Tài liệu Phương hướng nâng cao chất lượng gd dt

Ph¬ng híng, biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc - ®µo t¹o trong nhµ trêng qu©n sù hiÖn nay Më ®Çu Nh÷ng thay ®æi s©u s¾c ®ang diÔn ra trªn thÕ giíi hiÖn nay ®· lµm cho triÕt lý vÒ gi¸o dôc - ®µo t¹o ®¹i häc cña thÕ kû XXI cã nh÷ng biÕn ®æi s©u s¾c, ®ã lµ lÊy “ häc ®Ó biÕt, häc ®Ó lµm, häc ®Ó cïng sèng víi nhau vµ häc ®Ó lµm ngêi”, nh»m híng tíi x©y dùng mét “ x· héi häc tËp”. S¶n phÈm ®µo t¹o ngµy nay sÏ ph¶i ho¹t ®éng trong mét m«i trêng c¹nh tranh cã tÝnh quèc tÕ ho¸ cao. Trong bèi c¶nh ®ã, ph¹m trï “ chÊt lîng ®µo t¹o” ph¶i cã sù thay ®æi quan träng theo híng: võa ph¶i biÕt sèng hoµ hîp víi céng ®ång d©n téc vµ quèc tÕ, võa ph¶i cã n¨ng lùc vµ b¶n lÜnh ®Ó c¹nh tranh tù kh¼ng ®Þnh vµ tù ph¸t triÓn. §ã lµ ®ßi hái quan träng cña gi¸o dôc - ®µo t¹o ( GD §T) trong thêi kú míi, nã còng lµ th¸ch thøc lín ®èi víi nÒn gi¸o dôc cña c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn trong ®ã cã ViÖt Nam. Còng nh c¸c níc trªn thÕ giíi, ë ViÖt Nam, lÜnh vùc GD §T nãi chung, ë bËc ®¹i häc nãi riªng lµ mét vÊn ®Ò nh¹y c¶m ®îc c¶ x· héi quan t©m vµ lµ vÊn ®Ò träng yÕu trong chÝnh s¸ch gi¸o dôc cña §¶ng vµ Nhµ níc ta. Tõ c¸c k× häp cña Quèc héi ®Õn c¸c phiªn häp cña ChÝnh phñ hoÆc NghÞ quyÕt cña §¶ng vµ mçi ngêi d©n ®Òu rÊt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy bëi ngoµi viÖc nhËn thøc râ tÇm quan träng n÷a lµ mäi ngêi ®· thÊy râ muèn cã nhiÒu s¶n phÈm tri thøc nh»m ®¸p øng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc th× kh«ng cßn con ®êng nµo kh¸c lµ ph¶i ®Çu t cho GD - §T, mét lÜnh vùc gióp cho con ngêi cã thÓ t¹o ra 2 ngµy cµng nhiÒu s¶n phÈm tri thøc ë tr×nh ®é ngµy cµng cao. Trong NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX ®· nªu râ: “ Hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt ®Ó b¶o ®¶m sù nghiÖp gi¸o dôc ph¸t triÓn æn ®Þnh, chÊt lîng, hiÖu qu¶ ®¸p øng nhu cÇu vÒ con ngêi vµ nguån nh©n lùc cho ®Êt níc ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng…TiÕp tôc n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc toµn diÖn, ®æi míi néi dung, ph¬ng ph¸p d¹y vµ häc, hÖ thèng trêng líp vµ hÖ thèng qu¶n lý gi¸o dôc, “ gi¸o dôc cho mäi ngêi”, “ c¶ níc trë thµnh mét x· héi häc tËp”. Thùc hiÖn ph¬ng ch©m “ häc ®i ®«i víi hµnh, gi¸o dôc kÕt hîp víi lao ®éng s¶n xuÊt, nhµ trêng g¾n víi x· héi”(26). §¶ng ta còng nhËn ®Þnh: “ Con ngêi vµ nguån nh©n lùc lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn ®Êt níc trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, cÇn t¹o chuyÓn biÕn c¬ b¶n, toµn diÖn vÒ gi¸o dôc vµ ®µo t¹o” (27). Nh vËy, cã thÓ kh¼ng ®Þnh, §¶ng ta rÊt coi träng vÊn ®Ò n©ng cao chÊt lîng GD - §T, ®Æt yªu cÇu n©ng cao chÊt lîng GD - §T lµ mét trong nh÷ng chiÕn lîc ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ®Êt níc. Ph¶i thõa nhËn r»ng sau gÇn 25 n¨m ®æi míi, GD - §T ViÖt Nam ®· cã nh÷ng ®ãng gãp rÊt lín cho cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng vµ x©y dùng Tæ quèc, nhÊt lµ trong qua tr×nh phôc håi vµ chÊn hng nÒn kinh tÕ ®Êt níc. Tuy nhiªn, ®· mét thêi gian dµi chóng ta ®Ó cho gi¸o dôc tôt hËu kh¸ xa so víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Sù ph¸t triÓn cña gi¸o dôc cha t¬ng xøng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, cha thËt sù lµ mét ®éng lùc thóc ®Èy vµ b¶o ®¶m cho viÖc thùc hiÖn 26 . §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX, Nxb CTQG , Hµ néi 2001, tr.108. 27 . §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX, Nxb CTQG, Hµ néi. 2001, tr. 201. 3 nh÷ng môc tiªu KT - XH, x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc. ViÖc ®æi míi trong GD - §T cßn chËm, cha t¹o ®îc bíc ®ét ph¸ m¹nh mÏ trong kh©u ®æi míi néi dung, ch¬ng tr×nh vµ ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y nªn nh×n chung chÊt lîng ®µo t¹o vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ, cha ®¸p øng yªu cÇu ngµy cµng cao cña x· héi trong ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ tri thøc. §øng tríc nh÷ng ®ßi hái ngµy cµng cao cña thêi kú ®Èy m¹nh CNH – H§H ®Êt níc, ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, chóng ta cÇn b¾t ®Çu b»ng viÖc tõng bíc n©ng cao chÊt lîng GD - §T, t¹o ra nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é cao. §Ó cã mét nÒn gi¸o dôc chÊt lîng ph¶i b¾t ®Çu tõ nh÷ng thay ®æi c¸c nh©n tè c¬ b¶n bªn trong mang tÝnh lÞch sö x· héi cña nã th«ng qua qu¸ tr×nh GD - §T. Nhµ trêng qu©n sù n»m trong hÖ thèng chung cña gi¸o dôc quèc d©n. Cã vÞ trÝ rÊt quan träng trong viÖc ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé, nh©n viªn chuyªn m«n kü thuËt ®¸p øng trùc tiÕp cho sù nghiÖp x©y dùng søc m¹nh chiÕn ®Êu cña qu©n ®éi. §Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu ®ã th× viÖc n©ng cao chÊt lîng GD - §T trong c¸c trêng qu©n sù lµ vÊn ®Ò hÕt søc quan träng vµ cÊp b¸ch. N©ng cao chÊt lîng GD - §T trong c¸c nhµ trêng qu©n sù chÝnh lµ n©ng cao chÊt lîng d¹y häc vµ chÊt lîng gi¸o dôc cña c¸c nhµ trêng trong ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé, sÜ quan cã ®ñ phÈm chÊt, n¨ng lùc, ®¸p øng tèt yªu cÇu nhiÖm vô trªn c¬ng vÞ chøc tr¸ch ®îc giao sau khi ra trêng vµ trong suèt qu¸ tr×nh c«ng t¸c trong qu©n ®éi. §ång thêi, n©ng cao chÊt lîng GD §T ë c¸c nhµ trêng qu©n sù lµ n©ng cao chÊt lîng c¸n bé qu©n 4 ®éi, chuÈn bÞ nguån nh©n lùc bËc cao cho sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc, gãp phÇn trùc tiÕp x©y dùng qu©n ®éi nh©n d©n c¸ch m¹ng, chÝnh quy, tinh nhuÖ, tõng bíc hiÖn ®¹i, x©y dùng nÒn quèc phßng toµn d©n v÷ng m¹nh trong t×nh h×nh míi. VËy, cÇn hiÓu vÒ chÊt lîng GD - §T nãi chung vµ trong qu©n ®éi nãi riªng nh thÕ nµo? Ph¬ng híng, biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng GD - §T trong c¸c nhµ trêng qu©n sù ra sao? Trªn c¬ së kiÕn thøc lý luËn gi¸o dôc häc vµ nghiªn cøu tõ thùc tiÔn ë c¸c nhµ trêng qu©n sù, t¸c gi¶ xin tr×nh bµy trªn mét sè vÊn ®Ò cô thÓ nh sau: Néi dung I. ChÊt lîng gi¸o dôc - ®µo nãi chung 1. ChÊt lîng gi¸o dôc. Trong lÜnh vùc gi¸o dôc, chÊt lîng víi ®Æc trng s¶n phÈm lµ “ con ngêi lao ®éng” cã thÓ hiÓu lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh gi¸o dôc vµ ®îc thÓ hiÖn cô thÓ ë c¸c phÈm chÊt, gi¸ trÞ nh©n c¸ch vµ gi¸ trÞ søc lao ®éng hay n¨ng lùc hµnh nghÒ cña ngêi tèt nghiÖp t¬ng øng víi môc tiªu cña tõng ngµnh ®µo t¹o trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n. ChÊt lîng gi¸o dôc lµ sù phï hîp thÓ hiÖn th«ng qua môc tiªu gi¸o dôc, phï hîp víi nhu cÇu cña ngêi häc, gia ®×nh, x· héi… ®îc h×nh thµnh tõ c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc theo nh÷ng môc tiªu x¸c ®Þnh tríc. Sù phï hîp ®îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c yÕu tè nh: - ChÊt lîng cña m«i trêng häc tËp vµ ®Çu vµo ( ch¬ng tr×nh, néi dung, gi¸o viªn, c¬ së vËt chÊt, tµi chÝnh, qu¶n lý). 5 - ChÊt lîng cña qu¸ tr×nh häc tËp ( ph¬ng ph¸p d¹y, ph¬ng ph¸p häc, thêi lîng). - ChÊt lîng cña kÕt qu¶ häc tËp ( sù tiÕp thu kiÕn thøc, gi¸ trÞ, th¸i ®é, kü n¨ng). C¸c yÕu tè trªn quan hÖ chÆt chÏ, t¬ng t¸c víi nhau trong tæng thÓ c¸c nh©n tè cÊu thµnh chÊt lîng gi¸o dôc. 2. ChÊt lîng ®µo t¹o. ChÊt lîng ®µo t¹o lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ®µo t¹o ®îc ph¶n ¸nh ë c¸c ®Æc trng vÒ phÈm chÊt, gi¸ trÞ nh©n c¸ch vµ gi¸ trÞ søc lao ®éng hay n¨ng lùc hµnh nghÒ cña ngêi tèt nghiÖp t¬ng øng víi môc tiªu ch¬ng tr×nh theo c¸c ngµnh nghÒ cô thÓ. ChÊt lîng ®µo t¹o còng ®îc hiÓu lµ møc ®é ®¹t ®îc môc tiªu ®Ò ra ®èi víi mét ch¬ng tr×nh ®µo t¹o nhÊt ®Þnh. Xu thÕ ph¸t triÓn gi¸o dôc cña thÕ giíi ®ang t¸c ®éng s©u s¾c ®Õn gi¸o dôc ViÖt Nam, yªu cÇu héi nhËp ®ang ®Æt ra ®ßi hái trong ph¹m trï “ chÊt lîng” víi c¸c chØ sè ®îc quèc tÕ ho¸. Trong ®ã, nÒn gi¸o dôc chÊt lîng ph¶i lµ mét nÒn gi¸o dôc gi÷ g×n ®îc truyÒn thèng b¶n s¾c d©n téc, ®¶m b¶o tÝnh khoa häc tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i vµ phï hîp víi tiÕn tr×nh ph¸t triÓn KT - XH bÒn v÷ng. BiÓu hiÖn trªn mét sè nÐt cô thÓ nh: - NÒn gi¸o dôc ph¶i híng tíi môc tiªu n©ng cao chÊt lîng sèng cho tõng thµnh viªn trong x· héi, chÊt lîng sèng cho céng ®ång. 6 - Sù phï hîp gi÷a c¸c ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o chÊt lîng víi sù më réng quy m« trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. - Gi¸o dôc v× sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña con ngêi víi nghÜa con ngêi võa lµ môc tiªu võa lµ ®éng lùc cña ph¸t triÓn KT - XH. - Lµ m«i trêng tèt nhÊt ®Ó con ngêi tiÕp thu nh÷ng kiÕn thøc míi, tù hoµn thiÖn m×nh trong sù biÕn ®æi liªn tôc cña cuéc sèng. - ChÊt lîng gi¸o dôc ®îc thÓ hiÖn trong 4 trô cét mµ UNESCO ®· ®Ò xuÊt: Häc ®Ó biÕt; häc ®Ó lµm viÖc; häc ®Ó chung sèng vµ häc ®Ó tån t¹i. Tõ ph©n trªn cho thÊy, viÖc xem xÐt, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ chÊt lîng GD - §T lµ mét viÖc kh«ng ®¬n gi¶n, nã ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ nh÷ng yÕu tè cÊu thµnh chÊt lîng gi¸o dôc. II . ChÊt lîng gi¸o dôc - ®µo t¹o ë c¸c nhµ trêng qu©n sù 1. C¬ së lÝ luËn vÒ chÊt lîng GD - §T ë c¸c nhµ trêng qu©n sù ChÊt lîng GD - §T ë c¸c nhµ trêng qu©n sù ®ã lµ chÊt lîng cña c¸c thµnh tè cña qu¸ tr×nh d¹y häc, qu¸ tr×nh häc tËp vµ kÕt qu¶ häc tËp, chÊt lîng cña viÖc h×nh thµnh c¸c phÈm chÊt, n¨ng lùc, kü n¨ng, kü x¶o toµn diÖn cña ®éi ngò häc viªn còng nh kh¶ n¨ng hoµn thµnh mäi nhiÖm vô sau khi ra trêng. Nh÷ng yÕu tè cÊu thµnh chÊt lîng GD - §T vÒ b¶n chÊt ®ã lµ 7 hai mÆt cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau lµ qu¸ tr×nh d¹y häc vµ qu¸ tr×nh gi¸o dôc. * ChÊt lîng d¹y häc: ChÊt lîng d¹y häc ë c¸c nhµ trêng qu©n sù lµ mét bé phËn cña qu¸ tr×nh s ph¹m ®îc coi lµ mét trong nh÷ng con ®êng c¬ b¶n quan träng ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®µo t¹o; ®ã lµ kÕt qu¶ gi¶ng d¹y cña gi¶ng viªn. ChÊt lîng ho¹t ®éng d¹y, ®ã lµ ho¹t ®éng cña gi¶ng viªn nh»m tæ chøc, dÉn d¾t, gióp ®ì vµ ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña häc viªn, gióp hä lÜnh héi kiÕn thøc, nhËn thøc thÕ giíi th«ng qua c¸c tµi liÖu häc tËp, c¸c bµi gi¶ng ®îc ch¾t läc, chän läc tõ c¸c thµnh qu¶ cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i vµ nghÖ thuËt khoa häc qu©n sù trong níc vµ thÕ giíi ®îc s¾p xÕp theo mét ch¬ng tr×nh nhÊt ®Þnh, tõ ®ã h×nh thµnh kü n¨ng, kü x¶o vµ nh÷ng gi¸ trÞ kh¸c nhau theo môc tiªu d¹y häc. ChÊt lîng d¹y ®îc thÓ hiÖn ë sù thèng nhÊt gi÷a môc tiªu ®µo t¹o víi môc tiªu cña tõng m«n häc, bµi häc; viÖc thiÕt kÕ ch¬ng tr×nh vµ chÊt lîng néi dung gi¶ng d¹y; tÝnh hiÖu qu¶ cña ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, còng nh viÖc tÝch cùc sö dông c¸c ph¬ng tiÖn kü thuËt trong d¹y häc vµ thùc tÕ vÒ n¨ng lùc tr×nh ®é gi¶ng d¹y cña gi¶ng viªn. ChÊt lîng ho¹t ®éng häc tËp cña häc viªn, chÝnh lµ kÕt qu¶ cña viÖc lÜnh héi kiÕn thøc, h×nh thµnh kü n¨ng vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn trÝ tuÖ cña hä th«ng qua qu¸ tr×nh häc tËp t¹i nhµ trêng. §ã lµ, qu¸ tr×nh ph¶n ¸nh thÕ giíi kh¸ch quan vµo trong ý thøc ngêi häc, lµ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng tÝch cùc, s¸ng t¹o, cã tÝnh chÊt t×m tßi nghiªn cøu tõ thÊp ®Õn cao, tu©n theo quy luËt nhËn thøc chung cña loµi ngêi ®ã lµ tõ trùc quan sinh ®éng ®Õn t duy trõu tîng, tõ t duy trõu tîng ®Õn thùc tiÔn. Tõ cha biÕt ®Õn biÕt; tõ biÕt 8 cha thËt ®Çy ®ñ ®Õn biÕt ®Çy ®ñ hoµn thiÖn h¬n. Song viÖc häc tËp cña häc viªn bao giê còng diÔn ra trong nh÷ng ®iÒu kiÖn s ph¹m nhÊt ®Þnh, cã híng dÉn, cã kiÓm tra, uèn n¾n tõ phÝa gi¸o viªn, cho nªn viÖc nhËn thøc cña häc viªn trë nªn ®éc ®¸o, ®ã lµ con ®êng gi¸o dôc ng¾n nhÊt vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt, gióp häc viªn tiÕn bé thµnh ®¹t trªn c¬ng vÞ chøc danh ®îc ®µo t¹o, tr¸nh khái nh÷ng sai lÇm, vÊp v¸p trong cuéc sèng. KÕt qu¶ lÜnh héi kiÕn thøc ®îc thÓ hiÖn qua c¸c tr×nh ®é ®ã lµ: tr×nh ®é nhËn biÕt, tr×nh ®é t¸i hiÖn, tr×nh ®é kü n¨ng, tr×nh ®é vËn dông. Sù h×nh thµnh kü n¨ng cña häc viªn ®ã lµ hÖ thèng nh÷ng kü n¨ng, kü x¶o thèng qua qu¸ tr×nh luyÖn tËp vËn dông trong thùc tiÔn ho¹t ®éng qu©n sù vµ trong cuéc sèng cña mçi häc viªn. Tr×nh ®é ph¸t triÓn trÝ tuÖ cña häc viªn lµ mét yªu cÇu c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh ®µo t¹o; ®ã lµ kh¶ n¨ng ph¸t hiÖn vµ gi¶i quyÕt t×nh huèng, t duy nhanh nh¹y, s¸ng t¹o trong xö lý c¸c t×nh huèng trong thùc tiÔn ho¹t ®éng qu©n sù. C¸c nh©n tè trªn lµ mét chØnh thÓ thèng nhÊt, cã mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau, t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau, gióp cho chÊt lîng ho¹t ®éng d¹y vµ häc lu«n vËn ®éng vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng. ChÝnh v× vËy muèn n©ng cao chÊt lîng d¹y häc ph¶i n©ng cao chÊt lîng cña tõng thµnh tè. * ChÊt lîng gi¸o dôc: ChÊt lîng gi¸o dôc ë c¸c nhµ trêng qu©n sù lµ qu¸ tr×nh t¸c ®éng cã kÕ ho¹ch, cã néi dung vµ b»ng ph¬ng ph¸p khoa häc cña c¸c nhµ s ph¹m ®Õn häc viªn, nh»m gióp ngêi hä nhËn thøc, ph¸t triÓn trÝ tuÖ, h×nh thµnh c¸c phÈm chÊt nh©n c¸ch. ChÊt lîng gi¸o dôc ®îc tËp trung vµo h×nh thµnh phÈm chÊt nh©n c¸ch tõng häc viªn vµ tËp thÓ häc viªn trong tõng nhµ trêng 9 qu©n sù. KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh gi¸o dôc nh©n c¸ch häc viªn ®ã lµ nh©n c¸ch cña ngêi sÜ quan, h¹ sÜ quan, nh©n viªn chuyªn m«n kü thuËt trong qu©n ®éi. Nh÷ng phÈm chÊt nh©n c¸ch ®ã lµ: th¸i ®é chÝnh trÞ, phÈm chÊt ®¹o ®øc, lßng yªu nghÒ, phong c¸ch vµ kû luËt cña häc viªn ë c¸c nhµ trêng. ChÊt lîng gi¸o dôc ë c¸c nhµ trêng qu©n sù cßn ®îc ®¸nh gi¸ th«ng qua chÊt lîng x©y dùng tËp thÓ häc viªn; sù s½n sµng nhËn nhiÖm vô tæ chøc ph©n c«ng khi ra trêng; sù thèng nhÊt gi÷a chÊt lîng d¹y häc víi chÊt lîng gi¸o dôc nh©n c¸ch häc viªn. Tõ nh÷ng vÊn ®Ò trªn vÒ chÊt lîng GD - §T ë c¸c nhµ trêng qu©n sù cho thÊy, chÊt lîng GD - §T lµ vÊn ®Ò c¬ b¶n quyÕt ®Þnh chÊt lîng tæng hîp vµ søc m¹nh chiÕn ®Êu cña qu©n ®éi ta. V× vËy, ®Ó x©y dùng qu©n ®éi nh©n d©n ViÖt Nam c¸ch m¹ng, chÝnh quy, tinh nhuÖ, tõng bíc hiÖn ®¹i, ®¸p øng tèt yªu cÇu nhiÖm vô trong t×nh h×nh hiÖn nay, mét néi dung c¬ b¶n cã tÝnh quyÕt ®Þnh lµ ph¶i n©ng cao chÊt lîng GD - §T ë c¸c nhµ trêng qu©n sù. 2. Thùc tr¹ng chÊt lîng GD - §T trong c¸c nhµ trêng qu©n sù Nh÷ng n¨m qua, chÊt lîng GD - §T cña c¸c nhµ trêng qu©n sù ®· kh«ng ngõng ®îc n©ng lªn vµ ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu lín ®¸p øng yªu cÇu nhiÖm vô x©y dùng qu©n ®éi trong thêi kú míi, ®ång thêi tõng bíc ®æi míi toµn diÖn trong xu thÕ ph¸t triÓn chung cña nÒn gi¸o dôc ViÖt Nam thêi kú héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ CNH, H§H ®Êt níc. 10 Thùc tÕ ®· chøng minh vÒ c«ng t¸c GD - §T ë c¸c Nhµ trêng ®Òu ®îc quan t©m vµ kh«ng ngõng ®îc c¶i tiÕn, ®æi míi toµn diÖn, c¶ vÒ t duy s ph¹m, vÒ x©y dùng môc tiªu, m« h×nh, ch¬ng tr×nh, néi dung, ph¬ng ph¸p, ph¬ng tiÖn ®µo t¹o. HÖ thèng nhµ trêng qu©n ®éi ®· ®µo t¹o, båi dìng ®îc mét sè lîng lín c¸n bé sÜ quan cã b¶n lÜnh chÝnh trÞ v÷ng vµng tríc mäi t×nh huèng, cã tr×nh ®é kiÕn thøc t¬ng ®èi c¬ b¶n vµ cã n¨ng lùc hoµn thµnh c¸c nhiÖm vô ®îc giao, ®¸p øng ®îc mét phÇn quan träng yªu cÇu vÒ sè lîng vµ tõng bíc n©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o. C¸c nhµ trêng qu©n sù ®îc cñng cè, ph¸t triÓn bao gåm c¸c bËc häc, ngµnh häc t¬ng ®èi hoµn chØnh ®¸p øng ®îc vÒ c¬ b¶n yªu cÇu ®µo t¹o cña qu©n ®éi vµ g¾n víi hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n, t¹o ®îc sù phèi hîp, liªn kÕt, hç trî gi÷a c¸c trêng trong qu©n ®éi vµ gi÷a c¸c trêng qu©n sù víi c¸c trêng d©n sù. NghÞ quyÕt 93/§UQST¦ cña §¶ng uû qu©n sù Trung ¬ng chØ râ: “ Thùc hiÖn ph¬ng híng, môc tiªu do NghÞ quyÕt 93/§UQST¦ ®Ò ra, c¸c trêng c¬ b¶n ®¸p øng ®îc nhu cÇu vÒ sè lîng, chÊt lîng c¸c ®èi tîng ë c¸c cÊp häc, bËc häc”(1). C¸c nhµ trêng trong qu©n ®éi võa lµ nh÷ng trung t©m ®µo t¹o, båi dìng c¸n bé, võa lµ nh÷ng trung t©m NCKH qu©n sù. Thùc hiÖn ph¬ng ch©m lý luËn liªn hÖ víi thùc tiÔn, nhµ trêng g¾n liÒn víi chiÕn trêng, ®· tËp trung biªn so¹n l¹i ch¬ng tr×nh néi dung theo híng t¨ng thêi gian huÊn luyÖn thùc hµnh, thùc tËp, d· ngo¹i, diÔn tËp, luyÖn tËp ®ªm s¸t víi t×nh huèng chiÕn ®Êu, nhê ®ã ®· phôc vô kÞp thêi, cã hiÖu qu¶ cho viÖc x©y dùng vµ chiÕn ®Êu cña qu©n 1 §¶ng uû Qu©n sù Trung ¬ng, B¸o c¸o tæng kÕt thùc hiÖn NghÞ quyÕt 93/§UQST¦ cña §¶ng uû Qu©n sù trung ¬ng, Hµ Néi, 2004, tr. 2. 11 ®éi. C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc ( NCKH) cña c¸c nhµ trêng ®îc ®Èy m¹nh, ph¸t huy tèt vai trß cña c¸c nhµ gi¸o vµ sù tham gia tÝch cùc cña ®éi ngò häc viªn ®· gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o, ph¸t triÓn khoa häc qu©n sù, khoa häc kü thuËt, KHXH&NV gãp phÇn b¶o vÖ sù trong s¸ng cña chñ nghÜa M¸c - Lª-nin vµ t tëng Hå ChÝ Minh. §Ó ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc, kh¾c phôc lèi truyÒn thô “ mét chiÒu”; “ ®éc tho¹i” mét sè Häc viÖn, Nhµ trêng ®· chó träng vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc nh: nªu vÊn ®Ò, ®µm tho¹i, d¹y häc trùc quan; t¨ng thêi gian tù häc, tù nghiªn cøu cña häc viªn; mua s¾m trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ c¬ së vËt chÊt, ph¬ng tiÖn phôc vô cho qu¸ tr×nh d¹y häc; cã ®¬n vÞ cßn tæ chøc c¸c héi thi c¶i tiÕn m« h×nh häc cô phôc vô cho c«ng t¸c gi¶ng d¹y. §iÒu ®ã ®· t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn chÊt lîng GD - §T cña Nhµ trêng. ViÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ còng ®îc c¸c trêng quan t©m ®æi míi ngay tõ khi thi tuyÓn ®Çu vµo ®Õn qu¸ tr×nh häc tËp vµ thi tèt nghiÖp theo híng t¨ng chÊt lîng sù vËn dông s¸ng t¹o c¸c kiÕn thøc ®· ®îc lÜnh héi, chèng gian lËn trong thi cö b»ng c¸ch t¨ng cêng c¸c h×nh thøc thi thùc hµnh, viÕt luËn v¨n tèt nghiÖp. C¸c trêng ®· thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p tÝch cùc vµ linh ho¹t nh»m t¹o nguån ®µo t¹o sÜ quan trong qu©n nh©n, thiÕu sinh qu©n d©n téc Ýt ngêi. C¸c trêng ®· tõng bíc chuÈn ho¸, ®µo t¹o båi dìng n©ng cao kiÕn thøc, tr×nh ®é s ph¹m, g¾n nhiÖm vô gi¶ng d¹y víi NCKH cho ®éi ngò gi¸o viªn vµ c¸n bé qu¶n lý gi¸o dôc. Cã nhiÒu trêng ®· c¶i tiÕn vµ thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch, gãp phÇn gi÷ vµ æn ®Þnh ®éi 12 ngò c¸n bé gi¶ng d¹y vµ qu¶n lý. C«ng t¸c qu¶n lý, ®iÒu hµnh qu¸ tr×nh GD - §T cña nhiÒu trêng ®· ®i vµo nÒn nÕp, x©y dùng nhµ trêng chÝnh quy, mÉu mùc ®¹t v÷ng m¹nh toµn diÖn. Thùc tÕ khi kiÓm ®iÓm c«ng t¸c GD - §T vµ x©y dùng nhµ trêng qu©n ®éi tõ n¨m 1994 ®Õn nay. NghÞ quyÕt 86 §UQSTW 29/3/2007 ®· chØ râ: C«ng t¸c GD - §T, x©y dùng nhµ trêng qu©n ®éi lu«n qu¸n triÖt s©u s¾c c¸c quan ®iÓm cña §¶ng vÒ GD - §T, NghÞ quyÕt sè 93/NQ- §UQSTW vµ c¸c nghÞ quyÕt, chØ thÞ cña §¶ng uû Qu©n sù Trung ¬ng, Bé Quèc Phßng, thùc hiÖn chñ tr¬ng ®µo t¹o c¸n bé theo chøc vô cã tr×nh ®é häc vÊn t¬ng øng vµ n©ng cao tr×nh ®é häc vÊn ®éi ngò sÜ quan ®¹t kÕt qu¶ tèt; Häc viªn ra trêng cã chÊt lîng t¬ng ®èi toµn diÖn, c¶ vÒ phÈm chÊt chÝnh trÞ, ®¹o ®øc, kiÕn thøc vµ n¨ng lùc, ®¸p øng nhiÖm vô theo chøc tr¸ch ban ®Çu; HÖ thèng nhµ trêng tõng bíc ®îc kiÖn toµn, ®îc n©ng cÊp ®µo t¹o vµ thÓ chÕ ho¸ vÒ mÆt nhµ níc t¬ng ®èi hoµn chØnh; C«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc cña c¸c nhµ trêng ®îc ®Èy m¹nh; C¸c nhµ trêng ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong ®æi míi, hoµn thiÖn quy tr×nh, ch¬ng tr×nh, néi dung, ph¬ng ph¸p GD - §T ®èi víi tõng bËc häc vµ tr×nh ®é ®µo t¹o; C«ng t¸c tuyÓn chän nguån ®µo t¹o cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc, chÊt lîng tõng bíc ®îc n©ng lªn; ViÖc ®Çu t x©y dùng trêng líp, phôc vô d¹y- häc ®îc triÓn khai cã hiÖu qu¶. Qua kh¶o s¸t chÊt lîng GD - §T trong qu©n ®éi. §Õn n¨m 2004: tû lÖ c¸n bé qua trêng ®¹t 99,83%; tû lÖ ®µo t¹o c¬ b¶n 65,37%- t¨ng 6,33% so víi n¨m 1994; ®¹i häc, cao ®¼ng 64,21%- t¨ng 48,31%; c¸n bé trung, cao cÊp qua ®µo t¹o c¬ b¶n 85,3%- t¨ng 75% so víi 1994. Tõ n¨m 1994 ®Õn n¨m 2003: ®µo t¹o 59.704 h¹ sÜ quan, 64.146 nh©n viªn s¬ cÊp, ®¹t 13 95% so víi kÕ ho¹ch; h¬n 30.000 nh©n viªn cao ®¼ng, trung häc chuyªn nghiÖp ®¹t 100%; d¹y nghÒ cho 200.096 bé ®éi xuÊt ngò ( chiÕm 54% tæng sè häc nghÒ). Tæng qu¸t chung l¹i, c«ng t¸c GD - §T trong nh÷ng n¨m qua ®· ®îc §¶ng uû Qu©n sù Trung ¬ng ®· kh¼ng ®Þnh: “ c«ng t¸c gi¸o dôc - ®µo t¹o vµ x©y dùng nhµ trêng qu©n ®éi ®· ph¸t triÓn ®óng ®êng lèi, chñ tr¬ng cña §¶ng vµ tiÕn bé vÒ nhiÒu mÆt; c¬ b¶n ®¹t môc tiªu, yªu cÇu vÒ sè lîng, n©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé, h¹ sÜ quan, nh©n viªn chuyªn m«n kü thuËt, nhÊt lµ c¸n bé chñ tr× ®¬n vÞ vµ c¬ quan c¸c cÊp; gãp phÇn quan träng vµo viÖc n©ng cao chÊt lîng tæng hîp vµ søc m¹nh chiÕn ®Êu cña qu©n ®éi”(28). Khi ®¸nh gi¸ vÒ chÊt lîng GD - §T, §¹i héi X cña §¶ng chØ râ: “ ChÊt lîng GD - §T cßn thÊp, nhiÒu vÊn ®Ò h¹n chÕ, yÕu kÐm chËm ®îc kh¾c phôc: ChÊt lîng gi¸o dôc cßn nhiÒu yÕu kÐm. Kh¶ n¨ng chñ ®éng s¸ng t¹o cña häc sinh, sinh viªn Ýt ®îc båi dìng, n¨ng lùc thùc hµnh cña häc sinh, sinh viªn cßn yÕu, ch¬ng tr×nh, ph¬ng ph¸p d¹y vµ häc cßn l¹c hËu, nÆng nÒ, cha thËt phï hîp”(2). Trong kÕt luËn sè 242 ngày 15-4-2009 cña Bộ chính trị về tiếp tục thực hiện nghị quyết TƯ 2 (khóa VIII), phương hướng phát triển GD - §T đến năm 2020 nªu râ: So với yêu cầu của Nghị quyết và yêu cầu phát triển của đất nước, gi¸o dôc ViÖt Nam vÉn cßn nhiÒu yÕu kÐm . GD - §T chưa thật sự là quốc sách hàng đầu. Chất lượng giáo dục còn thấp so với nhu cầu 28 . §¶ng uû Qu©n sù Trung ¬ng, NghÞ quyÕt vÒ c«ng t¸c gi¸o dôc - ®µo t¹o trong t×nh h×nh míi, Nxb Qu©n ®éi nh©n d©n, Hµ néi. 2007, tr. 8. 2 . . §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø X, Nxb CTQG, H.2006, Tr.170 14 phát triển đất nước trong thời kỳ hội nhập, không đồng đều giữa các vùng, miền; quan tâm đến phát triển số lượng nhiều hơn chất lượng. Hệ thống giáo dục thiếu đồng bộ, chưa liên thông giữa các cấp học, ngành học và trình độ đào tạo; mất cân đối về cơ cấu đào tạo theo vùng, miền, cơ cấu trình độ và ngành nghề đào tạo. Việc giáo dục tư tưởng đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên chưa đáp ứng mong muốn của các gia đình và đòi hỏi của sự phát triển đất nước. Chương trình, giáo trình, phương pháp giáo dục chậm đổi mới, chưa chú trọng phát huy tính sáng tạo, năng lực thực hành của học sinh, sinh viên; áp lực thi cử còn nặng. Công tác quản lý giáo dục còn nhiều yếu kém, cơ chế quản lý giáo dục chậm đổi mới, chưa theo kịp sự đổi mới của đất nước. Hệ thống luật pháp và các chính sách về giáo dục chưa hoàn chỉnh. Việc chia cắt các nhiệm vụ quản lý nhà nước về giáo dục giữa Bộ GD - §T với các bộ ngành khác đã làm cho công tác quản lý nhà nước đối với hệ thống giáo dục còn chồng chéo. ChÝnh v× vËy trªn thùc tÕ bªn c¹nh nh÷ng mÆt ®¹t ®îc th× c«ng t¸c GD - §T x©y dùng nhµ trêng qu©n ®éi trong nh÷ng n¨m qua cßn cã nh÷ng tån t¹i, khuyÕt ®iÓm cÇn kh¾c phôc ®ã lµ: Môc tiªu, m« h×nh ®µo t¹o ®èi víi tõng cÊp, tõng bËc häc cha ®îc bæ sung kÞp thêi vµ râ rµng. Quy tr×nh ®µo t¹o cha ®îc g¾n chÆt víi quy ho¹ch sö dông. Cha kÕt hîp chÆt chÏ yªu cÇu ®µo t¹o c¸n bé theo chøc vô víi n©ng cao tr×nh ®é häc vÊn cïng bËc häc, mÆt b»ng kiÕn thøc cha t¬ng øng víi hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n. ChÊt lîng vµ hiÖu qu¶ ®µo t¹o, båi dìng c¸n bé cßn thÊp, kiÕn thøc c¬ b¶n cha s©u, cha v÷ng ch¾c, hiÓu biÕt vÒ chñ nghÜa M¸c- Lªnin, t tëng Hå ChÝ Minh, vÒ KHXH&NV vµ vÒ nghÖ thuËt qu©n sù cßn h¹n chÕ, kh¶ n¨ng t duy, n¨ng lùc, hµnh ®éng ®éc lËp s¸ng t¹o vµ qu¶n lý bé ®éi cßn yÕu. 15 C¸c nhµ trêng qu©n sù cßn ph©n t¸n, khÐp kÝn; cha h×nh thµnh ®îc nh÷ng trung t©m ®µo t¹o vµ NCKH m¹nh, chËm bæ sung c¸c néi dung ch¬ng tr×nh chuÈn cho tõng bËc häc, cÊp häc vµ ngµnh häc. Ph¬ng ph¸p d¹y häc cßn nÆng vÒ truyÒn thô lý thuyÕt, chËm cËp nhËt th«ng tin khoa häc míi vµo trong gi¶ng d¹y, tÝnh chÊt d¹y häc c¬ b¶n vÉn lµ chuyÓn t¶i, th«ng b¸o vµ t¸i hiÖn kiÕn thøc. §éi ngò gi¸o viªn vµ c¸n bé qu¶n lý gi¸o dôc cßn thiÕu, chÊt lîng cßn h¹n chÕ. Thùc tiÔn theo tinh thÇn NghÞ quyÕt §UQS TW sè 93/ §UQSTW chØ râ: Míi cã 47% gi¸o viªn cã tr×nh ®é häc vÊn c¬ b¶n vµ n¨ng lùc s ph¹m t¬ng øng víi bËc ®µo t¹o vµ 32% ®· qua c¬ng vÞ chØ huy, l·nh ®¹o cña cÊp ®µo t¹o. Qua kh¶o s¸t th¸ng 10 n¨m 2004: hiÖn cã 7.136 nhµ gi¸o, thiÕu 9,9% so víi biªn chÕ. Tr×nh ®é sau ®¹i häc 27,5%- t¨ng so víi 1994; ®¹i häc 55,7%; cao ®¼ng trë xuèng 17,3%. Nhµ gi¸o Trêng sÜ quan gi÷ chøc ph©n ®éi 60,7%. Nhµ gi¸o Häc viÖn qua cÊp trung ®oµn 18,8%; cÊp s ®oµn 6,4%; cÊp ®¹i ®éi, tiÓu ®oµn 4,2%. Qua ®µo t¹o gi¸o viªn 36,4%; båi dìng s ph¹m 48,6%; chiÕn ®Êu 23,8%; ®¶ng viªn 90,04%. HiÖn cã 17 gi¸o s, 129 phã gi¸o s, 16 nhµ gi¸o nh©n d©n, 250 nhµ gi¸o u tó. Nh×n chung cha t¬ng xøng víi nhiÖm vô theo néi dung ch¬ng tr×nh vµ quy tr×nh ®µo t¹o míi. ChÝnh s¸ch ®èi víi gi¸o viªn cha ®îc kÞp thêi bæ sung, söa ®æi cho phï hîp. Gi¸o viªn chñ yÕu híng vµo viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng truyÒn thô, cha chó ý ®Õn viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng tæ chøc, ®iÒu chØnh ho¹t ®éng nhËn thøc cña ngêi häc. Cßn häc viªn ë vÞ trÝ kh¸ch thÓ, thô ®éng tiÕp nhËn c¸c kiÕn thøc vµ t×m c¸ch t¸i hiÖn nh÷ng ®iÒu gi¸o viªn ®· gi¶ng gi¶i trªn líp. 16 Trªn thùc tÕ hiÖn nay sè vµ chÊt lîng nguån ®µo t¹o sÜ quan ë c¸c nhµ trêng qu©n sù vÉn cßn nh÷ng bÊt cËp ®ã lµ kh«ng ®ång ®Òu vÒ c¬ cÊu vïng miÒn, tr×nh ®é häc vÊn, ®Æc ®iÓm t©m lýë mét sè ®¬n vÞ nhËn thøc cha thËt ®Çy ®ñ vÒ vÞ trÝ, ý nghÜa cña c«ng t¸c t¹o nguån ®µo t¹o sÜ quan, chËm ®æi míi néi dung, h×nh thøc, ph¬ng ph¸p thùc hiÖn nªn chÊt lîng, hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng nµy cha cao. Lµm ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng GD - §T cña c¸c nhµ trêng. Mét sè trêng hiÖn nay hÖ thèng trang bÞ, ph¬ng tiÖn d¹y häc cßn l¹c hËu; h×nh thøc tæ chøc cßn ®¬n ®iÖu, gi¶n ®¬n, cha ¸p dông c¸c h×nh thøc, ph¬ng ph¸p, ph¬ng tiÖn mang tÝnh chÊt ph¸t huy tÝnh tÝch cùc nhËn thøc cña ngêi häc vµo trong qu¸ tr×nh d¹y häc. H×nh thøc d¹y häc ®Æc trng ë bËc ®¹i häc cßn Ýt ®îc quan t©m ®Çu t vÒ thêi gian vµ ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña nã nh: Tù häc; ximªna; thùc hµnh; tËp bµi; nghiªn cøu khoa häc... ChÊt lîng thùc hµnh lµm bµi tËp ë mét sè bé m«n cha cao do sè häc viªn ®«ng, ph¬ng tiÖn d¹y häc Ýt. C«ng t¸c ®iÒu hµnh cã nhµ trêng cha chÆt chÏ, tËp trung, thèng nhÊt. ViÖc ph©n c«ng, ph©n cÊp vµ phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan chøc n¨ng vµ c¸c ngµnh nghiÖp vô ®Ó gi¶i quyÕt nh»m n©ng cao chÊt lîng GD - §T cha ®îc râ rµng, hîp lý. NghÞ quyÕt 86/NQ - §UQSTW ®· chØ râ: “ Quy tr×nh, ch¬ng tr×nh ®µo t¹o tuy cã ®æi míi nhng cha hîp lý, cha c©n ®èi gi÷a lý thuyÕt vµ thùc hµnh, thêi gian ®µo t¹o cßn dµi, chÊt lîng luËn v¨n, luËn ¸n vµ kh¶ n¨ng nghiªn cøu ®éc lËp cña mét sè nghiªn cøu sinh, häc viªn cao häc cßn h¹n chÕ. Mét sè néi dung cßn l¹c hËu, trïng lÆp vµ 17 thiÕu liªn th«ng gi÷a c¸c bËc häc”(1). §ång thêi, NghÞ quyÕt còng chØ râ h¹n chÕ vÒ ®éi ngò nhµ gi¸o, ph¬ng ph¸p d¹y häc cha ®îc ®æi míi c¬ b¶n, chñ yÕu vÉn mang tÝnh truyÒn thô mét chiÒu, kh«ng ph¸t huy ®Çy ®ñ tÝnh ®éc lËp, tÝch cùc, s¸ng t¹o cña ngêi häc, cha ®¸p øng quan ®iÓm “ biÕn qu¸ tr×nh ®µo t¹o, thµnh qu¸ tr×nh tù ®µo t¹o”… Nh×n chung c¸c nhµ trêng qu©n sù hiÖn nay ®ang tiÕn hµnh ch¬ng tr×nh ®µo t¹o cßn “ nÆng vÒ lý thuyÕt, nhÑ vÒ thùc hµnh, nÆng vÒ kiÕn thøc, nhÑ vÒ kü n¨ng, nÆng vÒ quan ®iÓm, nhÑ vÒ biÖn ph¸p, nÆng vÒ kiÕn thøc hµn l©m, nhÑ vÒ kiÕn thøc thùc tÕ”; c«ng t¸c ®¶m b¶o ®Çu t cho gi¸o dôc - ®µo t¹o, c«ng t¸c qu¶n lý nhµ níc vÒ gi¸o dôc ®µo t¹o trong nh÷ng n¨m qua. NghÞ quyÕt 86 ®· kh¼ng ®Þnh: “ §éi ngò nhµ gi¸o cßn thiÕu vÒ sè lîng vµ tû lÖ ®¹t chuÈn vÒ chÊt lîng cßn thÊp; kÕt qu¶ tù nghiªn cøu cña mét sè nhµ gi¸o cßn h¹n chÕ. ChÕ ®é chÝnh s¸ch cã néi dung cha phï hîp víi lao ®éng s ph¹m qu©n sù. Cha cã sù quan t©m ®Çu t chiÒu s©u nh»m ®¸p øng yªu cÇu ®æi míi GD - §T. §Çu t x©y dùng c¬ b¶n cho c¸c trêng cßn ë møc thÊp vµ cha ®ång bé. C«ng t¸c qu¶n lý nhµ níc vÒ GD - §T cha chÆt chÏ; ph©n cÊp qu¶n lý vµ c«ng t¸c b¶o ®¶m cho c¸c trêng cßn chång chÐo, ph©n t¸n”(2). VÒ nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn thùc tr¹ng trªn tríc hÕt chóng ta cã thÓ nãi ®Õn sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång bé cña c¸c nh©n tè ®ã lµ néi dung, ph¬ng ph¸p, ph¬ng tiÖn d¹y häc so víi môc ®Ých cña qu¸ tr×nh d¹y häc. VÒ mÆt nµo ®ã, chóng ta thÊy c¸c nh©n tè trªn chuyÓn ®éng vµ ph¸t triÓn nhanh lµm cho ph¬ng ph¸p d¹y häc trë nªn l¹c hËu, dÉn ®Õn chÊt lîng gi¸o dôc ®¹t cha cao. T×nh tr¹ng néi dung d¹y häc “ võa thõa, võa thiÕu”, s¸ch gi¸o khoa, gi¸o 1 . §¶ng uû Qu©n sù Trung ¬ng, NghÞ quyÕt vÒ c«ng t¸c gi¸o dôc - ®µo t¹o trong t×nh h×nh míi, Nxb Qu©n ®éi nh©n d©n, Hµ Néi, 2007, tr. 6. 2 . §¶ng uû Qu©n sù Trung ¬ng, NghÞ quyÕt vÒ c«ng t¸c gi¸o dôc - ®µo t¹o trong t×nh h×nh míi, Nxb Qu©n ®éi nh©n d©n, Hµ Néi, 2007, tr. 7,8. 18 tr×nh, thiÕt bÞ ph¬ng tiÖn kü thuËt d¹y häc l¹c hËu, thiÕu thèn sÏ dÉn ®Õn c¸ch thøc d¹y häc vµ kÕt qu¶ d¹y häc ®¹t chÊt lîng kh«ng cao. N¨ng lùc cô thÓ ho¸ c¸c quan ®iÓm, chñ tr¬ng cña §¶ng, Nhµ níc vÒ GD - §T cßn h¹n chÕ. Thêi gian ®Çu cßn biÓu hiÖn nãng véi trong thùc hiÖn ®¹i häc ho¸ tr×nh ®é häc vÊn ®éi ngò sÜ quan. Trong qu¸ tr×nh d¹y häc, cã gi¸o viªn nhËn thøc cha thËt ®Çy ®ñ quy tr×nh, quy luËt cña qu¸ tr×nh d¹y häc; v¨n ho¸ s ph¹m cã mÆt cßn h¹n chÕ; tr×nh ®é n¨ng lùc cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña sù nghiÖp gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. §èi víi häc viªn qu¸ tr×nh häc cßn thô ®éng tr«ng chê lµ nhiÒu, cha chÞu khã t×m tßi s¸ng t¹o trong t duy, tËn dông hÕt thêi gian tù häc, tù nghiªn cøu cßn Ýt, cho nªn kÕt qu¶ chÊt lîng ®µo t¹o ®¹t cha cao. C¸c nh©n tè t¸c ®éng kh¸c nh: ChÊt lîng cña m«i trêng häc tËp vµ ®Çu vµo; chÊt lîng cña qu¸ tr×nh häc tËp; chÊt lîng cña kÕt qu¶ häc tËp vËn ®éng, ph¸t triÓn kh«ng ®ång bé chi phèi, ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chÊt lîng GD - §T. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng c¬ së lý luËn, thùc tr¹ng nh÷ng thµnh tùu vµ h¹n chÕ tån t¹i cho thÊy, viÖc n©ng cao chÊt lîng GD- §T trong c¸c nhµ trêng qu©n sù lµ mét ®ßi hái tÊt yÕu kh¸ch quan, lµ yªu cÇu thêng xuyªn võa mang tÝnh l©u dµi võa lµ vÊn ®Ò cÊp thiÕt trong chiÕn lîc ph¸t triÓn GD - §T cña qu©n ®éi vµ ®Êt níc trong t×nh h×nh hiÖn nay. 19 III. Ph¬ng híng, biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc - ®µo t¹o ë c¸c nhµ trêng qu©n sù hiÖn nay. XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng qu¸ tr×nh d¹y häc ë c¸c nhµ trêng qu©n sù. Tõ ph¬ng híng x©y dùng lùc lîng vò trang nh©n d©n theo tinh thÇn NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø X: “ X©y dùng Qu©n ®éi nh©n d©n vµ C«ng an nh©n d©n c¸ch m¹ng, chÝnh quy, tinh nhuÖ, tõng bíc hiÖn ®¹i. N©ng cao chÊt lîng tæng hîp, søc chiÕn ®Êu ®Ó lùc lîng vò trang thËt sù lµ lùc lîng chÝnh trÞ trong s¹ch, v÷ng m¹nh, tuyÖt ®èi trung thµnh víi Tæ quèc, víi §¶ng, Nhµ níc vµ nh©n d©n, ®îc nh©n d©n tin cËy, yªu mÕn. §æi míi tæ chøc, néi dung, ph¬ng ph¸p huÊn luyÖn, ®µo t¹o ®i ®«i víi c¶i tiÕn, ®æi míi vò khÝ, trang bÞ, ph¬ng tiÖn phï hîp víi yªu cÇu t¸c chiÕn míi”(1). XuÊt ph¸t tõ ph¬ng híng, nhiÖm vô ®æi míi c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé, theo tinh thÇn NghÞ quyÕt sè 93 cña §¶ng uû Qu©n sù Trung ¬ng: “ TiÕp tôc ®æi míi c«ng t¸c ®µo t¹o båi dìng c¸n bé nh©n viªn chuyªn m«n kü thuËt vµ x©y dùng nhµ trêng chÝnh quy nh»m môc tiªu ®¹i häc ho¸ tr×nh ®é häc vÊn cña ®éi ngò sÜ quan vµ n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, kü thuËt, lµm c¬ së hoµn thµnh tèt chøc vô ®îc giao, thùc hiÖn sù chuyÓn tiÕp v÷ng ch¾c c¸c thÕ hÖ c¸n bé. Lµm nßng cèt v÷ng ch¾c x©y dùng qu©n ®éi nh©n d©n thùc sù c¸ch m¹ng, chÝnh quy, tinh nhuÖ, tõng bíc hiÖn ®¹i, hoµn thµnh tèt nhiÖm vô trong mäi t×nh huèng”(1). XuÊt ph¸t tõ môc tiªu, yªu cÇu ®µo t¹o båi dìng c¸n bé theo tinh thÇn NghÞ quyÕt sè 93 cña §¶ng uû Qu©n sù Trung ¬ng ®ã lµ: “ Cã b¶n lÜnh chÝnh trÞ v÷ng vµng, tuyÖt ®èi 1 . §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø X, Nxb CTQG, H.2006, Tr.110-111. 1 . NghÞ quyÕt 93/§UQSTW, vÒ tiÕp tôc ®æi míi c«ng t¸c ®µo taä c¸n bé…,Nxb Q§ND, H.1994, Tr. 8-9. 20 trung thµnh víi môc tiªu lý tëng cña §¶ng, víi Tæ quèc, víi nh©n d©n; quyÕt t©m phÊn ®Êu theo con ®êng x· héi chñ nghÜa, yªn t©m g¾n bã víi sù nghiÖp x©y dùng qu©n ®éi, cã ý thøc tæ chøc vµ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao, s½n sµng nhËn vµ hoµn thµnh tèt mäi nhiÖm vô ®îc giao. Cã tr×nh ®é kiÕn thøc bËc ®¹i häc, sau ®¹i häc vµ n¨ng lùc theo yªu cÇu cña c¬ng vÞ c«ng t¸c, biÕt lµm viÖc mét c¸ch chñ ®éng, tù lùc, s¸ng t¹o. Cã phong c¸ch d©n chñ tËp thÓ, chÝnh quy, ®oµn kÕt. Cã lèi sèng lµnh m¹nh, khiªm tèn gi¶n dÞ, cÇn kiÖm liªm chÝnh, chÝ c«ng v« t, g¾n bã víi quÇn chóng, ®îc quÇn chóng tÝn nhiÖm. Cã ®é tuæi vµ søc khoÎ phï hîp víi c¬ng vÞ c«ng t¸c”(2). §ång thêi xuÊt ph¸t tõ thêi c¬ vµ th¸ch thøc trong giai ®o¹n hiÖn nay víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc - c«ng nghÖ, sù ph¸t triÓn n¨ng ®éng cña c¸c nÒn kinh tÕ, qu¸ tr×nh héi nhËp vµ toµn cÇu ho¸ ®ang lµm cho viÖc rót ng¾n kho¶ng c¸ch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn gi÷a c¸c níc trë nªn hiÖn thùc h¬n vµ nhanh h¬n. §©y võa lµ c¬ héi ®ång thêi lµ nh÷ng th¸ch thøc trªn con ®êng héi nhËp vÒ lÜnh vùc GD - §T ë níc ta. Ngµy nay, ®æi míi GD - §T ®ang diÔn ra trªn quy m« toµn cÇu, ë níc ta bèi c¶nh ®ã ®· t¹o nªn nh÷ng thay ®æi s©u s¾c tõ bªn trong, tõ quan niÖm vÒ chÊt lîng gi¸o dôc, x©y dùng nh©n c¸ch ngêi häc ®Õn c¸ch tæ chøc qu¸ tr×nh vµ hÖ thèng gi¸o dôc. Nhµ trêng tõ chç khÐp kÝn chuyÓn sang më cöa réng r·i, ®èi tho¹i víi x· héi vµ g¾n bã chÆt chÏ víi nghiªn cøu khoa häc - c«ng nghÖ vµ øng dông. Gi¸o dôc ®îc x¸c ®Þnh ph¶i ®i tríc mét bíc, n©ng cao d©n trÝ, ®µo t¹o nh©n lùc, båi dìng nh©n tµi… Mét mÆt ph¶i kh¾c phôc nh÷ng yÕu kÐm, 2 . NghÞ quyÕt 93/ §UQSTW, vÒ tiÕp tôc ®æi míi c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé…, Nxb Q§ND, H.1994, Tr. 11.