Tài liệu 231 các hình thức trả lương tại cty dệt kim thăng long

Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Lêi nãi ®Çu Tõ sau §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI, ®Êt níc ta chuyÓn tõ c¬ chÕ tËp trung bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Cho ®Õn nay, chóng ta ®· thu ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp sau mét thêi gian ngì ngµng tríc c¬ chÕ thÞ trêng nay ®· phôc håi v¬n lªn trong s¶n xuÊt kinh doanh. Trong c¬ chÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc, c¸c doanh nghiÖp hoµn toµn tù chñ trong s¶n xuÊt, lÊy thu bï chi vµ kinh doanh ph¶i cã l·i. Tríc yªu cÇu ®ã, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng ngõng v¬n lªn hoµn thiÖn mäi ho¹t ®éng cña m×nh ®Ó thùc hiÖn môc tiªu: Gi¶m gi¸ thµnh, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, dÞch vô... ®Ó tõ ®ã n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh. §Ó thùc hiÖn ®îc c¸c môc tiªu ®ã, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i quan t©m vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ trong qu¶n lý kinh tÕ. Bëi nã cã t¸c dông rÊt lín khi ta sö dông lµm c«ng cô qu¶n lý trong doanh nghiÖp. Mét trong nh÷ng c«ng cô mµ doanh nghiÖp sö dông ®ã lµ c«ng cô tiÒn l¬ng. TiÒn l¬ng lµ mét ®ßn bÈy kinh tÕ lîi h¹i trong c«ng t¸c qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Nhµ níc cho phÐp c¸c doanh nghiÖp tù lùa chän c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh sao cho ph¸t huy tèt nhÊt ®ßn bÈy kinh tÕ cña tiÒn l¬ng. Qua thêi gian dµi ®îc häc tËp vµ nghiªn cøu t¹i trêng cïng víi qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty dÖt kim Th¨ng Long. VËn dông lý thuyÕt ®· ®îc häc víi kh¶o s¸t thùc tÕ t¹i C«ng ty t«i ®· chän ®Ò tµi: Hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng, tr¶ thëng t¹i C«ng ty dÖt kim Th¨ng Long Chuyªn ®Ò gåm 3 phÇn: Ch¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn thëng Ch¬ng II: Ph©n tÝch thùc tr¹ng tr¶ l¬ng, tr¶ thëng ë C«ng ty dÖt kim Th¨ng Long. Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn h×nh thøc tr¶ l¬ng tr¶ thëng ë C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n ThÇy gi¸o NguyÔn §øc Kiªn, L·nh ®¹o C«ng ty, ®Æc biÖt lµ c¸n bé Phßng Tæ chøc lao ®éng ®· nhiÖt t×nh híng dÉn, gióp ®ì t«i hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. §ç Duy Träng 1 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Hµ Néi, th¸ng 4/2003 §ç Duy Träng 2 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Ch¬ng I c¬ së lý luËn vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn thëng I. Kh¸i niÖm, b¶n chÊt vµ vai trß cña tiÒn l¬ng 1.1 Kh¸i niÖm, b¶n chÊt tiÒn l¬ng TiÒn l¬ng vµ tiÒn c«ng lµ mét thµnh phÇn cña thï lao lao ®éng. §ã lµ phÇn thï lao cè ®Þnh (thï lao c¬ b¶n) mµ ngêi lao ®éng nhËn ®îc mét c¸ch thêng kú th«ng qua quan hÖ thuª mín gi÷a hä víi tæ chøc. Trong ®ã, tiÒn l¬ng lµ sè tiÒn mµ ngêi sö dông lao ®éng tr¶ cho ngêi lao ®éng khi hä thùc hiÖn c«ng viÖc mét c¸ch cè ®Þnh vµ thêng xuyªn theo mét ®¬n vÞ thêi gian, cã thÓ lµ l¬ng tuÇn hay l¬ng th¸ng. Cßn tiÒn c«ng lµ sè tiÒn mµ ngêi sö dông lao ®éng tr¶ cho ngêi lao ®éng khi hä thùc hiÖn c«ng viÖc tuú thuéc vµo sè lîng thêi gian lµm viÖc thùc tÕ hoÆc sè lîng s¶n phÈm thùc tÕ s¶n xuÊt ra hoÆc khèi lîng c«ng viÖc thùc tÕ ®· thùc hiÖn . HiÓu mét c¸ch chung nhÊt, tiÒn l¬ng lµ kho¶n tiÒn mµ ngêi lao ®éng nhËn ®îc sau khi kÕt thóc mét qu¸ tr×nh lao ®éng, hoÆc lµ hoµn thµnh mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh theo hîp ®ång lao ®éng . Theo c¸ch hiÓu nµy th× tiÒn l¬ng vµ tiÒn c«ng gièng nhau. Tuy vËy, qua c¸c thêi kú kh¸c nhau th× tiÒn l¬ng còng ®îc hiÓu theo nh÷ng c¸ch kh¸c nhau. Tríc ®©y trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung tiÒn l¬ng lµ mét phÇn cña thu nhËp quèc d©n, ®îc Nhµ níc ph©n phèi mét c¸ch cã kÕ ho¹ch cho ngêi lao ®éng theo sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng. Hay tiÒn l¬ng chÞu sù t¸c ®éng cña quy luËt ph¸t triÓn c©n ®èi, cã kÕ ho¹ch vµ chÞu sù chi phèi trùc tiÕp cña Nhµ níc. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng b¶n chÊt cña tiÒn l¬ng ®· thay ®æi. NÒn kinh tÕ thÞ trêng b¶n chÊt cña tiÒn l¬ng ®· thay ®æi. NÒn kinh tÕ thÞ trêng thõa nhËn sù tån t¹i kh¸ch quan cña thÞ trêng søc lao ®éng, nÒn tiÒn l¬ng kh«ng chØ thuéc ph¹m trï ph©n phèi mµ cßn lµ ph¹m trï trao ®æi, ph¹m trï gi¸ trÞ. TiÒn l¬ng lµ gi¸ c¶ hµng ho¸ søc lao ®éng, ®îc h×nh thµnh qua tho¶ thuËn gi÷a ngêi sö dông lao ®éng vµ ngêi lao ®éng phï hîp víi quan hÖ cung cÇu lao ®éng trªn thÞ trêng. Nh vËy, tõ chç coi tiÒn l¬ng chØ lµ yÕu tè cña ph©n phèi, th× nay ®· coi tiÒn l¬ng lµ yÕu tè cña s¶n xuÊt. Tøc lµ chi phÝ tiÒn l¬ng kh«ng chØ ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng, mµ cßn lµ ®Çu t cho ngêi lao ®éng. Tãm l¹i tiÒn l¬ng mang b¶n chÊt kinh tÕ - x· héi. Nã biÓu hiÖn quan hÖ x· héi gi÷a nh÷ng ngêi tham gia qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ biÓu hiÖn mèi quan hÖ lîi Ých gi÷a c¸c bªn. §ç Duy Träng 3 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 1.2 Vai trß cña tiÒn l¬ng TiÒn l¬ng cã vai trß quan träng ®èi víi c¶ ngêi lao ®éng vµ doanh nghiÖp. TiÒn l¬ng cã t¸c dông bï ®¾p l¹i søc lao ®éng cho ngêi lao ®éng. §ång thêi tiÒn l¬ng còng cã t¸c dông to lín trong ®éng viªn khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng yªn t©m lµm viÖc. Ngêi lao ®éng chØ cã thÓ yªn t©m dån hÕt søc m×nh cho c«ng viÖc nÕu c«ng viÖc Êy ®em l¹i cho hä mét kho¶n ®ñ ®Ó trang tr¶i cuéc sèng. Thùc tÕ hiÖn nay tiÒn l¬ng cßn ®îc coi nh mét thíc ®o chñ yÕu vÒ tr×nh ®é lµnh nghÒ vµ th©m niªn nghÒ nghiÖp. V× thÕ, ngêi lao ®éng rÊt tù hµo vÒ møc l¬ng cao, muèn ®îc t¨ng l¬ng mÆc dï , tiÒn l¬ng cã thÓ chØ chiÕm mét phÇn nhá trong tæng thu nhËp cña hä. §èi víi doanh nghiÖp, tiÒn l¬ng ®îc coi lµ mét bé phËn cña chi phÝ s¶n xuÊt. V× vËy, chi cho tiÒn l¬ng lµ chi cho ®Çu t ph¸t triÎn. Hay tiÒn l¬ng lµ mét ®ßn bÈy quan träng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c tæ chøc tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp c«ng b»ng vµ hîp lý sÏ gãp phÇn duy tr×, cñng cè vµ ph¸t triÓn lùc lîng lao ®éng cña m×nh. 2. C¸c yªu cÇu vµ nguyªn t¾c c¬ b¶n cña tæ chøc tiÒn l¬ng C¸c doanh nghiÖp thêng cã nh÷ng quan ®iÓm, nh÷ng môc tiªu kh¸c nhau trong hÖ thèng thï lao, nhng nh×n chung, môc tiªu cña hÖ thèng thï lao nh»m vµo hai vÊn ®Ò : + HÖ thèng thï lao ®Ó thu hót vµ g×n gi÷ ngêi lao ®éng giái. + HÖ thèng thï lao t¹o ®éng lc cho ngêi lao ®éng §Ó ®¹t ®îc hai môc tiªu c¬ b¶n nµy, doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng hÖ thèng thï lao hîp lý. §ã lµ sù kÕt hîp c¸c yªu cÇu ®èi víi mét hÖ thèng thï lao vµ sù tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c tr¶ l¬ng. 2.1 C¸c yªu cÇu cña hÖ thèng thï lao : * TÝnh hîp ph¸p : HÖ thèng thï lao ph¶i tu©n thñ c¸c ®iÒu luËt vÒ l¬ng tèi thiÓu, c¸c quy ®Þnh vÒ thêi gian vµ diÒu kiÖn lao ®éng, c¸c quy ®Þnh vÒ phóc lîi x· héi nh BHXH, èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng..... * TÝnh hÊp dÉn : thÓ hiÖn ë møc l¬ng khëi ®iÓm . Møc l¬ng khëi ®iÓm thêng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n nhÊt khiÕn ngêi lao ®éng quyÕt ®Þnh cã chÊp nhËn viÖc lµm ë doanh nghiÖp hay kh«ng. Th«ng thêng c¸c doanh nghiÖp cµng tr¶ l¬ng cao cµng cã kh¶ n¨ng thu hót ®îc ngêi lao ®éng giái. §ç Duy Träng 4 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp * T¹o ®éng lùc : ThÓ hiÖn ë c¸c møc l¬ng sau møc l¬ng khëi ®iÓm. C¸c møc l¬ng nµy ph¶i cã sù ph©n biÖt t¬ng øng víi yªu cÇu møc ®é phøc t¹p vµ kü n¨ng thùc hiÖn còng nh møc ®é ®ãng gãp. * TÝnh c«ng b»ng: HÖ thèng thï lao ph¶i gióp mäi ngêi lao ®éng c¶m thÊy sù chªnh lÖch gi÷a c¸c c«ng viÖc kh¸c nhau (c«ng b»ng trong néi bé). Ngoµi ra, hÖ thèng thï lao cña doanh nghiÖp ph¶i t¬ng quan víi thï lao cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong cïng ngµnh (c«ng b»ng so víi bªn ngoµi) * TÝnh b¶o ®¶m : HÖ thèng thï lao ph¶i gióp ngêi lao ®éng c¶m nhËn ®îc thï lao hµng th¸ng cña m×nh ®îc b¶o ®¶m ë mét møc nµo ®ã vµ kh«ng phô thuéc vµo c¸c yÕu tè biÕn ®éng kh¸c. * TÝnh hiÖu suÊt : HÖ thèng thï lao ph¶i mang l¹i hiÖu qu¶ cho doanh nghiÖp . Hay hÖ thèng thï lao ph¶i tÝnh ®Õn mét ®ång l¬ng bá ra th× thu l¹i ®îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. 2.2 C¸c nguyªn t¾c tr¶ l¬ng 2.2.1 Nguyªn t¾c 1: Tr¶ l¬ng ngang nhau cho lao ®éng nh nhau Nguyªn t¾c nµy b¶o ®¶m ®îc tÝnh c«ng b»ng trong ph©n phèi tiÒn l¬ng gi÷a nh÷ng ngêi lao ®éng lµm viÖc nh nhau trong doanh nghiÖp . NghÜa lµ lao ®éng cã sè lîng vµ chÊt lîng nh nhau th× tiÒn l¬ng ph¶i nh nhau. 2.2.2 Nguyªn t¾c 2 : §¶m b¶o tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng tiÒn l¬ng b×nh qu©n T¨ng tiÒn l¬ng vµ t¨ng NSL§ cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. T¨ng NSL§ lµ c¬ së ®Ó t¨ng tiÒn l¬ng vµ ngîc l¹i t¨ng tiÒn l¬ng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch con ngêi h¨ng say lµm viÖc ®Ó t¨ng NSL§. Trong c¸c doanh nghiÖp thêng t¨ng tiÒn l¬ng dÉn ®Õn t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, cßn t¨ng NSL§ l¹i lµm gi¶m chi phÝ cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm. Mét doanh nghiÖp thùc sù kinh doanh cã hiÖu qu¶ khi chi phÝ nãi chung còng nh chi phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ®îc h¹ thÊp, tøc møc gi¶m chi phÝ do t¨ng NSL§ ph¶i lín h¬n møc t¨ng chi phÝ do tiÒn l¬ng t¨ng. Nguyªn t¾c nµy lµ cÇn thiÕt ph¶i b¶o ®¶m ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp , n©ng cao ®êi sèng cña ngêi lao ®éng. III. C¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng , tr¶ thëng 1. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian 1.1 Kh¸i niÖm §ç Duy Träng 5 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp TiÒn l¬ng theo thêi gian lµ tiÒn l¬ng thanh to¸n cho ngêi c«ng nh©n c¨n cø vµo tr×nh ®é lµnh nghÒ vµ thêi gian c«ng t¸c cña hä. 1.2 Ph¹m vi ¸p dông H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian chñ yÕu ¸p dông ®èi vêi nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c qu¶n lý §èi víi c«ng nh©n s¶n xuÊt th× h×nh thøc nµy chØ ¸p dông ë c¸c bé phËn mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®· ®îc tù ®éng ho¸, nh÷ng c«ng viÖc cha x©y dùng ®îc ®Þnh møc lao ®éng, nh÷ng c«ng viÖc mµ khèi lîng hoµn thµnh kh«ng x¸c ®Þnh ®îc hoÆc nh÷ng lo¹i c«ng viÖc cÇn thiÕt ph¶i tr¶ l¬ng thêi gian nh»m ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm nh c«ng viÖc kiÓm tra chÊt lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ. 1.3 H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian 1.3.1 ChÕ ®é tr¶ l¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n Kh¸i niÖm: ChÕ ®é tr¶ l¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n lµ chÕ ®é tr¶ l¬ng mµ tiÒn l¬ng cña mèi ngêi c«ng nh©n nhËn ®îc phô thuéc vµo bËc cao hay thÊp, thêi gian thùc tÕ lµm viÖc nhiÒu hay Ýt. Ph¹m vi ¸p dông : ChÕ ®é tr¶ l¬ng nµy ¸p dông ë nh÷ng n¬i khã x¸c ®Þnh møc lao ®éng chÝnh x¸c, khã ®¸nh gi¸ c«ng viÖc chÝnh x¸c do ®ã h×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n thêng ¸p dông víi nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c qu¶n lý vµ thêng ®îc ¸p dông trong khèi hµnh chÝnh sù nghiÖp. TiÒn l¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n ®îc tÝnh theo c«ng thøc Ltt = Lcb x T Trong ®ã : Ltt : TiÒn l¬ng thùc tÕ mµ ngêi lao ®éng nhËn ®îc Lcb : TiÒn l¬ng cÊp bËc chÝnh theo thêi gian T : Thêi gian lµm viÖc thùc tÕ: giê, ngµy Cã ba lo¹i l¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n L¬ng giê : Lµ tiÒn l¬ng tÝnh theo møc l¬ng cÊp bËc giê vµ sè giê lµm viÖc thùc tÕ. L¬ng ngµy : TÝnh theo møc l¬ng cÊp bËc ngµy vµ sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ. L¬ng th¸ng : TÝnh theo møc l¬ng cÊp bËc th¸ng §ç Duy Träng 6 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp NhËn xÐt : ¦u ®iÓm : Ngêi lao ®éng cã thÓ yªn t©m lµm viÖc v× tiÒn l¬ng ®îc tr¶ cè ®Þnh kh«ng phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. TiÒn l¬ng phô thuéc vµo th©m niªn c«ng t¸c. Th©m niªn cµng nhiÒu th× tiÒn l¬ng cµng cao. Nhîc ®iÓm : chÕ ®é tr¶ l¬ng nµy mang tÝnh b×nh qu©n, tiÒn l¬ng kh«ng g¾n víi hiÖu qu¶ c«ng viÖc, kh«ng khuyÕn khÝch sö dông hîp lý thêi gian lµm viÖc, tiÕt kiÖm nguyªn liÖu, sö dông cã hiÖu qu¶ c«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. 1.3.2 ChÕ ®é tr¶ l¬ng theo thêi gian cã thëng : Kh¸i niÖm: Lµ sù kÕt hîp gi÷a tr¶ l¬ng theo thêi gian gi¶n ®¬n víi tiÒn thëng khi ®¹t ®îc nh÷ng chØ tiªu vÒ sè lîng hoÆc chÊt lîng ®· quy ®Þnh. Ph¹m vi ¸p dông : ChÕ ®é tr¶ l¬ng nµy chñ yÕu ¸p dông ®èi víi c«ng nh©n phô lµm c«ng viÖc phô nh c«ng nh©n söa ch÷a, ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ... ngoµi ra, cßn ¸p dông ®èi víi c«ng nh©n chÝnh lµm viÖc ë nh÷ng kh©u s¶n xuÊt cã tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸ cao, tù ®éng ho¸ hoÆc nh÷ng c«ng viÖc tuyÖt ®èi ph¶i ®¶m b¶o chÊt lîng. C¸ch tÝnh l¬ng thêi gian cã thëng : TLth = Ltt x Tth Trong ®ã : TLth : TiÒn l¬ng cã thëng Ltt : TiÒn l¬ng thùc tÕ c«ng nh©n nhËn ®îc TTh : TiÒn thëng NhËn xÐt : ¦u ®iÓm : ChÕ ®é tr¶ l¬ng theo thêi gian cã thëng cã nhiÒu u ®iÓm h¬n chÕ ®é thêi gian ®¬n gi¶n v× nã g¾n chÆt thµnh tÝch c«ng t¸c cña tõng ngêi ®· ®¹t ®îc th«ng qua c¸c chØ tiªu xÐt thëng. H×nh thøc nµy kh«ng nh÷ng ph¶n ¸nh tr×nh ®é thµnh ht¹o vµ thêi gian lµm viÖc thùc tÕ mµ cßn khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng quan t©m ®Õn tr¸ch nhiÖm vµ kÕt qu¶ cña m×nh. Do ®ã, chÕ ®é tr¶ l¬ng nµy ngµy cµng ®îc ¸p dông trªn quy m« réng h¬n. Nh vËy, nhîc ®iÓm chÝnh cña h×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian lµ kh«ng g¾n liÒn gi÷a chÊt lîng vµ sè lîng lao ®éng mµ c«ng nh©n ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Nªn h×nh thøc nµy kh«ng mang l¹i cho ngêi lao §ç Duy Träng 7 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ®éng sù quan t©m ®Çy ®ñ ®èi víi thµnh qu¶ lao ®éng cña m×nh kh«ng t¹o diÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó uèn n¾n kÞp thêi nh÷ng th¸i ®é sai lÖch vµ kh«ng khuyÕn khÝch hä nghiªm chØnh thùc hiÖn chÕ ®é tiÕt kiÖm thêi gian, vËt t vµ lao ®éng trong qu¸ tr×nh c«ng t¸c. 2. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm 2.1 Kh¸i niÖm Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng dùa trùc tiÕp vµo sè lîng vµ chÊt lîng s¶n phÈm (dÞch vô) mµ hä ®· hoµn thµnh. §©y lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng ®îc ¸p dông phÇn lín trong c¸c nhµ m¸y xÝ nghiÖp ë níc ta, nhÊt lµ trong c¸c doanh nghiÖp sö dông chÕ t¹o s¶n phÈm. 2.2 ý nghÜa cña tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm - Lµ h×nh thøc c¨n b¶n ®Ó thùc hiÖn quy luËt ph©n phèi theo lao ®éng . Ai lµm nhiÒu chÊt lîng s¶n phÈm tèt ®îc hëng nhiÒu l¬ng ai lµm Ýt chÊt lîng s¶n phÈm xÊu th× ®îc hëng Ýt l¬ng. Nh÷ng ngêi lµm viÖc nh nhau th× ph¶i hëng l¬ng b»ng nhau. §iÒu nµy sÏ cã t¸c dông t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cña ngêi lao ®éng. - Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm cã t¸c dông trùc tiÕp khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng ra søc häc tËp n©ng cao tr×nh ®é lµnh nghÒ tÝch luü kinh nghiÖm, rÌn luyÖn kü n¨ng, ph¸t huy s¸ng t¹o ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng lµm viÖc vµ n¨ng suÊt lao ®éng. - Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm cßn cã ý nghÜa trong viÖc n©ng cao vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý, n©ng cao tÝnh tù chñ vµ chñ ®éng trong lµm viÖc cña ngêi lao ®éng. §ång thêi ®Êu tranh chèng hiÖn tîng tiªu cùc lµm viÖc thiÕu tr¸ch nhiÖm trong c¸n bé c«ng nh©n s¶n xuÊt. - Cñng cè vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ thi ®ua s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa ®éng viªn thi ®ua liªn tôc vµ m¹nh mÏ ®ång thêi ¸p dông mét c¸ch ®óng ®¾n c¸c chÕ ®é tiÒn l¬ng theo s¶n phÈm sÏ kÕt hîp chÆt chÏ ®îc hai mÆt khuyÕn khÝch b»ng lîi Ých vËt chÊt vµ ®éng viªn tinh thÇn ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt. Nh vËy chÕ ®é tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm cã ý nghÜa kinh tÕ chÝnh trÞ quan träng. Nã ®éng viªn ngêi lao ®éng lµm viÖc ®Ó t¨ng thªm thu nhËp va t¨ng s¶n phÈm cho x· héi. 2.3 C¸c chÕ ®é tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm 2.3.1 ChÕ ®é tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n §ç Duy Träng 8 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Kh¸i niÖm : Lµ chÕ ®é tiÒn l¬ng ®îc tr¶ theo tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm hoÆc chi tiÕt s¶n phÈm va theo ®¬n gi¸ nhÊt ®Þnh. Trong bÊt kú trêng hîp nµo c«ng nhËn hôt møc, hay vît møc cø mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm lµm ra ®Òu ®îc tr¶ l¬ng nhÊt ®Þnh gäi lµ ®¬n gi¸ s¶n phÈm nh vËy tiÒn l¬ng sÏ t¨ng theo sè lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. Ph¹m vi ¸p dông : chÕ ®é tiÒn l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n ®îc ¸p dông réng r·i ®èi víi nh÷ng ngêi trùc tiÕp s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh lao ®éng cña hä mang tÝnh chÊt ®éc lËp t¬ng ®èi , cã thÓ ®Þnh møc kiÓm tra , nghiÖm thu s¶n phÈm mét c¸ch riªng biÖt. TiÒn l¬ng s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau: L1 = §G x Q1 L1 : TiÒn l¬ng thùc tÕ mµ c«ng nh©n nhËn ®îc. DG : §¬n gi¸ tiÒn l¬ng cho mét s¶n phÈm Q1 : Sè lîng s¶n phÈm thùc tÕ hoµn thµnh TÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng : §¬n gi¸ tiÒn l¬ng lµ møc tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng khi hä hoµn thµnh mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. Khi x¸c ®Þnh mét ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng ngêi ta c¨n cø vµo hai nh©n tè : ®Þnh møc lao ®éng vµ møc l¬ng cÊp bËc c«ng viÖc. NÕu c«ng viÖc cã ®Þnh møc s¶n lîng : §G = L0/Q NÕu c«ng viÖc cã ®Þnh møc thêi gian : §G = L0 x T Trong ®ã : §G : §¬n gi¸ tiÒn l¬ng cho mét s¶n phÈm L0 : L¬ng cÊp bËc cña c«ng nh©n trong kú (ngµy, th¸ng) Q : Møc s¶n lîng T : Møc thêi gian hoµn thµnh mét ®¬n vÞ s¶n phÈm NhËn xÐt : ¦u ®iÓm: DÔ dµng tÝnh ®îc tiÒn l¬ng trùc tiÕp trong kú. KhuyÕn khÝch c«ng nh©n tù gi¸c, tiÕt kiÖm thêi gian lµm viÖc, gi¶m tèi ®a thêi gian l·ng phÝ §ç Duy Träng 9 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp tù häc hái ®Ó n©ng cao kü n¨ng kü x¶o lµm viÖc, n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng t¨ng thu nhËp. Nhîc ®iÓm: C«ng nh©n chØ quan t©m ®Õn sè lîng mµ Ýt chó ý ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm. NÕu kh«ng cã th¸i ®é vµ ý thøc lµm viÖc sÏ l·ng phÝ vËt t nguyªn vËt liÖu. 2.3.2 ChÕ ®é tr¶ l¬ng s¶n phÈm tËp thÓ : Kh¸i niÖm: Còng lµ chÕ ®é tr¶ l¬ng cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm theo ®¬n gi¸ nhÊt ®Þnh mµ tËp thÓ chÕ t¹o, ®¶m b¶o chÊt lîng vµ phô thuéc vµo c¸ch ph©n chia tiÒn l¬ng cho tõng thµnh viªn. Ph¹m vi ¸p dông : Kh¸c víi tr¶ l¬ng s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n ë chÕ ®é nµy ®Ó tr¶ l¬ng trùc tiÕp cho mét nhãm ngêi lao ®éng (Tæ sö dông) khi hä hoµn thµnh mét khèi lîng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. ¸p dông cho nh÷ng c«ng viÖc ®ßi hái nhiÒu ngêi cïng tham gia thùc hiÖn, mµ c«ng viÖc cña mçi c¸ nh©n cã liªn quan ®Õn nhau. §ç Duy Träng 10 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp TÝnh tiÒn l¬ng thùc tÕ : L1 = DG1 x Q1 Trong ®ã : L1 : TiÒn l¬ng thùc tÕ tæ nhËn ®îc DG1 : §¬n gi¸ tiÒn l¬ng cña s¶n phÈm Q1 : S¶n lîng thùc tÕ tæ ®· hoµn thµnh TÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng NÕu tæ hoµn thµnh nhiÒu s¶n phÈm trong kú. DG = Lch /Q0 NÕu tæ hoµn thµnh mét s¶n phÈm trong kú DG = Lcb x T0 Trong ®ã : DG : §¬n gi¸ tiÒn l¬ng s¶n phÈm tr¶ cho tæ Lcb : TiÒn l¬ng cÊp bËc cña c«ng viÖc cña c«ng nh©n Q0 : Møc s¶n lîng cña tæ T0 : Møc thêi gian cña tæ VÊn ®Ò cÇn chó ý lµ : Ph¶i ph©n phèi tiÒn l¬ng cho c¸c thµnh viªn phï hîp víi bËc l¬ng vµ thêi gian lao ®éng cña hä. C¶ hai ph¬ng ph¸p chia l¬ng: Ph¬ng ph¸p 1: Ph¬ng ph¸p ¸p dông hÖ sè ®iÒu chØnh tr×nh tù thùc hiÖn nh sau: + X¸c ®Þnh hÖ sè ®iÒu chØnh Hdc : Hdc = L1 / L0 Trong ®ã : L1 : TiÒn l¬ng cña tæ thùc tÕ nhËn ®îc L0 : TiÒn l¬ng cÊp bËc c¶ tæ Kh¸i niÖm: Lµ chÕ ®é tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n phôc vô hay bæ trî dùa trªn c¬ së s¶n lîng hoµn thµnh cña c«ng nh©n chÝnh. §Æc ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l¬ng lµ tiÒn l¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n phô thuéc vµo kÕt qu¶ lµm viÖc cña c«ng nh©n chÝnh. Do vËy nÕu c«ng nh©n chÝnh §ç Duy Träng 11 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp lµm tèt, n¨ng suÊt lao ®éng cao, th× c«ng nh©n phô míi cã thu nhËp cao vµ ngîc l¹i. TiÒn l¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n phô L1 = DG x Q1 DG = L/ (M x Q) Trong ®ã : L1 : TiÒn l¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n DG : §¬n gi¸ tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n phô Q1 : Sè lîng s¶n phÈm thùc tÕ cña c«ng nh©n chÝnh Q : Møc s¶n lîng cña c«ng nh©n chÝnh NhËn xÐt : ¦u ®iÓm: chÕ ®é tr¶ l¬ng nµy khuyÕn khÝch c«ng nh©n phôc vô tèt h¬n c«ng nh©n chÝnh gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña c¶ hai. Nhîc ®iÓm: TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n phô phô thuéc trùc tiÕp vµo kÕt qu¶ cña c«ng nh©n chÝnh, mµ kÕt qu¶ nµy nhiÒu khi chÞu t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè kh¸ch quan nªn lµm h¹n chÕ sù cè g¾ng lµm viÖc cña c«ng nh©n phô. 2.3.4 ChÕ ®é tr¶ l¬ng s¶n phÈm kho¸n: Kh¸i niÖm: Lµ chÕ ®é l¬ng s¶n phÈm khi giao c«ng viÖc ®· quy ®Þnh râ rµng sè tiÒn ®· thµnh mét khèi lîng c«ng viÖc trong ®¬n vÞ thêi gian nhÊt ®Þnh. Ph¹m vi ¸p dông: ChÕ ®é nµy ®îc ¸p dông kh¸ phæ biÕn trong ngµnh n«ng nghiÖp, x©y dùng c¬ b¶n hoÆc mét sè ngµnh kh¸c khi c«ng nh©n lµm c«ng viÖc mang tÝnh ®ét xuÊt c«ng viÖc kh«ng thÓ x¸c ®Þnh mét ®Þnh møc lao ®éng æn ®Þnh trong thêi gian dµi ®îc..... TiÒn l¬ng kho¸n ®îc tÝnh nh sau : Lk = DGk x Q1 Trong ®ã : Lk : TiÒn l¬ng thùc tÕ c«ng nh©n nhËn ®îc. DGk: §¬n gi¸ kho¸n, Q1: Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh. §ç Duy Träng 12 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Ngay tõ khi nhËn viÖc,c«ng nh©n sÏ biÕt ®îc ngay sè tiÒn m×nh sÏ l·nh sao khi hoµn thµnh khèi lîng c«ng viÖc. Khi ¸p dông chÕ ®é l¬ng kho¸n cµn ph¶i lµm tèt c«ng t¸c thèng kª vµ ®Þnh møc lao ®éng tõng phÇn viÖc råi tæng hîp l¹i thµnh khèi lîng c«ng viÖc gi¶m thêi gian lao ®éng, thµnh ®¬n gi¸ cho toµn bé c«ng viÖc. NhËn xÐt: ¦u ®iÓm: Cã t¸c dông khuyÕn khÝch c«ng nh©n n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng ph¸t huy s¸ng kiÕn vµ tÝch cùc c¶i tiÕn lao ®éng ®Ó tèi u ho¸ qu¸ tr×nh lµm viÖc gi¶m thêi gian lao ®éng, hoµn thµnh c«ng viÖc tríc thêi h¹n gi¶m bít sè lao ®éng kh«ng cÇn thiÕt. Nhîc ®iÓm: ViÖc x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ kho¸n phøc t¹p, khã chÝnh x¸c. Ph¶i tiÕn hµnh x©y dùng chÆt chÏ phï hîp víi diÒu kiÖn lµm viÖc cña ngêi lao ®éng. 2.3.5. ChÕ ®é tr¶ l¬ng s¶n phÈm cã thëng: Kh¸i niÖm: Lµ chÕ ®é tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n dùa trªn sù kÕt hîp tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm vµ tiÒn l¬ng theo s¶n phÈm vµ tiÓn thëng. ChÕ ®é tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm cã thëng gåm hai phÇn: + PhÇn tr¶ theo ®¬n gi¸ cè ®Þnh vµ sè lîng s¶n phÈm thùc tÕ hoµn thµnh. + PhÇn tiÒn thëng dùa vµo tr×nh ®é hoµn thµnh vît møc. TiÒn l¬ng s¶n phÈm cã thëng ®îc tÝnh theo c«ng thøc; Lth L  Lm.h 100 Trong ®ã: Lth: TiÒn l¬ng s¶n phÈm cã thëng L: L¬ng tr¶ theo ®¬n gi¸ cè ®Þnh. H: Tû lÖ hoµn thµnh phÇn tr¨m ®îc tÝnh thëng. NhËn xÐt: ¦u ®iÓm: Qu¸n triÖt ®Çy ®ñ h¬n nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng khuyÕn khÝch c«ng nh©n chó trông h¬n n÷a viÖc c¶i tiÕn chÊt lîng s¶n phÈm tiÕt kiÖm nguyªn liÖu, hoµn thµnh vît møc nhiÖm vô quy ®Þnh. Nhîc ®iÓm: Ph¶i tÝnh to¸n chÝnh x¸c, ®óng ®¾n c¸c chØ tiªu chÝnh thëng nÕu kh«ng sÏ lµm t¨ng chi phÝ l¬ng béi chi quü tiÒn l¬ng. §ç Duy Träng 13 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 1.3.6. ChÕ ®é tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn Kh¸i niÖm: Lµ chÕ ®é tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n dùa trªn hai lo¹i ®¬n gi¸ (®¬n gi¸ cè ®Þnh vµ ®¬n gi¸ luý tiÕn) vµ sè lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®¶m b¶o chÊt lîng. §¬n gi¸ cè ®Þnh: Dïng ®Ó tr¶ cho nh÷ng s¶n phÈm thùc tÕ ®· hoµn thµnh. §¬n gi¸ luü tiÕn: Dïng ®Ó tÝnh l¬ng cho nh÷ng s¶n phÈm vît møc khëi ®iÓm vµ cã gi¸ trÞ b»ng ®¬n gi¸ cè ®Þnh nhËn víi tû lÖ t¨ng ®¬n gi¸. Ph¹m vi ¸p dông: ChÕ ®é l¬ng nµy ¸p dông cho c«ng nh©n s¶n xuÊt ë nh÷ng kh©u quan träng, lóc s¶n xuÊt khÈn tr¬ng ®Ó ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé, ë nh÷ng kh©u mµ n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc hoµn thµnh chung kÕ ho¹ch cña xÝ nghiÖp. TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n ®îc tÝnh theo c«ng thøc: L = DG x Q1+ DG x K x (Q1-Q0) Trong ®ã: T: Tæng tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n. DG: §¬n gi¸ cè ®Þnh theo s¶n phÈm. Q1: S¶n lîng thùc tÕ hoµn thµnh. Q0: S¶n lîng ®¹t møc khëi ®iÓm. K: Tû lÖ t¨ng thªm ®Ó cã ®¬n gi¸ luü tiÕn. K d cd xt d1 Trong ®ã: K: Tû lÖ t¨ng ®¬n gi¸ hîp lý Dcd: Tû lÖ chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp cè ®Þnh trong gi¸ thµnh. D1: Tû lÖ sè tiÒn tiÕt kiÖm vÒ chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp cè ®Þnh ®Ó t¨ng ®¬n gi¸. NhËn xÐt: ¦u ®iÓm: ViÖc t¨ng ®¬n gi¸ sÏ lµm cho c«ng nh©n tÝch cùc lµm viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. §ç Duy Träng 14 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Nhîc ®iÓm: ¸p dông chÕ ®é nµy lµm cho tèc ®é t¨ng tiÒn l¬ng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, c«ng nh©n chØ ch¹y theo sè lîng Ýt quan t©m ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm. 3. Vai trß cña tiÒn l¬ng, tiÒn thëng. TiÒn l¬ng, tiÒn thëng cã vai trß rÊt lín ®èi víi ®êi sèng vµ s¶n xuÊt. §Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao trong lao ®éng gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña x©y dùng vÊn ®Ò tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng ®· kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò quan t©m cña c¸c doanh nghiÖp, mµ cßn lµ vÊn ®Ò bøc xóc cña c¶ x· héi cÇn ®îc Nhµ níc quan t©m gióp ®ì. TiÒn l¬ng tiÒn thëng cÇn ®îc tr¶ ®óng th«ng qua c¸c h×nh thøc vµ chÕ ®é tr¶ l¬ng, tr¶ thëng ®Ó nã trë thµnh ®éng lùc m¹nh mÏ cã t¸c dông ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho ngêi lao ®éng. §èi víi ngêi lao ®éng tiÒn l¬ng g¾n liÒn víi hä vµ nguån chñ yÕu nu«i sèng b¶n th©n vµ gia ®×nh. NÕu tiÒn l¬ng nhËn ®îc tho¶ m·n sÏ lµ ®éng lùc kÝch thÝch t¨ng n¨ng lùc s¸ng t¹o, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¹o ra hoµ khÝ cëi më gi÷a nh÷ng ngêi lao ®éng, t¹o thµnh mèi ®oµn kÕt thèng nhÊt, trªn díi mét lßng, mét ý chÝ sù nghiÖp ph¸t triÓn doanh nghiÖp vµ v× lîi Ých ph¸t triÓn cña b¶n th©n hä. ChÝnh v× vËy mµ ngêi lao ®éng lµm viÖc h¨ng say, cã tn vµ tù hµo vÒ møc l¬ng cña hä. §èi víi c¸c doanh nghiÖp, tiÒn l¬ng, tiÒn thëng lµ yÕu tè cña chi phÝ s¶n xuÊt, cßn ®èi víi ngêi lao ®éng tiÒn l¬ng, tiÒn thëng lµ nguån thu nhËp chÝnh, do vËy tæ chøc tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp ph¶i c«ng bµng, ®¶m b¶o cho lîi Ých cña c¶ hai bªn. NÕu doanh nghiÖp tr¶ l¬ng, tr¶ thëng thiÕu c«ng b»ng, hîp lý, hoÆc v× môc tiªu lîi nhuËn thuÇn tuý, kh«ng chó ý ®óng møc ®é lîi Ých ngêi lao ®éng th× ngêi c«ng nh©n sÏ bÞ kiÖt quÖ vÒ thÓ lùc vµ tinh thÇn, gi¶m sót chÊt lîng lao ®éng, th× kh«ng nh÷ng ®Î ra m©u thuÉn néi bé mµ cßn cã thÓ g©y nªn sù ph¸ ho¹i ngÇm d·n nh÷ng ®Õn l·ng phÝ trong s¶n xuÊt; biÓu hiÖn ®ã lµ t×nh tr¹ng c¾t xÐn thêi gian lµm viÖc, l·ng phÝ nguyªn nhiªn vËt liÖu. §ç Duy Träng 15 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Ch¬ng II Ph©n tÝch thùc tr¹ng tr¶ l¬ng, tr¶ thëng ë C«ng ty DÖt Kim Th¨ng long. I. §Æc ®iÓm cña C«ng ty DÖt Kim Th¨ng long. 1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty. C«ng ty DÖt Kim Th¨ng Long lµ doanh nghiÖp Nhµ níc trùc thuéc Së C«ng nghiÖp Hµ Néi. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty cã thÓ chia ra 5 thêi kú. Thêi kú n¨m 1959 ®Õn n¨m 1975: Th¸ng 2 n¨m 1959, xÝ nghiÖp DÖt kim Cù Doanh ®îc thµnh lËp dùa trªn c¬ së c«ng ty hîp doanh gi÷a Nhµ níc víi xëng dÖt Cù Doanh ë phè Hµng Qu¹t - Hµ Néi cña nhµ t s¶n TrÞnh V¨n C¨n. Tõ khi thµnh lËp cho ®Õn n¨m 1975, s¶n phÈm chñ yÕu cña xÝ nghiÖp lµ ¸o may « vµ ¸o lãt nam phôc vô nhu cÇu tiªu dïng néi ®Þa vµ trang bÞ cho qu©n ®éi víi s¶n lîng tõ 1 - 2 triÖu chiÕc/n¨m. Thêi kú tõ n¨m 1976 ®Õn th¸ng 6 n¨m 1982: N¨m 1976, xÝ nghiÖp b¾t ®Çu tham gia s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu trong khu«n khæ NghÞ ®Þnh th víi c¸c níc XHCN nh Liªn X«, Hungary, TiÖp Kh¾c... s¶n lîng hµng n¨m 3 - 4 triÖu chiÕc, trong ®ã 60% lµ s¶n phÈm xuÊt khÈu trùc tiÕp, cßn l¹i lµ tiªu dïng néi ®Þa vµ cung cÊp cho quèc phßng. Tuy nhiªn thêi gian nµy c¸c doanh nghiÖp kh«ng ®îc phÐp xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp. Do ®ã, toµn bé viÖc xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp lóc ®ã ph¶i uû th¸c qua Tæng cña c«ng ty XuÊt nhËp khÈu hµng dÖt ViÖt Nam (TEXTIMEX). Thêi kú tõ th¸ng 7 n¨m 1982 ®Õn th¸ng 11 n¨m 1986. XÝ nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn s¶n xuÊt nhng l¹i h¹n chÕ v× mÆt b»ng s¶n xuÊt chËt hÑp. §øng tríc t×nh h×nh ®ã, th¸ng 7 n¨m 1982, UBND thµnh phè Hµ Néi ®· quyÕt ®Þnh s¸t nhËp XÝ nghiÖp DÖt Kim Cù Doanh víi XÝ nghiÖp may mÆc Hµ Néi vµ ®æi tªn thµnh C«ng ty DÖt Kim Th¨ng Long nh hiÖn nay. Cã thÓ nãi ®©y lµ thêi kú hoµng kim cña C«ng ty DÖt Kim Th¨ng Long. S¶n lîng hµng n¨m lu«n duy tr× ë møc 8 - 9 triÖu chiÕc, trong ®ã xuÊt khÈu sang TiÖp 6 triÖu, Liªn X« 1,5 triÖu, cßn l¹i lµ tiªu dïng néi ®Þa. Thêi kú tõ th¸ng 12 n¨m 1986 ®Õn cuèi n¨m 1991. §ç Duy Träng 16 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp §©y lµ thêi kú cña c«ng ty ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña m×nh ®Ó thÝch øng víi c¬ chÕ míi. Khi chuyÓn tõ c¬ chÐ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc c«ng ty ®· gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n nh: Nguyªn vËt liÖu khan hiÕm ph¶i nhËp ngo¹i, m¸y mãc thiÕt bÞ ®· cò, c¬ së h¹ tÇng xuèng cÊp. MÆt kh¸c, gi÷a n¨m 1991, Liªn X« vµ hÖ thèng c¸c níc XHCN tan r·, c«ng ty mÊt ®i thÞ trêng truyÒn thèng. Do ®ã, ho¹t ®éng cña c«ng ty ®ßi hái ph¶i cã sù thay ®æi, c«ng ty ph¶i lµm chñ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh, tù s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Thêi kú tõ n¨m 1992 ®Õn nay: Thêi kú nµy cña c«ng ty dÇn thÝch nghi víi ®ßi hái cña thÞ trêng. N¨m 1992, cña c«ng ty ®îc cÊp giÊy phÐp xuÊt khÈu trùc tiÕp. S¶n lîng hµng n¨m díi 2 triÖu chiÕc. Giê ®©y, cña c«ng ty ®· m¹nh d¹n v÷ng bíc trªn con ®êng kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi nh÷ng thö th¸ch vµ th¾ng lîi míi. §ç Duy Träng 17 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 1.2. Bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty S¬ ®å 1: Bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty: Gi¸m ®èc PG§ kü thuËt s¶n xuÊt Phßng Kü thuËt KCS Ph©n xëng dÖt PG§ ®êi sèng hµnh chÝnh Phßng KÕ ho¹ch vËt t Phßng Tµi chÝnh kÕ to¸n Ph©n xëng TÈy, nhuém Phßng Tæ chøc hµnh chÝnh Phßng B¶o vÖ DÞch vô Ph©n xëng C¾t, may Nguån: Phßng tæ chøc - Hµnh chÝnh Dùa vµo s¬ ®å trªn tay thÊy c¬ cÊu tæ chøc cña C«ng ty DÖt Kim Th¨ng Long vµ c¬ cÊu tùc tuyÕn - chøc n¨ng. Theo kiÓu, Gi¸m ®èc ®îc sù gióp søc cña hai phã gi¸m ®èc vµ c¸c phßng chøc n¨ng. Tuy nhiªn quyÒn quyÕt ®Þnh thuéc vÒ Gi¸m ®èc. C¸c phßng chøc n¨ng cã tr¸ch nhiÖm tham mu cho toµn bé hÖ thèng trùc tuyÕn, nhng kh«ng cã quyÒn ra mÖnh lÖnh cho c¸c ph©n xëng. Cßn c¸c ph©n xëng lµ c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt c¬ b¶n trong c«ng ty, mçi ph©n xëng cã tõng nhiÖm vô riªng. * Ban gi¸m ®èc: Ban gi¸m ®èc gåm Gi¸m ®èc vµ hai phã gi¸m ®èc: PG§ kü thuËt s¶n xuÊt vµ PG§ ®êi sèng hµnh chÝnh. Gi¸m ®èc cã nhiÖm vô qu¶n lý toµn diÖn, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ mäi mÆt ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kü thuËt, kinh doanh vµ ®êi sèng cña doanh nghiÖp. Ngoµi ra Gi¸m ®èc trùc tiÕp chØ ®¹o phßng kÕ ho¹ch - VËt t vµ phßng Tµi chÝnh - KÕ to¸n. Phã gi¸m ®èc kü thuËt s¶n xuÊt chØ huy s¶n xuÊt vµ kü thuËt, cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc vµ chØ huy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ngµy tõ kh©u chuÈn bÞ s¶n §ç Duy Träng 18 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp xuÊt ®Õn bè trÝ, ®iÒu khiÒn lao ®éng... Phã gi¸m ®èc kü thuËt s¶n xuÊt chØ ®¹o phßng kü thuËt - KCS vµ trùc tiÕp chØ huy c¸c ph©n xëng. Phã gi¸m dèc ®êi sèng hµnh chÝnh cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn c¸c mèi quan hÖ ph¸p lý trong vµ ngoµi C«ng ty, phô tr¸ch c¸c ho¹t ®éng hµnh chÝnh vµ phóc lîi cña C«ng ty, Phã gi¸m ®èc ®êi sèng hµnh chÝnh chØ ®¹o c¸c phßng Tæ chøc - Hµnh chÝnh vµ phßng B¶o vÖ - dÞch vô. * C¸c phßng chøc n¨ng: Phßng Kü thuËt - KCS: Phßng cã nhiÖm vô qu¶n lý kü thuËt vµ chÊt lîng s¶n phÈm. Ngoµi ra phßng cßn qu¶n lý viÖc sö dông ®iÖn, níc, thiÕt bÞ. Phßng Kü thuËt - VËt t: Phßng thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ ho¹ch, c«ng t¸c XNK, c«ng t¸c qu¶n lý vµ cung øng vËt t, nguyªn phô liÖu, c«ng t¸c kinh doanh th¬ng m¹i. Phßng Tµi chÝnh - KÕ to¸n: Phßng cã nhiÖm vô h¹ch to¸n c¸c kho¶n chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm... Theo dâi c¸c kho¶n thu - chi tµi chÝnh, lËp b¸o c¸o tµi chÝnh göi Gi¸m ®èc, theo dâi quyÕt to¸n c¸c hîp ®ång kinh tÕ víi kh¸ch hµng. Phßng Tæ chøc - Hµnh chãnh: Phßng cã nhiÖm vô tæ chøc lao ®éng tiÒn l¬ng, tuyÓn chän lao ®éng, x©y dùng quy chÕ tr¶ thëng, thùc hiÖn quan hÖ lao ®éng ... Ngoµi ra, phßng cßn thùc hiÖn c«ng t¸c hµnh chÝnh qu¶n trÞ nh nhËn chØ thÞ gi¸m ®èc chuyÓn thµnh c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh ®Õn c¸c phßng vµ c¸c ph©n xëng, lu tr÷ tµi liÖu... Phßng B¶o vÖ - DÞch vô: Phßng cã nhiÖm vô b¶o vÖ tµi s¶n cña c«ng ty, ®¶m b¶o an ninh trËt tù trong c«ng ty... vËn chuyÓn vµ bèc dì, phôc vô kho tµng, ch¨m sãc y tÕ... * C¸c ph©n xëng s¶n xuÊt: Ph©n xëng dÖt: TiÕp nhËn sîi ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt tõ sîi ra c¸c lo¹i v¶i méc råi giao cho ph©n xëng tÈy nhuém. Ph©n xëng tÈy nhuém: TiÕn hµnh nÊu, tÈy nhuém vµ xö lý ®Þnh h×nh v¶i méc råi giao cho ph©n xëng c¾t, may. Tõ n¨m 2000, ph©n xëng tÈy nhuém kh«ng cßn ho¹t ®éng do g©y « nhiÔm m«i trêng. Ph©n xëng c¾t, may: Cè nhiÖm vô c¾t vµ may v¶i ®· nhuém thµnh c¸c s¶n phÈm, sau ®ã lµ vµ ®ãng gãi theo ®óng yªu cÇu vÒ chÊt lîng, kÝch cì, thêi gian giao hµng theo hîp ®ång. §ç Duy Träng 19 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 1.3. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chñ yÕu cña C«ng ty: C«ng ty DÖt Kim Th¨ng Long cã chøc n¨ng chÝnh lµ chÝnh lµ s¶n xuÊt kinh doanh c¸c s¶n phÈm dÖt kim võa phôc vô nhu cÇu tiªu dïng trong níc, võa xuÊt khÈu ra ngoµi níc. S¶n phÈm cña C«ng ty s¶n xuÊt ra chñ yÕu xuÊt khÈu ra níc ngoµi theo nh÷ng ®¬n ®Æt hµng. Còng cã khi C«ng ty nhËn may gia c«ng, mÉu m· vµ nguyªn phô liÖu C«ng ty nhËn cña kh¸ch hµng mang vÒ chØ viÖc hoµn thµnh kh©u cuèi cïng t¹o ra thµnh phÈm giao l¹i cho kh¸ch hµng. Cßn hµng néi ®Þa cña C«ng ty còng cã nhiÒu lo¹i vêic, mÉu m·, mµu s¾c, kÝch cì nh hµng xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, khèi lîng s¶n phÈm tiªu thô ë trong níc cßn khiªm tèn. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, C«ng ty ®· tiÕn hµnh chuyªn m«n vµ ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm. Bªn c¹nh nh÷ng s¶n phÈm truyÒn thèng nh ¸o TShirt,Polo-Shirt C«ng ty ®· dÇn ®©n ®a vµo s¶n xuÊt mét sè quÇn ¸o thÓ thao, ¸o iacket, c¸c lo¹i hµng dÖt kim cao cÊp... C¸c s¶n phÈm chñ yÕu cña C«ng ty: + ¸o T-Shirt, Polo - Shirt, quÇn dµi, quÇn ¸o lãt lµ nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu cña C«ng ty. + ¸o jacket kh«ng ph¶i lµ mÆt hµng ®îc s¶n xuÊt thêng xuyªn vµ mÆt hµng chñ yÕu lµ nhËn gia c«ng. + QuÇn ¸o thÓ thao lµ mÆt hµng míi trong C«ng ty, ®îc s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng, nã kh«ng ph¶i lµ mÆt hµng chñ yÕu. Ngoµi ra, C«ng ty cßn s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng trong níc, cã khi lµ nhËn gia c«ng mét sè mÆt hµng nh: quÇn ¸o b¬i, quÇn ¸o ma, mµn c¸c lo¹i. 1.4. §Æc ®iÓm vÒ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm: S¬ ®å 2: Quy t×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cña C«ng ty DÖt Kim Th¨ng Long Sîi Guång ®¶o sîi DÖt v¶i Kho v¶i méc M¹ng sîi KiÓm tra v¶i dÖt TÈy b»ng ho¸ chÊt GiÆt s¹ch V¾t ly t©m §ç Duy Träng 20