Tài liệu Vận dụng kiến thức liên môn giải quyết vấn đề (môn tin học thcs) đề tài làm thế nào để sử dụng máy vi tính một cách hợp lý

I.VẤN ĐỀ CẦN GIẢI QUYẾT. Hiện nay, máy vi tính đã trở thành một công cụ rất cần thiết cho con người, nhưng nó lại dần bị biến thành một con dao hai lưỡi khi có cả cái lợi và cái hại. Cái lợi là máy vi tính giúp cho cuộc sống của chúng ta thêm đa dạng, chúng ta có thể truy cập Internet, giải trí,….Nhưng ngược lại, cái hại là con người lại đang sử dụng máy vi tính vào những thú vui vô bổ như chơi game không điều độ, những trang web không phù hợp lứa tuổi, hệ quả là xảy ra những vụ trộm tiền đi chơi game, đánh nhau chỉ vì mâu thuẫn trên mạng xã hội hoặc những cái chết thương tâm khi mình bị bêu xấu trên mạng… Vây nên, vấn đề đặt ra ở đây là: “LÀM THẾ NÀO ĐỂ SỬ DỤNG MÁY VI TÍNH MỘT CÁCH HỢP LÝ?” II. MỤC TIÊU GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ ĐẶT RA. Biết được cách sử dụng máy vi tính hợp lí: 1. Giúp mọi người hiểu biết thêm về máy vi tính và sử dụng máy vi tính thường xuyên. 2. Giúp mọi người nhận thức được các mặt có hại trên máy vi tính để đề phòng. 3. Giúp mọi người sử dụng máy vi tính một cách an toàn, tiết kiệm, làm việc hiệu quả cao với máy vi tính. III. TỔNG QUAN VỀ CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN VIỆC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ. 1. Các môn học được vận dụng vào bài dự thi: - Tin Học: Lịch sử phát triển của máy vi tính, cấu tạo của máy vi tính, những lợi ích của máy vi tính, cách sử dụng máy vi tính hiệu quả. (Tin học 6 – Chương I, IV; Tin học 7 – §9, BTH 9; Tin học 9 – Chương I, II; Tin học 10 – Chương III, IV) 1 - Giáo dục Công dân:Xây dựng ý thức trách nhiệm của thanh niên và học sinh trong thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, cũng như tạo cho người dùng khả năng sử dụng máy vi tính một cách năng động sáng tạo (GDCD 9 – Bài 8, 11) - Anh văn: Cấu tạo và ích lợi của máy vi tính (Tiếng Anh 10 – Unit 5: Technology And You - Reading); Tác động của Internet tới cuộc sống hiện tại, lợi ích và hạn chế (Tiếng Anh 9 – Unit 5: The Media – Reading and Writing) - Toán Học: Thống kê, xử lí các số liệu thu được sau thống kê. (Toán 7 – Chương 2. - III) Bài viết gồm: Lịch sử và cấu tạo của máy vi tính thời trước và bây giờ. Một số quan niệm sai lầm về máy vi tính. Lợi ích mà máy vi tính đem lại. Sử dụng máy vi tính an toàn, hiệu quả. Ý nghĩa của việc giải quyết vấn đề. IV. THUYẾT MINH TIẾN TRÌNH GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: 1. MÁY VI TÍNH, LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN VÀ CẤU TẠO  Lịch sử phát triển Các thiết bị tính toán tăng gấp đôi năng lực (được định nghĩa là số phép tính thực hiện được trong một giây cho mỗi 1.000 USD chi phí) sau mỗi 18 đến 24 tháng kể từ năm 1900. Gordon E. Moore, người đồng sáng lập ra Intel, lần đầu tiên đã miêu tả tính chất của sự phát triển này vào năm 1965. Cùng với việc tăng khả năng tính toán trên một đơn vị chi phí thì tốc độ của sự thu nhỏ kích thước cũng tương tự. Những chiếc máy vi tính điện tử đầu tiên như ENIAC (ra đời năm 1946) là một thiết bị khổng lồ nặng hàng tấn, tiêu thụ nhiều điện năng, chiếm một diện tích lớn, thực hiện được ít phép tính và đòi hỏi nhiều người điều khiển để có thể hoạt động được. Những cỗ máy này đắt đến mức chỉ có các chính phủ hay các viện nghiên cứu lớn mới có đủ điều kiện để duy trì hoạt động của chúng. Năm 1973, Trương Trọng Thi chế tạo ra 2 Micral mà nhiều người coi là máy vi tính cá nhân (PC) đầu tiên trên thế giới. Một bản mẫu của nó hiện được trưng bày trong Viện bảo tàng máy vi tính Boston (Mỹ). Chiếc máy này ra đời hơn một năm trước máy Altair của công ty Mỹ MITS Electronics, công ty này cũng cho rằng mình là cha đẻ của PC.  Cấu tạo Các máy vi tính hiện đại ghép chung Khối tính toán (ALU) và Khối điều khiển (CU) vào trong một Vi mạch (IC) gọi là đơn vị xử lý trung tâm hay CPU. Thông thường, bộ nhớ máy vi tính nằm trong một số IC nhỏ gần CPU. Phần lớn trọng lượng máy vi tính là các bộ phận phụ thuộc như hệ thống cung cấp điện hay các thiết bị đầu/cuối (I/O). Một số máy vi tính lớn khác biệt với mô hình trên ở điểm chính sau - chúng có nhiều CPU và các đơn vị kiểm soát hoạt động đồng bộ. Ngoài ra, một số máy vi tính, sử dụng chủ yếu trong nghiên cứu và tính toán khoa học, khác biệt rất đáng kể với mô hình trên, nhưng chúng ít có ứng dụng thương mại vì mô hình lập trình chúng vẫn chưa được chuẩn hóa. Vì vậy, hoạt động của máy vi tính thì không phức tạp trên nguyên lý. Thông thường, trong mỗi quá trình (Operation), máy vi tính sẽ thực hiện 3 công việc: Nạp dữ liệu – Giải mã dữ liệu – Thực thi lệnh. Công việc này tiếp diễn cho đến khi gặp chỉ thị dừng. 2. MỘT SỐ QUAN NIỆM SAI LẦM VỀ MÁY VI TÍNH Hiện nay, nhiều người cho rằng trong thời gian vừa qua có rất nhiều vấn đề liên quan đến máy vi tính. Điều này quả thực đúng. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là máy vi tính gây ra những vấn đề trên. Thực chất, mạng xã hội, game nói riêng và Internet, máy vi tính nói chung ra đời vì những mục đích tốt đẹp là giúp con người có cuộc sống tốt đẹp hơn, nhưng dần dần chúng bị “thoái hoá”,”biến dạng” lại chỉ vì con người.  Mạng xã hội chẳng có gì tốt đẹp cả. 3 Đấy là điều mà rất, rất nhiều vị phụ huynh, kể cả giáo viên, tin vào. Có lẽ rằng họ dựa vào những tin tức không mấy hay ho theo dạng “Học sinh đánh nhau trọng thương chỉ vì chửi nhau trên Facebook”. Thế con các vị đó được dạy dỗ như thế nào mà lại để xảy ra mâu thuẫn ngoài đời đến nỗi xô xát đổ máu?  Chơi các trò chơi điện tử chỉ làm người ta xấu xa đổ đốn thôi. Thực ra, nếu điều đó là đúng thì con trai lứa tuổi khoảng từ 5 – 20 tuổi là xấu xa, sau này là bất lương hết!  Máy vi tính làm ta bị mắc các tật về mắt. Điều này sẽ đúng nếu một số điều kiện sau thoả mãn: - Màn hình máy vi tính bạn đang sử dụng ra đời hơn 10 năm trước. Màn hình máy vi tính hiện nay thừa đủ “hiện đại” để bạn không bị đau, mỏi mắt khi làm việc. - Bạn không dựa lưng vào ghế ngồi khi làm việc với Máy vi tính. Việc làm đó có thể khiến khoảng cách từ mắt bạn đến màn hình ít hơn khoảng-cách-tối-thiểu 25cm. - Bạn nhìn chằm chằm vào màn hình trong khoảng 1 tiếng hoặc hơn. Còn nếu bạn không vi phạm các quy tắc nhỏ trên mà vẫn bị cận thị hay mỏi mắt thì đấy là do cách sinh hoạt hàng ngày của bạn, chứ đừng đổ lỗi cho chiếc máy vi tính! 3. LỢI ÍCH MÀ MÁY VI TÍNH ĐEM LẠI  Máy vi tính có thể làm được mọi thứ nếu được con người lập trình Nếu ngày trước chúng ta phải viết mỏi tay, kẻ các loại sơ đồ, biểu đồ, thống kê, tính toán siêu phức tạp hayphải ghi nhớ nhiều thì hãy để đó cho các phần mềm như các phần mềm trong bộ Microsoft Office: Word, Excel, PowerPoint, Access, Groove, InfoPath, Outlook, Publisher…  Máy vi tính giúp con người mở rộng tri thức, kết giao bạn bè trong nước và quốc tế 4 Song song với sự ra đời của máy vi tính là sự ra đời của Internet, kể từ khi Internet ra đời, trái lại những tiêu cực trong phần 2, con người có thể lên mạng và tìm hiểu mọi thứ mình cần biết, tra cứu mọi thông tin và hõn nữa, ai cũng có thể mở rộng vòng tay bạn bè qua việc kết bạn trên các trang mạng xã hội như Yahoo, Facebook, Twitter, Google+, Zing,…Nếu mỗi chúng ta biết điều chỉnh hành vi, sống có trách nhiệm, truy cập Internet điều độ thì ta sẽ thấy cuộc sống trở nên tốt đẹp, thoải mái hơn rất nhiều.  Các lợi ích khác: Tốc đô ô cao: Máy vi tính có thể thực hiê nê các tác vụ thường xuyên với tốc đô ê nhanh hơn con người. Chúng có thể làm hàng loạt các phép tính phức tạp trong vài phần nghìn giây. Đô ô chính xác: Khi mô êt viê êc được thực hiê ên thủ công thì luôn có khả năng con người sai sót, làm lỗi ở khâu nào đó. Máy vi tính có thể được dùng để thực hiê ên công viê êc với độ chính xác gần như tuyệt đối một khi dữ liê êu đưa vào là chính xác. Lưu trư: Máy vi tính có thể lưu trữ mô tê lượng thông tin lớn. Sau khi thông tin được lưu, nó có thể được lấy ra mỗi khi cần. 5 Tính thống nhất: Máy vi tính có thể thực hiê ên cùng mô tê nhiê êm vụ nhiều lần và có đô ê chính xác như nhau mà không hề mê êt mỏi. Tiết kiê ôm chi phí: Máy vi tính làm giảm khối lượng công viê êc giấy tờ và nhân công, do đó làm giảm chi phí. 4. SỬ DỤNG MÁY VI TÍNH AN TOÀN, HIỆU QUẢ. Chúng ta đã biết đến cả những lợi ích to lớn mà máy vi tính có thể mang lại, cũng như những nguy cơ tiềm ẩn khi sử dụng nó không đúng cách. Vậy, làm thế nào để sử dụng máy vi tính thật hiệu quả mà vẫn an toàn?  Máy vi tính sinh ra là để xử lí thông tin, vì vậy nó sẽ không có nhiều ý nghĩa nếu ta không có phương tiện gì để tìm hiểu thông tin. Kết nối máy vi tính của bạn với Internet là một điều cực kì cần thiết trong kỉ công nghệ này, và Internet cũng là phương tiện đơn giản nhất để ta tìm kiếm thông tin.  Sau khi kết nối với “con dao hai lưỡi” này, ta hoàn toàn có thể loại bỏ cái lưỡi dao không mong muốn bằng nhiều cách: - Cài đặt phần mềm diệt virus. Lời khuyên từ các chuyên gia là hãy chọn phần mềm thật uy tín, và hãy mua một bản phần mềm đó chứ không nên sử dụng các ứng dụng miễn phí hay trôi nổi vì rất có thể chúng không có khả năng bào vệ toàn diện hay tệ hại hơn, bạn có thể mở đường cho phần mềm độc hại lây nhiễm máy vi tính bạn. Một phần mềm diệt virus chất lượng cao (BKAV, Kaspersky,…) sẽ (phần nào) bảo vệ bạn khỏi các mối đe dọa thông thường. - Dù gì đi chăng nữa thì phần mềm chống virus cũng không phải con người, cho nên tự mỗi chúng ta cần xây dựng thói quen duyệt web an toàn, hay đơn giản là biết đến những nguyên tắc sau: + Thường xuyên cập nhật Cho phép tất cả các ứng dụng mà bạn sử dụng hàng ngày có thể cập nhật tự động. Đầu tiên là để mắt đến hệ thống điều hành, trình duyệt web, email khách hàng và tin nhắn nhanh. Đừng quên phần mềm đọc PDF, Flash Player và Java. Hãy thực hiện tất cả vào một lần. Chỉ mất vài ba phút nhưng hiệu quả bảo vệ máy vi tính chống lại virus và phần mềm độc hại có thể tăng lên gấp bội. 6 + Nhớ làm sạch mạng Cũng như việc rửa tay trước khi ăn, dọn dẹp sạch sẽ các phần mềm bẩn cho máy vi tính là một thói quen cần thiết. Cài đặt và cập nhật phần mềm diệt virus đáng tin cậy, chạy nó năm phút trước khi dùng máy vi tính lạ (máy vi tính của người khác) hoặc trước khi gõ mật khẩu email công ty, email cá nhân, mật mã tài khoản ngân hàng trực tuyến, mạng xã hội là thói quen nên có. + Xem kĩ các liên kết (link) Thực tế, các liên kết trong thế giới mạng làm cho mọi việc diễn ra dễ dàng hơn: bạn có thể biết được nhiều thứ liên quan với nhau chỉ với vài cái nhấp chuột. Tội phạm mạng cũng rất yêu thích các đường dẫn liên kết, nó giúp chuyển hướng và dẫn dụ bạn đến những nơi có lợi cho chúng bằng các ransomware (mã độc tống tiền). Cách để tránh không khó, chỉ cần bạn có thói quen cẩn thận. Ví dụ, nếu bạn nhận được 1 đường dẫn trong email hoặc tin nhắn SMS thì đừng hấp tấp bấm ngay vào đó. Hãy mở trình duyệt, truy cập trực tiếp địa chỉ URL ngân hàng mà bạn thường giao dịch trên thanh địa chỉ trình duyệt. Bạn cũng cần đề phòng các loại banner quảng cáo, pop-up quảng cáo với các tiêu đề giựt tít mạnh hay khiêu khích, ví dụ như “máy tính của bạn đang bị đe dọa”, “bạn đã trúng thưởng”, “ cập nhật tin hot từ ca sĩ X”, “ bí kíp giúp máy tính chạy nhanh hơn”...Nó thường ẩn chứa mã độc bên trong. + Sử dụng trình quản lý mật khẩu Không dễ để ghi nhớ rõ ràng tất cả mật khẩu truy cập của các trang web mà bạn đã đăng kí. Vì vậy, chúng ta thường có xu hướng đặt mật khẩu dễ nhớ (như 123456 chẳng hạn). Để tránh bị xâm nhập và đánh cắp dữ liệu, hãy sử dụng dịch vụ quản lý mật khẩu có thể dùng 1 mật khẩu duy nhất cho nhiều trang web, chèn chúng vào các lĩnh vực cần thiết và mã hóa, lưu trữ tất cả những thông tin đó một cách an toàn. Bạn chỉ cần nhớ mật khẩu ứng dụng quản lý, còn lại đã có phần mềm lo. Nên dùng mật khẩu mặc định từ phần mềm quản lý sẽ an toàn hơn. + Học cách báo cáo nội dung xấu (report) Các mối đe dọa trực tuyến không chỉ giới hạn trong phần mềm độc hại và lừa đảo. Chúng còn là những kẻ xấu đầy rẫy trên các diễn đàn, mạng xã hội...Đối tượng thanh thiếu niên và trẻ em dễ bị tổn hại vì đặc tính chưa phát triển đầy đủ về nhân cách và 7 hiểu biết. Hãy sử dụng tính năng “ chặn người dùng”, “báo cáo thư rác”, “báo cáo quấy rối” để báo cho nhà sản xuất biết các nội dung xấu để ngăn ngừa trước các mối nguy hiểm. + Trao đổi thằng thắn với trẻ và người lớn tuổi Năm nguyên tắc trên không khó để thực hiện. Tuy nhiên, với những nhóm đối tượng chưa hiểu rõ về máy vi tính và an toàn khi sử dụng máy vi tính như trẻ em hay người lớn tuổi thì chúng ta nên phổ cập kiến thức thật kĩ càng. Ngoài các kiến thức cần biết như 5 nguyên tắc trên thì cũng nên cho họ hiểu rằng không phải tất cả mọi thứ trên internet đều là sự thật. Ta cần phải kiểm tra và chọn lọc thông tin mà mình tiếp nhận. 8 V. NHỮNG THỐNG KÊ VỀ VIỆC SỬ DỤNG MÁY VI TÍNH TRONG NĂM VỪA QUA Qua những vấn đề được nêu trên, ta thấy được tầm quan trọng của máy vi tính đối với cuộc sống. Theo nhận định, máy vi tính được sử dụng ít dần khi về già, đối tượng sử dụng máy vi tính nhiều nhất đang là lứa tuổi thanh thiếu niên. Dưới đây là một số thống kê về tình hình sử dụng máy vi tính trong năm vửa qua: 9 10 VI. Ý NGHĨA CỦA VIỆC GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG Trong nền kinh tế toàn cầu, với sự phát triển rực rỡ của công nghệ thông tin thì việc sử dụng máy vi tính một cách hợp lý đã luôn là vấn đề được đặt ra. Một khi vấn đề đã được giải quyết, những người (nhất là lứa tuổi học sinh) đã hiểu được những ưu điểm cũng như hạn chế của việc thường xuyên sử dụng máy vi tính thì họ sẽ biết tạo ra những thói quen sử dụng máy vi tính một cách lành mạnh, an toàn và hiệu quả. Mạng lưới chia sẻ thông tin mà sự phát triển của máy vi tính đem lại không chỉ là phương tiện quan trọng để nhân rộng vốn tri thức cho con người, đó còn là động lực cho sự phát triển, là môi trường lí tưởng cho thế hệ hiện nay sáng tạo và phát triển tài năng. Vì vậy, sử dụng máy vi tính một cách hợp lí sẽ là chiếc chìa khoá để giúp mọi người mở rộng cánh cổng đến với kho tàng tri thức vốn đã được nhân rộng nhờ kỉ nguyên công nghệ, góp phần đưa đất nước hội nhập và phát triển, đúng như tâm nguyện của Bác Hồ: mong muốn đất nước Việt Nam được “sánh vai với các cường quốc năm châu”. Trên đây là một vài suy nghĩ của nhóm chúng em trong việc giúp mọi người và các bạn có thêm kiến thức về máy vi tính cũng như biết cách sử dụng máy vi tính một cách hợp lý và hiệu quả. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đề tài, nhóm chúng em sẽ không tránh khỏi những thiếu sót, vì vậy, nhóm chúng em rất mong nhận được sự góp ý chân thành của các thầy cô và bạn bè xa gần để đề tài của nhóm chúng em được đi vào cuộc sống và lan toả tới mọi người. Chúng em xin chân thành cảm ơn. Đống Đa, ngày 01 tháng 12 năm 2014 Nhóm tác giả Tăng Quốc An 11 Lê Gia Hưng 12