Tài liệu Tích hợp liên môn sinh học 9 chủ đề một số biện pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường ở địa phương

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ HÀ NỘI PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN BA VÌ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ CỔ ĐÔ Địa chỉ: Thôn Kiều Mộc xã Cổ Đô – Ba Vì – Hà Nội Điên thoại : 0433 625 354 Email:[email protected] BÀI DỰ THI Cuộc thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn cho học sinh trung học NHÓM TÁC GIẢ Trần Thị Thanh Phương Lớp 9C Ngày sinh: 24/8/2000 Phan Thu Giang Lớp 9A Ngày sinh: 09/6/2000 Hà Như Ngọc Lan Lớp 9C Ngày sinh: 30/9/2000 Năm học 2014-2015 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ HÀ NỘI PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN BA VÌ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ CỔ ĐÔ Địa chỉ : Thôn Kiều Mộc xã Cổ Đô – Ba Vì – Hà Nội Điện thoại : 0433 625 354 Email:[email protected] BÀI DỰ THI Cuộc thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn cho học sinh trung học TÊN TÌNH HUỐNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIẢM THIỂU Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG Ở ĐỊA PHƯƠNG NHÓM TÁC GIẢ Trần Thị Thanh Phương Ngày sinh: 24/8/2000 Phan Thu Giang Ngày sinh: 09/6/2000 Hà Như Ngọc Lan Ngày sinh: 30/9/2000 2 Lớp 9C Lớp 9A Lớp 9C Năm học 2014-2015 MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIẢM THIỂU Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG Ở ĐỊA PHƯƠNG 1. Tình huống: Sử dụng kiến thức các môn Hóa học, Sinh học, Giáo dục công dân, Ngữ văn,... vào thực tế để “chống ô nhiễm môi trường ở địa phương„ 2. Mục tiêu: - Dựa trên cơ sở khoa học - Tình hình thực tiễn ô nhiễm môi trường ở địa phương và tác hại của nó. - Biện pháp phòng, chống ô nhiễm môi trường ở địa phương. 3. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình huống. - Trong trường hợp giải quyết để “chống ô nhiễm môi trường ở địa phương„ mọi người cần có những kiến thức về môn Hóa học, Sinh học, Giáo dục công dân, Ngữ văn. - Đặc điểm bài viết của nhóm chúng em là áp dụng kiến thức các môn có liên quan đến lớp 6,7,8, 9 đã học để giải quyết tình huống, để áp dụng biện pháp vào thực tiễn có hiệu quả, giúp mọi người có kiến thức bảo vệ môi trường chính là bảo vệ sự sống của bản thân, gia đình, cộng đông và xã hội. 4. Giải pháp giải quyết tình huống: - Vận dụng các kiến thức đã học trong nhà trường như môn: Sinh học, Hóa học, Giáo dục công dân, Ngữ văn, Lịch sử, Toán học, Vật lý. 5. Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống a. Cơ sở khoa học: * Khái niệm ô nhiễm môi trường: Ô nhiễm môi trường là hiện tượng môi trường bị bẩn, đồng thời các tính chất vật lý, hóa học, Sinh học của môi trường bị thay đổi gây tác hại đến đời sống con người và các sinh vật khác. * Các tác nhân chủ yếu gây ô nhiễm môi trường + Ô nhiễm do các chất khí thải ra từ hoạt động công nghiệp, sinh hoạt như: cac oxit của cac bon, các oxit của lưu huỳnh .... 3 + Ô nhiễm do hóa chất bảo vệ thực vật và chất độc hóa học. + Ô nhiễm do các chất phóng xạ. + Ô nhiễm do vi sinh gây bệnh. * Hậu quả của ô nhiễm môi trường: Gây biến đổi khí hậu trên trái đất, làm mỏng và thủng tầng ôzôn, sa mạc hóa, lũ lụt, động đất, sóng thần, sói mòn đất, giảm đa dạng sinh học, dịch bệnh,... * Biện pháp chung: Trên thế giới đã đựa vấn đề ô nhiễm môi trường lên hàng đầu. Ở Việt Nam đã có “Luật bảo vệ môi trường’’. b. Cơ sở thực tiễn: Cổ Đô quê hương em nổi tiếng là nơi phong cảnh hữu tình, con người sống khỏe mạnh, vui vẻ giữa thiên nhiên, quanh năm vạn vật phong phú tốt tươi, một miền quê phồn thịnh. Được mệnh danh là làng hoạ làng thơ. Nhưng rất buồn mấy năm gần đây cảnh đẹp của sông nước, bờ đê, làng mạc, cánh đồng đã bị mai một bởi những túi rác bẩn xuất hiện ở khắp nơi, dịch bệnh gia súc, gia cầm ngày càng nhiều .Sức khoẻ con người cũng bị đe doạ : Các ổ dịch đau mắt đỏ, dịch sốt xuất huyết , dịch chân tay miệng , dịch thuỷ đậu ...Các bệnh nan y như :ung thư xuất hiện ngày càng nhiều làm mất đi vẻ đẹp vốn có của làng quê. Trước thực trạng đó, chúng em đã tìm hiểu những nguyên nhân gây ra các dịch bệnh trên là do : * Môi trường sống ở địa phương chúng em đang bị ô nhiễm bởi các nguyên nhân sau : Ô nhiễm không khí: Các khí thải độc hại cho cơ thể sinh vật: CO 2, CO,, SO2,.., và bụi. Nguyên nhân là do nhà máy hóa chất thải ra không khí, do quá trình đun nấu trong sinh hoạt mà các nguyên liệu là than tổ ong, củi, đốt rác thải có chứa cao su, nilong, rác thải bừa bãi, xác động vật phân huỷ ... ngoài ra còn do khí thải các phương tiện giao thông quá cũ nát thải ra vẫn được sử dụng rất nhiều. 4 Khói bụi do phương tiện giao thông thải ra không khí Các cột khói Nhà máy hóa chất đã bay tới làng quê Cổ Đô Phương tiện giao thông cũ nát lưu hành trên đường làng Cổ Đô 5 Đốt rác thải bừa bãi gần làng * Tác hại của các khí độc: + Bụi: Tác hại Khi nhiều quá (lớn hơn 100.000 hạt/1ml không khí )sẽ quá khả năng lọc sạch của đường dẫn khí dẫn đến gây bệnh bụi phổi. + Nitơ ôxit (NOx): Khí thải ô tô, xe máy, ... Tác hại: Gây viêm, sưng lớp niêm mạc, cản trở trao đổi khí; có thể gây chết ở liều cao. + Lưu huỳnh ôxít (SOx): Khí thải sinh hoạt và công nghiệp, ... Tác hại: Làm cho các bệnh hô hấp thêm trầm trọng. + Cacbon oxxit (CO): Khí thải công nghiệp, sinh hoạt, khói thuốc lá. Tác hại: chiếm chỗ của ôxi trong máu (hồng cầu), làm giảm hiệu quả hô hấp, có thể gây chết người. Ngoài ra người dân vẫn còn rất nhiều người hút thuốc lá, trong khói thuốc lá có rất nhiều chất độc hại như Nicotin là tê liệt lớp lông rung, phế quản, giảm hiệu quả lọc sạch không khí, có thể gây ung thư phổi. * Ô nhiễm do hóa chất bảo vệ thực vật: Bà con lạm dụng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ trong trồng trọt và sử dụng không đúng cách. Ví dụ: Ngay cả trong khu vườn nhỏ trước cửa nhà mà cũng diệt cỏ dại bằng thuốc diệt cỏ 6 Hoặc khi trồng cây rau, quả bà con vừa phun thuốc 1,2 ngày đã thu hoạch mang đi bán 7 Hoa quả bị ”chín ép” do sử dụng chất kích thích. Bà con chưa hiểu rõ về tác hại của việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không đúng cách và tác hại nguy hiểm của thuốc diệt cỏ. Nhóm chúng em xin đưa ra một ví dụ về thuốc diệt cỏ 2,4 D hỗn hợp giữa 2,45 - T; 2,45D và picloram đã tạo ra chất độc màu da cam. Nếu như mấy chục năm về trước: Mĩ rải chất độc màu da cam hủy hoại biết bao cánh rừng của Việt Nam để đến ngày nay vẫn còn bao hậu quả để lại, đó là những căn bệnh hiểm nghèo, những người mang thân hình không đầy đủ; thì bây giờ chính tay những người nông dân lại tự mình lặp lại một lần nữa tác hại cực độc của một thành phần có trong chất độc màu da cam trên chính mảnh đất của gia đình mình. - Thuốc diệt cỏ không chỉ ảnh hưởng đến người trực tiếp thực hiện công việc như pha chế, phun thuốc mà chúng còn ảnh hưởng đến sức khỏe của những người xung quanh khu vực phun thuốc và đặc biệt là những người sử dụng những sản phẩm có tàn dư của thuốc như: rau, củ, quả,...và sự tích luỹ nồng độ chất độc trong đất ngấm vào mạch nước ngầm. - Các biểu hiện gây ngộ độc của thuốc diệt cỏ: + Hội chứng về thần kinh: Rối loạn thần kinh trung ương, nhức đầu, mất ngủ, giảm trí nhớ, ... + Tổn thương thần kinh ngoại biên dẫn đến tê liệt. + Hội chứng về tim mạch: Nhiễm độc cơ tim, rối loạn nhịp tim, có thể dẫn đến suy tim,... + Hội chứng hô hấp: Ban đầu có cảm giác như ho, nhức đầu, chóng mặt, nặng dẫn đến viêm đường hô hấp, có thể gây suy hô hấp, ngừng thở. 8 + Hội chứng tiêu hóa, gan mật: viêm dạ dày, viêm gan mật, co thắt đường mật,... + Hội chứng về máu: thiếu máu, giảm bạch cầu, xuất huyết,... + Các biểu hiện khác: gây tổn thương hệ tiết liệu, nội tiết, tuyến giáp, gây ung thư dạ dày, não, ....gây vô sinh,... ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe con người. - Tác nhân ô nhiễm do chất thải rắn: một số bà con không tuân thủ nơi đổ rác mà vứt xuống sông, xuống mương, rệ đê, đường làng. Bà con đi phun thuốc ngoài đồng bỏ chai, lọ, túi nilong khắp nơi. Thói quen vứt túi ni lông,vỏ thuốc sâu sau khi sử dụng -Ô nhiễm do vi sinh vật gây bệnh: Những bãi rác để lâu mùi hôi thối, hòa vào nước. Một số gia đình chăn nuôi đã thải nước thải trực tiếp ra rãnh, mương ở xóm, ở thôn. Ngoài ra những người dân còn sử dụng thuốc nổ để đánh cá trên sông cũng gây nên ô nhiễm nguồn nước và gây chết người, nhiều loại sinh vật dưới nước. - Gần đây một số gia đình sử dụng nước thải của nhà máy sản xuất bột ngọt (Thường gọi là nước mật để tưới cho cây trồng) 9 Cửa cống thôn Vu Chu xã Cổ Đô Một số ao hồ ở thôn Cổ Đô xã Cổ Đô * Hậu quả do ô nhiễm môi trường ở địa phương em là nước, đất, không khí, đều bị ô nhiễm dẫn đến suy giảm đa dạng sinh học. Các loài động vật có ích như: tôm, cá, chim, ếch,... trong môi trường tự nhiên bị cạn kiệt, con người phải gánh chịu những tổn thất về kinh tế do những đợt dịch bệnh với trâu, bò, lợn, gà. Bản thân người nông dân địa phương mắc rất nhiều bệnh về đường hô hấp, tiêu hóa, da,... Số người mắc bệnh ung thư tỷ lệ thuận với thời gian. 10 Năm 2012: ở xã Cổ Đô có 8 người chết vì bệnh ung thư. Năm 2013: ở xã Cổ Đô có 13 người chết vì bệnh ung thư. Năm 2014: ở xã Cổ Đô có 17 người chết vì bệnh ung thư . C. Các biện pháp chống ô nhiễm môi trường ở địa phương. Từ những thảm họa đáng tiếc mà do ô nhiễm môi trường đã để lại cho người dân quê em, nhóm chúng em đã tìm hiểu, nghiên cứu và đề ra những biện pháp giảm sự ô nhiễm môi trường như sau: Biện pháp 1: Phân loại rác trước khi bỏ rác: Ví dụ:-Rác hữu cơ có thể cho vào gốc cây để tạo mùn, cung cấp chất dinh dưỡng cho cây. - Các loại giấy bìa, kim loại và đồ nhựa cóp vào bán sắt vụn. -Phần rác còn lại để đúng nơi quy định, nhân viên môi trường đem đi xử lý. - Bà con đi làm đồng phun thuốc phải gom chai lo, túi đựng để đúng nơi quy định. Đề nghị cán bộ mỗi khu nhỏ trong một cánh đồng phải để những thùng rác hợp lý. 11 Biện pháp 2: Thả bèo lục bình và các cây thuỷ sinh có tác dụng lọc sạch nước ở các ao, hồ. Biện pháp 3: Vận động người dân không nên sử dụng xe máy, công nông quá cũ nát vì quá trình hoạt động, đốt cháy nhiên liệu xảy ra không hoàn toàn sẽ thải ra khí độc. Không nên tự ý đốt nilong hay cao su mà phải để rác đúng nơi quy định. Biện pháp 4: Hạn chế sử dụng thuốc sâu và thuốc diệt cỏ khi sử dụng phải tuân thủ theo đúng hướng dẫn. Tránh tác hại của chất độc chứa trong nó. 12 Biện pháp 5: Không hút thuốc lá nơi công cộng, tránh tác hại của nicotin. Biện pháp 6: Không dùng thuốc nổ đánh cá ngoài sông để hạn chế mất các sinh vật thuỷ sinh và ô nhiễm nguồn nước sông. Biện pháp 7: Nước thải trong chăn nuôi phải được xử lý trước khi thải ra rãnh, mương của thôn xóm, giảm thiểu ô nhiễm vi sinh vật. 13 Biện pháp 8: Vệ sinh đường làng, ngõ xóm, khơi thông cống rãnh định kỳ theo tuần, giữ vệ sinh chung , tránh các mầm mống gây bệnh. Biện pháp 9: Trồng nhiều cây xanh quanh nơi ở và nơi công cộng làm sạch không khí Biện pháp 10: Mỗi học sinh là một cộng tác viên tuyên truyền cho người dân hiểu những tác hại của các tác nhân gây ô nhiễm môi trường, từ đó có ý thức bảo vệ môi trường 14 Biện pháp11: Vận động người dân sử dụng tiết kiệm điện và sử dụng các thiết bị hoạt động bằng năng lượng mặt trời như bình nóng lạnh Thái dương năng. * Trên đây là những biện pháp do nhóm chúng em thảo luận đề ra mong bạn đọc đóng góp ý kiến bổ sung để bài thi của chúng em thêm hoàn chỉnh và áp dụng tốt vào thực tế quê hương mình. 6. Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống: Vận dụng những kiến thức đã học, nhất là từ những chương trình Ngữ văn, Lịch sử, Sinh học, Hóa học, Giáo dục công dân, ... chúng em đã làm rõ được các tác nhân và hậu quả của ô nhiễm môi trường ở quê hương mình. Từ đó, đã giúp nhóm hiểu môi trường chính là cuộc sống, là sức khỏe của mọi người. Môi trường trong lành giúp cho con người khỏe mạnh, có sức khỏe là làm nên tất cả, cho dù có gian lao vất vả mà vẫn có niềm vui, hạnh phúc. Không chỉ vậy nó còn giúp duy trì nòi giống, bảo vệ sự sinh sản cho các thế hệ. Chính vì vậy, chúng ta cần phải biết chân trọng và có ý thức giữ gìn môi trường. “BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CHÍNH LÀ BẢO VỆ CUỘC SỐNG CỦA CHÍNH CHÚNG TA„ 15