Tài liệu ảnh hưởng của bụi silic trong ngành cơ khí luyện kim đến sức khoẻ người lao động, đề suất các giải pháp bảo vệ sức khoẻ người lao động

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI ------------------------------------------Đào Phú Cường ẢNH HƯỞNG CỦA BỤI SILIC TRONG NGÀNH CƠ KHÍ LUYỆN KIM ĐẾN SỨC KHOẺ NGƯỜI LAO ĐỘNG. ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP BẢO VỆ SỨC KHOẺ NGƯỜI LAO ĐỘNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG NGHỆ MÔI TRƯỜNG NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. HUỲNH TRUNG HẢI Hà Nội - 2004 LuËn v¨n Th¹c sü Môc lôc Trang Më ®Çu …………………………………………………………………. 1 Ch-¬ng 1. Tæng quan ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim vµ nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr-êng 2 1.1. HiÖn tr¹ng ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim………………………………... 2 1.2. §Þnh h-íng ph¸t triÓn cña ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim………………... 3 1.3. Quy tr×nh s¶n xuÊt………………………………………………….. 4 1.3.1. Ngµnh luyÖn kim……………………………………………….. 4 1.3.1.1. LuyÖn kim ®en………………………………………………. 4 1.3.1.2. LuyÖn kim mµu……………………………………………… 5 1.3.2. Ngµnh c¬ khÝ……………………………………………………. 9 1.4. Nhu cÇu nguyªn nhiªn liÖu………………………………………… 10 1.5. C¸c d¹ng « nhiÔm m«i tr-êng ph¸t sinh trong ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim.. 12 1.5.1. ¤ nhiÔm bôi…………………………………………………….. 12 1.5.2. C¸c d¹ng « nhiÔm kh¸c ………………………………………… 16 1.5.2.1. NhiÖt ®é …………………………………………………….. 16 1.5.2.2. TiÕng ån …………………………………………………….. 16 1.5.2.3. H¬i khÝ ®éc …………………………………………………. 17 1.5.2.4. N-íc th¶i ……………………………………………………. 17 1.5.2.5. ChÊt th¶i r¾n ………………………………………………… 18 1.6. ¶nh h-ëng cña c¸c d¹ng « nhiÔm m«i tr-êng trong ngµnh c¬ khÝ 18 ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi LuËn v¨n Th¹c sü luyÖn kim ……………………………………………………………….. 1.6.1. ¶nh h-ëng cña bôi ……………………………………………... 18 1.6.2. ¶nh h-ëng cña c¸c d¹ng « nhiÔm kh¸c ………………………... 21 1.6.2.1. ¶nh h-ëng cña nhiÖt ®é …………………………………….. 21 1.6.2.2. ¶nh h-ëng cña tiÕng ån …………………………………… 21 1.6.2.3. ¶nh h-ëng cña h¬i khÝ ®éc…………………………………. 21 1.6.2.4. ¶nh h-ëng cña n-íc th¶i vµ chÊt th¶i r¾n …………………... 22 1.7. C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu vµ xö lý c¸c d¹ng « nhiÔm ……………... 23 1.7.1. BiÖn ph¸p qu¶n lý ……………………………………………… 23 1.7.2. ¸p dông s¶n xuÊt s¹ch h¬n …………………………………….. 23 1.7.3. BiÖn ph¸p xö lý dßng th¶i ……………………………………… 24 1.7.3.1. Xö lý « nhiÔm nhiÖt………………………..………………... 24 1.7.3.2. Gi¶m thiÓu tiÕng ån……..…………………………………... 24 1.7.3.3. Xö lý khÝ th¶i vµ bôi ……………...………………………… 25 1.7.3.4. Xö lý n-íc th¶i vµ chÊt th¶i r¾n ……………………………. 25 Ch-¬ng 2. ¤ nhiÔm bôi vµ t×nh tr¹ng bÖnh bôi phæi-silic trong ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim ……………………………………………….. 27 2.1. HiÖn tr¹ng m«i tr-êng C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi ……………………. 28 2.1.1. Kh¸i qu¸t vÒ C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi …………………………... 28 2.1.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty …………….. 28 2.1.1.2. S¶n phÈm cña C«ng ty ……………………………………… 28 2.1.1.3. Quy tr×nh s¶n xuÊt …………………………………………... 30 2.1.1.4. Nhu cÇu nguyªn nhiªn liÖu …………………………………. 33 2.1.2. HiÖn tr¹ng m«i tr-êng C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi ………………… 33 2.1.2.1. ¤ nhiÔm bôi ………………………………………………… 34 2.1.2.2. C¸c d¹ng « nhiÔm kh¸c ……………………………………... 36 2.2. HiÖn tr¹ng m«i tr-êng Nhµ m¸y LuyÖn thÐp L-u X¸ ……………... 40 2.2.1. Kh¸i qu¸t vÒ Nhµ m¸y LuyÖn thÐp L-u X¸ ……………………. 40 2.2.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Nhµ m¸y …………… ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi 40 LuËn v¨n Th¹c sü 2.2.1.2. S¶n phÈm cña Nhµ m¸y ……………………………………... 40 2.2.1.3. Quy tr×nh s¶n xuÊt …………………………………………... 41 2.2.1.4. Nhu cÇu nguyªn nhiªn liÖu …………………………………. 43 2.2.2. HiÖn tr¹ng m«i tr-êng Nhµ m¸y LuyÖn thÐp L-u X¸ ………….. 43 2.2.2.1. ¤ nhiÔm bôi ………………………………………………… 43 2.2.2.2. C¸c d¹ng « nhiÔm kh¸c ……………………………………... 46 2.3. T×nh tr¹ng bÖnh bôi phæi-silic t¹i C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi vµ Nhµ m¸y LuyÖn thÐp L-u X¸ ………………………………………………... 49 2.3.1. T×nh h×nh søc khoÎ ng-êi lao ®éng t¹i C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi vµ Nhµ m¸y LuyÖn thÐp L-u X¸ ………………………………………... 2.3.1.1. T×nh h×nh søc khoÎ ng-êi lao ®éng t¹i C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi …. 49 49 2.3.1.2. T×nh h×nh søc khoÎ ng-êi lao ®éng t¹i Nhµ m¸y LuyÖn thÐp L-u X¸ ………………………………………………………………….. 50 2.3.2. T×nh tr¹ng bÖnh bôi phæi-silic t¹i C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi vµ Nhµ m¸y LuyÖn thÐp L-u X¸ …………………………………………… 51 2.3.2.1. Nguyªn nh©n g©y bÖnh …………………………………… 51 2.3.2.2. T×nh tr¹ng bÖnh bôi phæi-silic t¹i C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi vµ Nhµ m¸y LuyÖn thÐp L-u X¸ …………………………………………… 53 Ch-¬ng 3. §Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu « nhiÔm bôi vµ dù phßng bÖnh bôi phæi-silic ……………………………………………... 56 3.1. Gi¸m s¸t m«i tr-êng vµ chÈn ®o¸n bÖnh bôi phæi-silic …………… 56 3.1.1. §¸nh gi¸ « nhiÔm bôi ………………………………………….. 56 3.1.1.1. Ph-¬ng ph¸p lÊy mÉu vµ ®iÒu kiÖn ph©n tÝch ……………….. 56 3.1.1.2. §¸nh gi¸ « nhiÔm bôi ………………………………………. 57 3.1.2. Kh¸m l©m sµng bÖnh bôi phæi-silic ……………………………. 57 3.2. BiÖn ph¸p tæ chøc qu¶n lý …………………………………………. 58 3.2.1. §èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n-íc vÒ m«i tr-êng vµ b¶o hé lao ®éng ………………………………………………………………… 3.2.2. §èi víi ng-êi sö dông lao ®éng vµ ng-êi lao ®éng ……………. 58 59 3.2.2.1. §èi víi ng-êi sö dông lao ®éng …………………………….. 59 3.2.2.2. §èi víi ng-êi lao ®éng ……………………………………... 60 ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi LuËn v¨n Th¹c sü 3.3. BiÖn ph¸p kü thuËt ………………………………………………… 61 3.3.1. Buång l¾ng bôi …………………………………………………. 61 3.3.2. Xiclon ………………………………………………………….. 62 3.3.2.1. Xiclon ®¬n ………………………………………………….. 62 3.3.2.2. Xiclon chïm ………………………………………………… 63 3.3.3. ThiÕt bÞ läc bôi b»ng tÜnh ®iÖn …………………………………. 63 3.3.4. Läc bôi qua líp v¶i xèp ………………………………………... 64 3.3.5. Lµm s¹ch bôi b»ng ph-¬ng ph¸p -ít …………………………... 65 3.4. §Ò xuÊt biÖn ph¸p xö lý bôi t¹i C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi …………….. 66 3.4.1. C¸c n¬i ph¸t sinh bôi vµ biÖn ph¸p xö lý……. ………………… 66 3.4.2. TÝnh to¸n s¬ bé hÖ thèng xö lý bôi t¹i ph©n x-ëng ®óc gang ….. 67 3.4.2.1. L-u l-îng kh«ng khÝ cÇn hót t¹i c¸c miÖng hót ph©n x-ëng ®óc gang ………………………………………………………………… 70 3.4.2.2. TÝnh ®-êng èng hót …………………………………………. 73 3.4.2.3. TÝnh thiÕt bÞ läc ……………………………………………... 77 3.4.2.4. Chän qu¹t …………………………………………………… 78 3.4.2.5. Chän ®éng c¬ ®iÖn ………………………………………….. 78 3.4.3. -íc tÝnh kinh tÕ ……………………………………………….. 79 KÕt luËn ………………………………………………………………... 81 Tµi liÖu tham kh¶o …………………………………………………….. 83 Phô lôc ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi 1 LuËn v¨n Th¹c sü Më ®Çu Ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc vµ lµ mét trong nh÷ng ngµnh ®ang ®-îc nhµ n-íc quan t©m ®Çu t- ph¸t triÓn nh»m t¹o ra c¸c s¶n phÈm ®a d¹ng, chÊt l-îng cao, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c, h¹n chÕ tèi ®a viÖc nhËp khÈu. Cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim lµ sù gia t¨ng c¸c t¸c nh©n g©y « nhiÔm m«i tr-êng ®ã lµ c¸c lo¹i bôi, h¬i khÝ ®éc, ho¸ chÊt ®éc, tiÕng ån, bøc x¹ ion ho¸, ®iÖn tõ tr-êng do trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim sö dông khèi l-îng lín nguyªn liÖu th« lµ quÆng, c¸c nguån phÕ liÖu, c¸c lo¹i ho¸ chÊt kh¸c nhau. Trong c¸c yÕu tè g©y « nhiÔm m«i tr-êng ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim bôi lµ yÕu tè g©y ¶nh h-ëng lín ®Õn søc kháe ng-êi lao ®éng, ®¸ng chó ý lµ bôi h« hÊp cã kÝch th-íc d-íi 5 m lµ t¸c nh©n g©y bÖnh bôi phæi nghÒ nghiÖp. HiÖn nay, bÖnh bôi phæi chiÕm tû lÖ cao nhÊt trong c¸c bÖnh nghÒ nghiÖp ®Æc biÖt lµ bÖnh bôi phæi-silic chiÕm 89% trong sè c¸c bÖnh nghÒ nghiÖp ®-îc b¶o hiÓm. Ng-êi ta ®· x¸c ®Þnh nguyªn nh©n g©y ra bÖnh bôi phæi silic lµ thµnh phÇn silic tù do (SiO2) cã trong bôi.. BÖnh bôi phæi-silic lµ bÖnh nghÒ phæ biÕn, ®¸ng lo ng¹i nhÊt do kh«ng cã kh¶ n¨ng ch÷a trÞ, dù phßng lµ cã thÓ nh-ng khã kh¨n, bÖnh tiÕn triÓn kh«ng håi phôc, dï ngõng tiÕp xóc. ChÝnh v× vËy ®Ò tµi “ ¶nh h-ëng cña bôi silic trong ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim ®Õn søc khoÎ ng-êi lao ®éng. §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p b¶o vÖ søc khoÎ ng-êi lao ®éng” cã ý nghÜa thùc tiÔn nh»m lµm râ h¬n ¶nh h-ëng cña bôi silic ®Õn søc khoÎ ng-êi lao ®éng trong ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim, tõ ®ã ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao søc khoÎ ng-êi lao ®éng. Môc tiªu cô thÓ cña ®Ò tµi lµ: 1. HiÖn tr¹ng m«i tr-êng lao ®éng ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim mµ chñ yÕu lµ « nhiÔm bôi silic. 2. ¶nh h-ëng cña bôi silic ®Õn sù ph¸t sinh bÖnh bôi phæi-silic trong ngµnh c¬ khÝ, luyÖn kim. 3. §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý, kü thuËt nh»m gi¶m thiÓu « nhiÔm bôi, dù phßng bÖnh bôi phæi-silic nghÒ nghiÖp ë ng-êi lao ®éng. 4. TÝnh to¸n s¬ bé hÖ thèng xö lý bôi t¹i ph©n x-ëng ®óc gang, C«ng ty C¬ khÝ Hµ Néi. ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi 2 LuËn v¨n Th¹c sü Ch-¬ng 1 Tæng quan ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim vµ Nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr-êng 1.1. HiÖn tr¹ng ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim Ngµnh c¬ khÝ lµ ngµnh c«ng nghiÖp nÒn t¶ng cña ViÖt Nam. Song ngµnh c¬ khÝ hiÖn nay vÉn ch-a ph¶i lµ thÕ m¹nh cña c«ng nghiÖp ViÖt Nam, phÇn lín thiÕt bÞ, m¸y mãc phôc vô c¸c ngµnh s¶n xuÊt nh- xim¨ng, ®-êng, thÐp, dÇu khÝ…®Òu ph¶i nhËp khÈu. §Æc biÖt, ngµnh s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t«, xe g¾n m¸y ®ang ph¸t triÓn nhanh chãng ë ViÖt Nam, nh-ng thiÕt bÞ cho c¸c nhµ m¸y th× c¬ khÝ néi ®Þa ch-a ®¸p øng ®-îc. C«ng nghÖ chÕ t¹o s¶n phÈm cña ngµnh c¬ khÝ nãi chung cßn l¹c hËu vµ cã ®é chÝnh x¸c kÐm, thiÕt bÞ qua nhiÒu n¨m sö dông thiÕu sù b¶o d-ìng söa ch÷a. C«ng nghÖ ®óc khu«n c¸t lµ chñ yÕu nªn tû lÖ phÕ phÈm cao, ch-a cã kh¶ n¨ng ®óc c¸c s¶n phÈm cã ®é chÝnh x¸c cao còng nh- ®óc thÐp hîp kim. C¸c s¶n phÈm gß rÌn vÉn ®-îc lµm b»ng ph-¬ng ph¸p thñ c«ng lµ chñ yÕu. Tuy nhiªn, còng cã mét vµi c«ng ®o¹n sö dông c¸c thiÕt bÞ rÌn, dËp vµ c«ng nh©n vÉn ph¶i lµm viÖc trong m«i tr-êng cã tiÕng ån lín. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y mét sè c¬ së s¶n xuÊt cã sù liªn doanh réng r·i víi nhiÒu doanh nghiÖp n-íc ngoµi t¹o ra sù thay ®æi nhanh chãng vÒ c«ng nghÖ, s¶n xuÊt nhiÒu s¶n phÈm cã chÊt l-îng cao sö dông trong n-íc vµ xuÊt khÈu. Song song víi viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ, ®iÒu kiÖn lao ®éng còng cã sù thay ®æi, m«i tr-êng lao ®éng ®· tõng b-íc ®-îc c¶i thiÖn gi¶m bít nh÷ng yÕu tè nguy hiÓm vµ ®éc h¹i nh-ng l¹i xuÊt hiÖn nh÷ng khã kh¨n víi nh÷ng nguy hiÓm vµ yÕu tè ®éc h¹i míi cã thÓ g©y ra nh÷ng bÖnh nghÒ nghiÖp míi hay lo¹i h×nh tai n¹n lao ®éng míi nh- c«ng nh©n ph¶i lµm viÖc theo d©y chuyÒn, c«ng viÖc ®¬n ®iÖu, c-êng ®é lµm viÖc cao nªn xuÊt hiÖn nhiÒu h¬n c¸c bÖnh vÒ c¬ x-¬ng khíp hay “ stress” nghÒ nghiÖp. Ngµnh luyÖn kim cña n-íc ta bao gåm luyÖn kim ®en vµ luyÖn kim mµu, ®©y lµ ngµnh c«ng nghiÖp ®ang ®-îc nhµ n-íc ®Æc biÖt quan t©m ®Çu t- ph¸t triÓn. HiÖn ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi 3 LuËn v¨n Th¹c sü nay, c¶ n-íc cã 19 c¬ së luyÖn kim ®en víi c«ng suÊt tõ 20.000 ®Õn 50.000 tÊn thÐp/n¨m/c¬ së. Ngoµi ra cßn cã kho¶ng 70 c¬ së s¶n xuÊt nhá còng nh- lµng nghÒ t¸i chÕ thÐp víi tæng s¶n l-îng -íc tÝnh 2,5 triÖu tÊn/n¨m. Tèc ®é t¨ng tr-ëng tõ n¨m 1990 ®Õn n¨m 2002 b×nh qu©n ®¹t 27%/n¨m. MÆc dï s¶n l-îng thÐp t¨ng cao nh-ng míi chØ ®¸p øng ®-îc kho¶ng 50% nhu cÇu thÞ tr-êng vÒ thÐp x©y dùng. Kho¶ng 50% thiÕu hôt chñ yÕu lµ thÐp cã chÊt l-îng cao (thÐp c¸n, thÐp tÊm, thÐp h×nh, thÐp l¸) dïng ®Ó chÕ t¹o m¸y mãc thiÕt bÞ. Ngµnh luyÖn kim mµu víi s¶n phÈm chñ yÕu lµ thiÕc, víi s¶n l-îng hiÖn nay chØ ®¹t kho¶ng 2800 tÊn/n¨m. Bªn c¹nh ®ã cßn cã c¬ së s¶n xuÊt «xit kÏm ë Th¸i Nguyªn, Tuyªn Quang vµ 10 ®¬n vÞ khai th¸c chÕ biÕn vµng, 6 nhµ m¸y c¸n kÐo d©y c¸p ®iÖn, d©y ®iÖn nh«m, ®ång; 7 nhµ m¸y Ðp nh«m h×nh… Trang thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ cña ngµnh luyÖn kim rÊt ®a d¹ng tõ c¸c trang thiÕt bÞ t-¬ng ®èi hiÖn ®¹i ®Õn c¸c trang thiÕt bÞ ®· l¹c hËu. Trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i tËp trung chñ yÕu ë mét sè c«ng ty liªn doanh, c«ng ty cæ phÇn hoÆc c«ng ty 100% vèn ®Çu t- n-íc ngoµi nh- c«ng ty Hoµ Ph¸t, An ViÖt…Trang thiÕt bÞ lo¹i trung b×nh gåm mét sè d©y chuyÒn c¸n b¸n liªn tôc ë Nhµ m¸y c¸n thÐp L-u X¸, Gia sµng, Thñ §øc, Biªn Hoµ, Nam §«…vµ lß luyÖn thiÕc cña c«ng ty kim lo¹i mµu NghÖ TÜnh. §èi víi c¸c nhµ m¸y ®-îc x©y dùng tr-íc thêi kú më cöa do ch-a ®-îc c¶i t¹o n©ng cÊp nªn trang thiÕt bÞ ®· l¹c hËu nh- thÐp §µ N½ng, MiÒn Trung, C¸n L-u X¸ 2, c¸c d©y chuyÒn cò cña Nhµ m¸y Thñ §øc, Nhµ BÌ, T©n ThuËn… 1.2. §Þnh h-íng ph¸t triÓn cña ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim ChiÕn l-îc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi lµ tËp trung ph¸t triÓn mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm nh- thiÕt bÞ toµn bé, m¸y ®éng lùc, c¬ khÝ tµu thuû, c¬ khÝ « t«. Nhµ n-íc sÏ cã c¬ chÕ hç trî vÒ vèn l-u ®éng cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ c¬ khÝ, chÕ t¹o thiÕt bÞ toµn bé ®ßi hái l-îng vèn lín vµ miÔn gi¶m thuÕ nhËp khÈu nguyªn liÖu vµ linh kiÖn cña s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm, phôc vô s¶n xuÊt trong n-íc. C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lÇn ®Çu ®-îc s¶n xuÊt ë ViÖt Nam còng ®-îc miÔn gi¶m thuÕ cã thêi h¹n. Môc tiªu cña ngµnh c¬ khÝ ®Õn n¨m 2010 lµ cã thÓ tho¶ m·n 45-50% nhu cÇu trong n-íc (hiÖn nay con sè nµy míi chØ ®¹t 10%). Vµo cuèi thËp niªn nµy, doanh ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi LuËn v¨n Th¹c sü 4 nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam ph¶i ®¸p øng 60-70% nhu cÇu trong n-íc vÒ m¸y ®éng lùc cì trung vµ cì nhá, s¶n xuÊt ®éng c¬ thuû 400 m· lùc trë lªn. §Þnh h-íng ph¸t triÓn ngµnh luyÖn kim ®Õn n¨m 2020 lµ x©y dùng c¸c nhµ m¸y liªn hîp khÐp kÝn quy m« lín ®i tõ quÆng ®Ó lµm ra c¸c s¶n phÈm phôc vô nhu cÇu x· héi, gi¶m dÇn l-îng ph«i thÐp nhËp khÈu. Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam ph¶i gi÷ vai trß chñ ®¹o trong ngµnh thÐp, n¾m gi÷ phÇn lín c¬ së vËt chÊt, s¶n l-îng vµ thÞ phÇn trong n-íc. §Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô thÐp ngµy cµng t¨ng Tæng C«ng ty thÐp ViÖt Nam vµ Bé C«ng nghiÖp ®Ò xuÊt quy ho¹ch ngµnh thÐp tíi 2010 (b¶ng 1.1). B¶ng 1.1. C¬ cÊu s¶n phÈm cña c«ng nghiÖp thÐp ViÖt Nam [20] Tæng nhu N¨m S¶n phÈm dµi S¶n phÈm dÑt cÇu, triÖu Khèi l-îng, Tû lÖ, % Khèi l-îng, tÊn triÖu tÊn triÖu tÊn 2005 3,9 2,14 55 1,76 45 2010 6,0 3,0 50 3,0 50 Tû lÖ, % §Ó thùc hiÖn quy ho¹ch trªn Bé C«ng nghiÖp vµ Tæng C«ng ty thÐp triÓn khai c¸c dù ¸n sau: Nhµ m¸y c¸n thÐp x©y dùng phÝa Nam c«ng suÊt 300-350 ngµn tÊn/n¨m, vèn ®Çu t- 50 triÖu USD; Nhµ m¸y thÐp ®Æc biÖt c«ng suÊt 50-100 ngµn tÊn/n¨m, vèn ®Çu t- 150 triÖu USD; Më réng gang thÐp Th¸i Nguyªn giai ®o¹n 2, c«ng suÊt 500 ngµn tÊn/n¨m, vèn ®Çu t- 100 triÖu USD; Nhµ m¸y ph«i thÐp phÝa Nam, c«ng suÊt 500 ngµn tÊn/n¨m, vèn ®Çu t- 40 triÖu USD; Më réng Nhµ m¸y c¸n thÐp nguéi, c«ng suÊt 450 ngµn tÊn/n¨m, vèn ®Çu t- 80 triÖu USD. C¸c dù ¸n nhá: tæng c«ng suÊt 500 ngµn tÊn/n¨m, vèn ®Çu t- 50 triÖu USD. Tæng ®Çu t- c¸c dù ¸n trªn kho¶ng 1 tû USD [28]. 1.3. Quy tr×nh s¶n xuÊt 1.3.1. Ngµnh luyÖn kim 1.3.1.1. LuyÖn kim ®en C¸c c«ng ®o¹n chÝnh cña c«ng nghÖ luyÖn kim ®en: luyÖn than cok, luyÖn fero, thiªu kÕt quÆng, luyÖn gang, luyÖn thÐp lß ®iÖn vµ c¸n thÐp. ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi 5 LuËn v¨n Th¹c sü C«ng nghÖ luyÖn kim ®en ®-îc chia thµnh 2 nhãm c«ng nghÖ chÝnh: Nhãm 1: lµ c¸c c«ng ®o¹n nÊu luyÖn gåm luyÖn cok, luyÖn fero, thiªu kÕt quÆng s¾t, luyÖn gang vµ luyÖn thÐp. Nhãm 2: lµ c«ng ®o¹n gia c«ng kim lo¹i nãng gåm c¸n nãng, rÌn dËp. C¨n cø vµo thiÕt bÞ luyÖn cã thÓ chia thµnh 3 lo¹i c«ng nghÖ: Ph-¬ng ph¸p cæ ®iÓn: Sö dông lß cao vµ lß thæi «xy. Nguyªn liÖu lµ quÆng s¾t, than cok, ®¸ v«i, n¨ng l-îng vµ c¸c vËt liÖu kh¸c nh-: dÇu, ho¸ chÊt, g¹ch chÞu löa, n-íc, kh«ng khÝ. Nguyªn liÖu ®-îc nÊu ch¶y ë lß cao ®Ó t¹o ra gang, sau ®ã gang ®-îc ®-a vµo lß thæi «xy ®Ó luyÖn thµnh ph«i thÐp, ph«i thÐp ®-îc ®óc, c¸n ®Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm nh-: thÐp d©y, thÐp tÊm, thÐp thanh (h×nh 1.1). Ph-¬ng ph¸p dïng lß ®iÖn hå quang: nguyªn liÖu lµ thÐp phÕ liÖu. Vôn s¾t ®-îc nÊu ch¶y nhê hå quang ®iÖn ph¸t sinh gi÷a ®iÖn cùc than vµ vôn s¾t. N¨ng l-îng ®-îc bæ sung b»ng c¸ch phun khÝ tù nhiªn, than bét, dÇu. Lß nµy th-êng chØ dïng ®Ó nÊu ch¶y vôn s¾t cßn c«ng ®o¹n tinh luyÖn ®-îc thùc hiÖn ë lß riªng (h×nh 1.2). Ph-¬ng ph¸p kÕt hîp: nguyªn liÖu lµ quÆng vµ thÐp phÕ liÖu. Ph-¬ng ph¸p nµy kÕt hîp nhiÒu c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®Ó s¶n xuÊt thÐp. 1.3.1.2. LuyÖn kim mµu C«ng nghÖ luyÖn kim mµu ë n-íc ta míi chØ dõng ë ph-¬ng ph¸p thuû luyÖn ®Ó tuyÓn quÆng, s¶n phÈm lµ kim lo¹i mµu th« ch-a ®-îc tinh luyÖn. C«ng nghÖ ®iÓn h×nh lµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt bét kÏm t¹i C«ng ty LuyÖn Kim Mµu II-Th¸i Nguyªn (h×nh1.3). HiÖn nay trªn thÕ giíi ®ang sö dông c«ng nghÖ ho¶ luyÖn lµ chñ yÕu. ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi LuËn v¨n Th¹c sü 6 Than mì TuyÓn §Êt ®¸ QuÆng s¾t N-íc th¶i TuyÓn S¾t phÕ Ph©n lo¹i Trî dung Than §Ëp, xay ChÊt th¶i r¾n Bôi QuÆng ®u«i Bôi LuyÖn C«k Thiªu kÕt vª viªn C«k vôn C¾t vôn KhÝ lß C«k LuyÖn s¾t xèp hay nãng ch¶y Lß cao luyÖn gang Xö lý tiÕp KhÝ lß, bôi Giã Lß giã nãng Gang láng Giã nãng Lß b»ng XØ Lß thæi LD Xö lý tiÕp Lß ®iÖn XØ §óc thái §óc thái N-íc th¶i (lµm m¸t) §óc thái XØ KhÝ th¶i, bôi M¸y c¸n Dßng khÝ th¶i ThÐp thµnh phÈm H×nh 1.1. Quy tr×nh luyÖn gang thÐp kÕt hîp truyÒn thèng kÌm dßng th¶i [18, 16] ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi LuËn v¨n Th¹c sü 7 Nguyªn liÖu Bôi, tiÕng ån ChÊt th¶i r¾n (ph©n lo¹i) ChuÈn bÞ nguyªn liÖu (s¾t vôn, tinh quÆng…) KhÝ th¶i, nhiÖt ®é Bôi, tiÕng ån, xØ N-íc th¶i (lµm m¸t, dËp bôi) §iÖn LuyÖn thÐp b»ng lß ®iÖn hå quang §æ ph«i máng Rãt liªn tôc C¸n §æ thái Bôi, tiÕng ån, nhiÖt ChÊt th¶i r¾n N-íc lµm m¸t S¶n phÈm thÐp c¸n c¸c lo¹i H×nh 1.2. Quy tr×nh c«ng nghÖ luyÖn thÐp b»ng lß ®iÖn hå quang kÌm dßng th¶i [4, 16] ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi LuËn v¨n Th¹c sü 8 QuÆng kÏm Bôi NghiÒn sµng d < 10 mm Than c¸m ChÊt trî §Êt th¶i Trén liÖu Håi liÖu CÊp liÖu vµo lß Qu¹t giã NhiÖt th¶i ån XØ th¶i Lß quay KhÝ lß Qu¹t thæi kh«ng khÝ KhÝ th¶i L¾ng c¬ häc Buång thu bôi Bét oxyt kÏm (S¶n phÈm) KhÝ th¶i Bôi, khãi KhÝ th¶i H×nh 1.3. Quy tr×nh s¶n xuÊt bét «xit kÏm kÌm dßng th¶i [18] ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi 9 LuËn v¨n Th¹c sü 1.3.2. Ngµnh c¬ khÝ Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ngµnh c¬ khÝ gåm 4 c«ng ®o¹n (h×nh 1.4). C«ng ®o¹n luyÖn kim: nguyªn liÖu lµ quÆng, thÐp phÕ liÖu ®-îc nÊu ch¶y ®Ó t¹o ph«i. C«ng ®o¹n chÕ t¹o ph«i. Ph«i ®-îc chÕ t¹o b»ng c¸c ph-¬ng ph¸p sau: - Ph-¬ng ph¸p ®óc: ®iÒn ®Çy kim lo¹i láng vµo lßng khu«n ®óc, sau khi kim lo¹i ®«ng ®Æc thu ®-îc vËt ®óc. - Ph-¬ng ph¸p gia c«ng ¸p lùc: dïng dông cô, thiÕt bÞ t¹o lùc lµm biÕn d¹ng vËt liÖu ®Ó t¹o thµnh s¶n phÈm cã h×nh d¹ng vµ kÝch th-íc yªu cÇu. So víi ®óc ph-¬ng ph¸p nµy t¹o ra s¶n phÈm cã ®é bÒn cao h¬n, kh¶ n¨ng chÞu lùc tèt h¬n, ®é chÝnh x¸c vµ ®é nh½n mÆt ngoµi cao h¬n, tiÕt kiÖm kim lo¹i, n¨ng xuÊt cao h¬n nh-ng thiÕt bÞ t¹o lùc phøc t¹p vµ ®¾t tiÒn. - Ph-¬ng ph¸p hµn: nèi cøng c¸c phÇn tö kim lo¹i víi nhau thµnh mét liªn kÕt bÒn v÷ng b»ng c¸ch nung nãng chç hµn ®Õn tr¹ng th¸i hµn. Tr¹ng th¸i nãng ch¶y t¹o thµnh vïng kim lo¹i chung sau khi ®«ng ®Æc t¹o thµnh mèi hµn, gäi lµ hµn nãng ch¶y. Tr¹ng th¸i dÎo ph¶i dïng mét lùc Ðp míi t¹o thµnh mèi hµn, gäi lµ hµn ¸p lùc. C«ng ®o¹n gia c«ng c¾t gät: c¾t mét líp kim lo¹i (®©y lµ l-îng d- gia c«ng ®Ó t¹o thµnh phoi) trªn bÒ mÆt cña ph«i ®Ó ®-îc chi tiÕt cã h×nh d¸ng, kÝch th-íc, ®é chÝnh x¸c, ®é bãng theo yªu cÇu. C«ng ®o¹n xö lý nhiÖt: cã hai ph-¬ng ph¸p xö lý nhiÖt Ph-¬ng ph¸p nhiÖt luyÖn: nung nãng vËt ®Õn nhiÖt ®é x¸c ®Þnh, gi÷ nhiÖt mét thêi gian, sau ®ã lµm nguéi víi tèc ®é kh¸c nhau ®Ó c¶i thiÖn tæ chøc, tÝnh chÊt kim lo¹i, nh»m t¨ng ®é bÒn vµ tuæi thä cña s¶n phÈm. Ph-¬ng ph¸p ho¸ nhiÖt luyÖn: lµm b·o hoµ mét sè nguyªn tè ho¸ häc trªn líp bÒ mÆt ®Ó lµm thay ®æi thµnh phÇn ho¸ häc, lµm thay ®æi tÝnh chÊt cña líp bÒ mÆt ®ã. Qu¸ tr×nh ho¸ nhiÖt luyÖn kh«ng lµm thay ®æi h×nh d¸ng, kÝch th-íc s¶n phÈm. ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi LuËn v¨n Th¹c sü 10 QuÆng, s¾t vôn Than Kh«ng khÝ N-íc LuyÖn kim NhiÖt ®é, ån Bôi H¬i khÝ ®éc N-íc th¶i ChÊt th¶i r¾n C¸t ChÕ t¹o ph«i Gia c«ng c¾t gät (tiÖn, phay, bµo, khoan, mµi) Xö lý nhiÖt (nhiÖt luyÖn, ho¸ nhiÖt luyÖn) §óc Gia c«ng ¸p lùc ån Bôi ChÊt th¶i r¾n Hµn NhiÖt ®é ån Bôi ChÊt th¶i r¾n NhiÖt ®é ån ChÊt th¶i r¾n NhiÖt ®é H¬i khÝ ®éc ChÊt th¶i r¾n NhiÖt ®é S¶n phÈm H×nh 1.4. Quy tr×nh s¶n xuÊt c¬ khÝ kÌm dßng th¶i [11] 1.4. Nhu cÇu nguyªn nhiªn liÖu Nguyªn nhiªn liÖu chñ yÕu trong ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim lµ quÆng, thÐp phÕ liÖu, than mì, khÝ thiªn nhiªn, g¹ch chÞu löa. Nguån quÆng n-íc ta ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i víi khèi l-îng lín, ®¸p øng ®ñ cho s¶n xuÊt. HiÖn nay ®· ph¸t hiÖn trªn 200 ®iÓm cã quÆng s¾t, 91 má ®-îc th¨m dß cã tr÷ l-îng kho¶ng 1,2 tû tÊn. C¸c má hÇu hÕt míi chØ ®-îc khai th¸c ë quy m« nhá, chØ cã má Tr¹i Cau-Th¸i Nguyªn ®-îc khai th¸c ë quy m« c«ng nghiÖp ®Ó cÊp cho 3 lß cao cña C«ng ty Gang ThÐp Th¸i Nguyªn. ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi LuËn v¨n Th¹c sü 11 ThÐp phÕ liÖu hiÖn nay míi chØ ®¸p øng ®-îc 60% c«ng suÊt lß ®iÖn [2], nguån thÐp phÕ nµy chñ yÕu tõ 2 nguån lµ thÐp phÕ th¶i do s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trong c¶ n-íc vµ nguån thÐp phÕ nhËp khÈu. L-îng thÐp phÕ th¶i do s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cßn h¹n chÕ do l-îng thÐp tiªu thô nh÷ng n¨m tr-íc thÊp do vËy trong nh÷ng n¨m tíi l-îng thÐp phÕ nhËp khÈu sÏ ph¶i t¨ng ®Ó ®¶m b¶o nguån nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt. G¹ch chÞu löa hiÖn nay n-íc ta chØ s¶n xuÊt ®-îc mét vµi lo¹i g¹ch th«ng dông cßn l¹i vÉn ph¶i nhËp khÈu. KhÝ thiªn nhiªn ë n-íc ta cã tr÷ l-îng kh¸ lín (kho¶ng 250 tØ tÊn) lµ nguån nguyªn liÖu cho c¸c lß nung, lß ñ thay thÕ dÇu FO…. Nhiªn liÖu quan träng phôc vô s¶n xuÊt trong ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim lµ than mì, ë ViÖt Nam l-îng than nµy cßn h¹n chÕ vÒ chÊt l-îng vµ tr÷ l-îng (hiÖn nay chØ cßn kho¶ng 3,6 triÖu tÊn) [28]. Nhu cÇu, thµnh phÇn nguyªn nhiªn liÖu ®èi víi tõng lo¹i c«ng nghÖ kh¸c nhau (b¶ng 1.2, 1.3). B¶ng 1.2. Nhu cÇu nguyªn nhiªn liÖu cho tÝnh cho 1 tÊn s¶n phÈm thÐp th« (®èi víi ph-¬ng ph¸p s¶n xuÊt thÐp b»ng ®iÖn hå quang) [3] TT Nguyªn nhiªn liÖu §¬n vÞ Sè l-îng 1 Hîp kim kg 10 2 S¾t vôn kg 1130 3 Cok kg 15 4 Than kh¸c kg 10 5 Oxy m3 30 6 ChÊt phô gia kg 40 7 N-íc m3 5 8 §iÖn KWh 572 9 KhÝ gas m3 40 10 VËt liÖu chÞu löa kg 18,8 11 §iÖn cùc kg 1,4 ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi LuËn v¨n Th¹c sü 12 B¶ng 1.3. Nhu cÇu nguyªn nhiªn liÖu tÝnh cho 1 tÊn s¶n phÈm thÐp th« (®èi víi ph-¬ng ph¸p s¶n xuÊt thÐp kÕt hîp) [7] TT Nguyªn nhiªn liÖu §¬n vÞ Sè l-îng 1 QuÆng s¾t kg 1500 2 S¾t vôn kg 175 3 Cok kg 610 4 Than kh¸c kg 60 5 §¸ v«i kg 150 6 ChÊt phô gia kg 200 7 N-íc m3 5 8 §iÖn KWh 364 9 KhÝ gas m3 2 1.5. C¸c d¹ng « nhiÔm m«i tr-êng ph¸t sinh trong ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim 1.5.1. ¤ nhiÔm bôi ë c¸c nhµ m¸y luyÖn kim bôi sinh ra ë c¸c m¸y nghiÒn than, ®Êt ®Ìn, c¸c vÞ trÝ bèc dì nguyªn liÖu, c¸c m¸y ®óc, sµn lß luyÖn. ë c¸c nhµ m¸y c¬ khÝ bôi sinh ra ë c¸c bé phËn lµm khu«n, th¸o dì khu«n, lµm s¹ch vËt ®óc, sµng, nghiÒn, trén c¸t ®óc, m¸y mµi …Bôi sinh ra trong ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim th-êng cã hµm l-îng silic tù do cao. Nghiªn cøu cña NguyÔn Huy §¶n t¹i ph©n x-ëng ®óc mét sè nhµ m¸y c¬ khÝ cña trung -¬ng vµ ®Þa ph-¬ng cho thÊy: hµm l-îng silic trong bôi ë møc 10-70%, nång ®é bôi toµn phÇn trung b×nh lµ 9,4 mg/m3, nång ®é bôi h« hÊp chiÕm 55,2% nång ®é bôi toµn phÇn [8]. Theo NguyÔn Duy B¶o t¹i hai nhµ m¸y thuéc xÝ nghiÖp liªn hîp Gang ThÐp Th¸i Nguyªn, t×nh h×nh « nhiÔm bôi rÊt nghiªm träng. Nång ®é bôi cao h¬n nång ®é tèi ®a cho phÐp 5 ®Õn 30 lÇn, víi hµm l-îng silic tù do trong bôi 22,4 ®Õn 26,4% vµ tû lÖ bôi h« hÊp cao (49,5 ®Õn 53,3%) [1]. ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi LuËn v¨n Th¹c sü 13 NguyÔn TiÕn Léc nghiªn cøu m«i tr-êng t¹i Nhµ m¸y LuyÖn c¸n thÐp Gia Sµng cho thÊy r»ng: c¶ bèn ph©n x-ëng s¶n xuÊt cña Nhµ m¸y ®Òu cã nång ®é bôi SiO2 v-ît tiªu chuÈn cho phÐp, khu vùc c¾t ph«i sµn lß luyÖn thÐp nång ®é bôi SiO 2 cao h¬n tiªu chuÈn cho phÐp 4 ®Õn 8 lÇn [14]. Nghiªn cøu viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o hé lao ®éng cho thÊy phÇn lín c¸c c¬ së s¶n xuÊt trong ngµnh c¬ khÝ luyÖn kim cã nång ®é bôi cao h¬n tiªu chuÈn cho phÐp (b¶ng1.4). B¶ng 1.4. Nång ®é bôi trong m«i tr-êng lµm viÖc [15] Nång ®é bôi Nång ®é bôi Tû lÖ SiO2 toµn phÇn, h« hÊp (0,5 - 5 trong bôi h« mg/m3 m), mg/m3 hÊp, % Ph©n x-ëng ®óc 2,35÷16,15 1,9÷9,5 5,0÷9,7 Ph©n x-ëng c¸n thÐp 10,8÷19,4 5,3÷12,3 8,3÷8,7 Ph©n x-ëng lß cao 1,76÷18,84 6,5÷6,9 4,6÷5,0 Ph©n x-ëng nguyªn liÖu 5,5÷91,9 1,3÷50,3 2,2÷2,64 Ph©n x-ëng thiªu kÕt 8,33÷15,45 1,1÷10,6 3,0÷3,4 Lß luyÖn bét kÏm 8,2÷26,5 4,9÷10,2 7,3÷8,0 Khu trén liÖu 5,9÷6,3 4,3÷4,5 Nhµ trén bét kÏm 24,8÷25,6 9,5÷9,9 2,8 Ph©n x-ëng luyÖn 2,8÷11,4 1,1÷5,9 7,8÷10,2 Ph©n x-ëng c¸n 3,7÷12,1 0,8÷6,6 9,8÷13,0 Hµm l-îng SiO2 trong bôi  20% 6,0 4,0 Hµm l-îng SiO2 trong bôi >20 ®Õn 50% 4,0 2,0 VÞ trÝ ®o Nhµ m¸y Dienzen S«ng C«ng: Nhµ m¸y LuyÖn gang: XÝ nghiÖp LuyÖn kim mµu II: Nhµ m¸y thÐp Thñ §øc: TCVS 3733/2002/Q§-BYT ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi LuËn v¨n Th¹c sü 14 Hµm l-îng SiO2 trong bôi >50 ®Õn 2,0 1,0 - Bôi gç 6,0 3,0 - Bôi v« c¬ 8,0 4,0 100% Bôi kh«ng chøa SiO2 Tõ kÕt qu¶ ®o nång ®é bôi trong m«i tr-êng lµm viÖc, cã thÓ ®-a ra mét sè nhËn xÐt sau: T¹i Nhµ m¸y Dienzen S«ng C«ng: Ph©n x-ëng ®óc cã nång ®é bôi toµn phÇn lóc cao nhÊt v-ît tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp 2,7 lÇn; nång ®é bôi h« hÊp v-ît 2,4 lÇn. Ph©n x-ëng c¸n thÐp, nång ®é bôi toµn phÇn v-ît tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp tõ 1,8 ®Õn 3,2 lÇn; nång ®é bôi h« hÊp v-ît tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp tõ 1,3 ®Õn 3,1 lÇn. T¹i Nhµ m¸y LuyÖn gang: Ph©n x-ëng lß cao cã nång ®é bôi toµn phÇn khi cao nhÊt v-ît tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp 3,1 lÇn; nång ®é bôi h« hÊp v-ît tõ 1,6 ®Õn 1,7 lÇn. Ph©n x-ëng lß cao nång ®é bôi toµn phÇn lín nhÊt v-ît tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp 15,3 lÇn; nång ®é bôi h« hÊp v-ît lín nhÊt v-ît tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp 12,6 lÇn. Ph©n x-ëng thiªu kÕt nång ®é bôi toµn phÇn v-ît tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp tõ 1,4 ®Õn 2,6 lÇn; nång ®é bôi h« hÊp khi cao nhÊt v-ît 2,7 lÇn. T¹i xÝ nghiÖp LuyÖn kim mµu II: Lß luyÖn bét kÏm cã nång ®é bôi toµn phÇn v-ît tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp tõ 1,4 ®Õn 4,4 lÇn; nång ®é bôi h« hÊp v-ît tõ 1,2 ®Õn 2,6 lÇn. Khu trén liÖu, nång ®é bôi toµn phÇn vµ bôi h« hÊp v-ît tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp 1,1 lÇn. Nhµ trén bét kÏm nång ®é bôi toµn phÇn v-ît tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp tõ 4,1 ®Õn 4,3 lÇn; nång ®é bôi h« hÊp v-ît tõ 2,4 ®Õn 2,5 lÇn. T¹i Nhµ m¸y thÐp Thñ §øc: Ph©n x-ëng luyÖn cã nång ®é bôi toµn phÇn lóc cao nhÊt v-ît tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp 1,9 lÇn; nång ®é bôi h« hÊp v-ît 1,5 lÇn. Ph©n x-ëng c¸n nång ®é bôi ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi LuËn v¨n Th¹c sü 15 toµn phÇn khi cao nhÊt v-ît tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp 2,0 lÇn, nång ®é bôi h« hÊp v-ît 1,7 lÇn. Nghiªn cøu cña §Æng Xu©n KÕt t¹i c¸c lß luyÖn vµ lß nung cña 3 nhµ m¸y lµ Nhµ m¸y C¬ khÝ, Nhµ m¸y c¸n L-u X¸, Nhµ m¸y Hîp kim s¾t thuéc C«ng ty Gang thÐp Th¸i Nguyªn cho thÊy: tÊt c¶ c¸c vÞ trÝ ®-îc kh¶o s¸t ®Òu cã nång ®é bôi v-ît tiªu chuÈn cho phÐp (B¶ng 1.5) B¶ng 1.5. Nång ®é bôi trong m«i tr-êng lµm viÖc [15] VÞ trÝ ®o Lß ®iÖn ( Nhµ m¸y C¬ khÝ) Lß nung (Nhµ m¸y C¸n thÐp L-u X¸) Lß luyÖn phero (Nhµ m¸y Hîp kim s¾t) Nång ®é bôi Nång ®é bôi Tû lÖ SiO2 toµn phÇn, h« hÊp (0,5 - 5 trong bôi h« mg/m3 m), mg/m3 hÊp, % 13,2÷ 19,2 10,1÷14,8 6,0 22,2÷45,0 11,1÷13,2 9,0 36,0÷72,0 25,5÷48 6,4 TCVS 3733/2002/Q§-BYT Hµm l-îng SiO2 trong bôi  20% 6,0 4,0 Hµm l-îng SiO2 trong bôi >20 4,0 2,0 ®Õn 50% Hµm l-îng SiO2 trong bôi >50 2,0 1,0 ®Õn 100% C¶ ba nhµ m¸y ®-îc ®o nång ®é bôi t¹i c¸c lß luyÖn vµ lß nung ®Òu cã nång ®é bôi v-ît tiªu chuÈn cho phÐp. T¹i vÞ trÝ lß ®iÖn-Nhµ m¸y C¬ khÝ, nång ®é bôi toµn phÇn v-ît tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp tõ 2,2 ®Õn 3,2 lÇn; nång ®é bôi h« hÊp v-ît tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp tõ 2,5 ®Õn 3,7 lÇn. T¹i lß nung-Nhµ m¸y C¸n thÐp L-u X¸, nång ®é bôi toµn phÇn v-ît tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp tõ 3,7 ®Õn 7,5 lÇn; nång ®é bôi h« hÊp v-ît tiªu chuÈn vÖ sinh cho phÐp tõ 2,8 ®Õn 3,3 lÇn. T¹i lß luyÖn phero-Nhµ m¸y Hîp kim s¾t, nång ®é bôi toµn phÇn v-ît tiªu chuÈn vÖ sinh cho ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr-êng – Tr-êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi