Tài liệu Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng về công việc của cán bộ, nhân viên tại trung tâm kinh doanh vnpt đồng nai

TRẦN THỊ HƯƠNG LAN BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ ĐỒNG NAI * TRẦN THỊ HƯƠNG LAN LUẬN VĂN THẠC SĨ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ HÀI LÒNG VỀ CÔNG VIỆC CỦA CÁN BỘ, NHÂN VIÊN TRUNG TÂM KINH DOANH VNPT - ĐỒNG NAI * KHÓA 4 - NĂM 2021 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ ĐỒNG NAI – 2021 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ ĐỒNG NAI TRẦN THỊ HƯƠNG LAN CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ HÀI LÒNG VỀ CÔNG VIỆC CỦA CÁN BỘ, NHÂN VIÊN TRUNG TÂM KINH DOANH VNPT - ĐỒNG NAI LUẬN VĂN THẠC SỸ Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8310110 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN QUYẾT THẮNG Đồng Nai – 05/2021 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn “Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng về công việc của cán bộ, nhân viên tại Trung tâm Kinh doanh VNPT - Đồng Nai” là kết quả quá trình tự nghiên cứu của tôi. Các số liệu kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được ghi rõ nguồn gốc. Đồng Nai, ngày 31 tháng 05 năm 2021 Học viên thực hiện luận văn Trần Thị Hương Lan i LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên tôi xin tỏ lòng biết ơn đến Ban giám hiệu, cùng các Thầy cô của Trường Công nghệ Đồng Nai đã tận tình truyền đạt những kiến thức kiến thức chuyên ngành Quản lý kinh tế và các kỹ năng, vốn sống quý báu. Xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến PGS.TS. Nguyễn Quyết Thắng, người thầy đã trực tiếp hướng dẫn tôi thực hiện đề tài này. Thầy đã nhiệt tình hướng dẫn tôi nghiên cứu, tiếp cận những kiến thức, góp ý và cho tôi những ý kiến quý báu để tôi hoàn thành đề tài. Bên cạnh đó, tôi xin cảm ơn các cấp lãnh đạo, đồng nghiệp tại Trung tâm Kinh doanh VNPT -Đồng Nai đã hỗ trợ tôi trong quá trình nghiên cứu, thảo luận và đóng góp ý kiến để tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu của mình. Để có được kết quả như ngày hôm nay, không thể không nhắc đến gia đình của mình. Nơi đã tạo điều kiện thuận lợi nhất và tạo niềm tin cho tôi trong học tập cũng như trong cuộc sống, góp phần quan trọng cho tôi hoàn thành luận văn này. Đồng Nai, ngày 31 tháng 05 năm 2021 Học viên thực hiện luận văn Trần Thị Hương Lan ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ........................................................................... viii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................................... x Chương 1: TỔNG QUAN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ................................................... 1 1.1 Lý do chọn đề tài .............................................................................................. 1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu......................................................................................... 2 1.2.1 Mục tiêu tổng quát ...................................................................................... 2 1.2.2 Mục tiêu cụ thể ........................................................................................... 2 1.3 Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................................... 2 1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.................................................................... 3 1.4.1 Đối tượng nghiên cứu ................................................................................. 3 1.4.2 Phạm vi nghiên cứu .................................................................................... 3 1.5 Phương pháp nghiên cứu.................................................................................. 3 1.6 Cấu trúc của luận văn nghiên cứu .................................................................... 4 Chương 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ............................ 6 2.1 Các khái niệm, học thuyết liên quan đến sự hài lòng của nhân viên ................... 6 2.1.1 Khái niệm về sự hài lòng của nhân viên về công việc ............................... 6 2.1.2 Một số học thuyết liên quan đến sự hài lòng của nhân viên ...................... 7 2.1.3 Các chỉ số và tiêu chí đánh giá sự hài lòng về công việc của nhân viên ........ 12 2.1.4 Sự hài lòng của nhân viên đối với công việc ảnh hưởng đến sự phát triển của doanh nghiệp ...................................................................................... 14 2.2 Các công trình nghiên cứu trước đây có liên quan ........................................ 14 2.2.1 Các công trình nghiên cứu ngoài nước ..................................................... 14 2.2.2 Mô hình nghiên cứu trong nước ............................................................... 18 2.3 Tổng hợp một số công trình nghiên cứu trong nước và ngoài nước về sự hài lòng của nhân viên. ........................................................................................ 23 iii 2.4 Mô hình nghiên cứu đề xuất và các giả thuyết .............................................. 25 2.4.1 Mô hình nghiên cứu đề xuất ..................................................................... 25 2.4.2 Các giả thuyết cho mô hình nghiên cứu ................................................... 26 TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ............................................................................................ 29 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................... 30 3.1 Quy trình nghiên cứu ..................................................................................... 30 3.2 Phương pháp nghiên cứu................................................................................ 31 3.2.1 Phương pháp nghiên cứu định tính ............................................................. 31 3.3 Thiết kế bảng khảo sát và mã hóa thang đo: .................................................. 32 3.3 Phương pháp thu thập dữ liệu .......................................................................... 36 3.3.1 Xác định cỡ mẫu ....................................................................................... 36 3.3.2 Phương pháp thu thập dữ liệu................................................................... 37 3.4 Phương pháp xử lý dữ liệu .............................................................................. 37 3.4.1 Đánh giá hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha ................................................ 38 3.4.2 Phân tích nhân tố khám phá EFA ............................................................. 38 3.4.3 Phương pháp phân tích hồi quy ................................................................ 39 3.4.4 Phương pháp phân tích phương sai .......................................................... 40 3.5 Thiết kế mẫu................................................................................................... 40 3.5.1 Kích thước mẫu: ....................................................................................... 40 3.5.2 Phương pháp chọn mẫu ............................................................................ 40 3.5.3 Đối tượng phỏng vấn ................................................................................ 41 TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ............................................................................................ 42 Chương 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..................................................................... 43 4.1 Giới thiệu về Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai ............................... 43 4.1.1 Tổng quan về Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai ......................... 43 4.1.4 Tình hình hoạt động của Trung tâm Kinh doanh VNPT – Đồng Nai .......... 45 4.1.5 Một số chính sách hiện hành tại Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai47 iv 4.1.6 Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng sự hài lòng về công việc của cán bộ, nhân viên tại Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai: ......................... 51 4.2 Kết quả nghiên cứu ........................................................................................ 54 4.2.1 Thống kê mô tả mẫu khảo sát ................................................................... 54 4.2.2 Các kiểm định thống kê ............................................................................ 55 4.2.3 Phân tích hồi quy tuyến tính đa biến ........................................................ 64 4.2.3.1 Phân tích hệ số tương quan Pearson ........................................................ 64 4.2.3.2 Phân tích hồi quy ..................................................................................... 65 4.2.3.4 Giả định liên hệ tuyến tính và phương sai của sai số không đổi ............. 69 4.2.3.5. Kiểm định về tính độc lập của sai số trong mô hình ............................. 70 4.2.3.6. Kiểm định sự đa cộng tuyến ................................................................... 71 4.2.4 Kiểm định mô hình nghiên cứu ................................................................ 71 4.3 Đánh giá sự khác biệt của các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng theo các biến nhân khẩu học ........................................................................................ 72 4.3.1 Kiểm định sự khác biệt theo giới tính ...................................................... 72 4.3.2 Kiểm định sự khác biệt theo nhóm tuổi...................................................... 74 4.3.3. Kiểm định sự khác biệt theo vị trí công việc ............................................. 75 4.3.4. Kiểm định sự khác biệt về thâm niên ........................................................ 76 4.4 Thảo luận kết quả nghiên cứu .......................................................................... 77 4.4.1 Về các yếu tố ảnh hưởng tới sự hài lòng của cán bộ, nhân viên. ............... 77 4.4.2 Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố ảnh hưởng tới sự hài lòng của cán bộ, nhân viên tại Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai .......................... 77 TÓM TẮT CHƯƠNG 4 ............................................................................................ 79 Chương 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT HÀM Ý QUẢN TRỊ ................................. 80 5.1 Kết luận .......................................................................................................... 80 5.2 Một số hàm ý quản trị .................................................................................... 80 5.2.2 Yếu tố Quan hệ với cấp trên ..................................................................... 82 5.2.3 Yếu tố Cơ hội đào tạo và thăng tiến ......................................................... 83 v 5.2.4 Yếu tố Quan hệ với đồng nghiệp .............................................................. 84 5.2.5 Yếu tố Lương, thưởng và phúc lợi ........................................................... 85 5.2.6 Yếu tố Tính chất công việc ....................................................................... 87 5.3 Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo ........................................ 88 TÓM TẮT CHƯƠNG 5 ............................................................................................ 90 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 91 PHỤ LỤC ............................................................................................................... 93 PHỤ LỤC 1: DÀN BÀI THẢO LUẬN NHÓM .................................................... 93 PHỤ LỤC 2: CÁC CHUYÊN GIA THẢO LUẬN NHÓM .................................. 98 PHỤ LỤC 3: BẢNG CÂU HỎI KHẢO SÁT ........................................................ 99 PHỤ LỤC 4: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH CHÍNH THỨC ...................................... 103 vi DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 2.1: Thuyết cấp bậc nhu cầu của Abraham Maslow (1943) ..............................8 Hình 2.2: Mô hình chỉ số mô tả công việc- JDI của Smith, Kendall và Hulin (1969) .....15 Hình 2.3: Mô hình nghiên cứu của Weiss và đồng nghiệp (1967) ...........................16 Hình 2.4: Mô hình JSS của Spector (1997) ..............................................................17 Hình 2.5: Mô hình của Rashid Saeed và các cộng sự (2013) ...................................18 Hình 2.6: Mô hình của Đỗ Phú Trần Tình và các cộng sự (2012) ............................19 Hình 2.7: Mô hình nghiên cứu của Nguyễn Thị Thu Hằng và Nguyễn Khánh Trang (2013) ........................................................................................................................20 Hình 2.8: Mô hình của Lê Nguyễn Đoan Khôi và Nguyễn Thị Ngọc Phương (2016) ...................................................................................................................................21 Hình 2.9: Mô hình nghiên cứu Phạm Thu Hằng, Phạm Thị Thanh Hồng (2011) ....22 Hình 2.10: Mô hình nghiên cứu của Phan Thị Minh Lý (2011) ...............................23 Hình 2.11: Mô hình nghiên cứu đề xuất ...................................................................26 Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu ................................................................................30 Hình 4.1: Mô hình tổ chức Trung tâm Kinh doanh VNPT – Đồng Nai ...................45 Hình 4.2: Đồ thị tần số Histogram ............................................................................68 Hình 4.3: Đồ thị tần số P-P Plot ................................................................................68 Hình 4.4: Đồ thị Scatterplot ......................................................................................69 vii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Sự hài lòng tác động đến mọi mặt của hoạt động doanh nghiệp .............. 14 Bảng 2.2: Tổng hợp một số công trình nghiên cứu trong nước và ngoài nước ........ 23 Bảng 3.1: Thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng về công việc ................. 33 Bảng 4.1. Thông tin Trung tâm Kinh doanh VNPT - Đồng Nai .............................. 43 Bảng 4.2: Doanh thu, lao động, thu nhập của Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai từ 2018-2020 ...................................................................................................... 46 Bảng 4.3: Chính sách đãi ngộ của TTKD VNPT - Đồng Nai................................... 47 Bảng 4.4: Chế độ phúc lợi của Trung tâm kinh doanh VNPT – Đồng Nai .............. 48 Bảng 4.5: Thực hiện công tác đào tạo của Trung tâm kinh doanh VNPT – Đồng Nai từ 2018-2020 ............................................................................................................. 49 Bảng 4.6: Quyền lợi người lao động tại TTKD VNPT – Đồng Nai ......................... 51 Bảng 4.7: Thống kê mô tả ......................................................................................... 54 Bảng 4.8: Kết quả kiểm định Cronbach’s Alpha của biến độc lập ........................... 55 Bảng 4.9: Kết quả kiểm định Cronbach’s Alpha lần 2 của biến Môi trường làm việc57 Bảng 4.10: Kết quả kiểm định Cronbach’s Alpha của biến phụ thuộc ..................... 59 Bảng 4.11: Kiểm định KMO ..................................................................................... 60 Bảng 4.12: Kết quả EFA cho các biến độc lập ......................................................... 61 Bảng 4.13: Kết quả Eigenvalues và phương sai trích ............................................... 62 Bảng 4.14: Kiểm định KMO cho biến phụ thuộc ..................................................... 63 Bảng 4.15: Kết quả EFA cho các biến phụ thuộc ..................................................... 63 Bảng 4.16: Kết quả phân tích tổng phương sai trích................................................. 64 Bảng 4.17: Ma trận tương quan giữa biến phụ thuộc và các biến độc lập ................ 65 Bảng 4.18: Phân tích hồi quy tuyến tính bội ............................................................. 66 Bảng 4.19: Kết quả ANOVA .................................................................................... 70 Bảng 4.20: Kết quả ANOVA .................................................................................... 71 Bảng 4.21: Phân tích sự khác biệt theo giới tính ...................................................... 72 Bảng 4.22: Kết quả kiểm định Independent Samples Test ....................................... 74 Bảng 4.23: Phân tích sự khác biệt theo nhóm tuổi.................................................... 74 viii Bảng 4.24: Kết quả kiểm định Test of Homogeneity of Variances .......................... 75 Bảng 4.25: Phân tích sự khác biệt theo vị trí công việc ............................................ 75 Bảng 4.26: Kết quả kiểm định Independent Samples Test ....................................... 76 Bảng 4.27: Phân tích sự khác biệt theo thâm niên .................................................... 76 Bảng 4.28: Kết quả kiểm định ANOVA ................................................................... 77 Bảng 5.1: Hàm ý về Môi trường làm việc................................................................. 81 Bảng 5.2: Hàm ý về Quan hệ với cấp trên ................................................................ 82 Bảng 5.3: Hàm ý về Cơ hội đào tạo và thăng tiến .................................................... 84 Bảng 5.4: Hàm ý về Quan hệ với đồng nghiệp ......................................................... 85 Bảng 5.5: Hàm ý về Chính sách lương, thưởng, phúc lợi ......................................... 86 Bảng 5.6: Hàm ý về Tính chất công việc .................................................................. 87 ix DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ST T Từ viết tắt Dịch thuật 1 ANOVA Analysis of variance (Phân tích phương sai) 2 EFA Exploratary factor analysis (Nhân tố khám phá). 3 VIF Variance inflation factor (Hệ số phóng đại phương sai). 4 SPSS 5 NHTM Ngân hàng thương mại 6 JDI The Job Descriptive Index (Chỉ số mô tả công việc) 7 MSQ 8 JID 9 JSS 10 ERG 11 CNTT Công nghệ thông tin 12 CBNV Cán bộ nhân viên 13 TTKD Trung tâm Kinh doanh 14 VNPT Statistical Package for the Social Sciences (Phần mềm SPSS hỗ trợ xử lý và phân tích dữ liệu sơ cấp) The Minnesota Satisfaction Questionnaire (Bảng câu hỏi thỏa mãn Minnesota) The Job in General Scale (Thang đo lường chung về sự thỏa mãn). The Job Satisfaction Survey (Khảo sát sự hài long của công việc) Existence, Relatedness and Growth (Thuyết nhu cầu tồn tại, Quan hệ và Phát triển) Vietnam Posts and Telecommunications Group (Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam) x Chương 1: TỔNG QUAN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 1.1 Lý do chọn đề tài Sự đứng vững, phát triển của một Doanh nghiệp cần nhiều yếu tố, tùy thuộc vào việc sử dụng hiệu quả các nguồn lực của đơn vị, trong đó nguồn lực con người là một trong những nguồn lực quan trọng. Khả năng thu hút và giữa được các nhân viên có năng lực là tiền đề để đảm bảo thành công trong doanh nghiệp (Đỗ Phú Trần Tình và cộng sự, 2012). Khả năng thu hút và duy trì đội ngũ lao động có chất xám, có năng lực là một trong những giải pháp trọng tâm, trong đó sự hài lòng về công việc sẽ đem đến sự hài lòng cho nhân viên góp phần nâng cao hiệu quả trong công việc cũng như duy trì, giữ chân người lao động ở lại đơn vị. Vấn đề mang lại sự hài lòng cho nhân viên trong Công ty càng trở nên cần thiết hơn bao giờ hết, nhân viên ít hoặc không hài lòng với công việc dẫn đến người nhân viên có tâm lý chán nản, không có tâm huyết với công việc, ít cống hiến, không sáng tạo và đạt hiệu quả thấp trong công việc. Những nhân viên không hài lòng về công việc và về đơn vị trong một số trường hợp là một kênh, một sứ giả đưa những thông tin không tốt cho khách hàng, cho đối tác và đối thủ của Công ty. Do vậy việc nhận biết, kiểm soát và kịp thời tác động đến sự hài lòng của nhân viên là một trong những việc mà các nhà lãnh đạo Công ty không thể bỏ qua, để thực hiện được điều này, phải thực hiện đo lường, lượng hóa được các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng về công việc để có các giải pháp hữu hiệu nhằm cải thiện và điều chỉnh tại Công ty. Hiện nay, cuộc cách mạng 4.0, nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế cũng như sự tác động của đại dịch COVDID - 19 đang tác động mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực, ngành nghề, đội ngũ lao động, trong đó có đội ngũ cán bộ, nhân viên tại Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai. Trung tâm kinh doanh VNPT Đồng Nai phải đối mặt và phải chịu sức ép mạnh mẽ từ các đối thủ cạnh tranh và thị trường về nguồn nhân lực trong bối cảnh một thị trường năng động và tốc độ phát triển mạnh mẽ hiện nay tại tỉnh nhà cũng như tại Việt Nam. Trong nhiều năm qua, Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai đã có những phát triển về: hoạt động kinh doanh, thị phần, mạng lưới và cơ cấu và bộ máy tổ chức ngày càng hoàn thiện..., tuy 1 nhiên công tác quản lý nguồn nhân lực hiện tại vẫn là một vấn đề mà các nhà lãnh đạo của Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai phải băn khoăn. Thực tế tình hình tại Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai cho thấy năng suất và hiệu quả làm việc chưa cao bắt nguồn từ sự chưa hiểu rõ và thiếu niềm tin vào những định hướng và chính sách của Trung tâm, của Tổng công ty; việc thường xuyên thay đổi điều chỉnh cơ cấu, mô hình bộ máy tổ chức của đơn vị làm cho nhân viên luôn cảm giác không an toàn về công việc của mình, cũng như mỗi năm Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai có một số lượng hơn 10% nhân viên xin nghỉ việc, chuyển công tác qua Doanh nghiệp khác trong những năm gần đây. Phải chăng nhân viên chưa hài lòng về công việc của họ, chưa hài lòng về các chính sách của Công ty đưa ra? Việc thực hiện khảo sát để đo lường sự hài lòng về công việc của nhân viên sẽ cho lãnh đạo Trung tâm Kinh doanh VNPT - Đồng Nai những kết quả xác đáng để kịp thời điều chỉnh chính sách quản trị nhân sự nên tác giả đã chọn đề tài “Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng về công việc của cán bộ, nhân viên tại Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai” để nghiên cứu trong luận văn thạc sĩ 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu tổng quát Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng về công việc của cán bộ, nhân viên tại Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai. 1.2.2 Mục tiêu cụ thể Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng về công việc của cán bộ, nhân viên khi làm việc tại Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai. Đo lường và kiểm định mức độ tác động của các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng về công việc của cán bộ, nhân viên Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai. Đề xuất các hàm ý nhằm nâng cao sự hài lòng về công việc của cán bộ, nhân viên khi làm việc tại Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai. 1.3 Câu hỏi nghiên cứu Các yếu tố nào ảnh hưởng đến sự hài lòng về công việc của cán bộ, nhân viên khi làm việc tại Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai? 2 Mức độ tác động của các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng về công việc của cán bộ, nhân viên tại Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai như thế nào? Các hàm ý nào được đưa ra nhằm nâng cao sự hài lòng của cán bộ, nhân viên về công việc tại Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai ? 1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.4.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng về công việc của cán bộ, nhân viên tại Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai, tập trung vào các nhân viên đang làm việc tại đơn vị. 1.4.2 Phạm vi nghiên cứu Không gian nghiên cứu: Việc nghiên cứu được tiến hành khảo sát Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai. Thời gian nghiên cứu: + Số liệu thứ cấp được lấy từ năm 2018 - 2020. + Số liệu sơ cấp được khảo sát tháng 04/2021. 1.5 Phương pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng 2 phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp nghiên cứu định tính: phương pháp này bao gồm thảo luận nhóm chuyên gia là các cán bộ quản lý đang làm việc tại Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến đến sự hài lòng về công việc của cán bộ, nhân viên làm việc tại công ty, đồng thời thẩm định lại các câu hỏi trong bảng câu hỏi phỏng vấn. - Phương pháp nghiên cứu định lượng: khảo sát các cán bộ, nhân viên hiện đang làm việc tại Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai qua bảng câu hỏi chi tiết. Mô hình sử dụng thang đo Likert 5 điểm với lựa chọn số 1 nghĩa là “rất không đồng ý” cho đến lựa chọn số 5 nghĩa là “rất đồng ý”. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS 20. Thang đo được đánh giá kiểm định bằng phương pháp hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố EFA, phân tích hồi quy tương quan được sử dụng để kiểm định mô hình nghiên cứu. 3 1.6 Cấu trúc của luận văn nghiên cứu Ngoài mở đầu, kết luận, phụ lục... Luận văn gồm có 05 chương: Chương 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Nội dung chương này giới thiệu lý do chọn đề tài, mục tiêu nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu, ý nghĩa (thực tiễn và khoa học) và bố cục của đề tài Chương 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU Nội dung chương này trình bày: cơ sở lý thuyết về những nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng về công việc của nhân viên, từ đó làm cơ sở cho xây dựng mô hình nghiên cứu và phát triển các giả thuyết. Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Nội dung chương này sẽ trình bày quy trình nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu, xây dựng và mã hóa thang đo để đo lường khái niệm nghiên cứu. Chương 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Nội dung chương này sẽ trình bày kết quả nghiên cứu, thông tin về mẫu khảo sát, kiểm định mô hình và đo lường, phân tích đánh giá các kết quả thu được. Chương 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT HÀM Ý QUẢN TRỊ Nội dung chương này sẽ tóm tắt lại kết quả nghiên cứu, đề xuất các hàm ý quản trị nhằm nâng cao và phát huy các yếu tố có tác động tích cực đến sự hài lòng về công việc của cán bộ, nhân viên tại Trung tâm kinh doanh VNPT - Đồng Nai, nêu lên những hạn chế của nghiên cứu và đưa ra hướng nghiên cứu mới cho những nghiên cứu tiếp theo. 4 TÓM TẮT CHƯƠNG 1 Trong Chương 1, tác giả đã trình bày lý do của việc lựa chọn nghiên cứu đề tài, cũng như mục tiêu mà nghiên cứu này sẽ hướng đến, đối tượng và phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu mà tác giả sẽ sử dụng. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu này cũng đã được trình bày. Bố cục của bài nghiên cứu được thiết kế năm chương của một nghiên cứu định tính kết hợp nghiên cứu định lượng 5 Chương 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU 2.1 Các khái niệm, học thuyết liên quan đến sự hài lòng của nhân viên 2.1.1 Khái niệm về sự hài lòng của nhân viên về công việc Theo Locke (1976) cho rằng “Sự hài lòng trong công việc là một trạng thái cảm xúc thú vị hoặc tích cực từ kết quả thẩm định công việc hoặc kinh nghiệm làm việc của một người”. Theo Fieldman và Arnold (1983) nhấn mạnh “Sự hài lòng trong công việc sẽ được định nghĩa là số lượng ảnh hưởng tích cực nói chung hoặc (cảm xúc) mà các cá nhân có đối với công việc của mình”. Theo Andrew Brin (1991), sự hài lòng chính là việc yêu thích trong công việc “Nếu bạn thích công việc của mình, bạn sẽ có được sự hài lòng trong công việc cao. Nếu bạn không thích công việc của mình một cách mạnh mẽ, bạn sẽ cảm thấy không hài lòng về công việc”. Sự hài lòng về công việc của nhân viên là thái độ của nhân viên đó đối với công việc của họ được giao trong Công ty. Sự hài lòng công việc được định nghĩa là “ mức độ mà mọi người thích hoặc không thích công việc của họ” (Spector, 1997). Đó là phản ứng, cảm nhận của nhân viên khi thực hiện công việc được giao giữa kỳ vọng và kết quả thực tế mà họ đạt được. Sự hài lòng về công việc của nhân viên là bao gồm những cảm xúc của nhân viên về các yếu tố bên trong như sự phát triển của tổ chức, những kết quả đạt được của cá nhân… và các yếu tố bên ngoài khác như tiền lương, tiền thưởng, phụ cấp, các chính sách và sự hỗ trợ, giám sát của cấp trên, sự phối hợp của đồng nghiệp trong đơn vị, bảo mật (Misener et al, 1996. Spector (1997) đề cập đến sự hài lòng trong công việc là cách mọi người cảm nhận như thế nào về công việc và các khía cạnh khác nhau trong công việc của họ. Theo nghiên cứu của Friedlander và Margulies (1969), chỉ ra rằng giữa người quản lý và nhân viên có mối quan hệ thân thiện góp phần vào sự hài lòng trong công việc, tuy nhiên kết quả này mâu thuẫn với quan điểm của Herzberg (1966), những người ủng hộ quan điểm sự quản lý không liên quan đến mức độ hài lòng. 6 Theo Frame (2004), Quan hệ với đồng nghiệp có ảnh hưởng đến sự hài lòng bao gồm nơi làm việc của nhân viên, công cụ làm việc, Môi trường và Quan hệ với đồng nghiệp, chính sách của tổ chức và các quy tắc tổ chức. Theo Phillips và Connell (2003), sự hài lòng trong công việc được hiểu “mức độ mà nhân viên hài lòng với công việc mà họ thực hiện”. Tác giả giải thích rằng sự hài lòng trong công việc bao gồm năm yếu tố đó là: sự hài lòng với công việc, cơ hội phát triển, tiền lương, giám sát và mối hệ với đồng nghiệp. 2.1.2 Một số học thuyết liên quan đến sự hài lòng của nhân viên Thuyết cấp bậc nhu cầu của Abraham Maslow (1943) Abraham Maslow (1906-1905) đã nghiên cứu và cho rằng hành vi của con người bắt nguồn từ nhu cầu của họ. Các nhu cầu này được sắp xếp theo một thứ tự ưu tiên từ thấp tới cao căn cứ vào tầm quan trọng và chia thành 5 bậc như sau: - Những nhu cầu về sinh vật học: là những nhu cầu cần thiết và tối thiểu nhất đảm bảo cho con người tồn tại như ăn, uống, mặc, tồn tại và phát triển nòi giống và các nhu cầu của cơ thể khác... ; - Những nhu cầu về an ninh và an toàn: là những nhu cầu về an toàn, không bị đe doạ về tài sản, công việc, sức khoẻ, tính mạng và gia đình... - Những nhu cầu về xã hội: là những nhu cầu về tình yêu, được chấp nhận, bạn bè, mong muốn được tham gia vào một tổ chức hay một đoàn thể nào đó; - Những nhu cầu về đánh giá và tôn trọng: là những nhu cầu về, tôn trọng người khác, được người khác tôn trọng, tự đánh giá và được tổ chức đánh giá; - Những nhu cầu về tự thể hiện: là những nhu cầu về chân, thiện, mỹ, tự chủ, sáng tạo, hài hước, mong muốn phát triển toàn diện cả về thể lực và trí tuệ... Maslow đã chia các nhu cầu thành 2 cấp: cấp cao và cấp thấp: - Cấp thấp gồm các nhu cầu sinh vật học và an ninh, an toàn. - Cấp cao gồm các nhu cầu xã hội, tự trọng và tự thể hiện. Sự khác biệt giữa hai loại này là chúng thoả mãn từ bên trong và bên ngoài của con người. - Maslow cho rằng khi con người được thoả mãn bậc dưới đến một mức độ nhất định thì tự nó nảy sinh các nhu cầu bậc cao hơn. 7 - Thuyết cấp bậc nhu cầu của A. Maslow được đánh giá rất cao vì nó có một ẩn ý quan trọng đối với các nhà quản lý là muốn động viên nhân viên thì cần phải biết người lao động của mình đang ở cấp độ nhu cầu nào, để từ đó có các giải pháp phù hợp cho việc thoả mãn nhu cầu người lao động đồng thời bảo đảm đạt đến các mục tiêu của tổ chức Nhu cầu tự thể hiện Nhu cầu được tôn trọng Cấp cao Nhu cầu xã hội Cấp thấp Nhu cầu an toàn Nhu cầu sinh học Hình 2.1: Thuyết cấp bậc nhu cầu của Abraham Maslow (1943) (Nguồn: Abraham Maslow, 1943) Lý thuyết nhu cầu của Maslow được áp dụng trong việc đáp ứng sự hài lòng của người lao động: nhu cầu sinh học và an toàn được thể hiện thông qua yếu tố thu nhập và phúc lợi. Nhu cầu xã hội và được tôn trọng thể hiện thông qua mối quan hệ giữa cấp trên và đồng nghiệp và nhu cầu tự thể hiện bản than được thể hiện thông qua yếu tố quyền tự chủ trong công việc. Thuyết hai yếu tố của F.Herzberg (1959) Theo F. Herzberg và các đồng nghiệp (1959): chia các yếu tố làm hai khía cạnh ảnh hưởng đến sự hài lòng của người lao động bao gồm các yếu tố động viên và các yếu tố duy trì. Yếu tố động viên tác động theo xu hướng tích cực và yếu tố duy trì tác động theo xu hướng tiêu cực. Lý thuyết này cho rằng yếu tố động viên 8