Tài liệu Buôn lậu và gian lận thương mại ở việt nam. thực trạng và giải pháp chống buôn lậu và gian lận thương mại

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 phÇn më ®Çu Trong qu¸ tr×nh häc tËp cña sinh viªn, ®Ò ¸n m«n häc lµ mét trong nh÷ng phÇn cã vai trß vµ ý nghÜa quan träng. Lµm ®Ò ¸n m«n häc sinh viªn sÏ hiÓu s©u h¬n vÒ m«n häc ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sinh viªn t×m hiÓu, më réng kiÕn thøc lÝ thuyÕt vµ thùc tÕ, gióp cho viÖc häc tËp tèt h¬n. Trong ch-¬ng tr×nh m«n häc "kinh tÕ th-¬ng m¹i" phÇn lµm ®Ò ¸n cña sinh viªn gióp sinh viªn ®¹t kÕt qu¶ tèt vÒ m«n häc. §Ò tµi: “Bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i ë ViÖt Nam. Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p chèng bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i" lµ ®Ò tµi mµ em chän lµm trong phÇn lµm ®Ò ¸n nµy. Bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i lµ mét trong nh÷ng mÆt tr¸i cña kinh tÕ thÞ tr-êng, t¸c ®éng vµ ¶nh h-ëng lín ®Õn kinh tÕ -x· héi. Nã lµ vÊn ®Ò nãng báng, bøc xóc vµ diÔn biÕn ngµy cµng phøc t¹p ë n-íc ta hiÖn nay, g©y ra khã kh¨n cho s¶n xuÊt trong n-íc, lµm thÊt thu ng©n s¸ch Nhµ n-íc lµm mÊt kØ c-¬ng ho¹t ®éng th-¬ng m¹i, t¨ng thªm t×nh tr¹ng vi ph¹m ph¸p luËt, g©y ra nhiÒu tiªu cùc trong x· héi. V× vËy cÇn ph¶i tÝch cùc phßng chèng t×nh tr¹ng nµy b»ng sù ®oµn kÕt phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c ngµnh, c¸c cÊp, gi÷a Nhµ n-íc vµ nh©n d©n. Trong khu«n khæ bµi viÕt nµy em xin tr×nh bµy mét sè vÊn ®Ò vÒ thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p chèng bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i ë ViÖt Nam. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy §Æng §×nh §µo - PGS. TS ®· h-íng dÉn vµ gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy. phÇn néi dung 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng I nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i I-/ kinh tÕ thÞ tr-êng vµ vÊn ®Ò bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i. Kinh tÕ thÞ tr-êng lµ mét kiÓu tæ chøc kinh tÕ -x· héi trong ®ã s¶n xuÊt, ph©n phèi, trao ®æi, tiªu dïng ®Òu g¾n chÆt víi thÞ tr-êng. S¶n xuÊt ra hµng ho¸dÞch vô g×, khèi l-îng bao nhiªu? s¶n xuÊt b»ng c¸ch nµo? Ai sÏ nhËn hµng ho¸dÞch vô sau khi s¶n xuÊt ra? TÊt c¶ ®Òu xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña thÞ tr-êng vµ th«ng qua thÞ tr-êng. ThÞ tr-êng lµ trung t©m cña toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô cho x· héi. ThÞ tr-êng lµ tËp hîp c¸c tho¶ thuËn th«ng qua ®ã ng-êi b¸n vµ ng-êi mua tiÕp xóc víi nhau ®Ó trao ®æi hµng ho¸- dÞch vô. Trong thÞ tr-êng, ng-êi mua vµ ng-êi b¸n hµng ho¸- dÞch vô t¸c ®éng víi nhau h×nh thµnh cung cÇu hµng ho¸- dÞch vô. Sù t-¬ng t¸c gi÷a cung- cÇu hµng ho¸- dÞch vô trªn thÞ tr-êng h×nh thµnh gi¸ c¶ thÞ tr-êng. ThÞ tr-êng thõa nhËn hµng ho¸ dÞch vô do ng-êi s¶n xuÊt hµng ho¸- dÞch vô cung øng cã phï hîp víi nhu cÇu cña x· héi hay kh«ng. ThÞ tr-êng ®iÒu tiÕt cung- cÇu hµng ho¸-dÞch vô, thÞ tr-êng còng kÝch thÝch k×m h·m cung cÇu hµng ho¸ vµ dÞch vô l¹i mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a ng-êi mua, ng-êi b¸n, gi÷a nhµ s¶n xuÊt kinh doanh víi kh¸ch hµng th«ng qua mua b¸n b»ng tiÒn trªn thÞ tr-êng. Trong kinh tÕ thÞ tr-êng c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ ®Òu tiÒn tÖ ho¸, khi tiÒn tÖ tham gia vµo qu¸ tr×nh l-u th«ng hµng ho¸ th× trao ®æi hiÖn vËt trùc tiÕp còng kh«ng tån t¹i. TiÒn tÖ cã mÆt trong l-u th«ng, lµm cho qu¸ tr×nh trao ®æi nhanh h¬n, thóc ®Èy quy m« s¶n xuÊt t¨ng lªn vµ ®êi sèng nh©n d©n ®-îc n©ng cao. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ho¹t ®éng th-¬ng m¹i rÊt ph¸t triÓn vµ nã cã vÞ trÝ rÊt quan träng. Th-¬ng m¹i lµ mét bé phËn hîp thµnh cña t¸i s¶n xuÊt. Th-¬ng m¹i nèi liÒn gi÷a s¶n xuÊt víi tiªu dïng. Dßng vËn ®éng cña s¶n phÈm hµng ho¸ qua kh©u th-¬ng m¹i hoÆc ®Ó tiÕp tôc cho s¶n xuÊt hoÆc ®i vµo tiªu dïng c¸ nh©n. ë vÞ trÝ cÊu thµnh cña t¸i s¶n xuÊt, th-¬ng m¹i ®-îc coi nh- hÖ thèng dÉn l-u t¹o ra sù liªn tôc cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Kh©u nµy bÞ ¸ch t¾c sÏ dÉn tíi sù khñng ho¶ng cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. Th-¬ng m¹i hîp phÇn cña s¶n xuÊt hµng ho¸. S¶n xuÊt hµng ho¸ cã môc ®Ých tõ tr-íc lµ ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña ng-êi kh¸c, ®Ó trao ®æi mua b¸n hµng ho¸. Kh«ng thÓ nãi ®Õn s¶n xuÊt hµng ho¸ mµ kh«ng nãi ®Õn th-¬ng m¹i. Th-¬ng m¹i lµ lÜnh vùc kinh doanh còng thu hót trÝ lùc vµ tiÒn vèn cña c¸c nhµ ®Çu t- ®Ó thu hót lîi nhuËn, thËm chÝ siªu lîi 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nhuËn. Kinh doanh th-¬ng m¹i trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt thø hai. Th-¬ng m¹i cã vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Th-¬ng m¹i thóc ®Èy s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, chÊn h-ng c¸c quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ. Qua ho¹t ®éng mua b¸n t¹o ra ®éng lùc kÝch thÝch ®èi víi ng-êi s¶n xuÊt, thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi, tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, thóc ®Èy ph©n c«ng x· héi, tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, h×nh thµnh nªn c¸c vïng chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt. Th-¬ng m¹i kÝch thÝch sù ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt. Lîi nhuËn lµ môc ®Ých cña ho¹t ®éng th-¬ng m¹i. Ng-êi s¶n xuÊt sÏ t×m mäi c¸ch ®Ó c¶i tiÕn c«ng t¸c, ¸p dông khoa häc vµ c«ng nghÖ míi, h¹ chi phÝ ®Ó thu nhiÒu lîi nhuËn. §ång thêi c¹nh tranh trong th-¬ng m¹i b¾t buéc ng-êi s¶n xuÊt ph¶i n¨ng ®éng, kh«ng ngõng n©ng cao tay nghÒ, chuyªn m«n vµ tÝnh to¸n thùc chÊt ho¹t ®éng kinh doanh, tiÕt kiÖm c¸c nguån lùc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. §ã lµ nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng lµm cho lùc l-îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Th-¬ng m¹i kÝch thÝch nhu cÇu vµ lu«n t¹o ra nhu cÇu míi. Ng-êi tiªu dïng mua b¸n kh«ng xuÊt ph¸t tõ t×nh c¶m mµ b»ng lÝ trÝ. Lîi Ých cña s¶n phÈm hay møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu cña s¶n phÈm sÏ t¹o ra kh¶ n¨ng t¸i t¹o nhu cÇu. Th-¬ng m¹i mét mÆt, lµm cho nhu cÇu trªn thÞ tr-êng trung thùc víi nhu cÇu, mÆt kh¸c nã lµm béc lé tÝnh ®a d¹ng, phong phó cña nhu cÇu. Th-¬ng m¹i buéc c¸c nhµ s¶n xuÊt ph¶i ®a d¹ng vÒ lo¹i h×nh, kiÓu d¸ng, mÉu m· chÊt l-îng s¶n phÈm. §iÒu nµy t¸c ®éng ng-îc l¹i víi ng-êi tiªu dïng, lµm bËt dËy c¸c nhu cÇu tiÒm n¨ng. Tãm l¹i th-¬ng m¹i lµm t¨ng tr-ëng nhu cÇu vµ lµ nguån gèc rÔ cho sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt kinh doanh. Th-¬ng m¹i gãp phÇn më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, lµm cho quan hÖ th-¬ng m¹i gi÷a n-íc ta víi c¸c n-íc kh¸c kh«ng ngõng ph¸t triÓn. §iÒu ®ã gióp chóng ta tËn dông ®-îc -u thÕ cña thêi ®¹i, ph¸t huy ®-îc lîi thÕ so s¸nh, tõng b-íc ®-a thÞ tr-êng n-íc ta héi nhËp víi thÞ tr-êng thÕ giíi, biÕn n-íc ta thµnh bé phËn cña ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Ngµy nay thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n-íc lµ xo¸ bá c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ tËp trung chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr-êng, chÕ ®é cung cÊp ®-îc thay b»ng th-¬ng m¹i. Th-¬ng m¹i thÓ hiÖn sù tù do mua b¸n theo gi¸ c¶ thÞ tr-êng, ng-êi mua vµ ng-êi b¸n ®-îc tù do lùa chän b¹n hµng. G¾n gi÷a s¶n xuÊt víi th-¬ng m¹i, th-¬ng m¹i còng lµ mét chøc n¨ng cña s¶n xuÊt hµng ho¸, gi÷a c¸c doanh nghiÖp, c¸c vïng vµ quèc gia thùc hiÖn c¬ chÕ më trong mua b¸n hµng ho¸. Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng, th-¬ng m¹i ph¸t triÓn cã nh÷ng mÆt tÝch cùc nh-ng bªn c¹nh nã cã nh÷ng mÆt tiªu cùc. Trong kinh tÕ thÞ tr-êng, ®ång tiÒn trë thµnh ph-¬ng tiÖn cã gi¸ trÞ, lµm ph¸t sinh t- t-ëng sïng b¸i ®ång tiÒn, ch¹y theo cuéc sèng giµu cã kh«ng 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 b»ng kh¶ n¨ng cña m×nh, kh«ng t«n träng ph¸p luËt, lµm giµu bÊt chÝnh ®ã lµ bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i. Lîi dông c¬ chÕ tù do bu«n b¸n l-u th«ng hµng ho¸ mét sè ng-êi ®· kinh doanh tr¸i ph¸p luËt, gian lËn ®Ó kiÕm lêi. Bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i lµ mét nh-îc ®iÓm rÊt lín trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. Nã bãp mÐo vai trß cña th-¬ng m¹i ®i ng-îi l¹i víi b¶n chÊt cña th-¬ng m¹i. Vai trß cña th-¬ng m¹i t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n, ng-îc l¹i bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i l¹i t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn nÒn kinh tÕ quèc d©n. ViÖc thÊy tr-íc nh÷ng nh-îc ®iÓm, khuyÕt tËt ®Ó cã biÖn ph¸p, gi¶i ph¸p kh¾c phôc, ®Ó h¹n chÕ bít lµ rÊt cÇn thiÕt. §Ó ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i ®em l¹i hiÖu qu¶ th× ph¶i cã nhËn thøc ®Çy ®ñ vÒ téi bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i. §Ó hiÓu bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i lµ g×, chóng ta sÏ lÇn l-ît ®i s©u nghiªn cøu tõng néi dung cña kh¸i niÖm. 1-/ Kh¸i niÖm vÒ bu«n lËu. ThuËt ng÷ bu«n lËu ®-îc sö dông víi nh÷ng ý nghÜa rÊt kh¸c nhau. Tõ gãc ®é cña khoa häc vÒ ng«n ng÷, côm tõ "bu«n lËu" cã ý nghÜa lµ bu«n b¸n nh÷ng hµng ho¸ trèn thuÕ vµ hµng cÊm. §©y lµ mét kh¸i niÖm kÕ thõa nh÷ng hiÓu biÕt x-a nay cña côm tõ nµy vµ kh¸ phï hîp víi quan niÖm phæ th«ng hiÖn nay. Tõ gãc ®é khoa häc ph¸p lý th× thuËt ng÷ "bu«n lËu" ®-îc hiÓu r¾c rèi h¬n. Khi nãi ®Õn côm tõ bu«n lËu, b¶n th©n nã vÒ mÆt ph¸p lý ch-a ph¶n ¸nh mét th«ng tin rµnh m¹ch nµo. Muèn hiÓu ®-îc ph¶i ®Æt trong ng÷ c¶nh cô thÓ. ThÝ dô: khi nãi "khëi tè bÞ can bu«n lËu "cã nghÜa lµ ®èi t-îng tham gian bu«n lËu vµ thuËt ng÷ ®-îc hiÓu nh- mét hµnh vi. Cßn khi nãi "®Êu tranh chèng bu«n lËu" th× thuËt ng÷ ®-îc hiÒu lµ mét hiÖn t-îng tiªu cùc cña x· héi. Cho nªn lóc nµy thuËt ng÷ "bu«n lËu bao gåm nhiÒu hµnh vi, nhiÒu téi danh kh¸c nhau nh-: vËn chuyÓn tr¸i phÐp hµng ho¸, tiÒn tÖ qua biªn giíi, bu«n b¸n ma tuý, bu«n b¸n vò khÝ, chÊt ®éc, v¨n ho¸ phÈm ®åi trôy, ®å cæ, ®éng vËt quý hiÕm..." Trong "Quèc triÒu H×nh luËt" cña triÒu Lª (1428- 1788) ®-îc xem lµ bé luËt h×nh sù hoµn chØnh nhÊt cña thÓ chÕ phong kiÕn ViÖt Nam, téi danh bu«n lËu kh«ng ®-îc quy ®Þnh. MÆc dï vËy "Quèc triÒu H×nh luËt" ®· quy ®Þnh "nh÷ng trang tr¹i ven bê biÓn mµ ®ãn tiÕp thuyÒn bu«n, ngÇm dì hé hµng ho¸ lªn bê th× bÞ xö biÕm (c¸ch chøc), ph¹t gÊp 3 tang vËt ®Ó sung c«ng... "Nh÷ng ng-êi b¸n ruéng ®Êt ë bê câi, binh khÝ; c¸c thø chÊt næ cã thÓ chÕ ho¶ tiÔn, ho¶ ph¸o cho ng-êi n-íc ngoµi ®Òu ph¶i téi chÐm", " b¸n m¾m muèi ra n-íc ngoµi... th× bÞ xö ®i Ch©u Xa". C¸c mÆt hµng cÊm xuÊt khÈu lóc ®ã ®-îc quy ®Þnh gån: ruéng ®Êt, thuèc næ, vò khÝ, s¾t, ®ång, vµng da tr©u, gç lim, vá quÕ, tr©n ch©u, ngµ voi... 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Nh÷ng hµnh vi cô thÓ, t¸ch biÖt nãi trªn trong tiÒm thøc x· héi ®Òu ®-îc gép chung l¹i lµ hiÖn t-îng bu«n lËu chø kh«ng cã téi danh bu«n lËu. Tr-íc n¨m 1985, thuËt ng÷ "téi bu«n lËu" ®· ®-îc ®Ò cËp trong mét sè v¨n b¶n ph¸p luËt n-íc ta nh- Ph¸p lÖnh vÒ nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña lùc l-îng c¶nh s¸t nh©n d©n (20/7/1962); Ph¸p lÖnh trõng trÞ c¸c téi ®Çu c¬, bu«n lËu, lµm hµng gi¶, kinh doanh tr¸i phÐp (10/6/1982). Song vÒ c¬ b¶n téi danh "bu«n lËu" lóc ®ã ch-a ®-îc h-íng dÉn nhËn diÖn ®Çy ®ñ víi c¸c yÕu tè cÊu thµnh vµ dÊu hiÖu ph¸p lý ®Æc tr-ng. PhÇn lín ng-êi ta vÉn chÞu ¶nh h-ëng cña c¸c quan niÖm truyÒn thèng, cho r»ng bu«n lËu bao gåm c¸c hµnh vi kinh doanh tr¸i phÐp, trèn thuÕ, ®Çu c¬ tÝch tr÷, bu«n b¸n hµng cÊm. Tõ n¨m 1985 Bé luËt H×nh sù cña n-íc CHXHCN ViÖt Nam ra ®êi ®· chÝnh thøc ghi nhËn téi danh bu«n lËu: "Ng-êi nµo bu«n b¸n tr¸i phÐp hoÆc vËn chuyÓn tr¸i phÐp qua biªn giíi hµng ho¸, tiÒn ViÖt Nam, ngo¹i tÖ, kim khÝ quý, ®¸ quý hoÆc vËt phÈm thuéc di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸ th× bÞ ph¹t...". B¾t ®Çu tõ ®©y, téi danh bu«n lËu ®· ®-îc x¸c ®Þnh víi 4 yÕu tè cÊu thµnh téi ph¹m vµ nh÷ng dÊu hiÖu ph¸p lý ®Æc tr-ng, nªn ®· cã t¸c dông h-íng dÉn nhËn thøc còng nh- chØ ®¹o thùc thi ph¸p luËt. 2-/ Kh¸i niÖm vÒ gian lËn th-¬ng m¹i. Mét thuËt ng÷ n÷a lu«n g¾n liÒn víi bu«n lËu lµ "gian lËn th-¬ng m¹i ". Gian lËn th-¬ng m¹i theo Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt lµ "dèi tr¸, lõa läc" trong ho¹t ®éng th-¬ng m¹i. Ng-êi cã hµnh vi gian lËn th-¬ng m¹i gäi lµ "gian th-¬ng" tøc lµ "ng-êi cã nhiÒu m-u m« lõa läc"'; "kÎ bu«n b¸n gian lËn vµ tr¸i phÐp". Gian lËn ®-îc coi lµ hµnh vi cña con ng-êi cô thÓ cã lêi nãi nãi hoÆc cö chØ, hµnh ®éng kh«ng ®óng víi b¶n chÊt cña sù vËt hiÖn t-îng nh»m môc ®Ých ®¸nh lõa ng-êi kh¸c. Trong d©n gian gian lËn th-¬ng m¹i g¾n liÒn víi thµnh ng÷ "Bu«n gian, b¸n lËn" vµ dïng ®Ó chØ nh÷ng thñ ®o¹n m¸nh khoÐ lõa läc kh¸ch hµng hoÆc ng-êi kh¸c ®Ó thu lêi bÊt chÝnh. Hµnh vi "bu«n gian, b¸n lËn" trong d©n gian ®-îc hiÓu bao gåm mét sè thñ ®o¹n ®¬n gi¶n nh-: hµng xÊu nãi tèt, Ýt nãi nhiÒu, rÎ nãi ®¾t, c©n ®o ®iªu, bu«n b¸n hµng cÊm, lÐn lót, giÊu giÕm, lËu thuÕ... Hµnh vi gian lËn th-¬ng m¹i tr-íc hÕt ph¶i lµ hµnh vi gian lËn nãi chung, nh-ng hµnh vi gian lËn nµy ph¶i ®-îc thÓ hiÖn trong lÜnh vùc th-¬ng m¹i th«ng qua ®èi t-îng thÓ hiÖn lµ hµng ho¸, dÞch vô. Chñ thÓ cña hµnh vi gian lËn th-¬ng m¹i lµ c¸c chñ hµng, cã thÓ lµ ng-êi mua, ng-êi b¸n còng cã khi lµ c¶ ng-êi mua vµ ng-êi b¸n. Môc ®Ých cña hµnh vi gian lËn th-¬ng m¹i lµ nh»m thu lîi bÊt chÝnh do thùc hiÖn trãt lät hµnh vi lõa ®¶o, dèi tr¸. * Gian lËn th-¬ng m¹i trong lÜnh vùc H¶i Quan. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Gian lËn th-¬ng m¹i trong lÜnh vùc H¶i quan lµ nh÷ng hµnh vi gian lËn th-¬ng m¹i cña chñ hµng x¶y ra trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®Ó trèn tr¸nh viÖc kiÓm so¸t vµ qu¶n lý cña H¶i Quan. VÊn ®Ò nµy ®· ®-îc Héi ®ång Hîp t¸c H¶i quan (Nay lµ tæ chøc H¶i Quan thÕ giíi- WCO) chó ý tõ nh÷ng ngµy míi thµnh lËp. Trong B¶n khuyÕn nghÞ vÒ gióp ®ì hµnh chÝnh lÉn nhau do Héi ®ång Hîp t¸c H¶i Quan quèc tÕ ®-a ra ngµy 5/12/1953 còng ®· ®Ò cËp vÊn ®Ò gióp ®ì hµnh chÝnh lÉn nhau vÒ chèng gian lËn th-¬ng m¹i. Qua nhiÒu lÇn bæ xung, th¶o luËn, m·i ®Õn 9/6/1977 ®Þnh nghÜa vÒ gian lËn th-¬ng m¹i trong lÜnh vùc H¶i Quan míi ®-îc Héi ®ång Hîp t¸c H¶i Quan quèc tÕ ®-a ra trong c«ng -íc quèc tÕ vÒ gióp ®ì hµnh chÝnh lÉn nhau nh»m ng¨n ®iÒu tra vµ trÊn ¸p vi ph¹m H¶i Quan, ®-îc c¸c n-íc thµnh viªn th«ng qua kÝ kÕt t¹i Nairobi, Céng hoµ Kenia. §Þnh nghÜa vÒ gian lËn th-¬ng m¹i trong lÜnh vùc H¶i Quan ®-îc c«ng -íc Nairobi nªu ra nh- sau: "Gian lËn th-¬ng m¹i trong lÜnh vùc H¶i Quan lµ hµnh vi ph¹m ph¸p luËt. H¶i Quan trong ®ã 1 c¸ nh©n lõa dèi H¶i Quan ®Ó nh»m lÈn tr¸nh 1 phÇn hoÆc toµn bé viÖc nép thuÕ xuÊt nhËp khÈu, viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÊm hoÆc h¹n chÕ do luËt ph¸p H¶i Quan quy ®Þnh, hoÆc thu ®-îc 1 kho¶n lîi nhuËn nµo ®ã qua viÖc vi ph¹m ph¸p luËt nµy". Trong ®Þnh nghÜa nµy, vÒ c¬ b¶n ®· kh¸i qu¸ ®-îc hµnh vi gian lËn th-¬ng m¹i trong lÜnh vùc H¶i Quan. Hµnh vi ®ã ®-îc thÓ hiÖn b»ng sù lõa dèi th«ng qua hµnh ®éng lÈn tr¸nh viÖc nép thuÕ vµ viÖc tu©n thñ ph¸p luËt H¶i Quan nh»m môc ®Ých thu ®-îc mét kho¶n lîi nµo ®ã. Tuy nhiªn ®Þnh nghÜa trªn ch-a nªu ®-îc mét c¸ch ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c hµnh vi gian lËn th-¬ng m¹i trong lÜnh vùc H¶i Quan, khi bèi c¶nh ho¹t ®éng th-¬ng m¹i ThÕ giíi ngµy nay ®· cã nh÷ng thay ®æi lín. V× vËy t¹i Héi nghÞ quèc tÕ lÇn thø 5 vÒ chèng gian lËn th-¬ng m¹i trong lÜnh vùc H¶i Quan do tæ chøc H¶i Quan thÕ giíi triÖu tËp t¹i Brussels (BØ) tõ ngµy 9/10/1995 ®Õn ngµy 13/10/1995 ®· xem xÐt l¹i ®Þnh nghÜa vÒ gian lËn th-¬ng m¹i trong lÜnh vùc H¶i Quan vµ thèng nhÊt ®-a ra mét ®Þnh nghÜa míi nh- sau: "Gian lËn th-¬ng m¹i trong lÜnh vùc H¶i Quan lµ hµnh vi vi ph¹m c¸c ®iÒu kho¶n ph¸p quy hoÆc Ph¸p luËt H¶i quan nh»m: - Trèn tr¸nh hoÆc cè ý trèn tr¸nh viÖc nép thuÔ H¶i Quan, phÝ vµ c¸c kho¶n thu kh¸c ®èi víi viÖc di chuyÓn hµng ho¸ th-¬ng m¹i vµ /hoÆc: - NhËn vµ cã ý ®Þnh nhËn viÖc hoµn tr¶ trî cÊp hoÆc phô cÊp cho hµng ho¸ kh«ng thuéc ®èi t-îng ®ã vµ/hoÆc: - §¹t ®-îc hoÆc cè ý ®¹t ®-îc lîi thÕ th-¬ng m¹i bÊt hîp ph¸p g©y h¹i cho c¸c nguyªn t¾c vµ tËp tôc, c¹nh tranh th-¬ng m¹i ch©n chÝnh". 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 T¹i Héi nghÞ cña tæ chøc H¶i quan quèc tÕ vÒ chèng gian lËn th-¬ng m¹i ®-îc tæ chøc tõ ngµy 9 ®Õn 13/10/1995 ë Brócxen (BØ) còng ®· thèng nhÊt ph©n chia c¸c h×nh thøc gian lËn th-¬ng m¹i thµnh 16 lo¹i. 1. Bu«n b¸n hµng cÊm qua biªn giíi hoÆc ra khái sù kiÓm so¸t cña H¶i quan (thÝ dô: Bu«n b¸n ®éng vËt quý hiÕm, s¶n phÈm v¨n ho¸...). 2. Khai b¸o sai chñng lo¹i hµng ho¸. 3. Khai t¨ng, gi¶m gi¸ trÞ hµng ho¸. 4. Lîi dung chÕ ®é -u ®·i xuÊt xø hµng ho¸ (thÝ dô: Nhµ n-íc ta cã chÝnh s¸ch -u ®·i vÒ thuÕ ®èi víi hµng ho¸ cña c¸c n-íc ASEAN). 5. Lîi dông chÕ ®é -u ®·i ®èi víi hµng ho¸ gia c«ng. 6. Lîi dông chÕ ®é t¹m nhËp t¸i xuÊt, t¹m xuÊt t¸i nhËp (®©y lµ hµng ho¸ ®-îc miÔn thuÕ XNK nh-ng ®· sö dông sai môc ®Ých). 7. Lîi dông c¸c yªu cÇu vÒ giÊy phÐp XNK (thÝ dô c¸c lo¹i giÊy phÐp theo nhu cÇu chuyªn ngµnh nh- hµng cho an ninh, quèc phßng, cho y tÕ, v¨n ho¸, x· héi...). 8. Lîi dông chÕ ®é qu¸ c¶nh ®em dïng trong n-íc (thÝ dô: hµng cña Lµo, Trung Quèc vËn chuyÓn qua l·nh thæ ViÖt Nam). 9. Khai b¸o sai vÒ sè l-îng, chÊt l-îng hµng ho¸. 10. Lîi dông chÕ ®é môc ®Ých sö dông, bu«n b¸n tr¸i phÐp hµng ho¸ ®-îc sö dông nhÊt ®Þnh (thÝ dô: Hµng cho ®ång bµo bÞ b·o lôt, cho c¸c d©n téc miÒn nói ®Ó xãa ®ãi gi¶m nghÌo, hµng cho c¸c c¬ quan ngo¹i giao...). 11. Vi ph¹m ®¹o luËt vÒ diÔn gi¶i th-¬ng m¹i hoÆc quy ®Þnh b¶o vÖ ng-êi tiªu dïng. 12. Bu«n b¸n hµng gi¶, hµng ¨n c¾p mÉu m·. 13. Bu«n b¸n hµng kh«ng cã sæ s¸ch. 14. Lµm gi¶, lµm khèng viÖc hoµn hay truy hoµn thuÕ H¶i quan (thÝ dô: lµm gi¶ chøng tõ vÒ hµng ®· xuÊt...). 15. Kinh doanh "ma" ®Ó h-ëng tÝn dông thuÕ tr¸i phÐp. 16. Thanh lý ph¸ s¶n cã chñ ®Ých ®Ó trèn tr¸nh nghÜa vô nép thuÕ (thÝ dô: C«ng ty ®¨ng kÝ kinh doanh mét thêi gian ng¾n, nî thuÕ råi tuyªn bè ph¸ s¶n). * Th¸i ®é cña c¸c n-íc trªn thÕ giíi ®èi víi 16 lo¹i hµnh vi nãi trªn ®Òu thèng nhÊt ë hai cung bËc, tuú thuéc vµo møc ®é t¸c h¹i cña hµnh vi ®ã mang l¹i cho x· héi mµ bÞ xö lÝ hµnh chÝnh hay xö lÝ h×nh sù. §èi víi nhiÒu n-íc nh- Mü, 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 NhËt, Ph¸p bªn c¹nh viÖc ¸p dông c¸c c«ng -íc quèc tÕ xö lý 16 hµnh vi nµy theo luËt H¶i quan, cßn quy ®Þnh trong luËt h×nh sù c¸c téi danh cô thÓ t-¬ng øng víi nh÷ng hµnh vi ®ã. §èi víi n-íc ta, t×nh h×nh diÔn ra theo 3 tr-êng hîp. 1. Tr-êng hîp thø nhÊt: Hµnh vi cã tÝnh chÊt kh«ng nghiªm träng, gi¸ trÞ tµi s¶n bu«n b¸n sai ph¹m kh«ng lín th× xö lý hµnh chÝnh theo ph¸p lÖnh H¶i quan vµ c¸c nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ qu¶n lý XNK. 2. Tr-êng hîp thø hai: Mét sè hµnh vi trong sè ®ã ch-a ®-îc quy ®Þnh hoÆc kh«ng bÞ xö lý. Nh- hµnh vi vi ph¹m ®¹o luËt vÒ diÔn gi¶i th-¬ng m¹i, quy ®Þnh b¶o vÖ ng-êi tiªu dïng, chÕ ®é tÝn dông thuÕ. 3. Tr-êng hîp thø ba: TÊt c¶ hµnh vi cã tÝnh chÊt nghiªm träng hËu qu¶ lín ®Òu bÞ xö lý d-íi mét téi danh chung cña ®iÒu 97 lµ bu«n lËu. * Mét vÊn ®Ò míi trong gian lËn th-¬ng m¹i mµ tæ chøc H¶i Quan thÕ giíi còng ®ang rÊt quan t©m ®ã lµ gian lËn th-¬ng m¹i trong chuyÓn t¶i hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. ChuyÓn t¶i lµ mét kh©u tù nhiªn cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ho¹t ®éng th-¬ng m¹i, nh»m ®-a hµng ho¸ tõ n¬i nµy ®Õn n¬i kh¸c nh-ng ph¶i ®i qu mét sè ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh nµo ®ã. Tuy nhiªn, ®«i khi chñ hµng sö dông chuyÓn t¶i ®Ó che dÊu xuÊt xø thùc sù cña hµng ho¸ vµ ®ã lµ gian lËn th-¬ng m¹i trong chuyÓn t¶i. Gian lËn th-¬ng m¹i trong chuyÓn t¶i ®-îc ®Þnh nghÜa nh- sau: Gian lËn trong chuyÓn t¶i lµ viÖc sö dông mét n-íc thø 3 ®Ó dÊu nguån gèc thùc sù cña hµng ho¸, che m¾t H¶i quan cña n-íc nhËp khÈu. T¹i n-íc thø 3, ng-êi ta cung cÊp c¸c tµi liÖu gi¶ hoÆc cã ho¹t ®éng gian tr¸ nh»m thay ®æi nguån gèc hµng tõ xuÊt khÈu sang n-íc qu¸ c¶nh (hay n-íc thø 3). Nh- vËy ®Õn khi nhËp vµo, hä tr¸nh ®-îc h¹n chÕ ®Æt ra cña n-íc nhËp nh-: h¹n ng¹ch, li x¨ng, chÕ ®é -u ®·i. Mét sè d¹ng gian lËn th-¬ng m¹i qua chuyÓn t¶i. - Hµng ho¸ ®-a vµo mét c¶ng hoÆc mét kho ë n-íc chuyÓn t¶i ë ®©y chóng ta cã thÓ thay thÕ ®-îc nh·n råi l¹i bèc lªn tµu vµ xem nh- s¶n phÈm cña n-íc chuyÓn t¶i hoÆc mét sè n-íc nµo ®ã. - Hµng ®-a vµo n-íc chuyÓn t¶i lµ hµng hoµn chØnh hoÆc b¸n s¶n phÈm nh-ng ®-îc khai lµ nguyªn nhiªn phô kiÖn ®-îc coi lµ nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt hoÆc ®Ó chÕ biÕn vµ nghiÔm nhiªn trë thµnh s¶n phÈm cña n-íc chuyÓn t¶i. - Hµng mang giÊy tê gi¶ ®Ó chøng minh lµ hµng cña n-íc thø 3 trªn ®-êng ®i tõ n-íc xuÊt hµng ®Õn n-íc nhËp hµng. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 3-/ Mèi quan hÖ gi÷a bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i. Gian lËn th-¬ng m¹i dï kh«ng ph¶i lµ mét téi danh trong luËt h×nh sù, nh-ng c¸c dÊu hiÖu ®Æc tr-ng cña nã l¹i trïng hîp víi téi bu«n lËu vµ bu«n lËu còng bao gåm gian lËn th-¬ng m¹i. Héi nghÞ Quèc tÕ lÇn thø V vÒ chèng gian lËn th-¬ng m¹i cña tæ chøc H¶i Quan thÕ giíi ®· xÕp bu«n lËu vµo trong c¸c h×nh thøc gian lËn th-¬ng m¹i, nh-ng coi ®ã lµ lo¹i h×nh gian lËn th-¬ng m¹i nguy hiÓm, ®Æc biÖt. C«ng -íc quèc tÕ Nairobi còng ®· ®-a ra kh¸i niÖm bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i nh»m che dÊu sù kiÓm tra, kiÓm so¸t cña H¶i Quan b»ng mäi thñ ®o¹n, mäi ph-¬ng tiÖn trong viÖc ®-a hµng ho¸ lÐn lót qua biªn giíi. Trong bé luËt h×nh sù cña n-íc ta ®· ghi nhËn téi bu«n lËu "bu«n b¸n tr¸i phÐp, vËn chuyÓn tr¸i phÐp hµng ho¸ qua biÕn giíi" cßn trong c«ng -íc quèc tÕ xö lý 16 lo¹i gian lËn th-¬ng m¹i cã "Bu«n b¸n hµng cÊm qua biªn giíi hoÆc ra khái sù kiÓm so¸t cña H¶i quan", "khai b¸o chñng lo¹i hµng ho¸". " khai t¨ng gi¶m gi¸ trÞ hµng ho¸ ". §©y lµ nh÷ng hµnh vi bu«n b¸n gian lËn tr¸i ph¸p luËt, mang tÝnh chÊt gièng nh- bu«n lËu. "Bu«n lËu" tõ tr-íc ®Õn nay ®-îc nhiÒu ng-êi biÕt ®Õn h¬n lµ "gian lËn th-¬ng m¹i ". Gian lËn th-¬ng m¹i lµ thuËt ng÷ míi xuÊt hiÖn, bao gåm nhiÒu hµnh vi gian lËn, tr¸i ph¸p luËt h¬n bu«n lËu hay nãi c¸ch kh¸c néi hµm cña nã réng h¬n néi hµm cña bu«n lËu. §iÒu nµy lµ do ngµy cµng cã nhiÒu hiÖn t-îng míi, tiªu cùc x¶y ra trong x· héi. V× vËy hai thuËt ng÷ nµy th-êng ®i kÌm víi nhau "Bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i ". II-/ nguyªn nh©n xuÊt hiÖn bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i. Bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i lµ hiÖn t-îng kinh tÕ - x· héi xuÊt hiÖn trong ho¹t ®éng l-u th«ng hµng ho¸ cïng víi sù ra ®êi cña hµng rµo thuÕ quan. NÕu nhho¹t ®éng l-u th«ng hµng ho¸ gãp phÇn c©n b»ng quan hÖ cung- cÇu trªn thÞ tr-êng th× mét trong nh÷ng nguyªn nh©n tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña t×nh tr¹ng bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i lµ sù chªnh lÖch gi¸ c¶, nhu cÇu sö dông hµng ho¸ ë c¸c vïng ®Þa lý kh¸c nhau, do hµnh vi kiÕm lêi bÊt chÝnh, c¹nh tranh tr¸i ph¸p luËt, kh«ng lµnh m¹nh. Doanh sè b¸n lÎ trªn thÞ tr-êng x· héi lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh nhu cÇu tiªu dïng thùc ®· ®-îc thùc hiÖn cña toµn x· héi. Cßn chØ sè gi¸ c¶, vµ theo ®ã lµ sù biÕn ®éng cña nã lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh t-¬ng quan gi÷a hai ®¹i l-îng hµng ho¸ vµ søc mua. Nãi c¸ch kh¸ch ®ã lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh mèi quan hÖ cung cÇu vÒ hµng ho¸. HiÓu ®-îc b¶n chÊt kinh tÕ cña vÊn ®Ò nµy, c¸c nhµ s¶n xuÊt t×m c¸ch tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh trªn c¬ së c¶i tiÕn mÉu m· hÊp dÉn, hîp thÞ hiÕu, n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm, ®ñ søc c¹nh tranh, doanh thu th-¬ng m¹i t×m c¸ch mua 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®-îc hµng ho¸ rÎ, b¸n ra víi gi¸ thÞ tr-êng chÊp nhËn, nh»m quay vßng vèn nhanh, thu lîi nhuËn cao. §Ó lµm ®-îc nh÷ng ®iÒu nµy kh«ng ph¶i lµ viÖc dÔ dµng vµ l¹i nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t hiÖn nay. Mét trong nh÷ng hiÖn t-îng c¹nh tranh, kinh doanh ®Ó kiÕm lîi nhuËn lín nh-ng tr¸i ph¸p luËt lµ lao vµo "bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i ". Mét sè nhµ kinh doanh thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, dï ë møc ®é kh¸c nhau ®· t×m ®ñ mäi c¸ch luån l¸ch ®Ó th¾ng trong cuéc ch¹y ®ua "mét vèn bèn lêi". Cho ch¹y theo lèi sèng giµu sang vµ qu¸ sïng b¸i ®ång tiÒn nh-ng l¹i kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng lµm giµu hîp ph¸p mµ gian th-¬ng ®· kinh doanh mét c¸ch bÊt hîp ph¸p ®Ó kiÕm lêi nhanh vµ dÔ dµng. Lîi Ých c¸ nh©n cña hä ®Æt lªn qu¸ cao mµ kh«ng nghÜ ®Ôn lîi Ých tËp thÓ, lîi Ých quèc gia mµ trong ®ã hä cã phÇn. Tõ ®ã mµ bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i ngµy cµng n¶y sinh vµ ph¸t triÓn. Hµnh vi bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i ngµy cµng tinh vi, diÔn biÕn ngµy cµng phøc t¹p lµ ®iÒu bøc xóc ®èi víi x· héi hiÖn nay. Nhu cÇu sö dông hµng ho¸ ë c¸c vïng ®Þa lý kh¸c nhau vµ hµng ho¸ cã chÊt l-îng cao, gi¸ thÊp h¬n ë n¬i nµy sÏ cã xu h-íng chuyÓn sang n¬i kh¸c cã hµng ho¸ víi chÊt l-îng thÊp h¬n, gi¸ cao h¬n. §©y còng lµ quy luËt c¹nh tranh trong l-u th«ng hµng ho¸. Tuy nhiªn trong mét sè tr-êng hîp ®Ó b¶o vÖ s¶n xuÊt néi ®Þa Nhµ n-íc ph¶i dïng ®Õn hµng rµo thuÕ quan. Trong ®iÒu kiÖn ®ã gian th-¬ng t×m mäi thñ ®o¹n ®Ó tµng tr÷ bu«n b¸n, vËn chuyÓn hµng ho¸ qua biªn giíi, còng nh- lîi dông mäi khe hë ®Ó gian lËn sè l-îng, chñng lo¹i, ®¸nh lÉn hµng ho¸ ... ®Ó trèn thuÕ kiÕm lêi bÊt chÝnh. Mét sè hµng ho¸ Nhµ n-íc cÊm bu«n b¸n v× nh÷ng lÝ do kh«ng b¶o vÖ an ninh quèc phßng, trËt tù an toµn x· héi... vµ nh÷ng hµng ho¸ bu«n b¸n ph¶i cã giÊy phÐp vÉn bÞ gian th-¬ng t×m mäi c¸ch ®Ó bu«n b¸n kiÕm lêi. Lµ nh÷ng hµng cÊm nh-ng nhu cÇu vÉn cã nªn gi¸ cña chóng rÊt cao, lîi nhuËn tõ viÖc bu«n b¸n tr¸i phÐp nh÷ng hµng ho¸ nµy mang l¹i rÊt cao l¹i cµng thóc ®Èy gian th-¬ng bu«n b¸n ®Ó kiÕm lêi bÊt chÝnh. MÆt kh¸c v× ©m m-u ph¶n ®éng ph¸ ho¹i chÝnh trÞ bän bu«n lËu hµng cÊm còng xuÊt hiÖn. §èi víi mçi quèc gia tuú thuéc vµo chÕ ®é chÝnh trÞ, chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i, chÝnh s¸ch kinh tÕ, yªu cÇu b¶o hé nÒn s¶n xuÊt néi ®Þa, quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý kh¸c nhau th× quy m«, tÝnh chÊt, møc ®é bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i còng kh¸c nhau. Bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i xuÊt hiÖn lµ nh÷ng tÖ n¹n x· héi. Trong c¬ chÕ thÞ tr-êng nh÷ng tÖ n¹n nµy kh«ng ngõng gia t¨ng vµ diÔn biÕn ngµy cµng phøc t¹p. NhiÒu vÊn ®Ò míi n¶y sinh xuÊt hiÖn lµm cho téi danh bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i ngµy cµng phøc t¹p. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng II bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i ë viÖt nam hiÖn nay I-/ thùc tr¹ng vÒ bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i ë viÖt nam. N-íc ta míi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng tõ mét nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt nhá, n¨ng suÊt lao ®éng ch-a cao, tr×nh ®é qu¶n lý cßn h¹n chÕ nªn hµng ho¸ cã chÊt l-îng thÊp, chi phÝ vµ gi¸ c¶ cao, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ cßn thÊp kÐm trong khi hµng ho¸ n-íc ngoµi cã chÊt l-îng cao h¬n, gi¸ c¶ l¹i thÊp h¬n so víi hµng ho¸ cña n-íc ta. Do vËy chóng ta ph¶i dïng hµng rµo thuÕ quan ®Ó b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n-íc. Trong ®iÒu kiÖn ®ã môc tiªu lîi nhuËn ®· thóc ®Èy gian th-¬ng t×m mäi thñ ®o¹n ®Ó tµng tr÷ bu«n b¸n vËn chuyÓn hµng ho¸ qua biªn giíi, còng nh- lîi dông mäi khe hë ®Ó gian lËn sè l-îng, chñng lo¹i, ®¸nh lÉn hµng kh«ng ®¨ng kÝ kinh doanh, ®¸nh lÉn hµng cÊm nhËp, t¹m nhËp víi hµng ®-îc phÐp nhËp khi bÞ kiÓm tra, kiÓm so¸t, lîi dông quy ®Þnh cho phÐp tr¶ l¹i hµng göi nhÇm, hµng kh«ng ®Þa chØ ng-êi nhËn ®Ó gi¶i tho¸t hµng gian lËn khi bÞ ph¸t hiÖn. Nh×n l¹i t×nh h×nh ho¹t ®éng bu«n lËu, gian lËn th-¬ng m¹i, vËn chuyÓn tr¸i phÐp hµng cÊm t¹i kh¾p n¬i: cöa khÈu, c¸c tuyÕn biªn giíi, trªn biÓn nh÷ng n¨m gÇn ®©y, côc ®iÒu tra chèng bu«n lËu. Tæng côc H¶i quan nhËn ®Þnh: T×nh tr¹ng nµy "vÉn diÔn biÕn phøc t¹p, hµng ho¸ ngo¹i nhËp lËu vÉn bµy b¸n c«ng khai trªn thÞ tr-êng, ®èi t-îng bu«n lËu lîi dông s¬ hë t¹m ngõng ho¹t ®éng råi ho¹t ®éng trë l¹i hoÆc thay ®æi ph-¬ng thøc thñ ®o¹n lµm ¨n phi ph¸p". §¸ng chó ý lµ ®· xuÊt hiÖn mét sè vô bu«n lËu, gian lËn th-¬ng m¹i quy m« lín, cã tæ chøc xuyªn quèc gia, liªn quan ®Õn bu«n b¸n hµng ho¸, vËt liÖu næ, ma tóy ngo¹i tÖ vµ c¸c chÊt g©y nghiÖn míi kh¸c. T×nh h×nh trªn cho thÊy "TiÕng sóng chèng "quèc n¹n" v« cïng nguy hiÓm nµy vÉn ch-a ®Õn håi ng-ng nghØ, trËn chiÕn nµy ngµy cµng gay go, phøc t¹p. Theo nhËn ®Þnh cña Côc ®iÒu tra chèng bu«n lËu (Tæng côc H¶i quan): Ho¹t ®éng bu«n lËu trªn c¸c tuyÕn biªn giíi lÉn tuyÕn trªn biÓn ®· xuÊt hiÖn nhiÒu thñ ®o¹n míi, tinh qu¸i h¬n rÊt khã n¾m b¾t. NÕu t×nh tr¹ng vi ph¹m ph¸p luËt vÒ h¶i quan qua tuyÕn hµng kh«ng vÉn chñ yÕu lµ: vËn chuyÓn tµi liÖu ph¶n ®éng v¨n ho¸ ®åi trôy, xuÊt vµ nhËp khÈu ngo¹i tÖ cã gi¸ trÞ lín nh-ng kh«ng khai b¸o hoÆc khai b¸o kh«ng trung thùc th× t×nh tr¹ng nµy ë tuyÕn ®-êng bé diÔn ra ®a d¹ng vµ phøc t¹p gÊp nhiÒu lÇn, tËp trung ë nh÷ng ®iÓm nãng lµ Qu¶ng Ninh, L¹ng S¬n. Ngoµi viÖc xuÊt lËu ®éng vËt hoang d·, n«ng l©m s¶n, ®å cæ, nhËp lËu hµng tiªu dïng cña Trung Quèc nh- ®· tõng x¶y ra. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Thêi gian gÇn ®©y t¹i khu vùc nµy næi lªn viÖc nhËp lËu ®-êng, v¶i, trøng, gia cÇm, g¹ch men, thÞt lîn v.v..". - Khu vùc biªn giíi phÝa B¾c (Biªn giíi ViÖt - Trung), khu vùc ®-êng biÓn vµ tØnh Qu¶ng Ninh, L¹ng S¬n, Cao B»ng lîi dông ®Þa h×nh hiÓm trë, bän ®Çu n©u th-êng sö dông ph-¬ng thøc xÐ lÎ hµng sau ®ã tæ chøc cho ®éi ngò cöu v¹n vËn chuyÓn qua biªn giíi vµo ban ®ªm, ®ång thêi thuª bän ®Çu gÊu, bän nghiÖn hót ¸p t¶i b¶o vÖ. Khu vùc biªn giíi phÝa T©y MiÒn Trung (biªn giíi ViÖt- Lµo) ho¹t ®éng bu«n lËu tËp trung t¹i c¸c khu vùc Lao B¶o- Qu¶ng TrÞ, CÇu treo- Hµ TÜnh. MÆt hµng chñ yÕu nhËp lËu qua c¸c khu vùc nµy lµ thuèc l¸ ngo¹i, mü phÈm, vËt liÖu x©y dùng, n«i c¬m ®iÖn. Theo b¸o c¸o cua ®Þa ph-¬ng vµ qua n¾m t×nh h×nh cho thÊy l-îng hµng rÊt lín tËp kÕt trªn ®Êt Laß t¹i c¸c kho réng hang ngh×n m2, n»m trªn s«ng SªP«n c¸ch cöa khÈu Lao B¶o 11km hoÆc trªn däc ®-êng 8, s¸t cöa khÈu cÇu treo chê thêi c¬ lµ xuÊt hµng lËu sang ViÖt Nam. Ph-¬ng thøc vËn chuyÓn hµng lËu ë ®©y lµ sö dông lùc l-îng cöu v¹n ®«ng ®¶o lµ ng-êi ®Þa ph-¬ng cì 200- 300 ng-êi mçi cöa khÈu. T¹i cöa khÈu cña tØnh NghÖ An vµ Lai Ch©u c¸c vô bu«n lËu qua biªn giíi bÞ b¾t gi÷ chñ yÕu lµ c¸c chÊt ma tuý. - Khu vùc biªn giíi T©y Nam (biªn giíi ViÖt Nam- Campuchia ) cã 4 tr¹m kiÓm so¸t liªn hîp, ®Òu do lùc l-îng H¶i quan lµ nßng cèt thuéc 3 tØnh T©y Ninh, Long An vµ An Giang ho¹t ®éng ®· cã hiÖu qu¶. Hµng nhËp lËu ë ®©y bÞ b¾t gi÷ chñ yÕu lµ thuèc l¸ ngo¹i, xe g¾n m¸y, g¹o, ®-êng ¨n Th¸i Lan... xuÊt lËu chñ yÕu lµ ngo¹i tÖ, vµng ®Æc biÖt cã nh÷ng vô xuÊt lËu vµng víi khèi l-îng lín. Ph-¬ng thøc thñ ®o¹n cña c¸c ®èi t-îng bu«n lËu nµy lµ: sö dông vÉn lµ ®éi v¸c, dïng xe ®¹p, xe m¸y vËn chuyÓn qua ®-êng mßn hoÆc dïng tµu thuyÒn vËn chuyÓn trªn s«ng. - TuyÕn biÓn còng lµ trËn tuyÕn mµ cuéc chiÕn chèng bu«n lËu diÔn ra kh«ng kÐm phÇn quyÕt liÖt. §Þa bµn träng ®iÓm vÉn lµ vïng biÓn §«ng B¾c vµ MiÒn Trung (Hµ Cèi- Qu¶ng Ninh, Cöa Lß, Quúnh L-u- NghÖ An). Hµng ho¸ nhËp lËu qua tuyÕn nµy chñ yÕu lµ g¹ch èp l¸t, kÝnh x©y dùng, hµng ®iÖn tö ®· qua sö dông, xe m¸y, phô tïng « t«... Tõ c¸c c¶ng ven biÓn Nam Trung Quèc ®-a vÒ b»ng c¸c thuyÒn võa vµ nhá. - T¹i cöa khÈu s©n bay, l-u l-îng hµnh kh¸ch xuÊt nhËp c¶nh qua s©n bay quèc tÕ Néi Bµi, T©n S¬n NhÊt, §µ N½ng ®Òu cao vµ nhiÒu tuyÕn quèc tÕ míi më cöa. Hµnh kh¸ch xuÊt nhËp c¶nh ®a d¹ng vµ phøc t¹p, trªn nhiÒu tuyÕn ®-êng vµ c¸c h·ng hµng kh«ng kh¸c nhau. Hµng hãa tr¸i phÐp thu gi÷ vµ xö lý qua tuyÕn biªn giíi nµy chñ yÕu lµ tµi liÖu ph¶n ®éng, v¨n ho¸ phÈm ®åi truþ, ngo¹i tÖ. 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - Trong ®Êt liÒn, ë c¸c tØnh thµnh phè hai kªnh vËn chuyÓn hµng lËu ®-îc bän bu«n lËu th-êng sö dông lµ vËn chuyÓn b»ng ®-êng s¾t vµ ®-êng bé: + T×nh h×nh vËn chuyªn hµng lËu trªn tuyÕn ®-êng s¾t diÔn ra rÊt nghiªm träng. Hµng lËu ®-îc vËn chuyÓn víi khèi l-îng lín vµ gi¸ trÞ lín. TËp trung chñ yÕu trªn c¸c chuyÕn tµu hµng, ®-îc xÕp tËp kÕt lªn vµ xuèng tµu mét c¸ch c«ng khai, coi th-êng d- luËn vµ ph¸p luËt. Chñ hµng vµ cöu v¹n cßn th«ng ®ång víi nh©n viªn nhµ ga vµ trªn tµu ®Ó thùc hiÖn trèn thuÕ, trèn c-íc vµ vËn chuyÓn hµng cÊm. C¸c lùc l-îng chèng bu«n lËu ®· ph¸t hiÖn vµ xö lý ®-îc mét sè vô hµng lËu cã gi¸ trÞ hµng tû ®ång. NhiÒu ®èi t-îng bu«n lËu vµ vËn chuyÓn hµng lËu, thËm chÝ c¶ nh©n viªn ngµnh ®-êng s¾t vi ph¹m bÞ b¾t gi÷. + Trªn tuyÕn ®-êng bé hµng lËu ®-îc vËn chuyÓn trªn c¸c xe kh¸ch liªn tØnh, gian th-¬ng th-êng thuª xe kh¸ch vËn chuyÓn hµng ho¸, hang lËu trªn xe cïng víi hµnh kh¸ch nh»m qua m¾t c¬ quan qu¶n lý thÞ tr-êng vµ c¶nh s¸t giao th«ng. Cã nhiÒu tr-êng hîp l¸i xe vµ chñ hµng lËu t×m c¸ch mua chuéc c¶nh s¸t giao th«ng. Hµng lËu ngang nhiªn, lÐn lót ®-îc vËn chuyÓn ®i c¸c tØnh ®Ó tiªu thô. T×nh h×nh gian lËn th-¬ng m¹i ë ViÖt Nam thêi gian qua theo ®¸nh gi¸ cña Tæng côc H¶i quan lµ hÕt søc nghiªm träng. Hµng ngo¹i th«ng qua bu«n lal¹u vµ gian lËn th-¬ng m¹i trµn ngËp thÞ tr-êng néi ®Þa ViÖt Nam, bao gåm ®ñ lo¹i tõ hµng cao cÊp ®¾t tiÒn ®Õn hµng tiªu dïng b×nh d©n, hµng gi¶. Tõ xe h¬i du lÞch, xe m¸y, ti vi, ®Çu video, tñ l¹nh, ®å ®iÖn tö gia dông ®Õn mü phÈm, ho¸ chÊt, r-îu bia, thuèc l¸, quÇn ¸o... vµ nghiªm träng h¬n lµ v¨n ho¸ phÈm ®éc h¹i. Bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i xuÊt hiÖn ë kh¨p mäi n¬i, H¶i quan nµo, cöa khÈu nµo còng ph¸t hiÖn thÊy bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i. Gian lËn th-¬ng m¹i khi t¨ng khi gi¶m næi cém ë khu vùc nµy, khi l¹i s«i ®éng ë cöa khÈu kia. 1-/ Nh÷ng m¸nh khoÐ vµ thñ ®o¹n trong bu«n lËu. Thñ ®o¹n cña bän bu«n lËu ngµy cµng tinh vi, x¶o quyÖt h¬n nh- quay vßng ho¸ ®¬n chøng tõ, quay vßng tem hµng XK, tê khai h¶i quan, chuyÓn ®æi ph-¬ng thøc tõ thuª "cöu v¹n " sang cho "cöu v¹n" vay vèn råi thu mua l¹i hµng nhËp lËu ®Ó rµng buéc "cöu v¹n" víi hµng. MÆt kh¸c nÕu hµng ho¸ qua biªn giíi bÞ thu gi÷ th× hµng ho¸ cña d©n "cöu v¹n" bÞ mÊt. Mµ nh÷ng ng-êi tham gia ®éi qu©n "cöu v¹n" chñ yÕu l¹i lµ nh÷ng ng-êi nghÌo, thÊt nghiÖp, nh÷ng ng-êi thuéc diÖn chÝnh s¸ch, ng-êi giµ, trÎ em, ng-êi tµn tËt. Bän bu«n lËu cßn lîi dông vËn chuyÓn hµng ho¸ vµo thêi gian lùc l-îng tuÇn tra, kiÓm tra Ýt ho¹t ®éng. Tõ ho¹t ®éng theo ®oµn nhãm, bän bu«n lËu l¹i chuyÓn sang ban ngµy nhá lÎ nªn rÊt khã cho lùc l-îng chãng bu«n lËu. Bän 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 bu«n lËu cßn lîi dông nh÷ng h«m trêi cã giã m¹nh, ®ªm tèi hoÆc m-a to, ddeer r¸o riÕt ho¹t ®éng. Hµng nhÑ, Ýt tiÒn vËn chuyÓn vµo chËp tèi, gi÷a ®ªm lµ hµng kång kÒnh, nhiÒu tiÒn. Bän bu«n lËu cßn dïng nhiÒu h×nh thøc chÎ nhá hµng ho¸ tõ xa ®Ó vËn chuyÓn s©u vµo néi ®Þa b¨ng mäi ph-¬ng tiÖn, sö dông c¸c th«ng tin liªn l¹c hiÖn ®¹i ®Ó chØ ®¹o, ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng bu«n b¸n vµ vËn chuyÓn hµng nhËp lËu. Hµng lËu ®-îc chuyÓn vÒ thµnh phè còng b»ng sæ s¸ch. NÕu nh- c¸n bé kiÓm tra hµng ë c¸c bÕn xe, tr¹m ga th× nh÷ng tay bu«n lËu lín ®· cã h¼n mét "®-êng d©y". Hä göi hµng tr-íc ë nh÷ng ®iÓm ven tuyÕn ®-êng nµy, sau khi ®-îc tr¹m kiÓm tra, l¸i xe nh- ®-îc "chuÈn bÞ tr-íc", ®ç l¹i ë mét ®Þa ®iÓm nµo ®ã, thÕ lµ hµng lËu ®-îc khu©n lªn xe chuyÓn vÒ xu«i kh«ng mÊy khã kh¨n. Hµng lËu ®-îc ngôy trang b»ng nhiÒu kiÓu ®Ó vËn chuyÓn. Trªn tuyÕn biÓn, bu«n lËu vÉn diÔn ra s«i ®éng, bän bu«n lËu sang m¹n hµng, dïng tµu ®¸nh c¶ ®Ó tuån s©u hµng. Chóng cßn dïng tµu gç nhá trùc tiÕp sang c¶ng n-íc ngoµi nhËn hµng hoÆc sang m¹n tõ c¸c tµu lín ë ngoµi kh¬i ®Ó vËn chuyÓn hµng lËu. Sau ®ã theo c¸c luång l¹ch, b·i ngang vµ lîi dông ®-a hµng lªn bê vµ vËn chuyÓn s©u vµo néi ®Þa. Trªn tuyÕn hµng kh«ng, t×nh h×nh bu«n lËu còng rÊt phøc t¹p. Ph-¬ng thøc cña bän bu«n lËu vÉn lµ cÊt giÊu, mua chuéc c¸n bé, lîi dông chÕ ®é hµnh lý miÔn thuÕ, ®i l¹i nhiÒu lÇn ®Ó bu«n b¸n kiÕm lêi. Bu«n lËu d-íi h×nh thøc "XK uû th¸c" lµ hiÖn t-îng kh¸ phæ biÕn. Theo h×nh thøc nµy, gian th-¬ng t×m c¸ch "nhê" c¸c doanh nghiÖp XNK cña Nhµ n-íc uû th¸c mét sè mÆt hµng. Sau khi lµm xong thñ tôc h¶i quan trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn hµng ®Õn c¶ng c¸c ®èi t-îng bu«n lËu tiÕn hµnh ph¸ kÑp ch×, lµm gi¶ ch× h¶i quan, thay vµo container, gia cè èc vÝt b¾t t¹i c¸c chèt liªn kÕt, cã tr-êng hîp cßn th¸o c¶ côm kho¸ cã kÑp ch× ra, thay hµng lËu vµ l¾p l¹i nh- cò. Víi thñ ®o¹n nµy mÆt hµng hîp ®ång uû th¸c ®· bÞ thay thÕ b»ng c¸c mÆt hµng kh¸c. C¬ quan chøc n¨ng ngµnh H¶i Quan vµ c«ng an ®· ph¸t hiÖn, tiÕn hµnh ®iÒu tra lµm râ hai vô bu«n lËu d-íi h×nh thøc nµy x¶y ra trªn ®Þa bµn Hµ Néi vµ H¶i Phßng. Ngoµi ra con cã rÊt nhiÒu thñ ®o¹n bu«n lËu tinh vi phøc t¹p, b»ng nhiÒu c¸ch thiªn biÕn v¹n ho¸ mµ gian th-¬ng sö dông ®Ó bu«n b¸n, vËn chuyÓn hµng lËu. T×nh h×nh diÔn biÕn ngµy cµng phøc t¹p g©y khã kh¨n cho lùc l-îng chèng bu«n lËu. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2-/ Mét sè h×nh thøc gian lËn th-¬ng m¹i phæ biÕn ë ViÖt Nam hiÖn nay. - Gian lËn th-¬ng m¹i qua lîi dông chÝnh s¸ch thuÕ cña Nhµ n-íc. Trong c¸c ho¹t ®éng gian lËn th-¬ng m¹i cã lÏ gian lËn th-¬ng m¹i qua lîi dông chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu lµ lo¹i h×nh gian lËn ®Æc thï nhÊt ë ViÖt Nam. V× thuÕ xuÊt nhËp khÈu ë ViÖt Nam bao gåm nhiÒu s¾c thuÕ gép l¹i lµ thuÕ quan, thuÕ doanh thu, thuÕ phô thu, thuÕ thu ®iÒu chØnh b×nh æn gi¸ (thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt võa míi bãc t¸ch ra khái thuÕ xuÊt nhËp khÈu tõ 1/1/1996), nªn thuÕ xuÊt nhËp khÈu cña ta th-êng cao, nhiÒu mÆt hµng xuÊt khÈu cã thuÕ suÊt cao nh-: « t« du lÞch, r-îu bia, hµng ®iÖn tö... do thuÕ suÊt cao nªn sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ ph¶i tr¶ cho viÖc khai b¸o ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c vµ xuÊt tr×nh trung thùc cho c¸c c¬ quan kiÓm tra, kiÓm so¸t Nhµ n-íc víi lîi nhuËn kiÕm ®-îc do gian lËn th-¬ng m¹i lµ rÊt lín. ThuÕ suÊt lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n hÊp dÉn gian th-¬ng, bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i. §iÓn h×nh lµ trong thêi gian gÇn ®©y lµ viÖc khai th¸c sù s¬ hë cña luËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu, c¸c gian th-¬ng ®· t×m mäi c¸ch ®Ó biÕn t-íng, ®Ó nhÇm lÉn trong khai b¸o m· hµng ®Ó gian lËn th-¬ng m¹i trèn thuÕ. VÝ dô: N¨m 1998 mÊy chôc doanh nghiÖp nhËp xe t¶i lo¹i d-íi 5 tÊn. Sau ®ã ®-a vµo x-ëng "ho¸n c¶i" thµnh xe du lÞch 4 hoÆc 12 chç ngåi. V× xe «t« du lÞch 12 chç ngåi cã thuÕ suÊt 160% nh-ng vÉn chiÕc xe ®ã, nÕu thay ®æi ®i mét vµi chi tiÕt phô nh- th¸o hÕt ghÕ thµnh xe t¶i nhÑ th× thuÕ suÊt lóc nµy chØ cßn 60% nhvËy lµ gi¶m ®-îc 100% thuÕ. Cßn ®èi víi c¸c lo¹i xe thiÕt kÕ chuyªn dông nhxe ®«ng l¹nh kh«ng quy ®Þnh trong QuyÕt ®Þnh sè 254 /1998/Q§-TTg vÒ viÖc ®iÒu hµnh XNK hµng ho¸ n¨m 1999 th× ®-îc coi nh- nhËp khÈu kh«ng h¹n chÕ, thuÕ suÊt 10%. Ph¸t hiÖn ra c¸i "khe' hë chªnh lÖch tíi 50% thuÕ nhËp khÈu, nhiÒu doanh nghiÖp, mµ phÇn lín lµ c¸c C«ng ty TNHH, c¸c DN t- nh©n ®· mãc nèi, th«ng ®ång víi phÝa b¸n hµng ë n-íc ngoµi "ho¸n c¶i" lo¹i xe t¶i d-íi 5 tÊn thµnh xe chuyªn dông ®«ng l¹nh ®Ó nhËp khÈu vµo ViÖt Nam víi thuÕ suÊt 10% thay v× nhËp khÈu còng lo¹i xe nµy kh«ng "ho¸n c¶i", ph¶i xin phÐp Bé Th-¬ng m¹i vµ ph¶i chÞu thuÕ suÊt 60%. Xe ®¹p ®ua cã thuÕ suÊt nhËp khÈu lµ 5% trong khi c¸c lo¹i xe kh¸c cã thuÕ nhËp khÈu lµ 60%. ViÖc chªnh lÖch 55% thuÕ suÊt tõ xe ®¹p th-êng sang xe ®¹p ®ua lµ bµi to¸n ®Ó c¸c gian th-¬ng nghiªn cøu "vËn dông linh ho¹t" thÕ lµ hµng chôc ngh×n xe ®¹p kiÓu d¸ng xe ®ua ®-îc s¶n xuÊt ë n-íc ngoµi theo ®¬n ®Æt hµng ë trong n-íc nh- tay l¸i ph¶i uèn cong, ®Üa lÝp ph¶i cã nhiÒu tÇng, lèp ®Æc... ®· trµn vµo ViÖt Nam víi gi¸ nhËp khÈu kho¶ng tõ 50 ®Õn 100USD/chiÕc. Nh÷ng chiÕc xe nµy ®-îc khai lµ xe ®¹p ®ua vµ ®-îc tÝnh thuÕ lµ 5% nh-ng thùc chÊt ®©y hoµn toµn kh«ng ph¶i la xe ®¹p ®ua. Xe «t« cã träng t¶i thÊp khai träng t¶i cao ®Ó h-ëng thuÕ suÊt thÊp h¬n. Nh- xe cã träng t¶i 5 tÊn thuÕ suÊt lµ 60% nh-ng xe cã träng t¶i lµ 5,5 tÊn l¹i chØ cã thuÕ lµ 40%. 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Hµng nguyªn chiÕc ®-îc th¸o dêi ®Ó h-ëng thuÕ suÊt cña nhËp linh kiÖn th× theo quy ®Þnh cña hµng nhËp theo d¹ng CJD, SKD, IKD ®-îc h-ëng møc thÊp h¬n lµ hµng nguyªn chiÕc vµ ë tõng d¹ng CKD hay SKD... th× ph¶i cã bo nhiªu chi tiÕt ph¶i th¸o rêi. Lîi dông s¬ hë nµy nhiÒu doanh nghiÖp ®· nhËp hµng nguyªn chiÕc. Xe m¸y cã thuÕ suÊt lµ 60% nh-ng khi khai nhËp ë d¹ng CKD2 th× thuÕ suÊt chØ lµ 50%. N¨m 1997, C«ng ty liªn doanh GMNVJ.V ®· ®-a vµo ViÖt Nam 30.000 bé linh kiÖn xe g¾n m¸y CKD chø kh«ng ph¶i ë d¹ng JKD nhtrong giÊy phÐp h¶i quan tØnh Qu¶ng TrÞ. N¨m 1998 GMNJ.V l¹i tiÕp tôc nhËp qua cöa khÈu Hµ TÜnh 2000 bé linh kiÖn xe m¸y n»m trong sè 40.00 bé linh kiÖn mµ GMNJ.V ®-îc phÐp nhËp. - Gian lËn th-¬ng m¹i qua gi¸ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. Theo tÝnh to¸n cña chÝnh phñ thÊt thu thuÕ qua gi¸ lµ rÊt lín, -íc tÝnh thÊt thu thuÕ theo gi¸ vµo kho¶ng 25% trong tæng sè thu thuÕ xuÊt nhËp khÈu. Chèng gian lËn th-¬ng m¹i qua gi¸ ë n-íc ta còng nh- trªn thÕ giíi ®ang lµ vÊn ®Ò ®-îc H¶i quan c¸c n-íc ®Æc biÖt quan t©m, v× ®©y lµ ho¹t ®éng gian lËn th-¬ng m¹i tinh vi nhÊt, khã ph¸t hiÖn nhÊt. - Gian lËn th-¬ng m¹i th«ng qua viÖc khai b¸o sai sè l-îng träng l-îng, phÈm cÊp hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. §©y còng lµ h×nh thøc gian lËn th-¬ng m¹i kh¸ phæ biÕn ë ViÖt Nam. C¸c chñ hµng th-êng lîi dông chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng, më cöa cña Nhµ n-íc ta th«ng qua viÖc c¶i c¸h thñ tôc hµnh chÝnh trong ngµnh H¶i quan b»ng c¸c biÖn ph¸p ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc H¶i quan, t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, giai phãng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu t¹i cöa khÈu H¶i quan thùc hiÖn c¸c hµnh vi gian lËn th-¬ng m¹i. C¸c cöa khÈu h¶i quan víi biªn chÕ cã h¹n, tr×nh ®é c¸n bé kh«ng ®ång ®Òu trong lóc ®ã l-îng hµng xuÊt khÈu qua cöa khÈu hµng ngµy lín. H¶i quan kh«ng thÓ c©n ®ong, ®o ®Õm chi li tõng kiÖn hµng, còng nh- kh«ng thÓ kiÓm tra chi tiÕt tÊt c¶ c¸c l« hµng mµ chØ cã thÓ kiÓm tra x¸c suÊt. Tõ nguyªn nh©n nµy bon gian lËn th-¬ng m¹i ®· lîi dông sù s¬ hë trong qu¶n lý, gi¸m s¸t vµ kiÓm tra H¶i quan ®Ó gian lËn th-¬ng m¹i b»ng c¸c thñ ®o¹n nh- hµng nhiÒu nh-ng chØ khai mét phÇn, hµng cã gi¸ trÞ cao khai hµng cã phÈm cÊp thÊp. - Gian lËn th-¬ng m¹i qua viÖc cè ý x¸c ®Þnh sai xuÊt xø hµng ho¸. X¸c ®inh xuÊt xø hµng ho¸ lµ vÊn ®Ò kü thuËt phøc t¹p, rÊt quan träng. liªn quan ®Õn lîi Ých chñ quyÒn quèc gia. §©y lµ vÊn ®Ò rÊt míi mÎ ®èi víi ViÖt Nam ta. XuÊt xø hµng ho¸ liªn quan ®Õn hai vÊn ®Ò chÝnh lµ: ThuÕ xuÊt nhËp khÈu vµ chÝnh s¸ch -u ®·i thuÕ gi÷a c¸c n-íc thµnh viªn cã quan hÖ giµnh cho nhau h-ëng quy chÕ tèi huÖ quèc. Tõ mèi liªn quan gi÷a x¸c ®Þnh xuÊt xø hoÆc xuÊt tr×nh giÊy chøng nhËn xuÊt xø gi¶, khai kh«ng ®óng xuÊt xø hµng ho¸ XNK ®Ó trèn thuÕ. 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - Gian lËn th-¬ng m¹i th«ng qua h¶i quan cho hµng chuyÓn tiÕp. NghÞ ®Þnh sè 171/H§BT ngµy 27/05/1991 cña Héi §ång Bé Tr-ëng (nay lµ ChÝnh phñ) ban hµnh b¶ng quy ho¹ch cô thÓ thñ tôc h¶i quan rÊt râ lµ ®èi víi hµng ho¸ kinh doanh XNK cã thÓ lµm thñ tôc h¶i quan t¹i n¬i nµo chñ hµng thÊy tiÖn nhÊt. Tæng côc h¶i quan còng ®· cã nhiÒu v¨n b¶n, quy chÕ quy ®Þnh vÒ ®Þa ®iÓm kiÓm tra ngoµi khu vùc cöa khÈu, thñ tôc h¶i quan ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu ®-îc phÐp chuyÓn tiÕp. §iÒu nµy cã nghÜa lµ H¶i quan chÊp nhËn ®Ó c¸c doanh nghiÖp ®-a hµng ho¸ nhËp khÈu tõ n-íc ngoµi vÒ khu vùc kho b·i cña doanh nghiÖp lµm thñ tôc kiÓm tra, kiÓm ho¸ vµ hoµn tÊt thñ tôc H¶i quan t¹i doanh nghiÖp mµ kh«ng cÇn ph¶i kiÓm tra l¹i c¸c cöa khÈu. Thùc tÕ vÊn ®Ò nµy cßn cã nhiÒu s¬ hë nªn gian lËn th-¬ng m¹i cßn cã nhiÒu m«i tr-êng ho¹t ®éng. Ho¹t ®éng gian lËn th-¬ng m¹i qua hµng chuyÓn tiÕp lµ mét ®Æc thï cña ViÖt Nam. TrÞ gi¸ hµng ho¸ gian lËn th-¬ng m¹i qua h×nh thøc nµy lµ rÊt lín. V× vËy Tæng côc H¶i quan coi ®©y lµ vÊn ®Ò nhøc nhèi hiÖn nay trong c«ng cuéc ®Êu tranh chèng gian lËn th-¬ng m¹i. - Gian lËn th-¬ng m¹i trong lÜnh vùc liªn doanh ®Çu t-. Theo quy ®Þnh cña luËt ®Çu t- n-íc ngoµi t¹i ViÖt Nam va NghÞ ®Þnh sè 18/CP ngµy 14/04/1993 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt viÖc thi hµnh luËt ®Çu tn-íc ngoµi t¹i ViÖt Nam th× c¸c xÝ nghiÖp cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi ®-îc miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi thiÕt bÞ, m¸y mãc phô tïng vµ c¸c ph-¬ng tiÖn s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c vËt t- nhËp khÈu vµo ViÖt Nam ®Ó ®Çu t- x©y dùng c¬ b¶n h×nh thµnh xÝ nghiÖp hoÆc ®Ó t¹o tµi s¶n cè ®Þnh thùc hiÖn hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ víi nh÷ng hµng ho¸ thuéc lo¹i trªn H¶i Quan kh«ng cÇn quan t©m ®Õn gi¸ trÞ hµng ho¸ (tøc lµ gi¸ ®Ó tÝnh thuÕ) v× ®»ng nµo hµng ho¸ ®ã còng ®-îc miÔn thuÕ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Tõ quan niÖm nµy nªn khi lµm thñ tôc h¶i quan, H¶i Quan dÔ dµng cho qua c¸c lo¹i hµng thuéc ®èi t-îng, nh- vËy ®· v« h×nh ®Ó gian lËn th-¬ng m¹i trong lÜnh vùc liªn doanh ®Çu t- n-íc ngoµi lät l-íi. Thùc tÕ, trong c¸c xÝ nghiÖp liªn doanh ®Çu t- hiÖn nay diÔn ra kh¸ phæ biÕn t×nh tr¹ng: C¸c ®èi t¸c n-íc ngoµi lîi dông sù thiÕu hiÓu biÕt vµ yÕu kÐm vÒ n¨ng lùc vµ phÈm chÊt mét sè c¸n bé qu¶n lý ViÖt Nam, ®· t×m c¸ch gãp vèn b»ng m¸y mãc thiÕt bÞ cò, l¹c hËu vÒ c«ng nghÖ, khai t¨ng gi¸ lªn mét c¸ch qu¸ ®¸ng c¸c thiÕt bÞ, m¸y mãc mµ hä gãp vèn. ViÖc n©ng gi¸ m¸y mãc thiÕt bÞ lªn so víi gi¸ c¶ thÞ tr-êng quèc tÕ ®Ó gãp vèn cña c¸c chñ ®Çu t-, liªn doanh n-íc ngoµi ®· lµm gia t¨ng gi¶ t¹o tû lÖ gãp vèn vµ lîi nhuËn cho phÝa n-íc ngoµi ®Ó thu lîi nhuËn cao qua phÇn thu håi khÊu hao thiÕt bÞ, m¸y mãc cao h¬n gi¸ trÞ thùc vèn cña nã lµm gi¶m gãp vèn vµ ph©n chia cho phÝa ViÖt Nam, ®ång thêi cßn lµm gi¶m sót phÇn thuÕ lîi tøc ph¶i nép cho Nhµ n-íc ta. §¬n cö viÖc gian lËn nµy. Qua tiÕn hµnh gi¸m ®Þnh viÖc khai gi¸ nhËp khÈu thiÕt 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 bÞ vËt t- gãp vèn cña 12 xÝ nghiÖp liªn doanh ®Çu t-, th× ®· cã 6 xÝ nghiÖp cã hiÖn t-îng n©ng gi¸ thiÕt bÞ nhËp khÈu víi gi¸ trÞ cao h¬n so víi thùc tÕ lµ 14 triÖu USD. Trong ®ã ë liªn doanh bia BGI TiÒn Giang møc chªnh lÖch gi÷a gi¸ do liªn doanh ®-a ra víi gi¸ gi¸m ®Þnh cña C«ng ty SGS Thôy SÜ ®· chªnh lÖch tíi 9,1 triÖu USD. C¸c xÝ nghiÖp liªn doanh ®Çu t- n-íc ngoµi, mét mÆt khai t¨ng gi¸ nhËp khÈu thiÕt bÞ vËt t- thuéc phÇn gãp vèn ®-îc miÔn thuÕ, mÆt kh¸c hä t×m c¸ch khai gi¶m gi¸ nhËp khÈu nguyªn liÖu vµ gi¸ s¶n phÈm kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. - Gian lËn th-¬ng m¹i trong lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng gia c«ng xuÊt khÈu. Hµng lµ vËt t-, nguyªn liÖu nhËp khÈu ®Ó gia c«ng cho n-íc ngoµi råi xuÊt khÈu theo hîp ®ång ®· kÝ kÕt theo quy ®Þnh cña luËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu, hµng thuéc diÖn nµy ®-îc miÔn thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu. Trªn c¬ së c¸c hîp ®éng gia c«ng vµ v¨n b¶n cho phÐp cña Bé th-¬ng m¹i cÊp cho c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt hµng gia c«ng xuÊt khÈu. H¶i Quan kiÓm tra ®Þnh møc tiªu dïng nguyªn phô liÖu cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm th× thanh kho¶n trõ lïi vµo phÇn nguyªn phô liÖu ®· nhËp cho ®Õn khi kÕt thóc hîp ®ång, phÇn thõa kh«ng xuÊt hÕt míi ph¶i nép thuÕ. Song trong thùc tÕ cã nh÷ng hîp ®ång gia c«ng kÐo dµi tõ 5 ®Õn 10 n¨m, nguyªn phô liÖu nép vµo vµ s¶n phÈm gia c«ng hoµn chØnh ®-îc xuÊt ra khái ViÖt Nam ph¶i thùc hiÖn trong mét thêi gian dµi, b»ng nhiÒu chuyÕn hµng, qua nhiÒu bé tê khai h¶i quan. H¬n n÷a, theo NghÞ ®Þnh sè 171/H§BT, chñ hµng cã thÓ lµm thñ tôc H¶i Quan n¬i nµo c¶m thÊy thuËn tiÖn cho m×nh nhÊt, nªn cïng mét hîp ®ång cïng mét giÊy phÐp nh-ng khi chñ hµng lµm thñ tôc t¹i h¶i quan ®Þa ph-¬ng nµy, khi th× chñ hµng lµm ë ®Þa ph-¬ng kh¸c. Do ®ã, viÖc theo dâi c¸c thanh kho¶n c¸c hîp ®ång gia c«ng lµ hÕt søc phøc t¹p khã kh¨n, ®ã lµ ch-a kÓ ®Õn quan niÖm mét sè c¸c bé H¶i Quan cho r»ng hµng gia c«ng ®-îc miÔn thuÕ. §©y lµ nh÷ng s¬ hë mµ c¸c chñ hµng gia c«ng triÖt ®Ó lîi dông. Thñ ®o¹n cña hä lµ nhËp nguyªn phô liÖu nhiÒu nh-ng khi s¶n xuÊt ra thµnh phÈm kh«ng hÕt mµ mét phÇn ®-îc tiªu thô trong néi ®Þa ®Ó trèn thuÕ nhËp khÈu. HoÆc b»ng c¸ch khi ký hîp ®ång gia c«ng, bªn gia vµ c«ng nhËn gia c«ng ®· th«ng ®ång víi nhau ®Ó x¸c ®Þnh sai ®Þnh møc tiªu hao nguyªn phô liÖu, sè d«i thõa do x¸c ®Þnh sai nµy hä sÏ ®em b¸n trong n-íc mét c¸ch c«ng khai mµ vÉn trèn ®-îc thuÕ nhËp khÈu. - Gian lËn th-¬ng m¹i qua lîi dông hµng ho¸ göi kho ngo¹i quan. Theo quy ®Þnh cña quy chÕ kho ngo¹i quan ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 104-TTg ngµy 16/03/1994 cña Thñ t-íng ChÝnh phñ: "TÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ chê xuÊt hoÆc chê nhËp khÈu ®Òu ®-îc chÊp nhËn ®-a vµo l-u gi÷ trong kho ngo¹i quan trõ tr-êng hîp hµng ho¸ mang nh·n hiÖu gi¶ m¹o xuÊt xø ViÖt Nam, cÊm nhËp ®èi víi n-íc nhËp hµng tõ kho ngo¹i quan". Còng theo quy chÕ kho ngo¹i quan, 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 hµng ho¸ tõ n-íc ngoµi ®-a vµo kho ngo¹i quan ch-a nép thuÕ nhËp khÈu... Tõ quy ®Þnh trªn chñ hµng lîi dông ®Ó ®-a vµo kho ngo¹i quan nh÷ng l« hµng "cã vÊn ®Ò" nh- chñ hµng nhËp mét l« hµng cÊm sau khi ®· mãc ngoÆc ®-îc víi mét sè c¸n bé Nhµ n-íc cã chøc n¨ng qu¶n lý, kiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu nh-ng khi hµng ®Õn ViÖt Nam, v× mét lý do nµo ®ã ®· bÞ trôc trÆc kh«ng lµm thñ tôc nhËn hµng ®-îc. NÕu cø cè t×nh lµm thñ tôc nhËn hµng sÏ bÞ ph¸t hiÖn vµ xö lý ph¹t tÞch thu hµng cã khi cßn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù tr-íc luËt ph¸p. §Ó gi¶i quyÕt v-íng m¾c nan gi¶i nµy, chñ hµng chØ cÇn ký hîp ®ång göi hµng vµo kho ngo¹i quan ®Ó t×m thñ ®o¹n míi mét c¸ch an toµn vµ l« hµng tõ chç bÊt hîp ph¸p trë thµnh hîp ph¸p. - Gian lËn th-¬ng m¹i qua lîi dông hµng kinh doanh chuyÓn khÈu hµng t¹m nhËp t¸i xuÊt. Hµng chuyÓn khÈu, hµng t¹m nhËp t¸i xuÊt lµ nhøng hµng ho¸ ®-îc hoµn l¹i thuÕ sau khi ®· cã chøng nhËn cña H¶i Quan cöa khÈu chøng nhËn hµng ho¸ thùc xuÊt. Lîi dông sù -u ®·i nµy, nhÒu chñ hµng ®· th«ng ®ång víi H¶i Quan mét cöa khÈu xuÊt, x¸c nhËn khèng hµng thùc xuÊt vµo bé hå s¬ gi¶ thùc xuÊt mµ ®-îc ®em tiªu thô trong néi ®Þa. Còng cã tr-êng hîp chñ hµng lµm hå s¬ gi¶ thùc xuÊt ®Ó trèn thuÕ thu lîi bÊt chÝnh. VÝ dô x¨ng dÇu nÕu nhËp khÈu ®Ó tiªu thô trong n-íc th× ph¶i nép thuÕ nhËp khÈu lµ 70%, nh-ng nÕu t¸i chÕ xuÊt sang mét n-íc kh¸c nh- Campuchia vµ Lµo ch¼ng h¹n th× sè x¨ng dÇu nµy ®-îc hoµn l¹i thuÕ nhËp khÈu tr-íc ®ã ®· nép v× vËy chñ hµng lµm thñ tôc t¸i xuÊt x¨ng dÇu sang Campuchia vµ Lµo nh-ng kh«ng xuÊt sang Campuchia vµ Lµo mµ trªn ®-êng ®i b¸n sè x¨ng dÇu nµy víi gi¸ rÎ h¬n gi¸ trÞ thÞ tr-êng néi ®Þa nhiÒu lÇn vÉn thu ®-îc l·i lín. Trong n¨m 1999 võa qua cã tr-êng hîp lµ nhiÒu doanh nghiÖp ®· cho t- th-¬ng "m-în t- c¸ch ph¸p nh©n t¹m nhËp trªn 2 ngµn chiÕc xe du lÞch ®Ó t¸i xuÊt, nh-ng khi phÝa Trung Quèc kh«ng cho nhËp lo¹i xe nµy n÷a, nhiÒu tth-¬ng ®· t×m c¸ch "t¸i xuÊt" ngay t¹i ViÖt Nam. Lùc l-îng CSKT c¶ n-íc ®· ®iÒu tra, thu gi÷ 491 chiÕc xe « t« du lÞch "t¸i xuÊt" theo kiÓu nµy. - Gian lËn th-¬ng m¹i do lîi dông chñ tr-¬ng hµng ®æi hµng cña Nhµ n-íc. Theo c¸c nhµ qu¶n lý th× thñ ®o¹n gian lËn th-¬ng m¹i trong viÖc xuÊt khÈu theo ph-¬ng thøc "hµng ®æi hµng" víi n-íc ngoµi (chñ yÕu víi Lµo) ®-a mét sè doanh nghiÖp ViÖt Nam ¸p dông trong thêi gian gÇn ®©y ®Õn møc b¸o ®éng. Nh÷ng doanh nghiÖp nµy ®· sö dông thñ ®o¹n tinh vi ®Õn thñ ®o¹n tr¾ng trîn nh»m t¹o ra cµng nhiÒu kim "ng¹ch xuÊt khÈu" cµng tèt ®Ó nhËp vÒ nhiÒu xe m¸y ®em b¸n ®Ó thu lîi nhuËn. Thñ ®o¹n ®-îc ¸p dông phæ biÕn lµ khai t¨ng hµng xuÊt khÈu. Trªn ho¸ ®¬n, trÞ gi¸ hµng th-êng cao gÊp 3, gÊp 5 lÇn, thËm chÝ gÊp 10 lÇn so víi gi¸ trÞ thùc tÕ. TiÕp ®Õn lµ khai t¨ng sè l-îng hµng ho¸ xuÊt khÈu. Cã c«ng ty khai xuÊt khÈu 10 ngµn ®¬n vÞ hµng, song ®Õn khi kiÓm tra th× 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 chØ cã 1/10 sè l-îng khai b¸o. Tr¾ng trîn h¬n c«ng ty XNK N«ng s¶n vµ TTCN tØnh Bµ RÞa Vòng Tµu ®· khai b¸o xuÊt 22 ngµn lÝt tinh dÇu x¶, trÞ gi¸ h¬n 300 ngµn USD song thùc tÕ kiÓm tra l¹i lµ n-íc l·. Gian th-¬ng cßn ¸p dông thñ ®o¹n "quay vßng hµng ho¸ " nh- hµng ®· xuÊt khÈu qua Lµo l¹i nhËp l¹i ViÖt Nam, lµm thñ tôc lÇn n÷a... lµm cho nh÷ng con sè thèng kª kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ trë thµnh nh÷ng con sè ¶o. Ngoµi ra cßn nhiÒu d¹ng gian lËn th-¬ng m¹i kh¸c nh- lîi dông chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng cña cöa hµng miÔn thuÕ, gian lËn th-¬ng m¹i qua ho¹t ®éng cña v¨n phßng ®¹i diÖn tæ chøc kinh tÕ n-íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, gian lËn qua lîi dông tiªu chuÈn hµnh lý miÔn, gian lËn th-¬ng m¹i qua lîi dông chÕ ®é hµng lµ tµi s¶n di chuyÓn. Tãm l¹i, gian lËn th-¬ng m¹i ë ViÖt Nam lµ hÕt søc ®Æc thï vµ ®a d¹ng, cã nh÷ng h×nh thøc rÊt ®¬n gi¶n nh-ng còng cã nhiÒu h×nh thøc phøc t¹p, tinh vi, kh«n khÐo, biÕt t¹o vá bäc rÊt hîp lÖ hîp ph¸p. T×nh tr¹ng nµy ph¸t triÓn lªn ®Õn møc b¸o ®éng hiÖn nay vµ nã ®· trë thµnh mét nghÒ mµ theo giíi b¸o chÝ gäi lµ nghÒ "l¸ch". Kh«ng Ýt nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n "khÊm kh¸" thËm chÝ "phÊt lªn" rÊt nhanh, "th¾ng" nhiÒu "qu¶" ®Ëm lµ nhê "khÐo" sö dông mÑo "l¸ch". Mçi khi Nhµ n-íc ban hµnh mét chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch míi nhÊt lµ chÝnh s¸ch XNK, nh÷ng thî "l¸ch" l¹i chau mµy t×m c¸ch "l¸ch" sao cho viÖc kinh doanh cña hä mang l¹i lîi nhuËn lín nhÊt. 3-/ Tæng kÕt vÒ nh÷ng vô bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i n¨m 1998-1999 T×nh h×nh bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i diÔn ra víi quy m« rÊt lín. Theo con sè thèng kª cña lùc l-îng chèng bu«n lËu vµ gian lËn th-¬ng m¹i n¨m 1998 c¸c lùc l-îng chøc n¨ng ®· ph¸t hiÖn vµ b¾t gi÷ kho¶ng 87.000 vô bu«n lËu, gian lËn th-¬ng m¹i víi gi¸ trÞ trªn 1.000 tû ®ång. Trong ®ã lùc l-îng c«ng an ph¸t hiÖn b¾t gi÷ trªn 1.600 vô trÞ gi¸ 570 tû ®ång, lùc l-îng h¶i quan 11.600 vô trÞ gi¸ 260 tû ®ång vµ 2 triÖu USD, lùc l-îng biªn phßng b¾t gi÷ 1.700 vô trÞ gi¸ 90 tû ®ång, lùc l-îng qu¶n lý thÞ tr-êng b¾t 58.000 vô trÞ gi¸ 150 tû ®ång. C¸c ®Þa ph-¬ng ®· gãp nhiÒu thµnh tÝch ho¹t ®éng chèng bu«n lËu nh- L¹ng S¬n xö lý trªn 4.800 vô trÞ gi¸ gÇn 40 tû ®ång, Qu¶ng Ninh 6.000 vô trÞ gi¸ 50 tû ®ång, Qu¶ng TrÞ trªn 3.600 vô trÞ gi¸ 26 tû ®ång, T©y Ninh 4.300 vô trÞ gi¸ 10 tû ®ång, An Giang 4.200 vô víi 26 tû ®ång, Long An 3.100 vô víi 15 tû ®ång. N¨m 1999 lùc l-îng c¶nh s¸t kinh tÕ c¶ n-íc ®· kiÓm tra, ph¸t hiÖn 14.281 vô bu«n lËu, bu«n b¸n hµng cÊm, kinh doanh tr¸i phÐp trèn thuÕ. Hµng ho¸ thu gi÷ trÞ gi¸ 423.406 triÖu ®ång. Trong ®ã cã 5.203 vô bu«n lËu, 3.985 vô bu«n b¸n hµng cÊm, 2.257 vô kinh doanh tr¸i phÐp... hµng ho¸ t¹m thu chê xö lý trÞ gi¸ 83.064 triÖu. 20