Tài liệu Báo cáo môn sản xuất thuốc từ dược liệu chiết xuất alcaloid

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NAM CẦN THƠ KHOA DƯỢC – BỘ MÔN DƯỢC LIỆU BÁO CÁO MÔN SẢN XUẤT THUỐC TỪ DƯỢC LIỆU CHIẾT XUẤT ALCALOID 1. SẢN XUẤT ALKALOID HỌ CÀ ĐẠI CƯƠNG 3 NHÓM ALCALOID ● TÍNH CHẤT ALCALOID CÓ NHÂN TROPAN LÝ TÍNH HÓA TÍNH ● HYOSCYAMIN SCOPALAMIN ATROPIN, HYOSCYAMIN SCOPALAMIN ● ● ● ● NGUỒN GỐC THIÊN NHIÊN ● DƯỢC LỰC TÍNH PHƯƠNG PHÁP SẢN XUẤT ● ● ● SẢN XUẤT HYOSCYAMIN SULFAT SẢN XUẤT ATROPIN SULFAT SẢN XUẤT SCOPALAMIN HYDROBROMID ĐẠI CƯƠNG - Các loài Cà độc chứa rất nhiều alcaloid, chia chúng ra thành 3 nhóm chính: Nhóm alcaloid không có oxy Nhóm alcaloid có oxy Nhóm alcaloid-glycosid Nhóm alcaloid không có oxy - Gồm có 5 alcaloid : pyrolidin, nicotelin, anabazin, nicotyrin, nicotin. - Dùng để tổng hợp acid nicotinic chế tạo vitamin PP. - Ngoài ra có thể dùng để diệt sâu bọ phá hoại cây cối. Nhóm alcaloid có oxy -Gồm 7 alcaloid: atropin, hyoscyamin, pseudo hyoscyamin, atropamin, benladonin, methelsidin, scopolamin. -Atropin, hyoscyamin, scopolamin là 3 alcaloid quan trọng. Cả 3 alcaloid này đều có khung tropan Nhóm alcaloid có oxy Tropanol R + Acid Tropic R  Atropin Tropanol R + Acid Tropic L  Hyoscyamin L (trái) Scopinol + Acid Tropic L  Scopolamin - Trong y học scopolamin dùng ở dạng hydrobromid Nhóm alcaloid-glycosid - Solanin là một alcaloid-glycosid, nó có nhiều tính chất tương tự như saponin. - Đem thuỷ phân solanin ta thu được 1 phần alcaloid và 3 phần đường: C45H73O15N  C27H43ON + C6H12O6+ C6H12O6 + C6H12O5 Solanidin chỉ gặp trong một số cây thuốc loài Solanum cụ thể trong mầm khoai tây TÍNH CHẤT ALCALOID CÓ NHÂN TROPAN Lý tính:   Trạng thái: Rắn (t0 thường), đều kết tinh được,  Đều kết tinh không ngậm nước  (-) scopolamin kết tinh với 1 phân tử nước. Độ tan: ít tan /nước (scopolamin dễ tan hơn), dễ tan / cồn & trong cloroform. TÍNH CHẤT ALCALOID CÓ NHÂN TROPAN Lý tính: Độ chảy: Hyoscyamin 108,50C Atropin 1150C – 1170C Scopolamin 590C Năng suất quay cực: Tả tuyền. (-) atropin là racemic TÍNH CHẤT ALCALOID CÓ NHÂN TROPAN Hóa tính:   1. Amin bậc ba: mang lại tính kiềm cho phân tử  Làm đỏ phenolphtalein  Làm xanh giấy quỳ  Tạo muối với các acid. TÍNH CHẤT ALCALOID CÓ NHÂN TROPAN Hóa tính:   2. Hóa chức của oxy (ester): Có thể thuỷ phân để cho tropanol và acid tropic. Atropin  Tropanol R + Acid Tropic R Hyoscyamin L (trái) Tropanol R + Acid Tropic L Điều kiện thủy phân: Phản ứng yếu, không hoàn toàn. Xảy ra từ từ. Phản ứng MẠNH TÍNH CHẤT ALCALOID CÓ NHÂN TROPAN   Hóa tính: 3. Đồng phân hóa: HYOSCYAMIN   ATROPIN ATROPIN +hòa tan vào H2SO4 đặc DUNG DỊCH + H20 ATROPAMIN DƯỢC LỰC TÍNH ATROPIN, HYOSCYAMIN : Ức chế thần Kinh Phó Giao Cảm – Làm giãn đồng tử. CO DÃ N – Kháng bài tiết, kìm hãm sự hoạt động của các tuyến nước bọt, mồ hôi, tuyến tụy mật. –  nhịp tim. –  co giật, làm tê liệt các cơ trơn. –  hô hấp. DƯỢC LỰC TÍNH ĐỘC TÍNH : HYOSCYAMIN > ATROPIN Giãn đồng tử mạnh hơn  khoa chữa mắt Giảm đau dạ dày, trợ tim, giảm co giật. DƯỢC LỰC TÍNH HYOSCIN (scopolamin) : TÁC DỤNG: An thần mạnh gây ngủ, gây mê. Muối hydrobromid + morphin gây ngủ + cloroform gây mê NGUỒN GỐC THIÊN NHIÊN HYOSCYAMIN : cây hyoscyamus, và cây Atropa benladona Trong Atropa benladona : Hyoscyamin racemic ( atropin) Mọc nhiều : ở Nam Âu, Tây á và Bắc Phi. Được trồng : ở nhiều nước như Liên Xô cũ, Anh, Pháp, ấn Độ, ở Việt Nam chưa tìm thấy loài này. NGUỒN GỐC THIÊN NHIÊN SCOPOLAMIN: cây Cà Độc Dược (scopolamin 0,24%, một ít hyoscyamin) Cách dùng: Thái lá nhỏ hút hay xông để chữa hen. Trong kháng chiến  thay thế cho  benladona thấy kết quả tốt.  Dạng dùng: Cồn thuốc 1/10 (người lớn 0,5-3 g, trẻ em 0,1 g) Sirô có 50g cồn trong 1 lít (10-60 g cho người lớn, trẻ em mỗi tuổi 2 g). Mọc hoang ở Việt Nam, Lào, Campuchia. Ngoài ra còn có ở Trung Quốc, ấn Độ, Malaysia… PHƯƠNG PHÁP SẢN XUẤT HYOSCYAMIN SULFAT: gồm các giai đoạn Chiết hyoscyamin Tinh chế Sản xuất hyoscyamin sulfat Chiết hyoscyamin • 4 Bình • Mỗi bình = 450 kg bột + 1000 lít methanol sau 2 giờ rút dịch chiết ra Methanol Tinh chế 200 kg diclomethan + 400 lít nước + 1,5 lít HCl đặc 200kg Cao Lỏng Dịch Chiết Acid 200 kg diclomethan + 2 lít amoniac 200g Dung Dịch Gạn Lấy DMHC Alcaloid dạng Muối Base Hyoscyamin Thô LẤY :lớp trên Diclomethan + tạp