Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n
trung t©m nghiªn cøu ph¸t triÓn ®Ëu ®ç
B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc
hoµn thiÖn qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt h¹t
gièng vµ ph¸t triÓn gièng ®Ëu t−¬ng §T12, AK06,
§9804 ë c¸c tØnh phÝa b¾c
Chñ nhiÖm ®Ò tµi: nguyÔn thÞ chinh
6733
19/2/2008
hµ néi - 2007
Më ®Çu
C©y ®Ëu t−¬ng (Glycine Max L.) lµ c©y trång cã t¸c dông nhiÒu mÆt: Cung cÊp thùc
phÈm cho ng−êi, nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp ; thøc ¨n cho gia sóc vµ lµ c©y gãp phÇn
lµm t¨ng ®é phi nhiªu cho ®Êt. Ngoµi ra, ®Ëu t−¬ng cßn lµ c©y trång ng¾n ngµy, dÔ lu©n
canh, xen canh, gèi vô gãp phÇn t¨ng s¶n phÈm cho x· héi còng nh− thu nhËp cña n«ng
d©n.
Trong nh÷ng n¨m qua, s¶n xuÊt ®Ëu t−¬ng ë n−íc ta ®· cã b−íc tiÕn bé ®¸ng ghi
nhËn nhê vµo c¸c thµnh tùu nghiªn cøu khoa häc vµ chuyÓn giao TBKT vµo s¶n xuÊt cña
giai ®o¹n 1995-2000 vµ 2001-2005. Song trªn thùc tÕ nÕu ®em so s¸nh víi mét sè n−íc
trªn ThÕ giíi th× n¨ng suÊt ®Ëu t−¬ng cña n−íc ta vÉn cßn thÊp (b»ng 50-60% n¨ng suÊt
®Ëu t−¬ng cña Mü, Brazil, Achentina...). Nguyªn nh©n h¹n chÕ chñ yÕu lµ: bé gièng ®Ëu
t−¬ng hiÖn nay ch−a ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, mÉn c¶m víi ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh cña c¸c
vïng sinh th¸i kh¸c nhau; n¨ng suÊt ch−a thùc sù ®ét ph¸, c¸c quy tr×nh s¶n xuÊt ch−a
®ång bé vµ tiªn tiÕn; nghiªn cøu c¬ b¶n Ýt ®−îc chó ý nªn s¶n phÈm t¹o ra thiÕu bÒn
v÷ng; c«ng nghÖ s¶n xuÊt h¹t gièng ch−a ®−îc ®Çu t− nghiªn cøu; hÖ thèng s¶n xuÊt
cung øng gièng ®Ëu ®ç míi ®−îc khëi ®éng tõ n¨m 2000.
MÊy n¨m gÇn ®©y, th«ng qua c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu chän t¹o gièng ®Ëu ®ç, mét sè
gièng ®Ëu t−¬ng (§T12, AK06, vµ §9804) ®· ®−îc c«ng nhËn gièng quèc gia hoÆc
gièng tiÕn bé kü thuËt gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt, s¶n l−îng ®Ëu t−¬ng cña c¸c tØnh phÝa
B¾c. Tuy nhiªn, viÖc nghiªn cøu kü thuËt s¶n xuÊt h¹t gièng ®¹t chÊt l−îng cao, hÖ sè
nh©n gièng cao vµ biÖn ph¸p canh t¸c phï hîp cho tõng gièng vµ tõng mïa vô cßn ch−a
®−îc hoµn chØnh ®ång bé. V× vËy, viÖc "Hoµn thiÖn quy tr×nh s¶n xuÊt h¹t gièng vµ
ph¸t triÓn c¸c gièng ®Ëu t−¬ng §T12, AK06, §9804 ë c¸c tØnh phÝa B¾c" lµ cÇn thiÕt
gãp phÇn më réng nhanh diÖn tÝch sö dông gièng míi, gièng chÊt l−îng gãp phÇn t¨ng
nhanh n¨ng suÊt vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao cho ng−êi s¶n xuÊt.
1
Ch−¬ng I:
Tæng quan t×nh h×nh nghiªn cøu s¶n xuÊt ®Ëu t−¬ng
trong vµ ngoµi n−íc
1.1. T×nh h×nh nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt ®Ëu t−¬ng trªn thÕ giíi
Trªn thÕ giíi cã 78 n−íc trång ®Ëu t−¬ng. §Ëu t−¬ng lµ mét trong 8 c©y lÊy dÇu
quan träng (§Ëu t−¬ng, b«ng, l¹c, h−íng d−¬ng, c¶i dÇu, lanh, dõa, cä).
DiÖn tÝch vµ s¶n l−îng ®Ëu t−¬ng trªn thÕ giíi ®· kh«ng ngõng gia t¨ng qua c¸c
n¨m: Theo FAO, n¨m 2005, diÖn tÝch ®Ëu t−¬ng trªn thÕ giíi ®¹t lµ 76,74 triÖu ha, s¶n
l−îng 167,7 triÖu tÊn n¨m 2001 vµ t¨ng lªn 91,0 triÖu ha, n¨ng suÊt 22,9 t¹/ha vµ s¶n
l−îng 208,39 triÖu tÊn n¨m 2005. Bèn n−íc s¶n xuÊt ®Ëu t−¬ng lín nhÊt thÕ giíi lµ Mü
(28,848 triÖu ha), Brazil, Trung Quèc vµ Argentina, chiÕm 90-95% tæng s¶n l−îng thÕ
giíi. N−íc cã n¨ng suÊt b×nh qu©n lín nhÊt lµ Thôy Sü 40 t¹/ha, tiÕp ®Õn lµ Achentina 27,28 t¹/ha, Mü - 28,9 t¹/ha, Brazil - 22,23 t¹/ha, Trung Quèc - 13,08 t¹/ha. TiÒm n¨ng
n¨ng suÊt ®Ëu t−¬ng cßn rÊt to lín. Trªn diÖn tÝch hÑp ë Chilª ®· ®¹t 60,0 t¹/ha, ë Italia 61,0 t¹/ha vµ ë Srilanka ®¹t 61,0 t¹/ha.
B¶ng 1. DiÖn tÝch , n¨ng suÊt, s¶n l−îng ®Ëu t−¬ng cña mét sè n−íc ®iÓn h×nh
trªn thÕ giíi n¨m 2005
N−íc
DiÖn tÝch (1000ha)
N¨ng suÊt (t¹/ha)
S¶n l−îng (1000 tÊn)
Toµn thÕ giíi
91.000,00
22,9
208.000,00
Mü
28.848,30
28,90
83.368,00
Argentina
14.037,93
27,28
38.300,00
Brazil
23.028.41
22,23
51.182,05
Trung quèc
12.173,47
13,08
16.800,30
Nguån : FAO, 2005
2
Mü lµ n−íc cã nhiÒu thµnh tùu trong nghiªn cøu ph¸t triÓn ®Ëu t−¬ng, hä cã tíi
560 mÉu gièng ®Ëu t−¬ng hoang d¹i vµ 9861 mÉu gièng trång. Nguån vËt liÖu phong
phó nµy ®· gióp Mü gÆt h¸i nhiÒu thµnh c«ng trong chän t¹o gièng ®Ëu t−¬ng míi theo
h−íng n¨ng suÊt cao vµ chèng chÞu s©u bÖnh h¹i.
Trung Quèc lµ n−íc gÇn ViÖt Nam vµ cã tËp qu¸n canh t¸c t−¬ng tù, gÇn ®©y
Trung Quèc ®· chän ®−îc mét sè gièng nh− Trung Chi sè 8, n¨ng suÊt tiÒm n¨ng cã thÓ
®¹t tõ 30-45 t¹/ha, thÝch øng cho vïng Hå B¾c. Gièng Trung §Ëu 29 ®−îc chän t¹o tõ tæ
hîp 78-141/merit kÕt hîp ®ét biÕn b»ng t¸c nh©n vËt lý cã tû lÖ qña 4 h¹t cao, tiÒm n¨ng
n¨ng suÊt 26-37 t¹/ha.
Kü thuËt ®ét biÕn nh©n t¹o còng ®· ®−îc øng dông réng r·i ®Ó t¹o ra c¸c dßng/
gièng ®Ëu t−¬ng cã n¨ng suÊt cao, cã thêi gian sinh tr−ëng ng¾n vµ thÝch øng réng víi
®iÒu kiÖn sinh th¸i kh¸c nhau (Kwon vµ cs. 1969; Zakri, 1986; Qui vµ Gao,1988;
Conger vµ cs. 1976; Suney, 1993; Tulmann vµ cs. 1988). Tuy nhiªn ph−¬ng ph¸p chän
gièng truyÒn thèng mÊt nhiÒu thêi gian ®Ó chän ®−îc c¸c tÝnh tr¹ng mong muèn qua c¸c
thÕ hÖ.
GÇn ®©y, mét sè n−íc cã nÒn n«ng nghiÖp tiªn tiÕn ®· øng dông chØ thÞ ph©n tö
trong chän t¹o gièng. Mü ®· nghiªn cøu thµnh c«ng chuyÓn ghÐp gen t¹o ra vËt liÖu
chän gièng míi ë ®Ëu t−¬ng. óc ®· ¸p dông kü thuËt c«ng nghÖ tÕ bµo ®Ó ph©n lËp
®−îc gen chÞu h¹n thµnh c«ng.
NhiÒu nhµ khoa häc ®· ®i s©u nghiªn cøu vÒ ph−¬ng diÖn sinh lý, ho¸ sinh, di
truyÒn ®Æc biÖt c¸c c¬ chÕ chèng chÞu (ngo¹i c¶nh bÊt lîi, s©u bÖnh), c¸c yÕu tè cÊu
thµnh n¨ng suÊt, chÊt l−îng h¹t nh»m ph¸t triÓn diÖn tÝch gieo trång còng nh− n©ng cao
n¨ng suÊt, chÊt l−îng vµ s¶n l−îng ®Ëu t−¬ng.
1. 2. T×nh h×nh s¶n xuÊt ®Ëu t−¬ng ë ViÖt Nam.
1. 2.1. DiÖn tÝch, n¨ng suÊt vµ s¶n l−îng ®Ëu t−¬ng ë ViÖt Nam giai ®o¹n 1995-2005
S¶n xuÊt ®Ëu t−¬ng ®−îc ph©n bè ë hÇu hÕt c¸c vïng sinh th¸i n«ng nghiÖp ViÖt
Nam vµ chiÕm 23,7% tæng diÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp hµng n¨m (B«ng, §ay, Cãi, mÝa,
l¹c, ®Ëu t−¬ng, thuèc l¸) .
3
So víi n¨m 1995, n¨m 2005 diÖn tÝch trång ®Ëu t−¬ng t¨ng 68,1%. Sù t¨ng tr−ëng
diÖn tÝch tËp trung ë c¸c tØnh: Hµ T©y, Hµ Giang, §¾k L¾k, §¾k N«ng vµ §ång Th¸p.
N¨ng suÊt b×nh qu©n c¶ n−íc t¨ng 37,5%. N¨ng suÊt b×nh qu©n ®¹t cao nhÊt lµ tØnh §ång
Th¸p (21t¹/ha) tiÕp ®Õn lµ §¾k N«ng (19 t¹/ha). N¨m 2005 lµ n¨m cã diÖn tÝch vµ n¨ng
suÊt ®¹t cao nhÊt tõ tr−íc ®Õn nay (B¶ng 2).
B¶ng 2: DiÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n l−îng ®Ëu t−¬ng ë ViÖt Nam 1995 - 2005
S¶n l−îng
N¨m
DiÖn tÝch (1000ha)
N¨ng suÊt (t¹/ha)
1995
121.1
10.4
125.5
2000
124.1
12.3
149.3
2001
140.3
12.4
173.7
2002
158.1
12.7
201.4
2003
182.0
12.4
225.1
2004
169.0
13.6
230.0
2005
203.6
14.3
291.5
(1000tÊn)
(Nguån: Niªn gi¸m thèng kª , Tæng côc Thèng kª, 2005)
C¶ n−íc ®· h×nh thµnh 5 vïng s¶n xuÊt ®Ëu t−¬ng chÝnh nh− sau:
-
§ång b»ng s«ng Hång lµ vïng cã diÖn tÝch trång ®Ëu t−¬ng lín nhÊt c¶ n−íc (64.900
ha, chiÕm 31,9%) trong ®ã Hµ T©y lµ tØnh cã diÖn tÝch lín nhÊt cña vïng §BSH
(27.500 ha) , tiÕp ®Õn lµ VÜnh Phóc, H−ng Yªn, Th¸i B×nh, Hµ Nam. DiÖn tÝch trång
®Ëu t−¬ng ë Hµ T©y chñ yÕu lµ vô ®Ëu t−¬ng ®«ng trªn ®Êt sau hai vô lóa mïa
(24.000 ha)
-
Vïng §«ng B¾c cã diÖn tÝch trång ®Ëu t−¬ng ®øng thø hai (43.400 ha, chiÕm 21,3%)
sau vïng §ång b»ng s«ng Hång. ë vïng nµy ®Ëu t−¬ng ®−îc trång chñ yÕu ë Hµ
Giang (15.100 ha) vµ Cao B»ng (7.600ha).
4
-
Vïng T©y B¾c diÖn tÝch ®Ëu t−¬ng chiÕm 12,3% vµ ®−îc trång nhiÒu ë hai tØnh §iÖn
Biªn (8.600 ha) vµ S¬n La (12.100 ha)
-
Vïng T©y Nguyªn diÖn tÝch trång ®Ëu t−¬ng chiÕm 13,1% tæng diÖn tÝch c¶ n−íc vµ
®−îc trång chñ yÕu ë tØnh §¾k L¾k (11.600 ha), §¾k N«ng (15.000 ha).
-
Vïng §«ng Nam bé, ®Ëu t−¬ng ®−îc trång chÝnh ë tØnh §ång Th¸p (11.500 ha),
B¶ng 3. T×nh h×nh s¶n xuÊt ®Ëu t−¬ng ë c¸c vïng sinh th¸i n«ng nghiÖp ViÖt Nam
n¨m 2000-2005
DiÖn tÝch
S¶n l−îng
N¨ng suÊt (t¹/ha)
TT Vïng sinh th¸i
(1000ha)
(1000tÊn)
2000
2005
2000
2005
2000
2005
C¶ n−íc
124,1
203,6
12,3
14,3
149,3
291,5
I
MiÒn B¾c
83,6
138,9
10,9
13,3
90,9
184,1
1
§ång b»ng SH
33,5
64,9
13,3
16,0
44,6
104,4
2
Vïng §«ng B¾c
31,9
43,4
8,7
10,2
27,9
43,7
3
Vïng T©y B¾c
15,5
25,0
9,6
11,5
15,0
28,7
4
B¾c Trung Bé
2,7
5,6
13,0
13,5
3,4
7,3
II
MiÒn Nam
40,5
64,7
11,4
16,6
58,4
107,4
5
Duyªn H¶i NTB
-
-
-
-
-
-
6
T©y Nguyªn
15,0
26,6
14,0
15,7
21,1
41,9
7
MiÒn §«ng NB
13,1
16,0
8,8
18,0
11,6
28,9
8
§ång b»ng SCL
2,3
2,5
23,9
27,2
5,5
6,8
( Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 2005, Tæng côc Thèng kª)
1. 2.2. T×nh h×nh nghiªn cøu ®Ëu t−¬ng ë ViÖt Nam.
Tõ n¨m 1990 trë l¹i ®©y, c«ng t¸c nghiªn cøu c©y ®Ëu t−¬ng ®· ®−îc nhiÒu c¬
quan nghiªn cøu khoa häc trong c¶ n−íc quan t©m ph¸t triÓn nh−: ViÖn KHKTNN ViÖt
Nam, ViÖn c©y L−¬ng thùc vµ C©y thùc phÈm, ViÖn Di truyÒn N«ng nghiÖp, ViÖn Nghiªn
cøu Ng«, ViÖn KHKTNN MiÒn Nam, Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I, Tr−êng §¹i häc CÇn
Th¬,... ChØ tÝnh tõ n¨m 2001 ®Õn 2005 chóng ta ®· bæ sung ®−îc tËp ®oµn nhËp néi 540
mÉu gièng ®Ëu t−¬ng tõ Mü, óc, Hµn Quèc vµ §µi Loan, NhËt B¶n gãp phÇn kh¾c phôc
t×nh tr¹ng nghÌo nµm vÒ nguån gen di truyÒn c©y ®Ëu t−¬ng ë ViÖt Nam.
5
Song song víi viÖc nhËp néi, c¸n bé nghiªn cøu c©y ®Ëu t−¬ng ë n−íc ta hµng n¨m
®· tiÕn hµnh thùc hiÖn hµng tr¨m tæ hîp lai míi theo h−íng chän gièng n¨ng suÊt cao,
chèng chÞu s©u bÖnh kh¸ vµ chÊt l−îng tèt, thêi gian sinh tr−ëng phï hîp cho c¸c vïng,
mïa vô vµ c¬ cÊu c©y trång kh¸c nhau. 83 mÉu gièng cã c¸c ®Æc tÝnh mong muèn ®·
®−îc tuyÓn chän tõ tËp ®oµn vµ tõ c¸c tæ hîp lai míi cã thÓ lµm vËt liÖu khëi ®Çu phôc
vô cã hiÖu qu¶ cho c«ng t¸c chän t¹o gièng . Mét sè mÉu gièng ®iÓn h×nh nh−: MÉu
gièng K9935 cã sè qu¶/c©y kh¸ (62,2 qu¶/c©y) ; 06 mÉu gièng cã n¨ng suÊt c¸ thÓ kh¸ >
8gam : Oguradaijin, S02-1001, William 92, CB8621, CÇn Th¬, Sè 662... ; 04 gièng cã
TGST cùc ng¾n 70-72 ngµy: S03, §THQ13, §THQ1, §HTQ 14 ; 04 gièng ng¾n ngµy
80-85 DAKPKP1, MTD464-1, ASG374, H−¬ng, n¨ng suÊt cao h¬n Nam Vang 20-50% ;
09 dßng/gièng cã tiÒm n¨ng n¨ng suÊt cao, TGST 85-100 ngµy, n¨ng suÊt ®¹t tõ 4,4-5,4
g/c©y: §T4-33, §T4.60, §T4.54, §T4.21 ; 04 mÉu gièng cã khèi l−îng h¹t lín BR24,
S02 -1001, §THQ78 vµ ®Ëu t−¬ng ®en ; 30 dßng gièng kh¸ng bÖnh phÊn tr¾ng kh¸ vµ 25
dßng /gièng kh¸ng bÖnh gØ s¾t.
KÕ thõa kÕt qu¶ cña giai ®o¹n tr−íc ®©y, nhiÒu gièng ®Ëu t−¬ng míi cã n¨ng suÊt
cao, chÊt l−îng tèt ®¸p øng ®−îc c¸c mïa vô, c¸c vïng sinh th¸i kh¸c nhau ®· ®−îc
phãng thÝch vµo s¶n xuÊt trong giai ®o¹n 1996 - 2000 nh−: §T.92, §T.93, TL.57, DN.42,
HL.92, MTD.176,...Giai ®o¹n 2000-2005 nh− §T12, AK06, DT96, §9602, §9804,
§T2000, §T22, V§N5... gãp phÇn lµm phong phó thªm bé gièng ®Ëu t−¬ng ë n−íc ta.
Ngoµi viÖc ®Çu t− cho nghiªn cøu chän t¹o gièng, Dù ¸n ph¸t triÓn gièng ®Ëu
t−¬ng 2001-2005 ®· ®−îc Bé N«ng nghiÖp cho phÐp thùc hiÖn trong ph¹m vi c¶ n−íc
còng gãp phÇn nh©n vµ më réng nhanh c¸c gièng míi vµo s¶n xuÊt, ®−a n¨ng suÊt ®Ëu
t−¬ng t¨ng tõ 124.100 ha n¨m 2000 lªn 185.800 ha n¨m 2006 vµ n¨ng suÊt t¨ng tõ 12,3
t¹/ha n¨m 2000 lªn 13,9 t¹/ha n¨m 2006 trªn toµn Quèc.
6
ch−¬ng II
Môc tiªu, néi dung vµ ph−¬ng ¸n triÓn khai
2.1. Môc tiªu
Hoµn thiÖn ®−îc quy tr×nh kü thuËt nh©n gièng, quy tr×nh kü thuËt th©m canh vµ më
réng s¶n xuÊt c¸c gièng ®Ëu t−¬ng ë c¸c tØnh phÝa B¾c.
2.2. Néi dung dù ¸n
2.2.1. Hoµn thiÖn c«ng nghÖ:
a) Hoµn thiÖn 3 quy tr×nh kü thuËt c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¸c cÊp h¹t gièng ®Ëu t−¬ng
§T12, AK06, §9804 :
- X¸c ®Þnh thêi vô s¶n xuÊt gièng thÝch hîp
- Ph©n bãn tèi −u
- MËt ®é thÝch hîp
- Kü thuËt thu ho¹ch, ph¬i sÊy, b¶o qu¶n h¹t gièng
b) Hoµn thiÖn 3 qui tr×nh th©m canh cho 3 gièng ®Ëu t−¬ng §T12, AK06, §9804.
- X¸c ®Þnh biÖn ph¸p kü thuËt th©m canh phï hîp cho gièng ®Ëu t−¬ng §T12 trong
3 vô (Xu©n, HÌ, §«ng) ë mét sè vïng sinh th¸i kh¸c nhau.
- X¸c ®Þnh c¸c biÖn ph¸p kü thuËt th©m canh phï hîp cho gièng ®Ëu t−¬ng AK06
trong 3 vô Xu©n , vô HÌ vµ vô §«ng mét sè vïng sinh th¸i kh¸c nhau
- X¸c ®Þnh biÖn ph¸p kü thuËt th©m canh phï hîp cho gièng ®Ëu t−¬ng §9804
trong vô Xu©n vµ §«ng ë §ång B»ng S«ng Hång vµ vô HÌ Thu ë c¸c tØnh miÒn
nói phÝa B¾c.
2.2.2. X©y dùng m« h×nh th©m canh 30 ha
Sö dông kü thuËt th©m canh cho gièng ®Ëu t−¬ng §T12, AK06, §9804 víi quy m«
01 m« h×nh tõ 5ha ®Õn10ha (10ha cho 01 gièng) t¹i S¬n La, B¾c Giang, Hµ T©y.
2.2.3. Tæ chøc s¶n xuÊt h¹t gièng c¸c cÊp 320 ha.
-
-
-
§µo t¹o tËp huÊn cho n«ng d©n vµ kü thuËt viªn
TËp huÊn kü thuËt vÒ s¶n xuÊt h¹t gièng ®Ëu t−¬ng cho c¸n bé khuyÕn n«ng viªn c¬
së vµ n«ng d©n c¸c vïng cã ®iÒu kiÖn lµm gièng: S¬n La, B¾c Giang, H−ng Yªn, Hµ
T©y.
TËp huÊn vÒ kü thuËt th©m canh ®Ëu t−¬ng ®¹t n¨ng suÊt, chÊt l−îng cao cho n«ng
d©n t¹i c¸c vïng cã diÖn tÝch trång ®Ëu t−¬ng lín vµ cã kh¶ n¨ng qui vïng s¶n xuÊt
®Ëu t−¬ng hµng ho¸.
Tæ chøc héi nghÞ tham quan ®Çu bê
7
2.3. Ph−¬ng ¸n triÓn khai
PhÇn hoµn thiÖn quy tr×nh c«ng nghÖ:
Thêi gian thùc hiÖn dù ¸n lµ 18 th¸ng (th¸ng 6/2005-12/2006) theo hîp ®ång. Tuy
nhiªn, ®¬n vÞ chñ tr× dù ¸n ®· tiÕn hµnh thùc hiÖn mét sè néi dung hoµn thiÖn quy tr×nh
b¾t ®Çu tõ vô Xu©n n¨m 2005 sau khi cã quyÕt ®Þnh Dù ¸n ®−îc tuyÓn chän thùc hiÖn.
Môc tiªu lµ kÕt thóc c¸c thÝ nghiÖm nghiªn cøu hoµn thiÖn quy tr×nh vµo vô §«ng n¨m
2005. Do ®iÒu kiÖn thêi tiÕt vô HÌ vµ vô §«ng 2005 diÔn biÕn phøc t¹p nªn dù ¸n ph¶i
bè trÝ mét sè thÝ nghiÖm lÆp l¹i vµo n¨m 2006.
§Þa ®iÓm nghiªn cøu hoµn thiÖn quy tr×nh: Hµ T©y, H¶i D−¬ng, Hµ Néi, S¬n La.
PhÇn tæ chøc s¶n xuÊt gièng: Lùa chän c¸c ®Þa ph−¬ng cã ®iÒu kiÖn phï hîp cho
viÖc tæ chøc thùc hiÖn dù ¸n, quy ho¹ch vïng s¶n xuÊt gièng tËp trung, hÖ thèng t−íi
tiªu chñ ®éng, lùc l−îng lao ®éng, s©n ph¬i, nhµ kho, cã thÓ sö dông cho viÖc s¶n xuÊt
vµ b¶o qu¶n h¹t gièng. Thêi gian thùc hiÖn s¶n xuÊt gièng siªu nguyªn chñng ®−îc tiÕn
hµnh ®ång thêi cïng vô víi nghiªn cøu hoµn thiÖn quy tr×nh s¶n xuÊt gièng. Kü thuËt
s¶n xuÊt gièng dùa vµo quy tr×nh chung cho s¶n xuÊt gièng ®Ëu t−¬ng ®· ®−îc Trung
t©m NCPT ®Ëu ®ç biÖn so¹n vµ ph¸t hµnh n¨m 2005 (S¸ch chuyªn kh¶o, kü thuËt th©m
canh ®Ëu t−¬ng, ®Ëu xanh ®¹t n¨ng suÊt cao, NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi n¨m 2005).
B¶ng 4. §Þa ®iÓm vµ quy m« s¶n xuÊt gièng
§Þa ®iÓm
N¨m 2005
Gièng
N¨m 2006
Tæng sè
(ha)
X
B¾c Giang
§T12
H−ng Yªn
§T12, AK06
H¶i D−¬ng
§T12, AK06,
§9804
VÜnh Phóc
§T12
Hµ T©y
Thanh Ho¸
Hµ Néi
Tæng
H
§
X
30
30
4,3
10
20
20
22
§T12
5
40
8
77
60
30
80
79,3
20
25
38
60
40
AK06, §T12
4,3
30
45
5
AK06, §T12
H
110
45
0,7
0,7
118,7
350
Trong ®ã ph©n bæ qui m« s¶n xuÊt gièng c¸c cÊp (ha):
Tªn gièng
SNC
NC
XN
Tæng céng
§T12
4.0
25
215
244
Ak06
1.5
10
38
49,5
§9804
1.5
15
40
56,6
Tæng sè
7,0
50
293
350
Ph−¬ng ¸n tiªu thô s¶n phÈm lµ th«ng qua c«ng ty gièng c©y trång, ch−¬ng tr×nh dù ¸n
s¶n xuÊt thö nghiÖm cña c¸c Së khoa häc C«ng nghÖ, c¸c Trung t©m KhuyÕn n«ng c¸c
tØnh vµ n«ng d©n tù do trao ®æi víi nhau.
9
Ch−¬ng III
Vèn ®Çu t− vµ kÕ ho¹ch ®−îc giao
3.1. Vèn ®Çu t− dù ¸n.
B¶ng 5. Tæng kinh phÝ thùc hiÖn dù ¸n
§¬n vÞ : 1000 ®ång
Trong ®ã
Tæng
TT
Vèn cè ®Þnh
Vèn l−u ®éng
Nguån
céng
T.bÞ
Hoµn
X©y
L−¬ng
Nguyªn
KhÈu
Kh¸c
vèn
(triÖu
m¸y
thiÖn
dùng
thuª
vËt liÖu
hao
(c«ng
®ång)
mãc
c«ng
c¬ b¶n
kho¸n
n¨ng
thiÕt
t¸c phÝ,
l−îng
bÞ, nhµ
qu¶n lý
x−ëng
phÝ,
®· cã,
kiÓm tra
thuª
nghiÖm
thiÕt
thu)
nghÖ
bÞ
1
1
2
3
Ng©n s¸ch 1.600.000
4
5
6
197.040
7
8
9
10
179.080
1.045.060
178.820
2.800.000
527.200
285.000
2.979.080
1.572.260
463.820
SNKH
2
Nguån
3.612.200
vèn kh¸c
3
Céng
5.212.200
197.040
Tæng kinh phÝ cho thùc hiÖn dù ¸n : N¨m tû, hai tr¨m m−êi hai triÖu, hai tr¨m ngµn
®ång ch½n
10
3.2. KÕ ho¹ch s¶n phÈm khoa häc vµ c«ng nghÖ
B¶ng 6. S¶n phÈm cña dù ¸n cÇn ®¹t:
TT
Tªn s¶n phÈm
§¬n vÞ
Sè
l−îng
1
Quy tr×nh c«ng nghÖ
s¶n xuÊt h¹t gièng
Quy
tr×nh
03
2
Quy tr×nh kü thuËt
th©m canh ®Ëu t−¬ng
®¹t n¨ng suÊt cao
Quy
tr×nh
03
n¨ng suÊt ®¹t tõ 20-25
t¹/ha
3
Gièng ®Ëu t−¬ng siªu
nguyªn chñng
TÊn
7,0
§¶m b¶o tiªu chuÈn ngµnh
(10TCN-314-2003)
4
Gièng ®Ëu t−¬ng
nguyªn chñng
TÊn
90
§¶m b¶o tiªu chuÈn ngµnh
(10TCN-314-2003)
5
Gièng ®Ëu t−¬ng x¸c
nhËn
TÊn
615,3
§¶m b¶o tiªu chuÈn ngµnh
(10TCN-314-2003)
11
C¸c chØ tiªu kinh tÕ kü
thuËt chñ yªó
- snc, nc, xn cho 3
gièng
Ghi chó
Ch−¬ng iv
kÕt qu¶ thùc hiÖn dù ¸n
4.1.
KÕt qu¶ nghiªn cøu hoµn thiÖn quy tr×nh s¶n xuÊt c¸c cÊp h¹t gièng
C¸c thÝ nghiÖm nghiªn cøu hoµn thiÖn quy tr×nh s¶n xuÊt h¹t gièng ®−îc bè trÝ
theo ph−¬ng ph¸p ngÉu nhiªn, 3-4 lÇn lÆp l¹i, diÖn tÝch « 8,5 m2. Sè liÖu ®−îc xö lý víi
sù hç trî phÇn mÒm Excel vµ IRRISTAT. Ch¨m sãc, qu¶n lý thÝ nghiÖm theo quy ph¹m
chung cña ngµnh (10TCN-555-2002).
4.1.1. KÕt qu¶ nghiªn cøu hoµn thiÖn quy tr×nh s¶n xuÊt c¸c cÊp h¹t gièng §T12
a) ¶nh h−ëng cña mËt ®é trång ®Õn n¨ng suÊt, chÊt l−îng gièng §T12 trong vô Xu©n.
ThÝ nghiÖm gån 6 mËt ®é kh¸c nhau, ®Þa ®iÓm thùc hiÖn thÝ nghiÖm t¹i Thanh Tr×
Hµ Néi, vô Xu©n 2005.
B¶ng 7 : ¶nh h−ëng cña mËt ®é kh¸c nhau tíi chÊt l−îng cña h¹t gièng
§T12 trong vô Xu©n , 2005
MËt ®é NS c¸
Sè
KL.
Tû lÖ h¹t N¨ng
NS.
Tû lÖ
Kh¶
thÓ
(c©y/m2)
h¹t/c©y 1000 kh«ng ®ñ suÊt lý Thùc
n¶y
n¨ng
(g)
h¹t (g)
chÊt
thuyÕt
thu
mÇm chèng ®æ
l−îng lµm (t¹/ha) (t¹/ha) (%)
(§iÓm)
gièng
(%)
20
11,8
70
180
1,6
23,6
19,5
99,8
1,0
25
10,0
56
180
1,7
25,0
20,6
99,7
1,0
30
8,9
50
179
1,9
26,7
22,5
99,6
1,0
35
8,2
46
178
2,4
28,7
23,0
98,3
1,6
40
6,9
39
165
2,8
27,6
22,3
97,5
2,3
45
6,0
36
160
3,4
27,0
20,1
93,8
3,0
CV(%)
6,0
LSD5%
2,38
KÕt qu¶ b¶ng 7 cho thÊy, hÖ sè nh©n ë mËt ®é 20 c©y/m 2 ®¹t gi¸ trÞ cao nhÊt (70
lÇn). H¹t gièng ®¹t chÊt l−îng tèt ®−îc thÓ hiÖn qua tû lÖ nÈy mÇm, tû lÖ h¹t s©u vµ h¹t
lÐp, h¹t bÞ mèc. N¨ng suÊt ë c¸c mËt ®é 30, 35, 40, kh¸c nhau kh«ng cã ý nghÜa thèng
12
kª. N¨ng suÊt ë mËt ®é 20 c©y/ m 2 ®¹t thÊp nhÊt (19,5)t¹/ha. Tuy nhiªn, tû lÖ n¶y mÇm
cã xu thÕ gi¶m dÇn theo chiÒu t¨ng mËt ®é.
Tãm l¹i : MËt ®é gieo 20 c©y/m2 ®¹t chÊt l−îng gièng tèt nhÊt, tiÕp ®Õn lµ mËt
®é 25, 30 c©y/m2. V× vËy ®Ó ®¶m b¶o chÊt l−îng gièng tèt, an toµn vµ hÖ sè nh©n
gièng cao th× nªn trång th−a ë mËt ®é 20-25 c©y/m2.
b) ¶nh h−ëng cña møc ph©n bãn NPK ®Õn chÊt l−îng gièng §T12 trong vô Xu©n 2005.
Dùa vµo c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu x¸c ®Þnh l−îng ph©n bãn thÝch hîp nhÊt cho gièng
®Ëu t−¬ng §T12 lµ 30 N+ 60 P205 + 60 K20 (tû lÖ 1:2:2) vµ 8-10 tÊn ph©n chuång tr−íc
khi xin c«ng nhËn gièng n¨m 2002. ThÝ nghiÖm nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña ph©n NPK
®Õn chÊt l−îng gièng §T12 ®−îc thö ë 2 khÝa c¹nh. Mét lµ t¨ng l−îng l©n vµ kali, gi÷
nguyªn 30 N. Hai lµ t¨ng N:P:K theo tû lÖ 1:2:2. MËt ®é 35 c©y/m2 lµ møc mËt ®é hiÖn
vÉn ®ang trång vµ nÒn 10 tÊn/ha ph©n chuång trong vô xu©n n¨m 2005.
B¶ng 8 : ¶nh h−ëng cña ph©n bãn NPK ®Õn n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng
h¹t gièng §T12 trong vô Xu©n
NS
Sè
KL.
Tû lÖ h¹t
N¨ng
NS.
Tû lÖ
Ph©n bãn
c¸
h¹t/c©y 1000
kh«ng ®ñ
suÊt lý Thùc
n¶y
(N:P:K)/ha thÓ
h¹t
chÊt l−îng thuyÕt
thu
mÇm
(g)
(g)
lµm gièng (t¹/ha) (t¹/ha) (%)
(%)
Kh¶
n¨ng
chèng
®æ
(§iÓm)
30:60:60
6,5
53
180
1,7
22,75
19,50
99,0
1,0
30:70:70
6,3
52
173
1,7
22,05
18,30
99,0
1,0
30:80:80
6,5
57
177
1,9
22,75
20,10
98,5
1,6
40:80:80
6,6
57
179
1,6
23,10
21,65
99,0
2,3
50:100:100
6,9
58
170
2,9
24,15
20,30
98,0
3,0
CV(%)
8,6
LSD5%
4,0
KÕt qu¶ b¶ng 8 cho thÊy: N¨ng suÊt cña gièng ®Ëu t−¬ng §T12 trong vô xu©n ë 5
nÒn ph©n bãn trªn kh«ng kh¸c nhau vÒ mÆt th«ng kª nh−ng chÊt l−îng h¹t gièng cña nÒn
13
ph©n bãn N:P:K lµ 30:60:60, 30:70:70 vµ 40:80:80 ®¹t chÊt l−îng tèt nh− nhau. Tû lÖ
c©y bÞ ®æ t¨ng theo chiÒu t¨ng cña ph©n bãn NPK.
Tãm l¹i: §Ó ®¹t chÊt l−îng gièng tèt nhÊt vµ gi¶m chi phÝ ®Çu t− ph©n bãn chØ
nªn sö dông nÒn ph©n bãn 10 tÊn ph©n chuång víi 30 N+ 60 P205 + 60 K20.
c) ¶nh h−ëng cña mËt ®é trång ®Õn n¨ng suÊt, chÊt l−îng gièng §T12 trong vô HÌ
ThÝ nghiÖm mËt dé gåm 6 c«ng thøc (tõ 20-45 c©y/m2) ®Ó x¸c ®Þnh mËt ®é trång phï
hîp cña gièng §T12 trong vô HÌ. ThÝ nghiÖm nµy ®· ®−îc bè trÝ trong vô HÌ 2005
nh−ng do gÆp m−a kÐo dµi vµo thêi ®iÓm trång vµ c©y con nªn kÕt qu¶ thÝ nghiÖm thu
®−îc kh«ng ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c. ThÝ nghiÖm ®−îc bè trÝ l¹i vµo Vô HÌ n¨m 2006.
NÒn ph©n bãn 10 tÊn ph©n chuång vµ 30 N+ 60 P205 + 60 K20.
B¶ng 9 : ¶nh h−ëng cña mËt ®é kh¸c nhau tíi n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng
h¹t gièng §T12 trong vô H Ì, 2006
MËt ®é NS c¸
Sè
KL.
Tû lÖ
Tû lÖ
NS.
Tû lÖ
2
thÓ
(c©y/m )
h¹t/c©y 1000 h¹t s©u, h¹t lÐp Thùc
n¶y
(g)
h¹t (g)
mèc
(%)
thu
mÇm
(%)
(t¹/ha)
(%)
Kh¶
n¨ng
chèng ®æ
(§iÓm)
20
14,5
81
180
1,0
0,5
20,0
99,8
1
25
12,7
71
180
1,0
0,5
20,8
99,8
1
30
11,4
64
179
1,0
0,6
23,9
99,8
1
35
9,2
52
176
2,0
0,9
22,8
99,3
2
40
7,8
45
174
2,0
2,2
21,7
98,0
3
45
6,5
38
172
3,0
2,6
21,3
95,7
3
CV(%)
4,9
LSD5%
2,27
KÕt qu¶ thÝ nghiÖm ë b¶ng 9 cho thÊy, chÊt l−îng h¹t cña gièng §T12 ë c¸c mËt ®é
20, 25, 30 c©y/m2 cao: tû lÖ n¶y mÇm rÊt cao 99,8%, tû lÖ h¹t s©u, mèc thÊp (1,0%) vµ tû
lÖ h¹t lÐp thÊp (0,5 - 0,6%); ë mËt ®é 35, 40, 45 c©y/m2 tû lÖ n¶y mÇm thÊp h¬n 95,7 98,0%, tû lÖ h¹t thèi 3% vµ tû lÖ h¹t lÐp cao 2,2 - 2,6% do bÞ ®æ.
14
N¨ng suÊt cña gièng §T12 ®¹t tõ 20,0- 23,9 t¹/ha, trong ®ã mËt ®é 30 c©y/ m2 cho
n¨ng suÊt cao nhÊt ®¹t 23,9 t¹/ha, tû lÖ n¶y nÇm cao 99,8%, khèi l−îng 1000 h¹t lín 179
gam vµ tû lÖ h¹t lÐp thÊp 0,6%. NÕu tÝnh hÖ sè nh©n gièng th× mËt ®é 20 c©y/m2 cho hÖ
sè nh©n gièng cao nhÊt (81 lÇn)
Tãm l¹i : Trong vô HÌ, mËt ®é gieo 30 c©y/m2 ®¹t n¨ng suÊt cao nhÊt (23,9 t¹/ha),
chÊt l−îng h¹t gièng tèt t−¬ng t− nh− mËt ®é 20-25 c©y/m2. Tuy nhiªn, mËt ®é 20
c©y/m2®¹t hÖ sè nh©n gièng cao nhÊt. V× vËy ®Ó ®¶m b¶o chÊt l−îng gièng tèt, an
toµn vµ hÖ sè nh©n gièng cao (81 lÇn) th× nªn trång th−a ë mËt ®é 20-25 c©y/m2 t−¬ng
tù nh− vô Xu©n.
d) ¶nh h−ëng cña møc ph©n NPK bãn ®Õn n¨ng suÊt chÊt l−îng gièng §T12 trong vô
HÌ
ThÝ nghiÖm gåm 5 nÒn ph©n NPK kh¸c nhau, mËt ®é trång 35 c©y/m2 t−¬ng tù
nh− vô Xu©n.
B¶ng 10 : ¶nh h−ëng cña ph©n bãn NPK ®Õn n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng
h¹t gièng §T12 trong vô HÌ, 2006
Ph©n bãn
(N:P:K)/ha
NS
c¸
thÓ
(g)
Sè
h¹t/c©y
KL.
1000
h¹t
(g)
Tû lÖ
h¹t
s©u,
mèc
(%)
Tû lÖ
h¹t lÐp
(%)
NS.
Thùc
thu
(t¹/ha)
Tû lÖ
n¶y
mÇm
(%)
Kh¶
n¨ng
chèng
®æ
(§iÓm)
30:60:60
8,9
47
188
0,5
1
25,3
88.0
1
30:70:70
8,8
47
189
0,5
0
24,3
87,8
3
30:80:80
8,5
46
186
0,6
1
27,1
88,0
1
40:80:80
9,1
48
189
0,7
2
26,4
84,0
3
50:100:100
8,4
44
189
0,7
1
27,5
82,3
5
CV(%)
9,4
LSD5%
3,2
KÕt qu¶ nghiªn cøu ®−îc thÓ hiÖn qua sè liÖu ë b¶ng 10 cho thÊy: T−¬ng tù nh−
vô Xu©n, ë c¸c nÒn ph©n bãn NPK kh¸c nhau, n¨ng suÊt sai kh¸c kh«ng cã ý nghÜa vÒ
15
thèng kª. Tuy nhiªn kh¶ n¨ng chèng ®æ ë nÒn ph©n bãn N:P:K lµ 50:100:100 lµ kÐm
nhÊt (®iÓm 5).
V× vËy ®Ó ®¹t n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng h¹t gièng §T12 tèt trong vô HÌ, ¸p dông
nÒn ph©n bãn N:P:K lµ 30:60:60 vµ 10 tÊn ph©n chuång lµ phï hîp, hiÖu qu¶ sö
dông ph©n bãn cao h¬n.
e) ¶nh h−ëng cña mËt ®é trång ®Õn n¨ng suÊt chÊt l−îng gièng §T12 trong vô §«ng
ThÝ nghiÖm gåm 6 c«ng thøc tõ 20-60 c©y/m2, ngµy gieo 30 th¸ng 9 n¨m 2005,
ch¨m sãc vµ qu¶n lý thÝ nghiÖm theo quy tr×nh chung.
KÕt qu¶ b¶ng 11 cho thÊy, tõ mËt ®é 35-50 c©y/m2 n¨ng suÊt ®¹t t−¬ng ®−¬ng vµ
cao h¬n mËt ®é 25-30 c©y/ m2. ChÊt l−îng h¹t trong vô §«ng Ýt bÞ ¶nh h−ëng bëi mËt ®é
gieo trång, ®Æc biÖt vÒ tû lÖ nÈy mÇm ®¹t rÊt cao (99,0-99,8%) vµ tû lÖ h¹t s©u thÊp
(1%). HÖ sè nh©n gi¶m dÇn tõ mËt ®é 25 c©y/m2 (67,2 lÇn) xuèng (39,5 lÇn) ë mËt ®é
50 c©y/m2.
B¶ng 11 : ¶nh h−ëng cña mËt ®é kh¸c nhau tíi n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng
cña h¹t gièng §T12 trong vô §«ng t¹i Thanh Tr×
MËt ®é NS c¸
Sè
KL.
Tû lÖ
Tû lÖ
NS.
Tû lÖ
Kh¶
2
(c©y/m )
thÓ
h¹t/c©y 1000 h¹t s©u, h¹t lÐp Thùc
n¶y
n¨ng
(g)
h¹t (g)
mèc
(%)
thu
mÇm chèng ®è
(%)
(t¹/ha)
(%)
(§iÓm)
25
12,1
67,2
180
1
0,5
16,0
99,8
0
30
9,5
53,1
180
1
0,5
16,4
99,8
1
35
8,2
46,9
175
1
0,6
17,5
99,8
1
40
7,8
47,0
166
1
0,7
17,8
99,7
1
45
7,0
42,7
164
1
1,2
17,9
99,3
1
50
6,4
39,5
162
1
1,6
18,1
99,0
1
CV(%)
8,9
LSD5%
1,5
Tãm l¹i: Trong vô §«ng, ®Ó ®¹t ®−îc c¶ 2 môc tiªu: Tû lÖ n¶y mÇm cao, hÖ sè
nh©n gièng cao phôc vô cho s¶n xuÊt h¹t gièng khi l−îng gièng ban ®Çu cßn Ýt th× ¸p
dông mËt ®é 25-30 c©y/m2. Trong tr−êng hîp yªu cÇu l−îng gièng ë c¸c cÊp h¹t
16
kh«ng lín th× cã thÓ ¸p dông mËt ®é 35-40 c©y/m2 vÉn cã thÓ ®¶m b¶o tû lÖ n¶y mÇm
vµ n¨ng suÊt cao.
f) ¶nh h−ëng cña møc ph©n bãn NPK ®Õn n¨ng suÊt chÊt l−îng gièng §T12 vô §«ng
KÕt qu¶ thö nghiÖm c¸c nÒn ph©n kh¸c nhau trªn gièng §T12 trong vô §«ng
®−îc thÓ hiÖn qua sè liÖu trªn b¶ng 12. N¨ng suÊt ë c¸c nÒn ph©n bãn kh¸c nhau sai
kh¸c kh«ng cã ý nghÜa th«ng kª. Tuy nhiªn, n¨ng c¸ thÓ còng nh− n¨ng suÊt thùc thu ë
nÒn ph©n bãn 30N:80P:80K vµ 40N:80P:80K ®¹t gi¸ trÞ lín h¬n c¶. ë møc bãn
50N:100P:100K tû lÖ h¹t s©u vµ mèc cao vµ tû lÖ h¹t lÐp lín h¬n c¸c nÒn ph©n kh¸c do
bÞ ®æ r¹p.
Tãm l¹i: Trong vô §«ng nªn bãn 10 tÊn ph©n chuång + 30N +80P205+80K20 cho 1
ha ®¹t n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng tèt nhÊt.
B¶ng 12 : ¶nh h−ëng cña c¸c møc ph©n bãn NPK ®Õn n¨ng suÊt vµ
chÊt l−îng h¹t gièng §T12 trong vô §«ng .
NS
Sè
KL.
Tû lÖ
Tû lÖ
NS.
Tû lÖ
Kh¶
Ph©n bãn
c¸
h¹t/c©y 1000
h¹t
h¹t lÐp Thùc
n¶y
n¨ng
(N:P:K)/ha thÓ
h¹t
s©u,
(%)
thu
mÇm
chèng
(g)
(g)
mèc
(t¹/ha)
(%)
®è
(%)
(§iÓm)
30: 60: 60
9,1
49
185
0,6
1,0
15,9
99,5
1,0
30:70:70
10,3
58
178
0,5
1,0
18,3
99,5
1,0
30:80:80
10,2
57
179
0,5
1,0
18,5
99,8
1,0
40:80:80
8,9
56
182
0,7
2,0
18,7
99,5
2,3
50:100:100
12,5
51
176
0,7
3,0
17,4
95,3
3,0
CV(%)
8,4
LSD5%
2,7
g) ¶nh h−ëng cña ph−¬ng thøc trång ®Õn n¨ng suÊt chÊt l−îng gièng §T12 vô Xu©n
ThÝ nghiÖm ®−îc bè trÝ víi 3 ph−¬ng thøc gieo trång kh¸c nhau. NÒn ph©n bãn
30N:60P:60K vµ mËt ®é 35 c©y/ m2. KÕt qu¶ ë b¶ng 13 cho thÊy, n¨ng suÊt ë ph−¬ng
thøc gieo trång hai hµng vµ 3 hµng däc lµ t−¬ng ®−¬ng vµ cao h¬n so víi ph−¬ng thøc
17
gieo trång th«ng th−êng (trång hµng ngang). Trong ®ã ph−¬ng thøc gieo hai hµng
däc/luèng, c©y tËn dông ¸nh s¸ng tèt h¬n nªn c©y cøng, ph©n cµnh tèt h¬n, gi¶m tû lÖ
c©y bi ®æ ; sè h¹t kh«ng ®ñ chÊt l−îng lµm gièng vµ tû lÖ h¹t lÐp thÊp h¬n lµm cho tû lÖ
nÈy mÇm cao h¬n vµ ®Æc biÖt hÖ sè nh©n còng cao h¬n.
Ngoµi ra, ph−¬ng thøc trång 2 hµng däc/luèng cßn cã −u ®iÓm lµ thuËn lîi h¬n
cho qu¸ tr×nh ch¨m sãc lµm cá, phun thuèc, t−íi tiªu vµ kiÓm ®Þnh gièng so víi 2
ph−¬ng thøc trång kh¸c.
B¶ng 13: ¶nh h−ëng cña c¸c ph−¬ng thøc gieo trång tíi n¨ng suÊt vµ chÊt
l−îng h¹t gièng §T12 trong vô Xu©n
Ph−¬ng
thøc gieo
NS
c¸
thÓ
(g)
Sè
h¹t/c©y
KL.
1000
h¹t
(g)
Tû lÖ
h¹t
s©u,
mèc
(%)
Tû lÖ
h¹t lÐp
(%)
NS.
Thùc
thu
(t¹/ha)
Tû lÖ
n¶y
mÇm
(%)
Kh¶
n¨ng
chèng
®æ
(§iÓm)
Gieo 2
8,0
38
172
1
1,3
22,82
97
1,0
7,5
34
170
1,2
1,5
20,20
96
1,5
6,5
31
163
2,0
2,2
17,92
92
3,0
hµng däc
Gieo 3
hµng däc
Gieo hµng
ngang
CV%
6,2
LSD 5%
1,89
18
Mét sè biÖn ph¸p kü thuËt bæ sung hoµn thiÖn cho quy tr×nh
s¶n xuÊt gièng ®Ëu t−¬ng §T12 ë c¸c cÊp h¹t
BiÖn ph¸p kü
Quy tr×nh phæ biÕn
Quy tr×nh bæ sung
thuËt
Lµm ®Êt
MËt ®é
Ph©n bãn
§¸nh luèng réng 1,2-1,5 m,
gieo §¸nh luèng 1m (c¶ r·nh) 30cm
hµng ngang
vµ gieo 2 hµng däc luèng
Vô Xu©n: 30-35 c©y/m2
Vô Xu©n: 20-25 c©y/m2
Vô HÌ: 30 c©y/m2
Vô HÌ: 20-25 c©y/m2
Vô ®«ng: 35-45 c©y/m2
Vô ®«ng: 25-30 c©y/m2
30N: 60P: 60K+ 10 tÊn ph©n Vô Xu©n, HÌ: 30N: 60P: 60K+
chuång
10 tÊn ph©n chuång
C¸ch bãn: Bãn lãt toµn bé l©n vµ
ph©n chuång víi 1/2 sè ®¹m , kali
vµ thóc sè ph©n cßn l¹i khi c©y 5 l¸
thËt .
Vô §«ng: 30N: 80P: 80K+ 10
tÊn ph©n chuång
C¸ch bãn: Bãn lãt toµn bé l©n vµ
ph©n chuång vµ 1/3 ®¹m, Kali
Bãn thóc lÇn 1: 2-3 l¸ thËt 1/3 sè
®¹m, kali;
Bãn thóc lÇn 2: sè ph©n cßn l¹i
khi c©y 4- 5 l¸ thËt.
Thu ho¹ch
Khi cã tíi 95% qu¶ chÝn th× thu Khi cã tíi 85% sè qu¶ chÝn nªn
ho¹ch
thu ho¹ch
Ph¬i kh«
Ph¬i h¹t kh« tíi ®é Èm 12%.
B¶o qu¶n
§ãng vµo bao døa vµo b¶o qu¶n ë §ãng h¹t vµo bao døa cã tr¸ng
kho b×nh th−êng.
nilon vµo b¶o qu¶n trong ®iÒu
kiÖn kho th−êng hoÆc kho m¸t.
Chó ý
Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu tr−íc ®©y, thêi vô trång thÝch hîp cho gièng
§T12: Vô Xu©n nªn gieo vµo cuèi th¸ng 2 ®Çu th¸ng 3. NÕu gieo thêi
vô sím th× n¨ng suÊt thÊp vµ kh¶ n¨ng bÞ nhiÔm bÖnh phÊn tr¾ng cao,
Vô HÌ gieo tõ 25/5-5/6; vô §«ng nªn kÕt thóc trong th¸ng 9.
19
Ph¬i hoÆc sÊy h¹t tíi ®é Èm 10%
- Xem thêm -
.PDF 
132 
49 
113 
