Tài liệu Một số giải pháp quản lý nhằm tăng cường đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường thpt quảng xương 4

MỤC LỤC A. PHẦN MỞ ĐẦU...................................................................................................... I. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ II. Mục đích nghiên cứu....................................................................................... III. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................... IV. Phương pháp nghiên cứu............................................................................ B. PHẦN NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.............................. I. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm............................................... II. Thực trạng về công tác đổi mới phương pháp dạy học ở trường THPT Quảng Xương 4....................................................... III. Các giải pháp quản lý nhằm tăng cường đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THPT Quảng Xương 4................................................................... 1. Bồi dưỡng, nâng cao nhận thức và năng lực cho đội ngũ cán bộ giáo viên và học sinh về đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực...................................................................................... 2. Đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực học sinh thông qua việc tăng cường giao lưu học tập giữa các trường THPT trong và ngoài tỉnh.......................................................................... 3. Chỉ đạo tăng cường đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực học sinh thông qua việc tổ chức dự giờ, hội thi của giáo viên............................................................................... 4. Tổ chức hội thảo về phương pháp học tập cho học sinh nhằm định hướng phương pháp học tập chủ động, tích cực trong các hoạt động học............................................................... 5. Chỉ đạo tăng cường đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực học sinh thông qua việc tổ chức đa dạng hóa các hình thức dạy học và giáo dục.............................................................. IV. Hiệu quả của các giải pháp quản lý nhằm tăng cường đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THPT Quảng Xương 4............................ C. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.................................................................. I. Kết luận.................................................................................................................... II. Kiến nghị................................................................................................................ TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI Trang 1 1 2 2 2 3 3 5 7 7 8 11 12 13 16 19 19 19 A. PHẦN MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Công tác đổi mới quản lý giáo dục trong nhà trường hiện nay nói chung và quản lý đổi mới phương pháp dạy học nói riêng có vai trò rất quan trọng trong sự nghiệp đổi mới giáo dục, khi chuyển từ nền giáo dục định hướng nội dung dạy học sang nền giáo dục định hướng phát triển năng lực của người học, nhằm phát triển toàn diện nhân cách, đặc biệt là khả năng vận dụng, thích ứng và sáng tạo của học sinh, đáp ứng xu thế hội nhập trong giai đoạn hiện nay. Việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học đã được xác định rõ trong Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng Xã hội Chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, đó là: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học”.[6] Để thực hiện được mục tiêu mà Nghị quyết 29-NQ/TW đã đề ra, một trong những yêu cầu đặt ra cho ngành giáo dục hiện nay trong các nhà trường là phải chuyển từ dạy học tiếp cận nội dung sang dạy học theo hướng tiếp cận năng lực học sinh, nghĩa là từ chỗ quan tâm đến việc học sinh học được cái gì đến chỗ quan tâm học sinh vận dụng được cái gì qua việc học. Để đảm bảo được điều đó, phải thực hiện chuyển từ phương pháp dạy học theo lối "truyền thụ một chiều" sang dạy cách học, cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành năng lực và phẩm chất cho học sinh. Trong những năm qua công tác quản lý đổi mới phương pháp dạy học của trường THPT Quảng Xương 4 đã có những kết quả đáng kể, tuy nhiên những kết quả đó vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa hoạt động của học sinh trong tiến trình đổi mới giáo dục phổ thông trong giai đoạn hiện nay. Để thực hiện được thành công chương trình giáo dục phổ thong mới trong những năm tới đây, là cán bộ quản lý của nhà trường, chúng tôi luôn suy nghĩ, quan tâm tìm các giải pháp thật sự thiết thực, có thể đem lại hiệu quả hơn để có thể triển khai mạnh mẽ hơn nữa công tác đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tiếp cận năng lực học sinh, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Chúng tôi xác định rằng: Công tác quản lý đổi mới phương pháp dạy học sẽ là một trong những mắt xích chủ yếu và quan trọng nhất trong hệ thống công tác quản lý của nhà trường THPT. Công tác này được cải tiến và đẩy mạnh sẽ 1 có tác dụng quyết định tạo nên sự chuyển biến cao về chất lượng dạy học và giáo dục của nhà trường, đồng thời bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên nhà trường về năng lực đổi mới phương pháp, để họ có thể tiếp cận được chương trình giáo dục phổ thông mới được thuận lợi và hiệu quả. Từ thực tế quản lý nhà trường, tôi chọn đề tài nghiên cứu là: “Một số giải pháp quản lý nhằm tăng cường đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THPT Quảng Xương 4” II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Qua việc nghiên cứu lý luận và từ thực tiễn quản lý của đơn vị để từ đó đề xuất các giải pháp quản lý nhằm tăng cường đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THPT Quảng Xương 4, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới. III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Các giải pháp quản lý đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh của nhà trường. IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đề tài sáng kiến kinh nghiệm đã được sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp nghiên cứu lý luận: Sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp để nhằm xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài. - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Sử dụng phương pháp quan sát, đánh giá thực tiễn, tổng kết kinh nghiệm quản lý, điều tra thông tin. - Phương pháp thống kê toán học. 2 B. PHẦN NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 1. Cơ sở pháp lí về công tác đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh - Định hướng chung về đổi mới phương pháp dạy học đã được quy định trong Luật giáo dục và được cụ thể hóa trong những định hướng xây dựng chương trình, đó là: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hững thú học tập cho học sinh” [4] - Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng Xã hội Chủ nghĩa và hội nhập quốc tế được Hội nghị Trung ương tám khóa XI thông qua, trong đó xác định mục tiêu của giáo dục phổ thông là: “...tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời”.[6] - Quốc Hội đã ban hành Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày 28/11/2014 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông đã nêu rõ về yêu cầu đổi mới: “Kế thừa và phát triển những ưu điểm của chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông hiện hành, phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của nền văn hóa Việt Nam và phù hợp với xu thế quốc tế, đồng thời đổi mới toàn diện mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức giáo dục, thi, kiểm tra đánh giá chất lượng giáo dục theo yêu cầu phát triển phẩm chất và năng lực học sinh; khắc phục tình trạng quá tải; tăng cường thực hành và gắn với thực tiễn cuộc sống” [7]. - Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, ban hành theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT xác định mục tiêu của chương trình giáo dục THPT là: “giúp học sinh tiếp tục phát triển những phẩm chất, năng lực cần thiết đối với người lao động, ý thức và nhân cách công dân, khả năng tự học và ý thức học tập suốt đời, khả năng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực và sở thích, điều kiện và hoàn cảnh của bản thân để tiếp tục học lên, học nghề hoặc tham gia vào cuộc sống lao động, khả năng thích ứng với những đổi thay trong bối cảnh toàn cầu hoá và cách mạng công nghiệp mới”.[2] 3 - Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể cũng đã nêu rõ định hướng về phương pháp giáo dục là: “Các môn học và hoạt động giáo dục trong nhà trường áp dụng các phương pháp tích cực hoá hoạt động của học sinh, trong đó giáo viên đóng vai trò tổ chức, hướng dẫn hoạt động cho học sinh, tạo môi trường học tập thân thiện và những tình huống có vấn đề để khuyến khích học sinh tích cực tham gia vào các hoạt động học tập, tự phát hiện năng lực, nguyện vọng của bản thân, rèn luyện thói quen và khả năng tự học, phát huy tiềm năng và những kiến thức, kĩ năng đã tích luỹ được để phát triển”. [2] 2. Những khái niệm cơ bản của sáng kiến kinh nghiệm - Quản lý nhà trường: Quản lý nhà trường là hệ thống những tác động hợp quy luật của chủ thể quản lý nhà trường đến khách thể quản lý nhằm đưa các hoạt động giảng dạy, học tập, giáo dục đạt tới mục tiêu phát triển giáo dục nhà trường. [9] - Phương pháp dạy học là tổ hợp các cách thức hoạt động của thầy và trò trong quá trình dạy học, dưới sự chỉ đạo của thầy nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ dạy học [8]. - Đổi mới phương pháp dạy học là cải tiến những hình thức và cách thức làm việc kém hiệu quả của giáo viên và học sinh, sử dụng những hình thức và cách thức hiệu quả hơn nhằm nâng cao chất lượng dạy học, phát huy tính tích cực, tự lực và sáng tạo, phát triển năng lực của học sinh. - Quản lý đổi mới phương pháp dạy học là quá trình tác động của hiệu trưởng có mục đích, có tổ chức đến toàn bộ con người, tổ chức và các điều kiện vật chất của nhà trường nhằm làm cho hoạt động đổi mới phương pháp dạy học đạt được mục tiêu chung đã đề ra. - Về khái niệm năng lực: Có rất nhiều định nghĩa về năng lực, theo tác giả Phạm Minh Hạc: “Năng lực chính là một tổ hợp các đặc điểm tâm lí của một con người (còn gọi là tổ hợp thuộc tính tâm lí của một nhân cách), tổ hợp đặc điểm này vận hành theo một mục đích nhất định tạo ra kết quả của một hoạt động nào đấy” [5]. Khi viết về mục tiêu học tập có tính tổng hợp, đó là các mục tiêu về năng lực, tác giả Lâm Quang Thiệp cho rằng: “Thật ra năng lực nào đó của một con người thường là tổng hòa của kiến thức, kỹ năng, tình cảm- thái độ được thể hiện trong một hành động và tình huống cụ thể” [3]. Từ các quan điểm trên đây chúng ta có thể hiểu năng lực là sự kết hợp của các kỹ năng, phẩm chất, thái độ của một cá nhân để thực hiện một nhiệm vụ có hiệu quả. + Những năng lực chung được hình thành, phát triển thông qua tất cả các môn học và hoạt động giáo dục: năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; 4 + Những năng lực đặc thù được hình thành, phát triển chủ yếu thông qua một số môn học và hoạt động giáo dục nhất định: năng lực ngôn ngữ, năng lực tính toán, năng lực khoa học, năng lực công nghệ, năng lực tin học, năng lực thẩm mĩ, năng lực thể chất. Bên cạnh việc hình thành, phát triển các năng lực cốt lõi, chương trình giáo dục phổ thông còn góp phần phát hiện, bồi dưỡng năng khiếu của học sinh II. THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Ở TRƯỜNG THPT QUẢNG XƯƠNG 4 Trong những năm học vừa qua, cùng với việc thực hiện đổi mới công tác quản lý của nhà trường nói chung, công tác quản lý đổi mới phương pháp dạy học đã đạt được những kết quả nhất định, đội ngũ cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn và giáo viên đã nhận thức một cách đúng đắn về vai trò của việc đổi mới PPDH đối với việc nâng cao chất lượng dạy và học. * Kết quả triển khai công tác thao giảng đổi mới phương pháp dạy học của nhà trường trong 02 năm qua (2016-2017 và 2017-2018) : Nhà trường vừa triển khai đánh giá xếp loại giờ dạy theo công văn 10227 của Bộ GD (cách đánh giá truyền thống), vừa triển khai đánh giá xếp loại giờ dạy theo công văn 572 của Sở GD&ĐT Thanh Hóa (cách đánh giá trên cơ sở phân tích hoạt động học), kết quả thực hiện như sau: Giỏi Khá TB Yếu Kết quả xếp loại SL TL SL TL SL TL SL TL * Đánh giá, xếp loại theo CV 10227 của Bộ (theo 10 tiêu chí): Đánh giá theo cách dạy truyền thống Năm học 2016-2017 46 80.7% 11 19.3% 0 0% 0 0% Năm học 2017-2018 48 82.8 10 17.2% 0 0% 0 0% * Đánh giá, xếp loại theo CV 572 của Sở (theo 12 tiêu chí): Đánh giá trên “phân tích hoạt động học” Học kỳ II, Năm học 14 63.6% 7 31.9% 1 4.5% 0 0% 2016-2017 Năm học 2017-2018 11 54.5% 8 36.4% 2 9.1% 0 0% Qua bảng trên chúng ta thấy rằng đánh giá giờ dạy thao giảng đổi mới phương pháp theo “phân tích hoạt động học” với 12 tiêu chí kết quả thấp hơn (tỷ lệ % giờ khá và TB cao), thể hiện việc vận dụng các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực cũng như cách thức tổ chức của giáo viên để học sinh được chủ động, tích cực trong học tập còn nhiều hạn chế. Bên cạnh đó còn có những hạn chế dẫn đến hiệu quả quản lý thực hiện đổi mới PPDH chưa cao, như: - Do mục tiêu của chương trình giáo dục hiện hành chủ yếu là trang bị kiến thức, cùng với những hạn chế về năng lực thực hiện của giáo viên nên hoạt động đổi mới PPDH của nhà trường chưa thực sự mang lại hiệu quả cao. Tuyền thụ tri thức một chiều vẫn là phương pháp dạy học chủ đạo của nhiều giáo viên. 5 Số giáo viên thường xuyên chủ động, sáng tạo trong việc phối hợp các PPDH cũng như sử dụng các phương pháp, kỹ thuật dạy học phát huy tính tích cực, tự lực và sáng tạo của học sinh còn chưa nhiều. Dạy học vẫn nặng về truyền thụ kiến thức lý thuyết. Việc rèn luyện kỹ năng sống, kỹ năng giải quyết các tình huống thực tiễn cho học sinh thông qua khả năng vận dụng tri thức tổng hợp chưa thực sự được giáo viên quan tâm. - Về việc triển khai sử dụng các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực ở các tổ chuyên môn và năng lực áp dụng vào giảng dạy của giáo viên còn nhiều lúng túng, nhất là những phương pháp, kỹ thuật dạy học mới như dạy học theo dự án, dạy học nhóm chuyên gia,... Mặc dù nhà trường đã triển khai tập huấn về các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực, tuy nhiên khâu thiết kế bài dạy theo các phương pháp đó chưa quen, chưa được trãi nghiệm thực tế giảng dạy từ đồng nghiệp nên chưa đúc rút được kinh nghiệm, vì vậy hiệu quả áp dựng chưa cao. - Việc thực hiện đổi mới PPDH còn mang nặng tính hình thức ở một bộ phận giáo viên, các tiết học có sử dụng các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực chủ yếu là các tiết thao giảng, các tiết dạy dự hội thi giáo viên dạy giỏi cấp trường, các tiết dạy minh họa. Giáo viên chưa áp dụng các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực một cách tự giác và thường xuyên ở các tiết học trên lớp. Hình thức tổ chức dạy học kém đa dạng, chỉ được thực hiện theo các tiết học trong lớp học. - Một hạn chế rất lớn mà chúng tôi cho rằng nó có thể làm cho việc đổi mới PPDH trong nhà trường bị tụt lùi đó là việc giáo viên trong cùng một tổ CM khi chia sẻ, góp ý, nhận xét và đánh giá các tiết dạy của đồng nghiệp trong trường mang tính hình thức, nể nang, không dám nói thẳng, nói thật về những hạn chế của đồng nghiệp về PPDH, nên bản thân người dạy không nhìn thấy hết được những hạn chế để khắc phục, mặt khác giáo viên trong cùng một tổ CM ở nhà trường dự giờ đánh giá lẫn nhau sẽ hạn chế về tầm nhìn, khó nhận thấy được thực lực của mình trong mối tương quan về năng lực đổi mới PPDH với các trường khác trong và ngoài tỉnh. - Về phía học sinh: Học sinh đã quen với cách dạy truyền thụ kiến thức một chiều nên ban đầu học sinh rất thụ động khi giáo viên triển khai các hoạt động học tập, các em chưa hiểu rõ về phương pháp học như thế nào để có hiệu quả, chưa được làm quen với việc tổ chức các hoạt động học, đặc biệt là các hoạt động dạy học ngoài lớp học. III. CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHẰM TĂNG CƯỜNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở TRƯỜNG THPT QUẢNG XƯƠNG 4 6 1. Bồi dưỡng, nâng cao nhận thức và năng lực cho đội ngũ cán bộ giáo viên và học sinh về đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực Nhằm nâng cao nhận thức và năng lực của đội ngũ cán bộ giáo viên về chủ trương của Đảng và nhà nước ta về đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực người học, giúp cho họ hiểu rõ và có trách nhiệm hơn về nhiệm vụ phải thực hiện trong hoạt động này, ở trường THPT Quảng Xương 4, nhà trường đã chỉ đạo, triển khai các nội dung cơ bản sau đây: - Tổ chức việc học tập, nghiên cứu, thảo luận các nghị quyết, chỉ thị và các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, của Ngành về công tác đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh như Nghị quyết 29/NQ-TW về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo, Nghị quyết số 44/NQ-CP của Chính phủ ban hành về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 29-NQ/TW, công văn 5555/BGDĐT-GDTrH về hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn về đổi mới phương pháp dạy học, Công văn 572/HD- SGDĐT về việc đánh giá xếp loại giờ dạy giáo viên trung học,... Việc tổ chức học tập, nghiên cứu các văn bản nói trên được nhà trường tổ chức triển khai dưới nhiều hình thức như: + Tổ chức thông qua các hội nghị (gồm có hội nghị cơ quan, hội nghị công nhân viên chức đầu năm,hội nghị bàn về công tác chuyên môn, hội nghị tổ chuyên môn), các hội thảo do nhà trường tổ chức và các hội thảo do nhà trường phối hợp với các trường THPT trong và ngoài tỉnh tổ chức giao lưu, các buổi sinh hoạt chuyên môn về đổi mới phương pháp. Sau khi học tập, nghiên cứu về các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, quy định của nhà nước, các chuyên đề tập huấn, tập thể cán bộ, giáo viên nhà trường đều phải viết thu hoạch về nhận thức của bản thân liên quan đến các nội dung đổi mới và đề xuất các biện pháp cho bản thân và tổ chuyên môn để thực hiện có hiệu quả. + Triển khai tập huấn các chuyên đề về đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Sau khi tiếp thu các chuyên đề được Sở triển khai, nhà trường tổ chức cho tất cả các tổ chuyên môn, học tập một cách bài bản, cụ thể theo từng bộ môn, các chuyên đề tập huấn ở tổ đều phải có sản phẩm tập huấn. Trong quá trình tập huấn đã tổ chức cho CBGV thảo luận và thực hành các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực như: Kĩ thuật “khăn phủ bàn” là kĩ thuật tổ chức hoạt động học tập mang tính hợp tác kết hợp giữa hoạt động cá nhân và nhóm; Kĩ thuật “Các mảnh ghép” là kĩ thuật tổ chức hoạt động học tập hợp tác kết hợp giữa cá nhân, nhóm và liên kết giữa các nhóm; Sơ đồ tư duy; dạy học theo dự án; .... 7 (Hình ảnh hội nghị tập huấn về đổi mới PPDH cho đội ngũ GV và HS nhà trường) + Xây dựng các nhóm chuyên môn và cá nhân làm tốt công tác đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực HS và nhân rộng các điển hình tiên tiến, biện pháp này nhằm phát huy được năng lực của tập thể và cá nhân, xây dựng được đội ngũ cốt cán của nhà trường về công tác đổi mới PPDH. - Tổ chức cho cán bộ giáo viên nhà trường thi giải đề giáo viên và thi giáo viên dạy giỏi cấp trường trong đó có phần tìm hiểu về các hoạt động giáo dục, đó là lồng ghép vào các đề thi các nội dung có liên quan đến việc đổi mới PPDH, với 2 phần: Phần 1: là phần chung liên quan đến các văn bản hướng dẫn của ngành về ĐMPP như công văn 5555/BGDĐT-GDTrH về hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn về đổi mới phương pháp dạy học, Công văn 572/HD- SGDĐT về việc đánh giá xếp loại giờ dạy giáo viên trung học,... Phần 2: là phần riêng cho các bộ môn. Các cuộc thi dành cho giáo viên đã thực sự là động lực cho họ phải tìm tòi, nghiên cứu, từ đó nâng cao năng lực của giáo viên về công tác đổi mới PPDH. 2. Đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực học sinh thông qua việc tăng cường giao lưu học tập giữa các trường THPT trong và ngoài tỉnh Ngoài việc thực hiện đổi mới phương pháp, hình thức dạy học, kiểm tra đánh giá theo chỉ đạo của Bộ, ở trường THPT Quảng Xương 4 còn tổ chức một số hoạt động chuyên môn nâng cao năng lực cho giáo viên và tăng cường đổi mới PPDH trong nhà trường. Nhằm trao đổi kinh nghiệm về công tác chỉ đạo, triển khai thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh, tăng cường giao lưu, học tập kinh nghiệm về các mô hình thực hiện đổi mới giảng 8 dạy của một số trường THPT trong và ngoài tỉnh, góp phần nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ giáo viên, đáp ứng yêu cầu về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục theo tinh thần Nghị Quyết 29/TW, hướng tới việc thực hiện chương trình giáo dục phổ thông của Bộ GD&ĐT trong những năm tới. Trường THPT Quảng Xương 4 đã tổ chức Hội thảo chuyên môn dạy học theo hướng phát triển năng lực và đã đạt được kết quả nhất định. Hội thảo được tổ chức 02 ngày tại trường THPT Quảng Xương 4, với 05 trường THPT tham dự, gồm THPT Quảng Xương 4 chủ trì cùng với các trường THPT Lê Lợi, THPT Tĩnh Gia 3 (tỉnh Thanh Hóa), THPT Dương Quảng Hàm (tỉnh Hưng Yên), THPT Lương Sơn (tỉnh Hòa Bình). Hội thảo đã được lãnh đạo Phòng Giáo dục Trung học của Sở GD&ĐT Thanh Hóa quan tâm về dự và chỉ đạo. * Các Nội dung hoạt động của Hội thảo: Sau khi được sự thống nhất của hiệu trưởng trường THPT Quảng Xương 4 và hiệu trưởng các trường THPT tham gia hội thảo, trường THPT Quảng Xương 4 đã triển khai các nội dung: - Phối hợp với các trường THPT trong và ngoài tỉnh có tham gia hội thảo để xây dựng kế hoạch tổ chức hội thảo một cách cụ thể (có phụ lục kèm theo) - Triển khai đến các trường THPT tham gia hội thảo để rà soát chương trình SGK hiện hành để lựa chọn các bài có thể tổ chức hoạt động học và đăng ký bài dạy theo chủ đề cùng với giáo viên dạy minh họa; triển khai đến các trường THPT trong và ngoài tỉnh tham gia hội thảo nghiên cứu và thống nhất cách đánh giá giờ dạy theo công văn 572/HD- SGDĐT của Sở GD&ĐT Thanh Hóa với 12 tiêu chí và thang điểm 20. - Hoàn chỉnh kế hoạch và lên thời khóa biểu thực hiện các chuyên đề dạy minh họa của giáo viên thuộc các trường THPT tham gia. - Tổ chức các chuyên đề dạy học theo hướng đổi mới PPDH định hướng phát triển năng lực học sinh, hội thảo đã tổ chức được 18 chuyên đề dạy học, tiến hành dự giờ dựa trên "Phân tích hoạt động học" của học sinh được thực hiện theo công văn 5555 của Bộ GD&ĐT và công văn 572/HD- SGDĐT của Sở GD&ĐT Thanh Hóa, cụ thể: * Trường THPT Quảng Xương 4 dạy 08 chuyên đề. * Trường THPT Lê Lợi dạy 02 chuyên đề * Trường THPT Tĩnh Gia 3 dạy 01 chuyên đề * Trường THPT Dương Quảng Hàm (Hưng Yên) dạy 05 chuyên đề * Trường THPT Lương Sơn (Hòa Bình) dạy 02 chuyên đề. - Dự giờ dựa trên "Phân tích hoạt động học" của học sinh được thực hiện theo công văn 5555 của Bộ GD&ĐT và công văn 572/HD- SGDĐT của Sở GD&ĐT Thanh Hóa. 9 (Hình ảnh Hội thảo giao lưu chuyên môn giữa các trường THPT trong và ngoài tỉnh về đổi mới PPDH tại THPT Quảng Xương 4) - Sau khi thực hiện dạy các tiết trên lớp, GV các bộ môn dự sinh hoạt chuyên môn theo tổ, nhóm chuyên môn để trao đổi, chia sẻ về các tiết đã dạy minh họa, chủ trì là các TTCM, Nhóm trưởng CM của trường THPT Quảng Xương 4. - Trao đổi về công tác quản lý và tổ chức hoạt động chuyên môn giữa các trường THPT tại Hội trường lớn. Nội dung hội thảo chỉ đi sâu vào vấn đề lựa chọn PP và cách tổ chức dạy học thế nào để nâng cao năng lực của người học sau đó từng đơn vị tham gia lĩnh hội để về triển khai ở đơn vị. * Ưu điểm của việc tổ chức hội thảo giao lưu chuyên môn: Hội thảo là mô hình hoạt đông chuyên môn thực sự bổ ích và nâng cao năng lực cho đội ngũ CBGV trong các nhà trường hiện nay cần được nhân rông và có chiều sâu hơn, tổ chực quy mô hơn. Hội thảo thực sự là một mô hình kiểm nghiệm lý thuyết vào thực tiễn có giá trị. Vì qua hội thao tất cả các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực được các GV tổ chức thực hiện. Hội thảo còn có ý nghĩa quan trọng đó là thể hiện việc hội nhập trong giáo dục và thấy rõ được mặt bằng giáo dục giữa các vùng miền trong và ngoài tỉnh. Hội thảo còn là thước đo cho các cán bộ quản lý các nhà trường kiểm nghiệm lại công tác chỉ đạo đổi mới PP ở đơn vị mình. Đặc biêt hội thảo là cầu nối giữa giáo viên trong và ngoài tỉnh để học tập lẫn nhau, xây dựng môi quan hệ với nhau trên trường học kết nối và các phương tiện thông tin khác. * Định hướng trong thời gian tới: Tiếp tục phối hợp với các nhà trường để tổ chức nhiều hoạt động giao lưu chuyên môn để giáo viên có nhiều cơ hội để được học tập, trãi nghiệm qua thực tiễn giảng dạy của đồng nghiệp. 10 3. Chỉ đạo tăng cường đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực học sinh thông qua việc tổ chức dự giờ, hội thi của giáo viên * Về công tác dự giờ thao giảng đổi mới PPDH: Nhà trường vừa tổ chức cho giáo viên dự giờ đánh giá theo truyền thống (công văn 10227 của Bộ GD&ĐT với 10 tiêu chí) vừa tổ chức các đợt thao giảng đổi mới PPDH thông qua việc tổ chức các “hoạt động học” cho học sinh và đánh giá theo công văn số 572 của Sở GD&ĐT với 12 tiêu chí. Công tác chỉ đạo thực hiện gồm các bước sau đây: 1/. Chỉ đạo các tổ chuyên môn rà soát nội dung chương trình, sách giáo khoa để xây dựng thành các chuyên đề dạy học có thể tổ chức thành các “hoạt động học” và đưa vào kế hoạch giáo dục nhà trường. Đồng thời với việc rà soát phân phối chương trình - SGK để xây dựng các chuyên đề dạy học, các tổ CM liệt kê các lớp có thể tổ chức dạy học chuyên đề đó để sau này tổ chức bốc thăm lớp dạy cho GV dạy, tránh tình trạng GV chỉ chọn những lớp có năng lực tốt nhất để giảng dạy. 2/. Các tổ chuyên môn bàn bạc, thảo luận để thiết kế thành chuyên đề hoàn chỉnh, trong đó phải quan tâm đến các bước tổ chức “hoạt động học” và các PP, kỹ thuật dạy học tích cực, chuyên đề cần chỉ rõ những PP, kỹ thuật dạy học chủ yếu được sử dụng trong chuyên đề, để từ đó người dự có thể đánh giá được hiệu quả của các PP và kỹ thuật dạy học tích cực đó. 3/. Thực hiện giảng dạy vào các buổi chiều thứ 2, để tất cả GV nhà trường đều có thể đi dự đầy đủ. Nhà trường tổ cho GV dạy bốc thăm lớp dạy để đảm bảo tính khách quan. Tổ chức cho giáo viên nhiều bộ môn khác cùng dự, để có thể học tập lẫn nhau về mặt phương pháp và cách thức tổ chức giữa các tổ CM, chia sẻ, rút kinh nghiệm cho từng nhóm CM và cho từng giáo viên. Đối với GV cùng chuyên môn dự giờ và đánh giá theo 12 tiêu chí của công văn 572 của Sở GD&ĐT Thanh hóa, kết quả xếp loại làm căn cứ đánh giá hiệu quả đổi mới của tổ CM và xét thi đua khen thưởng của giáo viên giảng dạy. * Về công tác tổ chức thi giáo viên dạy giỏi cấp trường: Thực hiện theo nghị quyết hội nghị công nhân viên chức, hàng năm nhà trường đều tổ chức cho giáo viên nhà trường thi giáo viên dạy giỏi cấp trường, danh hiệu GVG cấp trường (hoặc cấp tỉnh) là tiêu chí bắt buộc đối với những GV đăng ký thi đua ở mức “Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ” và là cơ sở để xét khen cao và nâng lương sớm trước thời hạn. Vì vậy tất cả GV nhà trường đều tham gia rất tích cực. Công tác chỉ đạo thực hiện: 1/. Ban chuyên môn xây dựng kế hoạch thi GVG cấp trường một cách cụ thể, với các nội dung đánh giá: SKKN, thi giải đề và phần thao giảng đổi mới PPDH. 2/. Chỉ đạo thực hiện: Ngoài việc viết SKKN (đối với GV không có SKKN còn thời hạn) nhà trường tổ chức cho GV tham gia các nội dung: 11 - Bài thi kiểm tra năng lực: Được đánh giá theo theo thang điểm 10, thời gian làm bài là 180 phút, bằng hình thức tự luận, trong đó phần chung 2.0 điểm, phần chuyên môn 8.0 điểm (theo cấu trúc đề thi GVG cấp tỉnh năm học 20172018 theo công văn số 2029 /SGDĐT - GDTrH ngày 31 tháng 8 năm 2017 của Sở GD&ĐT Thanh Hóa). Để ra đề đảm bảo đúng cấu trúc, nhà trường giao cho tổ chuyên môn xây dựng ma trận cụ thể, duyệt với ban chuyên môn trước khi lựa chọn giáo viên ra đề (GVG tỉnh). - Thực hành giảng dạy được tổ chức tại lớp học Giáo viên được thông báo bốc thăm ngày thi, bốc thăm lớp vào sáng thứ 2 (trước tuần thi), như vậy GV có thời gian chuẩn bị cho tiết giảng ít nhất là 1 tuần trước thời điểm thi giảng, bài dạy là bài theo phân phối chương trình của lớp bốc thăm tại thời điểm thi. Bài giảng phải được thiết kế thành “hoạt động học” và sử dụng các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực, học sinh phải có sự chủ động trong học tập. Bài thi giảng được đánh giá và cho điểm theo mẫu phiếu đánh giá, xếp loại giáo viên trung học theo 12 tiêu chí(thực hiện theo công văn số 572/HDSGDĐT ngày 29 tháng 03 năm 2017 của Sở GD&ĐT Thanh Hóa) 4. Tổ chức hội thảo về phương pháp học tập cho học sinh nhằm định hướng phương pháp học tập chủ động, tích cực trong các hoạt động học Năm học 2018-2019 nhà trường đã mời các chuyên gia về phương pháp học tập, đại diện là TS Nguyễn Thành Nam, cố vấn về phương pháp học tập trên kênh truyền hình VTV7 triển khai cho học sinh tại trường, cùng với đội ngũ cán bộ, giáo viên nhà trường tham dự. (Hình ảnh Hội thảo Học thông minh dành cho học sinh tại trường THPT Quảng Xương 4- tháng 09/2018) Hội thảo đã chỉ ra những hạn chế về phương pháp học tập của học sinh nhà trường trong các hoạt động giáo dục, từ đó tổ chức cho học sinh được đề xuất các phương pháp học tập như thế nào để có thể giúp các em chủ động, tích 12 cực, học tập hiệu quả hơn trong các hoạt động học tập và giáo dục do các thầy cô tổ chức. Hội thảo đã chỉ ra vai trò của giáo viên trong việc tổ chức dạy học: - Tổ chức các hoạt động học tập - Dạy cách học: PP học tập thông minh, chủ động, tích cực - Tạo môi trường học tập: Để HS được thảo luận, đánh giá, trao đổi, giúp các em tự tin trong học tập Hội thảo cũng đã chỉ ra hoạt động của HS trong dạy học: - Nghe giảng và ghi bài: Cách ghi chép thông minh: Chia trang vở ghi thành 4 phần, phần trên ghi tên bài, phần lề bên trái ghi các câu hỏi, những thắc mắc, những khó khăn, những lưu ý khi GV triển khai các hoạt động học tập, phần bên phải ghi nội dung bài học, phần bên dưới ghi tổng kết lại kiến thức trong trang,... - Tập huấn cho học sinh biết hệ thống lại kiến thức: Sử dụng các công cụ tư duy mà các chuyên gia đã nghiên cứu, như: Sơ đồ hình ảnh, sơ đồ khái niệm, sơ đồ XYW, sơ đồ xương cá,... - Tập huấn cho học sinh cách ôn tập thông minh: bằng phương pháp ngắt quãng. Qua quá trình thảo luận và được nghe các chuyên gia tập huấn, các em học sinh đã tiếp thu được rất nhiều kiến thức bổ ích về phương pháp học tập, tích cực thảo luận và thực hành, từ đó giúp các em tự tin và học tập hiệu quả hơn, giúp các em rèn luyện năng lực tự học và học tập tích cực. Sau khi tổ chức hội thảo, nhà trường triển khai cho các em đã được tham dự hội thảo tiếp tục nhân rộng, triển khai đến tất cả các lớp, được tổ chức trong các buổi sinh hoạt lớp, qua đó đã làm cho việc tổ chức đổi mới PPDH của đội ngũ giáo viên được thuận lợi và hiệu quả, góp phần vào việc nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. 5. Chỉ đạo tăng cường đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực học sinh thông qua việc tổ chức đa dạng hóa các hình thức dạy học và giáo dục Để tăng cường đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực học sinh, nhà trường còn chỉ đạo, tổ chức nhiều hình thức dạy học và giáo dục để có thể giúp học sinh hình thành và phát triển năng lực, tạo cho các em những sân chơi tri thức thực sự bổ ích. Tuỳ theo mục tiêu, nội dung, đối tượng và điều kiện cụ thể mà có những hình thức tổ chức thích hợp. Vì vậy bên cạnh việc tổ chức dạy học theo lớp, ban giám hiệu nhà trường đã chỉ đạo việc đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực học sinh thông qua các câu lạc bô, cuộc thi, hội thi, để các em có những sân chơi trí tuệ, tạo môi trường cho các em vận dụng sáng tạo những kiến thức đã học được vào các hoạt động, công việc cụ thể, từ đó góp phần hình thành và phát triển năng lực. 13 * Xây dựng kế hoạch: Ban chuyên môn phải xây dựng được kế hoạch tổ chức các cuộc thi, hội thi dành cho học sinh trong nhà trường như: Câu lạc bộ Tiếng Anh, cuộc thi khoa học kỹ thuật, vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn, thi viết thư quốc tế UPU, thi em yêu lịch sử Xứ Thanh, hội thi kể chuyện về Bác Hồ, cuộc thi tìm hiểu “990 năm danh xưng Thanh Hóa”.... * Kết quả triển khai: 1/. Câu lạc bộ tiếng Anh: - Chỉ đạo tổ ngoại ngữ phối hợp với đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức câu lạc bộ Tiếng Anh, trong đó nổi bận nhất là chương trình rung chuông vàng (Ring the golden bell) cho các thành viên câu lạc bộ Tiếng Anh nhà trường. (Hình ảnh cuộc thi Rung chuông vàngcâu lạc bộ Tiếng Anh tại trường THPT Quảng Xương 4- tháng 10/2018) - Chuẩn bị nội dung, chương trình: + Ban tổ chức chương trình đã soạn thảo một hệ thống câu hỏi tiếng Anh và các tình huống để tổ chức cuộc thi. + Dẫn chương trình là 02 em HS trong câu lạc bộ Tiếng Anh (1 em dẫn tiếng Anh, 1 em dẫn tiếng Việt). + Chỉ đạo đoàn TN phụ trách việc tổ chức trò chơi để cứu trợ học sinh, chuẩn bị các phần quà cho khán giả và quản lý nền nếp. Tất cả nội dung chương trình và hệ thống câu hỏi đều phải duyệt với ban chuyên môn nhà trường trước khi tổ chức thực hiện để đảm bảo tính khoa học, phù hợp với học sinh. Câu lạc bộ tiếng Anh và đặc biệt là các cuộc thi rung chuông vàng đã được các em tham gia rất nhiệt tình và chuẩn bị rất kỹ lưỡng, tất cả các em đều trả lời tốt ở những câu hỏi đầu tiên. Qua cuộc thi đã giúp các em đam mêm hơn, yêu thích học môn tiếng Anh hơn, góp phần nâng cao năng lực ngoại ngữ cho các em. 14 2/. Đối với cuộc thi KHKT: Nhà trường giao cho mỗi lớp có ít nhất 5 ý tưởng hay nhất, từ đó cán bộ lớp giao chỉ tiêu cho các thành viên, mỗi thành viên phải có ít nhất 1 ý tưởng, từ đó học sinh trong lớp tự đánh giá để lựa chọn ra 5 ý tưởng nạp về nhà trường, lựa chọn giáo viên hướng dẫn để các em hoàn thành dự án. Kết quả thi Khoa học kỹ thuật cấp tỉnh: Nhà trường đã có 02 dự án tham gia cuộc thi KHKT cấp quốc gia, trong đó có 01 giải ba, và nhiều dự án đạt giải cấp tỉnh. 02 liên tiếp Nhà trường được Giám đốc Sở tặng giấy khen đơn vị xuất sắc cuộc thi KHKT cấp tỉnh. 3/. Đối với cuộc thi em yêu lịch sử Xứ Thanh, cuộc thi “990 năm danh xưng Thanh Hóa”: Triển khi cho tất cả các học sinh trong nhà trường đều phải có bài viết tham gia, từ đó tổ chức triển khai cho giáo viên thuộc tổ bộ môn lịch sử đánh giá, xếp giải. Kết quả: Cuộc thi em yêu lịch sử Xứ Thanh nhà trường có 10 giải, trong đó có 01 giải ba và 09 giải khuyến khích cấp tỉnh. cuộc thi “990 năm danh xưng Thanh Hóa” nhà trường có 01 giải Nhất cấp huyện và gửi bài cấp Tỉnh đạt giải khuyến khích. 4/. Đối với hoạt động dạy học và giáo dục như: Triển khai thực hiện Bộ tài liệu Bác Hồ, giáo dục pháp luật, giáo dục kỹ năng sống, giáo dục môi trường,... Nhà trường chỉ đạo các tổ CM thực hiện dưới 02 hình thức: + Tích hợp trong giảng dạy ở các bộ môn giáo dục công dân, địa lý, quốc phòng, ... + Triển khai trong các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp: * Công tác chỉ đạo: Chỉ đạo nhóm chuyên môn GDCD phối hợp với ban tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp để hướng dẫn học sinh xây dựng kịch bản. Chỉ đạo đội ngũ giáo viên chủ nhiệm tổ chức cho các lớp học sinh lựa chọn học sinh có năng lực, sở trường ở từng công việc, từng vị trí để giao nhiệm vụ xây dựng kịch bản, đóng vai và tập luyện. * Tổ chức cho các lớp triển khai bằng hình thức sân khấu hóa: Được tổ chức ở sân khấu ngoài trời trong các tiết sinh hoạt tập thể, tổ chức mỗi tháng 01 lần vào tuần đầu của tháng, theo từng chủ đề, chủ điểm. Hình thức này có thể tiến hành đa dạng như cuộc thi, diễn các tiểu phẩm, kết hợp đa dạng các hình thức tương tác giữa học sinh với giáo viên và học sinh. Thời gian cho một chương trình có thể là một buổi, một tiết. Triển khai cho các đơn vị lớp bốc thăm chủ đề mỗi tháng, tùy theo từng hình thức và tính chất thực tiễn của vấn đề cần giáo dục mà tổ chức cho số lượng các lớp bắt thăm theo mỗi chủ đề có thể là 2 hặc 3 lớp chung một chủ đề để kết hợp trong tổ chức thực hiện, tạo điều kiện để các em được tương tác lẫn 15 nhau, giao lưu, học tập lẫn nhau trong quá trình xây dựng và tập luyện tiểu phẩm. * Kết quả thực hiện: Qua quá trình chỉ đạo thực hiện tại đơn vị, học sinh nhà trường đã thực sự chủ động, tích cực, sáng tạo trong các hoạt động giáo dục của nhà trường, các em nhanh nhẹn, hoạt bát năng động, tự tin hơn, nhiều em thể hiện và phát huy được năng lực của mình như chỉ đạo, xây dựng kịch bản, đóng vai, hát múa, dẫn chương trình. Những hoạt động giáo dục như vậy thực sự đã góp phần hình thành và phát triển năng lực của học sinh, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nhà trường. IV. HIỆU QUẢ CỦA CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHẰM TĂNG CƯỜNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở TRƯỜNG THPT QUẢNG XƯƠNG 4 Trong những năm học vừa qua, dưới dự chỉ đạo của ban giám hiệu nhà trường, trường THPT Quảng Xương 4 đã triển khai thực hiện một cách đồng bộ 05 giải pháp chủ yếu nêu trên về đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực học sinh, đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường, đáp ứng được yêu cầu đổi mới của giáo dục hiện nay và nhất là tiến tới thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông mới trong những năm tới đây. Nhà trường đã được Sở GD&ĐT chọn đơn vị báo cáo điển hình trước đoàn công tác của Bộ GD&ĐT về đổi mới PPDH trong tháng 04/2019 vừa qua. 1. Đối với đội ngũ cán bộ, giáo viên nhà trường Đội ngũ giáo viên trường THPT Quảng Xương 4 đã nhận thức được tầm quan trọng và có nhiều chuyển biến theo hướng tích cực, chủ động hơn trong công tác đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh trong giai đoạn hiện nay, giáo viên sử dựng thành thạo hơn với các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực. Giáo viên tích cực hơn trong các hoạt động đổi mới của nhà trường nói chung và đổi mới PPDH nói riêng. Năng lực triển khai các phương pháp và hình thức dạy học đa dạng của đội ngũ cán bộ, giáo viên nhà trường đã được nâng lên, giáo viên không còn cứng nhắc trong tổ chức dạy học, họ đã linh hoạt trong về việc sử dụng PPDH trong các giờ lên lớp, các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và trong các hoạt động giáo dục khác của nhà trường. Đội ngũ giáo viên cũng đã thường xuyên chủ động tham gia trên trường học kết nối để khai thác chia sẻ các bài giảng, các hoạt động giáo dục giữa các trường THPT trong và ngoài tỉnh với nhau. Việc đa dạng các hình thức dạy học cùng với đổi mới PPDH trong công tác chỉ đạo giáo dục ngoài lớp học cũng làm cho giáo viên nhà trường chan hòa gần gũi với học sinh của mình hơn, phát hiện và phát huy được các năng lực của các em một cách đầy đủ hơn, thực sự làm cho không khí học tập, môi trường 16 giáo dục được cải thiện, giảm thiểu căng thẳng và sức ép của việc học của học sinh. Kết quả triển khai công tác thao giảng đổi mới phương pháp dạy học của nhà trường trong năm học 2018-2019: Nhà trường vừa triển khai đánh giá xếp loại giờ dạy theo công văn 10227 của Bộ GD (cách đánh giá truyền thống), vừa triển khai đánh giá xếp loại giờ dạy theo công văn 572 của Sở GD&ĐT Thanh Hóa (cách đánh giá trên cơ sở phân tích hoạt động học), kết quả đánh giá xếp loại các tiết thao giảng và các chuyên đề được nâng lên, cụ thể như sau: Kết quả xếp loại Giỏi SL Khá TL SL TL SL TB TL SL Yếu TL * Đánh giá, xếp loại theo CV 10227 của Bộ (theo 10 tiêu chí): Đánh giá theo cách dạy truyền thống Năm học 2018-2019 48 82.8 10 17.2% 0 0% 0 0% * Đánh giá, xếp loại theo CV 572 của Sở (theo 12 tiêu chí): Đánh giá trên “phân tích hoạt động học” Năm học 2018-2019 20 90.9% 2 9.1% 0 0% 0 0% 2. Chất lượng học tập của học sinh Dưới sự chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường, với sự đổi mới trong công tác quản lý về PPDH, chất lượng giáo dục của nhà trường đã được nâng lên, cụ thể: + Về chất lượng giáo dục đại trà trong 3 năm gần đây: Kết quả xếp loại về văn hóa: Năm học 2016-2017 2017-2018 2018-2019 Giỏi SL TL% 281 25.64 299 25.34 Khá SL TL% 508 46.35 577 48.90 319 26.34 593 48.97 TB SL TL% 288 26.28 281 23.81 287 23.7 Yếu Kém SL TL% SL TL% 19 1.73 0 0 23 1.95 0 0 12 0.99 0 0 Kết quả xếp loại về hạnh kiểm: Năm học 2016-2017 2017-2018 2018-2019 Tốt SL TL% 721 65.78 797 67.54 Khá SL TL% 265 24.18 253 21.44 TB SL 87 104 TL% 7.94 8.82 Yếu SL TL% 23 2.10 26 2.20 8 0.66 819 67.63 279 23.04 105 8.67 + Về kết quả thi tốt nghiệp lớp 12 trong 2 năm gần đây: Năm học 2016-2017 tỷ lệ học sinh đậu tốt nghiệp: Số HS đậu tốt nghiệp là 296/299 HS (01 HS bị điểm liệt môn Tiếng Anh và 02 HS thiếu điểm xét tốt nghiệp), Tỉ lệ học sinh đỗ tốt nghiệp là 98.99% (toàn tỉnh đạt 97.43%). Năm học 2017 - 2018 tỷ lệ học sinh đậu tốt nghiệp: Số HS đậu tốt nghiệp là 371/377 HS, Tỉ lệ học sinh đỗ tốt nghiệp là 98.41% (toàn tỉnh đạt 98.46%). + Về kết quả thi đại học, cao đẳng trong 2 năm gần đây: Năm học 2016 - 2017: Hơn 72.73% học sinh đủ điều kiện xét trúng tuyển vào Đại học, trong đó có 6 HS có điểm thi trên 27, xếp thứ 3 trong huyện Quảng 17 Xương (trong đó 1 HS đạt 28.3), 03 học sinh lớp 12A đạt điểm 10 tuyệt đối môn hóa học. Năm học 2017 - 2018: Hơn 74% học sinh đủ điều kiện xét trúng tuyển vào Đại học, cao đẳng, trong đó có 02 học sinh có điểm trên 24; 01 HS có điểm thi 27.5, cao thứ 2 toàn tỉnh và đạt thủ khoa trường ĐH Ngoại Thương HN, là kết quả cao nhất trong lịch sử phát triển nhà trường. + Về kết quả các kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh, các cuộc thi, hội thi trong 2 năm gần đây: Năm học 2017-2018 : Kết quả thi Khoa học kỹ thuật cấp tỉnh: 01 dự án gửi Tỉnh và được xếp giải Ba môn vật lý, Về công tác bồi dưỡng đội tuyển HSG các môn văn hóa: 18 giải, xếp tốp 57 toàn tỉnh. Năm học 2018-2019 : Nhà trường đều thành công trong tất cả các kỳ thi, cuộc thi và hội thi do Ngành giáo dục tổ chức, cụ thể đó là : * Trong kỳ thi HSG quốc phòng-an ninh cấp tỉnh Nhà trường đã có 11 em đạt giải, trong đó có 2 giải nhất, 6 giải nhì, 2 giải ba, 1 giải kk. Đội tuyển được 1 giải nhì đồng đội và được xếp thứ Nhì toàn tỉnh, là năm thứ 02 liên tiếp nhà trường được giám đốc Sở tặng giấy khen đơn vị xuất sắc trong kỳ thi. Đây là năm học đội tuyển QPAN đạt kết quả cao nhất từ trước đến nay. * Về công tác bồi dưỡng đội tuyển HSG các môn văn hóa: Nhà trường có 22 em đạt giải, gồm có 01 giải Nhất, 01 giải Nhì, 12 giải Ba và 8 giải KK, được xếp thứ 41 trong toàn tỉnh, vươn lên 16 bậc so với năm học trước và được xếp thứ 3 trong huyện Quảng Xương (sau trường THPT Quảng Xương 1 và THPT Quảng Xương 2). * Kết quả cuộc thi tìm hiểu lịch sử Đảng bộ tỉnh Thanh hóa: 10 giải, trong đó có 01 giải ba và 9 giải KK. * Kết quả cuộc thi tìm hiểu 990 năm danh xưng Thanh Hóa: 01 bài dự thi đạt giải nhất cấp huyện và giải KK toàn tỉnh. Trong những năm gần đây, chất lượng giáo dục nhà trường ngày càng được nâng lên về mọi mặt, đặc biệt là trong năm học 2018-2019, các lớp học sinh tích cực, năng động, sáng tạo trong các hoạt động giáo dục của nhà trường, tự tin trong các hoạt động do nhà trường, Sở GD&ĐT, Bộ GD&ĐT tổ chức. Với những thành đã đạt được đã tạo được lòng tin của phụ huynh, học sinh và nhân dân trong huyện thuộc vùng tuyển sinh của nhà trường, điều đó thể hiện công tác chỉ đạo đổi mới nói chung và đổi mới PPDH của nhà trường là hoàn toàn đúng đắn và có hiệu quả. 18 C. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ I. KẾT LUẬN Đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh là vấn đề cấp thiết của đổi mới giáo dục phổ thông, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của học sinh, nhất là trong giai đoạn hội nhập hiện nay và đồng thời chuẩn bị tốt cho việc thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới. Các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực sẽ tạo điều kiện để người học phát huy hết khả năng của mình trong việc lĩnh hội kiến thức và phát triển tư duy, làm thay đổi vai trò của người thầy đồng thời tạo nên sự hứng thú, say mê và sáng tạo của người học. Qua nghiên cứu và thực tiễn quản lý chúng tôi đã đề xuất được 05 giải pháp quản lý chủ yếu nhằm tăng cường đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THPT Quảng Xương 4, đó là: Bồi dưỡng, nâng cao nhận thức và năng lực cho đội ngũ cán bộ giáo viên và học sinh về đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực; Đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực học sinh thông qua việc tăng cường giao lưu học tập giữa các trường THPT trong và ngoài tỉnh; Chỉ đạo tăng cường đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực học sinh thông qua việc tổ chức dự giờ, hội thi của giáo viên; Tổ chức hội thảo về phương pháp học tập cho học sinh nhằm định hướng phương pháp học tập chủ động, tích cực trong các hoạt động học; Chỉ đạo tăng cường đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực học sinh thông qua việc tổ chức đa dạng hóa các hình thức dạy học và giáo dục. Việc chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học ở trường THPT Quảng Xương 4 được tiến hành thực nghiệm khoa học trong năm học vừa qua một cách nghiêm túc và đã cho những kết quả rất khả quan. Kết quả thực nghiệm sư phạm đã khẳng định tính đúng đắn và khoa học của những giải pháp chỉ đạo mà chúng tôi đã xây dựng trong đề tài này. Với những giải pháp và hiệu quả đã nêu trên, đề tài SKKN này cũng có thể áp dụng rộng rãi đối với các trường THPT khác trong huyện và trong tỉnh, góp phần đạt được mục tiêu giáo dục hiện nay. Vì thời gian và năng lực bản thân có hạn nên sáng kiến kinh nghiệm chắc chắn còn nhiều thiếu sót, rất mong được đồng nghiệp tham gia góp ý, để chúng tôi có thể hoàn thiện và phát triển đề tài hơn nữa trong thời gian tới, đặc biệt là khi thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới. II. KIẾN NGHỊ Để làm tốt công tác quản lý nhằm tăng cường đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh, các nhà trường cần phải quan tâm đến việc bồi dưỡng, nâng cao trình độ, năng lực về đổi mới PPDH cho đội ngũ giáo viên. Ban giám hiệu cần chỉ đạo sát xao, xây dựng kế hoạch đổi mới 19