bé thñy s¶n
viÖn ncnttsiii
bé thñy s¶n
viÖn ncnttsiii
BỘ THỦY SẢN
VIỆN NCNTTS III
BỘ THỦY SẢN
ViÖn Nghiªn cøu nu«i trång thñy s¶n III
33 §Æng tÊt, Nha Trang, Khánh Hòa
B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc c«ng nghÖ ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc:
Nghiªn cøu c«ng nghÖ vµ x©y dùng m« h×nh
nu«i th©m canh èc h−¬ng xuÊt khÈu
M∙ sè KC.06.27.NN
thuéc Ch−¬ng tr×nh KH&CN träng ®iÓm cÊp Nhµ n−íc giai ®o¹n
2001-2005 "øng dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt c¸c s¶n
phÈm xuÊt khÈu vµ s¶n phÈm chñ lùc", M· sè KC.06
Chñ nhiÖm §Ò tµi: TS. NguyÔn Thị Xu©n Thu
C¬ quan chñ tr× ®Ò tµi: ViÖn Nghiªn cøu nu«i trång thñy s¶n III
6491
27/8/2007
Nha Trang, 5-2006
BỘ THỦY SẢN
ViÖn nghiªn cøu nu«i trång thñy s¶n iii
33 ĐẶNG TẤT, NHA TRANG, KHÁNH HÒA
B¸o c¸o tæng kÕt khoa häc & kü thuËt ®Ò tµi
Nghiªn cøu c«ng nghÖ vµ x©y dùng m« h×nh nu«i
th©m canh èc h−¬ng xuÊt khÈu
MÃ SỐ: KC.06.27NN
Chủ nhiệm đề tài: ts. NguyÔn ThÞ Xu©n Thu
Nha Trang, th¸ng 5/2006
DANH S¸CH t¸c gi¶
Cña ®Ò tµi kh&cn cÊp nhµ n−íc
(Danh s¸ch nh÷ng c¸ nh©n ®· ®ãng gãp s¸ng t¹o chñ yÕu cho ®Ì tµi
®−îc s¾p xÕp theo thø tù ®∙ tháa thuËn)
1. Tªn ®Ò tµi: Nghiªn cøu c«ng nghÖ vµ x©y dùng m« h×nh nu«i th©m canh èc
h−¬ng xuÊt khÈu
M· sè: KC.06.27NN
2. Thuéc ch−¬ng tr×nh: ¦ng dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt c¸c s¶n
phÈm xuÊt khÈu vµ s¶n phÈm chñ lùc. M· sè : KC.06
3. Thêi gian thùc hiÖn: 1/2004-12/2005
4. C¬ quan chñ tr×: ViÖn Nghiªn cøu Nu«i trång thñy s¶n III
5. Bé chñ qu¶n: Bé Thñy s¶n
6. Danh s¸ch t¸c gi¶
TT
Häc hµm, häc vi, hä vµ tªn
1
TS. NguyÔn ThÞ Xu©n Thu
2
KS. Hßang V¨n DuËt
3
KS. NguyÔn V¨n Hµ
4
KS. TrÇn V¨n Thu
5
KS. Phan Th−¬ng HuyÒn
6
KS. Phan §¨ng Hïng
7
KS. Lª ThÞ Ngäc Hßa
8
ThS. Th¸i Ngäc ChiÕn
9
KS. NguyÔn §øc §¹m
10
KS. Lª V¨n YÕn
11
KTV. NguyÔn C«ng V¨n
12
ThS. Mai Duy Minh
Ch÷ ký
Thñ tr−ëng c¬ quanchñ tr× ®Ò tµi
MôC LôC
Toùm taét
Môû ñaàu
1
Chöông 1: Toång quan
2
1.1.
Moät soá ñaëc ñieåm sinh hoïc cuûa oác höông
1.1.1. Heä thoáng phaân loïai
1.1.2. Ñaëc ñieåm hình thaùi
1.1.3. Ñaëc ñieåm sinh saûn vaø voøng ñôøi cuûa oác höông
1.1.4. Ñaëc ñieåm dinh döôõng, sinh tröôûng cuûa oác höông
1.1.5. Söï thích nghi vôùi ñieàu kieän sinh thaùi cuûa oác höông
1.2.
Tình hình nghieân cöùu vaø phaùt trieån nuoâi oác höông thöông phaåm
2
2
2
4
4
5
1.2.1. Treân theá giôùi
5
1.2.2. ÔÛ Vieät Nam
12
Chöông II. Phöông phaùp nghieân cöùu
12
2.1 Ñòa ñieåm nghieân cöùu
12
2.2. Phöông phaùp nghieân cöùu caùc chæ tieâu kyõ thuaät nuoâi oác höông thaâm canh
18
2.3. Thieát keá caùc heä thoáng nuoâi oác höông thaâm canh
30
2.4. Kyõ thuaät nuoâi oác höông thaâm canh trong caùc moâ hình nuoâi
2.5. Phöông phaùp nghieân cöùu taùc ñoäng cuûa moâi tröôøng ñeán heä thoáng nuoâi thaâm canh
2.6. Caùc coâng thöùc tính
2.7. Phöông phaùp xöû lyù soá lieäu.
Chöông III. Keát quaû nghieân cöùu vaø thaûo luaän
3.1. Nghieân cöùu xaùc ñònh xaùc chæ tieâu kyõ thuaät nuoâi oác höông thaâm canh
3.1.1. Maät ñoä nuoâi
31
35
36
37
37
46
3.1.2. Nghieân cöùu caùc chæ tieâu veà dinh döôõng thöùc aên
50
3.1.3. Moät soá beänh thöôøng gaëp trong nuoâi oác höông thaâm canh vaø bieän phaùp phoøng beänh
57
3.2. Xaây döïng moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh
57
3.2.1. Moâ hình nuoâi thaâm canh trong ñaêng loàng
67
3.2.2. Moâ hình nuoâi thaâm canh trong ao
3.2.3. Moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh trong beå xi maêng
3.2.4. So saùnh hieäu quaû caùc moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh trong ñaêng, ao vaø beå XM
3.3. Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh
3.3.1. Taùc ñoäng cuûa heä thoáng nuoâi ñoái vôùi moâi tröôøng xung quanh
3.3.2. Taùc ñoäng cuûa moâi tröôøng ñeán heä thoáng nuoâi oác höông thaâm canh
3.4. Xaây döïng qui trình nuoâi oác höông thaâm canh
74
80
81
81
87
95
3.5. Ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh
110
3.5.1. Hieäu quaû kinh teá
110
3.5.2. Hieäu quaû xaõ hoäi
112
3.5.3. Hieäu quaû veà moâi tröôøng
113
3.6. Caùc thoâng tin veà thò tröôøng vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp phaùt trieån ñaàu ra cho saûn phaåm
114
oác höông
114
3.6.1. Caùc thoâng tin veà thò tröôøng oác höông
3.6.2. Caùc keânh tieáp caän thò tröôûng cho saûn phaåm oác höông
3.6.3. Löu giöõ, baûo quaûn vaø vaän chuyeån
3.6.3. Nhöõng nhaän ñònh veà thò tröôøng oác höông trong nhöõng naêm tôùi vaø caùc giaûi phaùp phaùt
trieån thò tröôøng oác höông
3.7. Toång quaùt hoùa vaø ñaùnh giaù keát quaû thu ñöôïc
Keát luaän vaø ñeà xuaát yù kieán
Lôøi caûm ôn
Taøi lieäu tham khaûo
116
117
120
122
124
128
129
DANH MUÏC BAÛNG
Baûng 1.1. Keát quaû ñieàu tra tình hình phaùt trieån nuoâi oác höông ôû caùc tænh Mieàn Trung
8
Baûng 2.1. Kích côõ oác thí nghieäm vaø maät ñoä thaû ôû caùc giai ñoïan
14
Baûng 2.2. Thaønh phaàn nguyeân lieäu vaø coâng thöùc phoái cheá thöùc aên cho oác höông
15
Baûng 3.1. Taêng tröôûng veà troïng löôïng vaø tæ leä soáng cuûa oác sau 40 ngaøy nuoâi trong ñaêng ôû 37
caùc maät ñoä khaùc nhau
Baûng 3.2. Taêng tröôûng veà khoái löôïng vaø tæ leä soáng cuûa oác sau 130 ngaøy nuoâi ôû 4 maät ñoä
38
Baûng 3.3. Thôøi gian nuoâi, taêng tröôûng, tæ leä soáng vaø heä soá tieâu toán thöùc aên cuûa oác nuoâi
39
baèng hình thöùc luaân chuyeån ao taïi Xuaân Töï
Baûng 3.4. Thôøi gian nuoâi, taêng tröôûng, tæ leä soáng vaø heä soá tieâu toán thöùc aên cuûa oác nuoâi
41
theo moâ hình ít thay nöôùc taïi Ñoàng Boø
Baûng 3.5. Tæ leä soáng vaø taêng tröôûng cuûa oác nuoâi trong beå composite ôû caùc maät ñoä khaùc
42
nhau söû duïng heä thoáng nöôùc chaûy tuaàn hoøan
Baûng 3.6. Troïng löôïng vaø tæ leä soáng cuûa oác höông sau 8 thaùng nuoâi trong beå xi maêng ôû 3
43
maät ñoä khaùc nhau
Baûng 3.7. Taêng tröôûng vaø tæ leä soáng cuûa oác nuoâi trong beå xi maêng vaø trong loàng nuoâi ôû
44
beå composite.
Baûng 3.8. Taêng tröôûng, tyû leä soáng cuûa oác sau 3 thaùng nuoâi baèng 4 loïai thöùc aên
46
Baûng 3.9. Taêng tröôûng veà kích thöôùc vaø troïng löôïng, tyû leä soáng cuûa oác khi söû duïng caùc
47
loïai thöùc aên töôi, thöùc aên cheá bieán vaø thöùc aên töôi keát hôïp cheá bieán.
Baûng 3.10. Taêng tröôûng, tæ leä soáng vaø heä soá thöùc aên cuûa oác nuoâi trong ao vôùi caùc loïai
48
thöùc aên khaùc nhau
Baûng 3.11. Keát quaû nuoâi caáy vi sinh töø caùc maãu oác, neàn ñaùy vaø moâi tröôøng nöôùc.
51
Baûng 3.12. Maät ñoä vi khuaån (CFU/ml) trong quaù trình caûm nhieãm ôû caùc loâ treân oác höông
51
Baûng 3.13. Keát quaû kieåm tra maãu tieâu baûn töôi
54
Baûng 3.14. Keát quaû nuoâi caáy vi sinh treân maãu oác khoûe vaø beänh
55
Baûng 3.15. Keát quaû thí nghieäm caûm nhieãm vi khuaån Vibrio fluvialis treân oác höông
55
Baûng 3.16. Caùc thoâng soá moâi tröôøng khu vöïc xaây döïng moâ hình nuoâi ñaêng
57
Baûng 3.17. Ñieàu kieän moâi tröôøng vuøng nuoâi ñaêng loàng taïi ñaûm Bình Ba (CR2) vaø Ñieäp
58
Sôn (ÑS)
Baûng 3.18. Caùc chæ soá kyõ thuaät cuûa moâ hình nuoâi thaâm canh trong ñaêng
60
Baûng 3.19. Hieäu quaû kinh teá cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh trong ñaêng
61
Baûng 3.20. Cô caáu chi phí treân 1 taán oác höông nuoâi ñaêng
64
Baûng 3.21. Phaân tích hieäu quaû kinh teá nuoâi oác höông thöông phaåm ôû giai ñoïan 1.
65
Baûng 3.22. Phaân tích hieäu quaû kinh teá nuoâi oác höông thöông phaåm ôû giai ñoïan 2.
65
Baûng 3.23. Caùc chæ tieâu moâi tröôøng trong caùc ao nuoâi.
67
Baûng 3.24. Caùc thoâng soá kyõ thuaät cuûa moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông trong ao taïi
69
Xuaân Töï (XT) vaø Ninh Thoï (NT).
Baûng 3.25. Hieäu quaû kinh teá cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh trong ao.
70
Baûng 3.26. Cô caáu chi phí cho 1 taán oác höông nuoâi trong ao.
72
Baûng 3.27. Hieäu quaû kinh teá tính theo maät ñoä oác nuoâi trong ao (theo hình thöùc luaân
73
chuyeån) ôû Xuaân Töï.
Baûng 3.28. Hieäu quaû kinh teá tính theo maät ñoä oác nuoâi trong ao (trong ñieàu kieän ít thay
74
nöôùc) taïi Ñoàng Boø.
Baûng 3.29. Caùc chæ tieâu moâi tröôøng trong beå nuoâi oác höông.
76
Baûng 3.30. Caùc thoâng soá kyõ thuaät cuûa moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông trong beå xi
77
maêng taïi Vaïn Höng (VH), Nha Trang (NT) vaø Khang Thaïnh (KT).
Baûng 3.31. Hieäu quaû kinh teá cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh trong beå xi maêng.
78
Baûng 3.32. Cô caáu chi phí treân 1 taán oác höông nuoâi trong beå xi maêng.
79
Baûng 3.33. So saùnh hieäu quaû caùc moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh.
80
Baûng 3.34. Toång löôïng N do oác höông thaûi ra trong 1 ngaøy töø thöïc nghieäm.
81
Baûng 3.35. Giaù trò caùc thoâng soá moâi tröôøng trong caùc loàng nuoâi gheùp vaø nuoâi ñôn.
85
Baûng 3.36. Keát quaû phaân tích maãu nöôùc moâi tröôøng loàng nuoâi oác höông vaø toâm huøm.
85
Baûng 3.37. Keát quaû phaân tích maãu ñaùy moâi tröôøng loàng nuoâi oáùc höông vaø toâm huøm.
86
Baûng 3.38. Aûnh höôûng cuûa nhieät ñoä ñeán tæ leä soáng vaø hoïat ñoäng cuûa oác höông gioáng.
89
Baûng 3.39. Aûnh höôûng cuûa nhieät ñoä ñeán tæ leä soáng vaø hoïat ñoäng cuûa oác höông thöông
90
phaåm (kích côõ 120-150 con/kg).
Baûng 3.40. Taêng tröôûng cuûa oác höông nuoâi ôû caùc ñoä maën khaùc nhau.
88
Baûng 3.41. Aûnh höôûng cuûa chaát ñaùy ñeán taêng tröôûng vaø tæ leä soáng cuûa oác höông nuoâi.
91
Baûng 3.42. Taêng tröôûng vaø tæ leä soáng cuûa oác höông trong caùc ao thöû nghieäm duøng men vi
94
sinh xöû lyù moâi tröôøng ñaùy.
Baûng 3.43. Boä chæ tieâu moâi tröôøng cho heä thoáng nuoâi oác höông thaâm canh.
95
Baûng 3.44. Hieäu quaû kinh teá cuûa moät soá cô sôû nuoâi oác höông
110
Baûng 3.45. So saùnh caùc chæ tieâu kinh teá cuûa moâ hình nuoâi oác höông vaø toâm suù, toâm huøm
111
Baûng 3.46. Ñaëc ñieåm lao ñoäng cuûa moâ hình nuoâi oác höông .
112
Baûng 3.47. Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp phaùt trieån thò tröôøng oác höông
121
DANH MUÏC HÌNH
Hình 1.1. Sô ñoà voøng ñôøi cuûa oác höông Babylonia areolata.
3
Hình 1.2. Taêng tröôûng saûn löôïng gioáng vaø saûn löôïng nuoâi thöông phaåm oác höông.
9
Hình 2.1. Qui trình cheá bieán thöùc aên.
16
Hình 2.2. Baûn veõ thieát keá loàng, ñaêng vaø roï nuoâi oác höông.
20
Hình 2.3. Sô ñoà thieát keá ao nuoâi oác höông thaâm canh baèng hình thöùc nuoâi luaân
21
chuyeån ao taïi Xuaân Töï, Vaïn Ninh, Khaùnh Hoøa.
Hình 2.4. Hình thöùc nuoâi caém ñaêng trong ao.
22
Hình 2.5. Thieát keá ao nuoâi theo hình thöùc ít thay nöôùc.
22
Hình 2.6. Thieát keá beå xi maêng nuoâi oác höông.
23
Hình 2.7. Sô ñoà maët caét vaø kích thöôùc beå xi maêng
24
Hình 2.8. Heä thoáng beå composite nuoâi oác höông thaâm canh
25
Hình 2.9. Sô ñoà hình khoái beå taàng nuoâi oác höông
26
Hình 2.10. Thao taùc kyõ thuaät treân beø
26
Hình 2.11. Maùy suïc khí trong ao nuoâi oác höông
27
Hình 2.12. Caáu taïo böøa ñaùy
28
Hình 2.13. Böøa veä sinh ñaùy vaø xòt röûa ñaùy ao baèng maùy bôm.
28
Hình 2.14. Duïng cuï thu hoïach oác höông
29
Hình 3.1. Toác ñoä taêng tröôûng veà troïng löôïng cuûa oác höông ôû 2 giai ñoïan
38
Hình 3.2. Toác ñoä taêng tröôûng vaø naêng suaát nuoâi oác ôû caùc giai ñoïan nuoâi luaân chuyeån
40
Hình 3.3. Toác ñoä taêng tröôûng vaø naêng suaát oùc nuoâi trong ao ít thay nöôùc.
41
Hình 3.4. Bieán thieân troïng löôïng oác sau 8 thaùng nuoâi ôû 3 maät ñoä khaùc nhau
43
Hình 3.5. Taêng tröôûng cuûa oác nuoâi baèng caùc loïai thöùc aên khaùc nhau.
49
Hình 3.6. Oác chui khoûi voû.
50
Hình 3.7. Moâ thaønh voøi huùt thöùc aên vaø thaønh ruoät cuûa oác höông coù hoäi chöùng chui
52
khoûi voû.
Hình 3.8. Daáu hieäu beänh söng voøi, phoàng chaân.
53
Hình 3.9. Nguyeân sinh ñoäng vaät kyù sinh trong voøi huùt thöùc aên vaø ruoät cuûa oác höông.
53
Hình 3.10.Moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông trong ñaêng loàng.
59
Hình 3.11. Moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông trong ao ôû Xuaân Töï vaø Ninh Thoï.
68
Hình 3.12. Moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông thaâm canh trong beå xi maêng.
75
Hình 3.13. Sô ñoà chuyeån hoùa dinh döôõng giöõa caùc ñoái töôïng nuoâi.
83
Hình 3.14. Sô ñoà phaân boá chaát thaûi töø moät loàng nuoâi oác höông.
84
Hình 3.15. Soá löôïng vi sinh vaät toång soá trong nöôùc ôû caùc beå nuoâi.
92
Hình 3.16. Soá löôïng vi sinh vaät toång soá trong ñaùy ôû caùc beå nuoâi.
93
Hình 3.17. Dieãn bieán giaù oác höông soáng taïi bieân giôùi Vieät Trung vaø taïi caùc cô sôû
115
nuoâi oác höông töø thaùng 9/2004 ñeán nay.
119
Hình 3.18. Ñoùng goùi vaø vaän chuyeån oác höông.
TãM T¾T
Báo cáo trình bày kết quả nghiên cứu của đề tài «Nghiên cứu công nghệ và
xây dựng mô hình nuôi thâm canh ốc hương xuất khẩu » thuộc Chương trình
Ứng dụng công nghệ tiên tiến trong sản xuất các sản phẩm xuất khẩu và sản phẩm
chủ lực. Mã số KC.06.27NN.
Nội dung chủ yếu của báo cáo gồm :
i) Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngòai nước: Ốc hương là đối tượng
thủy sản mới nổi lên ở khu vực Châu Á khỏang 5 năm trở lại đây. Hiện nay mới
chỉ 3 nước là Việt Nam, Trung Quốc và Thái Lan phát triển nghề nuôi ốc hương.
Ốc hương là thực phẩm quí và được ưa chuộng ở Trung Quốc và các nước có
cộng đồng người Hoa vì vậy thị trường tiêu thụ chỉ giới hạn trong một số quốc
gia. Năm 2005, các tỉnh Miền Trung đặc biệt 3 tỉnh Khánh Hòa, Phú Yên, Ninh
Thuận sản xuất được 146 triệu con giống và 423 tấn ốc hương thương phẩm, đạt
giá trị kim ngạch gần 4,5 triệu USD.
ii) Phương pháp nghiên cứu : trình bày các phương pháp sử dụng trong nghiên cứu
và thực nghiệm.
iii) Kết quả nghiên cứu và thảo luận : Đây là phần chính của báo cáo với 5 nội dung
gồm :
- Nghiên cứu xác định các chỉ tiêu kỹ thuật nuôi ốc hương thâm canh
- Thiết kế các mô hình nuôi thâm canh trong đăng/lồng, ao và bể xi măng.
- Xây dựng mô hình nuôi ốc hương thâm canh và đánh giá hiệu quả của các mô
hình nuôi.
- Đánh giá tác động môi trường của mô hình nuôi ốc hương thâm canh
- Xây dựng qui trình nuôi ốc hương thâm canh
- Tìm hiểu các thông tin thị trường và đề xuất giải pháp tiêu thụ sản phẩm ốc
hương.
Đề tài đã hòan thành các nội dung nghiên cứu trên với các sản phẩm chính đạt
được là :
- 3 qui trình công nghệ nuôi thâm canh ốc hương trong đăng, ao và bể XM.
- 3 mô hình nuôi thâm canh ốc hương trong đăng, ao và bể xi măng.
- Đạt số lượng sản phẩm là 86,3 tấn ốc hương, trong đó sản phẩm trực tiếp làm ra
từ các mô hình của đề tài là 32,6 tấn (vượt chỉ tiêu 2,6 tấn) và sản phẩm do
hướng dẫn cho doanh nghiệp và hộ gia đình làm là 53,7 tấn. Hầu hết số ốc
hương trên đều đạt tiêu chuẩn xuất khẩu và bán dạng sống cho Trung Quốc và
Đài Loan.
Kết quả trên chứng tỏ đề tài đã thành công ở qui mô sản xuất lớn và xây dựng được
qui trình nuôi ổn định, áp dụng có hiệu quả vào sản xuất.
iv) Kết luận và đề xuất ý kiến
Kết luận rút ra từ các kết quả chính của nội dung nghiên cứu, trong đó xác
định các chỉ tiêu kinh tế, kỹ thuật và môi trường trong nuôi ốc hương thâm canh.
Khẳng định 3 mô hình nuôi thâm canh ốc hương đều đạt hiệu quả và có thể ứng
dụng vào sản xuất, đặc biệt mô hình nuôi thâm canh trong ao cho hiệu quả cao và
có thể thay thế đối tượng tôm sú nuôi trong các khu ao nuôi công nghiệp, ao trên cát
ở khu vực Miền Trung.
Đề xuất cho tiếp tục nghiên cứu mô hình chuyển đổi đối tượng nuôi là ốc
hương thay thế cho tôm sú trong các khu nuôi tôm công nghiệp, ao trên cát nhằm
giải quyết vấn đề ô nhiễm, từng bước khôi phục và cải tạo lại hệ sinh thái ao nuôi
tôm để hồi phục lại nghề nuôi tôm sau một vài năm, tăng sản lượng ốc hương xuất
khẩu, giải quyết việc làm và tăng thu nhập cho người nuôi.
MÔÛ ÑAÀU
Oác höông laø ñoái töôïng nuoâi xuaát khaåu môùi phaùt trieån ôû caùc tænh Mieàn Trung
trong nhöõng naêm qua. Nhôø thaønh coâng trong saûn xuaát gioáng vaø nuoâi thöông phaåm
trong ñieàu kieän nhaân taïo maø saûn löôïng oác höông nuoâi ñaõ taêng raát nhanh (töø 3 taán naêm
2000 leân treân 400 taán naêm 2005) ở caùc tænh coù ngheà nuoâi oác höông phaùt trieån laø Khaùnh
Hoøa, Phuù Yeân, Ninh Thuaän vaø Thöøa Thieân Hueá. Phaùt trieån ngheà nuoâi oác höông ñaõ
giuùp caùc tænh ña daïng hoùa ñoái töôïng nuoâi, taêng saûn löôïng thuûy saûn xuaát khaåu; söû duïng
caùc cô sôû traïi gioáng vaø ao nuoâi toâm keùm hieäu quaû cho saûn xuaát gioáng vaø nuoâi oác
höông, goùp phaàn taêng hieäu quaû ñaàu tö, giaûi quyeát vieäc laøm vaø taêng thu nhaäp cho ngöôøi
daân ñòa phöông. Ngheà nuoâi oác höông phaùt trieån ñaõ haïn cheá söï khai thaùc ñaùnh baét quaù
möùc nguoàn lôïi oác höông töï nhieân, goùp phaàn duy trì vaø baûo veä nguoàn lôïi ñoái töôïng quí
hieám naøy.
Tuy nhieân, do oác höông laø ñoái töôïng nuoâi môùi ñem laïi lôïi nhuaän cao, kyõ thuaät
nuoâi ñôn giaûn, ruûi ro thaáp hôn nuoâi toâm suù, toâm huøm neân ngöôøi daân chuyeån sang nuoâi
oâác höông oà aït, thieáu qui hoïach vaø haäu quaû laø dòch beänh phaùt sinh, lan traøn vaø moâi
tröôøng bò oâ nhieãm. Cuõng vì oác höông laø ñoái töôïng nuoâi môùi neân nhöõng hieåu bieát veà
chuùng chöa ñaày ñuû nhaát laø vaán ñeà phoøng vaø trò beänh. Trong khi khoa hoïc coøn tìm lôøi
giaûi veà beänh cuûa oác höông thì vaán ñeà caáp baùch ñaët ra ñeå duy trì vaø phaùt trieån ngheà
nuoâi laø taïo ra coâng ngheä nuoâi môùi theo höôùng nuoâi thaâm canh coù söï kieåm soùat chaët
cheõ nhaèm taêng saûn löôïng nuoâi nhöng haïn cheá ñöôïc oâ nhieãm vaø dòch beänh.
Ñeà taøi « Nghieân cöùu coâng ngheä vaø xaây döïng moâ hình nuoâi thaâm canh oác
höông xuaát khaåu » thuoäc chöông trình KC.06 do Vieän Nghieân cöùu nuoâi troàng thuûy saûn
III thöïc hieän trong 2 naêm (2004-2005) nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu:
i) Taïo ra ñöôïc qui trình coâng ngheä vaø moâ hình nuoâi thaâm canh oác höông.
ii) Ñeà xuaát ñöôïc boä chæ tieâu moâi tröôøng vaø kinh teá kyõ thuaät cho moâ hình nuoâi oác
höông thaâm canh.
Noäi dung nghieân cöùu cuûa ñeà taøi goàm :
i) Nghieân cöùu caùc chæ tieâu kyõ thuaät ñeå xaây döïng qui trình coâng ngheä nuoâi thaââm
canh oác höông trong ñaêng, trong ao vaø beå xi maêng;
ii) Thieát keá moâ hình nuoâi trong ñaêng, trong ao vaø beå xi maêng;
iii) Xaây döïng moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh;
iv) Ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng cuûa moâ hình nuoâi oác höông thaâm canh;
v) Xaây döïng qui trình coâng ngheä nuoâi thaâm canh oác höông.
vi) Ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa caùc moâ hình nuoâi thaâm canh
vii) Tìm hieåu caùc thoâng tin veà thò tröôøng vaø ñeà xuaát caùc giaûi phaùp giaûi quyeát
ñaàu ra cho saûn phaåm oác höông nuoâi thaâm canh.
Chöông I. TOÅNG QUAN
1.1. Moät soá ñaëc ñieåm sinh hoïc cuûa oác höông
1.1.1. Heä thoáng phaân loaïi
Ngaønh: Mollusca.
Lôùp: Gastropoda.
Lôùp phuï: Orthogastropoda
Boä: Caenogastropoda.
Hoï: Bucinidae.
Gioáng: Babylonia Schluter, 1838.
Loaøi: Babylonia areolata (Link, 1807).
Synonym:
Babylonia aereolata [sic]
Eburna spirata auct
Babylonia spirata auct.
Buccinum maculosum Roding, 1798
Buccinum areolatum Link, 1807
Eburna areolata (Link, 1807)
Babylonia areolata (Link, 1807)
Ancilla maculata Perry, 1811
Eburna tessellata Swainson, 1823.
Babylonia elata (Yokoyama, 1923)
Eburna elata Yokoyama, 1923
(nguoàn: http://data.acnatsci.org/obis/ search.php/65046)
1.1.2. Ñaëc ñieåm hình thaùi
OÁc höông coù voû khaù moûng nhöng chaéc chaén, daïng baäc thang, thaùp voû baèng 1/2
chieàu daøi voû. Da voû maøu traéng coù ñieåm nhöõng haøng phieán vaân maøu tím, naâu, naâu ñaäm
hình chöõ nhaät, hình thoi. Treân thaân coù 3 haøng phieán vaân maøu, moãi voøng xoaén ôû thaùp
voû chæ coù moät haøng; Mieäng voû hình baùn nguyeät, maët trong voû coù maøu traéng söù, loã truïc
saâu, roõ raøng (Nguyeãn Chính, 1996).
1.1.3. Ñaëc ñieåm sinh saûn vaø voøng ñôøi cuûa oác höông
Theo nghieân cöùu cuûa Nguyeãn Thò Xuaân Thu vaø CTV, 2000, oáác höông coù khaû
naêng thaønh thuïc quanh naêm, trong ñoù taäp trung vaøo thaùng 3-10 (tæ leä thaønh thuïc ñaït
60÷90%). Thaùng 11,12 tuy vaãn baét gaëp nhöõng caù theå thaønh thuïc nhöng tyû leä thaáp,
khoâng ñaùng keå. OÁc höông ñeû tröùng trong boïc vaø moãi con caùi ñeû khoaûng töø 18÷75
2
(trung bình 38) boïc tröùng/laàn ñeû. Moãi boïc chöùa 168 ÷1849 tröùng (trung bình 743
tröùng). Söùc sinh saûn trung bình cho moät con caùi thaønh thuïc trong ñieàu kieän töï nhieân laø
56.424 tröùng/laàn ñeû. Söùc sinh saûn trung bình cho moät con caùi thaønh thuïc trong beå nuoâi
nhaân taïo laø 38.677 tröùng/laàn ñeû.
Tröùng thuï tinh coù hình caàu, ñöôøng kính trung bình khoaûng 242 µm. phaân caét teá baøo
vaø phoâi keùo daøi 48 h. Phoâi vò coù daïng hình khoái hôi daøi, kích thöôùc teá baøo 355x 255 µm.
2 ngaøy
5-6 ngaøy
13-18h
Phoâi tang
Phoâi vò
Veliger
Phaân caét 4
teá baøo
18-20
ngaøy
8-12h
AÁu truøng boø leâ
23-25
ngaøy
Con non
(Juvenile)
Tröùng thuï tinh
7 thaùng
0h
B
A
OÁc boá meï
A: OÁc ñöïc
B: OÁc caùi
Hình 1.1. Sô ñoà voøng ñôøi cuûa oác höông Babylonia areolata (N.T. Xuaân Thu, 2000)
ÔÛ ñieàu kieän nhieät ñoä nöôùc 26 ÷ 28oC, ñoä maën 30 ÷ 35‰, sau 6 ngaøy, aáu truøng
Veliger thoaùt ra khoûi boïc tröùng vôùi chieàu daøi voû 435 ÷ 440 µm, soáng phuø du vaø coù
tính höôùng quang. Cô quan tieâu hoaù baét ñaàu hoaït ñoäng vaø aáu truøng aên taûo ñôn baøo
3
ngay sau khi thoaùt ra khoûi boïc tröùng. Sau 16 ÷ 18 ngaøy soáng troâi noåi chuùng bieán thaùi
thaønh aáu truøng boø leâ coù chieàu daøi voû khoaûng 1349 µm. OÁc con baét ñaàu ñôøi soáng ñaùy
baèng söï thay ñoåi hình thöùc vaän ñoäng. Chaân phaùt trieån daøi ra, tieâm mao tieâu bieán daàn,
chuùng chuyeån tính aên töø thöïc vaät sang ñoäng vaät. Neàn ñaùy caùt mòn trôû neân quan troïng ñoái
vôùi aáu truøng ñeå vuøi mình. Ngaøy thöù 3 cuûa giai ñoaïn naøy oác con coù maøu saéc voû, coù theå boø
theo thaønh beå leân khoûi maët nöôùc, thænh thoaûng treo mình noåi leân nhôø maøng chaân ñeå laáy
thöùc aên. Giai ñoaïn naøy chuùng aên lieân tuïc vaø nhanh lôùn (Nguyeãn Thò Xuaân Thu, 2000).
1.1.4. Ñaëc ñieåm dinh döôõng, sinh tröôûng cuûa oác höông
Cuõng nhö caùc loaïi ñoäng vaät chaân buïng khaùc, aáu truøng oác höông phaùt trieån qua
giai ñoaïn soáng troâi noåi (Veliger) vaø aáu truøng boø leâ. AÁu truøng Veliger môùi nôû aên loïc thuï
ñoäng nhôø hoaït ñoäng cuûa hai caùnh tieâm mao taïo ra doøng nöôùc ñöa thöùc aên vaøo mieäng. 6
÷7 ngaøy sau khi nôû coù theå nhìn thaáy roõ 2 xuùc tu, voû aáu truøng daøy hôn vaø taàng thaân
hình thaønh moät voøng xoaén, kích thöôùc aáu truøng khoaûng 659µm. AÁu truøng Veliger ngaøy
thöù 11 baét ñaàu bieán thaùi, voû coù hai voøng xoaén, chaân daøi hôn, hai caùnh tieâm mao teo
daàn, hình thaønh oáng huùt nöôùc. Sau 18 ÷20 ngaøy soáng phuø du chuùng bieán thaùi hoaøn
thieän cô quan tieâu hoaù ñeå thích nghi vôùi ñôøi soáng ñaùy vaø phöông thöùc aên thòt, baét moài
chuû ñoäng, chieàu daøi voû khoaûng 1300 µm. Giai ñoïan bieán thaùi chuyeån xuoáng soáng ñaùy
cho ñeán khi tröôûng thaønh, oác höông chuyeån tính aên töø thöïc vaät sang thòt ñoäng vaät (toâm,
cua, caù, …) (Nguyeãn Thò Xuaân Thu, 2001).
Toác ñoä sinh tröôûng cuûa oác höông khaùc nhau ôû caùc nhoùm kích thöôùc khaùc nhau.
Oác coù kích thöôùc nhoû (<20 mm) toác ñoä taêng tröôûng nhanh hôn kích thöôùc lôùn (20-30
mm). ÔÛ giai ñoïan tröôûng thaønh, toác ñoä taêng tröôûng cuûa chuùng raát chaäm, naêng löôïng
chuû yeáu söû duïng cho thaønh thuïc sinh duïc vaø hoïat ñoäng sinh saûn.
1.1.5. Söï thích nghi vôùi ñieàu kieän sinh thaùi cuûa oác höông.
1.1.5.1. Ñoä maën
Vì oác höông laø loaøi nöôùc maën, phaân boá chuû yeáu ôû vuøng bieån khôi neân chuùng laø loaøi
heïp muoái. AÁu truøng Veliger thích nghi vôùi ñoä maën töø 20 ÷40 ‰, trong ñoù ñoä maën thích
hôïp nhaát laø töø 30 ÷35 ‰ (Nguyeãn Thò Xuaân Thu, 2000)
1.1.5.2. Nhieät ñoä
Nhieät ñoä laø yeáu toá quan troïng aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng soáng cuûa oác höông. OÁc
höông coù khaû naêng chòu ñöïng nhieät ñoä töø 12÷35oC . Khaû naêng chòu ñöïng cuûa oác höông
vôùi nhieät ñoä thaáp toát hôn vôùi nhieät ñoä cao. Nhieät ñoä treân 35oC ñaõ baét ñaàu gaây cheát oác
neáu keùo daøi khoaûng 24h. Nhieät ñoä thích hôïp cho sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa oác
höông töø 26 ÷28oC (Nguyeãn Thò Xuaân Thu, 2000)
4
1.1.5.3. pH vaø oâ xy hoaø tan
Yeáu toá pH vaø oâxy hoaø tan laø nhöõng yeáu toá sinh thaùi aûnh höôûng khoâng lôùn ñeán
giai ñoaïn soáng ñaùy, con non vaø con tröôûng thaønh nhöng coù taùc ñoäng nhaát ñònh ñeán aáu
truøng Veliger. Neáu pH < 4 hoaëc pH > 11 aáu truøng seõ cheát do haøm löôïng acid hoaëc
kieàm trong nöôùc quaù cao. pH töø 6÷9 laø toát nhaát cho taêng tröôûng cuûa aáu truøng. Trong
quaù trình öông nuoâi aáu truøng haøm löôïng oxy hoaø tan caàn duy trì ôû möùc 4÷ 6mgO2/l
(Nguyeãn Thò Xuaân Thu, 2000)
1.2. Tình hình nghieân cöùu vaø phaùt trieån nuoâi oác höông thöông phaåm
1.2.1. Treân theá giôùi
Oác höông (Babylonia; Bucinidae; Gastropoda) laø loaøi ñoäng vaät thaân meàm bieån
nhieät ñôùi, phaân boá chuû yeáu ôû bieån Aán ñoä – Thaùi Bình Döông, ôû ñoä saâu töø 5-20 m nöôùc,
chaát ñaùy caùt hoaëc buøn caùt pha laãn voû ñoäng vaät thaân meàm.
Oác höông loøai Babylonia areolata phaân boá ôû vònh Thaùi Lan, ñoä saâu töø 5-15 m,
chaát ñaùy caùt buøn (Poomtong & Nhongmeesub,1996) vaø moät soá vuøng bieån thuoäc
Srilanca, Trung Quoác, Hoàng Koâng, Philippines, Ñaøi Loan, Nhaät Baûn vaø Vieät Nam
(Nateewathana, 1995)
Do oác höông coù giaù trò kinh teá cao neân vieäc nghieân cöùu caùc ñaëc ñieåm sinh hoïc,
sinh thaùi ñeå phaùt trieån nuoâi oác höông ñöôïc nhieàu nhaø khoa hoïc quan taâm. Patterson
Edward vaø coäng söï (1994) nghieân cöùu khaû naêng chòu maën cuûa oác con vaø oác tröôûng
thaønh ôû caùc thang ñoä maën töø 5÷35 ‰ (moãi thang caùch nhau 2‰) thu ñược keát quaû laø
laø : OÁc con coù khaû naêng chòu ñöïng söï thay ñoåi ñoä maën toát hôn oác tröôûng thaønh. Oác con
cheát toaøn boä ôû ñoä maën döôùi 15‰ sau 1 ngaøy, soáng 100% trong khoûang ñoä maën töø 2135 ‰, 70% ôû 19‰, 60% ôû 17‰ vaø 10% ôû 15‰. Toaøn boä oác tröôûng thaønh cheát sau
24 giôø ôû ñoä maën döôùi 19‰, soáng 70% ôû 19‰, 90% trong khoaûng 21-29‰ vaø 100%
trong 30-35‰. Keát quaû nghieân cöùu treân giuùp cho vieäc xaùc ñònh vuøng nuoâi oác höông
thích hôïp.
ÔÛ Aán Ñoä, thí nghieäm nuoâi oác höông trong ñaêng löôùi ñöôïc tieán haønh taïi cöûa soâng
Vellar trong 3 thaùng tröôùc muøa möa. Oác gioáng töï nhieân coù chieàu daøi voû trung bình
27,5mm, troïng löôïng 6,42g ñöôïc thaû nuoâi vôùi maät ñoä 38 con/m2. Baõi nuoâi ñöôïc ñoùng
coïc, vaây löôùi nylon coù maét löôùi 2,5 cm, chaát ñaùy goàm 75% caùt, 19% buøn, 6% seùt. Caùc
yeáu toá thuûy hoùa: nhieät ñoä nöôùc töø 29-33oC, ñoä maën töø 30-36,3‰, pH 7-8,1, oxy hoøa
tan töø 3,7-5,9 mg/lít, ñoä saâu möïc nöôùc töø 10-114 cm. Thöùc aên cho oác laø ngheâu
(Meretrix meretrix) cho aên 7% troïng löôïng. Keát quaû nuoâi sau 3 thaùng taêng tröôûng
chieàu daøi laø 3,2mm, troïng löôïng laø 4,03g. Tyû leä soáng giaûm daàn vaø cheát hoøan toøan sau
105 ngaøy nuoâi. Nguyeân nhaân chính laø do: Oác chöa thích nghi ñöôïc vôùi ñieàu kieän môùi
5
vaøo nhöõng ngaøy ñaàu; oác thoaùt ra khoûi ñaêng nhoát; nöôùc bò oâ nhieãm, khoâng thoâng thoaùng
do sinh vaät baùm treân löôùi; gioù maïnh gaây ñuïc nöôùc vaø söï laéng ñoïng cuûa caùt ñaõ gaây ra söï
ngoät ngaït ôû baõi nuoâi; söï hình thaønh H2S, ñoä maën vaø thaát thoaùt do ñòch haïi (cua vaø caù
döõ) (Patterson Edward et al. 1994).
Raghunathan vaø coäng söï (1994) nghieân cöùu toác ñoä taêng tröôûng vaø tieâu thuï thöùc
aên cuûa loaøi Babylonia spirata trong 10 thaùng. 12 caù theå oác con ñöôïc löïa choïn cho thích
nghi trong ñieàu kieän thí nghieäm 15 ngaøy, sau ñoù nuoâi rieâng trong caùc bình nhöïa troøn
theå tích 8 lít. Moâi tröôøng nöôùc ñöôïc giöõ trong saïch vaø duy trì caùc yeáu toá trong khoaûng
sau: nhieät ñoä nöôùc 21± 1oC, ñoä maën 34 ± 1%o, oxy 4,5 ± 0,5 mg/l vaø pH 8,1 ± 0,1.
Löôïng thòt ngheâu töôi (Meretrix meretrix) tieâu thuï ñöôïc tính toaùn haøng ngaøy. Sau 10
thaùng nuoâi, chieàu daøi trung bình cuûa oác taêng leân 8,2mm, chieàu roäng taêng leân 5,6mm,
troïng löôïng taêng leân 6,4g. Thöùc aên tieâu thuï taêng töø 1,51g/ngaøy leân 1,93g/ngaøy. Taùc giaû
cho bieát söï taêng tröôûng noùi treân thaáp hôn so vôùi moät soá loaøi chaân buïng khaùc
(Raghunathan et al., 1994).
ÔÛ Thaùi Lan, saûn xuaát gioáng nhaân taïo loaøi B. areolata maëc duø thöïc hieän thaønh
coâng töø naêm 1996 nhöng chuû yeáu phuïc vuï cho vieäc baûo veä nguoàn lôïi (thaû gioáng ra
bieån). Nuoâi oác höông thöông maïi chæ môùi baét ñaàu töø naêm 2002 ôû qui moâ thöû nghieäm
do hieäu quaû cuûa hoaït ñoäng naøy khoâng cao. Tuy nhieân, hai naêm gaàn ñaây Thaùi Lan baét
ñaàu phaùt trieån ngheà nuoâi oác höông trong ao vaø beå xi maêng. Cô sôû nuoâi oác höông tö
nhaân ñaàu tieân ôû Thaùi Lan coù teân “Sunset Farm” thuoäc tænh Chonburi coù coâng suaát traïi
gioáng vaø beå nuoâi thöông phaåm khoûang 500m2. Maät ñoä thaû gioáng 300 con/m2. Thôøi
gian nuoâi 9 thaùng ñaït tæ leä soáng 80-90%. Chi phí saûn xuaát 248.000 bath/vuï. Lôïi nhuaän
thu ñöôïc laø 200.500 bath/vuï (9thaùng). Hieäu quaû ñaàu tö ñaït 81%/thaùng vaø 108%/naêm.
Cô sôû döï kieán môû roäng ñeå saûn xuaát ñöôïc 1 taán oác thöông phaåm/thaùng vaøo naêm 2005.
70-80% saûn phaåm oác höông ñöôïc xuaát khaåu sang Trung Quoác vôùi giaù 320 bath/kg
töông ñöông 7,6USD/kg (41-42bath=1USD)(taøi lieäu taäp huaán cuûa SEAFDEC, 2004).
Traïm nghieân cöùu thuûy saûn Trad, tænh Chonburi thieát laäp heä thoáng nuoâi oác höông tuaàn
hoøan ôû qui moâ thí nghieäm, coù theå vaän haønh lieân tuïc trong suoát vuï nuoâi. Moâ hình naøy
ñaõ ñöôïc öùng duïng vaøo caùc cô sôû nuoâi oác höông coâng nghieäp Sunset ôû Chonburi (Tawat
Sriweerachai, 2004). Nghieân cöùu cuûa Chaitanawisuti N. vaø coäng söï, (2004 ) nuoâi keát
hôïp oác höông vôùi caù cheõm ñaït tæ leä soáng treân 95% cho caû 2 ñoái töôïng, cho lôïi nhuaän
cao hôn nuoâi ñôn vaø tæ leä taêng tröôûng nhanh hôn (Chaitanawisuti N. et al, 2005).
Trung Quoác baét ñaàu quan taâm phaùt trieån nuoâi oác höông do nhu caàu tieâu thuï oác
höông ngaøy caøng lôùn maø nguoàn lôïi ñaùnh baét töï nhieân giaûm suùt maïnh. Taïi tænh Phuùc
Kieán, nuoâi oác höông loaøi B. lutosa ñöôïc tieán haønh trong ñaêng ôû bieån vôùi toång dieän tích
nuoâi khoaûng vaøi chuïc hecta. Saûn löôïng nuoâi cung caáp cho thò tröôøng khoaûng 200
kg/ngaøy. Noùi chung saûn löôïng nuoâi coøn raát nhoû so vôùi nhu caàu tieâu thuï noäi ñòa vaø cuõng
môùi chæ baét ñaàu naêm 2002. Ngoøai ra, oác höông coøn ñöôïc nuoâi trong beå xi maêng ôû caùc
6
traïi nuoâi toâm, maät ñoä nuoâi töø 300-500 con/m2. Thôøi gian nuoâi 8-10 thaùng. Tæ leä soáng
ñaït >80%. Tuy nhieân, dòch beänh cuõng laø trôû ngaïi chính trong phaùt trieån ngheà nuoâi oác
höông ôû Trung Quoác. Caùc beänh thöôøng gaëp laø oác chui khoûi voû hoaëc söng voøi, söng
chaân (thoâng tin töø chuyeán khaûo saùt Trung Quoác, 3/2004).
1.2.2. ÔÛû Vieät Nam
ÔÛ Vieät Nam, nghieân cöùu veà oác höông chæ môùi baét ñaàu töø naêm 1998. Tröôùc ñoù
Nguyeãn Chính (1996) trong cuoán saùch “Moät soá loaøi nhuyeãn theå coù giaù trò kinh teá ôû
bieån Vieät Nam” ñaõ moâ taû heä thoáng phaân loaïi, hình thaùi beân ngoaøi cuûa oác höông loøai B.
areolata ôû bieån Vieâït Nam. Nguyeãn Höõu Phuïng vaø coäng taùc vieân (1994) ñaõ toång keát
nguoàn lôïi vaø phaân boá moät soá loaøi ñoäng vaät thaân meàm kinh teá thuoäc lôùp chaân buïng vaø
hai voû. Trong ñoù, ôû phía baéc oác höông phaân boá ven bieån töø Thanh Hoùa ñeán Thöøa
Thieân- Hueá vôùi saûn löôïng öôùc tính khoaûng 2000-3000 taán/naêm. Ven bieån mieàn Trung,
Nam Boä oác höông phaân boá nhieàu ôû Bình Thuaän, Vuõng Taøu vôùi saûn löôïng oác ôû 2 khu
vöïc treân khoûang 1000-1500 taán/ naêm.
Naêm 1998, Sôû Thuûy saûn Bình Thuaän vaø Vieän Nghieân cöùu NTTS 2 ñaõ thöïc hieän
ñeà taøi “Ñieàu tra nguoàn lôïi oác höông ôû bieån Bình Thuaän”. Tieáp theo ñeà taøi “Nghieân
cöùu ñaëc ñieåm sinh hoïc sinh saûn vaø saûn xuaát nhaân taïo oác höông” (1998-2000) cuûa
Trung taâm NCTS 3 (nay laø Vieän Nghieân cöùu NTTS III) laø nhöõng nghieân cöùu ñaày ñuû
vaø toaøn dieän nhaát veà ñoái töôïng oác höông loøai Babylonia areolata. Keát quaû nghieân cöùu
cuûa ñeà taøi ñaõ xaây döïng ñöôïc qui trình coâng ngheä saûn xuaát gioáng oác höông töông ñoái oån
ñònh, ñaït tæ leä soáng trung bình töø aáu truøng môùi nôû ñeán con gioáng 1 cm laø 15-20%. Nuoâi
oác höông thöông phaåm trong beå xi maêng ôû maät ñoä 100-200 con/m2 sau thôøi gian nuoâi
10 thaùng ñaït kích thöôùc 90-100 con/kg, tæ leä soáng 95%. Nuoâi oác höông trong ao ñaát vaø
ñaêng loàng ñaït keát quaû nhö sau:
- Tæ leä soáng ñaït 40-86% nuoâi trong ao ñaát vaø 63-93,8% nuoâi trong ñaêng loàng. Thôøi
gian nuoâi töø con gioáng (5000-7000 con/kg) ñeán kích thöôùc thöông phaåm (90-120
con/kg) töø 6-8 thaùng.
- Heä soá thöùc aên : 3,2- 7,2 (tuyø thuoäc vaøo loaïi thöùc aên vaø kích côõ oác nuoâi)
Ngheà nuoâi oác höông xuaát khaåu ôû caùc tænh Mieàn Trung baét ñaàu töø naêm 2001 nhôø
chöông trình chuyeån giao coâng ngheä cuûa Vieän NCNTTS III cho Trung taâm Khuyeán
ngö caùc tænh goàm Khaùnh Hoøa, Phuù Yeân, Bình Ñònh, Thöøa Thieân Hueá, Quaûng Nam,
Ninh Thuaän, Bình Thuaän, Kieân Giang. Ngoøai ra, Vieän coøn tieán haønh saûn xuaát gioáng
cung caáp cho caùc hoä daân nuoâi cuõng nhö höôùng daãn kyõ thuaät, taäp huaán, chuyeån giao
coâng ngheä cho caùc doanh nghieäp, hoä gia ñình phaùt trieån saûn xuaát gioáng vaø nuoâi thöông
phaåm . Keát quaû caùc hoïat ñoäng treân ñaõ taïo ra moät ngheà nuoâi môùi ôû caùc tænh Mieàn Trung
7
– ngheà nuoâi oác höông xuaát khaåu. Soá lieäu ñieàu tra veà söï phaùt trieån cuûa ngheà nuoâi oác
höông ôû khu vöïc Mieàn Trung ñöôïc trình baøy ôû baûng 1.1.
Baûng 1.1. Keát quaû ñieàu tra tình hình phaùt trieån nuoâi oác höông caùc tænh Mieàn Trung
(theo soá lieäu ñieàu tra thoáng keâ cuûa Vieän NCNTTS III töø naêm 1998-2005)
Naêm
Soá cô sôû saûn xuaát gioáng
(Trai)
1998
1
1
1
2
Soá löôïng gioáng (trieäu con)
0,01
1
3
1
2
Soá cô sôû nuoâi thöông
phaåm
Dieän tích
Nuoâi ñaêng
(ha)
loàng
Soá löôïng
(caùi)
Dieän tích
(ha)
Nuoâi ao
Soá löôïng
(caùi)
Dieän tích
Nuoâi beå xi
(ha)
maêng
Soá löôïng
(caùi)
1999 2000
Toång dieän tích nuoâi (ha)
Saûn löôïng
nuoâi (taán)
Töø gioáng
nhaân taïo
Töø gioáng
töï nhieân
2003
2004
2005
23
19
38
106
9
31
18,85
54,5
146
12
82
113
149
190
320
0,28
1,782
9,136
0,93
8,57
14,12
247
1385
1020
315
1184
2281
1,42
0,55
6,1
4,99
2,5
20
7
3
14
14
5
65
1,1
1,2
148
158
1,7
0,05
0,175
3
2001
2002
2,332 15,236
35
190
60,0
20,0
8,16
70
11,07 36,12
253
423
Coù theå thaáy ngheà nuoâi oác höông ôû caùc tænh Mieàn Trung phaùt trieån raát nhanh. Töø
choã chæ coù 1-2 cô sôû saûn xuaát gioáng naêm 2000-2001 cuûa Vieän Nghieân cöùu NTTS III
ñeán nay ñaõ coù treân 100 cô sôû, trong ñoù phaàn lôùn laø cô sôû saûn xuaát gioáng toâm suù chuyeån
ñoåi sang saûn xuaát gioáng oác höông. Saûn löôïng gioáng taêng raát nhanh töø 3 trieäu gioáng
naêm 2001 taêng leân 146 trieäu gioáng naêm 2005. Nhôø chuû ñoäng ñöôïc con gioáng maø soá cô
sôû nuoâi vaø dieän tích nuoâi thöông phaåm ngaøy caøng môû roäng. Naêm 2000 coù 12 cô sôû
nuoâi oác höông, taêng leân 190 cô sôû naêm 2004 vaø 320 cô sôû naêm 2005. Saûn löôïng nuoâi
taêng töø 3 taán naêm 2000 leân 423 taán naêm 2005. Vôùi möùc ñoä taêng gaáp 140 laàn trong thôøi
8
- Xem thêm -
.PDF 
199 
46 
135 
