Tài liệu Quản trị rủi ro

PHÂN LO I R I RO NH N D NG R I RO PHÂN LO I R I RO YOUNG, SMITH & WILLIAMS • R i ro tài s n • R i ro ngu n nhân l c • R i ro pháp lý MOWBRAY (1930) • R i ro thu n túy • R i ro suy ñoán NGÔN NG • R i ro chi n lư c – các m c tiêu chi n lư c & các ñi u ki n v th trư ng toàn c u, kinh t , chính tr • R i ro tài chính – ti n t , lãi su t, r i ro thanh kho n & tín d ng • R i ro v n hành – r i ro liên quan ñ n h th ng, quy trình, công ngh & con ngư i • R i ro tuân th – quy ñ nh & lu t pháp • R i ro danh ti ng – thi t h i cho “nhãn hi u” PHƯƠNG PHÁP NH N D NG R I RO NGU N R I RO • • • • • • • Môi trư ng v t ch t Môi trư ng xã h i Môi trư ng chính tr Môi trư ng lu t pháp Môi trư ng ho t ñ ng Môi trư ng kinh t V n ñ nh n th c M I C A R I RO • • • • • Phân tích các báo cáo tài chính Phương pháp lưu ñ Thanh tra hi n trư ng Làm vi c v i các b ph n khác Làm vi c v i các ngu n bên ngoài 1 PHƯƠNG PHÁP NH N D NG R I RO • • • • Phân tích h p ñ ng Phân tích s li u t n th t Phương pháp truy l i Phân tích chu i r i ro PHÂN TÍCH R I RO D A TRÊN CÁC BÁO CÁO TÀI CHÍNH • ðÁNH GIÁ KH NĂNG THANH TOÁN • ðÁNH GIÁ KH NĂNG SINH L I • C U TRÚC NGU N V N PHAÂN TÍCH RUÛI RO BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP LÖU ÑOÀ • • Ruûi ro trong khaâu kyù keát • Nguoàn nguyeân lieäu R I RO TRONG KÝ K T H P ð NG Thieáu, nhieãu thoâng tin Naên g löïc boä phaän nghieân cöùu thò tröôøng • Nghieân cöùu thò tröôøng Kyù keát hôïp ñoàng • • • Chieán löôïc ñaàu tö veà lai taïo gioán g, kyõ thuaät gieo troàn g Thieân tai, haïn haùn… Löïc löôïng saûn xuaát noâng nghieäp Giaù caû, chaát löôïng vaät tö noâng nghieäp Vaän chuyeån • • Maát maùt, hö hoûng Tai naïn giao thoâng Kho baõi • • • Kyõ thuaät baûo quaûn Maát maùt, hö hoûng Giaù caû, chaát löôïng nguyeân lieäu • • • • • Maùy moùc, thieát bò hoûng hoùc Soá löôïng, chaát löôïn g nguyeân lieäu Löïc löôïng lao ñoäng: trình ñoä, kyû luaät … Moâi tröôøng saûn xuaát Chaát löôïng thaønh phaåm • • • • Kyõ thuaät baûo quaûn Maát maùt, hö hoûng Giaù caû Chi phí toàn tröõ Saûn xuaát Kho baõi Tieâu thuï • • Ruûi ro trong khaâu thanh toaùn • • • • R I RO TRONG KÝ K T R I RO TRONG TH C HI N R I RO TRONG THANH TOÁN Maát maùt, hö hoûng Tai naïn giao thoâng • Vaän chuyeån Thanh toaùn 1. 2. 3. Toå chöùc caùc keânh phaân phoái Quaûng caùo, khuyeán maõi Thò hieáu khaùch haøng thay ñoåi Caïnh tranh, giaù caû bieán ñoäng R I RO TRONG KÝ K T H P ð NG R I RO TRONG KÝ K T • Ch th • Ngôn ng • N i dung ký k t • Pháp lý R I RO TRONG KÝ K T H P ð NG R I RO TRONG TH C HI N • Chu n b ngu n nguyên li u • Quá trình s n xu t, ch bi n • V n chuy n, b c d , t n tr • Th i h n giao hàng • Nghi m thu 2 R I RO TRONG KÝ K T H P ð NG R I RO TRONG THANH TOÁN • Ti n m t • ði n chuy n ti n T/T • L/C 3 ðO LƯ NG R I RO ðO LƯ NG R I RO 1. CÁC KHÁI NI M CƠ B N • Chi phí n • Các y u t c a r i ro: t n s , m c ñ nghiêm tr ng • ðo lư ng m c ñ nghiêm tr ng c a t n th t Thang ño ñ nh tính cho xác su t t n th t Kh năng x y ra? Quy trình c a b n… Thang ño ñ nh tính cho m c ñ nghiêm tr ng M c ñ Th c hi n Hi m khi x y ra … s tránh hay gi m thi u r i ro này m t cách hi u qu d a trên các th c hành tiêu chu n 1;2 Không có ho c nh hư ng ít Kh năng th p … thư ng gi m thi u r i ro này v i sơ su t r t ít trong nh ng trư ng h p tương t 3;4 Gi m nh th c hi n k thu t, quy trình v n duy trì Có th x y ra … có th gi m thi u r i ro này, nhưng có khi c n ph i v n hành theo nhi u hư ng 5;6 Kh năng cao … không th gi m thi u r i ro này, nhưng quy trình khác thì có th 7-9 G n như ch c ch n … không th gi m thi u r i ro này, không có quy trình nào có s n 10 K ho ch làm vi c Chi phí nh hư ng ít, thay ñ i Chưa vư t ch nh ñư c bù ñ p b ng tiêu chi phí d phòng có s n C n các ho t ñ ng b sung, có th k p các th i ñi m quan tr ng Gi m v a ph i th c L k ho ch th y u, hi n k thu t, nhưng s tr các m c th y u có th h i ph c M cñ 1;2 th p Chi phí ư c lư ng vư t ch tiêu t 1-5% 3;4 th y u Chi phí ư c lư ng vư t ch tiêu t 5-20% 5;6 trung bình Gi m sút ñáng k th c hi n k thu t, h i ph c khó khăn nh hư ng ñ n ñư ng Chi phí ư c găng c a chương trình lư ng vư t ch tiêu t 20-50% M c tiêu k thu t không th ñ t ñ n Không th ñ t các c t m c quan tr ng Chi phí ư c lư ng vư t ch tiêu trên 50% 7-9 ñáng k 10 cao QU N TR R I RO CÁC M C ðÁNH GIÁ R I RO QU N TR R I RO CÁC M C ðÁNH GIÁ R I RO M c ñ ngiêm tr ng Kh năng x y ra Th m kh c – Nhi m v th t b i hoàn toàn, t vong, hay m t m t h th ng. Nghiêm tr ng – nh hư ng nhi m v ch y u, t n thương n ng, b nh t t ngh nghi p, hay hư h ng h th ng chính. Nhi u – nh hư ng nhi m v chính, t n thương, b nh t t ngh nghi p nh , hay hư h ng h th ng ph . Ít – nh hư ng nhi m v ít quan tr ng, t n thương, b nh t t ngh nghi p nh , hay hư h ng h th ng ph . Không ñáng k – nh hư ng nhi m v r t ít, t n thương, b nh t t ngh nghi p nh , hay hư h ng h th ng ph . Thư ng xuyên – X y ra liên t c trong vòng ñ i c a thi t b /công vi c Có th x y ra – X y ra nhi u l n trong vòng ñ i c a thi t b /công vi c Th nh tho ng – ðôi khi x y ra trong vòng ñ i c a thi t b /công vi c Hi m khi – Cơ h i x y ra r t ít trong vòng ñ i c a thi t b /công vi c R t khó x y ra – Có th xem như không x y ra trong vòng ñ i c a thi t b /công vi c 1 ð nh lư ng R i ro = Xác su t xu t hi n x M c ñ nghiêm tr ng QU N TR R I RO RISK ASSESSMENT CODE MATRIX KH NĂNG X Y RA M Cð NGHIÊM TR NG Thư ng xuyên Th t ưu tiên ñ gi i quy t Có th x y ra Th nh tho ng Hi m khi R t khó x y ra Th m kh c 1 1 2 3 3 Nghiêm tr ng 1 1 2 3 4 Nhi u 1 2 3 4 4 Ít 2 3 4 4 5 Không ñáng k 2 3 4 4 5 PHƯƠNG PHÁP ðÁNH GIÁ R I RO Kh năng x y ra Y u t r i ro Hành ñ ng Cao n u hi u qu v chi phí Hành ñ ng ngay Không c n hành ñ ng Yêu c u hành ñ ng Ít Th p Th m kh c M c ñ nghiêm tr ng Source: Dr. Geoff Benson, North Carolina State University ðánh giá r i ro ði m s Gi i thích M cñ c as ph thu c v m t t ch c C TB T 8 6 3 Quy trình ph i ho t ñ ng cho các tác nghi p c t lõi Quy trình c n thi t cho x lý s vi c h ng ngày Quy trình không quan tr ng cho các ho t ñ ng h ng ngày Xác su t ñ phương án m i thành công C TB T 3 2 0 Không có k ho ch cho quy trình thay th Quy trình khác v n hành v i xác su t < 0.5 Quy trình khác v n hành v i xác su t > 0.5 S ph thu c vào t ñ ng hóa C TB T 5 3 1 Các ch c năng kinh doanh ph thu c nhi u vào quy trình Các ch c năng kinh doanh ph thu c vào quy trình ít Có th v n hành th công mà không gây thi t h i Tính quan tr ng c a quá trình kinh doanh C TB T 4 2 0 Quy trình c t lõi c a ch c năng kinh doanh quan tr ng Quy trình kinh doanh ph Không ph i là quy trình quan tr ng Quy trình chung c a các phương pháp ñánh giá r i ro Quy trình chung c a các phương pháp ñánh giá r i ro • Nh n d ng các hi m h a và t n th t ti m năng liên quan ñ n s n ph m hay quy trình • Nh n d ng r i ro c a s n ph m và x p h ng m c ñ nghiêm tr ng • Nh n d ng nguyên nhân và x p h ng kh năng x y ra • Ma tr n m c ñ r i ro phân bi t các r i ro có th ch p nh n v i r i ro không th ch p nh n d a trên ñ nghiêm tr ng c a t n th t và kh năng t n th t x y ra • X p h ng r i ro trong t ng th cho m i r i ro ti m năng ñư c nh n ra 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 1 3 1 3 2 5 2 1 4 2 1 1 1 1 2 1 1 3 1 3 3 2 2 1 3 3 2 1 2 1 5 2 1 2 3 2 4 1 2 1 3 1 5 1 3 1 3 1 3 3 2 2 1 1 3 3 1 3 3 1 2 1 1 2 5 2 1 1 1 3 3 3 2 1 5 1 4 4 1 1 1 5 2 3 1 5 4 2 3 1 2 2 1 1 2 2 2 1 2 2 1 1 4 2 1 1 2 2 5 5 3 1 2 1 2 3 2 3 1 r R To T tng al LP ia há bip litý ly l is r i k o ðO LƯ NG R I RO PN eh rsn â on l nc e M S is s mio nng C -Hr iti A tca Vg h lnS e, n gy hà Co qst nm ua em h n pl tr ex Sy ng ., Ss M te od ph m . s I thn ute R D crd eo hep vae nh e nu th n te de hu ng n ce GD oan od h ti W ilng l EC xhi pep nhí se Ma tr n ñánh giá r i ro 19 16 15 17 14 14 21 15 21 14 11 9 11 22 15 13 9 2. CÁC PHƯƠNG PHÁP ð NH LƯ NG • Phương pháp khai tri n t n th t • Phương pháp khai tri n t n th t d a trên ñ i tư ng r i ro • Ư c lư ng ñ chính xác PHƯƠNG PHÁP KHAI TRI N T N TH T H S Soá naêm tính töø ñaàu kyø Naêm Soá khieáu naïi ñaõ phaùt sinh Heä soá khai trieån Toång soá khieáu naïi 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 30 21 18 42 28 25 32 27 35 33 19 1.00 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.08 1.19 1.57 3.33 30.00 21.00 18.18 42.84 28.84 26.00 33.60 29.16 41.65 51.81 63.27 Toång 310 386.35 Heä soá khai trieån = Toång khieáu naïi / Soá khieáu naïi ñaõ phaùt sinh 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 • H s khai tri n k năm = T ng khi u n i / S khi u n i ñã phát sinh sau k năm • S d ng h s khai tri n ñ ư c lư ng t ng s khi u n i S D NG H S KHAI TRI N ð Ư C LƯ NG T NG KHI U N I KHAI TR N 3.33 1.57 1.19 1.08 1.05 1.04 1.03 1.02 1.01 1.00 KHAI TRI N T N TH T D A TRÊN ð I TƯ NG R I RO Ngh nghi p Xây d ng H s quy ñ i 1.00 Nhu c u năm t i 233.4 S ñơn v ư c lư ng 233.4 V.phòng 13.33 63.5 4.8 ð c công 4.27 27.6 6.5 Qu n lý 6.55 6.8 1.0 H tr 2.13 55.2 25.9 T ng 271.6 3 Ư C LƯ NG ð CHÍNH XÁC Ư C LƯ NG ð CHÍNH XÁC • Maximum probable cost – MPC • Dung sai r i ro • MPC = T n th t trung bình + t* ð l ch chu n Dung sai r i ro MPC 4 Ư C LƯ NG PHÂN PH I T N TH T Ư C LƯ NG PHÂN PH I T N TH T 1. NGU N S LI U 2. Ư C LƯ NG TR C TI P PHÂN PH I T NG T N TH T 3. Ư C LƯ NG GIÁN TI P PHÂN PH I T NG T N TH T 4. CÁC TÍNH CH T C A PHÂN PH I T NG T N TH T PHÂN PH I C A T NG T N TH T Ư C LƯ NG TR C TI P Naêm 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 Khoaûng toån thaát Ư C LƯ NG PHÂN PH I T N TH T Ư C LƯ NG GIÁN TI P PHÂN PH I T NG T N TH T •Phân ph i c a t n s t n th t và m c ñ nghiêm tr ng •L p b ng k t h p •Mô ph ng •Phương pháp gi i tích Xaùc suaát tích luõy 0.15 0.15 10,001 - 25,000 0.1 0.25 25,001 – 50,000 0.25 0.5 50,001 – 75,000 0.05 0.55 75,001 – 100,000 0.2 0.75 100,001 – 250,000 0.05 0.8 250,001 – 500,000 0.15 0.95 500,001 – 750,000 260000 35000 97000 425000 8000 18000 90000 82000 38000 35000 132000 49000 280000 5000 40000 10000 14000 76000 62000 620000 Xaùc suaát 0 – 10,000 Toång toån thaát do hoûa hoaïn 0.05 1 Nă m S TT Gtr TS 1 2 3 4 5 6 7 1 2 0 1 1 2 3 1 1 1 1 1 2 2 2 4 0 2 2 2 3 8 1 2 1 T n M cñ Ch s nghiêm tr ng s giá ñch 500 600; 15000 25000 4000 700; 5000 600; 9000; 16000 7000 82 84 85 88 90 93 95 100 M cñ nghiêm tr ng ñch 610 714; 17857 28409 4444 752; 5376 631; 9474; 16842 7000 1 T ns Xác su t TT/năm 0 1 2 3 4 0.125 0.125 0.500 0.125 0.125 1.000 M cñ t n th t 0 – 1000 1001 – 5000 5001 – 10000 10001 – 20000 20001 – 30000 Xác su t ð C TRƯNG C A PHÂN PH I C A T NG T N TH T • Giá tr trung bình: 0.417 0.083 0.250 0.167 0.083 1.000 M(L) = ∑iPiLi • Phương sai: σ2 (L) = ∑Pi [Li − M(L)]2 • ð l ch chu n: σ( L) = σ 2 ( L) • H s bi n thiên: CV = • T n th t trung bình: i L = σ( L ) M(L ) 1 n n ∑ L j j=1 1 • ð l ch chu n:  1 n 2 S( L ) =  ∑ (L j − L ) 2   n − 1 j=1  2 Qu n tr R i ro CÁC BI N PHÁP KI M SOÁT CHUNG 1. Tránh, t b 2. Ngăn ng a KI M SOÁT R I RO − Y u t m o hi m − Môi trư ng − Tương tác 3. Gi m thi u − Tương tác − K t qu − H u qu 1 2 ðÁNH GIÁ CÁC QUY TRÌNH KI M SOÁT CÁC BI N PHÁP C TH • • • • • • 4. Chuy n giao 5. Qu n tr thông tin Bi n pháp ki m soát bao g m: • Các quy trình ñư c vi t thành tài li u ñ ngăn ng a r i ro phát sinh, e.g. duy tu ngăn ng a, công c ngăn ng a h a ho n, b o v , các quy trình v n hành. • H th ng giám sát b o ñ m các quy trình th c s v n hành như thi t k . • B o hi m – nơi có th b o hi m bao g m t n th t và l i nhu n. Qu n lý ki n t ng B nn T n thu K ho ch qu n lý kh ng ho ng Phân cách D phòng 3 Các bư c ho ch ñ nh cho tình hu ng b t ng áig hnáĐ T ch c ð i ñánh giá R i ro Ti n hành ñánh giá R i ro Tri n khai các k ho ch Nh n d ng s c b c phát X p ưu tiên & ph m vi R i ro hnịđ hcạoH Ki m nghi m k ho ch nệiiiih cựhT nệ h cựhT nệ h cựhT nệ h cựhT Th c hi n k ho ch Th.s Tr n Quang Trung Di n t p R i ro & Gi i pháp, Ví d 1 R i ro • R i ro ñ u tư [ð u tư không ñ t l i su t mong ñ i] Gi i pháp • Phân tích k lư ng các cơ h i ñ u tư • Cân ñ i r i ro qua danh m c ñ u tư cụhp iiiiồH cụhp ồH cụhp ồH cụhp ồH S c b c phát x y ra Phát tri n các Tình hu ng 4 S c ch m d t Kh i ñ ng k ho ch h i5 c ph 6 1 Qu n tr R i ro R i ro & Gi i pháp, Ví d 2 R i ro • R i ro thanh kho n [Không th ñáp ng n ng n h n t tài s n lưu ñ ng] R i ro & Gi i pháp, Ví d 3 Gi i pháp • Qu n tr ngân lưu (Thư ng xuyên ñ i chi u tài s n lưu ñ ng và n ng n h n) • Các kỳ chi tr c a ch n /con n • ði u ki n thu n l i ñ vay ngân hàng 7 R i ro • S n ph m [nguyên v t li u ho c không có s n khi c n ho c quá m c do bi n ñ ng giá c ] Gi i pháp • H p ñ ng cung c p kỳ h n • H p ñ ng giao sau • Ch ng khoán phái sinh khác • B o hi m b ng FOREX • Ngư i cung c p hay nguyên v t li u khác 8 R i ro & Gi i pháp, Ví d 4 R i ro • Qu n lý d li u [D li u cơ b n c a công ty b m t hay b s a ñ i, ñ c bi t là d li u ñi n t . B o m t d li u – công ty c nh tranh xâm nh p trái phép vào d li u m t] Gi i pháp • D li u d phòng (back up) VÀ quy trình ph c h i ñã ki m nghi m • B o m t d li u ñi n t , mã hóa và qu n lý nguyên tr ng • Không có nh ng ñi m riêng l lưu tr d li u quan tr ng • An toàn c a các phương ti n lưu tr d li u (ñi n t hay gi y) 9 Th.s Tr n Quang Trung 2 Qu n tr R i ro TÁI ð U TƯ HAY T B ? 1. TÁI ð U TƯ SAU T N TH T: NGU N L C KHÔNG PHÂN BI T 2. TÁI ð U TƯ V I S PH THU C L N NHAU TRONG S N XU T 3. TÁI ð U TƯ VÀ TÀI S N CHƯA TOÀN D NG 4. TH TRƯ NG KHÔNG HOÀN H O VÀ T B 5. T B TRƯ C VÀ SAU T N TH T 6. T N TH T DO GIÁN ðO N 7. GIÁ TR CÒN L I VÀ GIÁ TR THANH LÝ TÁI ð U TƯ HAY T B ? 1 2 TÁI ð U TƯ V I S PH THU C L N NHAU TRONG S N XU T TÁI ð U TƯ SAU T N TH T: NGU N L C KHÔNG PHÂN BI T 3 TH TRƯ NG KHÔNG HOÀN H O VÀ T B TÁI ð U TƯ VÀ TÀI S N CHƯA TOÀN D NG Tài s n chưa toàn d ng khi t su t n i hoàn biên t c a tài s n ñó nh hơn chi phí v n c a doanh nghi p • 4 N u ti n ñ u tư vào các tài s n chưa toàn d ng là IR, khi mua các tài s n th a này giá tr c a doanh nghi p b gi m m t lư ng là • Công ty nên t b d án n u n Ci,2 i=0 (1 + r2 ) i AV 2 = S 2 − ∑ • Công ty s quy t ñ nh tái ñ u tư n u n IR i =0 5 Th.s Tr n Quang Trung Ci , 2 (1+ r2 )i NPV2 = −I2 + ∑ [I (1 + IRR )] − R (1 + r ) >0 >0 6 1 Qu n tr R i ro TH TRƯ NG KHÔNG HOÀN H O VÀ T B TH TRƯ NG KHÔNG HOÀN H O VÀ T B Trong th trư ng không hoàn h o, S2 khác I2 và thông thư ng S2 < I2 Trong th trư ng hoàn h o, S2 = I2, vì v y ho c T b trư c khi t n th t x y ra không ñư c thông qua nên tái ñ u tư khi t n th t x y ra là c n thi t hay • Cơ h i t b ñã ñư c xác nh n trư c khi t n th t x y ra nhưng chưa ñư c th c hi n nên khi t n th t x y ra không nên tái ñ u tư • 7 T S0 > B TRƯ C VÀ SAU T N TH T 0 ∑0 (1C i ,r )i + i= n n C S0 < ∑ ( i , 0 )i i= 0 1 + r I0 < ∑ ( 1 + r) n C i,0 i i= 0 ⇔ T b trư c khi t n th t x y ra • Công ty có th nên ti p t c duy trì ho t ñ ng ñang có nhưng n u t n th t x y ra thì không nên tái ñ u tư • N u quy t ñ nh t b sau khi t n th t x y ra nghĩa là các y u t sau ñã có nh ng thay ñ i quan tr ng: • • • • ðánh giá cao giá tr c a s t b Xem l i các ư c lư ng ngân lưu Xem l i chi phí v n Rút d n các d án cũ T N TH T DO GIÁN ðO N  TR  LMVE = MVLR +  − NP (1 + r )   Không nên tái ñ u < I 0 ⇔ tư khi t n th t x y ra ⇔ T b là không phù h p 9 GIÁ TR CÒN L I VÀ GIÁ TR THANH LÝ Quy lu t tái ñ u tư khi có giá tr thanh lý n ∑( i=0 8 Ci,0 1 + r) +DA − I > 0 i trong ñó DA liên h ñ n các chi phí x lý có th tránh ñư c 11 Th.s Tr n Quang Trung 10 Hư h i c a tòa nhà: Chi phí xây d ng m i Chi phí xây d ng t hi n tr ng Chi phí phá d M t b ng: Giá tr m t b ng sau khi d n s ch Thi t b : Chi phí thay m i Giá tr thanh lý (không còn dùng ñư c) Thi t h i v tài chính n u không tái ñ u tư: B i thư ng cho công nhân b nghĩ vi c Ph t do không hoàn thành các h p ñ ng ñã ký Ngân lưu t tái ñ u tư: NPV c a ngân lưu trong tương lai 25 28 2 10 30 3 4 2 65 12 2 Qu n tr R i ro LÝ THUY T PORTFOLIO & QU N TR R I RO LÝ THUY T PORTFOLIO VÀ QU N TR R I RO 1. GI M THI U R I RO TRONG M T DANH M C B O HI M CÁC R I RO ð C L P VÀ ð NG NH T GI M THI U R I RO TRONG M T DANH M C B O HI M CÁC R I RO ð C L P VÀ KHÔNG ð NG NH T ðO LƯ NG M C ð TƯƠNG QUAN GI A CÁC R I RO GI M THI U R I RO TRONG M T DANH M C B O HI M CÁC R I RO PH THU C L N NHAU 2. 3. 4. 1 GI M THI U R I RO TRONG M T DANH M C B O HI M CÁC R I RO ð C L P VÀ ð NG NH T GI M THI U R I RO TRONG M T DANH M C B O HI M CÁC R I RO ð C L P VÀ KHÔNG ð NG NH T 1. ð nh lý gi i h n trung tâm 2. Các ñ c trưng c a t n th t trung bình      1. Các ñ c trưng c a t n th t trung bình  L + L 2 + ... + L n  M (L1 ) + M (L 2 ) + ... + M (L n ) M L = M 1 = µp = n n   ()   L + L + ... + L  M  L  + M  L  + ... + M  L     2  n   n =  1  M  L = M  1 2 =µ     n n    L + L 2 + ... + L n  D(L1 ) + D(L 2 ) + ... + D(L n ) D L = D 1 = σ2 = P n n2   ()  L + L 2 + ... + L n  D(L1 ) + D(L 2 ) + ... + D(L n ) σ 2 D L = D 1 = = n n n2   () 2. Xác su t phá s n 3. Xác su t phá s n  L*  − µp  L*    P L >  = P z > n  n  σp    2  L*  − µp  L*  P L >  = P z > n   σp n         L*   −µ   = P z > n   σ     n          3 4 GI M THI U R I RO TRONG M T DANH M C B O HI M CÁC R I RO PH THU C L N NHAU ðO LƯ NG M C ð TƯƠNG QUAN GI A CÁC R I RO 1. Hi p phương sai (Covariance) Các ñ c trưng c a t n th t trung bình  L + L + ... + L  M(L ) + M (L ) + ... + M(L ) M (L ) = M =µ = n n 1 Cov (X 1 , X 2 ) = σ 1, 2 = M [(X 1 − µ 1 )(X 2 − µ 2 )] = M (X 1 X 2 ) − µ 1µ 2 2  n 1  L + L 2 + ... + L n  D L = D 1 = n   () 2. H s tương quan (Correlation) r1, 2 = n p ∑ σ + ∑∑ 2 i i≠ j σi, j n2 ∑ σ + ∑∑ = 2 i n2 r σiσ j i ≠ j i, j = σ2 p B t ñ ng th c Chebyshev  1  X − µx P > k ≤ 2  k  σ x   σ1, 2 Xác su t phá s n σ1σ 2 5 Th.s Tr n Quang Trung 2    L* L−µ − µp   L*  1 p ≤   P L >  = P > n  σp n  σ p   L*       n − µp   σp         2 = 1 z2 6 1 Qu n tr R i ro PHÂN TÁN ð U TƯ PHÂN TÁN ð U TƯ 1. NGU N C A S B T ð NH TRONG ð U TƯ 2. ðƯ NG ð C TRƯNG 3. CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÁN ð U TƯ ðƠN GI N 4. PHÂN TÁN C A MARKOWITZ 5. MÔ HÌNH ð NH GIÁ TÀI S N CAPM 1 NGU N C A S B T ð NH TRONG ð U TƯ 1. 2. 3. 4. 5. R R R R R 2 NGU N C A S B T ð NH TRONG ð U TƯ i ro do thi u thông tin v công ty i ro do lãi su t i ro t giá i ro do l a ch n i ro do ñ nh th i ñi m 6. R 7. R 8. R 9. R 10. R i ro v s c mua i ro do bi n ñ ng th trư ng i ro do qu n lý i ro do v n (Default risk) i ro tài chính 3 NGU N C A S B T ð NH TRONG ð U TƯ 11. R 12. R 13. R 14. R 15. R R I RO V S C MUA • L m phát • Ch s giá c • T c ñ l m phát q = (CPI cuûa thaùngt + 1) - (CPI cuûa thaùngt) i ro thanh kho n i ro do mua l i ch ng khoán i ro do chuy n ñ i ch ng khoán i ro chính tr i ro trong ngành ho t ñ ng CPI cuûa thaùng t • Lãi su t danh nghĩa rn (Nominal interest rates) và lãi su t th c t rr (Real interest rates) 1 r r q 1 + rr = + n ⇒ rr = n − 1+ q 1+ q 5 Th.s Tr n Quang Trung 4 6 1 Qu n tr R i ro R I RO DO V N R I RO DO V 1. T m th i không tr ñư c n 2. Tài s n c a công ty ít hơn n 3. Ưu tiên thanh toán khi phát mãi tài s n c a công ty b phá s n: N Ưu tiên thanh toán khi phát mãi tài s n c a công ty b phá s n: • • • • • • • Chi phí tòa án, lu t sư N ti n lương công nhân viên (có gi i h n t i ña) N thu Nhà nư c Ch n có th ch p, b o ñ m Ch n không ñư c b o ñ m C ñông c phi u ưu ñãi C ñông c phi u thư ng 7 8 Th i kỳ ðƯ NG ð C TRƯNG 1. L i su t th trư ng rm , t = ri , t = 2. L i su t tài s n S & Pt +1 − S & Pt S & Pt p t +1 − p t + d t pt 3. Ư c lư ng và mô t ñư ng ñ c trưng ri , t = β i rm , t + α i + e i , t Trong ñó α i = ri − β i rm ei,t là sai s c a mô hình h i quy βi = ρ i ,m σ i σ m σ2 m kỳ t 9 IBM L i su t trung bình, E(r) R i ro t ng th , Var(r)= ð l ch chu n, 2 2 R i ro h th ng, β i Var( rm ) = ρ Var( ri ) R i ro không h th ng, Var(e) ð l ch chu n, √Var(e) β, ch s r i ro h th ng , giao ñi m v i tr c tung , h s tương quan v i th trư ng , t l r i ro h th ng 0.03108 0.01389 0.11785 0.00780 0.00609 0.07803 1.021 -0.0104 0.7495 0.56176 Th trư ng 0.04064 0.00749 0.08654 NA* NA* NA* NA* NA* NA* 1.0 σ σ σ 2σ σ 2 2 2ρ 2 ρ ρ α α α α 11 Th.s Tr n Quang Trung 1979 1979 1979 1979 1980 1980 1980 1980 1981 1981 1981 1981 1982 1982 1982 1982 1983 1983 1983 1983 1984 1984 1984 1984 1985 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 S li u hi Th giá 74.625 78.875 73.375 67.750 64.375 55.750 58.750 64.125 67.875 62.375 57.875 54.125 56.875 59.750 60.625 73.375 96.250 101.750 120.250 126.875 122.000 114.000 105.750 124.250 123.125 u ch nh C t c 0.720 0.860 0.860 0.860 0.860 0.860 0.860 0.860 0.860 0.860 0.860 0.860 0.860 0.860 0.860 0.860 0.860 0.860 0.950 0.950 0.950 0.950 0.950 1.100 1.100 L i su t Th giá L i su t c t c thay ñ i c phi u 0.965% 5.695% 6.660% 1.090% -6.973% -5.883% 1.172% -7.666% -6.494% 1.269% -4.982% -3.712% 1.336% -13.398% -12.062% 1.543% 5.381% 6.924% 1.464% 9.149% 10.613% 1.341% 5.848% 7.189% 1.267% -8.103% -6.836% 1.379% -7.214% -5.836% 1.486% -6.479% -4.994% 1.589% 5.081% 6.670% 1.512% 5.055% 6.567% 1.439% 1.464% 2.904% 1.419% 21.031% 22.449% 1.172% 31.175% 32.348% 0.894% 5.714% 6.608% 0.845% 18.182% 19.027% 0.790% 5.509% 6.299% 0.749% -3.842% -3.094% 0.779% -6.557% -5.779% 0.833% -7.237% -6.404% 0.898% 17.494% 18.392% 0.885% -0.905% -0.020% 0.893% 3.147% 4.041% 10 Lúc ñó ñư ng ñ c trưng có phương trình như sau E ( ri rm ) = α i + β i rm E(r i rm ) = − 0.0104 + 1.021r m 12 2 Qu n tr R i ro PHÂN TÍCH R I RO CH NG KHOÁN 1. RR t ng th = RR h th ng + RR không h th ng Var(ri ) = β 2 Var(rm ) + i Var(e i ) CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÁN ð U TƯ ðƠN GI N 1. Phân tán ñ u tư ñơn gi n • • “ð ng ñ t t c các qu tr ng vào m t cái r ” R i ro h th ng 2. T l không th phân tán ρ2 = Ruûi ro heä thoáng β 2 Var(r m ) = i Ruûi ro toång theå Var(r i ) 3. T l có th phân tán 1 − ρ2 = Ruûi ro khoâng heä thoáng Var(ei) = Ruûi ro toång theå Var(ri) 2. Phân tán qua nhi u ngành 3. Phân tán qua các m c ch t lư ng 13 PHÂN TÁN C A MARKOWITZ 14 CÁC TRƯ NG H P TƯƠNG QUAN 1. L i su t và r i ro c a danh m c ñ u tư rp = σp = ∑ n i =1 x i ri n n i =1 j=1 ∑ ∑ x i x jρ ijσ i σ j 2. Các trư ng h p tương quan 3. Phân tích danh m c ñ u tư b ng phân tán c a Markowitz 4. Tài s n không r i ro c i thi n ñư ng biên hi u qu 15 16 THI T L P DANH M C ð U TƯ THEO PHƯƠNG PHÁP MARKOWITZ • Ch n m t s ch ng khoán, chú ý các ch ng khoán tương quan ngh ch • Tính các ñ c trưng c a các ch ng khoán như l i su t, r i ro, m c ñ tương quan • Danh m c ñ u tư hi u qu s n m trên ñư ng biên hi u qu (Efficient frontier) 17 Th.s Tr n Quang Trung 18 3 Qu n tr R i ro TÀI S N KHÔNG R I RO C I THI N ðƯ NG BIÊN HI U QU MÔ HÌNH ð NH GIÁ TÀI S N CAPM ðư ng th trư ng ch ng khoán SML k s = k RF + β (k m − k RF ) Trong ñó ks là l i su t c a c phi u kRF là l i su t trái phi u chính ph km là l i su t th trư ng 19 20 MÔ HÌNH ð NH GIÁ TÀI S N CAPM 21 Th.s Tr n Quang Trung 4 TÀI TR TÀI TR R I RO CÁC BI N PHÁP TÀI TR CÁC BI N PHÁP TÀI TR R I RO GI L I CHUY N GIAO B NG B O HI M CHUY N GIAO TÀI TR PHI B O HI M • TRUNG HÒA R I RO • GI L I HAY CHUY N GIAO? • • • • R I RO 1. Phân lo i theo ñ i tư ng tài tr Gi l i Chuy n giao 2. Phân lo i theo cách chu n b R I RO GI L I • Ngoài d tính • Có k ho ch Contemporaneuos Prospective Retrospective CHU N B NGÂN QU • • • • Không chu n b trư c ngân qu Tài kho n n d phòng Tài kho n tài s n d phòng Chi nhánh b o hi m (Captive Insurers) THI T K H P ð NG B O HI M Xác su t 0.5 0.1 0.2 0.1 0.1 GTTB B o hi m 20 tr toàn ph n Deductible T n Ti n b i Tài Ti n b i Tài th t thư ng s n thư ng s n 0 0 200 0 215 20 20 200 0 195 40 40 200 20 195 100 100 200 80 195 200 200 200 180 195 40 40 200 30 205 75% 100 tr Coinsurance Upper-limit Xác T n Ti n b i Tài Ti n b i Tài su t th t thư ng s n thư ng s n 0.5 0 0 215 0 215 0.1 20 15 210 20 215 0.2 40 30 205 40 215 0.1 100 75 190 100 215 0.1 200 150 165 100 115 GTTB 40 30 205 30 205 1 CHUY N GIAO TÀI TR PHI B O HI M 1. Chuy n giao ki m soát r i ro 2. Chuy n giao tài tr r i ro 3. Chuy n giao tài tr phi b o hi m TRUNG HÒA R I RO 1. ð nh nghĩa 2. Công c Forwards, Futures, Swaps, Options 3. So sánh các bi n pháp • Trung hòa • B o hi m • Gi l i GI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. L I HAY CHUY N GIAO? Các gi i h n c a chuy n giao M c ñ ki m soát Phí cho b o hi m Giá tr ñư c t b o hi m Chi phí cơ h i Thu B t bu c ph i gi l i 2