ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
TRẦN HỒNG HẠNH
CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN THU HÚT FDI
VÀO TỈNH THÁI NGUYÊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ QUỐC TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
Hà Nội – 2020
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
TRẦN HỒNG HẠNH
CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN THU HÚT FDI
VÀO TỈNH THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: Kinh tế Quốc tế
Mã số: 8 310106
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ QUỐC TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Nguyễn Thu Phƣơng
XÁC NHẬN CỦA
XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CÁN BỘ HƢỚNG DẪN
CHẤM LUẬN VĂN
TS. Nguyễn Thu Phƣơng
PGS.TS Hà Văn Hội
Hà Nội – 2020
LỜI CAM KẾT
Tôi xin cam đoan Luận văn “Các nhân tố tác động đến thu hút FDI vào
Tỉnh Thái Nguyên” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các thông tin, đề
xuất và khuyến nghị là trung thực và chưa từng được đưa ra trong bất kỳ báo
cáo nào khác.
Luận văn Thạc sỹ này được thực hiện nghiêm túc dưới sự hướng dẫn của
Tiến sỹ Phạm Thu Phương, Giảng viên Trường Đại học Kinh tế, Đại học
Quốc gia Hà Nội.
Trong quá trình thực hiện luận văn, tôi cũng rất cẩn trọng trong việc
tham khảo nhiều báo cáo, nghiên cứu chuyên đề, cũng như đánh giá, nhận
định nhiều mặt, trên nhiều khía cạnh từ góc nhìn của các doanh nghiệp, Cơ
quan quản lý của Việt Nam.
Tôi xin cam kết luận văn được thực hiện trung thực. Nếu phát hiện sai
phạm, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm./.
Hà Nội, ngày
tháng năm 2020
Học viên cao học
Trần Hồng Hạnh
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và nghiên cứu luận văn Thạc sỹ, ngoài sự nỗ lực
cố gắng của bản thân, tác giả đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, động viên
giúp đỡ của thầy giáo, gia đình, bạn bè và đồng nghiệp.
Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới tập thể cán bộ, giảng viên của Trường
Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo điều kiện cho tôi trong quá trình
học tập chương trình Thạc sỹ chuyên ngành Kinh tế Quốc tế tại Nhà trường.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Tiến sỹ Phạm Thu Phương đã tận tình hướng
dẫn, đưa ra những ý kiến góp ý sâu sắc, hợp lý, giàu tính học thuật và ứng
dụng giúp tôi hoàn thành Luận văn này.
Tôi xin cảm ơn các cơ quan, tổ chức, đồng nghiệp, bạn bè, gia đình đã
tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình hoàn thiện Luận văn.
Do thời gian có hạn và kinh nghiệm nghiên cứu khoa học chưa nhiều nên
Luận văn còn có những điểm thiếu sót.
Tôi rất mong nhận được sự đóng góp, phản biện của thầy cô, đồng
nghiệp và bạn học.
Trân trọng cảm ơn!
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. i
DANH MỤC BẢNG ....................................................................................... iii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ .................................................................................. iv
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN, THỰC TIỄN VỀ CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN THU HÚT
FDI VÀO ĐỊA PHƢƠNG ............................................................................... 5
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ................................................................ 5
1.1.1. Nhóm các công trình nghiên cứu về các nhân tố thu hút nguồn vốn FDI .. 5
1.1.2. Nhóm các công trình nghiên cứu về các tác động nguồn vốn FDI vào
kinh tế, xã hội .................................................................................................. 10
1.1.3. Khoảng trống rút ra từ tổng quan và vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu ... 13
1.2. Cơ sở lý luận về các nhân tố tác động đến thu hút FDI ........................... 15
1.2.1. Khái niệm về FDI .................................................................................. 15
1.2.2. Vai trò của FDI đối với bên tiếp nhận vốn đầu tư ................................ 16
1.2.3. Các nhân tố tác động đến thu hút FDI .................................................. 18
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến thu hút FDI của một số địa phương và bài
học kinh nghiệm .............................................................................................. 26
1.3.1. Các nhân tố ảnh hưởng đến thu hút FDI của một số địa phương ......... 26
1.3.2. Bài học kinh nghiệm ............................................................................. 32
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................ 35
2.1. Quy trình nghiên cứu ............................................................................... 35
2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 37
2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 37
2.2.2. Phương pháp phân tích thông tin .......................................................... 37
2.2. Nguồn số liệu ........................................................................................... 37
2.3. Khung phân tích ....................................................................................... 38
CHƢƠNG 3: PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ THU HÚT FDI VÀO TỈNH
THÁI NGUYÊN ............................................................................................ 41
3.1. Thực trạng thu hút FDI vào tỉnh Thái Nguyên ........................................ 41
3.2. Thực trạng các nhân tố tác động đến thu hút FDI vào tỉnh Thái Nguyên 45
3.2.1. Nhân tố về xu hướng toàn cầu hóa và liên kết khu vực ........................ 46
3.2.2. Nhân tố bên trong của quốc gia ............................................................ 47
3.2.3. Nhân tô về chỉ số năng lực cạnh tranh của tỉnh Thái Nguyên .............. 58
3.3. Đánh giá các nhân tố tác động đến thu hút FDI của tỉnh Thái Nguyên từ
năm 2014 đến năm 2019 ................................................................................. 65
3.3.1. Các nhân tố có tác động tích cực đến việc thu hút FDI ........................ 66
3.3.2. Các nhân tố có tiêu cực đến việc thu hút FDI vào tinh Thái Nguyên ... 67
CHƢƠNG 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM GÓP PHẦN ĐẨY MẠNH
THU HÚT FDI VÀO TỈNH THÁI NGUYÊN ĐẾN NĂM 2025 VÀ TẦM
NHÌN ĐẾN NĂM 2030 ................................................................................. 71
4.1. Quan điểm và định hướng thu hút FDI nhằm phát triển kinh tế của tỉnh
Thái Nguyên. ................................................................................................... 71
4.1.1. Quan điêm về thu hút FDI..................................................................... 71
4.1.2. Mục tiêu thu hút FDI đến năm 2030 ..................................................... 72
4.2. Một số giải pháp nhằm góp phần đẩy mạnh thu hút FDI vào tỉnh Thái
Nguyên đến năm 2030. ................................................................................... 73
4.2.1. Giải pháp về đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng phục vụ thu hút đầu tư . 73
4.2.2. Nâng cao khả năng tiếp cận đất đai và dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp ... 75
4.2.3. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu thu hút đầu tư
trong giai đoạn mới ......................................................................................... 76
4.2.4. Cải cách thủ tục hành chính tránh rườm rà, nhũng nhiều ..................... 77
4.2.5. Các giải pháp khác nhằm thu hút đầu tư FDI ....................................... 78
KẾT LUẬN .................................................................................................... 81
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 83
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
1.
Danh mục cụm từ viết tắt tiếng Anh
STT Chữ viết tắt Nguyên nghĩa tiếng Anh
1
ADB
2
AEC
3
BOT
5
BT
4
BTO
6
EVFTA
7
FDI
8
FTA
9
MNCs
10
OECD
11
PCI
12
R&D
13
14
TNCs
WB
15
WTO
Nguyên nghĩa tiếng Việt
Ngân hàng Phát triển
Asian Development Bank
Châu Á
ASEAN Economic
Cộng đồng kinh tế
Community
ASEAN
Xây dựng-Vận hànhBuild-Operate-Transfer
Chuyển giao
Build- Transfer
Xây dựng- Chuyển giao
Xây dựng- Chuyển giaoBuild- Transfer- Operate
Kinh doanh
European-Vietnam Free
Hiệp định thương mại tự
Trade Agreement
do Việt Nam - EU
Đầu tư trực tiếp nước
Foreign Direct Investment
ngoài
Hiệp định thương mại tự
Free trade agreement
do
Multinational corporatio
Công ty đa quốc gia
Organization for
Tổ chức Hợp tác và Phát
Economic Cooperation
triển Kinh tế
and Development
Provincial
Chỉ số năng lực cạnh
Competitiveness Index
tranh cấp tỉnh
Research and
Nghiên cứu và phát triển
Development
Transational Corporations Công ty xuyên quốc gia
World Bank
Ngân hàng Thế giới
Tổ chức Thương mại Thế
World Trade Organization
giới
i
Danh mục cụm từ viết tắt tiếng Việt
2.
Ký hiệu
STT
Nguyên nghĩa
1
KCN
Khu công nghiệp
2
MTKD
Môi trường kinh doanh
3
NLCT
Năng lực cạnh tranh
4
PCTN
Phòng chống tham nhũng
5
TNDN
Thu nhập doanh nghiệp
6
TNDN
Thu nhập doanh nghiệp
7
XNK
Xuất nhập khẩu
ii
DANH MỤC BẢNG
STT
Bảng
1
Bảng 3.1
2
Bảng 3.2
3
Bảng 3.3
4
Bảng 3.4
Nội dung
Cơ cấu nguồn vốn đầu tư tại Thái Nguyên giai
đoạn 2014 -2018
Số lượng doanh nghiệp FDI đang hoạt động
theo hình thức đầu tư giai đoạn 2014 – 2018
Đầu tư trực tiếp của nước ngoài được cấp phép
giai đoạn 2014 – 2019
Tổng thu nhập của người lao động phân theo
loại hình doanh nghiệp giai đoạn 2014 – 2017
Trang
42
42
43
44
Thu nhập bình quân một tháng của người lao
5
Bảng 3.5 động phân theo loại hình doanh nghiệp giai
45
đoạn 2014 – 2017
6
Bảng 3.6
7
Bảng 3.7
8
Bảng 3.8
9
Bảng 3.9
10
Bảng 4.1
Quy mô và nguồn vốn thu hút vốn FDI theo đối
tác đầu tư chủ yếu
Thu hút vốn FDI theo đối tác đầu tư chủ yếu
năm 2018
Quy mô về nguồn vốn FDI theo loại hình kinh
tế qua từng giai đoạn
Quy mô về số lượng người lao động trong các
doanh nghiệp FDI giai đoạn 2014 – 2018
Mục tiêu về vốn đăng ký và thực hiện giai đoạn
2021-2030
iii
46
47
53
64
73
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
TT
Biểu
1
Biểu đồ 2.1
2
Biểu đồ 3.1
3
Biểu đồ 3.2
4
Biểu đồ 3.3
Nội dung
Mô hình các nhân tố tác động đến việc thu
hút FDI
Bảng xếp hạng các nước có tỷ lệ chi đầu tư
phát triển hạ tầng tại Châu Á
Xếp hạn PCI của Thái Nguyên qua các năm
từ 2014 – 2019
10 chỉ số thành phần PCI – Thái Nguyên
iv
Trang
36
54
58
59
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Quá trình toàn cầu hóa diễn ra đang thúc đẩy mạnh mẽ sự hội nhập
của các quốc gia vào nền kinh tế khu vực và Thế giới. Nếu đứng ngoài quá
trình hội nhập quốc tế này, có thể nói quốc gia đó đang tự cô lập mình và có
nguy cơ bị tụt hậu rất lớn. Vậy để phát triển nền kinh tế của quốc gia cần rất
nhiều hoạt động trong đó Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) là một hoạt động
chiếm vị trí quan trọng đối với nước đi đầu tư và nước nhận đầu tư. Sử dụng
nguồn với FDI có hiệu quả là mục tiêu của các nước nói chung, nhất là các
nước đang phát triển như Việt Nam.
Sau hơn 30 năm kể từ khi Việt Nam bắt đầu thực hiện Luật Đầu tư
trực tiếp nước ngoài (FDI), khu vực FDI đã ngày càng khẳng định vai trò to
lớn trong nền kinh tế Việt Nam. Theo số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ
Kế hoạch và Đầu tư), tính đến ngày 20/12/2019, vốn đầu tư trực tiếp nước
ngoài (FDI) vào Việt Nam bao gồm vốn đăng ký cấp mới, tăng thêm và vốn
góp mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài đã đạt 38 tỷ USD, tăng 7,2% so
với cùng kỳ năm 2018, lượng vốn đăng ký mới đạt gần 17 tỷ USD, vốn điều
chỉnh và tăng thêm đạt 5,8 tỷ USD, và lượng vốn góp mua cổ phần đạt 15,47
tỷ USD.
Tỉnh Thái Nguyên được các chuyên gia đánh giá có sở hữu nhiều nhân
tố thuận lợi trong phát triển kinh tế xã hội, nhất là cơ sở hạ tầng, giao thông.
Với những thuận lợi đó đã đồng bộ cùng chính sách thu hút đầu tư giúp tỉnh
dần trở thành một trong những trung tâm kinh tế của miền bắc.
Từ 2008-2018, GDP của Tỉnh có sự tăng trưởng ổn định với tốc độ
tăng trưởng kinh tế năm 2018 trên địa bàn đạt 10,44%. Thu nhập bình quân
theo đầu người đạt 77,7 triệu đồng, cao hơn 19,2 triệu đồng so với mức trung
1
bình cả nước. Một trong những động lực đưa kinh tế tỉnh Thái Nguyên phát
triển là thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI).
Tính đến hết 31/12/2019 có 190 dự án đặt trên địa bàn với tổng vốn đầu tư
đăng ký hơn 8 tỷ USD, đã giải ngân hơn 7,5 tỷ USD. Riêng các KCN của tỉnh
Thái Nguyên đã giải quyết việc làm cho gần 120.000 người, thu nhập bình quân
đạt 6,5 triệu đồng một tháng. Chỉ tính riêng Samsung đặt tại Tỉnh Thái Nguyên,
mỗi năm, doanh nghiệp này xuất khẩu khoảng 24 tỷ USD, tạo việc làm cho hơn
70.000 lao động Tỉnh Thái Nguyên và các tỉnh lân cận. Việc Samsung đầu tư
hàng tỷ đô la vào KCN Yên Bình (năm 2013) còn tạo hiệu ứng, tác động lan tỏa
với hàng trăm dự án tiếp tục đầu tư vào tỉnh Thái Nguyên.
Để có thể được thu hút nguồn vốn FDI vào tỉnh thái Nguyên nhằm phát
triển kinh tế, xã hội của tỉnh thì việc tìm ra những nhân tố nào đang tác động tích
cực vào việc thu hút FDI và những nhân tố nào là rào cản của việc thu hút FDI
vào tỉnh Thái Nguyên trong bối cảnh hội nhập Quốc tế là điều cần được nghiên
cứu làm rõ và có tính thực tiễn cao đối với việc thu hút FDI vào tỉnh.
Vì vậy, đề tài “Các nhân tố tác động đến thu hút FDI vào tỉnh Thái
Nguyên” được lựa chọn làm đề tài nghiên cứu của luận văn này.
Câu hỏi nghiên cứu
Trên cơ sở những nhiệm vụ của luận văn, luận văn sẽ trả lời tập trung
vào việc trả lời những câu hỏi sau:
Câu hỏi 1: Những nhân tố có tác động tích cực và tiêu cực đối với
việc thu hút FDI vào tỉnh Thái Nguyên là gì?
Câu hỏi 2: Thực trạng các nhân tố tác động đến thu hút FDI vào tỉnh
Thái Nguyên diễn ra như thế nào?
Câu hỏi 3: Quan điểm, định hướng thu hút FDI của tỉnh Thái Nguyên
đến năm 2030 là gì?
Câu hỏi 4: Có những giải pháp gì nhằm góp phần đẩy mạnh thu hút
FDI vào Tỉnh Thái Nguyên?
2
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục tiêu nghiên cứu
Phân tích các nhân tố tác động đến thu hút FDI vào tỉnh Thái Nguyên
giai đoạn 2014 – 2019 và đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần đẩy mạnh
thu hút FDI vào tỉnh Thái Nguyên đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích đặt ra, luận văn tiến hành thực hiện một số
nhiệm vụ sau đây:
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận chung về FDI và các nhân tố tác động
đến thu hút FDI vào một địa phương.
- Phân tích các nhân tố tác động đến thu hút FDI vào tỉnh Thái
Nguyên từ năm 2014 đến năm 2019.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần đẩy mạnh thu hút FDI vào
tỉnh Thái Nguyên đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Các nhân tố tác động đến thu hút FDI vào một địa phương.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
3.2.1. Phạm vi về không gian
Luận văn tập trung nghiên cứu vào các nhân tố tác động đến thu hút
FDI vào tỉnh Thái Nguyên.
3.2.2. Phạm vi về thời gian
Luận văn nghiên cứu trên cơ sở số liệu thực tiễn từ năm 2014 đến năm
2019 và giải pháp nhằm góp phần đẩy mạnh thu hút FDI vào tỉnh Thái
Nguyên đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030.
3.2.3. Phạm vi nội dung
Luận văn tập trung nghiên cứu các nhân tố tác động đến thu hút FDI
vào tỉnh Thái Nguyên.
3
4. Đóng góp của luận văn
4.1. Đóng góp về mặt lý luận
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về các nhân tố tác động đến thu hút FDI vào
một địa phương.
4.2. Đóng góp về mặt thực tiễn
- Luận văn phân tích, làm rõ các nhân tố tác động đến thu hút FDI và
thực trạng thu hút FDI của tỉnh Thái Nguyên từ năm 2014 đến năm 2019.
- Luận văn nghiên cứu kinh nghiệm trong việc thu hút FDI của một
tỉnh, rút ra một số bài học cho tỉnh Thái Nguyên.
- Luận văn đưa ra một số giải pháp nhằm góp phần đẩy mạnh thu hút
FDI vào tỉnh Thái Nguyên đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030.
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài Lời mở đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, Luận
văn được kết cấu bao gồm 4 chương:
Chương 1: Tổng quan tài liệu và cơ sở lý luận về các nhân tố tác động
đến thu hút FDI vào địa phương.
Chương 2: Quy trình và phương pháp nghiên cứu
Chương 3: Thực trạng các nhân tố tác động đến thu hút FDI vào tỉnh
Thái Nguyên từ năm 2014 đến năm 2019.
Chương 4: Một số giải pháp nhằm góp phần đẩy mạnh thu hút FDI
vào tỉnh Thái Nguyên đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030.
4
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN, THỰC TIỄN VỀ CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN THU HÚT
FDI VÀO ĐỊA PHƢƠNG
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Dưới nhiều góc độ tiếp cận khác nhau, cho đến nay, ở trong và ngoài
nước đã có một số công trình và đề tài nghiên cứu về các nhân tố tác động đến
thu hút FDI vào Việt Nam nói chung, và đối với tỉnh Thái Nguyên nói riêng.
Có thể khái quát một số kết quả nghiên cứu như sau:
1.1.1. Nhóm các công trình nghiên cứu về các nhân tố thu hút nguồn vốn FDI
Đinh Như Hoa (2015) đã viết về “Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài
của tỉnh Thái Nguyên”. Bài viết đã phân tích về quá trình thu hút và phát triển
nguồn vốn FDI vào tỉnh Thái Nguyên đồng thời đưa ra những hạn chế trong
việc thu hút FDI để từ đó đề xuất các giải pháp thu hút FDI góp phần vào sự
phát triển bển vững của tỉnh Thái Nguyên. Bằng phương pháp phân tích thông
tin, tác giả đã đánh giá khái quát tình hình thu hút vốn FDI sau hơn 20 năm kể
từ năm 1992. Từ một tỉnh có mức độ thu hút FDI thấp nhất cả nước, chỉ chưa
đến 1 triệu USD vào năm 1992, đến năm 2015 đã vươn lên trở thành tỉnh dẫn
đầu cả nước về thu hút vốn FDI. Bên cạnh đó, tác giả cũng đã chỉ ra năm hạn
chế, tiêu cực, ảnh hưởng đến việc thu hút FDI là: (1) kết cấu hạ tầng chưa đáp
ứng được nhu cầu phát triển của vùng; (2) Nguồn nhân lực chưa đáp ứng
được về lượng và chất; (3) Ô nhiễm môi trường có nguy cơ ra tăng; (4) Thiếu
các dự án có giá trị ra tăng lớn, hàm lượng công nghệ và tri thức cao, sử dụng
nhiều lao động của địa phương và thân thiện với môi trường; (5) Doanh
nghiệp FDI chưa được phân bố đều giữa các vùng trong tỉnh. Từ đó tác giả
đưa ra năm giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế để thu hút FDI như lựa
chọn đối tác, hoàn thiện thủ tục đầu tư; hoàn thiện chiến lược thu hút FDI;
5
tăng cường kết cấu hạ tầng; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; tăng cường
kiểm tra và hoàn thiện chế tài xử lý vi phạm cho hoạt động của doanh nghiệp
có vốn FDI.
Phan Quốc Hương (2015) đã viết về “Các yếu tố ảnh hưởng tới thu
hút FDI vào Việt Nam”. Tồn tại 03 nhóm yếu tố mà tác giả dùng để làm biến
độc lập để phân tích là: Khung chính sách, kinh tế và thể chế. Trên cơ sở đưa
ra 06 giả thuyết về các yếu tố gây ảnh hưởng tới việc thu hút FDI vào Việt
Nam và mô hình nghiên cứu cho 24 quốc gia thuộc Asian trong giai đoạn từ
năm 2000-2012 đồng thời sử dụng phương pháp ước lượng GMM sai phân,
tác giả đã lần lượt nghiên cứu và phân tích ảnh hưởng của từng nhóm yếu tố
đến vòng vốn FDI và các nước Asian. Từ đó, đã đưa ra bốn nhóm giải pháp
nhằm góp phần thu hút hơn nữa dòng vốn FDI vào Việt Nam là:
(1) Duy trì ổn định chính trị, kinh tế;
(2)
Nâng cao nhận thức, sử dụng nguồn vốn FDI có hiệu quả;
(3) Mở rộng quan hệ kinh tế - thương mại;
(4) Hoàn thiện hệ thống luật pháp, chính sách liên quan đến đầu tư
nước ngoài.
Lưu Thị Sơn Trà (2015) đã viết về “Thu hút FDI vào Thái Nguyên –
bước đột phá thành công”. Bài viết đã chỉ đã các dự án FDI vào Công nghiệp
chế biến, chế tạo chiếm 78,26% các dự án FDI vào tỉnh và Hàn Quốc là một
trong bốn quốc gia với số vốn, số dự án lớn nhất (17 dự án). Đồng thời bài
viết cũng đã đưa ra ba nhóm nhân tố chính ảnh hưởng đến thu hút FDI, đó là:
(1) Môi trường đầu tư ưu đãi: để tạo ra môi trường đầu tư minh
bạch, bình đẳng giữa các nhà đầu tư thì tỉnh Thái Nguyên đã đưa ra tám nhóm
giải pháp khác nhau nhằm ưu tiên và tạo ra môi trường đầu tư tốt nhất.
(2) Chỉ số PCI: là chỉ số đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh. Bằng
những kế hoạch cụ thể trong việc nâng cao chỉ số PCI, Thái Nguyên đã xếp
6
thứ 25 trong bảng xếp hạng năm 2013. Chỉ số PCI này đã góp phần tác động
đến việc thu hút các dự án FDI vào tỉnh khi đã thu hút được 21 dự án với tổng
vốn đầu tư lên đến 3,3 tỷ USD
(3) Minh bạch và công bằng cho các nền kinh tế: tỉnh đã xây dựng
và thực hiện hàng loạt các chính sách, đề án như Quy hoạch sử dụng đất đai,
đề án nâng cao nặng lực quản lý đất đai, chính sách khuyến khích và hỗ trợ
đầu tư,… và tổ chức các cuộc đối thoại trực tiếp với các doanh nghiệp với tần
suất 1,5 tháng/lần để lắng nghe và giải đáp các vướng mắc, khó khăn của các
doanh nghiệp về các vấn đề như vốn, chính sách, thủ tục hành chính và
thuế,.... Đồng thời Thái Nguyên chọn bước đột phá là đẩy nhanh tiến độ giải
phóng mặt bằng, đặc biệt là dự án đường cao tốc Thái Nguyên – Hà Nội và
các dự án giao thông khác nhằm tăng năng lực kết nối giao thông với các
vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.
Trần Thanh Long và Nguyễn Viết Bằng (2016) đã viết về “Yếu tố tác
động tới thu hút doanh nghiệp FDI vào các KCN tại tỉnh Bình Dương”. Nhóm
tác giả đã chọn lọc một số yếu tố và đưa ra mô hình nghiên cứu gồm 8 yếu tố
tác động đến thu hút FDI vào cac KCN tại tỉnh Bình Dương là: cơ sở vật chất
hạ tầng đầu tư; chế độ chính sách đầu tư; môi trường sống và làm việc; lợi thế
ngành đầu tư; chất lượng dịch vụ công; thương hiệu địa phương; nguồn nhân
lực và chi phí đầu vào cạnh tranh. Bằng phương pháp khảo sát thực tế với hơn
300 đáp viên là các nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài tại 24 KCN của Bình
Dương giai đoạn 4/2015 đến 6/2015 và kiểm định độ tin cậy của thang đo qua
hệ số Cronbach’s Alpha thì kết quả cho được là trong 08 yếu tố tác động đến
sự hài lòng của nhà đầu tư, có 03 yếu tố có tác động nhiều nhất trong việc thu
hút doanh nghiệp FDI vào KCN tỉnh Bình Dương là cơ sở vật chất hạ tầng,
nguồn nhân lực và chất lượng dịch vụ. Từ đó, nhóm tác giả đã đưa ra một số
khuyến nghị, gợi ý về mặt chính sách nhằm tăng cường sự thỏa mãn và hài
lòng của các nhà đầu tư FDI vào KCN của tỉnh Bình Dương.
7
Phạm Thị Nga (2017) đã viết về “Thực trạng và nguyên nhân thu hút
vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn
2006-2015:Nghiên cứu trường hợp tập đoàn Samsung”. Bài viết đã phân tích
thực trạng dòng vốn FDI vào tỉnh Thái Nguyên đã góp phần tích cực vào việc
chuyển đổi cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động, giải quyết vấn đề việc làm đồng thời
tăng kim ngạch XNK từ đó Thái Nguyên vươn đến đứng thứ 6 trong top 10 tỉnh
có giá trị xuất khẩu cao nhất cả nước. Đặc biệt, bài viết cũng đã phân tích các
nguyên nhân thu hút FDI: ngoài yếu tố về điều kiện tự nhiên thì chỉ số năng lực
cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) liên tục tăng trong bảng xếp hạng của cả nước, đứng vị
trí 57/63. Môi trường đầu tư và thủ tục hành chính của tỉnh cũng được cải thiện
thông thoáng, minh bạch. Đồng thời cơ sở hạ tầng cũng được trú trọng cải thiện để
tăng khả năng thu hút, hấp dẫn các nhà đầu tư FDI như xây dựng đường cao tốc,
KCN. Tổ chức hội thảo tầm cỡ quốc tế nhằm đánh giá thực trạng và giải pháp thu
hút vốn đầu tư trực tiếp FDI vào Thái Nguyên.
Phạm Việt Dũng (2018) đã viết về “Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước
ngoài: cách tiếp cận mới”. Tác giả đã chỉ ra tầm quan trọng của nguồn vốn
FDI không chỉ đến phát triển kinh tế, tăng kim ngạch xuất khẩu mà còn giải
quyết vấn đề việc làm và thu nhập cho người lao động, thêm nguồn thu ngân
sách cho nhà nước… Ngoài ra bài viết còn đề cập và phân tích các hạn chế
trong việc thu hút FDI vào Việt Nam như:
(1) Liên kết giữa doanh nghiệp FDI với các doanh nghiệp cung ứng
trong nước còn yếu;
(2) Công nghệ còn lạc hậu;
(3) Chất lượng nguồn nhân lực còn thấp, tay nghề chưa cao;
(4) Độ tuổi lao động trong các doanh nghiệp FDI thấp (thường là 35
tuổi) dẫn đến hệ lụy về an sinh xã hội và tìm việc làm mới cho người lao động;
(5) Ô nhiễm môi trường, suy kiệt tài nguyên;
8
(6) Thất thu về thuế do có tình trạng chuyển giá, trốn thuế VAT hay
ưu đãi về thuế cho các doanh nghiệp FDI.
Từ đó tác giả đã đưa ra cách tiếp cận mới trong việc thu hút vốn FDI:
không quá phụ thuộc vào FDI mà cần lấy doanh nghiệp trong nước là gốc
vững bền của nền kinh tế. Khi Việt Nam tham gia nhiều hiệp định thương mại
tự do, cần tư duy để Việt Nam trở thành “đặc khu” trong chiến lược thu hút
FDI. Bài viết cũng đã đưa ra năm nhóm giải pháp nhằm góp phần nâng cao
thu hút vốn FDI: Đổi mới phương thức xúc tiến thương mại; thu hút FDI có
trọng tâm; có chính sách kết nối doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp trong
nước; mở cửa các lĩnh vực quan trọng; cải cách hành chính và đẩy mạnh ứng
dụng chính phủ điện tử.
Nguyễn Thị Lành, Nguyễn Đức Hoàn, Dương Thị Ngọc Linh, Nguyễn
Hữu Chung, Nguyễn Thường Lạng (2018) đã viết về “Nhân tố ảnh hưởng đến
thu hút FDI vào các Tỉnh, thành phố của Việt Nam”. Bằng mô hình kinh tế
lượng hồi quy từ năm 2007-2017 trên các tỉnh, thành phố khác nhau, nhóm
tác giả đã chỉ ra và phân tích được sáu biến độc lập có ảnh hưởng đến thu hút
FDI là: chỉ số đào tạo lao động (LAB), chất lượng quy định (RE), kiểm soát
tham nhũng (COR), hiệu quả chính phủ (GOV), chi phí ra nhập thị trường
(CE) và tài nguyên thiên nhiên (NR). Từ đó, nhóm tác giả đã đưa ra một số
kiến thị đối với nhà nước và địa phương để góp phần cải thiện những nhân tố
này nhằm giảm thiểu những các động tiêu cực và đẩy mạnh việc thu hút FDI
vào các Tỉnh, thành phố của Việt Nam.
Nguyễn Thu Hằng (2019) đã viết về “Các nhân tố ảnh hưởng đến thu
hút FDI cho phát triển bền vững tại tỉnh Thái Nguyên”. Bài viết đã nêu rõ
nhóm nhân tố về cơ chế, chính sách là nhóm nhân tố rất quan trọng. Trong có
có các khía cạnh cần được đặt biệt chú ý là hoàn thiện hệ thống chính trị và
pháp luật vững mạnh và khía cạnh các chính sách thu hút FDI cho phát triển
9
- Xem thêm -