Tài liệu Công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cp thương mại và xuất nhập khẩu

MỤC LỤC Lời mở đầu.................................................................................................1 Chương I: Lý luận chung về công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp thương mại..................................3 1.1 Khái quát chung về công tác bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp thương mại...........................................................3 1.1.1 Đặc điểm và chức năng của hoạt động kinh doanh thương mại........3 1.1.2 Quá trình bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp thương mại......................................................................................4 1.1.2.1 Quá trình bán hàng và các phương thức bán hàng.........................4 1.1.2.2 Quá trình xác định kết quả kinh doanh...........................................7 1.1.3 Sự cần thiết quản lý và yêu cầu quản lý công tác bán hàng và xác định kết quả kinh doanh..............................................................................8 1.1.3.1 Sự cần thiết quản lý công tác bán hàng và xác định kết quả kinh doanh..........................................................................................................8 1.1.3.2 Yêu cầu quản lý bán hàng và xác định kết quả bán hàng...............9 1.1.4 Vai trò, nhiệm vụ của kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp thương mại.....................................................10 1.2 Công tác kế toán bán hàng trong doanh nghiệp thương mại..............11 1.2.1 Kế toán giá vốn hàng bán................................................................11 1.2.1.1 Khái niệm giá vốn và các phương pháp xác định giá vốn hàng bán ..................................................................................................................11 1.2.1.2 Hạch toán giá vốn hàng bán.........................................................13 1.2.2 Kế toán doanh thu bán hàng............................................................17 1.2.2.1 Khái niệm doanh thu và các nguyên tắc ghi nhận doanh thu.......17 1.2.2.2 Hạch toán doanh thu bán hàng theo các phương thức tiêu thụ.....18 1.2.3 Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu............................................26 1.2.3.1 Kế toán chiết khấu thương mại.....................................................26 1.2.3.2 Kế toán hàng bán bị trả lại............................................................27 1.2.3.3 Kế toán giảm giá hàng bán...........................................................27 1.2.3.4 Kế toán thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu, thuế giá trị gia tăng trực tiếp.....................................................................................................28 1.3 Công tác kế toán xác định kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp thương mại................................................................................................30 1.3.1 Kế toán kết quả hoạt động tiêu thụ..................................................30 1.3.2 Kế toán kết quả hoạt động tài chính................................................33 1.3.3 Kế toán kết quả hoạt động khác.......................................................35 1.3.4 Kế toán kết quả hoạt động kinh doanh............................................37 1.4 Các hình thức kế toán trong doanh nghiệp thương mại......................39 1.4.1 Hình thức kế toán Nhật ký chung....................................................39 1.4.2 Hình thức kế toán Nhật ký – Sổ Cái................................................41 1.4.3 Hình thức kế toán Chứng từ ghi sổ..................................................42 1.4.4 Hình thức kế toán trên máy vi tính..................................................43 Chương II: Thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam..........................................................................................................45 2.1 Tổng quan về công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam ..............................................................................................45 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam....................................................................45 2.1.2 Đặc điểm hoạt động kinh doanh công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam....................................................................46 2.1.2.1 Chức năng, nhiệm vụ của công ty................................................47 2.1.2.2 Thị trường của công ty..................................................................47 2.1.2.3 Lĩnh vực ngành nghề....................................................................48 2.1.2.4 Quy trình công nghệ.....................................................................48 2.1.3 Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý...................................................49 2.1.3.1 Sơ đồ bộ máy quản lý...................................................................49 2.1.3.2 Chức năng, nhiệm vụ của từng phòng ban...................................50 2.1.4 Đặc điểm tổ chức kế toán tại công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam ............................................................................52 2.1.4.1 Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán................................................52 2.1.4.2 Hình thức kế toán tại công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam .....................................................................................53 2.1.5 Kết quả hoạt động kinh doanh công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam trong những năm gần đây..........................56 2.1.5.1 Khái quát về tình hình tài sản của công ty....................................56 2.1.5.2 Khái quát về tình hình nguồn vốn của công ty.............................58 2.1.5.3 Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.........................................59 2.2 Thực tế công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam................60 2.2.1 Đặc điểm hoạt động bán hàng tại công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam....................................................................60 2.2.1.1 Các phương thức thanh toán........................................................60 2.2.1.2 Đặc điểm hàng hoá tại công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam.............................................................................60 2.2.2 Công tác kế toán bán hàng tại công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam.............................................................................61 2.2.2.1 Kế toán doanh thu bán hàng và giá vốn hàng bán........................61 2.2.2.2 Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu.........................................73 2.2.3 Công tác kế toán xác định kết quả kinh doanh tại công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam...........................................73 2.2.3.1 Kế toán kết quả hoạt động tiêu thụ...............................................73 2.2.3.2 Kế toán kết quả hoạt động tài chính.............................................73 2.2.3.3 Kế toán kết quả hoạt động khác....................................................83 2.2.3.4 Kế toán xác định kết quả kinh doanh tại công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam.........................................................83 Chương III: Các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại công ty cổ phần thương mại và xuất nhập khẩu Hoàng Nam......................................................................................86 3.1 Nhận xét về công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam86 3.1.1 Ưu điểm...........................................................................................86 3.1.2 Nhược điểm.....................................................................................89 3.2 Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam......................................................................................92 Kết luận.....................................................................................................99 Danh mục các từ viết tắt: CP Chi phí CT Chứng từ DT Doanh thu GTGT Giá trị gia tăng GVHB Giá vốn hàng bán KKĐK Kiểm kê định kỳ KKTX Kê khai thường xuyên KQKD Kết quả kinh doanh K/c Kết chuyển NT Ngày tháng PS Phát sinh SDĐK Số dư đầu kỳ SDCK Số dư cuối kỳ SH Số hiệu STT Số thứ tự TK Tài khoản TKĐƯ Tài khoản đối ứng TL Tỷ lệ TT Tỷ trọng TTĐB Tiêu thụ đặc biệt XNK Xuất nhập khẩu Danh mục các bảng biểu, sơ đồ: Lời mở đầu Sản xuất ra của cải vật chất là điều kiện cho sự tồn tại và phát triển của Xã hội loài người. Cùng với xã hội, các hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp đã, đang được mở rộng và ngày càng phát triển không ngừng. Ngày nay, trong điều kiện nền kinh tế thị trường có sự quản lý vĩ mô của Nhà nước, các doanh nghiệp đang có một môi trường sản xuất kinh doanh thuận lợi: các doanh nghiệp được tự do phát triển, tự do cạnh tranh và bình đẳng trước pháp luật, thị trường trong nước được mở cửa; song cũng vấp phải không ít khó khăn từ sự tác động của quy luật cạnh tranh của cơ chế mới. Để vượt qua quá trình chọn lọc, đào thải khắt khe của thị trường các doanh nghiệp phải giải quyết tốt các vấn đề liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp mình trong đó việc đẩy mạnh sản xuất và tiêu thụ sản phẩm là vấn đề mang tính sống còn của doanh nghiệp. Trong hoạt động sản xuất kinh doanh, bán hàng là một trong những nhiệm vụ cơ bản chi phối các nghiệp vụ khác. Các chu kỳ kinh doanh có thể diễn ra liên tục nhịp nhàng khi doanh nghiệp thực hiện tốt khâu tiêu thụ đó có thể là cơ sở để tạo ra lợi nhuận cho doanh nghiệp mà lợi nhuận là mục tiêu sống còn của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. Để thực hiện mục tiêu này doanh nghiệp cần phải lựa chọn kinh doanh mặt hàng nào có lợi nhất, các phương thức tiêu thụ để làm sao bán được nhiều hàng nhất, nên mở rộng kinh doanh hay chuyển hướng đầu tư mặt hàng mới. Do vậy, để phản ánh và cung cấp thông tin kịp thời cho ban lãnh đạo và tìm ra những phương án tổ chức công tác kế toán bán hàng một cách có hiệu quả đòi hỏi phải tổ chức công tác kế toán bán hàng một cách hợp lý và khoa học. Lê Thu Thuý 1 Mã SV : 506412065 Công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam là một tổ chức kinh doanh độc lập trên nhiều lĩnh vực từ khi thành lập cho đến nay công ty đã không ngừng lớn mạnh hoạt động có hiệu quả. Tuy nhiên, trong nền kinh tế thị trường với sự cạnh tranh gay gắt của các doanh nghiệp bên cạnh những thuận lợi công ty gặp không ít những khó khăn trong quá trình tiêu thụ. Song song với những thuận lợi và khó khăn đó toàn Công ty nói chung và bộ phận kế toán bán hàng nói riêng đã từng bước hoàn thiện và phát triển. Nhận thức tầm quan trọng của công tác này trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp và quá trình thực tập tại công ty Cổ phần thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam em đã đi sâu và nghiên cứu về tổ chức công tác kế toán bán hàng với đề tài: “Hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam” để viết chuyên đề tốt nghiệp của mình. Chuyên đề tốt nghiệp ngoài lời mở đầu và kết luận, gồm 3 chương: Chương I: Lý luận chung về công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp thương mại. Chương II: Thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam. Chương III: Các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty Cổ phần Thương mại và Xuất nhập khẩu Hoàng Nam. Lê Thu Thuý 2 Mã SV : 506412065 CHƯƠNG I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ CÔNG TÁC KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI 1.1 Khái quát chung về công tác bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp thương mại: 1.1.1 Đặc điểm và chức năng của hoạt động kinh doanh thương mại: Hoạt động kinh doanh thương mại có những đặc điểm sau: - Đặc điểm về hàng hoá: Hàng hoá trong kinh doanh thương mại gồm các loại vật tư, sản phẩm có hình thái vật chất hay vô hình mà doanh nghiệp mua về với mục đích để bán. - Đặc điểm về hoạt động: Hoạt động kinh tế cơ bản của kinh doanh thương mại là lưu chuyển hàng hoá, lưu chuyển hàng hoá là sự tổng hợp các hoạt động thuộc các quá trình mua bán, trao đổi và dự trữ hàng hoá. Hoạt động thương mại gồm hai nghiệp vụ cơ bản là mua và bán. Mục đích nghiên cứu của luận văn là nghiên cứu nghiệp vụ bán hàng (hoạt động chính trong quá trình kinh doanh cũng như tạo ra nguồn lợi nhuận chính của các doanh nghiệp thương mại). Lê Thu Thuý 3 Mã SV : 506412065 - Đặc điểm về phương thức lưu chuyển hàng hoá: Phương thức bán hàng có ảnh hưởng trực tiếp đối với việc sử dụng các tài khoản kế toán phản ánh tình hình xuất kho hàng hoá. Đồng thời có tính quyết định đối với việc xác định thời điểm bán hàng, hình thành doanh thu bán hàng và tiết kiệm chi phí bán hàng để tăng lợi nhuận. Lưu chuyển hàng hoá trong kinh doanh thương mại gồm hai phương thức là bán buôn và bán lẻ. Bán buôn là bán cho nhà kinh doanh trung gian trước khi đến với tay người tiêu dùng. Bán lẻ hàng hoá là việc bán thẳng hàng hoá đến với tay người tiêu dùng. - Đặc điểm về tổ chức kinh doanh: Tổ chức kinh doanh thương mại có thể theo nhiều mô hình khác nhau: tổ chức công ty bán buôn, bán lẻ, công ty môi giới, xúc tiến thương mại, công ty kinh doanh tổng hợp... - Đặc điểm về sự vận động của hàng hoá: Tuỳ thuộc vào nguồn hàng và ngành hàng mà sự vận động của hàng hoá trong kinh doanh thương mại không giống nhau. Do vậy, chi phí mua hàng và thời gian lưu chuyển hàng hoá cũng rất khác nhau giữa các loại hàng hoá. 1.1.2 Quá trình bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp thương mại: 1.1.2.1 Quá trình bán hàng và các phương thức bán hàng: Bán hàng là khâu cuối cùng trong quá trình hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp thương mại, nó chính là quá trình nhận quyền sở hữu về tiền tệ hoặc quyền được đòi tiền ở người mua thông qua hình thức chuyển giao quyền sở hữu về hàng hoá từ người bán sang người mua. Trong doanh nghiệp thương mại, quá trình bán hàng có thể được thực hiện theo các phương thức sau: Lê Thu Thuý 4 Mã SV : 506412065  Xét theo thời điểm hàng hoá được coi là tiêu thụ (được chuyển quyền sở hữu): Hoạt động bán hàng bao gồm 2 phương thức: • Bán hàng theo phương thức giao hàng trực tiếp: Theo phương thức này, khi doanh nghiệp giao hàng hoá, thành phẩm hoặc lao vụ dịch vụ cho khách hàng, đồng thời được khách hàng thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán ngay; có nghĩa là quá trình chuyển giao hàng và ghi nhận doanh thu diễn ra đồng thời với nhau, tức là bảo đảm các điều kiện ghi nhận doanh thu chính ngay tại thời điểm bán. • Bán hàng theo phương thức gửi hàng: Theo phương thức này, định kỳ doanh nghiệp sẽ gửi hàng cho khách hàng theo những thoả thuận trong hợp đồng. Khách hàng có thể là những đợn vị nhận bán hàng đại lý hoặc những khách hàng mua thường xuyên theo hợp đồng kinh tế. Khi xuất kho hàng hoá giao cho khách hàng thì số hàng hoá đó vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp, bởi vì chưa thoả mãn các điều kiện ghi nhận doanh thu. Đến khi khách hàng thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán, kế toán ghi nhận doanh thu, do doanh nghiệp đã chuyển các lợi ích gắn với quyền sở hữu hàng hoá cho khách hàng.  Xét theo thời điểm thanh toán tiền hàng: Bao gồm: • Bán hàng thu tiền ngay. • Bán hàng thu tiền trước. • Bán hàng thu tiền chậm.  Đối với khâu bán buôn: Thường sử dụng các phương thức bán hàng: • Bán buôn qua kho: Hàng hoá xuất từ kho của doanh nghiệp để bán cho người mua. Trong phương thức này lại chia thành hai hình thức: Lê Thu Thuý 5 Mã SV : 506412065 - Bán trực tiếp qua kho: Doanh nghiệp xuất hàng từ kho giao trực tiếp cho người mua. Hàng hoá được coi là bán khi người mua đã nhận hàng, còn việc thanh toán tiền bán hàng với bên mua tuỳ thuộc vào hợp đồng đã ký giữa hai bên. - Bán qua kho theo hình thức chuyển hàng: Doanh nghiệp xuất hàng từ kho chuyển cho người mua bằng phương thức vận tải tự có hoặc thuê ngoài. Hàng hoá gửi đi vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp. Chỉ khi nào người mua xác nhận đã nhận được hàng hoặc chấp nhận thanh toán thì hàng hoá mới chuyển quyền sở hữu và được coi là tiêu thụ. • Bán buôn vận chuyển thẳng: Doanh nghiệp mua hàng của bên cung cấp để bán thẳng cho người mua. Phương thức này cũng được chia thành hai hình thức: - Bán vận chuyển thẳng trực tiếp: Doanh nghiệp mua hàng của bên cung cấp để giao bán thẳng cho người mua do bên mua uỷ nhiệm đến nhận hàng trực tiếp ở bên cung cấp hàng cho doanh nghiệp. Hàng hoá chỉ được coi là bán khi người mua đã nhận đủ hàng và ký xác nhận trên chứng từ bán hàng của doanh nghiệp, còn việc thanh toán tiền bán hàng với bên mua tuỳ thuộc vào hợp đồng đã ký kết giữa hai bên. - Bán vận chuyển thẳng theo hình thức chuyển hàng: Doanh nghiệp mua hàng của bên cung cấp và chuyển hàng đi để bán thẳng cho bên mua bằng phương tiện vận tải tự có hoặc thuê ngoài. Hàng hoá gửi đi vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp, khi nào bên mua xác nhận đã nhận được hàng hoặc chấp nhận thanh toán thì doanh nghiệp mới coi là thời điểm bán hàng.  Đối với khâu bán lẻ: Thường sử dụng ba phương thức bán hàng sau: Lê Thu Thuý 6 Mã SV : 506412065 • Phương thức bán hàng thu tiền trực tiếp: Theo hình thức bán hàng này, nghiệp vụ bán hàng hoàn thành trực diện với người mua. Khách hàng trả tiền, người bán hàng giao hàng. Cuối ngày (hoặc cuối ca) người bán hàng lập báo cáo bán hàng và giấy nộp tiền để lám cơ sở cho việc ghi sổ kế toán. • Phương thức bán hàng thu tiền tập trung: Nghiệp vụ giao hàng và thu tiền của khách hàng tách rời nhau. Mỗi quầy hàng bố trí nhân viên thu ngân làm nhiệm vụ thu tiền của khách, viết hoá đơn để khách hàng nhận hàng ở quầy hàng do nhân viên bán hàng giao. Cuối ca hoặc ngày, nhân viên thu ngân làm giấy nộp tiền bán hàng để nhân viên bán hàng căn cứ vào hoá đơn kiểm kê hàng còn lại cuối ca, ngày để xác định lượng hàng đã bán rồi lập báo cáo trong ngày, trong ca. • Phương thức bán hàng thu tiền tự động: Là hình thức bán hàng mà khách hàng lựa chọn hàng hoá cần mua và thanh toán tiền tập trung. Phương thức bán hàng này thường được thực hiện ở các siêu thị. Kế toán căn cứ vào các phiếu bán hàng (tích kê) để ghi nhận doanh thu và số tiền nộp.  Phương thức bán hàng trả góp, trả chậm: Bán hàng trả góp, trả chậm là phương thức bán hàng thu tiền nhiều lần. Người mua sẽ thanh toán lần đầu ngay tại thời điểm mua. Số tiền còn lại người mua chấp nhận trả dần ở các kỳ tiếp theo và phải chịu một tỷ lệ lãi suất nhất định. 1.1.2.2 Quá trình xác định kết quả kinh doanh: Công tác xác định kết quả kinh doanh cũng như với công tác bán hàng, là cơ sở đánh giá hiệu quả cuối cùng của hoạt động kinh doanh trong một Lê Thu Thuý 7 Mã SV : 506412065 thời kỳ nhất định tại doanh nghiệp thương mại. Kết quả bán hàng là điều kiện cung cấp các thông tin cần thiết giúp cho ban lãnh đạo có thể phân tích, đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch và lựa chọn phương án sản xuất kinh doanh, phương án đầu tư có hiệu quả nhất đồng thời cung cấp kịp thời thông tin tài chính cho các bên liên quan. Mục đích kinh doanh trong nền kinh tế thị trường của các doanh nghiệp luôn là lợi nhuận. Kết quả hoạt động kinh doanh = Doanh thu thuần Giá vốn - hàng bán - Chi phí bán hàng - Chi phí quản lý doanh nghiệp 1.1.3 Sự cần thiết quản lý và yêu cầu quản lý công tác bán hàng và xác định kết quả kinh doanh: 1.1.3.1 Sự cần thiết quản lý công tác bán hàng và xác định kết quả kinh doanh:  Công tác bán hàng: Hoạt động kinh doanh thương mại không chỉ đơn thuần là nội thương, mà còn cả ngoại thương, do đó việc quản lý lại ngày càng phức tạp, tuy nhiên để quản lý tốt công tác bán hàng ta cần bám sát các yêu cầu cơ bản sau: • Về khối lượng hàng hoá tiêu thụ: Phải nắm chính xác số lượng từng loại hàng hoá tồn kho đầu kỳ, nhập trong kỳ, xuất tiêu thụ và lượng dự trữ cần thiết để có kế hoạch tiêu thụ hợp lý. • Về giá vốn hàng xuất bán trong kỳ: Đây là toàn bộ chi phí thực tế cấu thành nên sản phẩm hàng hoá và là biểu hiện về mặt giá trị của hàng hoá. Lê Thu Thuý 8 Mã SV : 506412065 • Về chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp: Là khoản chi phí thời kỳ, cùng với giá vốn hàng bán tạo nên giá thành toàn bộ hàng hoá đã xuất bán trong kỳ. Loại chi phí này có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, do vậy cần thực hiện các biện pháp tiết kiệm chi phí, giảm chi phí tới mức tối thiểu để đem lại lợi nhuận cao cho doanh nghiệp. • Về giá bán và doanh thu bán hàng: Giá bán phải đảm bảo bù đắp chi phí và có lãi, đồng thời phải được khách hàng chấp nhận. Tuy nhiên việc xây dựng giá bán cần linh hoạt, mềm dẻo, ngoài việc căn cứ vào giá vốn, việc định giá bán phải được tiến hành sau khi xem xét, nghiên cứu kỹ thị trường, tránh trường hợp giá cả lên xuống thất thường, gây mất uy tín của hàng hoá, của doanh nghiệp. • Về phương thức thanh toán và thời hạn thanh toán với nhà cung cấp cũng như khách hàng: Bộ phận quản lý bán hàng hay trực tiếp ban quản lý của doanh nghiệp tuỳ theo yêu cầu đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp, yêu cầu của nhà cung cấp và từng loại khách hàng mà thoả thuận phương thức, thời hạn thanh toán hợp lý. • Về thuế liên quan đến hàng hoá gồm thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt (nếu có). Để quản lý tình hình thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước một cách chặt chẽ, phải xác định đúng đắn doanh thu bán hàng trong kỳ làm cơ sở xác định số thuế phải nộp. Như vậy, việc quản lý công tác bán hàng có vị trí cực kỳ quan trọng vì công tác bán hàng có ý nghĩa sống còn đối với sự tồn tại của doanh nghiệp. Thực hiện tốt các yêu cầu trên sẽ đảm bảo doanh nghiệp đạt kết quả tốt trong sản xuất, kinh doanh.  Lê Thu Thuý Công tác xác định kết quả kinh doanh: 9 Mã SV : 506412065 Kết quả kinh doanh của doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định bao gồm kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, kết quả hoạt động tài chính. Đối với những doanh nghiệp chỉ có hoạt động thương mại (nhập mua hàng hoá về và xuất bán hàng hoá đi) mà không phát sinh thu nhập và chi phí tài chính thì kết quả bán hàng cũng chính là kết quả kinh doanh của doanh nghiệp đó. 1.1.3.2 Yêu cầu quản lý bán hàng và xác định kết quả kinh doanh: • Quản lý về doanh thu bán hàng: Đây là cơ sở quan trọng để xác định nghĩa vụ của doanh nghiệp đối với Nhà nước, đồng thời là cơ sở để xác định chính xác kết quả kinh doanh của doanh nghiệp thương mại. Trong nền kinh tế thị trường, quản lý doanh thu bao gồm: - Quản lý doanh thu thực tế: Doanh thu thực tế là doanh thu được tính theo giá bán trên hoá đơn hoặc trên hợp đồng bán hàng. - Quản lý các khoản giảm trừ doanh thu: Là các khoản phát sinh trong quá trình bán hàng, theo quy định cuối kỳ mới được trừ khỏi doanh thu thực tế. Các khoản giảm trừ doanh thu bao gồm: + Giảm giá hàng bán. + Hàng bán bị trả lại. + Chiết khấu thương mại. - Doanh thu thuần: Là doanh thu thực tế về bán hàng của doanh nghiệp trong kỳ kế toán, là cơ sở để xác định kết quả bán hàng. • Quản lý tình hình thu hồi tiền, tình hình công nợ và thanh toán công nợ phải thu ở người mua. • Quản lý giá vốn của hàng hoá đã tiêu thụ: Đây cũng là cơ sở để xác định kết quả bán hàng. Lê Thu Thuý 10 Mã SV : 506412065 1.1.4 Vai trò, nhiệm vụ của công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp thương mại: Từ những phân tích trên có thể thấy tầm quan trọng của công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp thương mại. Chính vì vậy, kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh cần thực hiện các nhiệm vụ cơ bản sau: - Ghi chép đầy đủ, kịp thời khối lượng hàng hoá bán ra và tiêu thụ nội bộ, tính toán đúng đắn trị giá vốn của hàng đã bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp và các khoản chi phí khác nhằm xác định đúng đắn kết quả kinh doanh . - Kiểm tra, giám sát tiến độ thực hiện kế hoạch bán hàng, kế hoạch lợi nhuận, phân phối lợi nhuận, kỷ luật thanh toán, làm nghĩa vụ với Nhà nước. - Cung cấp thông tin chính xác, trung thực, đầy đủ về tình hình bán hàng, xác định kết quả và phân phối kết quả phục vụ cho việc lập báo cáo tài chính và quản lý doanh nghiệp. 1.2 Công tác kế toán bán hàng trong doanh nghiệp thương mại: 1.2.1 Kế toán giá vốn hàng bán: 1.2.1.1 Khái niệm giá vốn và các phương pháp xác định giá vốn hàng bán:  Giá vốn hàng bán: Là giá trị của hàng hoá, dịch vụ đã tiêu thụ. Đối với doanh nghiệp thương mại, trị giá vốn của hàng bán bao gồm: Trị giá mua của hàng đã tiêu thụ và chi phí mua hàng phân bổ cho số hàng tiêu thụ. Lê Thu Thuý 11 Mã SV : 506412065  Các phương pháp xác định giá mua của hàng bán: Có rất nhiều phương pháp tính giá mua của hàng hoá xuất kho. Vì vậy, doanh nghiệp sử dụng phương pháp tính giá vốn nào cũng phải tuân theo nguyên tắc nhất quán trong tính giá giữa các kỳ hạch toán. Hiện nay, các doanh nghiệp có thể sử dụng một trong các phương pháp sau để tính giá mua của hàng hoá: • Phương pháp giá thực tế đích danh: Theo phương pháp này, hàng hoá được xác định theo đơn chiếc và vẫn giữ nguyên giá từ lúc nhập cho đến lúc xuất bán, trừ trường hợp điều chỉnh. Khi xuất hàng hoá nào sẽ tính theo giá thực tế của hàng hoá đó. • Phương pháp tính giá bình quân: Giá mua của hàng hoá xuất bán trong kỳ được tính theo giá đơn vị bình quân. Trị giá vốn hàng = xuất bán Số lượng hàng xuất bán x Đơn giá bình quân Đơn giá bình quân có thể được tính theo các cách sau:  Giá đơn vị bình quân cả kỳ dự trữ: Giá đơn vị bình quân dự trữ = Trị giá hàng hoá thực tế tồn đầu kỳ và nhập trong kỳ Lượng hàng hoá thực tế tồn đầu kỳ và nhập trong kỳ  Giá đơn vị đầu kỳ này hoặc cuối kỳ trước: Giá đơn vị bình quân cuối kỳ trước Trị giá hàng hoá tồn đầu kỳ = Số lượng thực tế tồn đầu kỳ  Giá đơn vị bình quân liên hoàn (bình quân sau mỗi lần nhập): Lê Thu Thuý 12 Mã SV : 506412065 Trị giá hàng hoá tồn Giá đơn vị bình quân sau = lần nhập N kho trước lần nhập N Số lượng hàng hoá tồn kho trước lần nhập N + + Trị giá hàng hoá thực tế lần nhập N Số lượng hàng hoá lần nhập N • Phương pháp nhập trước xuất trước (FIFO): Theo phương pháp này, giá hàng hoá xuất bán được tính trên cơ sở giả định hàng hoá nhập kho trước được xuất bán trước và giá hàng hoá xuất được tính theo giá thực tế nhập kho của lô hàng đó. • Phương pháp nhập sau xuất trước (LIFO): Phương pháp này giả định những hàng hoá mua sau cùng sẽ được xuất trước tiên. • Phương pháp giá hạch toán (Hệ số giá): Theo phương pháp này, toàn bộ hàng hoá biến động trong kỳ được tính theo giá hạch toán (giá hạch toán là giá kế hoạch hoặc một loại giá ổn định trong kỳ). Cuối kỳ, kế toán sẽ tiến hành điều chỉnh hàng hoá xuất và tồn cuối kỳ từ giá hạch toán sang giá thực tế theo công thức sau: Giá thực tế hàng hoá Giá hạch toán hàng hoá = xuất bán (hoặc tồn kho trong kỳ) xuất bán (hoặc tồn kho trong kỳ) x Hệ số giá hàng hoá Trong đó: Hệ số giá hàng hoá = Giá trị thực tế hàng hoá tồn kho đầu kỳ và nhập trong kỳ Giá trị hạch toán hàng hoá tồn kho đầu kỳ và nhập trong kỳ 1.2.1.2 Hạch toán giá vốn hàng bán:  Tài khoản sử dụng: Lê Thu Thuý 13 Mã SV : 506412065 • Tài khoản 156 “Hàng hoá”: Tài khoản này được dùng để phản ánh giá trị của hàng tồn kho, nhập xuất trong kỳ theo phương pháp kê khai thường xuyên. - Tài khoản 1561 “Giá mua hàng hoá” - Tài khoản 1562 “Chi phí mua hàng hoá” • Tài khoản 157 “Hàng gửi bán”: Dùng để phản ánh giá trị thành phẩm, hàng hoá, dịch vụ hoàn thành đã gửi cho khách hàng hoặc nhờ đại lý, ký gửi nhưng chưa được chấp nhận thanh toán. • Tài khoản 611 “Mua hàng”: Phản ánh trị giá hàng hoá mua vào theo giá thực tế (giá mua và chi phí mua hàng), được mở chi tiết theo từng mặt hàng, từng quầy hàng, từng kho. Tài khoản này được sử dụng khi doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ. • Tài khoản 632 “Giá vốn hàng bán”: Tài khoản này dùng để phản ánh trị giá vốn của sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ, bất động sản đầu tư; giá thành sản xuất của sản phẩm xây lắp (Đối với doanh nghiệp xây lắp) bán trong kỳ.  Phương pháp kế toán: Khi hàng hoá được coi là tiêu thụ, kế toán phản ánh giá vốn hàng bán theo phương pháp kế toán tổng hợp hàng tồn kho. • Phương pháp kê khai thường xuyên: Lê Thu Thuý 14 Mã SV : 506412065