, TK 335, TK333, TK338... 17 2. Tµi kho¶n 338, Ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh thanh to¸n vÒ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ph¶i nép ngoµi néi dung ph¶n ¸nh ë c¸c tµi kho¶n kh¸c (Tõ TK331 ®Õn tiÒn l¬ng\K336) tµi kho¶n nµy cßn ph¶n ¸nh c¸c kho¶n thu nhËp tríc vµ cung cÊp lao vô dÞch vô cho kh¸ch hµng. a. Néi dung ph¶n ¸nh TK 338. Ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c. - Gi¸ trÞ tµi s¶n thõa ph¶i tr¶ cho c¸ nh©n, tËp thÓ (Trong vµ ngoµi ®¬n vÞ) theo quyÕt ®Þnh cña cÊp cã thÈm quyÒn ghi trong biªn b¶n xö lý, nÕu ®· x¸c ®Þnh râ nguyªn nh©n, cßn chê quyÕt ®Þnh ®îc nguyªn nh©n. - Gi¸ trÞ tµi s¶n thõa cha x¸c ®Þnh râ nguyªn nh©n,cßn chê quyÕt ®Þnh xö lý cña c¸p cã thÈm quyÒn. - T×nh h×nh trÝch vµ thanh to¸n BHXH, BHYT vµ KPC§. - C¸c kho¶n khÊu trõ vµo tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n viªn theo quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n (tiÒn nu«i con khi li dÞ, con ngoµi gi¸ thó) - C¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c¸c bªn tham gia liªn doanh. - Sè tiÒn doanh thu nhËn tríc vÒ lao vô ®· cung cÊp cho kh¸ch hµng c¸c kho¶n ®i vay, ®i mîn vËt t, tiÒn vèn cã tÝnh chÊt t¹m thêi. - C¸c kho¶n nhËn tõ ®¬n vÞ nhËn uû th¸c hµng xuÊt, nhËp khÈu hoÆc ®¹i lý b¸n hµng ®Ó hîp c¸c lo¹i thuÕ xuÊt, nhËp khÈu, doanh thu …. - C¸c kho¶n cßn ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c. b. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK338 – Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c. - Bªn nî: - KÕt chuyÓn gi¸ trÞ tµi s¶n thõa vµo c¸c tµi kho¶n liªn quan theo quyÕt ®Þnh ghi trong biªn b¶n xö lý. - BHXH ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn.. - Kinh phÝ c«ng toµn chi t¹i ®¬n vÞ - Sè BHXH, BHYT vµ chi phÝ c«ng ®oµn ®· nép cho c¬ quan qu¶n lý quü BHXH, BHYT vµ kinh phÝ c«ng ®oµn. - Sè kÕt chuyÓn doanh thu nhËn tríc sang TK 154 – Doanh thu b¸n hµng phÇn doanh thu cña kú kÕ to¸n. - ThuÕ doanh thu ph¶i nép tÝnh trªn doanh thu nhËn tríc. 18 - C¸c kho¶n ®· tr¶, ®· nép kh¸c. Bªn cã: - Gi¸ trÞ tµi s¶n thõa chê gi¶i quyÕt (cha x¸c ®Þnh râ nguyªn nh©n). - Gi¸ trÞ tµi s¶n thõa ph¶i tr¶ cho c¸ nh©n, tËp thÓ (trong vµ ngoµi ®¬n vÞ) cha x¸c ®Þnh ngay ®îc nguyªn nh©n. - TrÝch BHXH, BHYT vµ kinh phÝ c«ng ®oµn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. - C¸c kho¶n thanh to¸n víi c«ng nh©n viªn vÒ tiÒn nhµ, ®iÖn níc tËp thÓ. - TrÝch BHYT trõ vµo l¬ng cña c«ng nh©n viªn. - BHXH vµ kinh phÝ c«ng ®oµn vît chi ®îc cÊp bï. - Sè tiÒn doanh thu nhËn tríc vÒ lao vô dÞch vô ®· cung cÊp cho kh¸ch hµng. - C¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c. Sè d bªn cã: - Sè tiÒn cÇn ph¶i tr¶,cÇn ph¶i nép. - BHXH, BHYT vµ kinh phÝ c«ng ®oµn ®· trÝch nép ®ñ cho c¬ quan qu¶n lý hoÆc sè quü ®Òn bï cho ®¬n vÞ cha chi hÕt. - Gi¸ trÞ tµi s¶n ph¸t hiÖn thõa cßn chê gi¶i quyÕt. - Tµi kho¶n nµy cã thÓ cã sè d bªn nî ph¶n ¸nh sè ®· tr¶, ®· nép nhiÒu h¬n sè sè ph¶i tr¶, ph¶i nép hoÆc sè BHXH vµ kinh phÝ c«ng ®oµn vît chi cha ®îc cÊp bï. - TK338 cã 6 tµi kho¶n cÊp 2. - TK 3381: Tµi s¶n thõa chê gi¶i quyÕt: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tµi s¶n thõa cha x¸c ®Þnh râ nguyªn nh©n, cßn chê quyÕt ®Þnh xö lý cña cÊp cã thÈm quyÒn . Trêng hîp tµi s¶n thõa x¸c ®Þnh ®îc nguyªn nh©n vµ cã biÖn ph¸p xö lý th× ghi ngay vµo c¸c kho¶n cã liªn quan, kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 338 (3381). - Tk 3382 Kinh phÝ c«ng ®oµn: Ph¶n ¸nh t×nh h×nh trÝch vµ thanh to¸n kinh phÝ c«ng ®oµn t¹i ®¬n vÞ. - TK 3383: BHXH: ph¶n ¸nh t×n h×nh trÝch vµ thanh to¸n BHXH cña ®¬n vÞ. 19 - TK3384: BHYT: Ph¶n ¸nh t×nh h×nh trÝch vµ thanh to¸n BHYT theo quyÕt ®Þnh. - TK 3387: Doanh thu nh©n tríc: Ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng gi¶m, doanh thu nh©n tríc, chØ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy sè tiÒn kh¸ch hµng tr¶ trøíc hoÆc niªn ®é kÕ to¸n vÒ lao vô, dÞch vô ®¬n vÞ ®· vung cÊo cho kh¸ch hµng. Tõng kú kÕ to¸n trÝch, kÕt chuyÓn doanh thu nhËn tríc sang tµi kho¶n 511, kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 3387 sè tiÒn ngêi mua øng tríc mµ ®¬n vÞ cha cung cÊp s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng. - TK 3388: Ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c: ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c cña ®¬n vÞ ngoµi néi dung c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ®· ph¶n ¸nh trong c¸c tµi kho¶n tõ TK 331 ®Õn TK336 vµ tõ 3381 ®Õn 3387. III. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n 1. H¹ch to¸n chi tiÒn l¬ng: a. H¹ch to¸n sè lîng lao ®éng. - Sè lîng lao ®éng cña doanh nghiÖp ®îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch thêng dïng do phßng tæ chøc lao ®éng qu¶n lý dùa vµo sè lao ®éng hiÖn cã cña doanh nghiÖp bao gåm c¶ sè lao ®éng dµi h¹n vµ sè lao ®éng t¹m thêi c¶ lùc lîng lao ®éng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp vµ lao ®éng thuéc c¸c lÜnh vùc kh¸c ngoµi s¶n xuÊt. - Sæ s¸ch lao ®éng kh«ng chØ tËp trung cho toµn doanh nghiÖp mµ cßn ®îc lËp riªng cho tõng bé phËn s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp nh»m thêng xuyªn n¾m ch¾c sè lîng lao ®éng hiÖn cã cña tõng ®¬n vÞ. - H¹ch to¸n sè lîng lao ®éng lµ viÖc theo dâi kÞp thêi,chÝnh x¸c t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng gi¶m sè lîng lao ®éng theo tõng lo¹i lao ®éng trªn c¬ së ®Ó lµm c¨n cø cho viÖc tÝnh l¬ng ph¶i tr¶ vµ c¸c chÕ ®é kh¸c cho ngêi lao ®éng kÞp thêi. - Sè lao ®éng t¨ng thªm khi doanh nghiÖp tuyÓn dông thªm lao ®éng chøng tõ lµ c¸c hîp ®ång lao ®éng. - Sè lao ®éng gi¶m khi lao ®éng trong doanh nghiÖp thuyªn chuyÓnc«ng t¸c thö viÖc, nghØ hu, mÊt søc. - C¸c chøng tõ h¹ch to¸n sè lîng lao ®éng do phßng tæ chøc lao ®éng ®éc lËp. b. H¹ch to¸n thêi gian lao ®éng. 20