Bé khoa häc vµ c«ng nghÖ
Bé n«ng nghiÖp & pTNT
ch−¬ng tr×nh KC - 07
ViÖn Khoa häc thuû lîi
b¸o c¸o tæng kÕt khoa häc kü thuËt §Ò tµi cÊp nhµ n−íc
Nghiªn cøu x©y dùng gi¶i ph¸p n©ng cao
hiÖu qu¶ kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng
nghiÖp, n«ng th«n theo h−íng c.n.h –
h.®.ho¸
m∙ sè KC -07 - 28
c¬ quan chñ tr× ®Ò tµi:
c¬ quan céng t¸c:
viÖn khoa häc thuû lîi
- Tr−êng ®¹i häc giao th«ng
- ViÖn n¨ng l−îng
chñ nhiÖm ®Ò tµi:
PGS. TS hµ l−¬ng thuÇn
Chñ nhiÖm hîp phÇn G.t.n.t: GS.TSKH Nghiªm v¨n DÜnh
Chñ nhiÖm hîp phÇn L.®.n.t: Th.S vò THanh H¶i
6468
20/8/2007
Hµ Néi, th¸ng 6 n¨m 2006
b¶ng chó gi¶i c¸c ch÷ viÕt t¾t, ký hiÖu ch÷ quy −íc,
ký hiÖu dÊu, ®¬n vÞ vµ thuËt ng÷
************************
-
-
§L: ®iÖn lùc
CT§L: C«ng ty ®iÖn lùc
L§TANT: L−íi ®iÖn trung ¸p n«ng th«n
§DK: §−êng d©y t¶i ®iÖn trªn kh«ng
TBA: Tr¹m biÕn ¸p
EVN: Tæng C«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam
TCT§LVN: Tæng C«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam
HTX: Hîp t¸c x·
TCT: Tæng C«ng ty
DSM: Qu¶n lý phÝa nhu cÇu phô t¶i ®iÖn
WB: Ng©n hµng thÕ giíi
ADB: Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸
ASSH: ¸nh s¸ng sinh ho¹t
L§NT: L−íi ®iÖn n«ng th«n
NM§: Nhµ m¸y ®iÖn
§KHNT: §iÖn khÝ hãa n«ng th«n
FAO: Tæ chøc N«ng l−¬ng cña Liªn hîp quèc
PIM: Dù ¸n t−íi cã sù tham gia cña n«ng d©n
IMT: ChuyÓn giao qu¶n lý Thuû n«ng
NIA: Qu¶n lý t−íi quèc tÕ
IA: HiÖp héi t−íi
HQT: HiÖu qu¶ t−íi
HDN: Héi dïng n−íc
NDN: Ng−êi dïng n−íc
HTTN: HÖ thèng thuû n«ng
PRA: §¸nh gi¸ nhanh cã sù tham gia cña ng−êi d©n
GIS: HÖ thèng th«ng tin ®Þa lý
CTTL: C«ng tr×nh thuû lîi
QLKT: Qu¶n lý khai th¸c
TNCS: Thuû n«ng c¬ së
HTX: Hîp t¸c x·
PTNT: Ph¸t triÓn n«ng th«n
DNNN: Doanh nghiÖp nhµ n−íc
HTXDN: Hîp t¸c x· dïng n−íc
QLTN: Qu¶n lý thuû n«ng
QLNN: Qu¶n lý nhµ n−íc
QL: Qu¶n lý
GTNT: Giao th«ng n«ng th«n
CNH – H§H: C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸
GTVT: Giao th«ng vËn t¶i
§BSCL: §ång b»ng s«ng cöu long
ATGT: An toµn giao th«ng
GT§T: Giao th«ng ®« thÞ
§Ò tµi cã sù tham gia chÝnh cña:
* ViÖn Khoa häc Thuû lîi - C¬ quan chñ tr× ®Ò tµi, nghiªn cøu hîp phÇn
HÖ thèng t−íi, gåm c¸c c¸n bé sau:
-
PGS.TS Hµ L−¬ng ThuÇn - Chñ nhiÖm ®Ò tµi.
-
TS Lª Trung Tu©n
-
Th.S Lª Xu©n Quang
-
KS Ph¹m Trung Kiªn
-
Th.S Vò §×nh Xiªm
-
KS Ph¹m §×nh Kiªn
* ViÖn N¨ng l−îng - Nghiªn cøu hîp phÇn L−íi ®iÖn n«ng th«n, gåm c¸c
c¸n bé sau:
-
Th.S Vò Thanh H¶i- Chñ nhiÖm hîp phÇn
-
KS NguyÔn V¨n Phóc
-
KS Lª nh− NghÜa
-
Th.S NguyÔn §øc H¹nh
-
Th.S NguyÔn ThÞ Hoµng Hµ
-
Th.S NguyÔn §×nh Hoµ
-
KS. Hoµng Tïng
-
KS. NguyÔn H¶i §«ng
* Tr−êng §¹i häc Giao th«ng, nghiªn cøu hîp phÇn Giao th«ng n«ng
th«n, gåm c¸c c¸n bé sau:
-
GS.TSKH Nghiªm V¨n DÜnh - Chñ nhiÖm hîp phÇn
-
PGS.TS Ph¹m V¨n Vang
-
Th.S NguyÔn Thanh Ch−¬ng
-
Th.S Lª Minh CÇn
-
Th.S Hoµng V¨n Hµo
Tãm t¾t b¸o c¸o
Nghiªn cøu ®Ò tµi : “Nghiªn cøu x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kÕt cÊu
h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i
ho¸” nh»m môc tiªu “x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, khoa häc c«ng nghÖ vµ m«
h×nh qu¶n lý nh»m n©ng cao n¨ng lùc vµ ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ cña kÕt cÊu h¹
tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng kinh tÕ x· héi theo
h−íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸.”
S¶n phÈm nghiªn cøu cña ®Ò tµi gåm:
1. B¸o c¸o Tæng kÕt khoa häc kü thuËt ®Ò tµi “Nghiªn cøu x©y dùng c¸c gi¶i
ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n
theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸”
2. B¸o c¸o “ HiÖn tr¹ng vÒ qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng
th«n”
3. B¸o c¸o “ C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT n«ng nghiÖp
n«ng th«n theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ – HiÖn ®¹i ho¸”
4. B¸o c¸o “ Gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c sö
dông KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n”
5. B¸o c¸o“ X©y dùng m« h×nh qu¶n lý hÖ thèng t−íi vµ giao th«ng n«ng th«n”
6. C¸c m« h×nh thÝ ®iÓm
-
1 m« h×nh qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n t¹i x· §«ng c¸c, huyÖn §«ng
H−ng, Th¸i b×nh
-
2 m« h×nh qu¶n lý hÖ thèng t−íi t¹i huyÖn Cao phong vµ L−¬ng s¬n tØnh
Hßa b×nh
7. C¸c tµi liÖu h−íng dÉn do Nhµ XuÊt b¶n N«ng nghiÖp in gåm:
-
H−íng dÉn thµnh lËp tæ chøc qu¶n lý thñy n«ng c¬ së.
-
H−íng dÉn qu¶n lý vËn hµnh l−íi ®iÖn h¹ ¸p n«ng th«n
-
H−íng dÉn tæ chøc qu¶n lý b¶o d−ìng söa ch÷a hÖ thèng giao th«ng n«ng
th«n
8. C¸c s¶n phÈm kh¸c:
H−íng dÉn 2 luËn v¨n Cao häc:
-
“ Nghiªn cøu ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng qu¶n lý hÖ thèng t−íi vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i
ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c hÖ thèng t−íi tØnh Hßa b×nh”- Th¹c sÜ NguyÔn
Quang M·i
-
“ Nghiªn cøu ®Ò xuÊt m« h×nh tæ chøc qu¶n lý c¸c hÖ thèng t−íi tØnh B¾c
c¹n.”- Th¹c sÜ Hoµng ThÞ Na
C¸c kÕt qu¶ chÝnh ®−îc tr×nh bÇy trong b¸o c¸o nµy - B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc kü
thuËt cña ®Ò tµi gåm c¸c néi dung sau:
-
HiÖn tr¹ng vÒ qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n (PhÇn 2
trang 18). Tæng quan ®−îc t×nh h×nh thÕ giíi vµ ViÖt nam vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn
quan ®Õn qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n. Nªu ®−îc hiÖn
tr¹ng qu¶n lý vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm trong thùc tÕ hiÖn nay, nh÷ng th¸ch
thøc ®èi víi n©ng cao hiÖu qu¶ cña kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng
th«n.
-
C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng
th«n theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ – HiÖn ®¹i ho¸ (PhÇn 3 trang 53). §©y lµ phÇn
chÝnh yÕu cña kÕt qu¶ nghiªn cøu. Nªu ®−îc vai trß vµ néi dung c¬ chÕ chÝnh s¸ch
cÇn cã ®Ó phôc vô cho qu¶n lý h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n. §Ò xuÊt
m« h×nh qu¶n lý phï hîp, ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña n©ng cao hiÖu qu¶ cña kÕt
cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n trong bèi c¶nh CNH – H§H. §−a ra
®−îc c¸c néi dung tæ chøc, h−íng dÉn qu¶n lý vËn hµnh cho c¸c m« h×nh.
-
Gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c sö dông kÕt cÊu h¹
tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n (PhÇn 4 trang 89). Nªu kh¸i niÖm cña gi¸m
s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c sö dông kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp
n«ng th«n. C¸c chØ tiªu, néi dung gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c cña c¸c
kÕt cÊu h¹ tÇng ®−îc nghiªn cøu
-
2 M« h×nh qu¶n lý thuû lîi t¹i Hoµ b×nh vµ 1 M« h×nh qu¶n lý giao th«ng n«ng
th«n cÊp x· t¹i tØnh Th¸i B×nh còng ®−îc giíi thiÖu trong b¸o c¸o (PhÇn 5 trang
124). Tr×nh tù vµ néi dung x©y dùng m« h×nh vµ kÕt qu¶ x©y dùng m« h×nh ®·
®−îc m« t¶. Ng−êi h−ëng lîi n¾m ®−îc kü n¨ng qu¶n lý tæ chøc vµ qu¶n lý c«ng
tr×nh. C«ng tr×nh ®−îc qu¶n lý tèt vµ b−íc ®Çu n©ng cao ®−îc hiÖu qu¶ vµ tÝnh bÒn
v÷ng cña c«ng tr×nh.
KÕt qu¶ nghiªn cøu mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh vai trß cña qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü
thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n trong bèi c¶nh CNH – H§H n«ng nghiÖp n«ng th«n
hiÖn nay. Sù ph¸t triÓn vµ bÒn v÷ng cña c¸c m« h×nh qu¶n lý phô thuéc vµo m«i
tr−êng chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ cña tõng nghµnh vµ m«i tr−êng chÝnh s¸ch chung.
Môc lôc
Trang
Lêi më ®Çu
1
A. §Æt vÊn ®Ò
1
B. Giíi thiÖu chung ®Ò tµi
2
C. Néi dung nghiªn cøu
3
PhÇn 1: Tæng quan chung vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
7
1.1.
T×nh h×nh nghiªn cøu cña n−íc ngoµi
7
1.2.
T×nh h×nh nghiªn cøu trong n−íc
10
1.3.
Ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn trong nghiªn cøu
15
1.3.1. §èi t−îng nghiªn cøu
15
1.3.2. Ph¹m vi nghiªn cøu
16
1.3.3. TiÕp cËn ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
16
1.3.4. Tæ chøc nghiªn cøu
17
PhÇn 2: HiÖn tr¹ng vÒ qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng
18
kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n.
2.1.
2.2.
2.3.
HiÖn tr¹ng qu¶n lý hÖ thèng t−íi tiªu
18
2.1.1. Tæng quan qu¶n lý Thuû N«ng trªn thÕ giíi
18
2.1.2. Tæng quan vÒ qu¶n lý hÖ thèng t−íi ë ViÖt Nam
22
2.1.3. §¸nh gi¸ chung vÒ hiÖn tr¹ng qu¶n lý hÖ thèng t−íi tiªu
28
HiÖn tr¹ng qu¶n lý l−íi ®iÖn n«ng th«n
29
2.2.1. Tæng quan qu¶n lý l−íi ®iÖn trªn thÕ giíi
29
2.2.2. Ph¸t triÓn vµ qu¶n L§NT ë ViÖt Nam
32
2.2.3. HiÖn tr¹ng qu¶n lý L§NT t¹i khu vùc nghiªn cøu ®iÓn h×nh
38
HiÖn tr¹ng qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n
39
2.3.1. Tæng quan vÒ qu¶n lý GTNT mét sè n−íc trªn thÕ giíi
39
2.3.2. Tæng quan vÒ qu¶n lý GTNT ViÖt Nam
42
2.3.3. Nh÷ng tån t¹i cña qu¶n lý GTNT hiÖn nay
50
PhÇn 3: C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña kÕt cÊu
h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n
53
theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸
3.1.
3.2.
3.3.
C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ hÖ thèng t−íi
53
3.1.1. C¬ së khoa häc cho c¸c gi¶i ph¸p
53
3.1.2. Gi¶i ph¸p chÝnh s¸ch
54
3.1.3. ChuyÓn giao qu¶n lý Thuû N«ng
56
3.1.4. Ph¸t triÓn m« h×nh qu¶n lý Thuû N«ng c¬ së
57
3.1.5. øng dông c«ng nghÖ trong qu¶n lý hÖ thèng t−íi
60
3.1.6. PP tiÕp cËn vµ n©ng cao n¨ng lùc trong trong QL Thuû N«ng
61
C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ l−íi ®iÖn n«ng th«n
64
3.2.1. C¬ së khoa häc cho c¸c gi¶i ph¸p
64
3.2.2. Gi¶i ph¸p vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ m« h×nh qu¶n lý
65
3.2.3. Gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ vµ n©ng cao n¨ng lùc
68
3.2.4. Gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vµ an toµn L§NT
70
C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ hÖ thèng GTNT
72
3.3.1. Gi¶i ph¸p vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch
72
3.3.2. X©y dùng m« h×nh tæ chøc b¶o d−ìng söa ch÷a ®−êng GTNT
77
3.3.3. KiÕn nghÞ m« h×nh tæ chøc qu¶n lý GTNT
80
3.3.4. Gi¶i ph¸p khoa häc kü thuËt trong qu¶n lý hÖ thèng GTNT
84
3.3.5. Gi¶i ph¸p vÒ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý GTNT
87
PhÇn 4: Gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kÕt cÊu h¹ tÇng
89
Kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n
4.1.
Giíi thiÖu chung
89
4.2.
Gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ hÖ thèng t−íi
91
4.2.1. KiÕn nghÞ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸
91
4.2.2. Gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña tæ chøc dïng n−íc
104
Gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ L§NT
105
4.3.1. C¬ së khoa häc cña vÊn ®Ò gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸
105
4.3.2. ChØ tiªu vÒ gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c L§NT
107
4.3.3. Néi dung gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c L§NT
111
Gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hÖ thèng GTNT
115
4.4.1. TÝnh hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng cña GTNT
115
4.3.
4.4.
4.5.
5.1.
5.2.
4.4.2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hÖ thèng GTNT
116
4.4.3. KiÓm tra t×nh tr¹ng kü thuËt cña c«ng tr×nh GTNT
121
KÕt luËn
123
PhÇn 5: X©y dùng c¸c m« h×nh qu¶n lý
124
X©y dùng m« h×nh qu¶n lý hÖ thèng t−íi
124
5.1.1. Lùa chän hÖ thèng t−íi ®Ó x©y dùng m« h×nh
124
5.1.2. Tr×nh tù vµ néi dung x©y dùng m« h×nh
125
5.1.3. KÕt qu¶ x©y dùng m« h×nh
129
5.1.4. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ m« h×nh qu¶n lý
133
X©y dùng m« h×nh qu¶n lý GTNT
135
5.2.1. Lùa chän ®Þa ®iÓm x©y dùng m« h×nh
135
5.2.2. Tr×nh tù vµ néi dung x©y dùng m« h×nh
135
5.2.3. KÕt qu¶ x©y dùng m« h×nh
143
5.2.4. §¸nh gi¸ x©y dùng m« h×nh
144
KÕt luËn
147
tµi liÖu tham kh¶o
149
B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt
§Ò tµi KC - 07 - 28:
Lêi më ®Çu
A. ®Æt vÊn ®Ò
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y víi chÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng vµ b»ng chÝnh s¸ch ph¸t
triÓn kinh tÕ ®óng ®¾n ®· kªu gäi ®−îc sù ®ång t×nh ñng hé cña mäi tÇng líp nh©n d©n
cïng ®ång lßng gãp søc x©y dùng ®Êt n−íc vµ ®· ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ to lín trong
viÖc ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n gãp phÇn ph¸t triÓn kinh
tÕ x· héi vµ n©ng cao chÊt l−îng cuéc sèng cho nh©n d©n vïng n«ng th«n. Nhµ n−íc ta
®· tËp trung x©y dùng ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÐ
quèc d©n, trong ®ã KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n còng ®−îc chó träng ®¸ng kÓ.
Ch−¬ng tr×nh quèc gia N−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n, Ch−¬ng tr×nh 135,
Ch−¬ng tr×nh hç trî cho c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n ®· tËp trung vµo c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng
nh− : Thuû lîi, Giao th«ng, Tr¹m x¸, Tr−êng häc…ngoµi ra c¸c dù ¸n vay vèn cña WB,
ADB còng chñ yÕu tËp trung cho ph¸t triÓn n«ng th«n, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Trong thùc
tÕ hÇu nh− tËp trung x©y dùng nhiÒu h¬n mµ ch−a chó ý ®Õn tæ chøc qu¶n lý, n©ng cao
hiÖu qu¶ vµ tÝnh bÒn v÷ng cña c«ng tr×nh. Ch−a chó ý ®Õn n©ng cao n¨ng lùc cña ®Þa
ph−¬ng ®Ó gióp hä qu¶n lý hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng c«ng tr×nh.
KÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n ®· cã vai trß to lín trong ph¸t
triÓn x· héi, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Tuy vËy nghiªn cøu vÒ thùc tr¹ng sù ph¸t triÓn
vµ qu¶n lý cña kÕt cÊu h¹ tÇng n«ng nghiÖp n«ng th«n còng chØ ra r»ng kÕt cÊu h¹
tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n ®ang phØ ®èi mÆt víi sù xuèng cÊp vµ kÐm
hiÖu qu¶ do tr×nh ®é qu¶n lý yÕu kÐm. Thùc tÕ cho thÊy:
-
Trong thêi gian qua, ®Çu t− cho c«ng t¸c qu¶n lý, n©ng cao hiÖu qu¶ cu¶ KCHTKT
ch−a t−¬ng xøng víi møc ®é ®Çu t−.
-
C¸c c«ng tr×nh KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®−îc gäi lµ “§Þa ph−¬ng qu¶n lý”
chiÕm tû träng lín nh−ng hiÖn nay ch−a cã khung ph¸p lý cho ph¸t triÓn m« h×nh
qu¶n lý ë lÜnh vùc nµy.
-
ThiÕu nh÷ng h−íng dÉn cô thÓ cho ®Þa ph−¬ng, ng−êi h−ëng lîi ®Ó gióp hä tæ chøc
vËn hµnh, b¶o d−ìng c«ng tr×nh. ThiÕu c¸c ph−¬ng tiÖn, h×nh thøc n©ng cao n¨ng
ViÖn Khoa häc Thñy lîi
1
B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt
§Ò tµi KC - 07 - 28:
lùc cho ®Þa ph−¬ng. S¸ch, tµi liÖu nãi vÒ “qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng
th«n” hÇu nh− rÊt Ýt vµ cã thÓ nãi lµ kh«ng cã.
-
MÆc dï mong muèn n©ng cao hiÖu qu¶, bÒn v÷ng cña KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng
th«n nh−ng ®Çu t− nghiªn cøu vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch, vÒ lÜnh vùc qu¶n lý ch−a ®¸p
øng ®−îc víi sù ph¸t triÓn, c¬ chÕ thÞ tr−êng vµ trong bèi c¶nh diÔn ra CNH-H§H
-
Ýt cã nh÷ng nghiªn cøu nµo ®i s©u vµo viÖc ph¸t triÓn c¸c m« h×nh qu¶n lý (tõ h−íng
dÉn thµnh lËp ®Õn néi dung ho¹t ®éng) ®Ó ®¸p øng nhu cÇu x· héi ho¸ vÒ qu¶n lý
KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n. C¸c nghiªn cøu ch−a chó träng tíi ®èi t−îng
h−ëng lîi, ng−êi sö dông KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®Ó ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p
n©ng cao n¨ng lùc nh»m gióp hä cã thÓ qu¶n lý mét c¸ch hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng
KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n.
Trªn c¬ së ®ã ®Ò tµi: “Nghiªn cøu x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶
kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n theo h−íng c«ng nghiÖp
ho¸ hiÖn ®¹i ho¸” víi môc tiªu x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, khoa häc c«ng
nghÖ vµ m« h×nh qu¶n lý nh»m n©ng cao n¨ng lùc vµ ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ cña
kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp n«ng th«n ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng kinh
tÕ x· héi theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸.
B. Giíi thiÖu chung ®Ò tµi
• Tªn ®Ò tµi:
Nghiªn cøu x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña kÕt cÊu h¹ tÇng
kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng th«n theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i
ho¸. M· sè: KC-07-28, Ch−¬ng tr×nh KC-07
• Thêi gian thùc hiÖn: 22 th¸ng. (Tõ th¸ng 01/2004 ®Õn th¸ng 10/2005 )
• CÊp qu¶n lý: Bé Khoa häc c«ng nghÖ
•
Kinh phÝ:
Tæng sè: 1.450 triÖu ®ång.
Trong ®ã, tõ Ng©n s¸ch SNKH: 1450 triÖu ®ång.
• Chñ nhiÖm ®Ò tµi:
-
Hä vµ tªn:
-
Chøc danh khoa häc: Nghiªn cøu viªn chÝnh
-
§Þa chØ c¬ quan:
ViÖn Khoa häc Thñy lîi
Hµ L−¬ng ThuÇn, Häc hµm/häc vÞ:
PGS.TiÕn sü
Ngâ 165, §−êng Chïa Béc, §èng §a, Hµ Néi
2
B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt
§Ò tµi KC - 07 - 28:
• C¬ quan chñ tr× ®Ò tµi
-
Tªn tæ chøc KH&CN: ViÖn Khoa häc Thuû lîi
-
§iÖn tho¹i:
04 8522086 , E-mail
-
§Þa chØ:
171 T©y S¬n - §èng §a - Hµ Néi.
[email protected]
• Môc tiªu cña ®Ò tµi:
X©y dùng c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ m« h×nh qu¶n lý
nh»m n©ng cao n¨ng lùc vµ ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ cña KÕt CÊu H¹ TÇng Kü
ThuËt (KCHTKT) n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng kinh
tÕ – x· héi theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸.
C. Néi dung nghiªn cøu
C¨n cø vµo môc tiªu, ®Ò tµi cã c¸c néi dung nghiªn cøu sau ®©y :
• Nghiªn cøu tæng quan
-
Tæng quan vÒ ph¸t triÓn vµ qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n
-
Tæng quan thÕ giíi vÒ ph¸t triÓn vµ qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp vµ n«ng
th«n.
•
Nghiªn cøu ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng
-
HiÖn tr¹ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch, m« h×nh Tæ chøc qu¶n lý
-
Nghiªn cøu hiÖn tr¹ng øng dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ vµ KHCN.
-
Nghiªn cøu thùc tr¹ng cña c«ng t¸c gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ hiÖn nay.
-
§¸nh gi¸ x¸c ®Þnh nhu cÇu phôc vô cho ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ cña kÕt
cÊu h¹ tÇng kü thuËt.
• Nghiªn cøu c¬ chÕ chÝnh s¸ch, m« h×nh Tæ chøc qu¶n lý
-
Nghiªn cøu kiÕn nghÞ c¬ chÕ chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn qu¶n lý KCHT KT
n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng.
• Nghiªn cøu m« h×nh tæ chøc qu¶n lý KCHT KT n«ng nghiÖp, n«ng th«n.
-
C¸c lo¹i h×nh tæ chøc ( thiÕt lËp c¸c môc tiªu, nguyªn t¾c, ®iÒu kiÖn cho
x©y dùng m« h×nh qu¶n lý, quy m«, c¬ cÊu tæ chøc …
-
Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ tµi chÝnh cña c¸c m« h×nh tæ chøc qu¶n lý
-
Nghiªn cøu néi dung n©ng cao n¨ng lùc trong qu¶n lý h¹ tÇng kü thuËt
n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n.
ViÖn Khoa häc Thñy lîi
3
§Ò tµi KC - 07 - 28:
•
•
B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt
Nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ vµ KHCN phôc vô n©ng cao n¨ng lùc vµ
ph¸t huy hiÖu qu¶ cña KCHT KT n«ng nghiÖp, n«ng th«n.
-
Nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông, hiÖu qu¶ kinh tÕ,
hiÖu qu¶ x· héi
-
Nghiªn cøu tµi chÝnh trong qu¶n lý
-
Nghiªn cøu quy tr×nh c«ng nghÖ qu¶n lý vËn hµnh
Nghiªn cøu c¸c chØ tiªu, ph−¬ng ph¸p gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña
KCHT KT n«ng nghiÖp, n«ng th«n
-
Nghiªn cøu x¸c ®Þnh nh÷ng th«ng sè ®Ó gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶
-
Nghiªn cøu quy tr×nh ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸
• øng dông kÕt qu¶ nghiªn cøu, x©y dùng m« h×nh qu¶n lý c¬ së
-
§¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng qu¶n lý vµ hiÖu qu¶ c«ng tr×nh tr−íc khi x©y dùng dù
¸n.
-
¸p dông c¸c gi¶i ph¸p KHCN hiÖn cã vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Ó n©ng cao
hiÖu qu¶ KCHTKT cña m« h×nh
-
§¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña m« h×nh, tæng kÕt rót kinh nghiÖm.
D. S¶n phÈm cña ®Ò tµi theo hîp ®ång
• Danh môc s¶n phÈm
* S¶n phÈm 1: B¸o c¸o “ HiÖn tr¹ng vÒ qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng
nghiÖp, n«ng th«n”
* S¶n phÈm 2: B¸o c¸o “ C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT n«ng
nghiÖp n«ng th«n theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ – HiÖn ®¹i ho¸”
* S¶n phÈm 3: B¸o c¸o “ Gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶
khai th¸c sö dông KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n “
* S¶n phÈm 4: C¸c m« h×nh qu¶n lý:
-
2 M« h×nh qu¶n lý thuû lîi t¹i Hoµ b×nh
-
1 M« h×nh qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n t¹i tØnh Th¸i B×nh
* S¶n phÈm 5: §µo t¹o sau ®¹i häc; C¸c bµi b¸o
• Yªu cÇu khoa häc ®èi víi s¶n phÈm t¹o ra (d¹ng kÕt qu¶ II, III)
* B¸o c¸o “ HiÖn tr¹ng vÒ qu¶n lý kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt n«ng nghiÖp, n«ng
th«n”
Yªu cÇu khoa häc
ViÖn Khoa häc Thñy lîi
4
§Ò tµi KC - 07 - 28:
*
B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt
-
Tæng quan ®−îc t×nh h×nh thÕ giíi vµ ViÖt nam vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn
quan ®Õn qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n
-
Nªu ®−îc hiÖn tr¹ng vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm trong thùc tÕ hiÖn nay,
nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT n«ng nghiÖp,
n«ng th«n
-
Minh ho¹ b»ng c¸c chØ sè, biÓu ®å biÓu thÞ hiÖn tr¹ng vµ nhu cÇu qu¶n lý
KCHTKT
-
Nªu ®−îc hiÖn tr¹ng vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm trong thùc tÕ, nh÷ng
th¸ch thøc ®èi víi n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng
th«n
B¸o c¸o “ C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng
th«n theo h−íng C«ng nghiÖp ho¸ – HiÖn ®¹i ho¸”
Yªu cÇu khoa häc
-
C¬ chÕ chÝnh s¸ch, m« h×nh qu¶n lý phï hîp víi xu thÕ cña thÕ giíi vµ chñ
tr−¬ng cña nhµ n−íc vµ ®¸p øng CNH – H§H.
-
§−a ra ®−îc c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ m« h×nh qu¶n
lý nh»m n©ng cao n¨ng lùc vµ ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ cña HÖ thèng giao
th«ng n«ng th«n
-
§Ò xuÊt ®−îc c¸c néi dung ®Ó tæ chøc, h−íng dÉn qu¶n lý vËn hµnh nh»m
n©ng cao hiÖu qu¶ KCHTKT(dÔ phæ biÕn , ®¸p øng yªu cÇu cña thùc tÕ )
* B¸o c¸o “ Gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c sö
dông KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n “
Yªu cÇu khoa häc
-
Nªu ®−îc hiÖn tr¹ng t×nh h×nh gi¸m s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c sö
dông KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n
-
Nªu ®−îc c¬ së lý luËn, sù cÇn thiÕt cña giam s¸t ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai
th¸c sö dông KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n
*
-
Nªu ®−îc c¸c chi tiªu, ph−¬ng ph¸p tr×nh tù gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸
-
§Ò xuÊt ®−îc néi dung h−íng dÉn gi¸m s¸t ®¸nh gi¸
C¸c m« h×nh qu¶n lý: 2 M« h×nh qu¶n lý thuû lîi t¹i Hoµ b×nh; 1 M« h×nh
qu¶n lý giao th«ng n«ng th«n cÊp x· t¹i tØnh Th¸i B×nh
Yªu cÇu khoa häc
ViÖn Khoa häc Thñy lîi
5
§Ò tµi KC - 07 - 28:
B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt
-
Ng−êi h−ëng lîi tham gia qu¶n lý c«ng tr×nh.
-
Cã ®iÒu lÖ vµ quy chÕ ho¹t ®éng.
-
Ng−êi h−ëng lîi n¾m ®−îc kü n¨ng qu¶n lý tæ chøc vµ qu¶n lý c«ng tr×nh
-
Tµi chÝnh ®¸p øng ®−îc yªu cÇu qu¶n lý.
-
C«ng tr×nh ®−îc qu¶n lý tèt
-
N©ng cao ®−îc hiÖu qu¶ vµ tÝnh bÒn v÷ng cña c«ng tr×nh
-
Cã kh¶ n¨ng triÓn khai diÖn réng
ViÖn Khoa häc Thñy lîi
6
§Ò tµi KC - 07 - 28:
B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt
PhÇn 1
Tæng quan chung vµ
ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
1.1 t×nh h×nh nghiªn cøu cña n−íc ngoµi
KÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt (KCHTKT) n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®ãng vai trß rÊt lín
trong ph¸t triÓn x· héi, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ®Æc biÖt ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn.
Trong thêi gian tõ 19÷23/5/1997 “Héi th¶o quèc tÕ vÒ H¹ tÇng c¬ së n«ng th«n –
International Workshop on Rural Infrastructure” ®−îc tæ chøc ë trô së Ng©n hµng
ThÕ giíi t¹i Washington D.C. T¹i héi th¶o nµy KCHTKT ®−îc ®Ò cËp ®Õn bao
gåm: Giao th«ng n«ng th«n, ®iÖn n«ng th«n, n−íc sinh ho¹t vµ hÖ thèng t−íi.
Còng t¹i ®©y, c¸c nhµ qu¶n lý khoa häc còng ®· ®−a ra nhiÒu gi¶i ph¸p x©y dùng,
qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n. “Phi tËp trung ho¸” lµ ph−¬ng ph¸p
tiÕp cËn ®−îc khuyÕn c¸o h−íng tíi ph¸t triÓn vµ qu¶n lý n©ng cao hiÖu qu¶
KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n.
VÒ lÜnh vùc thuû lîi, ngay tõ gi÷a nh÷ng n¨m 1980, c¸c n−íc trong khu vùc Ch©u
¸ Th¸i B×nh D−¬ng ®· nhËn ra r»ng: trong lÜnh vùc t−íi tiªu, hiÖu qu¶ vµ tÝnh bÒn
v÷ng c«ng tr×nh rÊt thÊp. Trong bèi c¶nh ®ã ®· ra ®êi ViÖn Qu¶n lý t−íi quèc tÕ (
IIMI ) cã trô së t¹i Srilanka vµo n¨m 1984. IIMI ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu c¬ së lý
luËn vÒ qu¶n lý hÖ thèng t−íi, c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña hÖ thèng t−íi.
Nghiªn cøu cña IIMI chØ ra r»ng cÇn chuyÓn giao tõng phÇn tr¸ch nhiÖm qu¶n lý
hÖ thèng t−íi cho n«ng d©n vµ n©ng cao vai trß tham gia cña ng−êi d©n. Gi÷a
nh÷ng n¨m 1990 th× “M¹ng l−íi n«ng d©n tham gia qu¶n lý t−íi” ra ®êi gäi t¾t lµ
INPIM. Riªng vÒ HiÖu qu¶ t−íi ®· cã tíi 5 héi nghÞ héi th¶o quèc tÕ bµn vÒ chñ ®Ò
nµy.
Ng©n hµng thÕ giíi (WB) ®¸nh gi¸: “trong hai thËp kû qua, c¸c n−íc ®ang ph¸t
triÓn mÊt ®i kho¶ng 45 tû USD c¬ së vËt chÊt h¹ tÇng mµ lÏ ra hoµn toµn cã thÓ
ViÖn Khoa häc Thñy lîi
7
§Ò tµi KC - 07 - 28:
B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt
gi÷ l¹i ®−îc nÕu chi kho¶ng 12 tû USD b¶o d−ìng” “B¸n ®−êng cho d©n” – B¸o Lao
§éng sè 252/2003 ra ngµy 9/9/2003.
Nh− vËy, thùc chÊt lµ c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn ®· kh«ng chó ý nhiÒu tíi c«ng t¸c
qu¶n lý, thiÕu (hoÆc kh«ng dµnh tiÒn) chi cho c«ng t¸c vËn hµnh b¶o d−ìng.
§èi víi N¨ng l−îng cho n«ng th«n – cã tÝnh ®Æc thï so víi hÖ thèng thuû lîi, n−íc
sinh ho¹t n«ng th«n vµ giao th«ng n«ng th«n. ViÖc ph¸t triÓn m¹ng l−íi ®−îc chó
ý nhiÒu h¬n víi sù tham gia cña lÜnh vùc t− nh©n vµ c¸c nguån n¨ng l−îng kh¸c,
chó ý vÒ an toµn ®iÖn nhiÒu h¬n. Nghiªn cøu cña Ng©n hµng thÕ giíi (2000) ®−a ra
nh÷ng h−íng chÝnh s¸ch khuyÕn c¸o lµ t¹o ra sù c¹nh tranh gi÷a c¸c nhµ cung cÊp
n¨ng l−îng vÒ mÆt chÊt l−îng còng nh− gi¸ c¶.
Nghiªn cøu vÒ lÜnh vùc ph¸t triÓn vµ qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n
ph¶i kÓ ®Õn Ng©n hµng thÕ giíi (WB) vµ Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ (ADB).
Trong b¸o c¸o “Rural Infrastructure in Africa – Policy Direction” ®· tËp trung
nghiªn cøu N−íc s¹ch vÖ sinh n«ng th«n, Giao th«ng n«ng th«n, §iÖn n«ng th«n,
Th«ng tin liªn l¹c. §Ó ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña KCHTKT n«ng nghiÖp,
n«ng th«n, kÕt qu¶ nghiªn cøu ®· chØ ra chiÕn l−îc ho¹t ®éng víi 4 néi dung sau:
-
ThiÕt lËp chÝnh s¸ch vµ c«ng cô ®iÒu hµnh;
-
§éng viªn Tµi chÝnh cho ®Çu t− víi sù t¸c ®éng lín nhÊt;
-
X©y dùng ThÓ chÕ vµ n©ng cao n¨ng lùc;
-
Nh÷ng dù ¸n thö nghiÖm.
N¨m 2000, Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ còng ®Çu t− mét dù ¸n gi¸ trÞ
600.000USD ®Ó thuª mét nhãm chuyªn gia quèc tÕ nghiªn cøu x¸c ®Þnh vµ
khuyÕn c¸o thùc thi nh÷ng ho¹t ®éng tèt nhÊt vµ tr×nh tù c¸c b−íc ho¹t ®éng nh»m
ph¸t triÓn vµ qu¶n lý KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n ë c¸c n−íc ®ang ph¸t
triÓn.
N¨m 2000, AusAID, the World Bank Water and Sanitation Program – East Asia
and Pacific (WSP-EAP) vµ chÝnh phñ Philippin ®· tµi trî cho mét ch−¬ng tr×nh
nghiªn cøu t¹i Philippin vÒ N−íc s¹ch vµ vÖ sinh. Môc tiªu cña nghiªn cøu nµy lµ
®−a ra mét b¸o c¸o ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng qu¶n lý vËn hµnh, b¶o d−ìng, c¸c
ViÖn Khoa häc Thñy lîi
8
§Ò tµi KC - 07 - 28:
B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt
chÝnh s¸ch cã liªn quan vÒ cÊp n−íc n«ng th«n. Nghiªn cøu ®· tËp trung vµo
nh÷ng néi dung sau:
-
T×nh h×nh ph¸t triÓn lÜnh vùc cÊp n−íc n«ng th«n.
-
C¸c tæ chøc qu¶n lý.
-
C¸c yÕu tè b¶o ®¶m bÒn v÷ng vµ hiÖu qu¶.
-
KhuyÕn c¸o cho ChÝnh phñ.
Nghiªn cøu vÒ qu¶n lý , tiÕn sü Mark Svenden ®· chØ ra r»ng: “ Kh«ng cã mét bé
phËn nµo cña c«ng tr×nh h¹ tÇng ®¶m b¶o chøc n¨ng lµm viÖc qu¸ 1 n¨m trõ khi
nã ®−îc mét tæ chøc vËn hµnh, duy tu b¶o d−ìng vµ n©ng cÊp nã.”(Héi th¶o” ®èi
tho¹i vÒ qu¶n lý t−íi “- 1995)
Bµi häc kinh nghiÖm vµ nh÷ng tån t¹i hoÆc thÊt b¹i trong ph¸t triÓn qu¶n lý
KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®· ®−îc chØ ra trong c¸c nghiªn cøu cña Ng©n
hµng thÕ giíi lµ:
-
ChÝnh s¸ch kh«ng thÝch hîp; ®· bá qua ph¸t triÓn ThÓ chÕ tæ chøc
-
ThiÕu sù cam kÕt cña ChÝnh phñ;
-
ThiÕu c«ng nghÖ thÝch hîp;
-
Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ céng t¸c nhiÒu bªn; thiÕu sù céng t¸c cña ng−êi h−ëng
lîi;
Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu, c¸c tæ chøc quèc tÕ còng nh− mét sè quèc gia ®· biªn so¹n
c¸c tµi liÖu h−íng dÉn vÒ thµnh lËp Tæ chøc qu¶n lý cÊp c¬ së, h−íng dÉn ng−êi sö
dông c¸c qu¶n lý duy tu, b¶o d−ìng c«ng tr×nh. ChiÕn l−îc n©ng cao n¨ng lùc cña
®Þa ph−¬ng trong ®ã cã ng−êi h−ëng lîi ®−îc c¸c n−íc hÕt søc chó träng vµ coi lµ
c¬ së ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ vµ tÝnh bÒn v÷ng cña c«ng tr×nh.
Tõ nghiªn cøu cña thÕ giíi rót ra nh÷ng kÕt luËn sau:
* Tõ thËp kû 80 thÕ giíi ®· chó träng ®Õn qu¶n lý, n©ng cao hiÖu qu¶ cña
KCHTKT n«ng nghiÖp n«ng th«n vµ ®· ®Çu t− nghiªn cøu lÜnh vùc nµy.
* Trong nhiÒu lo¹i h×nh c¬ së h¹ tÇng nh−ng c¸c nghiªn cøu tËp trung chñ yÕu
vµo: hÖ thèng t−íi, N−íc sinh ho¹t vµ VÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n, Giao
ViÖn Khoa häc Thñy lîi
9
§Ò tµi KC - 07 - 28:
B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt
th«ng n«ng th«n, §iÖn n«ng th«n vµ Th«ng tin liªn l¹c.
* KÕt qu¶ nghiªn cøu còng chØ ra r»ng sù ph¸t triÓn cña KCHTKT n«ng nghiÖp,
n«ng th«n ®ang ph¶i ®èi mÆt víi sù xuèng cÊp vµ kÐm hiÖu qu¶ do tr×nh ®é
qu¶n lý yÕu kÐm.T×nh tr¹ng nµy xÈy ra phæ biÒn ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn
* Nh÷ng nghiªn cøu trªn ph¶n ¸nh t×nh h×nh chung cña thÕ giíi vµ khu vùc nhiÒu
h¬n lµ cho tõng n−íc cô thÓ.
* C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu ®−a ra nh÷ng ®Þnh h−íng sau:
-
ChuyÓn giao quyÒn lùc vµ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cho ®Þa ph−¬ng;
-
X©y dùng khung thÓ chÕ vµ luËt ph¸p, tµi chÝnh;
-
Qu¸ tr×nh c¶i c¸ch ThÓ chÕ, n©ng cao n¨ng lùc phôc vô cho c¶i c¸ch ThÓ
chÕ.
-
C¸c gi¶i ph¸p KHCN nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ vµ tÝnh bÒn v÷ng cña
KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n.
Mét sè n−íc trong khu vùc ®· tËp trung nghiªn cøu ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶
KCHTKT n«ng th«n . Ph¸t triÓn m¹nh vÒ lÜnh vùc nµy lµ c¸c n−íc Ch©u ¸ Th¸i
B×nh D−¬ng nh−: Trung quèc, In®«nªxia, Malaixia, Th¸i Lan, Ên §é,
1.2 t×nh h×nh nghiªn cøu trong n−íc
Trong h¬n mét thËp kû qua b»ng nhiÒu nguån vèn kh¸c nhau, Nhµ n−íc ta ®· tËp trung
x©y dùng ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÐ quèc d©n,
trong ®ã KCHTKT n«ng nghiÖp, n«ng th«n còng ®−îc chó träng ®¸ng kÓ. Ch−¬ng tr×nh
quèc gia N−íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n, Ch−¬ng tr×nh 135, Ch−¬ng tr×nh hç
trî cho c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n ®· tËp trung vµo c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng nh− : Thuû lîi,
Giao th«ng, Tr¹m x¸, Tr−êng häc…ngoµi ra c¸c dù ¸n vay vèn cña WB, ADB còng chñ
yÕu tËp trung cho ph¸t triÓn n«ng th«n, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Trong thùc tÕ hÇu nh− tËp
trung x©y dùng nhiÒu h¬n mµ ch−a chó ý ®Õn tæ chøc qu¶n lý, n©ng cao hiÖu qu¶ vµ
tÝnh bÒn v÷ng cña c«ng tr×nh. Ch−a chó ý ®Õn n©ng cao n¨ng lùc cña ®Þa ph−¬ng ®Ó gióp
hä qu¶n lý hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng c«ng tr×nh.
VÒ ®iÖn: §Õn cuèi n¨m 2000, 96,4% sè huyÖn cã l−íi ®iÖn quèc gia, 81,9% sè x· ®· cã
®iÖn, vµ s« hé n«ng d©n ®−îc dïng ®iÖn ®¹t 73,5%. ViÖc më réng l−íi ®iÖn quèc giao
ViÖn Khoa häc Thñy lîi
10
§Ò tµi KC - 07 - 28:
B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc vµ kü thuËt
®Õn c¸c vïng thuéc ®ång b»ng S«ng Hång, vïng §«ng Nam bé vµ ®ång b»ng s«ng Cöu
Long t−¬ng ®èi thuËn lîi. Do ®ã hÇu hÕt c¸c ®Þa ph−¬ng ë nh÷ng khu vùc nµy ®· ®−îc sö
dông ®iÖn l−íi quèc gia (chiÕm 90-100% tæng sè x·). Trong khi ®ã, ®iÖn l−íi míi chØ ®Õn
®−îc kho¶ng trªn 1/2 tæng sè x· ë vïng nói phÝa B¾c. §©y còng chÝnh lµ vïng nghÌo
nhÊt t¹i ViÖt nam. T©y Nguyªn chiÕm vÞ trÝ thø hai trong c¸c vïng nghÌo nhÊt t¹i ViÖt
Nam còng ®−îc xÕp thø hai vÒ sè x· ch−a cã ®iÖn. ViÖc huy ®éng vèn ®Çu t− ®Ó ph¸t
triÓn c¬ së h¹ tÇng vÒ diÖn cho c¸c x· n«ng th«n hiÖn nay ®−îc thùc hiÖn theo ph−¬ng
ch©m “Nhµ n−íc vµ nh©n d©n cïng lµm”. Nhµ n−íc ®Çu t− ®−êng d©y ®iÖn cao thÕ, m¸y
biÕn ¸p trung thÕ vµ c«ng t¬ tæng. Tõ sau c«ng t¬ tæng, c¸c x· tæ chøc qu¶n lý vµ b¸n ®iÖn
tíi hé n«ng d©n theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, ®ã lµ:
-
Ban ®iÖn x·: §©y lµ m« h×nh phæ biÕn nhÊt hiÖn nay, tÝnh ®Õn n¨m 2000 cã
kho¶ng 57,6% sè x· ®· nèi l−íi ®iÖn tõ l−íi ®iÖn quèc gia theo ph−¬ng ph¸p
nµy;
-
Tæng C«ng ty ®iÖn lùc chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc b¸n lÎ ®iÖn (cã 19,8% sè x·
thùc hiÖn);
-
Hîp t¸c x· tiªu thô ®iÖn n¨ng (chiÕm 12,1% tæng sè x·);
-
ThÇu t− nh©n (cã kho¶ng 4,2% sè x· thùc hiÖn);
-
C«ng ty ®iÖn n−íc n«ng th«n tØnh (cã 2,9% sè x· thùc hiÖn);
-
C«ng ty t− nh©n hoÆc nhµ n−íc (cã 1,8% sè x· thùc hiÖn).
Sau c«ng t¬ tæng h¹ ¸p, m¹ng l−íi ®iÖn n«ng th«n ®−îc x©y dùng b»ng nhiÒu nguån vèn
kh¸c nhau, møc ®é ®Çu t− kh¸c nhau, chÊt l−îng kü thuËt còng kh¸c nhau . Do vËy tr×nh
®é qu¶n lý, sù an toµn ®iÖn còng kh¸c nhau. Theo b¸o c¸o nghiªn cøu vÒ ph¸t triÓn ®iÖn ë
ViÖt nam (do WB tµi trî) th× phÇn lín trong sè 6500 x· cã m¹ng l−íi ®iÖn n«ng th«n
®ang tån t¹i mét vÊn ®Ò hÕt søc nghiªm träng lµ c¸c hÖ thèng ®iÖn kh«ng ®−îc söa ch÷a
b¶o d−ìng – mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh lµ kh«ng ®ñ kinh phÝ cho kh«i phôc,
söa ch÷a, b¶o d−ìng. ViÖc tæn thÊt ®iÖn n¨ng lµ do hÖ thèng ph©n phèi ®iÖn kh«ng ®−îc
duy tu b¶o d−ìng, vËn hµnh kh«ng hiÖu qu¶. B¸o c¸o còng khuyÕn c¸o r»ng: “Th¸ch thøc
chÝnh lµ ph¶i t¹o ra mét m« h×nh qu¶n lý thÝch hîp víi sù tham gia lín h¬n cña ng−êi d©n
®Þa ph−¬ng”.
ViÖn Khoa häc Thñy lîi
11
.PDF 
183 
37 
144 
