Tài liệu Cơ sở lý luận của chiến lược xuất khẩu ở công ty kinh doanh quốc tế

Ch-¬ngI: C¬ së lý luËn cña chiÕn l-îc xuÊt khÈu ë c«ng ty kinh doanh quèc tÕ. I. vai trß vµ VÞ trÝ cña xuÊt khÈu hµng ho¸ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. 1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña xuÊt khÈu hµng ho¸ a. Kh¸i niÖm xuÊt khÈu hµng ho¸ Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ viÖc b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô cho quèc gia kh¸c trªn c¬ së dïng tiÒn tÖ lµm ph-¬ng tiÖn thanh to¸n. TiÒn tÖ ë ®©y cã thÓ lµ ngo¹i tÖ ®èi víi mét quèc gia hay c¶ hai quèc gia. Môc ®Ých cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ khai th¸c ®-îc lîi thÕ so s¸nh cña tõng quèc gia trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Theo c¸ch kh¸c chóng ta cã thÓ ®Þnh nghÜa xuÊt khÈu hµng ho¸ lµ : viÖc ®-a hµng ho¸ ra thÞ tr-êng n-íc ngoµi ®Ó tiªu thô nh»m tho¶ m·n nhu cÇu vµ mong muèn cña kh¸ch hµng n-íc ngoµi. b. B¶n chÊt cña xuÊt khÈu hµng ho¸ Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ h×nh thøc c¬ b¶n cña ho¹t ®éng ngo¹i th-¬ng ®· xuÊt hiÖn tõ rÊt l©u vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. Nã diÔn ra trªn mäi lÜnh vùc, mäi ®iÒu kiÖn kinh tÕ, tõ xuÊt khÈu hµng tiªu dïng cho tíi hµng ho¸ t- liÖu s¶n xuÊt, tõ m¸y mãc thiÕt bÞ cho tíi c«ng nghÖ kü thuËt cao. TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng ®ã ®Òu nh»m môc tiªu ®em l¹i lîi nhuËn cho c¸c quèc gia tham gia. XuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc kinh doanh quan träng nhÊt trong ho¹t ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ. Nã cã thÓ diÔn ra trong mét hai ngµy hoÆc kÐo dµi hµng n¨m, cã thÓ tiÕn hµnh trªn ph¹m vi l·nh thæ cña mét quèc gia hay nhiÒu quèc gia kh¸c nhau. XuÊt khÈu hµng ho¸ lµ nguån chÝnh cña thu nhËp vµ chi tiªu quèc tÕ ë hÇu hÕt c¸c quèc gia .Trong sè c¸c c«ng ty tham dù vµo mét sè d¹ng ho¹t ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ, ngµy cµng cã nhiÒu c«ng ty h¬n x©m nhËp vµo c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu h¬n bÊt kú lo¹i giao dÞch nµo kh¸c. XuÊt khÈu hµng ho¸ lµ ho¹t ®éng ®Çu tiªn cña mét c«ng ty quèc tÕ v× nã ®ßi hái sù rµng buéc vµ sù rñi ro tèi thiÓu vÒ nh÷ng nguån lùc cña c«ng ty. 1 XuÊt khÈu hµng ho¸ ®-îc tiÕp tôc ngay c¶ khi c«ng ty ®a d¹ng ho¸ ph-¬ng thøc ho¹t ®éng. Hay nãi c¸ch kh¸c, trong mét sè tr-êng hîp xuÊt khÈu cã thÓ bÞ gi¸n ®o¹n nh-ng nã vÉn th-êng tiÕp tôc, hoÆc bëi nh÷ng ho¹t ®éng th-¬ng m¹i víi c¸c thÞ tr-êng kh¸c hoÆc b-íc sang nh÷ng ho¹t ®éng th-¬ng m¹i míi. 2. Quan ®iÓm chñ ®¹o cña Nhµ N-íc vµ vai trß cña xuÊt khÈu hµng ho¸ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. a. Quan ®iÓm chñ ®¹o cña nhµ n-íc vÔ xuÊt khÈu hµng ho¸ §Ó khuyÕn khÝch m¹nh mÏ xuÊt khÈu, më réng hîp t¸c kinh tÕ, th-¬ng m¹i víi n-íc ngoµi gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu kinh tÕ x· héi cña ®Êt n-íc, c¨n cø vµo luËt tæ chøc chÝnh phñ ngµy 39/09/1992, theo quy ®Þnh cña Bé tr-ëng Bé th-¬ng m¹i th× chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam rÊt -u tiªn cho c«ng t¸c xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp. C¸c quy ®Þnh vµ h-íng dÉn chi tiÕt vÒ viÖc nµy ®-îc ghi trong nghÞ ®Þnh 57 CP ngµy 30/07/1998. ViÖc qu¶n lý cña Nhµ n-íc vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®-îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c sau:  Tu©n thñ luËt ph¸p vµ c¸c chÝnh s¸ch cã liªn quan cña Nhµ n-íc vÒ s¶n xuÊt l-u th«ng vµ qu¶n lý thÞ tr-êng .  T«n träng c¸c cam kÕt víi n-íc ngoµi vµ tËp qu¸n th-¬ng m¹i quèc tÕ.  §¶m b¶o quyÒn tù chñ trong kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp vµ ®¶m b¶o sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc.  Nhµ n-íc khuyÕn khÝch vµ cã chÝnh s¸ch hç trî ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn vµ më réng thÞ tr-êng míi, xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng mµ Nhµ n-íc khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. Bé th-¬ng m¹i cïng uû ban kÕ ho¹ch Nhµ n-íc, Bé tµi chÝnh, ng©n hµng Nhµ n-íc, c¸c Bé cã liªn quan tr×nh ChÝnh phñ danh môc mÆt hµng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, c¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu trªn. Nh»m khuyÕn khÝch xuÊt khÈu tr-êng hîp c¸c doanh nghiÖp ®· cã giÊy phÐp kinh doanh xuÊt khÈu, nh÷ng mÆt hµng ngoµi ph¹m vi danh môc nghµnh hµng ®· ®¨ng ký trong giÊy phÐp kinh doanh xuÊt khÈu th× Bé th-¬ng m¹i cã tr¸ch nhiÖm xem xÐt vµ gi¶i quyÕt cô thÓ tõng hîp ®ång xuÊt khÈu nh-ng mÆt hµng ®ã. §Æc biÖt trong v¨n kiÖn ®¹i héi VIII §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh râ: C«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n tr-íc hÕt ph¶i nh»m khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng ®a d¹ng cña n«ng, l©m, ng- nghiÖp, b¶o ®¶m v÷ng ch¾c yªu cÇu an toµn l-¬ng thùc cho x· héi, t¹o nguån nguyªn liÖu vµ liªn kÕt víi c«ng nghiÖp ë ®« thÞ, ph¸t triÓn c¸c nghµnh nghÒ , lµng nghÒ truyÒn thèng vµ c¸c nghµnh nghÒ míi bao gåm c¶ tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng, hµng xuÊt khÈu, c«ng nghiÖp khai th¸c vµ chÕ biÕn c¸c nguån nguyªn liÖu phi n«ng nghiÖp. 2 b. Vai trß cña xuÊt khÈu hµng ho¸ §èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n: XuÊt khÈu t¹o nguån vèn chñ yªu cho nhËp khÈu, phô vô c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. T¹i c¸c n-íc kÐm ph¸t triÓn, mét trong nh÷ng vËt c¶n chÝnh ®èi víi sù ph¸t triÓn vµ t¨ng tr-ëng lµ thiÕu tiÒm lùc vÒ vèn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Nguån vèn huy ®éng tõ n-íc ngoµi ®-îc coi lµ c¬ së chÝnh nh- mäi c¬ héi ®Çu t- hoÆc vay nî tõ n-íc ngoµi vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ chØ t¨ng lªn khi c¸c chñ ®Çu t- vµ ng-êi cho vay thÊy ®-îc kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña ®Êt n-íc ®ã, v× ®©y lµ nguån chÝnh ®¶m b¶o n-íc nµy cã thÓ tr¶ nî ®-îc. XuÊt khÈu gãp phÇn chuyÓn dÞnh c¬ cÊu kinh tÕ sang nÒn kinh tÕ h-íng ngo¹i. Thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng mét c¸ch cã lîi nhÊt, ®ã lµ thµnh qu¶ cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Sù chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ë n-íc ta hoµn toµn phï hîp víi su thÕ ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÕ gi¬Ý. Sù t¸c ®éng cña xuÊt khÈu ®èi víi s¶n xuÊt vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu cã thÓ ®-îc nh×n nhËn theo c¸c b-íc sau:  XuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm cña ta cho n-íc ngoµi.  XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thÞ tr-êng thÕ giíi ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm mµ n-íc kh¸c cÇn. §iÒu ®ã cã t¸c dông trong viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn.  XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nghµnh cã liªn quan cã c¬ héi ph¸t triÓn thuËn lîi.  XuÊt khÈu t¹o kh¶ n¨ng më réng thÞ tr-êng tiªu thô, cung cÊp ®Çu vµ cho s¶n xuÊt, khai th¸c tèi ®a s¶n xuÊt trong n-íc.  XuÊt khÈu t¹o ra c¸c tiÒn ®Ò kinh tÕ kü thuËt nh»m ®æi míi th-êng xuyªn n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n-íc.  XuÊt khÈu cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n. §èi víi viÖc gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, xuÊt khÈu thu hót hµng triÖu lao ®éng th«ng qua viÖc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, t¹o thu nhËp æn ®Þnh cho ng-êi lao ®éng. MÆt kh¸c, xuÊt khÈu t¹o ra nguån ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu vËt phÈm tiªu dïng ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng phong phó vµ ®a d¹ng cña nh©n d©n. XuÊt khÈu lµ c¬ së ®Ó më réng thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. XuÊt khÈu vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cã t¸c ®éng qua l¹i phô thuéc lÉn nhau. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng chñ yÕu, c¬ b¶n, lµ h×nh thøc ban ®Çu cña ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, tõ ®ã thóc ®Èy mèi quan hÖ kh¸c nh- : du lÞch quèc tÕ, b¶o hiÓm, vËn t¶i quèc tÕ, tÝn dông quèc tÕ .v.v. ph¸t triÓn theo.Ng-îc l¹i sù ph¸t triÓn cña c¸c nghµnh nµy l¹i lµ ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu ph¸t triÓn. 3 §èi víi mét doanh nghiÖp : Ngµy nay xu h-íng v-¬n ra thÞ tr-êng n-íc ngoµi lµ xu h-íng ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp. ViÖc xuÊt khÈu c¸c lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô ®em l¹i c¸c lîi Ých sau:  Th«ng qua xuÊt khÈu c¸c doanh nghiÖp trong n-íc cã c¬ héi tham gia vµo cuéc c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng thÕ giíi vÒ chÊt l-îng vµ gi¸ c¶. Nh÷ng yÕu tè ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i h×nh thµnh mét c¬ cÊu s¶n xuÊt phï hîp víi thÞ tr-êng.  XuÊt khÈu ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n ®æi míi vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt, kinh doanh, n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm vµ h¹ gi¸ thµnh.  XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp më réng thÞ tr-êng, më réng quan hÖ kinh doanh víi b¹n hµng trong vµ ngoµi n-íc, trªn c¬ së hai bªn cïng cã lîi, t¨ng doanh sè vµ lîi nhuËn ®ång thêi ph©n t¸n vµ chia sÎ rñi ro, mÊt m¸t trong ho¹t ®éng kinh doanh, t¨ng uy tÝn kinh doanh cña doanh nghiÖp.  XuÊt khÈu khuyÕn khÝch viÖc ph¸t triÓn c¸c m¹ng l-íi kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ch¼ng h¹n nh- viÖc ®Çu t-, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, marketing…, còng nh- sù ph©n phèi vµ më réng trong viÖc cÊp giÊy phÐp. II. Qu¶n trÞ chiÕn l-îc Marketing xuÊt khÈu. 1. Kh¸i niÖm vµ c¸c lo¹i chiÕn l-îc Marketing xuÊt khÈu. a. Kh¸i niÖm: Mét c¸ch ®¬n gi¶n nhÊt, chiÕn l-îc ®-îc hiÓu lµ nh÷ng kÕ ho¹ch ®-îc thiÕt lËp hoÆc nh÷ng hµnh ®éng ®-îc thùc hiÖn trong nç lùc nh»m ®¹t tíi c¸c môc ®Ých cña tæ chøc. Nh- vËy, chiÕn l-îc ®-îc xem lµ nh÷ng kÕ ho¹ch cho t-¬ng lai, tøc lµ nh÷ng chiÕn l-îc ®-îc dù ®Þnh vµ nh÷ng h¹n ®éng ®-îc thùc hiÖn, tøc lµ nh÷ng chiÕn l-îc ®-îc thùc hiÖn. Song, cho dï ®ã lµ chiÕn l-îc ®-îc dù ®Þnh hay ®-îc thùc hiÖn th× nã ®Òu ph¶i h-íng tíi viÖc ®¹t ®-îc c¸c môc tiªu, môc ®Ých cña tæ chøc. Qu¶n trÞ chiÕn l-îc lµ qu¸ tr×nh nghiªn cøu c¸c môc tiªu hiÖn t¹i còng nh- t-¬ng lai, ho¹ch ®Þch c¸c môc tiªu cña tæ chøc. §Ò ra, thùc hiÖn vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh nh»m ®¹t ®-îc môc tiªu ®ã trong m«i tr-êng hiÖn t¹i hoÆc t-¬ng lai. Nh- vËy, qu¶n trÞ chiÕn l-îc lµ mét qu¸ tr×nh. ChiÕn l-îc Marketing xuÊt khÈu lµ logic Marketing xuÊt khÈu mµ nhê ®ã, ®¬n vÞ kinh doanh hy väng ®¹t ®-îc c¸c môc tiªu Marketing xuÊt khÈu cña m×nh. VÒ néi dung chiÕn l-îc Marketing xuÊt khÈu bao gåm: c¸c chiÕn l-îc x¸c ®Þnh ®èi víi thÞ tr-êng môc tiªu, phèi thøc Marketing xuÊt khÈu vµ møc chi phÝ Marketing xuÊt khÈu. Qu¶n trÞ chiÕn l-îc Marketing xuÊt khÈu lµ toµn bé viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c ho¹t ®éng Marketing xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp tõ viÖc ®-a ra c¸c môc tiªu cho tíi viÖc tæ chøc thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c môc tiªu ®ã. Cã thÓ xem Qu¶n trÞ chiÕn l-îc Marketing xuÊt khÈu nh- mét nghÖ thuËt thiÕt lËp, thùc hiÖn vµ ®¸nh gi¸ c¸c quyÕt ®Þnh Marketing xuÊt khÈu gióp cho chñ thÓ ra quyÕt ®Þnh ®¹t ®-îc môc tiªu nhÊt ®Þnh. 4 Thùc hiÖn tèt c«ng viÖc Qu¶n trÞ chiÕn l-îc Marketing nãi chung vµ Qu¶n trÞ chiÕn l-îc Marketing xuÊt khÈu nãi riªng sÏ ®em l¹i cho c¸c doanh nghiÖp nhiÒu vÞ thÕ, nhiÒu lîi Ých. Tuy nhiªn, ®Ó ®¹t ®-îc sù thµnh c«ng vµ ph¸t huy ®-îc t¸c dông th× cÇn ph¶i qu¸n triÖt c¸c nguyªn t¾c sau:  ChiÕn l-îc ph¶i phï hîp víi ®Þnh h-íng thÞ tr-êng vµ kªnh l-u th«ng.  X¸c ®Þnh râ c¸c môc tiªu chiÕn l-îc vµ ph¶i ®-îc qu¸n triÖt th«ng b¸o cho toµn thÓ mäi ng-êi trong doanh nghiÖp n¾m b¾t vµ hiÓu ®-îc môc tiªu kinh doanh ë tõng thêi kú vµ c¶ kÕ ho¹ch dµi h¹n.  TuyÖt ®èi nhÊt qu¸n víi c¸c môc tiªu chiÕn l-îc ®· ®Ò ra ban ®Çu.  Ph¶i liªn kÕt chÆt chÏ, thèng nhÊt gi÷a chøc n¨ng Marketing víi c¸c chøc n¨ng kh¸c cña doanh nghiÖp th-¬ng m¹i.  CÇn ph¶i kÕt hîp trùc gi¸c víi ph©n tÝch d÷ liÖu th«ng tin. NÕu kh«ng quan t©m ®Õn d÷ liÖu th× thùc chÊt chØ lµ qu¶n trÞ bµng quan, kh«ng ph¶i qu¶n trÞ theo trùc gi¸c.Qu¶n trÞ theo trùc gi¸c ph¶i cã sù rÌn luyÖn, tÝch luü kinh nghiÖm (kÓ c¶ thµnh c«ng vµ thÊt b¹i), kÕt hîp víi th«ng tin cËp nhËt th× c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ míi ®em l¹i hiÖu qu¶ thùc sù cho doanh nghiÖp.  Nguyªn t¾c cuèi cïng lµ ph¶i biÕt thÝch nghi víi sù thay ®æi, chñ ®éng vµ l-îng ho¸ ®ñ c¸c yÕu tè biÕn ®éng cña thÞ tr-êng th× qu¶n trÞ chiÕn l-îc Marketing cña c«ng ty míi thµnh c«ng. b. ChiÕn l-îc dù ®Þnh vµ chiÕn l-îc thùc hiÖn: Nh- ®· ®Ò cËp ng¾n gän ë phÇn kh¸i niÖm cña chiÕn l-îc, cÇn thiÕt ph¶i cã sù ph©n biÖt gi÷a chiÕn l-îc dù ®Þnh vµ chiÕn l-îc thùc hiÖn: ®ã lµ nh÷ng kÕ ho¹ch cña nhµ qu¶ trÞ ®Ò ra vµ nh÷ng hµnh ®éng mµ hä thùc hiÖn trong thùc tÕ. BiÓu h×nh 1 : ChiÕn l-îc dù ®Þnh vµ chiÕn l-îc ®-îc thùc hiÖn ChiÕn l-îc cã c©n nh¾c kü ChiÕn l-îc dù ®Þnh ChiÕn l-îc ®-îc thùc hiÖn ChiÕn l-îc kh«ng ®-îc thùc hiÖn ChiÕn l-îc næi lªn Nguån: H. Mintzberg and A. Water. “of Strategies. Delibery and Emergent” Strategic Management Journal, 6, 1985. 5 ChiÕn l-îc dù ®Þnh: Víi nh÷ng môc ®Ých vµ môc tiªu ®· x¸c ®Þnh, c¸c nhµ kinh doanh ph¶i ph¸t triÓn c¸c kÕ ho¹ch hµnh ®éng cña tæ chøc, qua ®ã ®¹t tíi c¸c môc tiªu vµ môc ®Ých ®· ®Ò ra.C¸c chiÕn l-îc dù ®Þnh lµ bé tµi liÖu chøa ®ùng nh÷ng th«ng tin mµ tæ chøc muèn thùc hiÖn ®Ó ®¹t tíi môc tiªu ®· ®Ò ra. Nh÷ng th«ng tin nµy còng nh- c¸c chØ dÉn cho nh÷ng ph-¬ng tiÖn vµ c«ng cô mµ tæ chøc sÏ sö dông. Th«ng th-êng c¸c chiÕn l-îc dù ®Þnh bao gåm c¸c kÕ ho¹ch vµ c¸c chÝnh s¸ch. C¸c kÕ hoach liªn quan tíi nh÷ng hµnh ®éng sÏ ®-îc thùc hiÖn nh- tèc ®é t¨ng tr-ëng, më réng thÞ phÇn, gia t¨ng c¹nh tranh hoÆc ph¸t triÓn c«ng nghÖ vµ nguån lùc… Nh- vËy, chiÕn l-îc dù ®Þnh cña mét tæ chøc bao gåm nh÷ng ho¹t ®éng mµ tæ chøc dù ®Þnh theo ®uæi, thùc hiÖn vµ nh÷ng chÝnh s¸ch thÓ hiÖn nh÷ng quy ®Þnh, nh÷ng chØ dÉn cho viÖc thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc do kÕ ho¹ch ®Æt ra. ChiÕn l-îc thùc hiÖn: Trªn thùc tÕ, rÊt nhiÒu c¸c chiÕn l-îc ®-îc ra nh-ng kh«ng thùc hiÖn. §iÒu nµy cã thÓ x¶y ra do nhiÒu nguyªn nh©n. Tr-íc hÕt, c¸c chiÕn l-îc dï cã tÝnh to¸n vµ c©n nh¾c kü th× nã vÉn lµ s¶n phÈm cña con ng-êi, mét khi kh«ng tÝnh to¸n hÕt c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng th× chiÕn l-îc dù ®Þnh sÏ kh«ng thÓ tån t¹i ®-îc d-íi thö th¸ch kh¾c nghiÖt cña méi tr-êng c¹nh tranh khèc liÖt. Thø hai, thùc tiÔn qu¶n trÞ chØ ra rÊt nhiÒu c¸c tæ chøc quan t©m tíi ho¹ch ®Þnh chiÕn l-îc, hä ®Ò ra c¸c chiÕn l-îc rÊt hay, tèn rÊt nhiÒu c«ng søc, thêi gian vµ tiÒn b¹c song l¹i kh«ng quan t©m tíi tæ chøc thùc hiÖn nã. Thø ba, do kh«ng cã kÕ ho¹ch thùc hiÖn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nªn cã nhiÒu chiÕn l-îc dù ®Þnh rÊt tèt ®Ñp còng sÏ kh«ng ®-îc triÓn khai trong thùc tiÔn, hoÆc thÊt b¹i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn – biÕn nh÷ng ý ®Þnh nh÷ng ý t-ëng thµnh hiÖn thùc qu¶ lµ mét viÖc lµm khã kh¨n. Tõ nh÷ng chiÕn l-îc ®-îc thùc hiÖn ta thÊy viÖc gi¸m s¸t m«i tr-êng vµ ph¶n øng nhanh chãng, cã hiÖu qu¶ víi sù thay ®æi cña m«i tr-êng, viÖc ph¸t triÓn tæ chøc, ph¸t triÓn ng-êi lao ®éng vµ chøc n¨ng thùc sù cña ng-êi lµm chñ, thùc sù lµm viÖc hÕt lßng vµ lµm viÖc cã hiÖu qu¶ cho sù ph¸t triÓn cña tæ chøc cã mét ý nghÜa rÊt quan träng trong ®iÒu kiÖn cña mét m«i tr-êng biÕn ®éng vµ thay ®æi rÊt nhanh nh- hiÖn nay. 2. Qu¸ tr×nh qu¶n trÞ chiÕn l-îc Marketing xuÊt khÈu: Tr-íc ®©y, quyÕt ®Þnh chiÕn l-îc ®-îc thùc hiÖn mét lÇn cho mét kho¶ng thêi gian dµi, vµ nã lµ c«ng viÖc cña qu¶n trÞ cÊp cao. HiÖn nay, qu¸ tr×nh qu¶n trÞ chiÕn l-îc lµ mét qu¸ tr×nh th-êng xuyªn, liªn tôc vµ ®ßi hái sù tham gia cña tÊt c¶ c¸c thµnh viªn trong tæ chøc. Nãi chung, qu¸ tr×nh qu¶n trÞ chiÕn l-îc ®-îc thÓ hiÖn th«ng qua biÓu h×nh sau: 6 X¸c ®Þnh tÇm nh×n vµ sø m¹ng cña tæ chøc Ph©n tÝch m«i tr-êng bªn ngoµi Ph©n tÝch m«i tr-êng bªn trong X¸c ®Þnh c¸c môc tiªu chiÕn l-îc H×nh thµnh chiÕn l-îc  CÊp c«ng ty  CÊp kinh doanh  CÊp chøc n¨ng  Kinh doanh quèc tÕ Ho¹ch ®Þnh vµ ph©n bæ c¸c nguån lùc §-a chiÕn l-îc vµo hµnh ®éng vµ ®¹t tíi sù héi nhËp CÊu tróc tæ chøc vµ kiÓm so¸t. BiÓu h×nh 2 ; qu¸ tr×nh qu¶n trÞ chiÕn l-îc. 7 a. Ph©n tÝch m«i tr-êng M«i tr-êng cña mét tæ chøc ®-îc ph©n ®Þnh thµnh m«i tr-êng bªn ngoµi vµ m«i tr-êng bªn trong. Ph©n tÝch m«i tr-êng hay cßn gäi lµ ph©n tÝch SWOT lµ nh»m t×m ra nh÷ng c¬ héi, ®e däa, ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña tæ chøc. Qu¶n trÞ chiÕn l-îc lµ viÖc tËn dông vµ ph¸t huy c¸c ®iÓm m¹nh, kh¾c phôc vµ h¹n chÕ c¸c ®iÓm yÕu trong viÖc khai th¸c c¸c c¬ héi vµ nÐ tr¸nh c¸c ®e do¹ cña m«i tr-êng. V× vËy, g¾n viÖc ph©n tÝch m«i tr-êng néi bé víi m«i tr-êng bªn ngoµi sÏ t¹o ra nh÷ng gîi ý chiÕn l-îc cho sù ph¸t triÓn cña c«ng ty. Ph©n tÝch m«i tr-êng bªn ngoµi Nghiªn cøu m«i tr-êng bªn ngoµi lµ mét qu¸ tr×nh ph¶i tiÕn hµnh th-êng xuyªn, liªn tôc kh«ng bao giê dõng l¹i, v× nã chÝnh lµ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o sù thµnh c«ng cña chiÕn l-îc. Môc ®Ých cña nghiªn cøu m«i tr-êng bªn ngoµi lµ nh»m nhËn d¹ng nh÷ng mèi ®e däa còng nh- nh÷ng c¬ héi cã ¶nh h-ëng ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Ph©n tÝch m«i tr-êng bªn trong Thùc chÊt cña qu¶n trÞ chiÕn l-îc lµ viÖc t×m ra vµ ph¸t triÓn c¸c lîi thÕ c¹nh tranh, do ®ã viÖc hiÓu biÕt m«i tr-êng néi bé cã mét ý nghÜa to lín. Ph©n tÝch m«i tr-êng néibé lµ nh»m t×m ra nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña c«ng ty, qua ®ã x¸c ®Þnh c¸c n¨ng lùc ph©n biÖt vµ nh÷ng lîi thÕ c¹nh tranh cña c«ng ty. Bèi c¶nh ®Ó hiÓu râ c¸c ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña c«ng ty lµ d©y chuyÒn gi¸ trÞ cña c«ng ty, t×nh h×nh tµi chÝnh, v¨n ho¸, tæ chøc vµ l·nh ®¹o cña c«ng ty. Bµn vÒ n¨ng lùc ph©n biÖt vµ lîi thÕ c¹nh tranh hay nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ nh÷ng ®iÓm yÕu cña c«ng ty tøc lµ nãi ®Õn sù so s¸nh c¸c mÆt, c¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty so víi c¸c nhµ c¹nh tranh. SÏ lµ v« nghÜa khi c¸c ph©n tÝch néi bé kh«ng g¾n víi viÖc so s¸nh mét c¸ch cã ý nghÜa. b. X¸c ®Þnh sø m¹ng vµ môc tiªu X¸c ®Þnh sø m¹ng vµ môc tiªu lµ mét trong nh÷ng néi dung ®Çu tiªn hÕt søc quan träng trong qu¶n trÞ chiÕn l-îc, nã t¹o c¬ së khoa häc cho qu¸ tr×nh ph©n tÝch vµ lùa chän chiÕn l-îc c«ng ty. ViÖc x¸c ®Þnh b¶n tuyªn bè vÒ sø m¹ng cho c«ng ty ®-îc ®Æt ra kh«ng chØ ®èi víi c¸c c«ng ty míi khëi ®Çu thµnh lËp mµ cßn ®Æt ra ®èi víi c¸c c«ng ty ®· cã qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi trong ngµnh kinh doanh. Khi tæ chøc míi h×nh thµnh th× nã ph¶i cã tÇm nh×n vµ sø m¹ng, song sø m¹ng cã thÓ ph¶i thay ®æi khi m«i tr-êng thay ®æi. V× vËy, viÖc x¸c ®Þnh sø m¹ng vµ môc tiªu ®-îc sÏ ®-îc tr×nh bµy sau khi ph©n tÝch m«i tr-êng. c. H×nh thµnh chiÕn l-îc ChiÕn l-îc cÊp c«ng ty TiÕn tr×nh t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn ®Æt c«ng ty ®øng tr-íc sù chän lùa vÒ lÜnh vùc kinh doanh vµ thÞ tr-êng. Qu¸ tr×nh t¨ng tr-ëng cña c«ng ty cã thÓ b¾t ®Çu tõ tËp trung vµo mét lÜnh vùc kinh doanh nµo ®ã sau ®ã, thùc hiÖn viÖc ph¸t triÓn thÞ tr-êng vµ tiÕn hµnh ®a d¹ng hãa. 8 Mét quyÕt ®Þnh quan träng khi c«ng ty lín lªn lµ cã ®a d¹ng ho¸ hay kh«ng? Khi c«ng ty chØ kinh doanh mét lo¹i s¶n phÈm mµ kh«ng tiÕn hµnh ®a d¹ng hãa th× chiÕn l-îc cÊp c«ng ty chÝnh lµ chiÕn l-îc c¹nh tranh (cÊp kinh doanh). ViÖc tiÕn hµnh ®a d¹ng hãa c¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty cã thÓ diÔn ra lµ héi nhËp däc (vÒ phÝa tr-íc vµ vÒ phÝa sau) hoÆc héi nhËp ngang (®a d¹ng hãa ®ång t©m vµ ®a d¹ng hãa tæ hîp). Khi c«ng ty tiÕn hµnh ®a d¹ng hãa th× viÖc sö dông c¸c ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch cÊu tróc kinh doanh sÏ ®-a ra nh÷ng g¬Þ ý tèt cho ®Þnh h-íng ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ kinh doanh chiÕn l-îc. Cã thÓ sö dông ba ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch cÊu tróc kinh doanh ®ã lµ ph-¬ng ph¸p BCG, ph-¬ng ph¸p Mc. Kinsey vµ ph-¬ng ph¸p dùa trªn sù ph¸t triÓn cña ngµnh. ChiÕn l-îc cÊp kinh doanh vµ chøc n¨ng §Ó c¹nh tranh mét c¸ch hiÖu qu¶, c«ng ty cÇn nhËn d¹ng nh÷ng c¬ héi vµ ®e däa trong m«i tr-êng kinh doanh ngµnh còng nh- x©y dùng vµ ph¸t triÓn nh÷ng n¨ng lùc ph©n biÖt nh»m ®¹t ®-îc lîi thÕ c¹nh tranh. §Ó chän c¸c chiÕn l-îc c¹nh tranh trªn c¬ së c¸c n¨ng lùc ph©n biÖt vµ lîi thÕ c¹nh tranh, c¸c nhµ qu¶n trÞ cÇn hiÓu nÒn t¶ng cña chiÕn l-îc c¹nh tranh, nguån cña lîi thÕ c¹nh tranh, tõ ®ã g¾n nã víi c¸c chiÕn l-îc ®Çu t- trong bèi c¶nh ph¸t triÓn cña ngµnh. N¨ng lùc ph©n biÖt vµ lîi thÕ c¹nh tranh chØ cã thÓ ®-îc ph¸t huy vµ ph¸t triÓn khi c¸c chøc n¨ng t¹o ra sù céng h-ëng vµ mçi chøc n¨ng lµ mét nh©n tè quan träng ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ cho kh¸ch hµng. ChiÕn l-îc c¹nh tranh ®-îc hç trî vµ b¶o ®¶m bëi c¸c chiÕn l-îc cÊp chøc n¨ng. ViÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c chiÕn l-îc chøc n¨ng ph¶i t¹o ra sù céng h-ëng c¸c chøc n¨ng nh»m ph¸t huy vµ ph¸t triÓn c¸c lîi thÕ c¹nh tranh cña c«ng ty. C¸c chiÕn l-îc vÒ Marketing, tµi chÝnh, vËn hµnh, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ph¶i ®-îc thiÕt kÕ phï hîp víi chiÕn l-îc c¹nh tranh ®· chän, nh»m ®¹t tíi c¸c môc tiªu cña chiÕn l-îc c¹nh tranh vµ c«ng ty. ChiÕn l-îc kinh doanh quèc tÕ §èi víi c¸c c«ng ty, trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu ho¸ ®ang diÔn ra m¹nh mÏ trªn toµn thÕ giíi hiÖn nay, viÖc thùc hiÖn quèc tÕ hãa kh«ng cßn lµ mét lùa chän n÷a mµ lµ tÊt yÕu. Thùc hiÖn chiÕn l-îc quèc tÕ hãa chÝnh lµ nh»m ®Ó khai th¸c vµ ph¸t triÓn lîi thÕ c¹nh tranh cña c«ng ty. ViÖc tiÕn hµnh quèc tÕ hãa mang l¹i nhiÒu lîi Ých to lín cho c«ng ty, song nã còng cã rÊt nhiÒu ®iÓm phøc t¹p do quy m«, ®Þa lý vµ nh÷ng kh¸c biÖt vÒ v¨n hãa, x· héi vµ chÝnh trÞ. ViÖc tiÕn hµnh quèc tÕ hãa c¸c ho¹t ®éng ®ßi hái c«ng ty ph¶i xö lý c¸c vÊn ®Ò vÒ chän quèc gia vµ chän chiÕn l-îc c¹nh tranh trªn c¬ së tÝnh to¸n vµ c©n nh¾c ®Ó hoµn thiÖn d©y chuyÒn gi¸ trÞ vµ ph¸t triÓn lîi thÕ c¹nh tranh. C¸c nguån cña lîi thÕ c¹nh tranh ph¶i ®-îc xem xÐt c©n nh¾c trong mét bèi c¶nh toµn cÇu réng lín vµ ®Æc biÖt ph¶i quan t©m tíi yÕu tè chÝnh quyÒn vµ v¨n hãa. d. Thùc hiÖn chiÕn l-îc BiÕn chiÕn l-îc thµnh hµnh ®éng vµ ®¹t tíi sù héi nhËp 9 Mét chiÕn l-îc ®-îc v¹ch ra tèn kÐm rÊt nhiÒu thêi gian vµ tiÒn cña song nÕu nã kh«ng ®-îc thùc hiÖn tèt th× còng trë thµnh v« nghÜa. Cã ®-îc mét chiÕn l-îc tèt ®· lµ rÊt khã, biÕn nã thµnh hiÖn thùc cßn khã h¬n rÊt nhiÒu. Mét chiÕn l-îc thµnh c«ng lu«n lµ mét qu¸ tr×nh trong ®ã c¸c kÕ ho¹ch thùc hiÖn chiÕn l-îc ph¶i ®-îc chó träng ngay trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh chiÕn l-îc. Sø m¹ng ®-îc tuyªn bè ph¶i biÕn thµnh nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ. C¸c nhµ qu¶n trÞ ph¶i b¶o ®¶m r»ng nh÷ng ho¹t ®éng kh¸c nhau trong tæ chøc ph¶i ®-îc héi nhËp ®Ó ®¹t tíi nh÷ng lîi thÕ c¹nh tranh. KÕ ho¹ch thùc hiÖn muèn cã hiÖu qu¶ ph¶i ®¶m b¶o sù nhÊt qu¸n cña c¸c môc tiªu vµ ho¹t ®éng. V× thÕ qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh th-êng ®i tõ bao qu¸t, tæng thÓ tíi cô thÓ, b¾t ®Çu tõ tÇm nh×n chung réng lín tíi ng©n s¸ch cô thÓ hµng n¨m. Sù nhÊt qu¸n logic cÇn ®-îc ®¶m b¶o kh«ng chØ gi÷a c¸c môc tiªu ng¾n vµ dµi h¹n mµ cßn lµ gi÷a c¸c ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n víi nhau vµ víi toµn bé tæ chøc. Muèn b¶o ®¶m sù thèng nhÊt gi÷a c¸c môc tiªu ng¾n h¹n vµ dµi h¹n, gi÷a c¸c bé phËn vµ c¸ nh©n vµ h¬n n÷a, th«ng qua ®ã ®Ó ®¹t tíi c¸c môc tiªu dµi h¹n cÇn kh«ng ngoan sö dông c¸c chÝnh s¸ch vµ thñ tôc. Khi tæ chøc lín lªn, sÏ h×nh thµnh nhiÒu ®¬n vÞ vµ bé phËn víi c¸c møc ®é ®éc lËp kh¸c nhau. ViÖc thùc hiÖn chiÕn l-îc thµnh c«ng hay kh«ng phô thuéc vµo viÖc cã t¹o ra ®-îc sù céng h-ëng gi÷a c¸c ®¬n vÞ nµy hay kh«ng. Muèn vËy ph¶i b¶o ®¶m sù héi nhËp gi÷a c¸c chøc n¨ng vµ gi÷a c¸c ®¬n vÞ kinh doanh chiÕn l-îc. Ph©n bæ c¸c nguån lùc cho thùc hiÖn chiÕn l-îc ViÖc thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c chiÕn l-îc lu«n lu«n ®ßi hái nh÷ng thay ®æi trong viÖc sö dông c¸c nguån lùc trong tæ chøc. Do ®ã, viÖc ho¹ch ®Þnh kü l-ìng sù thay ®æi trong viÖc sö dông c¸c nguån lùc ®ãng vai trß quan träng. ViÖc ho¹ch ®Þnh sö dông c¸c nguån lùc sÏ ®-îc quan t©m víi nh÷ng cÊp ®é kh¸c nhau ë c¸c cÊp chiÕn l-îc kh¸c nhau. Nãi chung, viÖc ho¹ch ®Þnh nguån lùc lu«n ®-îc quan t©m ë hai cÊp ®é. Tr-íc hÕt, ë cÊp ®é réng lín, nh÷ng nguån lùc nªn ®-îc ph©n bæ thÕ nµo gi÷a c¸c chøc n¨ng, bé phËn, ®¬n vÞ kh¸c nhau trong tæ chøc. Thø hai, nh÷ng vÊn ®Ò chi tiÕt h¬n, lµ c¸c nguån lùc nªn ®-îc bè trÝ thÕ nµo trong mçi c¸c chøc n¨ng, bé phËn vµ ®¬n vÞ kh¸c nhau trong tæ chøc ®Ó b¶o ®¶m chiÕn l-îc ®-îc chän lùa ®-îc thùc hiÖn tèt nhÊt vµ ®¶m b¶o t¹o ra vµ duy tr×, ph¸t triÓn lîi thÕ c¹nh tranh. Mét ®iÒu cÇn suy nghÜ lµ khi suy nghÜ vÒ c¸ch thøc thùc hiÖn chiÕn l-îc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ th× tÝnh kh¶ thi lu«n lµ mét vÊn ®Ò cÇn ®-îc xem xÐt kü l-ìng. V× vËy, ho¹ch ®Þnh viÖc ph©n bæ c¸c nguån lùc còng lµ mét bé phËn cña l-îng gi¸ chiÕn l-îc. SÏ lµ v« nghÜa khi thÊy mét chiÕn l-îc lµ phi thùc tÕ vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn. V× thÕ, khi ho¹ch ®Þnh chiÕn l-îc c¸c nhµ qu¶n trÞ cÇn thÊy r»ng: kh«ng chØ ho¹ch ®Þnh nh÷ng g× cÇn thùc hiÖn mµ cßn ph¶i xem xÐt nã cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn hay kh«ng. e. CÊu tróc tæ chøc vµ kiÓm so¸t chiÕn l-îc Mét trong nh÷ng nguån lùc quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn tæ chøc lµ con ng-êi, v× thÕ c¸ch thøc trong ®ã nguån lùc nµy ®-îc tæ chøc lµ rÊt quan träng ®èi víi viÖc thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c chiÕn l-îc ®· ®Þnh. Quan ®iÓm truyÒn thèng cho 10 r»ng chiÕn l-îc lµ mét qu¸ tr×nh trªn xuèng, v× thÕ viÖc thiÕt kÕ hÖ thèng tæ chøc lµ mét ph-¬ng tiÖn ®Ó thùc hiÖn vµ kiÓm so¸t. III. Qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh chiÕn l-îc Marketing xuÊt khÈu Ho¹ch ®Þnh hay lËp kÕ ho¹ch lµ mét ho¹t ®éng thiÕt yÕu ®Ó ®¶m b¶o x©y dùng vµ thùc thi ®-îc c¸c chÝnh s¸ch vµ chiÕn l-îc Marketing thÝch hîp. Trong qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh chiÕn l-îc nµy tÊt c¶ c¸c yÕu tè quan träng cña qu¶n trÞ nh- : tµi chÝnh, nh©n sù, th«ng tin…®Òu ®-îc xem xÐt trong mèi quan hÖ t-¬ng t¸c qua l¹i t¹i mäi cÊp ®é qu¶n trÞ cña c«ng ty, nh»m gióp c«ng ty nãi chung vµ chøc n¨ng qu¶n trÞ nãi riªng ®¹t ®-îc c¸c môc tiªu ng¾n h¹n vµ dµi h¹n. Ho¹ch ®Þnh chiÕn l-îc Marketing xuÊt khÈu bao gåm c¸c ho¹t ®éng cã tÝnh hÖ thèng nh»m gióp c«ng ty nh×n thÊy nh÷ng ch-¬ng tr×nh vµ hµnh ®éng cô thÓ ®Ó thùc thi c¸c chiÕn l-îc Marketing xuÊt khÈu cña nã. Ho¹ch ®Þnh chiÕn l-îc cã thÓ mang tÝnh ng¾n h¹n hay dµi h¹n. Th«ng th-êng mét c«ng ty kinh doanh quèc tÕ th-êng lËp kÕ ho¹ch cho 3 n¨m hay 5 n¨m tíi vµ kÕ ho¹ch nµy sÏ ®-îc xem xÐt l¹i hµng n¨m. Sau ®ã, tõ c¸c kÕ ho¹ch dµi h¹n, tuú tõng môc tiªu vµ t×nh h×nh cô thÓ mµ c«ng ty x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch ng¾n h¹n. Trªn thùc tÕ, viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn l-îc Marketing th-êng ®-îc thùc hiÖn dùa trªn kinh nhiÖm cña ho¹t ®éng ho¹ch ®Þnh trªn thÞ tr-êng néi ®Þa, kÕt hîp víi kinh nghiÖm mµ c«ng ty ®· ®óc kÕt trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ cña m×nh. Nãi c¸ch kh¸c, néi dung c¸c b-íc cña qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh chiÕn l-îc Marketing xuÊt khÈu còng t-¬ng tù nh- trong Marketing néi ®Þa, bao gåm c¸c b-íc sau: 1. Ph©n tÝch m«i tr-êng chiÕn l-îc C¸c c«ng ty kinh doanh quèc tÕ ho¹t ®éng trong mét m«i tr-êng phøc t¹p cã thÓ ®-îc ph©n thµnh ba bé phËn c¬ b¶n: m«i tr-êng trong n-íc, m«i tr-êng quèc tÕ, m«i tr-êng n-íc chñ nhµ, lµ lo¹i m«i tr-êng giíi h¹n trong néi bé quèc gia. Trong khi ®ã, m«i tr-êng Marketing quèc tÕ chÝnh lµ lo¹i m«i tr-êng biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. a. M«i tr-êng quèc gia: M«i tr-êng quèc gia lµ n¬i mµ c¸c c«ng ty kinh doanh quèc tÕ dùa vµo ®Ó t¹o ra bµn ®¹p cho c¸c ho¹t ®éng n-íc ngoµi cña m×nh. V× vËy nh÷ng t×nh huèng trong n-íc còng sÏ ¶nh h-ëng ®Õn b¶n chÊt vµ vÞ trÝ cña c¸c chiÕn l-îc xuÊt khÈu cña c«ng ty. Trong khi m«i tr-êng trong n-íc giíi h¹n trong mét quèc gia, m«i tr-êng n-íc chñ nhµ d-êng nh- bao gåm c¸c thÞ tr-êng quèc gia phøc t¹p mang tÝnh ®ång nhÊt hay kh«ng ®ång nhÊt. Ngoµi tÝnh ®a d¹ng cña nã c¸c thÞ tr-êng n-íc chñ nhµ sÏ Ýt quen thuéc vµ khã nhËn thøc h¬n m«i tr-êng trong n-íc Ýt nhÊt lµ vµo giai ®o¹n ®Çu cña x©m nhËp thÞ tr-êng. 11 M«i tr-êng kinh tÕ:  C¸c nguyªn t¾c kinh tÕ c¬ b¶n Nh÷ng Èn chøa bªn trong thÞ tr-êng kinh tÕ chi tiÕt cã thÓ nhËn thøc râ nhÊt trong hoµn c¶nh hÖ thèng kinh tÕ riªng biÖt trong mét thÞ tr-êng ®-îc quan t©m. C¸c th«ng tin cã liªn quan ®Õn b¶n chÊt cña hÖ thèng kinh tÕ, cÊu tróc kinh tÕ vµ møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ trong mét thÞ tr-êng nhÊt ®Þnh cÇn ®-îc xem xÐt. - HÖ thèng kinh tÕ Cã hai hÖ thèng kinh tÕ c¬ b¶n lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng vµ tËp trung. Thùc tÕ ®· chøng minh tÊt c¶ c¸c nÒn kinh tÕ cã mét sè ®Æc ®iÓm cña c¶ hai hÖ thèng, vµ kh«ng cã vÝ dô hoµn h¶o nµo cña hai hÖ thèng tån t¹i. TÊt c¶ c¸c nÒn kinh tÕ quèc gia lµ nÒn kinh tÕ hçn hîp, vµ ë ®©u ®ã gi÷a d¶i biÕn thiªn cã mét cùc lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng lý t-ëng vµ nÒn kinh tÕ tËp trung lý t-ëng. §iÓm ë d¶i biÕn thiªn nµy x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña nÒn kinh tÕ lµ rÊt quan träng v× nã ®-a ra c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ ®éng lùc c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, c¬ chÕ thóc ®Èy ho¹t ®éng lµ sù t-¬ng t¸c gi÷a c¸c lùc l-îng thÞ tr-êng, qua hÖ thèng gi¸, ®iÒu khiÓn sö dông nguån lùc vµo s¶n xuÊt vµ ph©n phèi hµng ho¸, dÞch vô. Cung cÊp nhiªn liÖu cho hÖ thèng nµy lµ c¸c ý t-ëng nhc¹nh tranh hoµn h¶o, quyÒn tù do cña doanh nghiÖp vµ chñ quyÒn cña ng-êi tiªu dïng. C¸c ChÝnh phñ cã vai trß kh«ng quan träng trong mét nÒn kinh tÕ nh- vËy. Trong nÒn kinh tÕ tËp trung, t¸c ®éng cña c¸c lùc l-îng thÞ tr-êng bÞ giíi h¹n. C¸c nguån lùc ®-îc sö dông nh- thÕ nµo vµ c¸c s¶n phÈm ®-îc ph©n phèi nh- thÕ nµo ®-îc ChÝnh phñ chØ ®Þnh. §Ó hÖ thèng nµy cã thÓ ho¹t ®éng c¸c ph-¬ng ph¸p kÕ ho¹ch ho¸ phøc t¹p vµ quyÒn së h÷u c«ng céng lµ cÇn thiÕt. C¸c kÕ ho¹ch ®-îc chi tiÕt ho¸ cao, chóng chØ râ c¸c møc cña s¶n xuÊt , gi¸ vµ m« h×nh ph©n phèi. - CÊu tróc kinh tÕ Cã hai c¸ch ph©n lo¹i c¸c khu vùc kinh tÕ. C¸ch thø nhÊt, mét gi¶n ®å ph©n lo¹i th«ng th-êng ph©n ®Þnh gi÷a ba khu vùc trong mét nÒn kinh tÕ. Ba khu vùc nµy lµ: 1Khu vùc n«ng nghiÖp gåm: n«ng, l©m nghiÖp, s¨n b¾n vµ thuû s¶n; 2-Khu vùc c«ng nghiÖp gåm: khai má, s¶n xuÊt, x©y dùng, ®iÖn lùc, thuû lîi vµ khÝ ®èt; 3-Khu vùc dÞch vô gåm tÊt c¶ c¸c h×nh th¸i kh¸c cña ho¹t ®éng kinh tÕ. C¸ch thø hai, theo c¸ch nµy th× cÊu tróc cña mét nÒn kinh tÕ ®-îc ph©n ®Þnh ra lµm bèn khu vùc kinh tÕ : 1- Khu vùc c¬ b¶n: gåm c¸c ho¹t ®éng dùa trªn nguån lùc tµi nguyªn thiªn nhiªn; 2- Khu vùc s¶n xuÊt; 3- Khu vùc tiªu dïng gåm: n¨ng l-îng vµ n-íc; 4- Khu vùc dÞch vô. Th«ng th-êng ë c¸c n-íc kÐm ph¸t triÓn phô thuéc vµo n«ng nghiÖp nhiÒu h¬n so víi c¸c n-íc giµu cã c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ dÞch vô cã tû lÖ t-¬ng ®èi lín h¬n rÊt nhiÒu.ThËm chÝ trong mét khu vùc c«ng nghiÖp nhÊt ®Þnh, b¶n chÊt ho¹t ®éng kinh tÕ trong mét quèc gia kh¸c biÖt rÊt lín víi c¸c quèc gia kh¸c. 12 - Møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ Møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi tr¶i dµi tõ tû lÖ rÊt thÊp ®Õn r©t cao. Ph¸t triÓn kinh tÕ ®-îc ®o l-êng b»ng toµn bé GDP vµ thu nhËp theo ®Çu ng-êi lµ môc tiªu hµng ®Çu cña hÇu hÕt c¸c quèc gia. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ vµ nh÷ng kÕt qu¶ thay ®æi cÊu tróc th-êng ®-îc gäi lµ ph¸t triÓn kinh tÕ. ChuÈn mùc th«ng th-êng nhÊt ®Ó ®o l-êng ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ph©n lo¹i c¸c quèc gia thµnh nh÷ng nhãm kh¸c nhau lµ tæng s¶n phÈm quèc gia ( GNP ) vµ tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) trªn ®Çu ng-êi.  C¸c biÕn kinh tÕ then chèt TiÒm n¨ng kinh tÕ cña mét quèc gia ®-îc ®o l-êng th«ng qua 5 biÕn sè kinh tÕ then chèt sau: - Tµi nguyªn thiªn nhiªn Tµi nguyªn thiªn nhiªn lµ nh÷ng h×nh th¸i tiÒm tµng cña c¶i mµ thiªn nhiªn -u ®·i. Chóng bao gåm c¸c kho¸ng s¶n, n-íc, ®Êt ®ai, ®Þa lý vµ khÝ hËu, c¸c nguån n¨ng l-îng. Tµi nguyªn thiªn nhiªn cña mét quèc gia lµ mét lý do quan träng ®Ó gi¶i thÝch m« h×nh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña quèc gia ®ã. Do nguån t¹i nguyªn ë c¸c quèc gia lµ kh«ng gièng nhau nªn mçi mét quèc gia cã nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ næi bËt dùa trªn tiÒm n¨ng tµi nguyªn thiªn nhiªn cña hä. TiÒm n¨ng tµi nguyªn thiªn nhiªn cña quèc gia ®ãng vai trß quan träng trong viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ tõ quèc gia nµy sang quèc gia kh¸c. - §Þa lý vµ khÝ hËu §Þa lý vµ khÝ hËu cã t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng Marketing quèc tÕ theo nh÷ng c¸ch thøc c¨n b¶n vµ l©u dµi. §ã lµ, c¸c nh©n tè ®Þa lý dÉn ®Õn sù s½n cã hay khan hiÕm c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn. Nh©n tè ®Þa lý còng t¸c ®éng ®Õn quyÕt ®Þnh cña nhµ qu¶n trÞ Marketing, chóng cã thÓ lµ nguån lùc, lµ sù kiÒm chÕ, cã ¶nh h-ëng ®Õn sù sèng cßn cña thÞ tr-êng . KhÝ hËu lµ mét khÝa c¹nh cña ®Þa lý cã liªn quan chÆt chÏ tíi sù ph¸t triÓn vµ ho¹t ®éng kinh tÕ cña mét quèc gia. TÇm quan träng cña khÝ hËu nh- lµ nguån lùc ®-îc minh ho¹ bëi kh¶ n¨ng cña c¸c n-íc nhiÖt ®íi cã thÓ s¶n xuÊt ra mét sè lo¹i hoa qu¶ nhiÖt ®íi ®Ó xuÊt khÈu sang c¸c n-íc mµ kh«ng thÓ trång chóng. Cuèi cïng, ®Þa lý vµ khÝ hËu cã t¸c ®éng quan träng ®èi víi sù tån t¹i cña thÞ tr-êng qua viÖc cã nhiÒu hay khan hiÕm c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ ®ång thêi x¸c ®Þnh nÒn kinh tÕ sÏ ph¸t triÓn ®Õn ®©u. Bªn c¹nh ®ã, c¸c ®Æc ®iÓm ®Þa lý cßn t¸c ®éng ®Õn chi phÝ vµ møc dÔ dµng cña ph©n phèi hµng ho¸. - Th«ng tin nh©n khÈu häc C¸c th«ng tin nh©n khÈu häc cã tÇm quan träng ®Æc biÖt v× nã gióp chóng ta ®¸nh gi¸ ®-îc møc ®é vµ m« h×nh nhu cÇu ë mét thÞ tr-êng nhÊt ®Þnh vµ b¶n chÊt cña lùc l-îng lao ®éng ë ®Þa ph-¬ng. Tr-íc hÕt, quy m« cña thÞ tr-êng tiÒm n¨ng lµ mét yÕu 13 tè sèng cßn cña thÞ tr-êng. Tuy nhiªn nÕu chØ ®Ò cËp ®Õn quy m« mµ kh«ng ®Ò cËp ®Õn søc mua th× sÏ trë nªn v« nghÜa. §«i khi t¨ng tr-ëng d©n sè nhanh h¬n lµ t¨ng tr-ëng kinh tÕ, ®iÒu nµy ®¸ng lo ng¹i ë c¸c n-íc ph¸t triÓn Ch©u Phi. Tû lÖ ph¸t triÓn d©n sè vµ quy m« cña d©n sè sÏ ¶nh h-ëng kh¶ n¨ng tiÕn triÓn vÒ kinh tÕ cña x· héi vµ ®Æt nÒn mãng cho t-¬ng lai. Nã ®ång thêi còng ¶nh h-ëng ®Õn sù ph©n bæ cña thu nhËp hiÖn t¹i còng nh- t-¬ng lai. §é tuæi cÊu thµnh cña d©n sè còng lµ mèi quan t©m cña c¸c nhµ qu¶n trÞ Marketing. Nh÷ng gia t¨ng vµ suy gi¶m d©n sè cña mét nhãm tuæi nhÊt ®Þnh còng liªn quan chÆt chÏ ®Õn nhu cÇu cña nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô nhÊt ®Þnh. - KÕt qu¶ kinh tÕ D÷ liÖu tæng thu nhËp quèc d©n vµ tæng thu nhËp quèc gia trªn ®Çu ng-êi lµ nh÷ng chØ tiªu kÕt qu¶ kinh tÕ ®· ®-îc ®Ò cËp tíi. §Æc biÖt tû lÖ t¨ng tr-ëng cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn møc sèng t-¬ng ®èi gi÷a c¸c quèc gia. Ngoµi ra, c¸c chØ tiªu sau ®©y còng ®-îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ kinh tÕ:  C¸c sè liÖu qu¸ khø vµ hiÖn t¹i vÒ sè liÖu thÊt nghiÖp vµ n¨ng suÊt lao ®éng.  L¹m ph¸t.  C¸n c©n thanh to¸n vµ dù tr÷ ngo¹i tÖ.  §Çu t- vµ tiÕt kiÖm.  Nguån cung øng tiÒn tÖ vµ tû lÖ l·i suÊt.  ChØ sè hµng tiªu dïng vµ th-¬ng m¹i ngoµi n-íc.  Tû gi¸ hèi ®o¸i cña tiÒn ®Þa ph-¬ng vµ thuÕ. - C¬ së h¹ tÇng C¬ së h¹ tÇng lµ m¹ng l-íi c¸c ph-¬ng tiÖn vµ dÞch vô cÇn thiÕt cho viÖc ho¹t ®éng ho¸ mét nÒn kinh tÕ. Møc ®é ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng cña mét quèc gia ¶nh h-ëng ®Õn møc ®é sö dông nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn cña nã. C¬ së h¹ tÇng ®ång thêi quyÕt ®Þnh c¸c nhµ qu¶n trÞ Marketing cã thÓ tiÕp cËn ®-îc víi c¸c thÞ tr-êng sèng ®éng hay kh«ng. Mét thÞ tr-êng môc tiªu réng lín cã søc mua cao cã rÊt Ýt gi¸ trÞ nÕu hµng ho¸ vµ dÞch vô kh«ng b¸n ®-îc cho ng-êi tiªu dïng do hÖ thèng giao tiÕp kh«ng tèt hoÆc ®-êng x¸ tåi tÖ. C¸c linh vùc cã tÇm quan träng ®Æc biÖt vµ ¶nh h-ëng to lín ®Õn ho¹t ®éng kinh tÕ trong vµ ngoµi n-íc cña c¸c quèc gia lµ nguån n¨ng l-îng, c¸c ph-¬ng tiÖn vËn t¶i, giao tiÕp, c¸c dÞch vô th-¬ng m¹i vµ tµi chÝnh. §Æc biÖt chÊt l-îng lµ sù s½n cã cña c¸c dÞch vô hç trî nh- Marketing, ph©n phèi, ng©n hµng lµ nh÷ng nh©n tè quan träng gi÷a c¸c thÞ tr-êng. - ChÝnh s¸ch kinh tÕ ChÝnh s¸ch cña chÝnh phñ ®-îc ph¶n ¸nh trong c¸c tuyªn bè vµ luËt ph¸p chÝnh thøc cña nã ®iÒu chØnh x· héi vµ ph©n bæ nguån lùc. C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ cña n-íc nhµ cã ¶nh h-ën rÊt to lín ®Õn kÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. §Æc biÖt c¸c 14 chÝnh s¸ch vÒ tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ vµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ kh¸c cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ hiÖn kinh tÕ hiÖn t¹i còng nh- t-¬ng lai. C¸c biÖn ph¸p kÝch thÝch ( møc thuÕ, trî cÊp) còng nh- kiÓm so¸t ( gi¸, nhËp khÈu, luËt lÖ chi tr¶ vµ chuyÓn tiÒn cho quyÒn t¸c gi¶ ) cña chÝnh phñ nhÊt lµ khi chóng t¸c ®éng vµo c¸c c«ng ty ngo¹i quèc, cÇn ph¶i ®-îc c¸c nhµ qu¶n trÞ th-êng xuyªn xem xÐt. Vµ khi kinh doanh ë c¸c thÞ tr-êng kh¸c nhau c¸c nhµ qu¶n trÞ còng ph¶i xem xÐt hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ dù phßng cña chÝnh phñ vÒ c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô quan träng( ®Æc biÖt lµ c¸c dÞch vô cã liªn quan ®Õn c¬ së h¹ tÇng). M«i tr-êng th-¬ng m¹i Th«ng th-êng, tÊt c¶ c¸c chÝnh phñ trªn thÕ giíi cè g¾ng ®iÒu hoµ c¸c dßng vËn ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ nh»m ®¶m b¶o mét sè lo¹i hµng xuÊt khÈu kh«ng ®Õn sai ®Þa chØ, vµ c¸c nghµnh hµng trong n-íc kh«ng bÞ ph¸ huû bëi c¸c hµng nhËp khÈu. §Ó lµm ®-îc ®iÒu nµy c¸c chÝnh phñ th-êng sö dông c¸c hµng rµo th-¬ng m¹i. Cã ba h×nh thøc hµng rµo th-¬ng m¹i chÝnh: thuÕ quan, h¹n ng¹ch vµ c¸c hµng rµo phi thuÕ.  ThuÕ quan: ThuÕ quan lµ c¸c møc thuÕ mµ ®-îc ®Æt ra ®èi víi c¸c hµng xuÊt hoÆc nhËp khÈu. Cã mét sè lo¹i thuÕ quan nh- sau: Thø nhÊt, c¸c thuÕ quan theo gi¸ hµng ®-îc thu nh- mét tû lÖ phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh cña trÞ gi¸ hµng ho¸ sÏ bÞ ®¸nh thuÕ. Thø hai, thuÕ theo sè l-îng lµ møc ®é cè ®Þnh ®-îc thu dùa trªn mçi ®¬n vÞ ®Þa lý ®-îc nhËp hay xuÊt khÈu. Thø ba, thuÕ phøc hîp kÕt hîp hai lo¹i thuÕ quan theo gi¸ hµng vµ theo sè l-îng th«ng qua thiÕt lËp mét ®¬n vÞ thuÕ cè ®Þnh vµ thªm mét l-îng biÕn ®æi vµo c¸c tû lÖ c¬ së nµy cã liªn quan ®Õn trÞ gi¸ hµng ho¸. ThuÕ kh«ng nh÷ng lµ nguån thu mµ quan träng h¬n nã cßn lµ biÖn ph¸p b¶o hé ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu. ThuÕ quan ®ång thêi t¸c ®éng trùc tiÕp( lµm gia t¨ng ) ®èi víi gi¸ c¶ hµng ho¸.  H¹n ng¹ch: Kh¸c víi thuÕ kh«ng giíi h¹n danh môc hµng ho¸ kinh doanh, h¹n ng¹ch h¹n chÕ trùc tiÕp khèi l-îng vËt lý hoÆc ( Ýt th«ng th-êng h¬n ) gi¸ trÞ cña hµng nhËp khÈu hoÆc xuÊt khÈu. H¹n ng¹ch th-êng ®-îc dïng ®Ó b¶o hé s¶n xuÊt trong n-íc ®èi víi c¹nh tranh quèc tÕ, nh-ng nã kh«ng t¹o ra lîi nhuËn cho chÝnh phñ ®Æt ra h¹n ng¹ch ®ã.  Hµng rµo phi thuÕ: C¸c hµng rµo phi thuÕ quan ( NTB )gåm tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ mËu dÞch nh©n t¹o kh¸c. C¸c h×nh thøc quan träng nhÊt cña NTB lµ:  Trî gióp c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n-íc.  C¸c h¹n chÕ xuÊt khÈu tù nguyÖn.  C¸c luËt lÖ vµ thñ tôc ®iÒu tra chèng ph¸ gi¸ cã thµnh kiÕn.  ViÖc mua s¾m cña ChÝnh phñ -u ®·i c¸c nhµ s¶n xuÊt ®Þa ph-¬ng. 15     KiÓm so¸t ngo¹i hèi. C¸c quy t¾c vµ kiÓm so¸t tiªu chuÈn s¶n phÈm ®-îc thiÕt lËp nh»m h¹n chÕ nhËp khÈu. C¸c yªu cÇu h¶i quan vµ v¨n b¶n h¹n chÕ th-¬ng m¹i. KiÓm so¸t xuÊt khÈu ®-îc thiÕt lËp ®Ó can thiÖp c¸c dßng vËn ®éng th-¬ng m¹i v× c¸c lý do chÝnh trÞ hoÆc chiÕn l-îc. C¸c hµng rµo phi thuÕ cã lîi thÕ lµ Ýt râ rÖt h¬n c¸c hµng rµo kh¸c, vµ tÇm quan träng cña nã ngµy cµng t¨ng trong khi cã sù suy gi¶m cña nh÷ng h¹n chÕ th-¬ng m¹i thuÕ quan vµ h¹n ng¹ch. §©y lµ mét vÊn ®Ò quan träng do nã lµm suy gi¶m t¸c ®éng vµ hiÖu qu¶ c¸c biÖn ph¸p. M«i tr-êng chÝnh trÞ Ngoµi nh÷ng lÜnh vùc nhÊt ®Þnh cã sù tham gia cña ChÝnh phñ, th× m«i tr-êng chÝnh trÞ ë hÇu hÕt c¸c quèc gia còng th-êng t¹o ra sù hç trî chung cho c¸c nç lùc Marketing cña c¸c c«ng ty cña hä. Trªn thùc tÕ, c¸c mèi quan hÖ qua l¹i ®-îc ph¸t triÓn gi÷a c¸c nhãm cã lîi Ýt kh¸c nhau trong mét quèc gia th-êng t¹o nªn c¸c qu¸ tr×nh vµ sù kiÖn chÝnh trÞ. Trong m«i tr-êng chÝnh trÞ nµy, hÇu hÕt c¸c ®Êt n-íc, ChÝnh phñ quèc gia ®ong vai trß quan träng do cã kh¶ n¨ng lËp ph¸p, ®¸nh thuÕ vµ tham gia trùc tiÕp vµo c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, x· héi vµ chÝnh trÞ. Nh-ng m«i tr-êng chÝnh trÞ ë quèc gia bÞ ¶nh h-ëng lín bëi nhiÒu biÕn b¶n chÊt h×nh thµnh nªn khunh c¶nh cña tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng chÝnh trÞ. ý thøc hÖ, giai cÊp, c¸c hÖ thèng kinh tÕ ®ang thÞnh hµnh vµ chñ nghÜa d©n téc lµ mét sè biÕn trong nh÷ng biÕn then chèt trªn, chóng ®ång thêi lµ mèi quan t©m ®Æc biÖt cña c¸c c«ng ty kinh doanh quèc tÕ. C¸c ho¹t ®éng kinh doanh cã thÓ bÞ ChÝnh phñ can thiÖp hoÆc bÞ ¶nh h-ëng bëi c¸c sù kiÖn vµ ®Æc ®iÓm cña m«i tr-êng. §iÒu quan träng nhÊt lµ ph¶i ph©n biÖt gi÷a c¸c sù kiÖn chÝnh trÞ vµ t¸c ®éng cña chóng ®Õn c«ng ty. Nh÷ng t¸c ®éng cña sù kiÖn chÝnh trÞ ®Õn mét c«ng ty phô thuéc vµo hai yÕu tè: c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr-êng vµ c¸c nh©n tè ®Æc tr-ng cña c«ng ty vµ ngµnh hµng mµ nã kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã, rñi ro chÝnh trÞ kh«ng ph¶i lµ gièng nhsù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ. Rñi ro chÝnh trÞ lµ x¸c xuÊt thay ®æi cña kÕt qu¶ thùc hiÖn cña tËp ®oµn t¹o ra do c¸c sù kiÖn chÝnh trÞ. Khi tiÕn hµnh nghiªn cøu m«i tr-êng chÝnh trÞ c¸c c«ng ty kinh doanh quèc tÕ cÇn ph¶i quan t©m ®Õn c¸c khÝa c¹nh sau:  M«i tr-êng ý thøc hÖ vµ c¸c qu¸ tr×nh chÝnh trÞ.  Chñ nghÜa quèc gia.  Sù can thiÖp cña ChÝnh phñ .  Sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ. Th«ng qua c«ng t¸c nghiªn cøu c¸c khÝa c¹nh cña m«i tr-êng chÝnh trÞ lµ c¬ së ®Ó c¸c c«ng ty KDQT tiÕn hµnh ho¹t ®éng ®o l-êng vµ ph¶n øng víi c¸c rñi ro chÝnh trÞ. 16 Thùc tÕ lu«n tån t¹i rñi ro chÝnh trÞ ë c¸c quèc gia nh-ng møc ®é cña chóng lµ kh«ng gièng nhau. Nh×n chung rñi ro chÝnh trÞ sÏ thÊp nhÊt ë c¸c quèc gia cã mét lÞch sö ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ nhÊt qu¸n. Khi tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ hiÖ`u qu¶ rñi ro chÝnh trÞ cña mét c«ng ty KDQT ë c¶ trong vµ ngoµi n-íc cÇn ®¸nh gi¸ theo hai b-íc riªng biÖt: B-íc 1: bao gåm dù b¸o méi tr-êng chÝnh trÞ trong quèc gia ®ang quan t©m ë møc vÜ m« - tæng qu¸t. B-íc 2: ®©y lµ b-íc quan träng h¬n vµ khã kh¨n h¬n, lµ viÖc tiÕn hµnh ph©n tÝch ë møc vi m« vÒ c¸c vËn dông rñi ro chÝnh trÞ cña dù b¸o chung ®-îc ®¸nh gi¸ cho mét c«ng ty KDQT riªng biÖt. C«ng viÖc nµy ®ßi hái ph¶i quan t©m ®Õn c¸c ®Æc ®iÓm, hµnh ®éng vµ lÞch sö riªng cã cña c«ng ty trong mét thÞ tr-êng nhÊt ®Þnh. ViÖc ph©n tÝch ph¶i tËp trung vµo nhËn biÕt c¸c c¬ héi còng nh- c¸c nguy c¬ cã thÓ x¶y ra. C«ng t¸c ®o l-êng rñi ro chÝnh trÞ ®-îc tiÕn hµnh theo hai khÝa c¹nh kh¸c nhau lµ rñi ro vi m« vµ rñi ro vÜ m«. §èi víi mçi lo¹i rñi ro c¸c c«ng ty cÇn ph¶i cã nh÷ng ph-¬ng ph¸p ®o l-êng thÝch hîp tõ ®ã thu ®-îc kÕt qu¶ chÝnh x¸c vµ cã c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc ®óng ®¾n. M«i tr-êng luËt ph¸p Mét c«ng ty KDQT ho¹t ®éng ®ång thêi ph¶i ®èi mÆt víi mét m«i tr-êng luËt ph¸p. M«i tr-êng luËt ph¸p t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng cña c«ng ty kinh doanh quèc tÕ bao gåm ba khÝa c¹nh kh¸c biÖt: 1-luËt ph¸p n-íc nhµ; 2-c¸c luËt ph¸p ë thÞ tr-êng n-íc ngoµi; 3-luËt ph¸p quèc tÕ. Còng nh- m«i tr-êng chÝnh trÞ, m«i tr-êng luËt ph¸p ®ãng mét vai trß quan träng trong ho¹t ®éng Marketing quèc tÕ . ThËm chÝ víi nh÷ng kÕ ho¹ch kinh doanh tèt nhÊt cã thÓ bÞ huû ho¹i do nh÷ng ¶nh h-ëng bÊt ngê cña chÝnh trÞ vµ luËt ph¸p, vµ nÕu nhµ kinh doanh thÊt b¹i trong ho¹t ®éng dù b¸o c¸c nh©n tè nµy cã thÓ kh«ng thùc hiÖn ®-îc mét dù ¸n kinh doanh. C¸c nhµ kinh doanh ph¶i tÝnh ®Õn m«i tr-êng luËt ph¸p n-íc nhµ còng nh- n-íc chñ nhµ.  M«i tr-êng luËt ph¸p n-íc nhµ: Kh«ng cã mét nhµ kinh doanh nµo bá qua c¸c chÝnh s¸ch vµ quy ®Þnh cña quèc gia mµ tõ ®ã hä tiÕn hµnh c¸c giao dÞch Marketing quèc tÕ cña m×nh. Cho dï c«ng ty KDQT ®Æt trô së cña m×nh ë ®©u, nh-ng nã sÏ ph¶i chÞu t¸c ®éng cña chÝnh phñ vµ hÖ thèng luËt ph¸p n-íc nhµ. Trªn tùc tÕ ®· cã rÊt nhiÒu c¸c bé luËt vµ c¸c quy ®Þnh cña quèc gia ®-îc ®-a ra kh«ng ph¶i nh»m ®iÒu chØnh riªng ho¹t ®éng Marketing quèc tÕ nh-ng nã l¹i cã ¶nh h-ëng ®Õn c¬ héi n-íc ngoµi cña c«ng ty. Tuy nhiªn, l¹i cã mét sè c¸c c«ng cô ph¸p luËt ®-îc ®Þnh h-íng râ rµng víi c¸c ho¹t ®éng Marketing quèc tÕ. Mét sè ®-a ra nh»m hç trî nç lùc quèc tÕ cña c¸c c«ng ty, nÕu kh«ng thùc hiÖn cã thÓ lµm nguy h¹i ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ. 17 H¬n n÷a, rÊt nhiÒu quèc gia cã hÖ thèng kiÓm so¸t xuÊt khÈu ®-îc thiÕt kÕ nh»m ng¨n c¶n, lµm chËm trÔ hoÆc lo¹i trõ c¸c ®èi thñ cã thÓ cã ®-îc hµng ho¸ cã tÇm quan träng chiÕn l-îc . Ngoµi ra, c¸c quèc gia n-íc nhµ cã thÓ thi hµnh c¸c bé luËt vµ quy ®Þnh ®Æc biÖt nh»m ®¶m b¶o r»ng c¸c hµnh vi kinh doanh quèc tÕ cña c¸c c«ng ty cña n-íc nhµ ®-îc thùc hiÖn trong khu«n khæ luËt ph¸p, ®¹o ®øc vµ ®¹o lý thÝch hîp.  M«i tr-êng luËt ph¸p n-íc chñ nhµ: C¸c c«ng ty kinh doanh quèc tÕ cÇn ph¶i hiÓu biÕt vµ tu©n thñ víi c¸c luËt lÖ cã liªn quan ë c¸c thÞ tr-êng n-íc ngoµi. §Æc biÖt, ®èi víi c¸c c«ng ty cã ho¹t ®éng n-íc ngoµi réng kh¾p trªn thÞ tr-êng thÕ giíi cã mét lo¹t c¬ së luËt ph¸p kh¸c nhau cÇn ph¶i ®-îc xem xÐt. TÝnh ®a d¹ng trong c¸c hÖ thèng luËt ph¸p quèc gia vµ c¸c luËt lÖ liªn quan lµ rÊt cao vµ g©y ra rÊt nhiÒu khã kh¨n cho c¸c c«ng ty kinh doanh quèc tÕ . Tr-íc hÕt, ®iÒu c¬ b¶n lµ ph¶i nhËn thøc râ b¶n chÊt cèt lâi cña hÖ thèng luËt ph¸p trong c¸c thÞ tr-êng mµ hä quan t©m.Sù ph©n ®Þnh quan träng lµ gi÷a hÖ thèng bé luËt vµ luËt chung. MÆc dï cÇn ph¶i chó ý ph©n ®Þnh gi÷a hai hÖ th«ng luËt nµy nh-ng cÇn ®Æc biÖt chó ý lµ nh÷ng nÐt t-¬ng ®ång bÒ ngoµi trong hÖ thèng luËt ph¸p cã thÓ che dÊu nh÷ng kh¸c biÖt quan träng. Do vËy c¸c chi tiÕt cô thÓ cña luËt ph¸p n-íc chñ nhµ lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña ban qu¶n trÞ. Cô thÓ lµ c¸c c«ng ty th-êng quan t©m ®Õn lÜnh vùc sau cña hÖ thèng luËt ph¸p. Thø nhÊt, luËt lÖ cã t¸c ®éng ®Õn ph-¬ng thøc x©m nhËp thÞ tr-êng ®-îc chó ý ®Õn- nhËp khÈu, b¶n quyÒn, ®Çu t- n-íc ngoµi trùc tiÕp, vµ liªn doanh –lµ quan träng nhÊt.Trong mét sè quèc gia, cã v« sè c¸c luËt lÖ cã hiÖu lùc mµ c«ng ty n-íc ngoµi ph¶i tÝnh ®Õn. Ngoµi ra, nh-ng sù kh¸c biÖt trong hoµn c¶nh luËt ph¸p quèc gia, c¸c nhu cÇu vµ nh÷ng -u thÕ kh¸c.§«i khi chóng lµ kÕt qu¶ cña mét chiÕn l-îc kh¸c cã ý thøc. C¸c khung luËt ph¸p kh«ng quen thuéc vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c th-êng cã liªn quan ®Õn tiªu chuÈn s¶n phÈm sÏ gia t¨ng tÝnh kh«ng æn ®Þnh vµ n©ng cao chi phÝ x©m nhËp thÞ tr-êng. Cuèi cïng, ®iÒu quan träng lµ viÖc diÔn gi¶i m«i tr-êng luËt ph¸p cña n-íc chñ nhµ kh«ng ®-îc giao cho nh÷ng ng-êi kh«ng chuyªn. ý kiÕn vµ lêi khuyªn cña c¸c chuyªn gia lµ cÇn thiÕt; nh-ng nguån ph©n tÝch quan träng vµ tèt nhÊt lµ c¸c luËt s- quen thuéc víi sù vËn hµnh cña hÖ thèng luËt ph¸p ®Þa ph-¬ng vµ viÖc vËn dông c¸c luËt lÖ cã liªn quan. b. M«i tr-êng kinh tÕ quèc tÕ C¸c c«ng ty ho¹t ®éng trªn thÞ tr-êng quèc tÕ kh«ng nh÷ng chÞu nh÷ng t¸c ®éng cña c¸c xu thÕ ph¸t triÓn träng th-¬ng m¹i quèc tÕ mµ cßn bÞ ¶nh h-ëng bëi xu thÕ héi nhËp kinh tÕ vïng vµ thÕ giíi. §Æc ®iÓm héi nhËp kinh tÕ vïng cã ¶nh h-ëng quan träng ®èi víi c¸c c«ng ty ®ang ho¹t ®éng trong c¸c thÞ tr-êng . Héi nhËp kinh tÕ diÔn ra trong nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, nh-ng ®Æc biÖt bao hµm hîp t¸c kinh tÕ, ®-îc thiÕt lËp ®Ó mang l¹i sù phô thuéc lÉn nhau nhiÒu h¬n gi÷a c¸c quèc gia. C¸c kÕ ho¹ch th«ng th-êng nhÊt ®-îc 18 ®-a ra ®Ó gi¶m bít c¸c hµng rµo th-¬ng m¹i gi÷a c¸c thµnh viªn tham gia. C¸c h×nh thøc héi nhËp cã nhiÒu mong muèn h¬n lµ nh»m thóc ®Èy c¸c di chuyÓn trªn thÞ tr-êng quèc tÕ c¸c nh©n tè ®Çu vµo, vµ phèi hîp c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, tµi chÝnh, vµ tû gi¸ hèi ®o¸i. Khi h×nh thµnh c¸c khèi kinh tÕ, c¹nh tranh lín h¬n, lîi Ých kinh tÕ theo quy m« do tiÕp cËn c¸c thÞ tr-êng lín h¬n, ®Çu t- vµ ®æi míi nhiÒu h¬n lµ nh÷ng thay ®æi quan träng h¬n d-êng nh- sÏ diÔn ra. Nh÷ng ®éng t¸c thay ®æi cña liªn minh kinh tÕ ph¶i dÉn ®Õn viÖc sö dông c¸c nguån lùc h÷u hiÖu h¬n vµ ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh h¬n ë c¸c quèc gia thµnh viªn. Cã 6 giai ®o¹n ph¸t triÓn cña héi nhËp kinh tÕ vïng:1 - HiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i -u ®·i; 2 - Khu vùc mËu dÞch tù do; 3 - Liªn minh thuÕ quan; 4 - ThÞ tr-êng chung; 5 Liªn minh tiÒn tÖ; 6 Liªn minh kinh tÕ. c. M«i tr-êng tµi chÝnh quèc tÕ Do cã t¸c ®éng lín ®Õn ho¹t ®éng ngoµi n-íc cña mét c«ng ty nªn nh÷ng x¾p ®Æt vÒ tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ quèc tÕ cã vai trß rÊt quan träng víi m«i tr-êng ho¹t ®éng quèc tÕ. Sù vËn hµnh cña c¸c thÞ tr-êng ngo¹i hèi lµ mèi quan t©m trùc tiÕp cña hÇu hÕt c¸c c«ng ty KDQT. Nh- vËy nhËn thøc c¸c thÞ tr-êng tµi chÝnh quèc tÕ vµ nh÷ng thÓ chÕ tµi chÝnh ho¹t ®éng nh- thÕ nµo lµ rÊt cÇn thiÕt. C¸c c«ng ty KDQT khi xem xÐt thÞ tr-êng tµi chÝnh cÇn ph¶i hiÓu râ quü tiÒn tÖ thÕ giíi ( IMF ) vµ ng©n hµng thÕ giíi ( WB ) v× ®©y lµ hai thÓ chÕ tµi chÝnh then chèt ë trªn thÞ tr-êng thÕ giíi. Ngoµi ra, nh÷ng nh©n tè nh- nhãm c¸c n-íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, hÖ thèng tû gi¸ hèi ®o¸i, thÞ tr-êng vèn quèc tÕ còng cÇn ph¶i quan t©m. Chóng ®Òu cã sù t¸c ®éng hai mÆt ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh trªn thÞ tr-êng ngoµi n-íc cña c¸c c«ng ty kinh doanh quèc tÕ . MÆc dï hiÖu qu¶ cña thÞ tr-êng tµi chÝnh cã gia t¨ng nh-ng vÉn cã nh÷ng hµng rµo c¶n quan träng ®èi víi tÝnh linh ho¹t cña vèn. Cã ba c¶n trë chÝnh ®ã lµ: Thø nhÊt, c¸c kiÓm so¸t hèi ®o¸i do ChÝnh phñ ®Æt ra ë nhiÒu quèc gia c¶n trë dßng vµo vµ ra cña vèn. Thø hai, rñi ro vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i lµ mét rµo c¶n quan träng ®èi víi tÝnh linh ho¹t cña vèn. Thø ba, rñi ro vÒ chñ quyÒn, lµ kh¶ n¨ng ChÝnh phñ n-íc ngoµi sÏ tr¶ kh«ng ®óng h¹n c¸c kho¶n vay tõ c¸c nhµ b¨ng hoÆc tæ chøc n-íc ngoµi hoÆc ®Ò ra c¸c ng¨n cÊm ®èi víi nh÷ng kho¶n nî t- nh©n. d. M«i tr-êng th-¬ng m¹i quèc tÕ T×nh h×nh giao l-u bu«n b¸n gi÷a c¸c n-íc trªn thÕ giíi cã ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng cña c«ng ty. Cho dï cã nh÷ng lËp luËn ñng hé mËu dÞch tù do, nh-ng c¸c chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i cña nhiÒu quèc gia trong chiÒu dµi lÞch sö bÞ ¶nh h-ëng nhiÒu bëi mong muèn b¶o vÖ ngµnh hµng néi ®Þa ®èi víi c¹nh tranh ngoµi n-íc. Nh÷ng chÝnh s¸ch nµy rÊt phæ biÕn trong nh÷ng n¨m 30 cña thÕ kû nµy, vµ khi sù tÊn c«ng cña khñng ho¶ng toµn cÇu vµ c¸c m-c thuÕ cao ®-îc ®Æt ra ë n-íc Mü ®· khëi sù ra 19 mét vßng luÈn quÈn c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ tr¶ ®òa kh¾p n¬i trªn thÕ giíi. Nh÷ng biÖn ph¸p nµy cïng víi sù suy gi¶m møc thu nhËp chung ®· lµm cho quy m« th-¬ng m¹i quèc tÕ gi¶m m¹nh. HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan th-¬ng m¹i( GATT ) HiÖp ®Þnh GATT ®Þnh ra c¸c nguyªn t¾c chØ ®¹o chung ®Ó tiÕn hµnh th-¬ng m¹i quèc tÕ. GATT còng cung cÊp c¸c diÔn ®µn c¨n b¶n ®Ó th-¬ng l-îng vÒ viÖc h¹ bít ®a ph-¬ng vÒ thuÕ quan vµ c¸c hµng rµo kh¸c cña th-¬ng m¹i quèc tÕ. Môc tiªu c¬ b¶n cña GATT lµ nh»m ph¸ bá c¸c hµng rµo ®èi víi th-¬ng m¹i quèc tÕ theo mét c¸c thøc dÇn dÇn, gia t¨ng dùa trªn c¸c cuéc th-¬ng l-îng ®a ph-¬ng. Nh÷ng thay ®æi gÇn ®©y nhÊt cña GATT lµ khuyÕn khÝch gia t¨ng th-¬ng m¹i thÕ giíi. Theo hiÖp ®Þnh míi th× nã ®-îc thay thÕ bëi Tæ chøc th-¬ng m¹i thÕ giíi ( WTO ) ®-îc thµnh lËp vµo ngµy 1/1/1995. WTO míi ®-îc thµnh lËp sÏ cã nhiÒu quyÒn lùc h¬n ®Ó thi hµnh c¸c quy t¾c vÒ tranh chÊp th-¬ng m¹i vµ t¹o ra mét hÖ thèng h-u hiÖu h¬n ®Ó theo dâi c¸c chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i. C¸c hiÖp ®Þnh s¶n phÈm chñ yÕu: C¸c hµng ho¸ chñ yÕu lµ nh÷ng nguyªn liÖu th« hoÆc thùc phÈm ch-a ®-îc chÕ biÕn, th-êng ®-îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm kh¸c vµ bao gåm c¸c s¶n phÈm nh- c¸c kim lo¹i, ®å ¨n, thuèc l¸ vµ da sèng. HÇu hÕt c¶ thÕ giíi bu«n b¸n trao ®æi hµng ho¸ chñ yÕu theo c¸c ®iÒu kho¶n ®· ®-îc ®-a ra ë c¸c thÞ tr-êng hµng ho¸ cã møc gi¸ dao ®éng theo cung vµ cÇu. C¸c thÞ tr-êng nµy th-êng tËp trung ë Newyork, London, Chicago vµ chóng ¶nh h-ëng m¹nh ®Õn c¸c giao dÞch hµng ho¸ cho dï nã x¶y ra ë ®©u ®i ch¨ng n÷a. Mét ®Æc ®iÓm cña c¸c thÞ tr-êng lo¹i nµy lµ trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n c¶ cung vµ cÇu cã khuynh h-íng kh«ng co gi·n gi¸. Cã rÊt nhiÒu hµng ho¸ thuéc lo¹i nµy lµ hµng nhu yÕu phÈm kh«ng thÓ dÔ dµng g× ®-îc thay thÕ. ChÝnh v× vËy nh÷ng thay ®æi vÒ cÇu hoÆc vÒ cung ®èi víi hµng ho¸ chñ yÕu g©y ra c¸c thay ®æi gi¸ ®ét ngét vµ g©y ra dao ®éng m¹nh vÒ c¸c chi phÝ cña ng-êi chÕ biÕn vµ phÇn lîi nhuËn thu ®-îc cña c¸c nhµ xuÊt khÈu hµng ho¸. C¸c hiÖp ®Þnh vÒ hµng ho¸: Hµng lo¹t c¸c hiÖp ®Þnh hµng ho¸ ®· nhãm häp c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ ng-êi tiªu dïng quan träng ®· ®-îc thiÕt lËp nh»m môc ®Ých gi¶m sù kh«ng æn ®Þnh cña gi¸ c¶. C¸c bªn tham giai hiÖp ®Þnh bao gåm c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ ng-êi tiªu dïng cam kÕt æn ®Þnh ho¸ gi¸ c¶ hµng ho¸ trong mét khung ®Þnh tr-íc. Cã hai s¸ng kiÕn ®-îc ®-a ra ®Ó cñng cè chÝnh s¸ch gi¸ lµ viÖc thiÕt lËp mét dù tr÷ ®Öm vµ c¸c kiÓm so¸t ®èi víi cung. HÖ thèng nµy th-êng ho¹t ®éng nh- sau: khi gi¸ hµng ho¸ tiÕn tíi giíi h¹n trªn, hµng ho¸ trong kho dù tr÷ ®Öm ®-îc b¸n ra vµ c¸c nhµ s¶n xuÊt ®-îc phÐp t¨ng s¶n l-îng vµ hµng nhËp khÈu. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ cã c¸c vÊn ®Ò khã kh¨n ph¶i ®-¬ng ®Çu. S¾p ®Æt dù tr÷ ®Öm kh«ng phï hîp víi nh÷ng hµng chãng háng, n¾m gi÷ hµng ho¸ trong kho cao vµ rÊt tèn kÐm trong ®Çu t- nç lùc lín ®Ó gi÷ gi¸ hµng ho¸ khi nhu cÇu thÊp. 20