Tài liệu Chuyên đề Kế toán trưởng: Hạch toán nguyên vật liệu trong các doanh nghiệp sản xuất

Héi khoa häc kinh tÕ ViÖt Nam chuyªn ®Ò cuèi kho¸ líp båi dìng kÕ to¸n trëng §Ò tµi : H¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt Hä vµ tªn : Ph¹m H¬ng Giang Ngµy sinh : 01-05-1980 Quª qu¸n : VÜnh phóc hiÖn lµ sinh viªn : NH40B- DHKTQD  Hµ Néi 5- 2001 Lêi nãi ®Çu Nguyªn vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ®Çu vµo quan träng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nã ®ßi hái ph¶i ®îc bæ sung thêng xuyªn theo chu k× s¶n xuÊt vµ ®îc d÷ tr÷ tuú theo tiÕn tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. ViÖc cung cÊp nguyªn vËt liÖu ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt diÔn ra mét c¸ch tr«i ch¶y, kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n. Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng V× vËy, nguyªn vËt liÖu ®îc coi lµ mét nh©n tè ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Môc tiªu cña c¸c doanh nghiÖp khi tham gia s¶n xuÊt lµ h íng tíi lîi nhuËn . Do ®ã vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi mçi doanh nghiÖp lµ qu¶n lý viÖc sö dông vµ tån kho cña nguyªn vËt liÖu nh thÕ nµo ®Ó mét mÆt ®¶m b¶o cung øng kÞp thêi cho nhu cÇu s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp, mÆt kh¸c tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ, trªn c¬ së ®ã h¹ gi¸ thµnh, t¹o lîi thÕ c¹nh tranh. KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng c«ng cô ®¾c lùc phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu. H¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu chÝnh x¸c gióp c¸c nhµ qu¶n lý cã thÓ nhËn biÕt ®Çy ®ñ vÒ t×nh h×nh sö dông vµ d÷ tr÷ nguyªn vËt liÖu, tõ ®ã cã thÓ ®Ò ra nh÷ng chiÕn l îc phï hîp nh»m ph¸t huy lîi thÕ c¹nh tranh. Tõ 1/1/1999 luËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ra ®êi thay thÕ cho thuÕ doanh thu ®· lµm n¶y sinh nh÷ng ®iÓm míi trong c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu. §ã lµ nh÷ng thay ®æi cã t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ ®èi víi kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu nãi riªng. ThÊy ®îc tÇm quan träng cña nguyªn vËt liÖu ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, trong chuyªn ®Ò cuèi kho¸ em chän ®Ò tµi “ H¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ” víi mong muèn t×m hiÓu vÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu, thùc tr¹ng trong c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay, tõ ®ã ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn. Trong néi dung cña chuyªn ®Ò nµy, em sÏ tr×nh bµy theo bè côc sau: PhÇn I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu PhÇn II: Thùc tr¹ng vµ mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt. PhÇn I. Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu I. Nh÷ng vÈn ®Ò c¬ b¶n liªn quan ®Õn kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu 1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña nguyªn vËt liÖu. Theo Marx, bÊt kú mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi nµo còng ®Òu cã 3 yÕu tè chñ yÕu lµ lao ®éng, ®èi tîng lao déng vµ t liÖu lao ®éng. §èi tîng lao ®éng chÝnh lµ yÕu tè vËt chÊt cña s¶n phÈm. Khi ®èi t îng lao 1 Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng ®éng ®· qua chÕ biÕn, nghÜa lµ cã sù t¸c ®éng cña lao ®éng gäi lµ nguyªn vËt liÖu. VËt nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng ®îc biÓu hiÖn b»ng h×nh th¸i vËt ho¸ VËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt ®Þnh vµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nã bÞ tiªu hao toµn bé hoÆc bÞ thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu ®Ó t¹o ra h×nh th¸i vËt chÊt cña s¶n phÈm 2. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu nh»m môc ®Ých gióp cho viÖc qu¶n lý nguyªn vËt liÖu cã hiÖu qu¶ h¬n. Tuú theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau mµ nguyªn vËt liÖu ®îc chia thµnh nh÷ng lo¹i kh¸c nhau. Cã thÓ ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu theo nh÷ng tiªu thøc sau: 2.1. Ph©n lo¹i theo vÞ trÝ t¸c dông cña nguyªn vËt liÖu ®èi víi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm Theo tiªu thøc nµy, nguyªn vËt liÖu cã thÓ ® îc chia thµnh: + Nguyªn vËt liÖu chÝnh: lµ nh÷ng nguyªn vËt liÖu khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nã cÊu t¹o nªn thùc thÓ chÝnh cña s¶n phÈm. VD: B«ng ë nhµ m¸y dÖt, s¾t ë nhµ m¸y c¬ khÝ... + VËt liÖu phô: lµ nh÷ng nguyªn vËt liÖu khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµm thay ®æi mµu s¾c, h×nh d¸ng bªn ngoµi cña s¶n phÈm, lµm t¨ng thªm chÊt lîng cña s¶n phÈm, kÝch thÝch thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng hoÆc lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ® îc tiÕn hµnh mét c¸ch thuËn lîi. + Nhiªn liÖu: lµ nh÷ng vËt liÖu khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nã t¹o ta nhiÖt l îng phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh than, cñi, x¨ng, dÇu.. + Phô tïng thay thÕ: lµ nh÷ng bé phËn phô tïng chi tiÕt doanh nghiÖp mua vµo ®Ó thay thÕ khi söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh. + VËt liÖu x©y dùng vµ thiÕt bÞ x©y l¾p: lµ nh÷ng vËt liÖu thiÕt bÞ doanh nghiÖp mua vÒ nh»m môc ®Ých ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n. + PhÕ liÖu: lµ nh÷ng vËt liÖu kh«ng cßn t¸c dông ®èi víi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cña doanh nghiÖp thu håi ® îc do s¶n phÈm háng, do ngõng s¶n xuÊt hoÆc thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh hoÆc do c¸c nguyªn nh©n kh¸c. 2 Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng + C¸c vËt liÖu kh¸c: lµ nh÷ng vËt liÖu mang tÝnh ®Æc thï riªng cã trong mét sè doanh nghiÖp ngoµi c¸c lo¹i vËt liÖu kÓ trªn nh bao b×, vËt ®ãng gãi, vËt liÖu sö dông lu©n chuyÓn. 2.2. Ph©n lo¹i theo nguån nhËp nguyªn vËt liÖu. Trªn c¬ së ph©n lo¹i nµy, kÕ to¸n cã thÓ tÝnh gi¸ thùc tÕ cho nguyªn vËt liÖu cã ®îc tõ c¸c nguån nhËp, tõ ®ã ph©n bæ vµo c¸c ®èi t îng tËp hîp chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, nguyªn vËt liÖu gåm: + Nguyªn vËt liÖu mua vµo. + Nguyªn vËt liÖu ®îc cÊp + Nguyªn vËt liÖu tù s¶n xuÊt gia c«ng + Nguyªn vËt liÖu nhËn vèn gãp liªn doanh + Nguyªn vËt liÖu ®îc biÕu tÆng, viÖn trî kh«ng hoµn l¹i + Nguyªn vËt liÖu ph¸t hiÖn thõa trong kiÓm kª 3. NhiÖm vô cña h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu - Ghi chÐp, tÝnh to¸n, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, trung thùc kÞp thêi sè l îng, chÊt lîng vµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho. - TËp hîp vµ ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c sè l îng vµ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho, kiÓm tra t×nh h×nh chÊp hµnh c¸c ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu. - Ph©n bæ hîp lý gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu vµo c¸c ®èi t îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. -TÝnh to¸n vµ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c sè lîng, gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu tån kho, ph¸t hiÖn kÞp thêi nguyªn vËt liÖu thiÕu, thõa ø ®äng, kÐm phÈm chÊt ®Ó xö lý. 4. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu. Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh nguyªn vËt liÖu ph¶i ® îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ thùc tÕ. Gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu ® îc ®¸nh gi¸ tuú theo nguån nhËp. a) Nguyªn vËt liÖu mua ngoµi phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. * Gi¸ thùc tÕ= Gi¸ trªn ho¸ ®¬n + Chi phÝ thu mua Trong ®ã: -Gi¸ trªn ho¸ ®¬n: lµ sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho ngêi cung cÊp 3 Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng -Chi phÝ thu mua ph¸t sinh: vËn chuyÓn, bèc dì, thuª khoa b·i, hao hôt, c¸c lo¹i phÝ... b) Nguyªn vËt liÖu tù gia c«ng * Gi¸ thùc tÕ = Gi¸ thµnh thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu ®· s¶n xuÊt gia c«ng Tù s¶n xuÊt gia c«ng lµ ho¹t ®éng phô trî gióp cho doanh nghiÖp cã thªm nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt t¹o ra quy trÝnh s¶n xuÊt tiÕp theo cña doanh nghiÖp. c) Nguyªn vËt liÖu ®îc cÊp: * Gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu cÊp= gias ghi trªn ho¸ ®¬n cña bªn cÊp. d) Nguyªn vËt liÖu nhËn vèn gãp liªn doanh: * Gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu = KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ cña Héi ®ång qu¶n trÞ vµ sù tháa thuËn gi÷a c¸c bªn tham gia liªn doanh. e) Nguyªn vËt liÖu biÕu tÆng, viÖn trî: * Gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu= Gi¸ mua trªn thÞ tr êng cña nguyªn vËt liÖu cïng lo¹i 5. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt a) Theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh: * §iÒu kiÖn ¸p dông: Doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n riªng tõng l« nguyªn vËt liÖu nhËp kho. Khi xuÊt hµng, xuÊt l« nµo tÝnh gi¸ l« ®ã. b) Theo gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n c¶ k× dù tr÷( b×nh qu©n gia quyÒn) * §iÒu kiÖn ¸p dông: Doanh nghiÖp cã tÝ danh ®iÓm vËt liÖu, sè lÇn xuÊt nhËp nhiÒu: = = x c) Theo gi¸ thùc tÕ nhËp tríc - xuÊt tríc (Fifo - First in first out) * §iÒu kiÖn ¸p dông : Doanh nghiÖp cã Ýt danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu , sè lÇn nhËp mçi danh ®iÓm kh«ng nhiÒu. Theo ph¬ng ph¸p nµy sè vËt liÖu nµo vµo kho tr íc th× ®îc xuÊt ra khái kho tríc, xuÊt hÕt sè nhËp th× míi xuÊt ®Õn sè nhËp kho sau theo gi¸ thùc tÕ cña tõng sè hµng ® îc xuÊt vµ do vËy gi¸ trÞ vËt liÖu tån kho cuèi kú sÏ lµ gi¸ vËt liÖu mua vµo sau cïng. Ph ¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong ®iÒu kiÖn gi¸ c¶ æn ®Þnh d) Theo gi¸ thùc tÕ nhËp sau - xuÊt tríc (Lifo: Last in first out) 4 Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng Ph¬ng ph¸p nµy ngîc víi ph¬ng ph¸p Fifo. ¦u ®iÓm h¹n chÕ sù t¸c ®éng cña l¹m ph¸t ®èi víi hµng tån kho. e) Theo gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp Sau mçi lÇn nhËp tÝnh l¹i gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cña tõng danh ®iÓm vËt liÖu, tõ ®ã x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt kho. f) theo gi¸ b×nh qu©n cuèi k× tríc. Gi¸ thùc tÕ = Sè lîng vËt liÖu xuÊt* §¬n gi¸ b×nh qu©n cuèi k× tr íc g) Theo gi¸ h¹ch to¸n. Theo ph¬ng ph¸p nµy vËt liÖu xuÊt kho trong kú ® îc ghi theo gi¸ h¹ch to¸n (lµ mét gi¸ cè ®Þnh trong kú, gi¸ nµy cã thÓ lµ gi¸ kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ thùc tÕ cña kú tríc). Cuèi kú, kÕ to¸n sÏ ®iÒu chØnh trÞ gi¸ h¹ch to¸n ®Õn gi¸ thùc tÕ theo c«ng thøc: Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt trong k× =Gi¸ h¹ch to¸n xuÊt trong kØ* HÖ sè gi¸ Trong ®ã: * HÖ sè gi¸= *Gi¸ h¹ch to¸n vËt liÖu xuÊt kho= sè lîng xuÊt x §¬n gi¸ h¹ch to¸n. Tïy theo ®Æc ®iªm riªng cña doanh nghiÖp vÒ sè l îng ®iÓm vËt liÖu, sè lÇn nhËp, xuÊt, ®iÒu kiÖn kho hµng, tr×nh ®é kÕ to¸n viªn vµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt trang thiÕt bÞ cho c«ng t¸c kÕ to¸n ®Ó doanh nghiÖp lùa chän ph¬ng ph¸p thÝch hîp. II. KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu theo ph ¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. 1. Thñ tôc chøng tõ + C¨n cø vµo b¸o c¸o nhËn hµng, khi hµng vÒ tíi ®¬n vÞ, nÕu xÐt thÊy cÇn thiÕt doanh nghiÖp cã thÓ lËp b¶n kiÓm nhËn ®Ó kiÓm nhËn vËt liÖu. KiÓm nhËn vÒ: sè lîng, chÊt lîng, quy c¸ch, chñng lo¹i. B¶n nµy c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm thùc tÕ ®Ó ghi vµo biªn b¶n: "Biªn b¶n kiÓm nhËn vËt t". Sau ®ã bé phËn cung øng sÏ lËp phiÕu nhËp kho vËt t trªn c¬ së ho¸ ®¬n, giÊy b¸o nhËn hµng vµ biªn b¶n kiÓm nhËn. Sau ®ã giao cho thñ kho, thÎ kho ghi sæ vËt liÖu thùc nhËp vµo phiÕu nhËp kho - chuyÓn cho phßng kÕ to¸n ®Ó lµm c¨n cø ghi sæ. NÕu ph¸t hiÖn thõa thiÕu, sau quy c¸ch, thñ kho ph¶i b¸o c¸o cho bé phËn cung øng biÕt ®Ó cïng ngêi giao hµng lËp biªn b¶n + Chøng tõ sö dông: 5 Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng - Ho¸ ®¬n b¸n hµng - Ho¸ ®¬n VAT cña ngêi b¸n - PhiÕu nhËp kho - PhiÕu xuÊt kho - PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé... 2. C¸c tµi kho¶n sö dông. + Tµi kho¶n 151 "Hµng mua ®ang ®i ®êng" §©y lµ TK ph¶n ¸nh quan hÖ vËt t, c«ng cô, dông cô, hµng ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· mua, thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp nh ng cuèi th¸ng hµng cha vÒ nhËp kho ®¬n vÞ. Nî: ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng mua ®i ®êng t¨ng Cã: ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng mua ®i ® êng th¸ng tríc vÒ nhËp kho ®¬n vÞ th¸ng nµy D nî: Hµng mua ®ang ®i ®êng + Tµi kho¶n 152 "Nguyªn vËt liÖu" Lµ TK ph¶n ¸nh t×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng, gi¶m nguyªn vËt liÖu cña doanh nghiÖp theo gi¸ thùc tÕ Nî: - Gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu nhËp kho -TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu thõa ph¸t hiÖn khi kiÓm kª Cã: - Gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho - ChiÕt khÊu mua hµng ®îc hëng - TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu thiÕu, h háng ph¸t hiÖn khi kiÓm kª. D nî: ph¶n ¸nh thùc tÕ vËt liÖu hiÖn cã ë kho b¶o qu¶n. C¸c doanh nghiÖp khi vËn dông TK 152 cÇn ph¶i më chi tiÕt ®Ó ph¶n ¸nh riªng tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu. + Tµi kho¶n 331 "Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n" + Tµi kho¶n 133 "thuÕ VAT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ". + ... 3. NhËp kho nguyªn vËt liÖu a) VËt liÖu mua ngoµi, hµng vµ ho¸ ®¬n cïng vÒ * Khi nhËp kho + TÝnh VAT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ Nî TK 152 "gi¸ trÞ thùc tÕ (kh«ng bao gåm thuÕ)" Nî TK 1331 - ThuÕ ®Çu vµo Cã TK 111, 112: tr¶ b»ng biÒn 6 Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng Cã TK 331: nÕu cha tr¶ ngêi b¸n Cã TK 141: tr¶ b»ng tiÒn t¹m øng Cã TK 311: tr¶ b»ng tiÒn vay ng¾n h¹n * §îc hëng chiÕt khÊu thanh to¸n cho thanh to¸n tiÒn hµng tr íc thêi h¹n Nî TK 111, 112: nÕu nhËn l¹i b»ng tiÒn Nî TK 331: nÕu ghi gi¶m nî ph¶i tr¶. Nî TK 1388: nÕu ®îc chÊp nhËn nhng cha thu Cã TK 111: Tæng sè chiÕt khÊu ®îc hëng * Doanh nghiÖp ®îc gi¶m gi¸ ngoµi ho¸ ®¬n do hµng kÐm phÈm chÊt, sai quy c¸ch Nî TK 111, 112, 331, 1388: gi¸ trÞ gi¶m (cã thuÕ) Cã TK 152: gi¶m trÞ gi¸ hµng (kh«ng thuÕ) Cã TK 1331: gi¶m thuÕ ®Çu vµo b. VËt liÖu mua ngoµi, hµng thõa so víi ho¸ ®¬n ch a râ nguyªn nh©n KÕ to¸n ghi sæ nhËp kho c¶ nguyªn vËt liÖu thõa + Khi nhËp kho toµn bé sè hµng: Nî TK 152: gi¸ thùc tÕ toµn bé sè hµng Nî TK 133 (1331) ThuÕ VAT tÝnh theo ho¸ ®¬n Cã 331: Tæng ph¶i tr¶ theo ho¸ ®¬n Cã TK 1381: trÞ gi¸ thõa (kh«ng thuÕ) + Khi x¸c ®Þnh ®îc nguyªn nh©n - NÕu do bªn b¸n xuÊt nhÇm doanh nghiÖp xuÊt kho tr¶ l¹i Nî TK 3381 Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu tr¶ l¹i Cã TK 152 - NÕu doanh nghiÖp xin mua c¶ sè thõa Nî TK 3381: Gi¸ mua cha VAT Nî TK 133 (1331): thuÕ VAT tÝnh trªn sè thõa Cã TK 331: Tæng sè ph¶i tr¶ thªm - NÕu do d«i thõa tù nhiªn bªm mua ® îc hëng kÕ to¸n ghi vµo thu nhËp bÊt thêng: Nî TK 3381 Cã TK 721 c.VËt liÖu mua ngoµi, thiÕu so víi ho¸ ®¬n ch a râ nguyªn nh©n KÕ to¸n ghi sè nhËp kho theo sè thùcvµ c¨n cø vµo biªn b¶n kiÓm nhËn, kÕ to¸n ghi trÞ giµ nguyªn vËt liÖu thiÕu, tæn thÊt vµ TK 1381 7 Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng + Khi nhËp kho Nî TK 152: trÞ gi¸ thùc tÕ vËt liÖu thùc nhËp Nî TK 1381: trÞ gi¸ thiÕu kh«ng thuÕ Nî TK 133 (1331): thuÕ tÝnh theo sè tiÒn ho¸ ®¬n Cã TK 331: tæng sè ph¶i tr¶ theo ho¸ ®¬n + Khi x¸c ®Þnh nguyªn nh©n thiÕu tæn thÊt tuú nguyªn nh©n vµ c¸ch xö lý mµ ghi vµo TK cã liªn quan. - NÕu do ngêi b¸n xuÊt nhÇm giao tiÕp sè thiÕu Nî TK 152 Cã TK 1381 - NÕu ngêi b¸n kh«ng cßn hµng ®Ó giao tiÕp sè thiÕu, doanh nghiÖp ®îc gi¶m trõ sè tiÒn ph¶i tr¶ Nî TK 331: sè tiÒn theo gi¸ thanh to¸n Cã TK 1381: gi¸ mua cha VAT Cã TK 133 (1331): VAT - NÕu quy ®îc tr¸ch nhiÖm b¾t ngêi vi ph¹m ph¶i båi thêng Nî TK 334: trõ vµo l¬ng nh©n viªn Nî TK 1388: sè ®ßi ngêi ph¹m lçi theo gi¸ thanh to¸n Cã TK 1381: gi¸ mua cha thuÕ GTGT Cã TK 133 (1331): ghi gi¶m VAT ®Çu vµo - NÕu thiÕu hôt tæn thÊt trong ®Þnh møc héi ®ång quyÕt ®Þnh ghi vµo chi phÝ nguyªn liÖu Nî TK 152 Cã TK 1381 - NÕu tæn thÊt do nguyªn nh©n kh¸ch quan ngoµi kh¶ n¨ng g¸nh chÞu chña ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm, kÕ to¸n ghi vµo chi phÝ bÊt th êng Nî TK 821 T¨ng chi phÝ Cã TK 138 (1381) * Khi kÕ to¸n nhËp kho nguyªn vËt liÖu mua vµo ph¸t sinh thiÕu tæn thÊt hoÆc thõa x¸c ®Þnh ngay ®îc nguyªn nh©n th× tïy theo nguyªn nh©n vµ c¸ch xö lý mµ ghi vµo TK liªn quan, kh«ng cÇn ghi qua TK138 vµ 338 §Ó nh×n nhËn tæng qu¸t h¹ch to¸n theo ph¬ng ph¸p nµy, chóng ta cã s¬ ®å sau: 8 Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng * Trêng hîp nÕu nhËp kho nguyªn vËt liÖu cã ph¸t sinh thõa do bªn b¸n xuÊt nhÇm hoÆc nguyªn vËt liÖu sai hîp ®ång, doanh nghiÖp b¶o qu¶n hé, bªn b¸n kÕ to¸n ghi TK 002 Nî TK 002: TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu b¶o qu¶n hé * Khi xuÊt tr¶ l¹i bªn b¸n ghi: Cã TK 002: TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu tr¶ l¹i d. VËt liÖu mua ngoµi, ho¸ ®¬n vÒ, hµng ch a vÒ. KÕ to¸n lu ho¸ ®¬n vµo tËp hå s¬ "hµng mua ®ang ®i ®êng - NÕu trong th¸ng hµng vÒ th× ghi sè b×nh th êng - NÕu cuèi th¸ng hµng vÉn cha vÒ th× kÕ to¸n khi Nî TL 151: gi¸ thùc tÕ (kh«ng thuÕ) Nî TK 133 (1331): thuÕ Cã TK 111, 112, 311, 141: tæng gi¸ thanh to¸n - Sang th¸ng sau khi hµng vª Nî TK 152 Cã TK 151 e. Sè vËt liÖu mua ngoµi, hµng vÒ, ho¸ ®¬n ch a vÒ. KÕ to¸n lu phiÕu nhËp kho vµo tËp hå s¬ "hµng cha cã ho¸ ®¬n" - NÕu trong th¸ng ho¸ ®¬n vÒ th× ghi sæ b×nh th êng - NÕu cuèi th¸ng ho¸ ®¬n vÉn cha vÒ th× ghi sæ theo gi¸ t¹m tÝnh Nî TK 152 Gi¸ t¹m tÝnh Cã TK 133 - Sang th¸ng sau khi ho¸ ®¬n vÒ, kÕ to¸n ®iÒu chØnh tõ gi¸ t¹m tÝnh vÒ gi¸ thùc tÕ b»ng mét trong c¸c c¸ch sau: C¸ch 1: Xo¸ gi¸ t¹m tÝnh b»ng bót to¸n ®á, ghi l¹i gi¸ thùc tÕ b»ng bót to¸n thêng. C¸ch 2: Dïng bót to¸n ghi bæ sung hoÆc ghi sè ©m C¸ch 3: Dïng bót to¸n ghi ®¶o ngîc ®Ó xo¸ bót to¸n t¹m tÝnh ®· ghi, sau ®ã ghi l¹i ®Þnh kho¶n gi¸ thùc tÕ b»ng bót to¸n thõa f. VËt liÖu ®ù¬c cÊp ph¸t, biÕu tÆng, nhËn vèn gãp liªn doanh Nî TK 152 Cã TK 411 g. NhËp kho nguyªn vËt liÖu tù s¶n xuÊt gia c«ng Nî TK 152 Cã TK 154 h. NhËp kho nguyªn vËt liÖu kh«ng sö dông hÕt ë bé phËn s¶n xuÊt 9 Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng Nî TK 152 Cã TK 621 *. Víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ VAT theo ph ¬ng ph¸p trùc tiÕp. C¸ch tæng hîp t¬ng tù nh doanh nghiÖp tÝnh VAT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ. ChØ kh¸c trong chØ tiªu gi¸ thùc tÕ cßn bao gåm c¶ thuÕ VAT ®Çu vµo vµ doanh nghiÖp kh«ng sö dông TK 1331 4. XuÊt nguyªn vËt liÖu. a. XuÊt kho nguyªn vËt liÖu sö dông phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh Nî TK 621 : xuÊt kho trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm. Nî TK 627 (6272): xuÊt kho cho qu¶n lý ph©n xëng Nî TK 641 (6412): xuÊt kho cho b¸n hµng Nî TK 642 (6422): xuÊt kho cho qu¶n lý doanh nghiÖp Nî TK 241 : xuÊt kho cho söa ch÷a TSC§ hoÆc XDCB Cã TK 152 : gi¸ thùc tÕ xuÊt kho b.XuÊt kho nguyªn vËt liÖu ®Ó gãp liªn doanh NÕu trÞ gi¸ vèn gãp theo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ cña Héi ®ång qu¶n trÞ lín h¬n trÞ gi¸ thùc tÕ Nî TK 128, 222: gi¸ trÞ vèn gãp Cã TK 412: phÇn chªnh lÖch Cã TK 152: gi¸ thùc tÕ xuÊt kho NÕu trÞ gi¸ vèn gãp theo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ nhá h¬n trÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu Nî TK 222,128: trÞ gi¸ vèn gãp Nî TK 412: chªnh lÖch Cã TK 152: trÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu c. KiÓm kª ph¸t hiÖn thiÕu, tæn thÊt nguyªn vËt liÖu ch a râ nguyªn nh©n Nî TK 1381 Cã TK 152 Khi x¸c ®Þnh ®îc nguyªn nh©n - NÕu thiÕu hôt tæn thÊt trong ®Þnh møc, héi ®ång xö lý quy ®Þnh ghi vµo chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Nî TK 642 Cã TK 1381 - NÕu thiÕu hôt do nguyªn nh©n kh¸ch quan ngoµi kharnawng kh¾c phôc cña ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm Nî TK 821 10 Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng Cã TK 1381 - NÕu quy ®îc tr¸ch nhiÖm b¾t ngêi ph¹m lçi ph¶i båi thêng: Nî TK 1388: gi¸ thanh to¸n Cã TK 1381: gi¸ mua cha VAT Cã TK 133: VAT III. KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. 1. VÊn ®Ò chung + Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp cã quy m« nhá, s¶n xuÊt kinh doanh mÆt hµng cã gi¸ trÞ thÊp, NVL ®Çu vµo t ¬ng ®èi rÎ, chñng lo¹i phøc t¹p + Tµi kho¶n sö dông 611 "Mua hµng" TK nµy theo dâi t×nh h×nh xuÊt kho nguyªn vËt liÖu hµng ngµy NVL nhËp kho ghi tõng lÇn vµo bªn nî TK 611. Cuèi kú x¸c ®Þnh ® îc NVL cßn l¹i th× kÕ to¸n míi tÝnh gi¸ trÞ NVL xuÊt trong kú. KÕt cÊu cña tµi kho¶n nµy nh sau: Nî:- Gi¸ thùc tÕ hµng ho¸, vËt t, NVL c«ng cô dông cô tån ®Çu kú - Gi¸ thùc tÕ hµng ho¸ vËt t, nguyªn vËt liÖu, c¸c dông cô mua vµo trong kú. Cã: - gi¸ thùc tÕ hµng ho¸, NVL, c«ng cô tån cuèi kú - ChiÕt khÊu mua hµng ®îc hëng - TrÞ gi¸ vËt t, hµng ho¸ tr¶ l¹i cho ngêi b¸n hoÆc ®îc gi¶m gi¸ - Gi¸ thùc tÕ, hµng ho¸, NVL, c«ng cô, dông cô xuÊt dïng trong kú. 2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n 2.1. §Çu kú KÕt chuyÓn trÞ gi¸ NVL cßn l¹i ®Çu kú Nî TK 611: trÞ gi¸ NVL cßn l¹i ®Çu kú Cã TK 152, 151 2.2. Trong kú: mua NVL + §èi víi nguyªn vËt liÖu chÞu VAT theo ph ¬ng ph¸p khÊu trõ Nî TK 611: gi¸ mua kh«ng thuÕ Nî TK 1331: VAT Cã TK 111, 112, 141, 331: gi¸ thanh to¸n (gåm c¶ thuÕ) + §èi víi nguyªn vËt liÖu chÞu Õ VAT theo ph ¬ng ph¸p trùc tiÕp Nî TK 611 11 Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng Cã TK 111, 112, 141, 331 Gi¸ gåm, VAT 2.3. Cuèi kú: + KiÓm kª x¸c ®Þnh vµ kÕt chuyÓn trÞ gi¸ nguyªn liÖu cßn l¹i cuèi kú. Nî TK 152, 151 (trÞ gi¸ NVL cßn l¹i cuèi kú) Cã TK 611 + KÕ to¸n tÝnh vµ ghi trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng cho s¶n xuÊt trong kú theo c«ng thøc: TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng= TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu cßn ®Çu k×+ TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu ph¸t sinh trong k× - trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu cßn l¹i cuèi k× Sau ®ã ghi: Nî TK 621 Cã TK 611 TrÞ gi¸ NVL xuÊt dïng nghiÖp trong chiÕn lîc thu hót kh¸ch hµng. Nh ®· nªu trªn, kÕ to¸n lµ mét c«ng cô ®¾c lùc phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý. V× vËy c«ng t¸c kÕ to¸n ®ßi hái ph¶i hÕt søc chÝnh x¸c trung thùc. C¬ së quan trong nhÊt ®èi víi mét kÕ to¸n lµ c¸c ho¸ ®¬n, chøng tõ, sæ s¸ch kÕ to¸n liªn quan ®Õn viÖc giao nhËn nguyªn vËt liÖu. 12 Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng PhÇn II. Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n NVL ë trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh. Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp. I. Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n NVL ë c¸c DNSXKD. Ngµy nay cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt, con ng êi ngµy cµng sö dông nhiÒu lo¹i h×nh nguyªn vËt liÖu liÖu hiÖn ®¹i, nhiÒu tiÖn Ých. MÆt kh¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, nhu cÇu vÒ s¶n phÈm hµng hãa còng ngµy cµng trë nªn phøc t¹p vµ khã ®¸p øng. §Ó phôc vô tèt nhu cÇu phong phó cña kh¸ch hµng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng c¶i tiÕn s¶n phÈm cña minh, ®ång thêi gi¶m chi phi, tõ ®ã gi¶m gi¸ thµnh, t¹o søc hót ®èi víi ngêi mua. Qu¶n lý vµ sö dông tèt nguyªn vËt liÖu lµ mét yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña doanh c lo¹i nguyªn vËt liÖu kh¸c nhau ®Ó tiÕn hµnh. Th«ng th êng kÕ to¸n thêng dùa trªn nguån nhËp nguyªn vËt liÖu ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu, trªn c¬ së ®ã h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh. Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp, mµ doanh nghiÖp sö dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ nh thÕ nµo. §iÒu kiÖn ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu ®· ® îc ®Ò cËp ë trªn. §iÒu quan träng ®èi víi mçi doanh nghiÖp lµ ph¶i x©y dùng ®îc sè danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu. Ngµy 01/01/1999, luËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (GTGT) ® îc ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, mÆc dï thuÕ VAT míi ¸p dông nhng c«ng t¸c h¹ch to¸n mua vµ nhËp kho NVL dïng ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm thuéc diÖn chÞu thuÕ VAT theo ph ¬ng ph¸p khÊu trõ hay trùc tiÕp ®· dÇn ®îc thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh. Tuy nhiªn c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ®ang gÆp ph¶i mét sè khã kh¨n nhÊt ®Þnh, mµ chñ yÕu nhÊt lµ liªn quan ®Õn ho¸ ®¬n chøng tõ trong viÖc mua s¾m nguyªn vËt liÖu. Râ rµng r»ng, ho¸ ®¬n chøng tõ lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó chøng minh nghiÖp vô kÕ to¸n ph¸t sinh vµ lµ c¬ së ®Ó kÕ to¸n h¹ch to¸n qu¸ tr×nh mua s¾m NVL nhng tõ khi luËt thuÕ míi ® îc ¸p dông th× viÖc quy ®Þnh - thùc hiÖn ho¸ ®¬n cha ®ång bé, ®iÒu nµy g©y trë ng¹i cho c¸c doanh nghiÖp ®îc khÊu trõ thuÕ VAT ®Çu vµo. §iÒu nµy g©y nhiÒu h¹n chÕ cho c¸c doanh nghiÖp ¸p dông tÝnh VAT theo ph ¬ng ph¸p khÊu trõ, hä ph¶i chän cho m×nh nh÷ng b¹n hµng mµ còng tÝnh VAT theo ph ¬ng 13 Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng ph¸p khÊu trõ ®Ó cã ®îc ho¸ ®¬n ®Çu vµo ®Ó ®îc khÊu trõ thuÕ VAT. C¸c h¹n chÕ ®ã lµ lùa chän ngêi cung øng, ®iÒu nµy lµm cho doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n nhÊt ®Þnh. Bªn c¹nh ®ã, c¸c ho¸ ®¬n khèng, gi¶ ®· xuÊt hiÖn còng g©y khã kh¨n cho c¸c kÕ to¸n mua s¾m NVL. HiÖn nay trong thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp (nãi chung) c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp (nãi riªng) ®ang ¸p dông 3 ph ¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt NVL. * Ph ¬ng ph¸p 1 : Ph¬ng ph¸p thÎ song song (hay ®èi chiÕu song song) Ph¬ng ph¸p nµy kh¸ ®¬n gi¶n vµ ®îc ¸p dông phæ biÕn ë níc ta trong nh÷ng n¨m tríc n¨m 1970 Theo ph¬ng ph¸p nµy, ®Ó h¹ch to¸n nghiÖp vô nhËp - xuÊt vµ tån kho ViÖt Nam, ë kho ph¶i më thÎ kho ®Ó ghi chÐp vÒ mÆt sè l îng còng nh gi¸ trÞ cô thÓ cña nã. + T¹i kho: Khi danh ®iÓm NVL nhËp - xuÊt, thñ kho ph¶i ghi chÐp tõng lîng cô thÓ vµo thÎ kho t¬ng øng. ThÎ kho ®îc më theo tõng danh ®iÓm theo mÉu sau: ThÎ kho Chøng tõ Sè Ngµy Danh ®iÓm vËt t §¬n vÞ tÝnh DiÔn gi¶i NhËp XuÊt Tån Tån kho ®Çu kú + T¹i phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n ph¶i më thÎ kÕ to¸n chi tiÕt vËt t t¬ng øng víi tõng thÎ kho theo mÉu sau: 14 Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng ThÎ kÕ to¸n chi tiÕt Chøng tõ Sè Ngµy DiÔn gi¶i Danh ®iÓm vËt t: §¬n vÞ tÝnh §¬n gi¸ NhËp XuÊt Tån Sè l- Thµnh Sè lîng Thµnh Sè l- Thµnh îng tiÒn tiÒn îng tiÒn Tån kho ®Çu kú Ph¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n, kiÓm tra ®èi chiÕu dÔ dµng ®Õn tõng chøng tõ. Tuy nhiªn nÕu khèi l îng c«ng viÖc kÕ to¸n rÊt nhiÒu, doanh nghiÖp cã nhiÒu danh ®iÓm vËt t khã ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy, do ®ã doanh nghiÖp cã sè lîng danh ®iÓm vËt t Ýt th× thêng ¸p dông ph¬ng ph¸p trªn. * Ph ¬ng ph¸p 2 : Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn (hay ®èi chiÕu tæng møc lu©n chuyÓn). Theo ph¬ng ph¸p nµy trong th¸ng, khi kÕ to¸n nhËn ®îc c¸c chøng tõ nhËp - xuÊt th× sÏ tiÕn hµnh ph©n lo¹i theo kho danh ®iÓm, theo lo¹i nhËp - xuÊt. Cuèi th¸ng sÏ x¸c ®Þnh lîng nhËp, lîng xuÊt ph¸t sinh trong th¸ng cña tõng danh ®iÓm vËt t vµ ghi mét lÇn vµo mét dßng trªn sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn Sæ lu©n chuyÓn vËt liÖu Danh §¬n vÞ §¬n ®iÓm tÝnh gi¸ Tån ®Çu n¨m Kho Lu©n chuyÓn th¸ng 1 NhËp SL TT XuÊt SL TT Lu©n chuyÓn th¸ng 2 Sè lîng Thµnh tiÒn Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong doanh nghiÖp cã nhiÒu danh ®iÓm vËt t vµ sè lîng chøng tõ nhËp - xuÊt Ýt. * Ph ¬ng ph¸p 3 : ph¬ng ph¸p sè d (hay ®èi chiÕu sè d) 15 Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng §©y lµ ph¬ng ph¸p hiÖn ®¹i h¬n 2 ph¬ng ph¸p trªn, ®ã lµ bíc c¶i tiÕn c¨n b¶n trong viÖc tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt NVL. Ph¬ng ph¸p nµy kÕt hîp chÆt chÏ viÖc h¹ch to¸n nghiÖp vô cña thñ kho víi viÖc ghi chÐp cña phßng kÕ to¸n. Trªn c¬ së ®ã, t¹i kho thñ kho chØ h¹ch to¸n sè lîng, ë phßng kÕ to¸n chØ h¹ch to¸n gi¸ trÞ cña NVL. §iÒu nµy xo¸ bá ®îc ghi chÐp trïng lÆp gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n, t¹o ®iÒu kiÖn kiÓm tra thêng xuyªn vµ cã hÖ thèng cña kÕ to¸n ®èi víi thñ kho, ®¶m b¶o sè liÖu kÕ to¸n chÝnh x¸c kÞp thêi. * T¹i kho: Cuèi th¸ng, phßng kÕ to¸n göi sè d ®Õn kho, thñ kho dùa vµo lîng tån ®èi víi tõng danh ®iÓm trªn thÎ kho ®Ó ghi vµo sæ sè d, theo mÉu sau (Sæ nµy ®îc më tõng kho vµ dïng cho c¶ n¨m) Sæ sè d Danh ®iÓm §¬n vÞ tÝnh Tån kho ®Çu n¨m Tån kho cuèi th¸ng 1 Tån kho cuèi th¸ng 2 + T¹i phßng kÕ to¸n: ®Þnh kú theo quy ®Þnh thèng nhÊt cña doanh nghiÖp, kÕ to¸n vËt liÖu ®Õn kho ®Ó nhËn chøng tõ, kiÓm tra c«ng viÖc ghi chÐp cña thñ kho cïng víi thñ kho lËp phiÕu giao nhËn chøng tõ (chøng tõ nhËp - xuÊt lµ riªng biÖt) PhiÕu giao nhËn chøng tõ: Kho: Sè liÖu chøng tõ Danh ®iÓm Ngêi nhËn ký tªn Sè tiÒn Ngêi giao ký tªn - KÕ to¸n tæng hîp sè lîng nhËp (xuÊt) cña tõng danh ®iÓm dùa vµo chøng tõ, vµ c¨n cø vµo ®¬n gi¸ h¹ch to¸n ®Ó tÝnh thµnh tiÒn vµ ghi vµo phiÕu giao nhËn. - Dùa vµo phiÕu giao nhËn chøng tõ ®· ® îc tÝnh tiÒn kÕ to¸n ghi vµo b¶ng kª luü kÕ nhËp - xuÊt - tån. B¶ng kª luü kÕ nhËp - xuÊt - tån 16 Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng Danh §VT ®iÓm §¬n gi¸ Tån NhËp ®Çu Tõ tõ tõ th¸ng 1-10 11-20 21-30 XuÊt  Tõ tõ tõ 1-10 11-20 21-30  Tån cuèi kú - Sè tån kho cuèi th¸ng cña tõng nhãm NVL trªn b¶ng ® îc sö dông ®Ó ®èi chiÕu víi sè d b»ng tiÒn trªn sæ sè d víi b¶ng tÝnh gi¸ vËt liÖu cña kÕ to¸n tæng hîp. - Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu danh ®iÒm vËt t vµ sè lÇn xuÊt nhËp nhiÒu. II. Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp. Tõ sù ph©n tÝch t×nh h×nh thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n NVL ta cã mét sè ý kiÕn * VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp: C«ng t¸c qu¶n lý còng nh h¹ch to¸n NVL cha thËt hiÖu qu¶. Cã lóc NVL dù tr÷ qu¸ thõa, cã khi qu¸ thiÕu lµm ¶nh h ëng ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Bªn c¹nh ®ã viÖc h¹ch to¸n cßn gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n do vËy ¶nh hëng ®Õn ®¸nh gi¸, tÝnh gi¸ thµnh. V× vËy ®Ó hoµn thiÖn h¬n doanh nghiÖp ph¶i: Cã lùc lîng thñ kho, nh©n viªn b¶o qu¶n cã nghiÖp vô thÝch hîp vµ cã kh¶ n¨ng n¾m v÷ng thùc hiÖn viÖc ghi chÐp ban ®Çu còng nh sæ h¹ch to¸n kho. ViÖc bè trÝ s¾p xÕp vËt liÖu trong kho ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt vµ ph¶i dÔ dµng kiÓm tra. Thñ kho ph¶i x©y dùng ®îc c¸c chØ tiªu trong dù tr÷, xuÊt nhËp mét c¸ch chÝnh x¸c, x©y dùng ®îc møc tiªu hao cho tõng lo¹i, chi tiÕt s¶n phÈm. Lu«n lu«n båi dìng tr×nh ®é cho kÕ to¸n, phæ biÕn nh÷ng sù thay ®æi trong chÝnh s¸ch. KÕ to¸n ph¶i biªt vËn dông hîp lý c¸c ph ¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vµ h¹ch to¸n phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp. Sö dông chøng tõ ho¸ ®¬n hîp lÖ liªn quan ®Õn c«ng t¸c h¹ch to¸n. §iÒu ®Æc biÖt quan träng trong c«ng t¸c h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu cña c¸c doanh nghiÖp lµ viÖc c¸c c¸n bé kÕ to¸n ph¶i n¾m v÷ng c¸c chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. §ång thêi vËn dông mét c¸ch linh ho¹t. VÝ dô: Khi doanh nghiÖp mua nguyªn vËt liÖu ®ång thêi sö dông cho 2 ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh thuéc 2 ®èi t îng chÞu VAT theo ph¬ng ph¸p kh¸c nhau. KÕ to¸n ®îc phÐp h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu theo gi¸ mua cha VAT vµ toµn bé VAT ®Çu vµo ®îc ghi vµo TK 133. 17 Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng Cuèi k× tÝnh ph©n bæ cho s¶n phÈm chÞu thuÕ vµ cho s¶n phÈm kh«ng thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ ghi vµo gi¸ vèn hµng b¸n. * C¬ quan qu¶n lý: Khi ban hµnh c¸c quy ®Þnh míi, c¸c chÝnh s¸ch thuÕ míi vÉn ch a ¸p dông, híng dÉn mét c¸ch ®ång bé. Râ nhÊt lµ gÇn ®©y cã thuÕ GTGT vµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp g©y ra nh÷ng x¸o trén kh«ng nªn cã trªn thÞ trêng vµ nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp. V× vËy thiÕt nghÜ viÖc hoµn thiÖn vµ h íng dÉn chi tiÕt viÖc thùc hiÖn luËt thuÕ GTGT lµ yªu cÇu cÊp thiÕt ®Æt ra ®èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý vÜ m«. Hoµn thiÖn luËt thuÕ GTGT nh»m môc ®Ých võa t¹o ra nguån thu nhËp æn ®Þnh cho ng©n s¸ch nhµ níc, ®ång thêi t¹o sù b×nh ®¼ng trong nghÜa vô nép thuÕ gi÷a c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp , tõ ®ã t¹o s©n ch¬i lµnh m¹nh cho c¸c doanh nghiÖp. §Ó hoµn thiÖn ® îc luËt thuÕ nµy, c¸c c¬ quan qu¶n lý vÜ m« nªn cã nh÷ng biÖn ph¸p tiÕp cËn víi c¸c doanh nghiÖp, ®iÒu chØnh luËt cho phï hîp víi t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ c©n ®èi víi lîi Ých cña doanh nghiÖp. §ång thêi ph¶i tiÕn hµnh chÆt chÏ c«ng t¸c thanh tra kiÓm tra, gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng cña mçi doanh nghiÖp b»ng c«ng t¸c kiÓm to¸n thÝch hîp. ChÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh cha thÓ bao qu¸t hÕt c¸c trêng hîp ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh sö dông nguyªn vËt liÖu, v× vËy ph¶i kÞp thêi bæ sung khi thÊy cÇn thiÕt. VÝ dô ®èi víi nguyªn vËt liÖu tù s¶n xuÊt gia c«ng. §©y lµ mét tr êng hîp kh«ng râ rµng trong kh¸i niªm vÒ nguyªn vËt liÖu tù s¶n xuÊt gia c«ng. NÕu nhµ qu¶n lý kh«ng n¾m râ quy ®Þnh cña luËt th× rÊt dÔ bá qua VAT trªn lîng nguyªn vËt liÖu tù s¶n xuÊt gia c«ng. Tuy lµ nguyªn vËt liÖu tù gia c«ng nh ng ®ã vÉn lµ ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nªn vÉn ph¶i chÞu VAT ®Çu vµo. Cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp cã thÓ lîi dông sù kh«ng râ rµng nµy ®Ó tr¸nh VAT. 18 Chuyªn ®Ò kÕ to¸n trëng KÕt luËn Nguyªn vËt liÖu thuéc danh môc tµi s¶n lu ®éng, gi¸ trÞ vËt liÖu thuéc vèn lu ®éng dù tr÷ cña doanh nghiÖp. Gi¸ trÞ NVL th êng chiÕm tû träng lín trong chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp. Do vËy viÖc qu¶n lý qu¸ tr×nh thu mua, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn nh÷ng chØ tiªu quan träng nhÊt cña doanh nghiÖp nh chØ tiªu s¶n lîng, chÊt lîng s¶n phÈm, chØ tiªu doanh lîi, lîi nhuËn gi¸ thµnh... V× vËy kh«ng ngõng hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt l îng kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu lµ yªu cÇu ®· vµ ®ang ®Æt ra ®èi víi tõng doanh nghiÖp. Chuyªn ®Ò nµy ®· nªu lªn nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n vµ ph ¬ng ph¸p kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt. §ång thêi ® a ra mét sè ý kiÕn vÒ viÖc hoµn thiÖn thªm c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong bèi c¶nh khi luËt thuÕ GTGT ®ang trªn ®µ ® îc ®æi míi vµ hoµn thiÖn cho phï hîp víi yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn ®©y lµ mét vÊn ®Ò lín vµ phøc t¹p v× nã ® îc ®Æt ra trong ®iÒu kiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n cña n íc ta cßn kh¸ non trÎ, l¹i chÞu sù t¸c ®éng cña nh÷ng chÕ ®é kÕ to¸n cña c¸c n íc. Do vËy ®Ò tµi nµy cÇn ph¶i cã nhiÒu thêi gian nghiªn cøu ®Ó t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p tèt nhÊt. Trong ph¹m vi cña kho¸ häc kÕ to¸n nµy, sù lùa chän chuyªn ®Ò nµy chØ ®¹t ®îc môc tiªu lµ t×m hiÓu vÓ chÕ ®é kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu hiÖn nay ë ViÖt nam, thùc tr¹ng sö dông kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ cã mét vµi ý kiÕn nhá vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n hiÖn hµnh. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n héi khoa häc kinh tÕ ViÖt nam ®· gióp em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. 19