Tài liệu Tác phẩm annacarenina(q3)_738

ANNA CARENINA (phÇn 3) 1 PhÇn ba 1 Xergei Ivanovitr Coznusev quyÕt ®Þnh t¹m nghØ c«ng viÖc trÝ ãc; nh−ng ®¸ng lÏ ra n−íc ngoµi nh− th−êng lÖ, th× ®Õn cuèi th¸ng n¨m «ng l¹i tíi nhµ Levin. Theo ý «ng, kh«ng g× tèt b»ng sèng ë n«ng th«n. ¤ng ®Õn nhµ em trai ®Ó h−ëng thô cuéc sèng ®ã. Conxtantin Levin cµng lÊy ®ã lµm vui thÝch v× hÌ n¨m ®ã, chµng kh«ng cßn hy väng «ng anh Nicolai ®Õn n÷a. Nh−ng, mÆc dÇu quý träng Xergei Ivanovitr, Conxtantin Levin vÉn kh«ng tho¶i m¸i khi cã mÆt «ng ë Pocrovxcoie. Chµng khã chÞu, thËm chÝ cßn khæ t©m, vÒ c¸i c¸ch «ng ta hiÓu n«ng th«n. §èi víi Conxtantin Levin, n«ng th«n chÝnh lµ s©n khÊu cña cuéc ®êi chµng, nghÜa lµ cña nh÷ng vui s−íng, ®au khæ vµ c«ng viÖc; ®èi víi Xergei Ivanovitr th× mét mÆt nã lµ chèn nghØ ng¬i, mÆt kh¸c l¹i lµ liÒu thuèc gi¶i ®éc thÇn hiÖu chèng sù ®åi trôy thÞ thµnh, mét liÒu thuèc gi¶i ®éc «ng vui lßng uèng v× biÕt nã hiÖu nghiÖm. §èi víi Conxtantin Levin, n«ng th«n ®Ñp chÝnh v× nã t¹o ®Þa bµn ho¹t ®éng cho nh÷ng viÖc lµm râ rµng lµ h÷u Ých; ®èi víi Xergei Ivanovitr, n«ng th«n ®Ñp chÝnh v× ë ®ã ng−êi ta cã thÓ kh«ng lµm vµ kh«ng cÇn ph¶i lµm viÖc g×. H¬n n÷a, th¸i ®é Xergei ®èi xö víi n«ng d©n còng lµm Conxtantin h¬i bùc m×nh. Xergei Ivanovitr cho lµ m×nh yªu mÕn vµ hiÓu biÕt ®¸m b×nh d©n; «ng lu«n lu«n trß chuyÖn víi bµ con mugich, kh«ng cã vÎ g× ng−îng ngïng hoÆc vê vÜnh c¶, vµ sau mçi cuéc nãi chuyÖn, l¹i rót ra nh÷ng kÕt luËn chung cã lîi cho ®¸m b×nh d©n vµ chøng tá «ng hiÓu biÕt hä. Conxtantin Levin kh«ng −a th¸i ®é ®ã. §èi víi chµng, b×nh d©n chØ lµ trî thñ chñ yÕu trong lao ®éng chung vµ mÆc dÇu võa kÝnh träng võa yªu th−¬ng ng−êi mugich víi mèi t×nh mµ chµng c¶ quyÕt ®∙ hÊp thô cïng víi dßng s÷a cña ng−êi vó nu«i n«ng d©n, mÆc dÇu ®«i khi c¶m thÊy th¸n phôc søc m¹nh, tÝnh «n hoµ, th¼ng th¾n cña hä, chµng vÉn th−êng tøc giËn v× tÝnh bõa b∙i, http://ebooks.vdcmedia.com LEV. Tolxtoi 2 bÈn thØu, r−îu chÌ, dèi tr¸ cña hä mçi khi c«ng viÖc chung ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng ®øc tÝnh kh¸c. NÕu ai hái Conxtantin Levin r»ng chµng cã yªu b×nh d©n kh«ng th× qu¶ chµng kh«ng biÕt tr¶ lêi ra sao. §èi víi hä còng nh− víi mäi ng−êi kh¸c, chµng võa cã thiÖn c¶m, l¹i võa cã ¸c c¶m. Nh−ng vèn lµ ng−êi trung thùc, chµng th−êng thÊy nhiÒu thiÖn c¶m h¬n lµ ¸c c¶m víi mäi ng−êi; cho nªn chµng ®èi víi n«ng d©n còng nh− vËy. Nh−ng t×nh c¶m chµng ®èi víi b×nh d©n l¹i cã mét tÝnh chÊt riªng biÖt. Kh«ng nh÷ng chµng sèng víi b×nh d©n, kh«ng nh÷ng tÊt c¶ quyÒn lîi cña hä vµ cña chµng g¾n bã víi nhau, mµ chµng cßn tù cho m×nh lµ mét bé phËn kh¨ng khÝt cña b×nh d©n, cho nªn chµng kh«ng thÓ nh×n thÊy khuyÕt ®iÓm lÉn −u ®iÓm cña n«ng d©n còng nh− kh«ng thÓ nh×n thÊy −u, khuyÕt cña chÝnh b¶n th©n m×nh. Ngoµi ra, tuy ®∙ bao l©u sèng gi÷a mugich víi quan hÖ rÊt mËt thiÕt, võa lµ chñ ®iÒn võa lµ träng tµi vµ nhÊt lµ cè vÊn n÷a (ng−êi mugich, vèn tin chµng, cã khi ®i hµng bèn chôc dÆm ®−êng ®Õn xin chµng chØ b¶o), chµng vÉn kh«ng cã ý niÖm g× râ rµng vÒ b×nh d©n vµ nÕu ai hái chµng cã hiÓu biÕt ®¸m b×nh d©n ®ã kh«ng, th× chµng còng sÏ tr¶ lêi rÊt lóng tóng, kh«ng kh¸c g× khi hä hái chµng cã yªu b×nh d©n kh«ng. §èi víi chµng, nãi m×nh hiÓu biÕt b×nh d©n còng tùa nh− nãi lµ hiÓu biÕt mäi ng−êi. Chµng lu«n quan s¸t vµ biÕt ®ñ mäi h¹ng ng−êi, trong ®ã cã c¶ nh÷ng mugich mµ chµng cho lµ tèt vµ thó vÞ; chµng lu«n lu«n ph¸t hiÖn ë hä nh÷ng nÐt míi lµm thay ®æi ý niÖm tr−íc kia cña chµng ®èi víi hä. §èi víi Xergei Ivanovitr th× l¹i hoµn toµn ng−îc l¹i. ¤ng −a thÝch vµ t¸n d−¬ng cuéc sèng th«n d∙ thÕ nµo, t−¬ng ph¶n víi lèi sèng mµ «ng kh«ng −a thÝch, th× «ng còng −a thÝch ®¸m b×nh d©n nh− vËy, t−¬ng ph¶n víi líp ng−êi «ng kh«ng −a thÝch, vµ «ng thÊy b×nh d©n lµ h¹ng ng−êi t−¬ng ph¶n víi mäi ng−êi nãi chung. §Çu ãc khu«n phÐp cña «ng ®∙ h×nh thµnh nh÷ng quan ®iÓm rµnh m¹ch vÒ cuéc sèng n«ng th«n; së dÜ «ng cã nh÷ng quan ®iÓm ®ã, phÇn nµo nhê ®∙ quan s¸t ngay b¶n th©n cuéc sèng n«ng d©n, nh−ng chÝnh lµ nhê quan s¸t nh÷ng viÖc ng−îc l¹i. ¤ng kh«ng bao giê thay ®æi ý kiÕn vÒ b×nh d©n còng nh− th¸i ®é thiÖn c¶m ®èi víi hä. Trong nh÷ng cuéc tranh luËn x¶y ra gi÷a hai anh em, phÇn th¾ng bao giê còng vÒ thuéc Xergei Ivanovitr, chÝnh v× «ng cã quan niÖm http://ebooks.vdcmedia.com ANNA CARENINA (phÇn 3) 3 rµnh m¹ch vÒ b×nh d©n, vÒ tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm vµ së thÝch cña hä, cßn Conxtantin Levin th× l¹i kh«ng cã ý niÖm g× râ rµng c¶; cho nªn trong nh÷ng cuéc bµn c∙i ®ã, chµng th−êng m©u thuÉn víi chÝnh m×nh. Xergei Ivanovitr vÉn coi em lµ mét chµng trai −u tó, cã tr¸i tim ®Æt ®óng chç(1), trÝ tuÖ tuy s¾c s¶o nh−ng bÞ nh÷ng Ên t−îng nhÊt thêi chi phèi qu¸ nhiÒu vµ do ®ã ®Çy m©u thuÉn. Víi th¸i ®é chiÕu cè kÎ c¶, ®«i khi «ng gi¶ng gi¶i ý nghÜa c¸c sù viÖc cho chµng nghe, nh−ng kh«ng thÊy høng thó g× trong tranh luËn v× «ng th−êng dån chµng ®uèi lý qu¸ dÔ dµng. Conxtantin Levin vèn coi anh m×nh lµ ng−êi th«ng minh vµ kiÕn thøc réng, phÈm chÊt cao th−îng víi tÊt c¶ ý nghÜa cao quý nhÊt cña ch÷ ®ã, vµ s½n kh¶ n¨ng ho¹t ®éng v× lîi Ých c«ng céng. Nh−ng tuæi cµng lín chµng cµng hiÓu «ng anh h¬n, trong th©m t©m, chµng cµng hay nghÜ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng v× lîi Ých c«ng céng ®ã, mµ chµng hoµn toµn kh«ng thÊy cã ë m×nh, cã lÏ kh«ng ph¶i lµ mét ®øc tÝnh mµ tr¸i l¹i cßn lµ thiÕu sãt, kh«ng ph¶i lµ thiÕu nh÷ng −íc väng vµ së thÝch cao th−îng, th¼ng th¾n vµ lµnh m¹nh, mµ nãi cho ®óng lµ thiÕu sinh lùc, thiÕu c¸i ng−êi ta gäi lµ tr¸i tim, thiÕu niÒm kh¸t väng nã b¾t buéc ta ph¶i chän lÊy mét trong nh÷ng con ®−êng ®ã mµ th«i. Cµng hiÓu «ng anh h¬n chµng cµng thÊy r»ng, còng nh− bao ng−êi kh¸c ho¹t ®éng v× lîi Ých c«ng céng, Xergei Ivanovitr yªu mÕn lîi Ých chung kh«ng ph¶i do tr¸i tim thóc ®Èy; lý trÝ ®¬n thuÇn ®∙ v¹ch cho hä thÊy quan t©m ®Õn viÖc ®ã lµ tèt vµ ®ã lµ ®éng c¬ duy nhÊt. §iÒu pháng ®o¸n ®ã l¹i cµng ch¾c ch¾n khi Levin thÊy, ®èi víi nh÷ng vÊn ®Ò thuéc lîi Ých c«ng céng vµ sù bÊt diÖt cña linh hån, «ng anh m×nh còng ch¼ng quan t©m g× h¬n lµ ®èi víi mét v¸n cê hoÆc sù cÊu t¹o tµi t×nh cña mét kiÓu m¸y míi. Conxtantin Levin thÊy khã chÞu khi sèng ë n«ng th«n víi «ng anh cßn v× lÝ do kh¸c: trªn tr¹i Êp cña m×nh, nhÊt lµ trong vô hÌ, Levin lu«n bËn bÞu vµ lµm kh«ng hÕt viÖc dï ngµy cã dµi mÊy ®i n÷a, cßn Xergei Ivanovitr cø nghØ trµn. Tuy nghØ ng¬i, nghÜa lµ kh«ng viÕt t¸c  (1) Bien placÐ (tiÕng Ph¸p trong nguyªn b¶n). http://ebooks.vdcmedia.com LEV. Tolxtoi 4 phÈm, nh−ng v× qu¸ quen ho¹t ®éng trÝ n∙o, «ng thÝch diÔn ®¹t nh÷ng ý nghÜ n¶y ra trong ®Çu d−íi h×nh thøc trang nh∙ vµ c« ®óc, do ®ã «ng muèn cã ng−êi nghe m×nh nãi. C¸i ng−êi nghe th−êng xuyªn ®ã tÊt nhiªn lµ «ng em. Vµ tuy quan hÖ cña hä víi nhau th©n mËt xuÒ xoµ, K«nxtantin vÉn ng¹i ®Ó «ng anh ph¶i lñi thñi mét m×nh. Xergei Ivanovitr thÝch n»m ngoµi b∙i cá d−íi ¸nh mÆt trêi, võa ph¬i n¾ng võa uÓ o¶i trß chuyÖn. - Ch¾c chó kh«ng thÓ t−ëng t−îng ®−îc cuéc ®êi nhµn rçi nµy ®èi víi anh thÝch thó biÕt bao, - «ng nãi víi em trai. - §Çu ãc ta rçng kh«ng, ch¼ng suy nghÜ g× c¶. Nh−ng ph¶i ngåi nghe «ng ta nãi m∙i còng ngÊy, nhÊt lµ khi Conxtantin Levin biÕt r»ng, trong lóc v¾ng mÆt m×nh, ng−êi lµm ®ang xe ph©n bãn ra c¸nh ®ång ch−a cµy vì vµ nÕu chµng kh«ng ®Ó m¾t tíi th× cã trêi biÕt lµ hä sÏ ®¸nh ®èng ra sao ë ngoµi ®ã, dÔ th−êng hä cßn kh«ng vÆn chÆt giãng c©y vµ th¸o tung ra ®Ó råi sau ®ã b¶o cµy míi chØ lµ thø ph¸t minh v« lÝ, "thµ cø dïng cµy cò cßn h¬n", v.v... - Trêi nãng thÕ nµy, chó ch¹y ®i ch¹y l¹i võa th«i, - Xergei Ivanovitr b¶o chµng. - Kh«ng, em chØ ®Õn buång giÊy mét l¸t th«i, - Levin nãi vµ ch¹y tãt ra ®ång. 2 §Çu th¸ng s¸u, bµ vó giµ hiÒn lµnh kiªm qu¶n gia Agafia Mikhailovna, khi cÊt hò nÊm võa muèi xong xuèng d−íi hÇm, bÞ tr−ît ch©n ng∙ vµ trÑo cæ tay. ThÇy thuèc cña héi ®ång tù trÞ ®Þa ph−¬ng, mét sinh viªn trÎ, ba hoa, võa tèt nghiÖp §¹i häc, ®−îc mêi ®Õn. Anh ta kh¸m tay, nãi lµ kh«ng bÞ sai khíp, lÊy lµm vui s−íng ®−îc tiÕp chuyÖn nh©n vËt trø danh Xergei Ivanovitr Coznusev, vµ, ®Ó bµy tá cho «ng biÕt quan ®iÓm s¸ng suèt cña m×nh vÒ mäi viÖc, anh ta kÓ l¹i http://ebooks.vdcmedia.com ANNA CARENINA (phÇn 3) 5 cho «ng nghe c¸c thø chuyÖn l¨ng nh¨ng trong quËn, vµ than phiÒn vÒ t×nh h×nh tåi tÖ cña c¬ quan hµnh chÝnh tØnh. Xergei Ivanovitr ch¨m chó nghe, hái han anh ta, vµ, høng lªn v× cã thªm thÝnh gi¶ míi nµy, «ng liÒn nãi thao thao bÊt tuyÖt, ®iÓm thªm nh÷ng nhËn xÐt x¸c ®¸ng vµ s©u s¾c, ®−îc vÞ b¸c sÜ trÎ kÝnh cÈn t¸n th−ëng, vµ «ng bçng trë nªn phÊn khëi, c¸i vÎ phÊn khëi mµ em trai «ng biÕt rÊt râ, th−êng thÊy sau mçi lÇn «ng nãi chuyÖn sinh ®éng vµ xuÊt s¾c. Khi b¸c sÜ ®i råi, «ng ®Þnh ra ngåi c©u ë bê s«ng. Xergei Ivanovitr thÝch c©u c¸ vµ h×nh nh− h∙nh diÖn lµ m×nh cã thÓ −a thÝch mét thø tiªu khiÓn ngu ngèc ®Õn thÕ. Conxtantin Levin ®ang cÇn ra chç ruéng cµy vµ ®ång cá, bÌn mêi «ng ®i b»ng xe ngùa. Lóc ®ã ®∙ vµo cuèi hÌ: thêi kú viÖc gÆt h¸i trong n¨m ®∙ ®Þnh liÖu ®©u vµo ®Êy, b¾t ®Çu ph¶i lo gièng m¸ cho n¨m sau vµ s¾p ®Õn vô c¾t cá; thêi kú lóa lo∙ m¹ch xanh non ®∙ lªn ®ßng vµ th©n c©y máng manh ®ang l¶ l−ít tr−íc giã, chê ®îi mÇu mì bèc lªn; thêi k× lóa yÕn m¹ch xanh sÉm gieo muén ®ang hçn ®én v−ît lªn trªn nh÷ng bói cá vµng; thêi k× lóa kiÒu m¹ch sím ®∙ mäc che kÝn ®Êt; thêi k× cµy nh÷ng thöa ruéng h−u canh cã vÖt ®−êng bá hoang, tr¬ tr¬ d−íi l−ìi bõa vµ r¾n ®anh l¹i v× sóc vËt xÐo lªn; thêi k× hµng ®èng ph©n bãn ®−îc chë ra ruéng, trén lÉn mïi ph©n víi h−¬ng c©y cá; thêi k× c¸nh ®ång cá ®−îc ch¨m sãc, ®ang chê l−ìi h¸i, tr¶i tÊm th¶m rËm r× ®iÓm nh÷ng bói c©y chua me s¹m ®en ®∙ c¾t xong. §ã lµ thêi k× r¶nh rang ng¾n ngñi xen vµo gi÷a c«ng viÖc ®ång ¸ng tr−íc mïa gÆt h»ng n¨m vÉn trë l¹i vµ h»ng n¨m ®ßi hái tÊt c¶ søc lùc cña n«ng d©n. Mïa mµng høa hÑn tèt ®Ñp: ban ngµy quang ®∙ng vµ Êm ¸p, tiÕp theo nh÷ng ®ªm ng¾n ®Çy s−¬ng sa. Hai anh em ph¶i qua mét khu rõng míi tíi ®−îc ®ång cá. Xergei Ivanovitr suèt däc ®−êng ng©y ngÊt ng¾m khu rõng cµnh l¸ um tïm: khi «ng trá cho em trai mét c©y bå ®Ò giµ xÕ rîp bãng r©m, sÆc sì cuéng l¸ vµng vµ s¾p në hoa, lóc l¹i trá nh÷ng chåi c©y non t¬ mét mµu xanh cÈm th¹ch léng lÉy. Conxtantin Levin kh«ng thÝch nãi mµ http://ebooks.vdcmedia.com LEV. Tolxtoi 6 còng ch¼ng thÝch nghe nh¾c ®Õn vÎ ®Ñp thiªn nhiªn. §èi víi chµng, ch÷ nghÜa chØ lµm mÊt vÎ ®Ñp cña c¶nh vËt. Chµng õ h÷ víi anh nh−ng bÊt gi¸c l¹i nghÜ tíi viÖc kh¸c. Ra khái rõng, chµng chØ mét mùc ch¨m ch¨m chó chó ng¾m thöa ruéng h−u canh trªn ®åi, chç phñ kÝn cá vµng óa, n¬i vôn ra tõng t¶ng, ®©y th× r¶i r¸c gß ®èng, kia l¹i cµy bõa råi. Mét d∙y xe t¶i ®Ëu däc theo ®¸m ruéng h−u canh. Levin ®Õm vµ vui thÝch thÊy sè xe ®∙ ®Õn ®Çy ®ñ. Khi thÊy ®ång cá, chµng liÒn nghÜ tíi cá kh«. ViÖc h¸i cá bao giê còng lµm rung ®éng mét sîi d©y t©m t×nh ®Æc biÖt nh¹y c¶m trong chµng. Tíi ria ®ång cá, Levin liÒn dõng ngùa l¹i. S−¬ng sím vÉn phñ kh¾p b∙i cá dµy vµ Xergei Ivanovitr, ®Ó khái −ít ch©n, nhê chó em ®¸nh xe ®−a «ng tíi mét bôi c©y kim t−íc, gÇn ®ã cã thÓ c©u ®−îc c¸ m¨ng. Tuy xãt ruét v× ph¶i ®Ì n¸t ®ång cá, Conxtantin Levin vÉn ®¸nh xe tiÕn vµo. Cá cao quÊn lÊy vã ngùa vµ b¸nh xe, v−¬ng v∙i h¹t vµo nan hoa vµ trôc xe Èm −ít. ¤ng anh ngåi xuèng d−íi bôi c©y sau khi ®∙ th¸o cÇn c©u; Levin d¾t ngùa ra chç kh¸c, buéc l¹i vµ ®i vµo ®ång cá im giã, b¸t ng¸t mét mµu xanh x¸m. ë nh÷ng chç ngËp n−íc, cá ãng m−ît mäc cao xÊp xØ ngang th¾t l−ng, h¹t ®∙ gÇn chÝn. Conxtantin ®i t¾t qua c¸nh ®ång cá, ra ®−êng c¸i vµ gÆp mét «ng l∙o m¾t hóp hÝp mang c¸i rä chôp tæ ong. - ThÕ nµo, b¾t ®−îc råi chø, b¸c F«mich? - Levin hái «ng giµ. - B¾t ®−îc råi! Chµ! T«i chØ cÇu sao gi÷ ®−îc c¸i g× cña m×nh mµ th«i. §©y lµ lÇn thø hai, ®µn ong bÐ bay ®i... Võa may c¸c chµng trai ®Õn kÞp thêi. Chóng ®ang cµy ruéng cña «ng: thÕ lµ chóng liÒn th¸o ngùa ra vµ ®uæi ngay theo sau... - B¸c F«mich, b¸c thÊy thÕ nµo? Giê nªn h¸i cá ch−a hay lµ h∙y chê ®∙? http://ebooks.vdcmedia.com ANNA CARENINA (phÇn 3) 7 - BiÕt th−a víi «ng thÕ nµo ®©y? Chóng t«i th× chê ®Õn ngµy lÔ Th¸nh Pie kia, nh−ng cßn «ng th× bao giê «ng còng h¸i sím h¬n. NÕu Chóa th−¬ng th× cá sÏ tèt ®Êy. Gia sóc còng cã ®ñ c¸i mµ ¨n. - B¸c cã cho lµ sÏ ®Ñp trêi kh«ng? - C¸i ®ã cßn nhê l−îng Chóa. May ra th× cã thÓ ®Êy. Levin quay l¹i chç «ng anh. C¸ kh«ng c¾n c©u, nh−ng Xergei Ivanovitr kh«ng chót ch¸n n¶n vµ xem chõng cßn rÊt vui lµ kh¸c. Levin thÊy «ng ®ang bèc v× cuéc trß chuyÖn víi b¸c sÜ, vÉn cßn høng nãi. Ng−îc l¹i, Levin muèn vÒ nhµ ngay ®Ó sai ng−êi ®i gäi thî h¸i ngµy mai ®Õn vµ quyÕt ®Þnh vÒ vÊn ®Ò h¸i cá vÉn canh c¸nh trong lßng. - Ta vÒ th«i, - chµng nãi. - Lµm g× mµ véi thÕ? H∙y ë l¹i l¸t n÷a nµo. Chó −ít hÕt råi! Ch¼ng c©u ®−îc con nµo nh−ng ë ®©y, anh rÊt dÔ chÞu. Mäi thø s¨n b¾n, c©u c¸ ®Òu cã c¸i tèt lµ ®−îc tiÕp xóc víi thiªn nhiªn. Lµn n−íc long lanh míi ®Ñp lµm sao! - «ng nãi. Nh÷ng bê n−íc trong ®ång cá nµy lµm anh nhí tíi mét c©u ®è, - «ng nãi tiÕp. - Chó cã biÕt kh«ng? Cá nãi víi n−íc: "Chóng t«i ®ong ®−a, chóng t«i ®ong ®−a". - Em kh«ng biÕt c©u ®è ®ã, - Levin tr¶ lêi, giäng −u t−. 3 - Chó ¹, anh ®ang nghÜ vÒ chó, - Xergei Ivanovitr nãi. - Cø theo lêi b¸c sÜ nãi víi anh th× nh÷ng c«ng viÖc x¶y ra ë quËn chó thËt kh«ng ra thÕ nµo. C¸i anh chµng ®ã, nã kh«ng ngèc tÝ nµo ®©u. Anh ®∙ nãi ®iÒu ®ã víi chó råi vµ anh cÇn nh¾c l¹i: chó kh«ng ®i häp vµ nãi chung chó xa l¸nh héi ®ång tù trÞ ®Þa ph−¬ng lµ sai lÇm. NÕu ng−êi ®øng ®¾n mµ l¶ng trèn c¶ vµo mét xã th× mäi c¸i sÏ háng bÐt. Chóng ta bá tiÒn ra http://ebooks.vdcmedia.com LEV. Tolxtoi 8 nh−ng tiÒn cña chóng ta biÕn thµnh l−¬ng bæng hÕt; råi ch¼ng cã tr−êng häc, ch¼ng cã nhµ phÉu thuËt, n÷ hé sinh, nhµ bµo chÕ; ch¼ng cã g× hÕt. - T«i còng ®∙ thö råi, - Levin khÏ tr¶ lêi miÔn c−ìng. - T«i kh«ng lµm næi! BiÕt lµm thÕ nµo? - Nh−ng t¹i sao chó kh«ng lµm næi? Thó thùc anh kh«ng hiÓu ®Êy. Anh kh«ng nghÜ lµ chó thê ¬ hay bÊt lùc: thÕ th× cã lÏ chØ v× l−êi biÕng ch¨ng? - Mäi c¸i ®ã ®Òu kh«ng ph¶i. T«i ®∙ thö råi vµ nhËn thÊy kh«ng thÓ lµm ®−îc g×, - Levin nãi. Chµng kh«ng ®Ó ý mÊy ®Õn lêi «ng anh nãi. Nh×n sang thöa ruéng cµy bªn kia s«ng, chµng thÊy mét chÊm ®en nh−ng kh«ng nhËn ra ®ã lµ viªn qu¶n lý ®ang phi ngùa tíi hay chØ lµ con vËt kh«ng ng−êi c−ìi. - T¹i sao chó kh«ng thÓ lµm ®−îc g×? Chó ®∙ thö mét lÇn mµ lÇn Êy, theo ý chó, lµ thÊt b¹i, nªn chó ®µnh cam chÞu µ? Chó kh«ng biÕt tù ¸i −? - Tù ¸i −? Anh nãi g× t«i kh«ng hiÓu, - Levin nãi, cay có v× nh÷ng lêi «ng anh. - NÕu ë tr−êng §¹i häc, ng−êi ta b¶o t«i kh«ng hiÓu g× vÒ tÝch ph©n häc, trong khi mäi ng−êi kh¸c ®Òu hiÓu, ch¾c t«i sÏ tù ¸i ®Êy. Nh−ng trong tr−êng hîp nµy, tr−íc tiªn ph¶i tin r»ng m×nh cã kh¶ n¨ng nµo ®ã ®èi víi lo¹i c«ng viÖc nµy vµ nhÊt lµ ph¶i tin r»ng mäi c«ng viÖc ®ã ®Òu rÊt quan träng. - ThÕ th× sao? Ch¼ng ®óng lµ nh− thÕ −? - Xergei Ivanovitr nãi, ®Õn l−ît «ng cay có v× em trai cho viÖc «ng quan t©m lµ phï phiÕm vµ nhÊt lµ v× râ rµng h¾n chØ l¬ ®∙ng nghe m×nh. - Kh«ng, c¸i ®ã ®èi víi t«i kh«ng cã g× quan träng c¶, nã kh«ng lµm t«i quan t©m th× anh b¶o sao? - Levin tr¶ lêi, lóc nµy chµng ®∙ ®o¸n ra c¸i chÊm ®en lµ ng−êi qu¶n lý vµ h×nh nh− y ®ang ®Ó cho n«ng d©n vÒ nhµ. Hä ®∙ quay ng−îc bõa. "Hä lµm xong råi kia µ?", chµng thÇm nghÜ. http://ebooks.vdcmedia.com ANNA CARENINA (phÇn 3) 9 - Dï sao chó cø nghe anh ®∙, - «ng anh nãi, bé mÆt th«ng minh tuÊn tó cña «ng sa sÇm, - c¸i g× còng cã giíi h¹n. Lµm ng−êi ®éc ®¸o, ch©n thùc vµ ghÐt dèi tr¸ lµ rÊt tèt; anh hiÓu mäi c¸i ®ã l¾m; nh−ng c¸i ®iÒu chó nãi, hoÆc lµ kh«ng cã ý nghÜa g×, hoÆc cã thÓ hiÓu theo ý xÊu. ThÕ nµo, chó cho lµ kh«ng quan träng khi ®¸m b×nh d©n, mµ chó vÉn nãi lµ chó yªu mÕn... "M×nh kh«ng hÒ nãi thÕ bao giê", Levin thÇm nghÜ. -... ChÕt kh«ng ai cøu vít? Khi nh÷ng bµ ®ì vông vÒ lµm chÕt trÎ s¬ sinh, khi ®¸m b×nh d©n ngôp lÆn trong dèt n¸t vµ lÖ thuéc vµo bÊt cø tªn nha l¹i nµo? Chó cã ph−¬ng tiÖn ®Ó bæ khuyÕt t×nh tr¹ng ®ã nh−ng chó kh«ng hÒ can thiÖp, v× cho lµ kh«ng quan träng! Vµ Xergei Ivanovitr dån chµng ®Õn chç ph¶i nhËn mét trong hai ®iÒu, hoÆc lµ sù ph¸t triÓn trÝ lùc kh«ng ®Çy ®ñ nªn chµng kh«ng nh×n thÊy tÊt c¶ nh÷ng c¸i cã thÓ lµm ®−îc, hoÆc lµ chµng kh«ng muèn hy sinh cuéc sèng yªn æn, lßng tù ¸i, hoÆc c¸i g× ®Êy... Conxtantin Levin c¶m thÊy chØ cßn cã c¸ch khuÊt phôc hoÆc thó nhËn m×nh lõng khõng ®èi víi lîi Ých c«ng céng. Mµ ®iÒu ®ã khiÕn chµng võa khã chÞu võa buån phiÒn. - C¶ thÕ nµy lÉn thÕ kia, - chµng nãi, giäng døt kho¸t. - T«i thÊy ng−êi ta kh«ng thÓ... - ThÕ nµo? NÕu ®em tiÒn ra ph©n phèi tèt h¬n, ng−êi ta kh«ng tæ chøc næi mét tr¹m y tÕ hay sao? - Kh«ng, t«i kh«ng tin lµ cã thÓ lµm ®−îc... Trªn bèn ngh×n vÐcxt¬ ®Êt ®ai cña quËn chóng ta, víi nh÷ng vïng ®Êt tròng Èm thÊp, nh÷ng b∙o t¸p, c«ng viÖc ®ång ¸ng, t«i thÊy kh«ng thÓ tæ chøc ®−îc mét tr¹m y tÕ. V¶ l¹i, t«i còng kh«ng tin vµo y häc. - Nh−ng, xin lçi chó, thÕ lµ kh«ng ®óng... T«i cã thÓ kÓ chó nghe hµng ngµn thÝ dô kh¸c... Cßn tr−êng häc th× sao? - Tr−êng häc −, ®Ó lµm g× kia chø? http://ebooks.vdcmedia.com LEV. Tolxtoi 10 - Chó nãi c¸i g× mµ l¹ thÕ! L¹i cã thÓ nghi ngê c¶ lîi Ých cña gi¸o dôc hay sao? NÕu nã cã Ých cho chó th× còng cã Ých cho mäi ng−êi chø! Conxtantin Levin c¶m thÊy, vÒ ph−¬ng diÖn tinh thÇn, chµng bÞ dån vµo chç bÝ nªn ph¸t khïng vµ bÊt gi¸c buét miÖng nãi ra lý do chÝnh vÒ sù döng d−ng cña m×nh ®èi víi lîi Ých c«ng céng. - TÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã cã lÏ ®Òu ®óng; nh−ng t¹i sao t«i l¹i ph¶i lo l¾ng ®Õn chuyÖn x©y dùng tr¹m y tÕ mµ ch¼ng bao giê t«i ®−îc nhê v¶ g×, x©y dùng tr−êng mµ kh«ng bao giê t«i cho con c¸i ®Õn häc, vµ ngay c¶ n«ng d©n còng kh«ng muèn cho con hä ®Õn, vµ t«i còng ch−a ch¾c cã thËt cÇn thiÕt ph¶i cho chóng ®Õn tr−êng hay kh«ng? - chµng nãi. Xergei Ivanovitr lóc ®Çu h¬i bèi rèi v× c¸ch nh×n nhËn vÊn ®Ò bÊt ngê nh− vËy; nh−ng sau ®ã, «ng lËp tøc bè trÝ mét kÕ ho¹ch tÊn c«ng míi. ¤ng nÝn lÆng, giËt mét cÇn c©u lªn, råi l¹i qu¨ng xuèng vµ mØm c−êi quay vÒ phÝa em trai: - Xin lçi... Tr−íc hÕt, sù cÇn thiÕt cña tr¹m y tÕ ®−îc chøng minh råi ®Êy. Chóng ta ®∙ cho mêi b¸c sÜ ë héi ®ång tù trÞ ®Þa ph−¬ng ®Õn ch÷a cho Agafia Mikhailovna. - Ph¶i, nh−ng t«i e bµn tay vó Êy vÉn trÑo nh− cò. - §Ó råi xem sao ®∙... Sau n÷a, mét mugich, mét ng−êi thî biÕt ®äc biÕt viÕt ®èi víi chó cµng quý gi¸, cµng cã lîi Ých h¬n... - Kh«ng, anh cø hái bÊt cø ai mµ xem, - Conxtantin Levin tr¶ lêi, giäng qu¶ quyÕt: - mét ng−êi biÕt ®äc biÕt viÕt, mµ l¹i lµ thî n÷a, cµng tr¨m lÇn tÖ h¹i h¬n. H¾n ta sÏ kh«ng muèn ®i söa ®−êng n÷a; nÕu cho ®i x©y cÇu th× h¾n ta sÏ ¨n c¾p vËt liÖu. - Tãm l¹i, - Xergei Ivanovitr cau mµy nãi, «ng vèn kh«ng −a lèi nãi n¨ng m©u thuÉn vµ nhÊt lµ cø lu«n lu«n nh¶y tõ vÊn ®Ò nµy sang vÊn ®Ò kh¸c, víi nh÷ng lý lÏ míi ch¼ng dÝnh d¸ng g× víi nhau, lµm ng−êi ta kh«ng biÕt ®©u mµ tr¶ lêi, - tãm l¹i, vÊn ®Ò kh«ng ph¶i lµ ë http://ebooks.vdcmedia.com ANNA CARENINA (phÇn 3) 11 ®ã. ThÕ chó cã thõa nhËn gi¸o dôc lµ viÖc h÷u Ých ®èi víi b×nh d©n kh«ng? - Cã chø, - Levin v« t×nh buét miÖng tr¶ lêi vµ lËp tøc nhËn thÊy lµ ®∙ kh«ng nãi ®óng nh− m×nh nghÜ. Chµng thÊy mét khi m×nh ®∙ thõa nhËn nh− vËy, «ng anh sÏ chøng minh lµ chµng ®∙ nãi quµng xiªn ch¼ng ®©u vµo ®©u. Chµng kh«ng hiÓu «ng ta sÏ chøng minh b»ng c¸ch nµo, nh−ng biÕt tr−íc ®iÒu ®ã ch¾c ch¾n sÏ ®−îc chøng minh hîp lý vµ chµng chê ®îi. Lý lÏ thËt ®¬n gi¶n h¬n nhiÒu so víi dù ®o¸n cña Conxtantin Levin. - NÕu chó ®∙ thõa nhËn ®ã lµ viÖc h÷u Ých th× víi t− c¸ch lµ mét ng−êi trung thùc, chó kh«ng thÓ tõ chèi kh«ng quan t©m s¨n sãc vµ sau ®ã hîp t¸c vµo mét c«ng cuéc nh− vËy, - Xergei Ivanovitr nãi. - Nh−ng t«i vÉn ch−a tin ch¾c c«ng cuéc ®ã lµ tèt, - Conxtantin Levin ®á mÆt nãi. - Sao h¶? Nh−ng chó võa míi nãi lµ... - Tãm l¹i, t«i vÉn ch−a biÕt c«ng cuéc ®ã cã tèt kh«ng vµ cã thÓ lµm ®−îc kh«ng... - Chó ch−a cã lµm theo h−íng ®ã th× chó ch−a cã thÓ biÕt ®−îc. - Cø cho lµ nh− thÕ, - Levin nãi, mÆc dÇu tuyÖt nhiªn kh«ng thõa nhËn ®iÒu ®ã, - th× cø cho lµ nh− thÕ ®i; nh−ng t«i vÉn ch−a râ t¹i sao t«i ph¶i lo l¾ng ®Õn viÖc ®ã kia chø. - ThÕ lµ thÕ nµo? - Nµy, nÕu chãt bµn ®Õn ®©y råi, anh cø thö tr×nh bµy quan ®iÓm triÕt häc cña anh cho t«i xem, - Levin nãi. - Anh kh«ng hiÓu triÕt häc cã dÝnh d¸ng g× ®Õn chuyÖn nµy, Xergei Ivanovitr nãi b»ng mét giäng ngô ý kh«ng thõa nhËn chó em cã quyÒn tranh luËn vÒ triÕt häc (Ýt ra ®ã còng lµ c¶m t−ëng cña Levin). §iÒu ®ã lµm Levin bùc béi. http://ebooks.vdcmedia.com LEV. Tolxtoi 12 - Cã chø! - chµng s«i tiÕt nãi. - T«i cho r»ng ®éng c¬ mäi hµnh ®éng cña chóng ta chung quy còng chØ v× h¹nh phóc c¸ nh©n mµ th«i. Ngµy nay, trong c¸c c¬ quan hµng tØnh, víi t− c¸ch lµ ng−êi quý téc, t«i kh«ng thÊy c¸i g× cã thÓ gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng cña t«i. §−êng s¸ th× kh«ng tèt h¬n mµ còng kh«ng lµm sao cã thÓ tèt h¬n ®−îc; v¶ l¹i cã ®i ®−êng xÊu th× ngùa còng vÉn ®−a t«i ®i yªn lµnh nh− th−êng. T«i kh«ng cÇn ®Õn b¸c sÜ mµ còng ch¼ng cÇn ®Õn tr¹m y tÕ. T«i l¹i cµng hoµn toµn kh«ng cÇn ®Õn thÈm ph¸n hßa gi¶i; t«i kh«ng bao giê cã viÖc g× ph¶i tiÕp xóc víi «ng ta c¶ vµ t«i mong sau nµy còng cø nh− thÕ. Tr−êng häc th× kh«ng nh÷ng kh«ng gióp Ých g× cho t«i mµ cßn cã h¹i n÷a, nh− t«i ®∙ nãi víi anh råi. §èi víi t«i, c¸c c¬ quan hµng tØnh chØ lµ sù b¾t buéc ph¶i ®ãng m−êi t¸m k«pªch tiÒn thuÕ cho mçi mÉu ®Êt, ph¶i ra tØnh vµ ngñ chung víi rÖp, ph¶i nghe hä tu«n ra nh÷ng lêi ngu ngèc vµ ®ª m¹t, cßn lîi Ých c¸ nh©n cña t«i th× kh«ng liªn can g× vµo ®Êy c¶. - Xin lçi chó, - Xergei Ivanovitr mØm c−êi ng¾t lêi, - kh«ng ph¶i lîi Ých c¸ nh©n ®∙ thóc ®Èy ta ho¹t ®éng ®Ó gi¶i phãng n«ng n«; tuy nhiªn, ta ®∙ céng t¸c vµo viÖc ®ã ®Êy. - Kh«ng! - Levin ng¾t lêi «ng vµ cµng næi nãng h¬n. - Gi¶i phãng n«ng n«, ®ã l¹i lµ chuyÖn kh¸c. Chóng ta cã quyÒn lîi c¸ nh©n ë ®ã. TÊt c¶ nh÷ng ng−êi chÝnh trùc ®Òu muèn rò c¸i ¸ch vÉn ®Ì lªn ng−êi hä. Nh−ng lµm ®¹i biÓu nghÞ viÖn ®Ó bµn b¹c vÒ sè l−îng phu ®æ thïng vµ kÕ ho¹ch cèng r∙nh cña mét thµnh phè t«i kh«ng ë; lµm båi thÈm vµ xö ¸n mét l∙o mugich ®∙ ¨n c¾p c¸i ch©n giß sÊy, ngåi liÒn s¸u tiÕng ®ång hå ®Ó nghe bän thÇy c∙i vµ biÖn lý tu«n ra hµng trµng nh÷ng lêi ngí ngÈn, nghe viªn ch¸nh ¸n hái l∙o giµ khèn khæ ®ã r»ng: "Th−a «ng bÞ c¸o, «ng cã nhËn lµ ®∙ ¨n c¾p mét chiÕc ch©n giß sÊy kh«ng?", anh cho nh− thÕ lµ thó vÞ µ? Vµ Conxtantin Levin, theo ®µ c©u chuyÖn, lµm ®iÖu bé diÔn l¹i c¶nh gi÷a viªn ch¸nh ¸n vµ l∙o mugich ngê nghÖch, cho thÕ lµ ph¸t triÓn lËp luËn cña m×nh. Xergei Ivanovitr nhón vai. http://ebooks.vdcmedia.com ANNA CARENINA (phÇn 3) 13 - ý chó muèn ®i ®Õn kÕt luËn g×? - T«i muèn nãi bao giê t«i còng hÕt søc b¶o vÖ ®Õn lîi Ých c¸ nh©n cña t«i; khi hä ®Õn kh¸m xÐt nhµ ta, håi t«i cßn lµ sinh viªn, vµ khi c¶nh s¸t ®äc th− cña chóng t«i, t«i ®∙ s½n sµng ®em hÕt søc m×nh ra b¶o vÖ nh÷ng quyÒn häc tËp vµ tù do. T«i thõa nhËn chÕ ®é qu©n dÞch v× nã dÝnh d¸ng ®Õn vËn mÖnh con c¸i anh em vµ c¶ b¶n th©n t«i n÷a; t«i s½n sµng bµn b¹c vÒ tÊt c¶ nh÷ng g× cã liªn quan ®Õn t«i; cßn nh− bµn b¹c vÒ viÖc sö dông bèn v¹n róp nh− thÕ nµo hoÆc xö ¸n mét l∙o mugich ®Çn ®én th× t«i kh«ng thÊy Ých lîi g× c¶ vµ t«i còng kh«ng thÊy ®ñ søc lµm. Conxtantin Levin nãi, dßng lý luËn trµo lªn nh− n−íc vì bê. Xergei Ivanovitr mØm c−êi. - ThÕ nÕu ngµy mai chó cã viÖc kiÖn tông, chó cã −ng ®Ó toµ ¸n h×nh sù cò xÐt xö kh«ng? - T«i sÏ kh«ng kiÖn tông g× c¶. T«i kh«ng cã ý ®Þnh c¾t cæ ai vµ kh«ng m¶y may cÇn thiÕt mäi c¸i ®ã. Tãm l¹i, - chµng tiÕp tôc nãi, chuyÓn sang nh÷ng ý kiÕn thuéc lo¹i kh¸c h¼n, - c¸c c¬ quan hµng tØnh cña ta lµm t«i nghÜ tíi nh÷ng c©y b¹ch d−¬ng non ta c¾m xuèng ®Êt trong dÞp lÔ H¹ trÇn ®Ó t−îng tr−ng mét khu rõng, trong khi bªn ch©u ¢u kh«ng cÇn cã chóng ta, rõng vÉn cø mäc. T«i kh«ng thÓ nµo thµnh t©m t−íi n−íc cho nh÷ng c©y b¹ch d−¬ng non ®ã vµ còng kh«ng thÓ tin ë chóng ®−îc. Xergei Ivanovitr chØ nhón vai, tá ý ng¹c nhiªn vÒ c¸i ý kiÕn ®−a nh÷ng c©y b¹ch d−¬ng non xen vµo cuéc tranh c∙i, tuy «ng hiÓu ngay em trai muèn ¸m chØ c¸i g×. - Xin lçi chó, nh−ng kh«ng thÓ lý luËn nh− thÕ ®−îc, - «ng nhËn xÐt. Nh−ng Conxtantin Levin muèn thanh minh vÒ c¸i khuyÕt ®iÓm mµ chÝnh chµng còng tù nhËn thÊy: sù l∙nh ®¹m ®èi víi lîi Ých c«ng céng. Cho nªn chµng tiÕp tôc nãi: http://ebooks.vdcmedia.com LEV. Tolxtoi 14 - T«i nghÜ kh«ng cã ho¹t ®éng nµo cã thÓ x¸c lËp ®−îc nÕu kh«ng dùa trªn lîi Ých riªng. §ã lµ mét ch©n lý phæ biÕn, triÕt häc, - chµng nãi, vµ nh¾c l¹i mét c¸ch qu¶ quyÕt ch÷ "triÕt häc", nh− tá ra m×nh còng cã quyÒn bµn triÕt häc nh− bÊt cø ai. Xergei Ivanovitr lÇn n÷a l¹i mØm c−êi. "C¶ nã n÷a, nã còng cã mét thø triÕt häc ®Ó phôc vô cho khuynh h−íng riªng", «ng nghÜ thÇm. - Th«i ®õng bµn ®Õn triÕt häc n÷a, - «ng nãi. - NhiÖm vô chñ yÕu cña triÕt häc qua mäi thÕ kû chÝnh lµ t×m ra mèi liªn hÖ cÇn thiÕt vÉn tån t¹i gi÷a lîi Ých chung vµ lîi Ých riªng. Nh−ng c¸i ®ã kh«ng dÝnh d¸ng g× ®Õn ®©y c¶. Tr¸i l¹i, anh cÇn c¶i chÝnh sù so s¸nh cña chó. Nh÷ng c©y b¹ch d−¬ng chó võa nãi kh«ng ph¶i lµ ®−îc c¾m xuèng ®Êt, mµ cã c©y ®−îc trång, cã c©y ®−îc gieo; ph¶i n−¬ng nhÑ ch¨m sãc nh÷ng c©y ®ã. ChØ cã d©n téc nµo thÊy tÇm quan träng vµ gi¸ trÞ cña c¸c thiÕt chÕ vµ coi träng nã, míi cã t−¬ng lai; ®ã lµ nh÷ng d©n téc duy nhÊt cã thÓ gäi lµ cã lÞch sö. ThÕ lµ Xergei Ivanovitr ®∙ chuyÓn vÊn ®Ò sang lÜnh vùc triÕt häc lÞch sö mµ Conxtantin kh«ng sao hiÓu næi, vµ chøng minh râ tÊt c¶ sai lÇm trong quan ®iÓm cña chµng. - Cßn nh− nãi chó kh«ng thÝch viÖc ®ã, th× xin lçi chó, ®ã chØ lµ thãi l−êi biÕng cña ng−êi Nga chóng ta, c¸i thãi quen cò kiÓu ®¹i l∙nh chóa; anh tin chó sÏ nghÜ l¹i vÒ sù sai lÇm nhÊt thêi nµy. Conxtantin nÝn lÆng. Chµng c¶m thÊy m×nh bÞ ®¸nh b¹i tan tµnh, nh−ng ®ång thêi còng c¶m thÊy «ng anh kh«ng hiÓu ®óng ý chµng. Vµ chµng còng kh«ng hiÓu t¹i sao «ng ta l¹i kh«ng hiÓu m×nh: v× chµng kh«ng biÕt diÔn ®¹t râ rµng ®iÒu muèn nãi hay v× «ng anh kh«ng muèn hoÆc kh«ng biÕt c¸ch hiÓu chµng Chµng kh«ng ®µo s©u ý nghÜ ®ã, vµ kh«ng tr¶ lêi «ng anh, chµng l¹i m¶i mª theo ®uæi nh÷ng suy t−ëng liªn quan ®Õn vÊn ®Ò kh¸c. Xergei Ivanovitr cuén d©y chiÕc c©u cuèi cïng l¹i th¸o ngùa ra vµ c¶ hai lªn ®−êng vÒ. http://ebooks.vdcmedia.com ANNA CARENINA (phÇn 3) 15 4 Nçi lo l¾ng riªng lµm bËn lßng Levin suèt cuéc nãi chuyÖn víi anh lµ nh− sau: n¨m ngo¸i, mét h«m ®i tr«ng nom viÖc c¾t cá, chµng ®∙ næi nãng víi qu¶n lý vµ ph¶i dïng ®Õn mét ph−¬ng ph¸p quen thuéc ®Ó tù lµm ngu«i giËn lµ: cÇm lÊy h¸i cña n«ng d©n vµ tù tay c¾t cá. C«ng viÖc ®ã khiÕn Levin thÝch thó ®Õn nçi vÒ sau chµng l¹i lµm nhiÒu lÇn n÷a; chµng ph¸t hÕt c¸nh ®ång cá ch¹y dµi tr−íc nhµ vµ ngay tõ mïa xu©n n¨m nay, chµng ®∙ dù ®Þnh cïng n«ng d©n c¾t cá suèt mÊy ngµy liÒn. Tõ khi «ng anh vÒ ë ®©y, chµng tù hái cã nªn thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®ã hay kh«ng. Chµng ¸y n¸y ph¶i ®Ó anh ë nhµ mét m×nh suèt ngµy vµ sî Xergei Ivanovitr sÏ c−êi m×nh. Nh−ng lóc ®i ngang qua ®ång cá, chµng sùc nhí l¹i nh÷ng c¶m gi¸c khi c¾t cá vµ hÇu nh− døt kho¸t quyÕt ®Þnh n¨m nay l¹i sÏ tham gia n÷a. Sau cuéc tranh c∙i ®¸ng bùc nµy, ý ®Þnh ®ã trë l¹i trong ®Çu ãc chµng. "M×nh cÇn ph¶i ho¹t ®éng thÓ lùc, kÎo råi ®©m xÊu tÝnh hoµn toµn mÊt th«i". Chµng nghÜ thÇm vµ quyÕt ®Þnh cø c¾t cá dï cã ng−îng víi anh vµ ng−êi kh¸c còng ®−îc. ChiÒu h«m Êy, Conxtantin Levin ®Õn buång giÊy, s¾p ®Æt c«ng viÖc vµ sai ng−êi vµo lµng gäi ng−êi ®i c¾t cá ë c¸nh ®ång ®Ñp nhÊt vµ lín nhÊt: c¸nh ®ång cá Kalin«v−i. - §em c¸i h¸i cña t«i ®Õn cho Tito b¶o mµi s¾c råi ngµy mai mang ra cho t«i: cã lÏ t«i sÏ cïng ®i c¾t cá víi mäi ng−êi, - chµng nãi, cè giÊu vÎ ng−îng ngïng. - Th−a «ng v©ng ¹, - viªn qu¶n lý mØm c−êi nãi. Buæi tèi uèng trµ, Levin nãi víi anh: - Ch¾c lµ s¾p ®Ñp trêi ®©y. Ngµy mai, t«i b¾t ®Çu c¾t cá. - Anh rÊt thÝch c«ng viÖc nµy, - Xergei Ivanovitr nãi. http://ebooks.vdcmedia.com LEV. Tolxtoi 16 - T«i còng thÕ, thÝch v« cïng. ThØnh tho¶ng t«i còng c¾t cá víi n«ng d©n vµ ngµy mai t«i ®Þnh lµm viÖc víi hä suèt ngµy. Xergei Ivanovitr ngÈng ®Çu vµ ng¹c nhiªn nh×n em. - Sao h¶? Suèt c¶ ngµy ë ngoµi ®ã víi n«ng d©n, nh− mét ng−êi trong bän Êy µ? - V©ng, thó vÞ l¾m, - Levin nãi. - §ã lµ m«n thÓ dôc rÊt tèt, nh−ng e chó kh«ng chÞu ®ùng næi, Xergei Ivanovitr nãi, kh«ng chót giÔu cît. - T«i ®∙ thö råi. Lóc ®Çu còng vÊt v¶ ®Êy, nh−ng råi sau quen dÇn. T«i hy väng kh«ng ®Õn nçi tôt l¹i sau. - Tèt l¾m! ThÕ nh−ng chó cho anh biÕt ý kiÖn bän mugich nh×n sù viÖc nµy b»ng con m¾t nh− thÕ nµo? Ch¾c hä buån c−êi vµ cho «ng chñ lµ con ng−êi kú côc nhØ. - Kh«ng, t«i kh«ng tin thÕ, c«ng viÖc nµy võa vui l¹i võa rÊt khã nhäc, thµnh thö ch¶ cßn ®Çu ãc nµo mµ nghÜ ngîi n÷a. - Chó lµm thÕ nµo mµ ¨n tr−a víi hä ®−îc? Ch¶ lÏ l¹i mang ra ®Êy cho chó chai vang Sato Lafit vµ con gµ quay th× bÊt tiÖn qu¸! - TÊt nhiªn: khi hä nghØ th× t«i vÒ nhµ. S¸ng h«m sau, Conxtantin Levin dËy sím h¬n th−êng lÖ, nh−ng ph¶i n¸n l¹i ®Ó c¾t ®Æt c«ng viÖc, vµ khi chµng ra ®Õn ®ång cá th× mäi ng−êi ®∙ ph¹t xong luèng ®Çu. Tõ trªn dèc, chµng ®∙ tr«ng thÊy phÝa d−íi ch©n ®åi mét kho¶ng ®ång ®∙ c¾t cá, ®Çy bãng r©m, víi nh÷ng bã cá mµu x¸m vµ nh÷ng ¸o kho¸c cña n«ng d©n cëi ra chÊt thµnh tõng ®èng ®en nho nhá ë chç hä b¾t ®Çu luèng thø nhÊt. http://ebooks.vdcmedia.com ANNA CARENINA (phÇn 3) 17 Cµng l¹i gÇn, chµng cµng nh×n râ ®¸m n«ng d©n ®ang nèi ®u«i nhau thµnh hµng däc ®i lªn, ng−êi mÆc ¸o kho¸c, kÎ mÆc s¬ mi, vung h¸i mçi ng−êi mét kiÓu. Chµng ®Õm ®−îc bèn m−¬i hai ng−êi. Hä tõ tõ tiÕn trªn mÆt thung gËp ghÒnh cña c¸nh ®ång cá; d¹o tr−íc ®©y lµ mét hå n−íc. Levin nhËn ra mét vµi n«ng d©n cña m×nh. ë ®ã cã l∙o EcMill mÆc s¬ mi tr¾ng rÊt dµi, ®ang cói xuèng ®ung ®−a l−ìi h¸i, cã g∙ thanh niªn Vaxca, ngµy tr−íc lµm xµ Ých cho Levin, ®ang vung réng c¸nh tay ph¹t cá. ë ®ã cã c¶ Tito, mét n«ng d©n nhá bÐ kh¼ng kheo, tõng d¹y Levin c¾t cá. Anh ta tiÕn lªn, ng−êi kh«ng cói, vung réng l−ìi h¸i ph¸t dÔ nh− bìn. Levin xuèng ngùa vµ sau khi buéc ngùa ë gÇn ®−êng hÎm, chµng ®Õn chç Tito ®ang ®i lÊy chiÕc h¸i thø hai sau bôi rËm vµ ch×a cho chµng. - Th−a «ng, h¸i mµi xong råi ®Êy ¹; s¾c nh− dao c¹o, c¾t cø ®i ph¨ng ph¨ng, - Tito nãi, võa ng¶ mò chµo vµ mØm c−êi ®−a dông cô cho chµng. Levin cÇm lÊy h¸i vµ c¾t thö. C¾t xong mét luèng, ®¸m mugich ®Çm ®×a må h«i ngõng tay, vµ mÆt mµy hín hë, hÕt ng−êi nä ®Õn ng−êi kia t−¬i c−êi chµo «ng chñ. Mäi ng−êi ®Òu nh×n chµng, nh−ng kh«ng ai nãi g×, m∙i ®Õn khi mét «ng giµ cao lín, mÆt nh¨n nheo vµ nh½n nhôi, mÆc ¸o da cõu, quay l¹i b¶o Levin: - ¤ng chñ ¹, «ng nªn cÈn thËn, ®©m lao th× ph¶i theo lao ®Êy, - «ng l∙o nãi vµ Levin nghe thÊy tiÕng c−êi cè nÐn l¹i trong ®¸m thî c¾t cá. - T«i sÏ cè kh«ng tôt l¹i sau, - chµng nãi, ®øng vµo sau Tito vµ chê lóc b¾t ®Çu. - CÈn thËn ®Êy nhÐ, - «ng l∙o nh¾c l¹i. Tito tiÕn lªn vµ Levin nèi gãt theo sau. Cá ë gÇn ®−êng mäc thÊp vµ Levin, b½ng ®i mét d¹o kh«ng lµm viÖc nµy, thÊy lóng tóng v× nh÷ng con m¾t ®¨m ®¨m nh×n m×nh. Lóc ®Çu, chµng c¾t kÐm, mÆc dÇu m¹nh tay h¸i. Chµng nghe thÊy lêi nhËn xÐt ë sau l−ng. http://ebooks.vdcmedia.com LEV. Tolxtoi 18 - L−ìi h¸i ®ãng chu«i háng råi, chç tay cÇm cao qu¸, tr«ng xem «ng ta ph¶i cói xuèng thÕ kia k×a, - mét ng−êi nãi. - Ph¶i Ên m¹nh gãt l−ìi h¸i xuèng n÷a, ng−êi kh¸c nãi. - Kh«ng ®Õn nçi nµo, kh¸ l¾m, «ng ta sÏ quen th«i, - «ng l∙o xen vµo. ¤ng ta dÊn lªn råi kia k×a... ¤ng ®−a l−ìi h¸i ph¸t réng qu¸, thÕ sÏ chãng mÖt. .. Ch¶ tr¸ch ®−îc ng−êi ta lµ chñ, ng−êi ta lµm cho ng−êi ta mµ! ¤ng bá sãt nhiÒu qu¸! Ngµy x−a bän t«i mµ lµm ¨n nh− thÕ nµy th× cø gäi lµ nhõ ®ßn. Cá ®∙ mÒm h¬n vµ Levin l¼ng lÆng nghe theo lêi hä, kh«ng ®¸p l¹i, cè lµm cho thËt tèt vµ b−íc theo sau Tito. Hä ®i ®−îc tr¨m b−íc, Tito vÉn tiÕn lªn kh«ng ngõng vµ kh«ng tá chót g× mÖt mái; nh−ng Levin b¾t ®Çu lo kh«ng ®−¬ng næi n÷a v× ®∙ qu¸ mÖt. Chµng c¶m thÊy m×nh kiÖt søc vµ ®Þnh b¶o Tito dõng l¹i. Nh−ng võa vÆn lóc ®ã, Tito ngõng h¸i; anh ta cói xuèng, v¬ mét n¾m cá, lau s¹ch l−ìi h¸i vµ b¾t ®Çu mµi. Levin −ìn th¼ng l−ng vµ thë phµo, liÕc nh×n xung quanh. Mét g∙ mugich theo sau chµng; râ rµng anh ta còng mÖt, v× ch−a b¾t kÞp Levin mµ anh ta ®∙ dõng l¹i vµ mµi l−ìi h¸i. Tito mµi s¾c l−ìi h¸i cña m×nh vµ cña Levin, råi hä l¹i tiÕp tôc lµm. §Õn ®ît thø hai, l¹i vÉn thÕ. Tito sau mçi nh¸t h¸i l¹i tiÕn lªn, kh«ng dõng b−íc vµ còng kh«ng mÖt mái. Levin b−íc theo sau, g¾ng kh«ng ®Ó bÞ bá c¸ch nh−ng mçi lóc cµng thÊy khã kh¨n h¬n ®Õn nçi chµng c¶m thÊy kh«ng sao cã ®−îc n÷a; th× võa vÆn ®óng lóc ®ã. Tito l¹i dõng b−íc vµ mµi l−ìi h¸i. Cø thÕ, hä c¾t xong luèng cá thø nhÊt, ®Æc biÖt khã nhäc ®èi víi Levin; nh−ng khi hä ®i tíi cuèi luèng vµ Tito v¸c l−ìi h¸i lªn vai, quay trë l¹i xÐo lªn vÕt ch©n cò cßn h»n trªn vÖt ®ång cá ph¸t quang vµ Levin còng lµm nh− vËy, th× mÆc dÇu må h«i long lanh trªn khu«n mÆt, ®ang tõ mòi nhá xuèng vµ l−ng −ít ®Çm ®×a, chµng vÉn c¶m thÊy rÊt sung s−íng. §iÒu khiÕn chµng vui nhÊt lµ biÕt ch¾c b©y giê m×nh sÏ ®−¬ng næi. http://ebooks.vdcmedia.com ANNA CARENINA (phÇn 3) 19 Tuy nhiªn, niÒm vui thÝch ®ã còng gi¶m sót do ý nghÜ viÖc m×nh lµm cßn kÐm. "M×nh ph¶i bít vung c¸nh tay mµ xoay ng−êi nhiÒu h¬n", chµng tù nhñ, võa so s¸nh v¹t cá do Tito h¸i th¼ng t¾p nh− kÎ chØ víi v¹t cá cña m×nh ®øt qu∙ng vµ lëm chëm nh− r¨ng c−a. Levin nhËn thÊy Tito c¾t luèng cá thø nhÊt rÊt nhanh ch¾c ®Ó thö th¸ch «ng chñ, mµ luèng cá ®ã l¹i ®Æc biÖt dµi. VÒ sau, c«ng viÖc dÔ h¬n nh−ng Levin vÉn ph¶i dèc toµn lùc ®Ó khái tôt l¹i sau. Chµng kh«ng nghÜ ngîi, kh«ng mong muèn g×, chØ cèt sao khái bÞ bá c¸ch vµ lµm xong viÖc mét c¸ch mü m∙n nhÊt. Chµng chØ nghe thÊy tiÕng l−ìi h¸i rÝt lªn vµ nh×n thÊy tr−íc mÆt c¸i bãng ®en th¼ng ®−ên cña Tito xa dÇn, mét c¸nh ®ång h×nh b¸n nguyÖt, ®¸m cá vµ hoa tõ tõ uèn m×nh ng¶ xuèng c¹nh l−ìi h¸i vµ xa h¬n n÷a lµ cuèi b∙i, ®Õn ®ã sÏ ®−îc nghØ ng¬i. §ang gi÷a lóc lµm viÖc, chµng bçng thÊy mét c¶m gi¸c m¸t r−îi khoan kho¸i trªn ®«i vai nãng báng vµ ®Çm ®×a må h«i mµ kh«ng hiÓu ®ã lµ c¸i g× vµ tõ ®©u l¹i. Chµng ng−íc nh×n lªn trêi trong khi mäi ng−êi mµi l−ìi h¸i. Mét ®¸m m©y ®en nÆng nÒ lµ lµ bay tíi vµ trêi ®æ m−a rµo. Vµi g∙ mugich ®i lÊy ¸o kho¸c mÆc; nh÷ng ng−êi kh¸c cïng Levin thÝch thó so ®«i vai d−íi nh÷ng tia n−íc m¸t. Nh÷ng luèng cá nèi tiÕp nhau. Luèng dµi, luèng ng¾n, cá chç tèt chç xÊu. Levin hoµn toµn mÊt hÕt ý thøc vÒ thêi gian vµ kh«ng biÕt lóc ®ã lµ sím hay muén. Trong c«ng viÖc lµm, giê ®©y ®∙ len vµo mét sù biÕn ®æi khiÕn chµng thËt sù vui s−íng. Gi÷a lóc m¶i mª lao ®éng, cã h¼n nh÷ng gi©y phót dµi chµng kh«ng nhí m×nh ®ang lµm g×; chµng khoan kho¸i, vµ trong gi©y phót ®ã, luèng cá chµng c¾t còng ®Òu ®Æn vµ hoµn h¶o nh− cña Tito. Nh−ng hÔ nhí ra m×nh ®ang lµm g× vµ b¾t ®Çu cè lµm tèt h¬n th× lËp tøc chµng c¶m thÊy c«ng viÖc hÕt søc nÆng nÒ vµ kÕt qu¶ l¹i tåi h¬n. §Õn cuèi luèng, chµng muèn quay trë l¹i lÇn n÷a, nh−ng Tito ®∙ dõng b−íc, ®Õn gÇn vµ th× thÇm nãi nhá víi «ng l∙o. C¶ hai cïng nh×n mÆt trêi. "Kh«ng biÕt hä nãi g× víi nhau mµ l¹i kh«ng tiÕp tôc lµm http://ebooks.vdcmedia.com LEV. Tolxtoi 20 n÷a?" Levin tù hái, kh«ng nghÜ ra lµ ®¸m mugich ®∙ lµm liÒn bèn tiÕng ®ång hå vµ ®∙ ®Õn lóc ¨n s¸ng. - ¤ng chñ ¹, ta ®i ¨n th«i, - «ng giµ nãi. - §Õn giê råi µ? §−îc. Levin ®−a h¸i cho Tito vµ b−íc ®Õn gÇn ngùa, cïng víi ®¸m mugich ®ang ®i lÊy b¸nh ¨n v−ît qua kho¶ng ®ång cá réng lín ph¸t quang n¬i bÞ −ít m−a. Vµ m∙i lóc ®ã, chµng míi nhËn ra m×nh ®o¸n sai thêi tiÕt vµ trËn m−a ®∙ lµm −ít cá. - Cá ®Õn thèi mÊt, - chµng nãi. - Th−a «ng chñ, kh«ng viÖc g× ®©u ¹. C¾t cá gÆp m−a, ph¬i kh« gÆp n¾ng, - «ng giµ nãi. Levin th¸o ngùa vµ quay vÒ nhµ ¨n s¸ng. Xergei Ivanovitr võa thøc dËy. Levin uèng xong cµ phª vµ quay ngay l¹i chç c¾t cá tr−íc khi «ng anh kÞp mÆc quÇn ¸o vµ sang buång ¨n. 5 Sau b÷a s¸ng, Levin bá chç cò, ®Õn ®øng gi÷a «ng giµ hay b«ng ®ïa ®∙ mêi chµng ®Õn c¹nh, vµ mét g∙ mugich trÎ tuæi, lÊy vî tõ mïa thu n¨m ngo¸i vµ hÌ n¨m nay míi ®i c¾t cá lÇn ®©u. ¤ng giµ, ng−êi th¼ng ®uçn, ®−a ®«i bµn ch©n ch÷ b¸t b−íc tõng b−íc dµi ®Òu ®Æn tiÕn lªn, vµ, b»ng mét ®éng t¸c chÝnh x¸c, chõng mùc, tùa hå còng tho¶i m¸i nh− ta võa ®i võa ve vÈy tay, «ng nhÑ nhµng ph¹t luèng cá cao ®Òu. T−ëng nh− l−ìi h¸i tù nã ph¹t b¨ng cá rËm. http://ebooks.vdcmedia.com