Tài liệu ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái đến hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần ô tô trường hải.

TÓM LƯỢC Đi cùng với sự phát triển của nền kinh tế thế giới, một quốc gia sẽ rất khó có thể phát triển nếu không có sự hòa nhập trong nền kinh tế quốc tế. Một thị trường rộng lớn và đầy tiềm năng đang thu hút rất nhiều các quốc gia liên kết, hợp tác cùng phát triển, cùng có lợi. Trên thế giới đang ngày ngày hình thành rất nhiều liên kết, liên minh kinh tế, chính trị, sự giao lưu hợp tác này có ý nghĩa lớn tới sự phát triển của mỗi quốc gia, không chỉ là tiếng nói chung, đơn vị tiền tệ cũng cần chung, vì thế mà sự trao đổi giữa các nước được diễn ra dễ dàng. Hoạt động chuyển đổi đồng tiền này thành đồng tiền khác trong quá trình quan hệ giữa các nước, nhóm nước với nhau đã làm phát sinh phạm trù tỷ giá hối đoái. Tỷ giá hối đoái là công cụ có hiệu quả trong việc tác động đến quan hệ kinh tế đối ngoại của mỗi nước, đồng thời là yếu tố cực kỳ quan trọng đối với chính sách tiền tệ quốc gia. Sự biến động tỷ giá hối đoái tác động nhiều tới hoạt động kinh tế của mỗi nước, trong đó có hoạt động xuất khẩu. Trong xu thế hội nhập toàn cầu, giao lưu buôn bán với các quốc gia khác vô cùng cần thiết, nhận thức được điều này, trong quá trình thực tập tại công ty cổ phần ô tô Trường Hải, em chọn đề tài “Ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái đến hoạt động kinh doanh của Công ty cổ phần ô tô Trường Hải.”. làm đề tài khóa luận của mình. Khóa luận của em tập trung làm rõ các vấn đề sau: Thứ nhất, khóa luận đã đánh giá tổng quan về tình hình biến động tỷ giá hối đoái và các nhân tố ảnh hưởng tới tỷ giá hối đoái trong giai đoạn từ 2012-2015, tổng quan về ngành ô tô Việt Nam Thứ hai, thông qua dữ liệu của công ty mà em đã thu thập được và đưa ra các phân tích rõ hơn về ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái đến hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần ô tô Trường Hải. Thứ ba, thông qua các phân tích và đánh giá về sự ảnh hưởng của biến động tỷ giá hối đoái đến hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần ô tô Trường Hải khóa luận đã đưa ra được các đề xuất nhằm hạn chế sự ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái đến hoạt động kinh doanh trong thời gian tiếp theo. i MỤC LỤC TÓM LƯỢC.................................................................................................................. i MỤC LỤC.................................................................................................................... ii DANH MỤC BẢNG BIỂU.........................................................................................iv LỜI MỞ ĐẦU..............................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài..........................................................................................1 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan...............................................2 3. Xác lập và tuyên bố đề tài.......................................................................................3 4. Đối tượng, mục tiêu và phạm vi nghiên cứu..........................................................4 5. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................5 6. Kết cấu của khóa luận.............................................................................................6 CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA BIẾN ĐỘNG TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ĐẾN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH............................................................................................................. 7 1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến TGHĐ và hoạt động kinh doanh.......7 1.2. Một số lý thuyết về tỷ giá hối đoái và hoạt động kinh doanh..........................14 1.2.1. Một số lý thuyết về tỷ giá hối đoái.....................................................................14 1.2.2. Một số lý thuyết về hoạt động kinh doanh........................................................20 1.3. Nội dung và nguyên lý phân tích ảnh hưởng của TGHĐ đến hoạt kinh doanh của công ty cổ phần ô tô Trường Hải.......................................................................36 1.3.1. Ảnh hưởn của TGHĐ đến chi phí sản xuất lắp ráp ô tô.................................36 1.3.2 Ảnh hưởn của TGHĐ đến doanh thu của hoạt kinh doanh của doanh nghiệp. ..................................................................................................................................... 37 1.3.3. Ảnh hưởng của TGHĐ đến lợi nhuận của hoạt động kinh doanh.................38 1.3.4. Các giải pháp công ty thực hiện nhằm hạn chế ảnh hưởng của biến động TGHĐ đến hoạt động kinh doanh..............................................................................39 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG ẢNH HƯỞNG CỦA TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI............40 ĐẾN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN Ô TÔ TRƯỜNG HẢI...........................................................................................................40 2.1 Tổng quan tình hình và ảnh hưởng của nhân tố môi trường đến hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần ô tô Trường Hải...................................................40 ii 2.1.1 Tổng quan tình hình và ảnh hưởng của nhân tố môi trường đến biến động TGHĐ trong thời gian qua.........................................................................................40 2.1.2. Tổng quan về ngành ô tô và các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của ngành ô tô.................................................................................................43 2.2. Phân tích thực trạng về ảnh hưởng của biến động TGHĐ đến hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần ô tô Trường Hải............................................................48 2.2.1. Tổng quan tình hình hoạt động của công ty cổ phần ô tô Trường Hải..........48 2.2.2. Thực trạng ảnh hưởng của TGHĐ và biến động TGHĐ đến hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần ô tô Trường Hải.............................................................49 2.3. Các kết luận và phát hiện qua nghiên cứu........................................................55 CHƯƠNG 3: CÁC ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM HẠN CHẾ ẢNH HƯỞNG CỦA BIẾN ĐỘNG TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ĐẾN HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN Ô TÔ TRƯỜNG HẢI...................................58 3.1. Định hướng nhằm hạn chế ảnh hưởng của biến động TGHĐ đến hoạt động xuất nhập khẩu của công ty cổ phần ô tô Trường Hải............................................58 3.1.1. Dự báo về sự biến động của tỷ giá hối đoái trong thời gian tới.......................58 3.1.2. Kế hoạch kinh doanh và định hướng kinh doanh của công ty........................59 3.2. Các đề xuất đối với công ty nhằm hạn chế ảnh hưởng của biến động tỷ giá đến hoạt động xuất khẩu...........................................................................................60 3.3. Các kiến nghị đối với cơ quan Nhà nước nhằm hạn chế ảnh hưởng của biến động TGHĐ đến hoạt động xuất khẩu của công ty.................................................62 3.3.1.Kiến nghị với cơ quan quản lý vĩ mô:................................................................62 3.3.2. Kiến nghị với ngân hàng..................................................................................63 3.4. Những vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu...................................................65 iii DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Kết quả kinh doanh của công ty giai đoạn 2012 - 2015..........................48 Bảng 2.2: Cơ cấu chi phí của công ty giai đoạn 2012-2015.....................................49 Bảng 2.3 : Tốc độ tăng doanh thu và chi phí 2012-2015.........................................52 Bảng 2.4: ảnh hưởng của thay đổi tỷ giá quy đổi ngoại tệ......................................53 Bảng 2.5: Lượng nhập khẩu ô tô nguyên chiếc các loại của Việt Nam từ một số thị trường chính trong 7 tháng, giai đoạn 2012-2015...................................................54 Bảng 3.1: Kế hoạch sản xuất kinh doanh của công ty.............................................59 Biều đồ 1:Lượng nhập khẩu ô tô nguyên chiếc các loại theo quý giai đoạn 20122015............................................................................................................................. 40 Biểu đồ 2: Lượng nhập khẩu ô tô nguyên chiếc các loại theo quý giai đoạn 20122015............................................................................................................................. 44 Biểu đồ 3: Biểu đồ thể hiện quan hệ chi phí và tỷ giá hối đoái...................................47 Biểu đồ 4: Biểu đồ thể hiện quan hệ chi phí và tỷ giá hối đoái..............................50 Biểu đồ 5: thể hiện quan hệ giữa tỷ giá và doanh thu.............................................51 Biểu đồ 6: biểu đồ thể hiện quan hệ giữa tỷ giá và lợi nhuận.................................52 iv LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Cùng với quá trình lớn mạnh không ngừng của nền kinh tế thế giới và quan hệ kinh tế quốc tế là lịch sử phát triển của tỷ giá hối đoái và vai trò của nó. Cũng như vai trò của giá cả trong nền kinh tế thị trường, tỷ giá có tác động quan trọng tới những biến đổi của nền kinh tế thế giới nói chung và nền kinh tế mỗi quốc gia nói riêng. Nó có thể thay đổi vị thế và lợi ích của các nước trong quan hệ kinh tế quốc tế. Tỷ giá hối đoái là một trong những chính sách kinh tế vĩ mô quan trọng của mỗi quốc gia, cho nên nó là một trong những vấn đề rất được quan tâm trong nền kinh tế, đặc biệt là trong nền kinh tế đang phát triển, đang từng bước hòa nhập vào nền kinh tế thế giới như Việt Nam. Tỷ giá hối đoái không chỉ tác động đến xuất nhập khẩu, cán cân thương mại, nợ quốc gia, thu hút đầu tư trực tiếp, gián tiếp, mà còn ảnh hưởng không nhỏ đến niềm tin của dân chúng. Trong thời gian gần đây, tỷ giá liên tục biến động, đồng Việt Nam liên tục bị mất giá gây ảnh hưởng xấu đến tình hình phát triển kinh tế. Do vậy vấn đề tỷ giá đã trở thành vấn đề nóng và mối quan tâm chung của toàn xã hội, đặc biệt đối với các nhà nhập khẩu nói chung và công ty cổ phần ô tô Trường Hải nói riêng. Việt Nam được đánh giá là một quốc gia tiêu dùng ô tô khá lớn trong khu vực. Với một quốc gia đang phát triển như Việt Nam thì nhu cầu về xe tải là vô cùng lớn. Nước ta đang thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đã tạo nên một nền sản xuất công nghiệp và hiện đại. Để đáp ứng nhu cầu sản xuất thì các doanh nghiệp sản xuất và lắp ráp ô tô trong nước phải nhập khẩu khá nhiều về thiết bị, phụ tùng. Hơn thế nữa, việc mở rộng quy mô ngày càng lớn của Trường Hải cũng đòi hỏi một nguồn đầu vào vô cùng lớn được nhập khẩu từ các quốc gia do đó việc giao dịch và sử dụng ngoại tệ là vô cùng cần thiết, sự biến động của tỷ giá hối đoái không thể không ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của công ty, trực tiếp tác động tới chi phí, doanh thu và lợi nhuận của công ty. Do đó việc nghiên cứu và phân tích và đánh giá những ảnh hưởng của biến động tỷ giá đến hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần ô tô Trường Hải là vô cùng cần thiết, và từ những phân tích đánh giá đó, 1 để đưa ra những dự báo và giải pháp nhằm hạn chế ảnh hưởng của biến động tỷ giá tới hoạt động kinh doanh của công ty Xác lập đề tài 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan Trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài: “Ảnh hưởng của TGHĐ đến hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần ô tô Trường Hải”, em đã thu thập và tìm hiểu một số công trình nghiên cứu về TGHĐ dưới các góc độ khác nhau: 1. Cao Thị Ngọc “Ảnh hưởng của biến động tỷ giá đến kinh doanh nhập khẩu mặt hàng thực phẩm tại công ty cổ phần thực phẩm Thiên Vương”. Luận văn tốt nghiệp, khoa kinh doanh quốc tế, trường Đại Học Thương Mại, năm 2011. Luận văn đã đưa ra các ván đề cơ bản về chính sách tỷ giá hối đoái, thực trạng của chính sách tỷ giá hối đoái đến hoạt động nhập khẩu của công ty, dự đoán xu hướng biến động của tỷ giá hối đoái và đưa ra những giải pháp nhằm hạn chế sự ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái đến hoạt động nhập khẩu của công ty. 2. Nguyễn Minh Dương “Giải pháp điều hành chính sách tỷ giá ở Việt Nam”, luận văn Thạc Sỹ, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2009. Luận văn đã đưa ra các dự báo và giải pháp đề xuất nhằm hạn chế tác động xấu của chính sách TGHĐ giai đoạn 2006-2009. 3. PGS.TS Nguyễn Thị Quy “Phân tích ảnh hưởng của chính sách TGHĐ đối với xuất khẩu Việt Nam”, công trình nghiên cứu khoa học cấp bộ, năm 2008. Công trình đã đề cập đến tình hình xuất khẩu của Việt Nam giai đoạn 2005-2008, nghiên cứu xem chính sách TGHĐ đã tác động đến hoạt động xuất khẩu này như thế nào. 4. TS. Lê Quốc Lý “ TGHĐ- những vấn đề lý luận và thực tiễn điều hành ở Việt Nam”, NXB Thống Kê Hà Nội, năm 2004. Tác giả đã đưa ra những lý luận cơ bản về TGHĐ, phân tích và đánh giá việc điều hành TGHĐ ở Việt Nam giai đoạn 2000-2004. 5. PGS.TS Nguyễn Thị Quy “ Biến động tỷ giá ngoại tệ”, NXB Khoa Học Xã Hội, năm 2005. Tác giả đã phân tích tình hình biến động của tỷ giá ngoại tệ, trong đó tập trung phân tích biến động của tỷ giá VND/USD. 6.. Nguyễn Thị Hoa “Một số giải pháp nhằm hạn chế tác động của TGHĐ đến xuất khẩu mặt hàng dệt kim sang thị trường Mỹ và Nhật của công ty TNHH dệt 2 Vĩnh Phúc”, luận văn tốt nghiệp, khoa Kinh Tế, trường Đại học Thương mại, năm 2010. Luận văn đã xây dựng được hệ thống lý thuyết về chính sách TGHĐ, các yếu tố môi trường vi mô, vĩ mô ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu mặt hàng dệt kim của công ty TNHH dệt Vĩnh Phúc. Các công trình nghiên cứu trên đã đưa ra được các vấn đề cơ bản về TGHĐ, các chính sách TGHĐ, tác động của chính sách TGHĐ đến hoạt động kinh doanh, xuất nhập khẩu, đồng thời đưa ra các kết luận và đề xuất các giải pháp nhằm hạn chế ảnh hưởng của TGHĐ, cách thức để đưa ra chiến lược, kế hoạch để dự báo về sự biến động của tỷ giá hối đoái và cách phòng ngừa. Nhưng các công trình nghiên cứu trên chỉ tập trung nghiên cứu vào những ảnh hưởng của chính sách TGHĐ mà chưa nghiên cứu những ảnh hưởng của biến động TGHĐ. Mặt khác, phạm vi thời gian của các công trình nghiên cứu này chủ yếu là trong giai đoạn trước năm 2010. Trên thực tế, TGHĐ từ năm 2010 đến nay đã có nhiều thay đổi lớn. Chính vì vậy, đề tài “Ảnh hưởng của biến động tỷ giá hối đoái đến hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần ô tô Trường Hải” mà em đã chọn làm đề tài khóa luận của mình luôn đảm bảo tính mới và không giống với bất cứ đề tài nào trước đó. 3. Xác lập và tuyên bố đề tài TGHĐ là một trong những biến số kinh tế vĩ mô hết sức quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế hiện nay. Tỷ giá biến động từng ngày, từng giờ và chịu ảnh hưởng của rất nhiều nhân tố: cung cầu ngoại hối, lãi suất, lạm phát, cán cân thanh toán… Sự biến động của TGHĐ tác động không nhỏ đến hoạt động xuất khẩu nói chung mà còn ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh nói riêng. Xuất phát từ những lý do thực tế trên và ý nghĩa của việc nghiên cứu biến động tỷ giá hối đoái, qua thời gian thực tập tại công ty cổ phần ô tô Trường Hải, em đã quyết định lựa chọn đề tài của mình là: “Ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái đến hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần ô tô Trường Hải”. Đề tài đã tập trung nghiên cứu những vấn đề sau: • Tình hình biến động TGHĐ của Việt Nam trong thời gian vừa qua. • Tác động của TGHĐ tới hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần ô tô Trường Hải 3 • Một số giải pháp nhằm hạn chế ảnh hưởng của biến động tỷ giá đã được áp dụng ở công ty cổ phần ô tô Trường Hải và hiệu quả của những giải pháp đó. • Các đề xuất và kiến nghị nhằm hạn chế ảnh hưởng của biến động TGHĐ đến hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần ô tô Trường Hải 4. Đối tượng, mục tiêu và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu • Đối tượng nghiên cứu: công ty cổ phần ô tô Trường Hải và ảnh hưởng của biến động TGHĐ đến hoạt động kinh doanh của công ty. • Đối tượng khảo sát: mặt hàng ô tô của công ty cổ phần ô tô Trường Hải. 4.2. Các mục tiêu nghiên cứu • Về phía doanh nghiệp Việc nghiên cứu các lý luận và thực tiễn về biến động TGHĐ và những ảnh hưởng của TGHĐ đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp sẽ giúp các doanh nghiệp né tránh, khắc phục, đồng thời tìm ra các giải pháp nhằm hạn chế ở mức thấp nhất các tác đông tiêu cực mà chúng gây ra cho hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp. • Về phía Nhà nước Thông qua việc nghiên cứu các lý luận về TGHĐ cùng với thực tiễn biến động TGHĐ ở Việt Nam, Nhà nước có một vài mục tiêu sau: - Ổn định nền kinh tế vĩ mô - Chủ động trong nền kinh tế nước quốc gia, kiểm soát đồng tiền nội tệ - Định ra hướng đi đúng đắn và phù hợp cho các doanh nghiệp, góp phần thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng và phát triển bền vững. - Duy trì sản lượng và tạo công ăn việc làm. - Ổn định giá cả và kiềm chế lạm phát. - Điều chỉnh chính sách tỷ giá cho phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế nước ta nhằm ổn định cán cân thương mại và cán cân thanh toán quốc tế. • Đối với cá nhân người nghiên cứu - Hệ thống hóa một số kiến thức về tỷ giá và chính sách tỷ giá - Ứng dụng lý thuyết để phân tích ảnh hưởng của TGHĐ đến hoạt động kinh doanh sản xuất và lắp ráp ô tô, liên hệ trực tiếp tới công ty cổ phần ô tô Trường Hải, 4 từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của tỷ giá đến hoạt động kinh doanh mặt hàng này. 4.3. Phạm vi nghiên cứu • Về mặt không gian: đề tài tập trung nghiên cứu tại công ty cổ phần ô tô Trường Hải • Về mặt thời gian: đây là một đề tài có phạm vi nghiên cứu rộng và liên quan đến nhiều vấn đề, nhưng trong khuôn khổ của khóa luận tốt nghiệp, em chỉ tập trung nghiên cứu vào những vấn đề lý luận của TGHĐ và ảnh hưởng của TGHĐ đến hoạt động xuất khẩu của công ty cổ phần ô tô Trường Hải trong 4 năm gần đây (giai đoạn 2012-2015). 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu • Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp - Nguồn dữ liệu trong công ty: các báo cáo tài chính, báo cáo kết quả kinh doanh, kim ngạch xuất nhập khẩu, cơ cấu chi phí của công ty trong 4 năm gần đây từ phòng Kế toán-tài chính. - Nguồn dữ liệu bên ngoài công ty: gồm các ấn phẩm, tạp chí kinh tế nói về các chính sách tỷ giá, biến động tỷ giá, các website, sách chuyên ngành liên quan đến tỷ giá và chính sách tỷ giá. 5.2. Phương pháp xử lý và phân tích dữ liệu Qua phương pháp thu thập dữ liệu ở trên, các dữ liệu sơ cấp và thứ cấp đã được thu thập xong và chuyển sang quá trình phân tích dữ liệu gồm: - Phương pháp phân tích thống kê: được dùng để phân tích các dữ liệu đã thu thập được. Còn đối với báo cáo tài chính của công ty, phải có quá trình phân tách các số liệu cần dùng ra riêng với các số liệu không dùng đến. - Phương pháp phân tích tổng hợp: dùng các số liệu đã thu thập được để phân tích. Các phân tích đưa ra phải là các phân tích tổng hợp để có thể đưa ra các kết luận một cách chính xác nhất. - Phương pháp dự báo: qua việc phân tích biến động của tỷ giá trong những năm gần đây, có thể đưa ra các dự báo cho sự biến động này trong các năm tới. 5 Ngoài ra, em còn sử dụng phương pháp biểu đồ, phương pháp đồ thị để phân tích. 6. Kết cấu của khóa luận Ngoài phần tóm lược, lời cảm ơn, phụ lục, khóa luận bao gồm 3 chương: • Chương 1: Một số lý luận cơ bản về tỷ giá hối đoái và phân tích ảnh hưởng của TGHĐ đến hoạt động kinh doanh Chương này tập trung vào nghiên cứu những lý luận cơ bản về TGHĐ, những nhân tố ảnh hưởng đến TGHĐ, các chế độ TGHĐ, các công cụ của chính sách TGHĐ…đồng thời phân tích nội dung và nguyên lý giải quyết vấn đề ảnh hưởng của biến động TGHĐ đến hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần ô tô Trường Hải • Chương 2: Thực trạng ảnh hưởng của biến động TGHĐ đến hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần ô tô Trường Hải Chương này tập trung nghiên cứu tổng quan tình hình biến động tỷ giá, tình hình hoạt động của công ty, ảnh hưởng của nhân tố môi trường đến sự ảnh hưởng của biến động TGHĐ đến hoạt động kinh doanh ô tô của công ty sản xuất và lắp ráp ô tô, thực trạng về ảnh hưởng của biến động TGHĐ đến hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần ô tô Trường Hải, từ đó đưa ra các kết luận và phát hiện qua nghiên cứu. • Chương 3: Các đề xuất và kiến nghị nhằm hạn chế ảnh hưởng của biến động TGHĐ đến hoạt kinh doanh của công ty cổ phần ô tô Trường Hải. Chương này đưa ra định hướng nhằm hạn chế ảnh hưởng của biến động TGHĐ đến hoạt kinh doanh của công ty cổ phần ô tô Trường Hải, các đề xuất và kiến nghị nhằm hạn chế ảnh hưởng của TGHĐ đến hoạt động kinh doanh của công ty sản xuất và lắp ráp ô tô và những vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu. 6 CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA BIẾN ĐỘNG TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ĐẾN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH. 1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến TGHĐ và hoạt động kinh doanh Khái niệm TGHĐ Theo quan điểm của kinh tế học, tỷ giá hối đoái là giá cả của một đơn vị tiền tệ của một nước tính bằng tiền tệ của một nước khác. Hay tỷ giá hối đoái còn được ngầm hiểu là số lượng đơn vị tiền tệ cần thiết để mua một đơn vị ngoại tệ. Riêng ở Mỹ và ở Anh, thuật ngữ này được sử dụng theo nghĩa ngược lại: số lượng đơn vị ngoại tệ cần thiết để mua một đồng Đô-la hoặc một đồng bảng Anh. (Trang 203, Sách Kinh tế vĩ mô, Bộ Giáo Dục và Đào Tạo). Có hai loại TGHĐ: - Tỷ giá hối đoái danh nghĩa (en): là TGHĐ được biết đến nhiều nhất do Ngân hàng Nhà nước công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng hàng ngày. - Tỷ giá hối đoái thực tế (er): là tỷ giá loại trừ được sự ảnh hưởng của chênh lệch lạm phát giữa các nước và phản ánh đúng sức mua, sức cạnh tranh của một nước. TGHĐ thực tế được tính theo công thức sau: er = en × pn / pf Trong đó: pn là chỉ số giá trong nước pf là chỉ số giá nước ngoài Theo pháp lệnh về ngoại hối của Việt Nam được Quốc hội ban hành ngày 13/12/2005, tại khoản 9, điều 4: “TGHĐ của đồng tiền Việt Nam là giá của một đồng đơn vị nước ngoài tính bằng đơn vị tiề tệ của Việt Nam”. Theo giáo trình Tài chính quốc tế, Học viện Tài chính, năm 2002, trang 238: “ Thực chất của TGHĐ là tương quan giữa sức mua giữa các đồng tiền có thể chuyển đổi được cho nhau”. Như vậy, có thể hiểu TGHĐ là mối quan hệ so sánh giữa các đồng tiền với nhau, đó là giá cả chuyển đổi một đơn vị tiền tệ của nước này thành những đơn vị tiền tệ của nước khác. Vì vậy bản chất của TGHĐ là một loại giá cả nhưng là giá cả của một loại hàng hóa đặc biệt, đó là tiền tệ. 7 Ở Việt Nam, TGHĐ đồng Việt Nam do Ngân hàng Ngoại thương công bố theo thông lệ quốc tế: số đơn vị tiền đồng Việt Nam cần thiết để mua một đơn vị tiền nước ngoài. Tỷ giá hối đoái còn được gọi là tỷ giá trao đổi ngoại tệ giữa hai tiền tệ là tỷ giá mà tại đó một đồng tiền này sẽ được trao đổi cho một đồng tiền khác. Nó cũng được coi là giá cả đồng tiền của một quốc gia được biểu hiện bởi một tiền tệ khác. Ví dụ, một tỷ giá hối đoái liên ngân hàng của yên Nhật (JPY, ¥) với đô la Hoa Kỳ (US$) là 91 có nghĩa là 91 Yên sẽ được trao đổi cho mỗi 1 USD hoặc 1 USD sẽ được trao đổi cho mỗi 91 Yên. Gọi là giá cả vì Tỷ giá hối đoái được xác định trong thị trường ngoại hối Khái niệm thị trường ngoại hối: Các nước khác nhau sẽ sử dụng các loại tiền khác nhau hay các phương thức thanh toán khác nhau nên khi các nước mở rộng quan hệ thương mại quốc tế, muốn mua một sản phẩm của một quốc gia bất kì cần có đồng tiền của quốc gia đó, thì cần có một nơi để trao đổi tiền giữa các nước với nhau, đó chính là thị trường ngoại hối. Thị trường ngoại hối ( Forex, FX hoặc thị trường tiền tệ) là một thị trường phi tập trung toàn cầu cho việc trao đổi các loại tiền. Những người tham gia chính trong thị trường này là các ngân hàng quốc tế lớn. Các trung tâm tài chính khắp thế giới giữ chức năng như các neo của trao đổi giữa một loạt các loại người mua và người bán khác nhau. Thị trường ngoại hối hỗ trợ thương mại và đầu tư quốc tế bằng cách cho phép chuyển đổi tiền tệ. Trong một nghiệp vụ ngoại hối thông thường, một bên mua một lượng của một loại tiền tệ này bằng cách trả một lượng của một loại tiền tệ khác. Thị trường ngoại hối hiện đại hình bắt đầu hình thành trong thập niên 1970 sau ba thập kỷ của những hạn chế chính phủ đối với các nghiệp vụ ngoại hối. Thị trường ngoại hối là nơi thực hiện việc trao đổi mua bán ngoại hối trong đó chủ yếu là ngoại tệ và các phương tiện thanh toán có giá trị bằng ngoại tệ Như vậy, thị trường ngoại hối là thị trường quốc tế, trong đó đồng tiền của quốc gia này có thể đổi lấy đồng tiền của quốc gia khác. Khái niệm chính sách tỷ giá: Chính sách tỷ giá là một hệ thống các công cụ dùng để tác động cung-cầu ngoại tệ trên thị trường, từ đó giúp điều chỉnh tỷ giá nhằm đạt được các mục tiêu 8 cần thiết. Hay chính sách TGHĐ là một thể thống nhất những định hướng và giải pháp của Nhà nước đảm bảo ổn định tỷ giá và thị trường ngoại hối nhằm đạt được những mục tiêu kinh tế-xã hội đã dự định. Về cơ bản, chính sách TGHĐ tập trung chú trọng vào hai vấn đề: vấn đề lựa chọn TGHĐ (cơ chế vận động TGHĐ) và vấn đề điều chỉnh TGHĐ. Chính sách tỷ giá có vị trí rất quan trọng trong công cụ điều tiết kinh tế của một quốc gia, là một bộ phận hữu cơ của chính sách tiền tệ, không thể tách rời khỏi chính sách ổn định tiền tệ. Khi thực hiện tốt chính sách điều hành tỷ giá sẽ góp phần điều hành tốt các chính sách khác. Chính sách tỷ giá có tác dụng tăng sức cạnh tranh của hàng hóa nội địa trên thị trường quốc tế cũng như bảo vệ ngành, lĩnh vực cần thiết trong nước. Ngoài ra, chính sách tỷ giá còn góp phần tác động đến những dòng chảy ngoại tệ vào mỗi quốc gia. Khái niệm hoạt động kinh doanh Trong thời đại ngày nay, hoạt động sản xuất tạo ra của cải vật chất và dịch vụ luôn gắn liền với cuộc sống của con người, công việc sản xuất thuận lợi khi các sản phẩm tạo ra được thị trường chấp nhận tức là đồng ý sử dụng sản phẩm đó. Để được như vậy thì các chủ thế tiến hành sản xuất phải có khả năng kinh doanh. - Nếu loại bỏ các phần khác nhau nói về phương tiện phương thức kết quả cụ thể của hoạt động kinh doanh thì có thể hiểu kinh doanh là các hoạt động kinh tế nhằm mục tiêu sinh lời của chủ thể kinh doanh trên thị trường Hoạt động kinh doanh có đặc điểm: + Do một chủ thể thực hiện và gọi là chủ thể kinh doanh, chủ thể kinh doanh là cá nhân, hộ gia đình, doanh nghiệp. +Kinh doanh phải gắn với thị trường, các chủ thể kinh doanh có mối quan hệ mật thiết với nhau, đó là quan hệ các bạn hàng, với chủ thể cung cấp đầu vào, với khách hàng, với đối thủ cạnh tranh, với Nhà nước. Các mối quan hệ này giúp cho các chủ thể kinh doanh duy trì hoạt động kinh doanh đưa doanh nghiệp của mình ngày càng phát triển. + Kinh doanh phải có sự vận động của đồng vốn: Vốn là yếu tố quyết định cho công việc kinh doanh, không có vốn thì không thể hoạt động kinh doanh. Chủ thể kinh doanh sử dụng vốn mua nguyên liệu,thiết bị sản xuất, thuê lao động... 9 + Mục đích chủ yếu của hoạt động kinh doanh là lợi nhuận vì thế một doanh nghiệp hay cá nhân được gọi là kinh doanh hiệu quả khi lợi nhuận đem về càng cao. - Khái niệm hiệu quả hoạt động kinh doanh Đối với tất cả các doanh nghiệp, các đơn vị sản xuất kinh doanh hoạt động trong nền kinh tế, với các cơ chế quản lý khác nhau thì có các nhiệm vụ mục tiêu hoạt động khác nhau. Ngay trong mỗi giai đoạn phát triển của doanh nghiệp cũng có các mục tiêu khác nhau. Nhưng có thể nói rằng trong cơ chế thị trường ở nước ta hiện nay, mọi doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh ( doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp tư nhân, công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn...) đều có mục tiêu bao trùm lâu dài là tối đa hóa lợi nhuận. Để đạt được mục tiêu này mọi doanh nghiệp phải xây dựng cho mình một chiến lược kinh doanh và phát triển doanh nghiệp thích ứng với các biến động của thị trường, phải thực hiện việc xây dựng các kế hoạch kinh doanh, các phương án kinh doanh, phải kế hoạch hóa các hoạt động của doanh nghiệp và đồng thời phải tổ chức thực hiện chúng một cách có hiệu quả. Trong quá trình tổ chức xây dựng và thực hiện các hoạt động quản trị trên, các doanh nghiệp phải luôn kiểm tra ,đánh giá tính hiệu quả của chúng. Muốn kiểm tra đánh giá các hoạt động sản xuất kinh doanh chung của toàn doanh nghiệp cũng như từng lĩnh vực, từng bộ phận bên trong doanh nghiệp thì doanh nghiệp không thể không thực hiện việc tính hiệu quả kinh tế của các hoạt động sản xuất kinh doanh đó. Vậy thì hiệu quả kinh tế của các hoạt động sản xuất kinh doanh (hiệu quả sản xuất kinh doanh) là gì ? Để hiểu được phạm trù hiệu quả kinh tế của hoạt động sản xuất kinh doanh thì trước tiên chúng ta tìm hiểu xem hiệu quả kinh tế nói chung là gì. Từ trước đến nay có rất nhiều tác giả đưa ra các quan điểm khác nhau về hiệu quả kinh tế : + Theo P. Samerelson và W. Nordhaus thì : "hiệu quả sản xuất diễn ra khi xã hội không thể tăng sản lượng một loạt hàng hoá mà không cắt giảm một loạt sản lượng hàng hoá khác. Một nền kinh tế có hiệu quả nằm trên giới hạn khả năng sản xuất của nó". Thực chất của quan điểm này đã đề cập đến khía cạnh phân bổ có hiệu quả các nguồn lực của nền sản xuất xã hội. Việc phân bổ và sử dụng các nguồn lực sản xuất trên đường giới hạn khả năng sản xuất sẽ làm cho nền kinh tế có hiệu quả 10 cao. Có thể nói mức hiệu quả ở đây mà tác giả đưa ra là cao nhất, là lý tưởng và không thể có mức hiệu quả nào cao hơn nữa. + Có một số tác giả lại cho rằng hiệu quả kinh tế được xác định bởi quan hệ tỷ lệ giữa sự tăng lên của hai đại lượng kết quả và chi phí. Các quan điểm này mới chỉ đề cập đến hiệu quả của phần tăng thêm chứ không phải của toàn bộ phần tham gia vào quy trình kinh tế. + Một số quan điểm lại cho rằng hiệu quả kinh tế được xác định bởi tỷ số giữa kết quả đạt được và chi phí bỏ ra để có được kết quả đó. Điển hình cho quan điểm này là tác giả Manfred Kuhn, theo ông : "Tính hiệu quả được xác định bằng cách lấy kết quả tính theo đơn vị giá trị chia cho chi phí kinh doanh"Đây là quan điểm được nhiều nhà kinh tế và quản trị kinh doanh áp dụng vào tính hiệu quả kinh tế của các qúa trình kinh tế. + Hai tác giả Whohe và Doring lại đưa ra hai khái niệm về hiệu quả kinh tế. Đó là hiệu quả kinh tế tính bằng đơn vị hiện vật và hiệu quả kinh tế tính bằng đơn vị giá trị. Theo hai ông thì hai khái niệm này hoàn toàn khác nhau. "Mối quan hệ tỷ lệ giữa sản lượng tính theo đơn vị hiện vật (chiếc, kg...) và lượng các nhân tố đầu vào (giờ lao động, đơn vị thiết bị,nguyên vật liệu...) được gọi là tính hiệu quả có tính chất kỹ thuật hay hiện vật", "Mối quan hệ tỷ lệ giữa chi phí kinh doanh phải chỉ ra trong điều kiện thuận lợi nhất và chi phí kinh doanh thực tế phải chi ra được gọi là tính hiệu quả xét về mặt giá trị" và "Để xác định tính hiệu quả về mặt giá trị người ta còn hình thành tỷ lệ giữa sản lượng tính bằng tiền và các nhân tố đầu vào tính bằng tiền" Khái niệm hiệu quả kinh tế tính bằng đơn vị hiện vật của hai ông chính là năng suất lao động, máy móc thiết bị và hiệu suất tiêu hao vật tư, còn hiệu quả tính bằng giá trị là hiệu quả của hoạt động quản trị chi phí. Một khái niệm được nhiều nhà kinh tế trong và ngoài nước quan tâm chú ý và sử dụng phổ biến đó là : hiệu quả kinh tế của một số hiện tượng (hoặc một quá trình) kinh tế là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ lợi dụng các nguồn lực để đạt được mục tiêu đã xác định. Đây là khái niệm tương đối đầy đủ phản ánh được tính hiệu quả kinh tế của hoạt động sản xuất kinh doanh. Từ các quan điểm về hiệu quả kinh tế thì có thể đưa ra khái niệm về hiệu quả kinh tế của các hoạt động sản xuất kinh doanh (hiệu quả sản xuất kinh doanh) của 11 các doanh nghiệp như sau : hiệu quả sản xuất kinh doanh là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ lợi dụng các nguồn lực (lao động, máy móc, thiết bị, tiền vốn và các yếu tố khác) nhằm đạt được mục tiêu mà doanh nghiệp đã đề ra. Khái niệm về hiệu quả sản xuất kinh doanh đã cho thấy bản chất của hiệu quả sản xuất kinh doanh là phản ánh mặt chất lượng của các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, phản ánh trình độ lợi dụng các nguồn lực để đạt được các mục tiêu của doanh nghiệp. Tuy nhiên để hiểu rõ và ứng dụng được phạm trù hiệu quả sản xuất kinh doanh vào việc thành lập các chỉ tiêu, các công thức cụ thể nhằm đánh giá tính hiệu quả các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp thì chúng ta cần : Thứ nhất: Phải hiểu rằng phạm trù hiệu quả sản xuất kinh doanh thực chất là mối quan hệ so sánh giữa kết quả đạt được và chi phí bỏ ra để sử dụng các yếu tố đầu vào và có tính đến các mục tiêu của doanh nghiệp. Mối quan hệ so sánh ở đây có thể là so sánh tuyệt đối và cũng có thể là so sánh tương đối. Về mặt so sánh tuyệt đối thì hiệu quả sản xuất kinh doanh là : H = K - C H : Là hiệu quả sản xuất kinh doanh K : Là kết quả đạt được C : Là chi phí bỏ ra để sử dụng các nguồn lực đầu vào Còn về so sánh tương đối thì : H = K\C Do đó để tính được hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp ta phải tính kết quả đạt được và chi phí bỏ ra. Nếu xét mối quan hệ giữa kết quả và hiệu quả thì kết quả nó là cơ sở và tính hiệu quả sản xuất kinh doanh, kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp có thể là những đại lượng có khả năng cân, đo, đong, đếm được như số sản phẩm tiêu thụ mỗi loại, doanh thu bán hàng, lợi nhuận, thị phần... Như vậy kết quả sản xuất kinh doanh thường là mục tiêu của doanh nghiệp. Thứ hai - Phải phân biệt hiệu quả xã hội, hiệu quả kinh tế xã hội với hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp : Hiệu quả xã hội phản ánh trình độ lợi dụng các nguồn lực nhằm đạt được các mục tiêu về xã hội nhất định. Các mục tiêu xã hội thường là : Giải quyết công ăn việc làm cho người lao động trong phạm vi toàn xã hội hay phạm vi từng khu vực, nâng cao trình độ văn hoá, nâng cao mức sống, đảm 12 bảo vệ sinh môi trường.... Còn hiệu quả kinh tế xã hội phản ánh trình độ lợi dụng các nguồn lực nhằm đạt được các mục tiêu cả về kinh tế xã hội trên phạm vi toàn bộ nền kinh tế quốc dân cũng như trên phạm vi từng vùng, từng khu vực của nền kinh tế. Khái niệm về xuất khẩu Xuất khẩu là hoạt động bán hàng hoá và dịch vụ cho một quốc gia khác trên cơ sở dùng tiền tệ làm phương tiện thanh toán. Tiền tệ ở đây có thể là ngoại tệ đối với một quốc gia hay đối với cả hai quốc gia. Cơ sở của hoạt động xuất khẩu hàng hoá là hoạt động mua bán trao đổi hàng hoá giữa các nước. Khi việc trao đổi hàng hoá giữa các quốc gia có lợi thì các quốc gia đều quan tâm và mở rộng hoạt động này. Và hiện nay, xuất nhập khẩu là hoạt động phổ biến cần thiết đang được sự hỗ trợ từ phía chính phủ. Hoạt động xuất khẩu là hình thức cơ bản của hoạt động ngoại thương đã xuất hiện rất lâu đời và ngày càng phát triển. Tuy hình thức cơ bản là trao đổi hàng hoá và dịch vụ giữa các nước nhưng hiện nay nó đã được biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau. Hoạt động xuất khẩu diễn ra trên mọi lĩnh vực, mọi điều kiện kinh tế, từ xuất khẩu hàng hoá tiêu dùng cho đến xuất khẩu hàng hoá phục vụ sản xuất, từ máy móc thiết bị cho đến các công nghệ kỹ thuật cao. Tất cả các hoạt động trao đổi đó đều nhằm mục tiêu là đem lại lợi ích cho các quốc gia. Hoạt động xuất khẩu diễn ra trên phạm vi rất rộng cả về điều kiện không gian lẫn điều kiện thời gian. Nó có thể chỉ diễn ra trong một hai ngày hoặc kéo dài hàng năm, có thể được tiến hành trên phạm vi lãnh thổ của một quốc gia hay nhiều quốc gia khác nhau. Khái niệm nhập khẩu Ngược lại với xuất khẩu, nhập khẩu trong lý luận thương mại quốc tế là việc quốc gia này mua hàng hóa và dịch vụ từ quốc gia khác. Nói các khác, đây chính là việc nhà sản xuất nước ngoài cung cấp hàng hóa và dịch vụ cho người cư trú trong nước. Nhập khẩu là hoạt động kinh doanh buôn bán trên phạm vi quốc tế, là quá trình trao đổi hàng hóa giữa các quốc gia dựa trên nguyên tác trao đổi ngang giá lấy 13 tiện tệ là môi giới. Nó không phải là hành vi buôn bán riêng lẻ mà là một hệ thống các quan hệ buôn bán trong một nền kinh tế có cả tổ chức bên trong và bên ngoài. Nếu xét trên phạm vi hẹp thì tại Điều 2 Thông tư số 04/TM-ĐT ngày 30/7/1993 của Bộ Thương Mại định nghĩa: “ Kinh doanh nhập khẩu thiết bị là toàn bộ quá trình giao dịch, ký kết và thực hiện hợp đồng mua bán thiết bị và dịch vụ có liên quan trong quan hệ bạn hàng với nước ngoài. Mục tiêu hoạt động kinh doanh nhập khẩu là sử dụng có hiệu quả nguồn ngoại tệ để nhập khẩu vật tư, thiết bị kỹ thuật và dịch vụ phục vụ cho quá trình tái sản xuất mở rộng, nâng cao năng suất lao động, tăng giá trị ngày công, và giải quyết sự khan hiếm hàng hóa, vật tư trên thị trường nội địa 1.2. Một số lý thuyết về tỷ giá hối đoái và hoạt động kinh doanh 1.2.1. Một số lý thuyết về tỷ giá hối đoái a. Vai trò của TGHĐ Thứ nhất, tỷ giá là đại lượng xác định quan hệ về mặt giá trị, so sánh sức mua giữa các đồng tiền với nhau, hình thành nên tỷ giá trao đổi giữa các đồng tiền khác nhau với nhau để thuận tiện cho các giao dịch quốc tế. Thứ hai, tỷ giá có tác động to lớn đến thương mại quốc tế, xuất nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ của một nước. Thứ ba, tỷ giá có tác động đến khía cạnh khác của nền kinh tế như: mặt bằng giá cả trong nước, lạm phát, công ăn, việc làm, thất nghiệp…Do vậy, chính phủ của các nước phải lợi dụng tác động này để điều tiết nền kinh tế. b. Các chế độ tỷ giá hối đoái Chế độ TGHĐ là các loại hình tỷ giá được các quốc gia lựa chọn và sử dụng, bao gồm các loại cơ bản sau: chế độ tỷ giá cố định, chế độ tỷ giá thả nổi tự do, chế độ tỷ giá linh hoạt có sự quản lý của Nhà nước. Chế độ tỷ giá cố định Là chế độ trong đó tỷ giá được quyết định bởi Ngân hàng trung ương, Ngân hàng trung ương công bố mức tỷ giá chính thức và cam kết duy trì khả năng chuyển đổi đồng tiền trong nước với đồng tiền nước ngoài theo giá công bố dù cung cầu ngoại tệ trên thị trường ngoại tệ có thay đổi. Khi có sự biến động thị trường, muốn 14 duy trì tỷ giá đã ấn định thì Ngân hàng trung ương phải điều hòa lượng ngoại tệ trên thị trường ngoại hối để đảm bảo cân bằng cung cầu. Tỷ giá cố định là tỷ giá được giữ không đổi hoặc chỉ được phép dao động trong một phạm vi rất hẹp. Nếu tỷ giá bắt đầu dao động quá nhiều thì chính phủ có thể can thiệp để duy trì TGHĐ trong vòng giới hạn của phạm vi này. Chế độ TGHĐ cố định là một cơ chế TGHĐ được Nhà nước công bố sẽ duy trì không thay đổi tỷ giá giữa đồng nội tệ với một đồng ngoại tệ nào đó. Mục đích của việc giữ TGHĐ cố định là phải giữ tỷ giá ổn định để kiềm chế lạm phát ở mức thấp và củng cố niềm tin của người dân vào đồng tiền nội địa. Đặc điểm của chế độ TGHĐ cố định: Nhà nước cam kết sẽ duy trì TGHĐ ở mức cố định nào đó bằng cách nếu cung trên thị trường lớn hơn cầu ở mức tỷ giá cố định thì Nhà nước đảm bảo mua hết số dư cung ngoại tệ. Nếu cung trên thị trường nhỏ hơn cầu ở mức tỷ giá cố định thì Nhà nước đảm bảo cung cấp một lượng ngoại tệ bằng chính lượng cầu dư. Nhà nước sẽ thực hiện việc mua bán lượng dư cung hay dư cầu đó với tư cách là người mua bán cuối cùng, người điều phối. Điều kiện để thực hiện là phải có sự can thiệp của Chính phủ. Ưu điểm của tỷ giá cố định là đảm bảo sự ổn định của tỷ giá trong một thời gian dài, tạo thuận lợi cho thương mại quốc tế, buộc các chính phủ phải hoạch định và thực thi các chính sách vĩ mô, thúc đẩy các hoạt động hợp tác quốc tế nhằm tránh các xung đột về mục tiêu chính sách và những biến động tỷ giá. Tuy nhiên, tỷ giá cố định sẽ không phản ánh đúng tỷ giá thị trường. do vậy phát sinh tình trạng tỷ giá ngầm. Khi tỷ giá cố định sẽ bị ảnh hưởng rất lớn của đầu cơ, nó có thể dẫn đến phá vỡ sự ổn định của tiền tệ, ổn định kinh tế và thị trường ngoại hối. Chính sách tỷ giá cố định làm mất tính chủ động của chính sách tiền tệ, khiến cho Ngân hàng trung ương gặp khó khăn trong việc thay đổi lượng tiền cung ứng. Đặc biệt nó có thể làm cho quốc gia rơi vào tình trạng nhập khẩu lạm phát không mong muốn. Tóm lại, tỷ giá cố định chỉ phù hợp trong một thời gian nào đó. Hiện nay, rất ít quốc gia sử dụng cơ chế này. 15 Chế độ tỷ giá thả nổi tự do Là chế độ trong đó TGHĐ được hoàn toàn dựa trên tương quan cung cầu giữa các đồng tiền trên thị trường ngoại hối mà không cần đến bất kỳ sự can thiệp nào của NHTW. Đặc điểm của chế độ tỷ giá thả nổi tự do: TGHĐ được xác định và thay đổi hoàn toàn tùy thuộc vào tình hình cung cầu ngoại tệ trên thị trường. Nhà nước hoàn toàn không có bất cứ một tuyên bố, một cam kết nào điều hành và chỉ đạo tỷ giá, không có bất cứ sự can thiệp trực tiếp nào vào thị trường ngoại tệ. Khi xảy ra những biến động về cung cầu của các đồng tiền thì các đồng tiền sẽ có xu hướng tăng hoặc giảm giá một cách tự động. Chế độ này được áp dụng với những nước có thị trường ngoại hối tương đối hoàn chỉnh. Ưu điểm của chế độ này là đảm bảo cán cân thanh toán, đảm bảo chính sách tiền tệ, làm cho nền kinh tế trở nên độc lập, góp phần ổn định kinh tế, đầu tư tư nhân, ổn định thị trường. Chế độ này được nhiều các nước tư bản áp dụng như Mỹ, Anh… Tuy nhiên, tỷ giá hối đoái thả nổi tự do luôn biến động, không ổn định, biên độ dao động lớn và phụ thuộc vào cung cầu ngoại hối nên sẽ rất khó cho công tác dự đoán và đưa ra các kế hoạch cho doanh nghiệp. Mặt khác, chế độ này làm mất khả năng của Chính phủ trong việc vận hành chính sách tiền tệ nội địa. Chế độ tỷ giá linh hoạt có sự quản lý của Nhà nước Về cơ bản tỷ giá do thị trường quyết định nhưng có sự can thiệp của Nhà nước vào những lúc cần thiết để tránh những cơn sốt về tỷ giá, hạn chế sự biến động. Tỷ giá được xác định và thay đổi hoàn toàn phụ thuộc vào tình hình quan hệ cung cầu trên thị trường. NHTW tuyên bố một mức biến động cho phép đối với tỷ giá và chỉ can thiệp vào thị trường với tư cách là người mua bán cuối cùng khi tỷ giá có sự biến động mạnh vượt mức cho phép. Nếu tình hình kinh tế có những sự thay đổi lớn thì mức TGHĐ, biên độ dao động cho phép được Nhà nước xác định và công bố lại. Chế độ tỷ giá này đã tận dụng và kết hợp những ưu điểm và hạn chế được những nhược điểm của hai chế độ tỷ giá cố định và chế độ tỷ giá thả nổi tự do thông qua sự thay đổi linh hoạt, ứng phó với biến động thị trường. Chế độ tỷ giá linh hoạt 16