Tài liệu Phát triển dịch vụ logistics tại công ty cổ phần vận tải đa phương thức (vietranstimex)

i BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG ********************* HOÀNG NGÂN PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ LOGISTICS TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN VẬN TẢI ĐA PHƯƠNG THỨC (VIETRANSTIMEX) LUẬN VĂN THẠC SỸ Khánh Hòa - 2013 ii BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG ********************* HOÀNG NGÂN PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ LOGISTICS TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN VẬN TẢI ĐA PHƯƠNG THỨC (VIETRANSTIMEX) Chuyên ngành : QUẢN TRỊ KINH DOANH MÃ SỐ : 60 34 01 02 LUẬN VĂN THẠC SỸ GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN: TS. ĐỖ THỊ THANH VINH Khánh Hòa - 2013 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân tôi, các số liệu và những kết quả trong Luận văn là trung thực, các giải pháp đưa ra xuất phát từ kinh nghiệm thực tiễn, từ những định hướng cua Ban Lãnh đạo Công ty Cổ phần Vận tải đa phương thức, các nghiên cứu của những chuyên gia về lĩnh vực Logistics tại Viêt Nam. Tác giả Luận văn Hoàng Ngân ii LỜI CẢM ƠN Xin chân thành cảm ơn TS Đỗ Thị Thanh Vinh đã tận tình hướng dẫn giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn quý Thầy Cô Trường Đại học Nha Trang, đặc biệt là quý Thầy Cô Khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh, Khoa Sau Đại học đã truyền dạy những kiến thức quý báu cùng những kinh nghiệm giúp tôi hoàn thành chương trình cao học được thuận lợi. Xin chân thành cảm ơn Ban Lãnh đạo Công ty Cổ phần Vận tải đa phương thức, các anh chị Phòng Kinh doanh và Tài chính Kế toán đã nhiệt tình giúp đỡ, cung cấp tài liệu, số liệu và góp ý cho tôi trong viêc xây dựng đề tài “Phát triển dịch vụ logistics tại Công ty cổ phần vận tải đa phương thức (VIETRANSTIMEX)” cũng như góp ý để hoàn thiện luận văn. Tác giả luận văn Hoàng Ngân iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN..................................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................................ii MỤC LỤC...........................................................................................................................iii DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VÀ TỪ VIẾT TẮT .................................................... vi DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU.......................................................................................ix DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ..................................................................................................x LỜI MỞ ĐẦU ......................................................................................................................1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DỊCH VỤ LOGISTICS VÀ VẬN TẢI ĐA PHƯƠNG THỨC ......................................................................................8 1.1. LOGISTICS VÀ DỊCH VỤ LOGISTICS ....................................................................8 1.1.1 Khái niệm Logistics.....................................................................................................8 1.1.2. Quá trình phát triển của Logistics............................................................................. 12 1.1.3. Giới thiệu chung về dịch vụ logistics ....................................................................... 12 1.2. ĐẶC ĐIỂM VÀ VAI TRÒ CỦA LOGISTICS.......................................................... 17 1.2.1. Đặc điểm của dịch vụ logistics ................................................................................. 17 1.2.2. Vai trò của logistics đối với nền kinh tế và các doanh nghiệp ................................. 18 1.3. VẬN TẢI ĐA PHƯƠNG THỨC ............................................................................... 22 1.3.1. Khái niệm vận tải đa phương thức ........................................................................... 22 1.3.2. Vai trò và đặc điểm của vận tải đa phương thức trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế................................................................................................................................. 23 1.4. CÁC CHỈ TIÊU CƠ BẢN ĐỂ ĐÁNH GIÁ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA DỊCH VỤ LOGISTICS ĐỐI VỚI MỖI DOANH NGHIỆP............................................................... 26 1.4.1. Doanh thu các hoạt động dịch vụ Logistics.............................................................. 26 1.4.2. Chi phí từ các hoạt động dịch vụ hậu cần................................................................. 27 1.4.3. Chỉ tiêu lợi nhuận ..................................................................................................... 27 1.4.4. Mức độ thỏa mãn của khách hàng............................................................................ 28 1.4.5. Các chỉ tiêu về kho, bao bì, vận tải hàng hóa ........................................................... 29 1.5. XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA LOGISTICS TRÊN THẾ GIỚI.......................... 29 1.6. KINH NGHIỆM PHÁT TRIỂN TỪ MỘT SỐ CÔNG TY CUNG ỨNG DỊCH VỤ LOGSITICS HÀNG ĐẦU THẾ GIỚI............................................................................... 32 1.6.1. Công ty APL logistics............................................................................................... 32 iv 1.6.2. Công ty MAERSK LINE Logistics.......................................................................... 33 1.6.3. Công ty DHL ............................................................................................................ 37 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................................. 39 CHƯƠNG 2: ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ KHẢ NĂNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ LOGISTICS CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN VẬN TẢI ĐA PHƯƠNG THỨC.. 40 2.1. GIỚI THIỆU VỀ CÔNG TY VẬN TẢI ĐA PHƯƠNG THỨC VÀ CÁC HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ LOGISTICS CỦA CÔNG TY............................................................. 40 2.1.1. Vài nét về Công ty Cổ phần Vận tải đa phương thức............................................... 40 2.1.2. Các dịch vụ logistics mà công ty Vietranstimex đang cung ứng ............................. 44 2.1.3. Năng lực cung ứng dịch vụ logistics của công ty Vietranstimex ............................. 45 2.2. KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN VẬN TẢI ĐA PHƯƠNG THỨC (VIETRANSTIMEX) .................................................................... 49 2.2.1 Đánh giá sự phát triển dịch vụ theo chỉ tiêu lợi nhuận .............................................. 49 2.2.2. Đánh giá theo tiêu chí Doanh thu và Chi phí ........................................................... 51 2.2.3. Đánh giá chất lượng dịch vụ Kho bãi của công ty ................................................... 53 2.2.4. Đánh giá dựa trên tiêu chí sự hài lòng của khách hàng............................................ 54 2.3. ĐẶC ĐIỂM THỊ TRƯỜNG LOGISTICS VIỆT NAM VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH DỊCH VỤ LOGISTICS CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN VẬN TẢI ĐA PHƯƠNG THỨC.................................................................... 56 2.3.1. Đặc điểm thị trường logistics Việt Nam................................................................... 56 2.3.2. Các nhân tố ảnh hưởng đển hoạt động cung ứng dịch vụ logistics của công ty....... 58 2.3.3 Cơ hội và thách thức đối với sự phát triển dịch vụ logistics của công ty.................. 69 2.4. ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH VÀ KHẢ NĂNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ LOGISTICS HIỆN TẠI CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN VẬN TẢI ĐA PHƯƠNG THỨC (VIETRANSTIMEX) ............................................................................................ 73 2.4.1. Nhận diện và đánh giá các đối thủ cạnh tranh chủ yếu ............................................ 73 2.4.2. Đánh giá Điểm mạnh, Điểm yếu của Công ty Cổ phần Vận tải đa phương thức so với các đối thủ cạnh tranh................................................................................................... 79 2.4.3 Ma trận S.W.O.T của công ty.................................................................................... 84 2.4.4. Đánh giá sức cạnh tranh và khả năng phát triển dịch vụ logistics của công ty theo ý kiến của các chuyên gia trong ngành logistics ................................................................... 86 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................................. 90 v CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ LOGISTICS TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN VẬN TẢI ĐA PHƯƠNG THỨC (VIETRANSTIMEX) .......................... 91 3.1 TẦM NHÌN, SỨ MỆNH VÀ ĐỊNH HƯỚNG CHIẾN LƯỢC CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN VẬN TẢI ĐA PHƯƠNG THỨC ĐẾN NĂM 2020 ............................................. 91 3.1.1. Sứ mệnh.................................................................................................................... 91 3.1.2. Tầm nhìn đến năm 2020........................................................................................... 91 3.1.3. Định hướng Chiến lược đến năm 2020 .................................................................... 91 3.2 MỤC TIÊU, QUAN ĐIỂM VÀ CƠ SỞ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP .............................. 91 3.2.1. Mục tiêu đề xuất giải pháp ....................................................................................... 91 3.2.2. Quan điểm đề xuất giải pháp .................................................................................... 92 3.2.3. Cơ sở đề xuất giải pháp ............................................................................................ 92 3.3. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ LOGISTICS TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN VẬN TẢI ĐA PHƯƠNG THỨC (VIETRANSTIMEX).................................................. 93 3.3.1 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của Công ty................................................... 93 3.3.2. Tăng cường đầu tư và xây dựng hệ thống cơ sở vật chất kĩ thuật để phát triển các dịch vụ mũi nhọn của Công ty............................................................................................ 95 3.3.3. Đa dạng hoá các hoạt động về dịch vụ logistics....................................................... 99 3.3.4 Tăng cường hoạt động Marketing nhằm thu hút khách hàng.................................. 101 3.3.5 Ứng dụng công nghệ thông tin, đặc biệt là thương mại điện tử vào quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. ................................................................................. 102 3.3.6 Liên kết với doanh nghiệp cùng ngành ở trong và ngoài nước ............................... 104 3.4. KIẾN NGHỊ............................................................................................................... 106 3.4.1. Nâng cấp cơ sở hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho hoạt động logistics......................... 106 3.4.2. Nâng cao chất lượng và số lượng nguồn nhân lực phục vụ cho dịch vụ logistics . 108 3.4.3. Hoàn thiện hệ thống pháp luật phục vụ cho logistics. ............................................ 111 3.4.4. Nâng cao vai trò hỗ trợ của Chính phủ và Các Hiệp hội cho các doanh nghiệp logistics Việt Nam trong giai đoạn đầu phát triển và hội nhập ........................................ 113 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ................................................................................................ 116 KẾT LUẬN ...................................................................................................................... 117 TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................................................i PHỤ LỤC ...........................................................................................................................iii vi DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VÀ TỪ VIẾT TẮT TỪ VIẾT TẮT NGHĨA TIẾNG ANH NGHĨA TIẾNG VIỆT 1PL First Party Logistics Các công ty Logistics thứ nhất 2PL Second Party Logistics Các công ty Logistics thứ hai 3PL Third Party Logistics Các công ty Logistics thứ ba 4PL Fourth Party Logistics Các công ty Logistics thứ tư ADB Asian Development Bank Ngân hàng phát triển Châu Á AFTA ASEAN Free Trade Area Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN Asia-Pacific Economic Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Cooperation Á – Thái Bình Dương APEC APL American President Lines Ltd, Công ty APL Logistics ASEAN Association of South East Asia Nations Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á CIF Cost, Insurance and Freight Giá bán đã bao gồm cả tiền cước và bảo hiểm CV Mã lực (1 CV = 0,736kW) ĐHĐCĐ Đại hội đồng Cổ đông DHL Dalsey, Hillblom, Lynn Công ty DHL logistics toàn cầu DNNN Doanh nghiệp Nhà nước DT Doanh thu ĐVT Đơn vị tính DVVT Dịch vụ vận tải DWT Deadweight tonnage Tải trọng tối đa EDI Electronic Data Interchange Hệ thống trao đổi dữ liệu điện tử ESCAPE Economics and Social Ủy ban Kinh tế và Xã hội Châu á Commission for Asia and the - Thái Bình Dương Pacific EU European Union Khối liên minh Châu Âu FDI Foreign Direct Investment Đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI Foreign Direct Investment Đầu tư trực tiếp nước ngoài FIATA International Federation of Freight Forwarder Associations Lieen đoàn Quốc tế các Hiệp hội giao nhận vận tải vii FIATA Fédération internationale des associa-tions de transitaires et assimilés FMCG Fast Moving Consumer Goods FOB Free on board GDP Gross Domestic Product Liên đoàn các Hiệp hội Giao nhận kho vận Quốc tế Nhóm hàng tiêu dùng nhanh Điều kiện giao hàng lên tàu miễn các phí Tổng sản phẩm quốc nội GTGT Giá trị gia tăng GTVT Giao thông Vận tải HĐQT Hội đồng quản trị Health, safety and HSEMS environment management system Chính sách An toàn, Sức khoẻ và Môi trường IATA International Air Transport Association Hiệp hội vận tải hàng không quốc tế IMF International Monetary Fund Quỹ Tiền tệ quốc tế JIT Just in time Đúng lúc LPI Logistics Performance Index Chỉ số thực thi Logistics MBA Máy biến áp MTO Multimodal Transport Operators Người kinh doanh Vận tải đa phương thức NATO North Atlantic Treaty Organization Khối quân sự Bắc Đại Tây Dương NSNN Ngân sách Nhà nước ODA Official Development Assistance Hỗ trợ phát triển chính thức ROA Return on total assets Tỷ số lợi nhuận ròng trên tài sản ROE Return on common equyty Tỷ số lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu STST Siêu trường siêu trọng SXKD Sản xuất kinh doanh TCKT Tài Chính kế toán TEU Container tiêu chuẩn 20 ft (dài) × 8 ft (rộng) × 8,5 ft (cao) (khoảng 39 m³ thể tích). Twenty-foot equivalent units viii TNDN Thu nhập doanh nghiệp TSCĐ Tài sản cố định TSLĐ Tài sản lưu động UNCTAD United Nations Conference Hội nghị LHQ về thương mại và on Trade and Development phát triển Công ty dịch vụ vận chuyển hàng UPS United Parcel Service hóa và chuỗi cung ứng toàn cầu UPS VIFFAS Vietnam Freight Forwarders Association VTĐPT Hiệp hội Giao nhận Kho vận Việt Nam Vận tải đa phương thức WB World Bank Ngân hàng Thế giới WB World Bank Ngân hàng thế giới WEF The World Economic Forum Diễn đàn kinh tế thế giới WTO World Trade Organization Tổ chức Thương mại Thế giới ix DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: DANH MỤC PHƯƠNG TIỆN VẬN TẢI ĐƯỜNG BỘ ...........................46 Bảng 2.2: DANH MỤC PHƯƠNG TIỆN XẾP DỠ ..................................................46 Bảng 2.3: NHÂN LỰC CỦA CÔNG TY ...................................................................48 Bảng 2.4: KẾT QỦA SẢN XUẤT KINH DOANH CỦA CÔNG TY ........................49 Bảng 2.5: CƠ CẤU DOANH THU THEO NHÓM DỊCH VỤ...................................51 Bảng 2.6: CƠ CẤU DOANH THU THEO CÁC DỊCH VỤ LOGISTICS ..................51 Bảng 2.7: TỶ TRỌNG CHI PHÍ SO VỚI DOANH THU THUẦN CUNG CẤP HÀNG HÓA, DỊCH VỤ ........................................................................................................52 Bảng 2.8: CƠ CẤU CHI PHÍ.....................................................................................52 Bảng 2.9: BẢNG XẾP HẠNG VỀ CHẤT LƯỢNG CƠ SỞ HẠ TẦNG THEO CHỈ SỐ CCI 2009 .............................................................................................................63 Bảng 2.10: ĐỐI THỦ CẠNH TRANH CHÍNH CỦA VIETRANSTIMEX...............78 Bảng 2.11: THỊ PHẦN DỊCH VỤ VÀ LỢI THẾ CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY..80 Bảng 2.12: DANH SÁCH CHUYÊN GIA.................................................................88 Bảng 2.13: TỔNG HỢP Ý KIẾN ĐÁNH GIÁ CỦA CHUYÊN GIA.........................88 x DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 2.1: Vận chuyển và hạ thủy kiện Sư Tử Đen nặng 2280 tấn tại cảng PTSC ...... 43 Hình 2.2: Vận chuyển và hạ thủy kiện Jacket nặng 1000 tấn tại Cảng Vietsovpetro .. 43 Hình 2.3: Vận chuyển và hạ thủy cần cẩu KE nặng 550 tấn tại Tân cảng Sài gòn...... 43 Hình 2.4: Vận chuyển bánh xe công tác nặng 210 tấn cho Nhà máy điện Sơn la ....... 43 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Hoạt động của dịch vụ logistics trong chuỗi cung ứng ..............................11 Sơ đồ 2.1: Bộ máy tổ chức của công ty .....................................................................42 1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Ý nghĩa và tính cấp thiết của đề tài Trong môi trường cạnh tranh toàn cầu hiện nay, tính hiệu quả chính là yếu tố quyết định đến sự thành bại của mỗi doanh nghiệp. Yêu cầu đặt ra là làm thế nào để đạt được hiệu quả cao nhất trong toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp ngay từ khâu đầu tiên của quá trình sản xuất đến khâu cuối cùng trong quá trình phân phối. Dịch vụ Logistics ra đời đã giúp cho các doanh nghiệp giải quyết được vấn đề trên và ngày càng đóng vai trò quyết định đến sự thành bại của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp ngày càng tin tưởng rằng để nâng cao hiệu quả và cải thiện năng lực cạnh tranh của họ thì cần phải tập trung toàn bộ năng lực vào những mảng mà họ làm tốt nhất và chỉ thực hiện những hoạt động giúp họ gia tăng giá trị cốt lõi của mình. Một số doanh nghiệp đang dần nhận ra rằng hoạt động Logistics không phải là thế mạnh trong kinh doanh của họ và cảm thấy không hài lòng với hiệu quả hoạt động của chính bộ phận Logistics của mình. Họ gia tăng việc chuyển sang nhà cung cấp Dịch vụ logistics chuyên nghiệp để đạt được hiệu quả cao nhất. Nhu cầu thuê ngoài dịch vụ Logistics đã theo chân các nhà đầu tư nước ngoài du nhập vào Việt Nam thông qua hoạt động sản xuất kinh doanh. Khi họ đầu tư vào Việt Nam thì nhu cầu dịch vụ Logistics gia tăng nhanh chóng phục vụ cho vận chuyển, lắp đặt cơ sở sản xuất, nhập khẩu trang thiết bị máy móc, xuất khẩu thành phẩm… Thị trường dịch vụ Logistics ngày càng mở rộng, nhất là khi Việt Nam trở thành thành viên chính thức của WTO, nhu cầu về dịch vụ Logistics của các công ty nước ngoài hoạt động tại Việt Nam ngày càng gia tăng nhanh chóng. Từ đó đã kéo theo sự xuất hiện của hàng loạt các công ty Logistics toàn cầu với tiềm lực tài chính mạnh như Maersk, APL, UPS… . Hiện nay hoạt động của các công ty này còn hạn chế do nhà nước còn bảo hộ, các doanh nghiệp Việt Nam có thể dễ dàng cạnh tranh và tham gia vào chuỗi cung ứng dịch vụ Logistics của các công ty Logistics nước ngoài thông qua hợp đồng đại lý, liên doanh và những khâu nhà nước còn bảo hộ. Tuy nhiên khi gia nhập WTO, Việt Nam buộc phải thực hiện cam kết mở cửa hoàn toàn dịch vụ này trong thời hạn 5-7 năm. Sau thời gian này Việt Nam sẽ cho phép các công ty Logistics 100% vốn nước ngoài hoạt động bình đẳng tại Việt Nam. Điều này đặt doanh nghiệp Việt Nam trước không ít khó khăn trong môi trường cạnh tranh gay gắt và không cân sức. Nguy cơ mất thị phần cung ứng dịch vụ Logistics cho các công ty nước ngoài là 2 không tránh khỏi khi tiềm lực tài chính và cơ sở hạ tầng của các doanh nghiệp trong nước yếu kém hơn rất nhiều. Với thực tế công tác tại một doanh nghiệp Logistics của Việt Nam là Công ty Cổ phần Vận tải đa phương thức, tôi ý thức rất rõ những thách thức mà công ty đang đối mặt và cạnh tranh về dịch vụ Logistics trên thị trường Việt Nam, nhất là khi thực hiện các cam kết với WTO. Với mong muốn góp phần công sức nhỏ vào sự phát triển của công ty đồng thời phát triển và nâng cao sức cạnh tranh cho dịch vụ Logistics mà công ty đang thực hiện, từng bước chiếm lĩnh thị phần trên thị trường trong nước, Tôi đã mạnh dạn lựa chọn thực hiện Luận văn tốt nghiệp Cao học với đề tài “Phát triển dịch vụ Logistics tại Công ty Cổ phần Vận tải đa phương thức (VIETRANSTIMEX)” 2. Mục đích nghiên cứu a. Mục tiêu chung Phát triển dịch vụ Logistics cho Công ty Cổ phần Vận tải đa phương thức từng bước trở thành một doanh nghiệp vận tải xếp dỡ với công nghệ tiên tiến, quản lý chuyên nghiệp và đổi mới liên tục, toàn diện. Cung cấp cho khách hàng một dịch vụ Logistics an toàn, sự tin cậy tuyệt đối, đóng góp vào công cuộc xây dựng đất nước ngày càng phồn vinh b. Mục tiêu cụ thể của đề tài - Nghiên cứu bản chất của dịch vụ Logistics, các dịch vụ được cung cấp bởi các Doanh nghiệp Logistics và vai trò của chúng đối với nền kinh tế nói chung, đối với các doanh nghiệp nói riêng. - Nghiên cứu bản chất của dịch vụ Vận tải đa phương thức, vai trò và xu hướng của vận tải đa phương thức trong dịch vụ Logistics. - Đánh giá môi trường kinh doanh Logistics ở Việt Nam hiện nay và thực trạng kinh doanh Logistics ở các công ty Việt Nam nói chung và năng lực cạnh tranh hiện tại của Công ty Cổ phần Vận tải đa phương thức nói riêng, từ đó phát hiện ra những mặt tồn tại, yếu kém cũng như đánh giá những khó khăn thách thức và tiềm năng cơ hội của công ty khi đi vào cạnh tranh bình đẳng trong môi trường WTO. - Đề xuất giải pháp nhằm “Phát triển dịch vụ Logistics tại Công ty Cổ phần Vận tải đa phương thức(VIETRANSTIMEX)”. 3. Câu hỏi nghiên cứu Luận văn sẽ tập trung nghiên cứu để trả lời cho các câu hỏi sau đây: 3 - Câu hỏi số 1: Dịch vụ Logistics là gì? Vai trò và tầm quan trọng của nó đối với sự phát triển của một quốc gia nói chung và đối với mỗi doanh nghiệp cung ứng dịch vụ logistics nói riêng. - Câu hỏi số 2: Thực trạng cung ứng dịch vụ Logistics hiện nay của Công ty Cổ phần Vận tải đa phương thức hiện nay như thế nào? Có đủ năng lực để cung ứng một chuỗi dịch vụ Logistics hoàn hảo và đủ sức cạnh tranh với các đối thủ cùng ngành hay không? - Câu hỏi số 3: Làm thế nào để phát triển dịch vụ Logistics của Công ty Cổ phần Vận tải đa phương thức một cách hoàn thiện, có chất lượng cao và đủ sức cạnh tranh với các đối thủ trong và ngoài nước trong bối cảnh các rào cản về gia nhập WTO hết hiệu lực và xu thế phát triển kinh tế toàn cầu hiện nay? 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu a. Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu Hoạt động dịch vụ Logistics kinh doanh và Vận tải đa phương thức trong dịch vụ Logistics kinh doanh. b. Phạm vi nghiên cứu Về chủ thể: Là Công ty Cổ phần Vận tải đa phương thức và sản phẩm dịch vụ Logistics của công ty trên thị trường Việt Nam. Bên cạnh đó Luận văn cũng đề cập đến một số các công ty đối tác, đối thủ cạnh tranh của Công ty Cổ phần Vận tải đa phương thức đang hoạt động trên cùng thị trường trong nước như công ty Gemadept, công ty Falcon, công ty Tranaco, công ty Vinatrans,.... Về không gian: Luận văn chỉ nghiên cứu và đánh giá năng lực cạnh tranh của sản phẩm dịch vụ Logistics mà Công ty Cổ phần Vận tải đa phương thức cung ứng so với các đối thủ có địa bàn hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam, mà đặc biệt là ở các tỉnh thành có ngành Logistics tương đối phát triển với cơ sở hạ tầng như sân bay, cảng biển quốc tế phục vụ Logistics ở Việt Nam như TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Quy Nhơn, Hải Phòng và Hà Nội. Về thời gian: Số liệu được trình bày trong Luận văn là các số liệu được tác giả thu thập từ nhiều nguồn từ năm 2009 đến năm 2012. 5. Phương pháp nghiên cứu * Phương pháp phân tích thống kê: Dữ liệu sử dụng là dữ liệu thứ cấp: gồm các số liệu thống kê về hệ thống cơ sở hạ tầng Logistics: hệ thống giao thông vận tải, hệ thống ICD, hệ thống kho bãi, nguồn nhân lực phục vụ Logistics và các doanh nghiệp tham gia dịch vụ Logistics tại Việt Nam. 4 * Phương pháp so sánh: Dựa trên số liệu thu thập và phân tích, tác giả sẽ dùng phương pháp so sánh để đánh giá tiềm lực của công ty cũng như khả năng cạnh tranh so với các đối thủ cạnh tranh để từ đó đưa ra những giải pháp cụ thể thiết thực cho đơn vị. * Phương pháp chuyên gia: Trong khi thực hiện luận văn tác giả đã tham khảo ý kiến của 10 chuyên gia là những cán bộ cấp cao đã và đang công tác tại Công ty Cổ phần Vận tải đa phương thức, ngoài ra tác giả còn tham khảo thêm ý kiến của một số chuyên gia có công tác lâu năm và có chức vụ tại các công ty Logistics trong và ngoài nước thông qua Phiếu điều tra phỏng vấn… để xây dựng Ma trận hình ảnh cạnh tranh, phân tích và đưa ra những nhận xét về năng lực cạnh tranh hiện tại của Công ty Cổ phần Vận tải đa phương thức so với các doanh nghiệp trong và nước ngoài. Đồng thời Luận văn cũng đưa ra các giải pháp khả thi để nâng cao năng lực cạnh tranh cho công ty trong thời gian tới. 6. Các công trình nghiên cứu trước đây Trong quá trình thực hiện Luận văn, tác giả có tiếp cận và tham khảo kế thừa những nghiên cứu về lĩnh vực logistics đã từng được nghiên cứu và công bố trước đây như: - Luận văn thạc sỹ “Xây dựng chiến lược kinh doanh dịch vụ Logistics tại Công ty TNHH MTV Phát triển Khu công nghiệp Sài Gòn giai đoan 2011 - 2015” của Th.S Nguyễn Thị Kim Cúc – Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh – do PGS. TS Nguyễn Quang Thu hướng dẫn. Tóm tắt nội dung: Th.S Nguyễn Thị Kim Cúc đã Hệ thống hóa các khái niệm cơ bản về dịch vụ Logistics, xu hướng phát triển của Logistics, các bước phát triển của nhà cung cấp dịch vụ Logistics, các đặc điểm của thị trường Logistics Việt Nam. Ngoài ra, Luận văn còn phân tích khá kỹ về cơ sở hạ tầng Logistics Việt Nam. Các nhóm giải pháp mà Th.S Nguyễn Thị Kim Cúc nêu ra cơ bản là các các nhóm giải pháp về cải tiến mô hình Tổ chức bộ máy, hoàn thiện và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, Giải pháp về hoàn thiện hoạt động Makerting và tiến hành cung cấp các dịch vụ Logistics trọn gói..... - Báo cáo nghiên cứu về Logistics thương mại tại Việt Nam và Asean – năm 2011 của nhóm chuyên gia Jan Tomczyk; Lê Triệu Dũng và Nguyễn Hồng Thanh tại công ty EU – Vietnam Mutrap III - Luận án tiến sĩ “Phát triển Logistics ở Việt Nam hiện nay” của Tiến sĩ Đinh Lê Hải Hà - Viện nghiên cứu Thương mại - Bộ công thương, năm 2012. Người hướng dẫn PGS.TS Nguyễn Xuân Quang và TS. Nguyễn Thị Nhiễu. 5 Những nội dung chủ yếu của Luận án: + Logistics ở Việt Nam hiện nay còn ở trình độ phát triển thấp, dưới tiềm năng cũng như chưa phát huy hết vai trò của nó như là hoạt động liên kết các chủ thể kinh tế, các hoạt động kinh tế trong hệ thống nền kinh tế quốc dân. Do đó, phát triển logistics là vấn đề cấp bách đặt ra đối với Việt Nam. Luận án đã tập trung nghiên cứu phát triển hệ thống logistics trong nền kinh tế Việt Nam trong đó nổi bật các nội dung:: - Có cách tiếp cận nghiên cứu logistics và phát triển logistics dưới giác độ vĩ mô: hệ thống logistics của nền kinh tế. - Luận án đã lựa chọn và hệ thống lý luận về logistics hiện đại theo quan điểm tiếp cận toàn diện. Tạo dựng cơ sở lý thuyết xác lập nội dung nghiên cứu và phát triển logistics theo quan điểm hiện đại ở Việt Nam. Các nội dung lý luận được bổ sung và hoàn thiện là: các giác độ tiếp cận logistics; khái niệm, các nội dung và các nhân tố cơ bản ảnh hưởng đến phát triển logistics của nền kinh tế; các tiêu chí đánh giá trình độ phát triển logistics của nền kinh tế. - Luận án nghiên cứu các bài học kinh nghiệm trong phát triển logistics của một số quốc gia có hệ thống logistics hiện đại trên thế giới để rút ra những gợi ý hữu ích nhằm phát triển logistics ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. - Luận án đã phân tích và đánh giá khá đầy đủ và toàn diện thực trạng phát triển của hệ thống logistics trong nền kinh tế Việt Nam hiện nay ở các khía cạnh: Trình độ phát triển về lý thuyết nghiên cứu và ứng dụng logistics của nền kinh tế, thực trạng nguồn cung và đảm bảo nguồn cung hàng hóa của nền kinh tế; thực trạng hệ thống cung ứng dịch vụ logistics của nền kinh tế, thực trạng nhu cầu thị trường dịch vụ logistics của nền kinh tế, thực trạng kết cấu hạ tầng logistics, thực trạng môi trường cạnh tranh và cơ chế, chính sách, luật pháp cho phát triển logistics ở Việt Nam... dựa trên những dữ liệu đã được công bố và kết quả khảo sát của tác giả luận án. Luận án cũng đề xuất các mục tiêu, quan điểm và 7 nhóm giải pháp chủ yếu phát triển logistics ở Việt Nam hiện nay. Các nhóm giải pháp được được đề xuất dựa trên các nội dung của phát triển hệ thống logistics của nền kinh tế 2 giải pháp có tính đột phá là Xây dựng chiến lược phát triển logistics quốc gia và Phát triển toàn diện, đồng bộ kết cấu hạ tầng logistics của nền kinh tế. Tuy nhiên, tính đến thời điểm tác giả bắt đầu thực hiện và hoàn thành Luận văn này thì vẫn chưa có bất cứ một nghiên cứu nào về Phát triển dịch vụ Logistics tại Công 6 ty Cổ phần vận tải đa phương thức. Do đó, đề tài này chưa có sự trùng lắp, sao chép về nội dung nghiên cứu. 7. Đóng góp mới của luận văn - Ngoài việc hệ thống hóa lại các khái niệm cơ bản về dịch vụ logistics, Luận văn cũng đã đi sâu phân tích kỹ xu hướng phát triển logistics của các nước có ngành logistics tiên tiến và hiện đại, Phân tích sâu về xu hướng logistics theo hình thức vận tải đa phương thức. Những vai trò, đặc điểm cũng như lợi ích của vận tải đa phương thức trong xu thế kinh tế hiện nay đối với các doanh nghiệp nói riêng và ngành dịch vụ logistics nói chung. Luận văn cũng hệ thống được các chỉ tiêu cơ bản để đánh giá sự phát triển của dịch vụ logistics của mỗi doanh nghiệp cung ứng. - Luận văn đi sâu phân tích các đặc điểm của thị trường logistics Việt Nam. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động cung ứng dịch vụ logistics của mỗi doanh nghiệp. - Tác giả cũng phân tích kỹ về cơ sở hạ tầng logistics Việt Nam: Hệ thống giao thông vận tải, hệ thống ICD, hệ thống kho bãi và nguồn nhân lực phục vụ logistics. Ngoài ra, tác giả đã phân tích môi trường cạnh tranh trong thị trường logistics Việt Nam bằng việc so sánh và phân tích các đối thủ cạnh tranh, các nhân tố cạnh tranh chính từ đó xác định được điểm mạnh, điểm yếu của từng đối thủ cạnh tranh và đề xuất các giải pháp phát triển và cạnh tranh phù hợp. - Phần Giải pháp tác giả đã gắn kết các kết quả nghiên cứu và các ý kiến thu thập được từ các chuyên gia để làm cơ sở đề xuất giải pháp. Phân tích rõ tính khả thi và nội dung từng giải pháp cũng như phân tích các khó khăn vướng mắc có thể gặp phải khi áp dụng giải pháp. Với những giải pháp được đề xuất tác giả đã hết sức cố gắng giải quyết gắn liền với nhu cầu thực tiễn, do vậy có tính khả thi trong giới hạn nhất định. Tác giả hy vọng sẽ đóng góp được nhiều vào giải quyết những vấn đề đặt ra cho chiến lược kinh doanh và cạnh tranh cho công ty trong tương lai. 8. Kết cấu của luận văn Luận văn được xây dựng với kết cấu 3 chương bao gồm: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về dịch vụ Logistics Chương 1 tập trung nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về khái niệm Logistics và dịch vụ vận tải đa phương thức, phân tích vai trò của dịch vụ đa phương thức trong 7 hoạt động logistics trên nền kinh tế nói chung và các doanh nghiệp nói riêng. Bên cạnh đó chương 1 cũng giới thiệu xu hướng phát triển logistics trên thế giới nhằm giải quyết vấn đề nghiên cứu phù hợp với môi trường và xu hướng quốc tế. Chương 2: Thực trạng phát triển dịch vụ logistics của Công ty Cổ phần Vận tải đa phương thức(VIETRANSTIMEX) Nội dung chương 2 giới thiệu khái quát về Công ty Cổ phần Vận tải đa phương thức và những kết quả đạt được trong hoạt động kinh doanh dịch vụ logistics ở Thị trường Việt Nam để đánh giá được mức độ thành công cũng như năng lực cạnh tranh của đơn vị. Bên cạnh đó tác giả cũng đi sâu phân tích, tìm hiểu những thực trạng cung ứng dịch vụ logistics của đơn vị so với các doanh nghiệp logistics đang hoạt động tại Việt Nam để từ đó đi vào nghiên cứu những mặt tồn tại, điểm mạnh, điểm yếu, những khó khăn và cơ hội của công ty khi tiến hành cạnh tranh công bằng trong điều kiện thực hiện cam kết WTO làm nền tảng cho việc đề xuất giải pháp mang tính thực tiễn. Chương 3: Giải pháp Phát triển dịch vụ logistics tại Công ty Cổ phần vận tải đa phương thức (VIETRANSTIMEX) Nội dung chương 3 tập trung vào việc đề xuất các giải pháp ở tầm vĩ mô và vi mô nhằm giúp công ty nâng cao sức cạnh tranh so với các doanh nghiệp cùng cung ứng dịch vụ logistics hiện tại ở trong nước và ngoài nước trên thị trường Việt Nam, từng bước phát triển khi không còn hàng rào bảo hộ của nhà nước. Do logistics là một lĩnh vực nghiên cứu rộng lớn và còn khá mới mẻ ở Việt Nam cũng như giới hạn nhất định về trình độ và tài nguyên phục vụ thực hiện luận văn nên những thiếu sót của luận văn là không thể tránh khỏi. Tác giả rất mong có thể nhận được những đóng góp của các thầy cô nhằm hoàn thiện hơn nội dung nghiên cứu. 8 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DỊCH VỤ LOGISTICS VÀ VẬN TẢI ĐA PHƯƠNG THỨC 1.1. LOGISTICS VÀ DỊCH VỤ LOGISTICS 1.1.1 Khái niệm Logistics Cùng với sự phát triển của lực lượng sản xuất và sự hỗ trợ đắc lực của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật trên thế giới, khối lượng hàng hóa và sản phẩm vật chất được sản xuất ra ngày càng nhiều. Do khoảng cách trong các lĩnh vực cạnh tranh truyền thống như chất lượng hàng hóa hay giá cả ngày càng thu hẹp, các nhà sản xuất đã chuyển sang cạnh tranh về quản lý hàng tồn kho, tốc độ giao hàng, hợp lý hóa quá trình lưu chuyển nguyên nhiên vật liệu và bán thành phẩm,… trong cả hệ thống quản lý phân phối vật chất của doanh nghiệp. Trong quá trình đó, logistics có cơ hội phát triển ngày càng mạnh mẽ hơn trong lĩnh vực kinh doanh. Trong thời gian đầu, logistics chỉ đơn thuần được coi là một phương thức kinh doanh mới, mang lại hiệu quả cao cho các doanh nghiệp. Cùng với quá trình phát triển, logistics đã được chuyên môn hóa và phát triển trở thành một ngành dịch vụ đóng vai trò rất quan trọng quan trọng trong giao thương quốc tế. Tuy nhiên, một điều khá thú vị là logistics được phát minh và ứng dụng lần đầu tiên không phải trong hoạt động thương mại mà là trong lĩnh vực quân sự. Logistics được các quốc gia ứng dụng rất rộng rãi trong 2 cuộc Đại chiến thế giới để di chuyển lực lượng quân đội cùng với vũ khí có khối lượng lớn và đảm bảo hậu cần cho lực lượng tham chiến. Hiệu quả của hoạt động logistics là yếu tố có tác động rất lớn tới thành bại trên chiến trường. Cuộc đổ bộ thành công của quân đồng minh vào vùng Normandie tháng 6/1994 chính là nhờ vào sự nỗ lực của khâu chuẩn bị hậu cần và quy mô của các phương tiện hậu cần được triển khai. Sau khi chiến tranh thế giới kết thúc, các chuyên gia logistics trong quân đội đã áp dụng các kỹ năng logistics của họ trong hoạt động tái thiết kinh tế thời hậu chiến. Hoạt động logistics trong thương mại lần đầu tiên được ứng dụng và triển khai sau khi chiến tranh thế giới lần thứ 2 kết thúc. Trong lịch sử Việt Nam, 2 người đầu tiên ứng dụng thành công logistics trong hoạt động quân sự chính là vua Quang Trung-Nguyễn Huệ trong cuộc hành quân thần tốc ra miền Bắc đại phá quân Thanh (1789) và sau đó là Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong chiến dịch Điện Biên Phủ (1954).