Tài liệu 5. tiếng việt cho người nước ngoài cuốn 4 phạm thị bích hằng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG GIÁO TRÌNH TIẾNG VIỆT CHO NGƯỜI NƯỚC NGOÀI QUYỂN 4 PHẠM THỊ BÍCH HẰNG Tháng 6/ 2020 LỜI NÓI ĐẦU Giáo trình dạy tiếng Việt cho người nước ngoài là quyển thứ 4 trong bộ sách gồm 5 quyển do giảng viên ngành Việt Nam học – Khoa Đông phương, thuộc trường Đại học Lạc Hồng biên soạn. Giáo trình có tất cả 10 bài, trong đó có 8 bài học và 2 bài ôn tập. Mỗi bài dự kiến giảng dạy trong 15 tiết xoay quanh 4 kỹ năng: nghe, nói, đọc, viết. - 4 tiết ngữ pháp và thực hành viết. - 4 tiết cho luyện nói (theo chủ đề - tự nêu ý kiến về vấn đề đặt ra, hội thoại mẫu và thực hành nói) - 3 tiết – nghe (Nghe và trả lời câu hỏi, điền từ và viết tóm tắt bài nghe). - 4 tiết - đọc (Tập đọc từ tiếng Việt, trả lời câu hỏi, tìm từ tương đương, tìm ý chính từng đoạn và ý chính toàn bài…) Tổng số tiết dự kiến giảng dạy là 150 tiết Giáo trình được biên soạn nhằm cố gắng đáp ứng yêu cầu khung năng lực tiếng Việt được Bộ Giáo dục & Đào tạo ban hành theo thông tư số 17/2015/TTBGDĐT, ngày 01/09/1015, đó là: Học viên “hiểu được ý chính của một văn bản tương đối phức tạp về các chủ đề khác nhau, kể cả những trao đổi có nội dung thuộc lĩnh vực chuyên môn của bản thân. Có khả năng giao tiếp trôi chảy, tự nhiên với người Việt; viết được những văn bản rõ ràng, chi tiết với nhiều chủ đề khác nhau và nêu được quan điểm của mình về một vấn đề, chỉ ra được những ưu điểm, nhược điểm của các phương án lựa chọn khác nhau”. Bên cạnh đó, mỗi bài trong giáo trình còn có thêm một mục giới thiệu một nét văn hóa Việt Nam nhằm giúp người học sử dụng tiếng Việt một cách hiệu quả hơn khi giao tiếp với người bản xứ. Mặc dù đã cố gắng hết sức nhưng với kinh nghiệm chưa nhiều, chắc chắn quyển giáo trình này sẽ vẫn còn những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được sự góp ý của quý đồng nghiệp cũng như bạn đọc để quyển sách này được hoàn thiện hơn. Tác giả 1 MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU......................................................................................................................................... 1 MỤC LỤC................................................................................................................................................2 BÀI 1. KỶ NIỆM.....................................................................................................................................6 1. THẢO LUẬN.............................................................................................................................. 6 2. HỘI THOẠI................................................................................................................................. 6 3. MẪU CÂU - THỰC HÀNH NÓI................................................................................................8 4. TỪ VỰNG................................................................................................................................... 8 5. NGỮ PHÁP..................................................................................................................................9 6. THỰC HÀNH VIẾT..................................................................................................................11 7. THỰC HÀNH NGHE................................................................................................................14 8. ĐỌC HIỂU.................................................................................................................................15 9. GIỚI THIỆU MỘT NÉT VĂN HÓA VIỆT.............................................................................. 17 BÀI 2. DỰ ĐỊNH TƯƠNG LAI............................................................................................................18 1. THẢO LUẬN............................................................................................................................ 18 2. HỘI THOẠI............................................................................................................................... 19 3. MẪU CÂU - THỰC HÀNH NÓI..............................................................................................21 4. TỪ VỰNG................................................................................................................................. 21 5. NGỮ PHÁP............................................................................................................................... 21 6. THỰC HÀNH VIẾT..................................................................................................................22 7. THỰC HÀNH NGHE................................................................................................................25 8. ĐỌC HIỂU.................................................................................................................................26 9. GIỚI THIỆU MỘT NÉT VĂN HÓA VIỆT.............................................................................. 28 BÀI 3. VIỆC LÀM................................................................................................................................ 29 1. THẢO LUẬN............................................................................................................................ 29 2. HỘI THOẠI............................................................................................................................... 30 2 3. MẪU CÂU - THỰC HÀNH NÓI..............................................................................................31 4. TỪ VỰNG................................................................................................................................. 32 5. NGỮ PHÁP............................................................................................................................... 32 6. THỰC HÀNH VIẾT..................................................................................................................33 7. THỰC HÀNH NGHE................................................................................................................37 8. ĐỌC HIỂU.................................................................................................................................37 9. GIỚI THIỆU MỘT NÉT VĂN HÓA VIỆT.............................................................................. 39 BÀI 4. GIAO THÔNG...........................................................................................................................40 1. THẢO LUẬN............................................................................................................................ 40 2. HỘI THOẠI............................................................................................................................... 40 3. MẪU CÂU - THỰC HÀNH NÓI..............................................................................................42 4. TỪ VỰNG................................................................................................................................. 42 5. NGỮ PHÁP............................................................................................................................... 42 6. THỰC HÀNH VIẾT..................................................................................................................43 7. THỰC HÀNH NGHE................................................................................................................48 8. ĐỌC HIỂU.................................................................................................................................49 9. GIỚI THIỆU MỘT NÉT VĂN HÓA VIỆT.............................................................................. 50 BÀI 5. ÔN TẬP..................................................................................................................................... 51 1. THẢO LUẬN............................................................................................................................ 51 2. TỪ VỰNG................................................................................................................................. 52 3. NGỮ PHÁP............................................................................................................................... 55 4. THỰC HÀNH VIẾT..................................................................................................................56 5. THỰC HÀNH NGHE................................................................................................................60 6. ĐỌC HIỂU.................................................................................................................................61 7. GIỚI THIỆU MỘT NÉT VĂN HÓA VIỆT.............................................................................. 63 BÀI 6. NÔNG THÔN - THÀNH THỊ................................................................................................... 64 1. THẢO LUẬN............................................................................................................................ 64 3 2. HỘI THOẠI............................................................................................................................... 64 3. MẪU CÂU - THỰC HÀNH NÓI..............................................................................................66 4. TỪ VỰNG................................................................................................................................. 66 5. NGỮ PHÁP............................................................................................................................... 67 6. THỰC HÀNH VIẾT..................................................................................................................69 7. THỰC HÀNH NGHE................................................................................................................72 8. ĐỌC HIỂU.................................................................................................................................74 9. GIỚI THIỆU MỘT NÉT VĂN HÓA VIỆT............................................................................. 75 BÀI 7. BẬN RỘN - RẢNH RỖI........................................................................................................... 76 1. THẢO LUẬN............................................................................................................................ 76 2. HỘI THOẠI............................................................................................................................... 76 3. MẪU CÂU - THỰC HÀNH NÓI..............................................................................................78 4. TỪ VỰNG................................................................................................................................. 78 5. NGỮ PHÁP............................................................................................................................... 79 6. THỰC HÀNH VIẾT..................................................................................................................80 7. THỰC HÀNH NGHE................................................................................................................85 8. ĐỌC HIỂU.................................................................................................................................86 9. GIỚI THIỆU MỘT NÉT VĂN HÓA VIỆT.............................................................................. 88 BÀI 8. THỂ THAO - GIẢI TRÍ.............................................................................................................89 1. THẢO LUẬN............................................................................................................................ 89 2. HỘI THOẠI............................................................................................................................... 90 3. MẪU CÂU - THỰC HÀNH NÓI..............................................................................................91 4. TỪ VỰNG................................................................................................................................. 91 5. NGỮ PHÁP............................................................................................................................... 92 6. THỰC HÀNH VIẾT..................................................................................................................93 7. THỰC HÀNH NGHE................................................................................................................97 8. ĐỌC HIỂU.................................................................................................................................98 4 9. GIỚI THIỆU MỘT NÉT VĂN HÓA VIỆT.............................................................................. 99 BÀI 9. PHONG TỤC VIỆT NAM...................................................................................................... 100 1. THẢO LUẬN.......................................................................................................................... 100 2. HỘI THOẠI............................................................................................................................. 101 3. MẪU CÂU - THỰC HÀNH NÓI............................................................................................102 4. TỪ VỰNG............................................................................................................................... 102 5. NGỮ PHÁP............................................................................................................................. 103 6. THỰC HÀNH VIẾT................................................................................................................104 7. THỰC HÀNH NGHE..............................................................................................................108 8. ĐỌC HIỂU...............................................................................................................................109 9. GIỚI THIỆU MỘT NÉT VĂN HÓA VIỆT............................................................................ 111 BÀI 10. ÔN TẬP................................................................................................................................. 112 1. THẢO LUẬN.......................................................................................................................... 112 2. TỪ VỰNG............................................................................................................................... 112 3. NGỮ PHÁP............................................................................................................................. 114 4. THỰC HÀNH VIẾT................................................................................................................116 5. THỰC HÀNH NGHE..............................................................................................................119 6. ĐỌC HIỂU...............................................................................................................................120 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................122 5 BÀI 1. KỶ NIỆM 1. THẢO LUẬN 1.1 Vấn đề Ông bà ta thường nói: “Người trẻ hay nói về tương lai còn người già hay kể về quá khứ”. Do đó, người còn trẻ thường bắt đầu câu chuyện “mai mốt tôi sẽ làm cái này, cái kia…”; trong khi người già lại thường dùng cụm từ: “hồi trước… khi còn trẻ … khi bằng tuổi cậu… tôi …” để bắt đầu kể về một loạt những kỷ niệm mà họ rất đỗi tự hào hay những câu chuyện mà dường như ngày nay không còn nữa. Sau đây là ý kiến của một người có tuổi: Thời của tôi, ứng xử của người trẻ khác với bây giờ nhiều lắm. Các cô gái mỗi khi ra đường đều ăn mặc rất kín đáo, quần dài, áo có cổ có tay đàng hoàng, vào đến ngõ là xuống xe dắt bộ và luôn luôn chào hỏi mỗi khi gặp người lớn tuổi hơn. Còn bây giờ, nhiều cô gái ra đường mặc quần rất ngắn, áo lại càng ngắn hơn, ngồi trên xe hở lưng, hở eo khiến người đi sau nhìn thấy cũng phải đỏ mặt. Gặp người lớn chẳng mấy khi chào, lại phóng xe ào ào khiến người đi đường nhiều phen khiếp vía. Ôi, bọn trẻ bây giờ thật là… 1.2 Thảo luận 1. Bạn nghĩ sao về ý kiến của một người có tuổi trên đây? 2. Theo bạn, tại sao người trẻ ngày nay ít chào hỏi người lớn? 3. Người lớn tuổi thường nghĩ rằng: người thời trước tốt hơn người thời nay. Bạn có ý kiến gì về việc này. 2. HỘI THOẠI 2.1 Trước cổng một ngôi trường Phổ thông Trung học, có hai người độ tuổi trung niên đang đứng nhìn vào: Trí: Tôi thấy anh quen quen…. 6 Tâm: Tôi cũng thấy anh quen quen… Xin lỗi, anh tên là gì? Trí: Tôi tên Trí, Đức Trí là học sinh khóa 1 của trường này. Hôm nay có dịp về thăm lại trường. Tâm: A, Trí, cậu không nhớ ra mình hả? mình là Tâm, Minh Tâm đây, cũng học khóa 1 ở lớp B2 nè. Trí: Trời, hèn gì thấy cậu quen quen mà nãy giờ chưa nhớ ra. Tâm: Nhớ làm sao được, cũng hơn 20 năm rồi còn gì. À, dạo này anh làm gì? Trí: Tôi làm kỹ sư cho công ty điện lực, nay khảo sát chỗ này mai khảo sát chỗ khác, cứ đi hoài hoài, còn cậu? Tâm: À, tôi làm kinh doanh, tôi đang kinh doanh vật liệu xây dựng cũng đi nhiều như cậu. Nhiều khi nhớ trường mà không có dịp quay lại. Nói thật, trong suốt thời gian học tập, nhiều kỷ niệm nhất vẫn là ở đây, cậu nhỉ? Trí: Ừ, cho dù bây giờ ai cũng có gia đình và sự nghiệp nhưng những gì của tuổi học trò vẫn là những kỷ niệm khó quên, nào là: quán sinh viên, xe bánh mì, xe nước mía, gánh chè bà Hai… Bây giờ các quán gần trường khác ngày trước quá. Tâm: Giống như ngày trước thì ai mà đến ăn. Người ta nói “người già hay nhớ về quá khứ, còn anh chưa già mấy mà sao… 2.2 Trả lời câu hỏi sau: - Tâm và Trí là gì của nhau? - Tâm có thường về thăm trường cũ không? - Trí đã quên những kỷ niệm gì về ngôi trường Phổ thông Trung học? 2.3 Thuật lại nội dung hội thoại …………………………………………………………………………………… 7 ………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………….. 3. MẪU CÂU - THỰC HÀNH NÓI 3.1 Mẫu câu cần ghi nhớ - Tôi thấy anh quen quen mà chưa nhớ ra. - Giống như ngày trước thì ai mà đến ăn. - Tôi cũng đi nhiều như cậu. 3.2 Thực hành nói - Mỗi bạn kể lại một kỷ niệm của bản thân, các bạn khác có thể đặt câu hỏi với người kể. 4. TỪ VỰNG 4.1 Điền các từ sau vào chỗ trống trong đoạn văn dưới đây: thay đổi, hiện đại, nhơ nhớ, trở lại, thay thế Nếu bạn từng đến Thành phố Hồ Chí Minh khoảng 15 năm trước và bây giờ ………………..thì có lẽ bạn sẽ rất ngạc nhiên. Thành phố ngày nay …………………….rất nhanh. Đường xá như rộng hơn, nhiều hơn trước. Những cao ốc …………………..xen lẫn những căn nhà cổ xưa san sát nhau. Xe buýt, xe hơi, xe tắc xi, xe máy …………………..phần lớn xe Dasu, xe xích lô, xe đạp chậm chạp ngày nào. 8 Tôi rất thích ngắm nhìn thành phố phát triển từng ngày nhưng tôi cũng thấy ……………………cái không khí êm đềm của ngày trước. 4.2 Đánh dấu (X) vào ô của các cụm từ gần nghĩa hay đồng nghĩa dưới đây: Có tuổi Phóng xe ào ào Nhơ nhớ Phát triển Chạy xe rất nhanh Đi lên Người già Nhớ một chút 5. NGỮ PHÁP 5.1. ……….ra: - Vị trí: đứng sau động từ hay tính từ. - Từ “ra” biểu thị kết quả hay hiệu quả như mong muốn của một hành động mà trước đó chưa có. Ví dụ: - Tôi hiểu ra rồi. - Tôi nghĩ ra rồi. - Tôi tìm ra rồi. - Tôi thấy cô kỳ này đẹp ra. Chú ý: - Từ “ra” khác với “thấy” Ví dụ: - Tôi nghe thấy rồi. Chỉ hành động nghe được tiếng động nào đó. - Tôi nghe ra rồi. đã nghe. Chỉ hành động nghe và phân biệt được tiếng mà mình 9 5.2 … thì…. từ rút gọn trong kết cấu “nếu …. thì” Ví dụ: - Mẹ có hỏi thì chị nói em về rồi nhé! (Nếu mẹ mà hỏi thì chị nói em về rồi nhé!) 5.3. Dạng láy đôi của tính từ nhằm giảm nhẹ mức độ thường dùng trong khẩu ngữ Dạng láy đôi được cấu tạo bằng cách lặp lại một tính từ đơn tiết, trong đó, tiếng láy được đặt trước tính từ được láy đã thay đổi thanh điệu và âm cuối theo quy luật sau: a. Dạng gốc Dạng chuyển Tính từ có âm cuối Thanh điệu là: -p, -t, -ch, -c -p -m -t -n -ch -c Nặng Sắc -nh -ng Huyền ngang Ví dụ Tính từ gốc Dạng láy đẹp đèm đẹp mát man mát sạch sành sạch nhức nhưng nhức b. Tính từ khác: chỉ thay đổi thanh điệu - Trường hợp giữ nguyên thanh điệu trong tiếng láy khi tính từ mang thanh ngang và thanh huyền. Ví dụ: Vui vui vui; Lo lo lo; Buồn buồn buồn; Vàng vàng vàng 10 - Trường hợp tính từ mang thanh nặng thì tiếng láy được thay bằng thanh huyền. Ví dụ: Ngộ ngồ ngộ Lộ lồ lộ - Trường hợp tính từ mang các thanh khác thì tiếng láy được thay bằng thanh ngang. Ví dụ: Nhỏ nho nhỏ Tím tim tím Rõ ro rõ 6. THỰC HÀNH VIẾT 6.1 Chọn “ra” hay “thấy” để điền vào các câu sau: 1. Anh có nghe ………………tiếng ai đang hát đấy không? 2. Lan có nhận ……………….. anh Nam đã học cùng lớp B2 với tụi mình đang đứng ở đằng kia không? 3. Khi họ hiểu …………….. thì mọi chuyện đã quá muộn rồi. 4. Tôi nhận ……………… anh Nam là người tốt. 5. Anh có nghĩ ………….. cách gì để giải quyết vấn đề đó chưa? 6.2 Kết hợp hai phần dưới đây và viết câu hoàn chỉnh vào khung cho sẵn: 1. Khi còn nhỏ tôi thường hay đau ốm…. 2. Khi còn trẻ ông ấy uống nhiều lắm… 3. Nhắc đến chuyện cũ….. 4. Chị phải cố nhớ đã để sổ tay ở đâu … 5. Nếu trước đây anh ấy không quá tự ái … 11 a. thì bà ấy sẽ buồn lắm. b. thì mới có thể tìm ra số điện thoại của anh ấy được. c. thì có lẽ bây giờ họ đã kết hôn rồi. d. mỗi lần phải 5 lon là ít. e. nên mẹ tôi vất vả lắm. 1. …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… 2. …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… 3. …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… 4. …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… 5. …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… 6.3 Chuyển các tính từ (in nghiêng) trong câu thành dạng láy đôi (để chỉ mức độ ít hơn) Ví dụ: Căn hộ khá đẹp kia là của ai vậy? – Căn hộ đèm đẹp kia là của ai vậy? 1. Nhận được lời khen của cô giáo, bạn ấy cảm thấy khá vui. …………………………………………………………………………….. 12 2. Sao hôm nay trong anh ấy hơi buồn nhỉ? …………………………………………………………………………….. 3. Ở nhà một mình, nó thấy hơi sợ. …………………………………………………………………………….. 4. Nghe chị kể chuyện về mẹ, nó thấy mắt mình hơi ướt. …………………………………………………………………………….. 5. Hôm nay nét mặt anh ấy hơi khác, không biết có chuyện gì không? …………………………………………………………………………….. 6.4 Hoàn thành các câu dưới đây: Ví dụ: Dở như thế thì ai mà đến ăn. 1. …………………………………………………thì sao tôi nghe được. 2. …………………………………………………thì ai mà mua. 3. …………………………………………………thì sao tôi làm được. 4. …………………………………………………thì sao mà tôi ngủ được. 5. …………………………………………………thì sao tôi vui được. 6.5 Viết một đoạn văn khooảng 250 – 300 chữ kể về kỷ niệm của bạn …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… 13 …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… 7. THỰC HÀNH NGHE 7.1 Nghe và trả lời câu hỏi - Nhân vật được nói đến là ai? …………………………………………………………………………………… 14 - Cô ấy là người như thế nào? …………………………………………………………………………………… - Khi còn là sinh viên năm thứ nhất, cô đối xử với các chàng trai theo đuổi cô ấy như thế nào? …………………………………………………………………………………… - Khi là sinh viên năm thứ ba, cô ấy có người yêu phải không? …………………………………………………………………………………… - Khi là sinh viên năm thứ tư, cô ấy có rất nhều người yêu phải không? …………………………………………………………………………………… - Tại sao khi gần 40 tuổi, cô ấy vẫn chưa kết hôn? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… 7.2 Viết tóm tắt nội dung bài nghe. …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… 8. ĐỌC HIỂU NGƯỜI BẠN THỜI THƠ ẤU Trước đây, tôi và Bờm (tên gọi ở nhà của Mỹ Hạnh) cùng sống ở một vùng quê. Ba tôi làm nghề buôn bán, còn ba Bờm là nông dân. Tôi và Bờm chơi thân với nhau, đi học cũng đi với nhau, đi bắt cua cũng đi 15 với nhau, đi chơi cũng đi cùng nhau. Cứ mỗi khi tan học, chúng tôi cùng chạy ngay ra suối bắt cua, hái xoài rừng, chùm bóp, nặn hình người bằng đất sét bên bờ suối… Là con gái, nhưng Bờm cũng nghịch ngợm không kém gì con trai. Hồi đó, Bờm gầy nhom, tóc lưa thưa cháy nắng vì không bao giờ đội mũ, nước da cũng đen nhẻm, chỉ có đôi mắt sáng và trong veo như dòng nước là nét nổi bật trên khuôn mặt. Chúng tôi đã có những ngày thơ ấu thú vị và đầy ắp tiếng cười. Năm tôi 12 tuổi, gia đình tôi chuyển về thành phố tìm kếm cơ hội mở rộng kinh doanh. Đó là khi tôi mới kết thúc năm học lớp 6 được một tuần. Hôm tôi đi trời nắng đẹp, Bờm nhìn theo chiếc xe chở gia đình tôi lăn bánh với khuôn mặt đẫm nước mắt, cánh tay của nó vẫy vẫy như muốn níu kéo một phần tuổi thơ đang từ từ đi mất. Còn tôi cũng cảm thấy hụt hẫng khi một phần tuổi thơ của mình bị bỏ lại ở một vùng quê. Thời gian thấm thoắt qua nhanh, mới đó mà đã mười năm trời, tôi đã tốt nghiệp Đại học trở thành một giám đốc trẻ kế nghiệp công ty kinh doanh của gia đình. Từ đó đến nay, tôi chưa một lần trở lại quê cũ, chưa từng gặp lại cô bạn Bờm của tuổi ấu thơ. Mặc dù thời gian đầu tôi có gặp lại cô bé Bờm trong giấc mơ, vẫn hình ảnh một cô bé tám tuổi, gầy gò, đen nhẻm, tóc loe hoe cháy nắng. Hôm qua, tôi được Trường Đại học Lạc Hồng mời thuyết trình đề tài: “Bí quyết kinh doanh thành công trong thời đại công nghệ 4.0”. Khi tôi chuẩn bị ra xe, một cô bé sinh viên tóc dài, da trắng, rất xinh bước đến chào tôi và hỏi: Anh Trung còn nhớ em không? Em là Mỹ Hạnh, hồi nhỏ có tên là Bờm nè! Tôi thật sự ngỡ ngàng và vô cùng mừng rỡ, Hạnh thay đổi nhiều quá… cũng đúng thôi, mười năm rồi còn gì. 1. Tìm ý chính đoạn 1. …………………………………………………………………………………… 2. tìm ý chính đoạn 2. …………………………………………………………………………………… 3. Tìm ý chính đoạn 3. ………………………………………………………………………………….. 4. Tìm ý chính đoạn 4. 16 ………………………………………………………………………………….. 5. Tìm ý chính toàn bài. ………………………………………………………………………………….. 9. GIỚI THIỆU MỘT NÉT VĂN HÓA VIỆT PHONG TỤC CHÀO HỎI CỦA NGƯỜI VIỆT Đối với các nước phương tây, các cách chào khi gặp nhau được gọi là “greeting” trong tiếng Anh hay “salutations” trong tiếng Pháp. Tuy nhiên trong tiếng Việt, các cách chào được gọi chung là “chào hỏi”. Người Việt thường có ba cách chào khi giao tiếp: Thứ nhất: Dùng lời chào. Ví dụ: Chào ông, chào bà, chào anh, chào chị… Sau lời chào sẽ là hỏi thăm, hỏi thăm về sức khỏe, về công ăn việc làm, về gia đình, con cái… những câu hỏi như thế nhằm thể hiện sự quan tâm đối với nhau. Thứ hai: Dùng câu hỏi để chào. Ví dụ: Anh đi đâu đấy? Chị đang làm gì đấy? Bác khoẻ không ạ?... Khi người Việt dùng câu hỏi thay cho lời chào chẳng hạn như: Cô đi đâu đấy? câu hỏi này chỉ nhằm mục đích chào nên câu trả lời cũng cùng mục đích đó. Vì vậy, họ muốn trả lời đúng vấn đề hay hay không là tùy người được chào quyết định. Nếu họ không muốn trả lời chính xác thì chỉ cần nói: Vâng, Tôi đi đến kia một tí! Còn nếu ta muốn trả lời chính xác nơi mình đi thì cũng không sao. Đôi khi những câu hỏi để chào của người Việt tạo nên “cú sốc văn hóa” đối với những ai không cùng văn hóa hay không hiểu văn hóa của người Việt. Họ thường phàn nàn là người Việt quá tò mò. Bởi vì, người phương tây thường quan niệm rằng: đã hỏi thì phải trả lời chính xác và có những điều họ không muốn cho người khác biết như đi đâu, làm gì… nên họ lúng túng và khó chịu khi được hỏi những câu như vậy. - Dùng cử chỉ để chào. Ví dụ như: vẫy tay, cúi đầu, mỉm cười… Cách chào này chỉ dành cho người rất thân quen, bạn bè đồng trang lứa, với người nhỏ hơn… hoặc dùng khi mình không có thời gian hay khoảng cách quá xa. 17 Người Việt rất coi trọng việc chào hỏi, người xưa có câu: “Lời chào cao hơn mâm cỗ”, đây cũng là một đặc trưng tính cách của người Việt trọng tinh thần hơn vật chất. Một số nguyên tắc khi chào hỏi của người Việt như sau: 1. Tư thế: Khi chào ai, ta nên đứng thẳng, mắt nhìn người đối diện, cúi đầu chào tỏ vẻ kính trọng, vừa chào vừa mỉm cười, thể hiện sự thân thiện và quý mến. 2. Người được chào: Khi được ai chào, thì mình phải lịch sự chào lại, dù mình là người hơn tuổi hay có chức quyền. Chào người khác bằng cách hất hàm là một thái độ khiếm nhã, dù họ là người nhỏ hơn hay thuộc cấp của mình. Khi được chào, nếu đang bận tiếp chuyện với người khác, ta chỉ cần mỉm cười hoặc gật đầu là được. 3. Sau khi chào: nếu là người gặp lần đầu thì ta phải chủ động giới thiệu bản thân: Hãy nói với họ bạn là ai, đang làm nghề gì. 4. Thứ tự ưu tiên: Người dưới nên chào người trên trước, khách sẽ chào chủ nhà trước, người nhìn thấy người quen trước. BÀI 2. DỰ ĐỊNH TƯƠNG LAI 1. THẢO LUẬN Mỗi người đều có những dự định về tương lai, dự định có thể xuất hiện từ rất sớm và cũng có thể xuất hiện muộn hơn. Bởi dự định chính là những mục tiêu mà họ hướng đến để đạt được điều họ muốn. Khi còn nhỏ, ba mẹ thường hỏi tôi: lớn lên con sẽ làm gì? Tôi đáp ngay: Dạ, làm ruộng. Sở dĩ tôi nói như thế vì gia đình tôi đều làm nông, anh tôi nghỉ học khá sớm và cũng cùng ba mẹ làm đồng. Cả nhà chỉ còn mình tôi đi học. Khi tôi vào học cấp III, cô giáo chủ nhiệm đã làm một cuộc khảo sát nho nhỏ cho cả lớp, mỗi bạn sẽ ghi tên vào một mảnh giấy và viết vào đó nghề nghiệp mà mình muốn làm sau này. Hôm sau, cô lên lớp và nói: cả lớp 45 bạn mà chỉ có hai bạn chọn nghề sư phạm, buồn quá. Dù cô không nói tên, nhưng tôi biết tôi là một trong 2 bạn đó. 18 Bởi vì, ngoài nghề làm giáo viên và làm ruộng thì lúc đó tôi chưa thể hình dung các nghề nghiệp khác phải làm những gì. CÂU HỎI THẢO LUẬN 1. Bạn có dự định nghề nghiệp từ khi nào? 2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến dự định nghề nghiệp của bạn? 3. Để dự định của mình thành hiện thực, bạn đã làm gì? 2. HỘI THOẠI 2.1 Trong giờ sinh hoạt lớp 11B2, Cô giáo chủ nhiệm yêu cầu cả lớp mỗi người lấy một mảnh giấy viết tên và dự định nghề nghiệp của mình. Giờ sau, cô gặp Hùng, một học sinh trong lớp và cùng trò chuyện Hùng: Em chào cô, cô khỏe không ạ? Cô giáo: Chào em! Cám ơn, cô khỏe. À Hùng này, cô muốn gặp em chút xíu. Hùng: Dạ. Cô giáo: Hôm trước cô thăm dò nghề nghiệp tương laicủa cả lớp, hầu hết các bạn đều chọn các ngành nghề đang “hot” hiện nay như: Công nghệ thông tin, Quản trị kinh doanh, Bác sĩ, Dược sĩ, cả lớp 40 bạn mà chỉ có em và Trâm chọn học sư phạm. Hùng: Dạ, tại em nghĩ em chỉ phù hợp với nghề sư phạm thôi ạ. Cũng có thời gian em định sau này thi vào ngành Y nhưng em lại sợ kim. Sợ cầm kim như thế thì làm bác sĩ thế nào được. Cô giáo: Nhưng nghề sư phạm vừa vất vả vừa ít thu nhập, con gái theo thì được vì mai mốt trông chờ vào chồng. Còn em là con trai, thu nhập thấp thì sau này làm chỗ dựa cho vợ thế nào được! Hùng: Em biết thời bây giờ người ta coi trọng tiền bạc và tìm mọi cách để kiếm tiền làm việc không đúng năng lực. Lẽ ra mọi người nên chọn nghề nghiệp theo đúng sở trường của mình mới phải! Thưa cô, em 19