LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
LỜI NÓI ĐẦU
1. Sự cần thiết nghiên cứu của đề tài
Nước ta đã chuyển từ nền kinh tế bao cấp sang nền kinh tế thị
trường có sự quản lý vĩ mô của Nhà nước theo định hướng XHCN với
mục tiêu đa dạng hoá các thành phần kinh tế, phát triển nền kinh tế
hàng hoá - dịch vụ. Nền kinh tế nước ta trong giai đoạn hiện nay đang
có những thay đổi mạnh mẽ. Thương mại đã trở thành điều kiện tồn
tại và phát triển của doanh nghiệp. Thương mại dịch vụ trong nền
kinh tế rất quan trọng, vừa tạo điều kiện cho kinh tế phát triển, vừa
đáp ứng nhu cầu cơ bản và ngày càng nâng cao đời sống kinh tế xã
hội của đất nước.
Góp phần vào sự phát triển chung của nền kinh tế xã hội là sự
hình thành của các doanh nghiệp thương mại với vai trò chính là
chiếc cầu nối giữa lĩnh vực sản xuất và lĩnh vực tiêu dùng. Cơ chế thị
trường đưa đến cho doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp thương
mại nói riêng nhiều cơ hội nhưng cũng không ít những khó khăn
thách thức ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của mỗi doanh
nghiệp. Để tồn tại và phát triển doanh nghiệp phải không ngừng thúc
đẩy hoạt động kinh doanh của mình. Do đó, doanh nghiệp phải có
những chiến lược, kế hoạch và đưa ra những biện pháp phù hợp với
bản thân doanh nghiệp cũng như những biến động của môi trường
kinh doanh để làm cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp có
thể đạt hiệu quả tốt nhất.
Nhận thấy tầm quan trọng, sự cần thiết phải nghiên cứu vấn đề
này, em xin được chọn đề tài “Một số biện pháp thúc đẩy hoạt động
kinh doanh của công ty Bách hoá số 5 Nam Bộ ” làm đề tài cho
luận văn tốt nghiệp.
2. Mục đích nghiên cứu
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
1
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
Bằng những kiến thức đã học đi sâu nghiên cứu để nắm vững
hơn về hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thương mại
Vận dụng vào thực tiễn tìm hiểu, phân tích, đánh giá hoạt động
kinh doanh của công ty Bách hoá số 5 Nam Bộ từ đó tìm ra những mặt
tích cực cũng như hạn chế còn tồn tại của công ty để có những đề xuất
cũng như giải pháp nhằm thúc đẩy hoạt động kinh doanh của công ty.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu :
Lý luận về hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thương mại
Thực trạng hoạt động kinh doanh của công ty Bách hoá số 5 Nam
Bộ
- Phạm vi nghiên cứu : Hoạt động kinh doanh của công ty Bách hoá
số 5 Nam Bộ trong 3 năm 2000-2002.
4. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài đã kết hợp sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu như
phương pháp thống kê, phương pháp duy vật biện chứng, phương pháp
phân tích, phương pháp học lý luận kết hợp với nghiên cứu thực tế.
5. Kết cấu đề tài gồm 3 chương
Chương I : Một số vấn đề lý luận về hoạt động kinh doanh
của doanh nghiệp thương mại
Chương II : Phân tích hoạt động kinh doanh của công ty
Bách hoá số 5 Nam Bộ
Chương III : Một số biện pháp thúc đẩy hoạt động kinh
doanh của công ty Bách hoá số 5 Nam Bộ
Qua thời gian thực tập tại công ty Bách hoá số 5 Nam Bộ, em
đã có cơ hội được tiếp xúc thực tế, tìm hiểu tình hình hoạt động kinh
doanh của công ty. Nhưng do trình độ còn hạn chế nên bài viết của
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
2
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
em không tránh khỏi những sai sót. Em rất mong được sự góp ý của
thầy cô. Qua đây em xin chân thành cảm ơn thầy giáo TS Nguyễn
Thừa Lộc, thạc sỹ Nguyễn Anh Tuấn, ban giám đốc cùng các cô các
bác trong công ty đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ em hoàn thành
bài luận văn tốt nghiệp này.
CHƯƠNG I
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA
DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI
I. HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI TRONG NỀN
KINH TẾ THỊ TRƯỜNG.
1. Kinh doanh thương mại và vai trò của kinh doanh thương mại
1.1 Khái niệm về kinh doanh thương mại
Hoạt động trao đổi, mua bán sản phẩm hàng hoá vật chất trong nền
kinh tế tạo ra tiền đề và cơ hội cho sự hình thành và phát triển của một
lĩnh vực kinh doanh: kinh doanh thương mại.
Kinh doanh thương mại là sự đầu tư tiền của, công sức của một cá
nhân hay một tổ chức vào việc mua bán hàng hoá để bán lại hàng hoá đó
nhằm tìm kiếm lợi nhuận.
+ Kinh doanh thương mại trước hết đòi hỏi phải có vốn kinh
doanh. Vốn kinh doanh là các khoản vốn bằng tiền và các tài sản khác.
+ Kinh doanh thương mại đòi hỏi phải thực hiện hành vi mua để
bán. Xét trên toàn bộ và cả quá trình thì hoạt động kinh doanh thương
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
3
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
mại phải thực hiện hành vi mua hàng, nhưng mua hàng không phải để
mình dùng mà mua hàng để bán cho người khác. Đó là hoạt động buôn
bán.
+ Kinh doanh thương mại dùng vốn vào hoạt động kinh doanh
cũng đòi hỏi sau mỗi chu kỳ kinh doanh phải bảo toàn được vốn và có lãi.
Có như vậy mới mở rộng và phát triển kinh doanh. Ngược lại thua lỗ dẫn
tới doanh nghiệp bị phá sản.
1.2 Vai trò của kinh doanh thương mại
Kinh doanh thương mại là lĩnh vực hoạt động chuyên nghiệp trong
lưu thông hàng hoá. Trước hết kinh doanh thương mại có tác dụng nhiều
mặt đối với lĩnh vực sản xuất và lĩnh vực tiêu dùng của xã hội. Nó cung
ứng vật tư hàng hoá cần thiết một cách đầy đủ, kịp thời, đồng bộ, đúng
số lượng, chất lượng một cách thuận lợi với quy mô ngày càng mở rộng.
Thứ hai, kinh doanh thương mại thúc đẩy việc áp dụng các tiến bộ
khoa học, kỹ thuật công nghệ mới vào sản xuất. Thông qua việc bảo
đảm những loại máy móc, thiết bị, nguyên nhiên vật liệu, kinh doanh
thương mại thúc đẩy các doanh nghiệp sản xuất sử dụng các loại máy
móc, thiết bị, nguyên nhiên vật liệu mới, hiện đại. Đồng thời thúc đẩy
nhu cầu, gợi mở nhu cầu, đảm bảo cho người tiêu dùng những hàng hoá
tốt, văn minh và hiện đại.
Thứ ba, kinh doanh thương mại thực hiện việc dự trữ các yếu tố
của sản xuất và hàng hoá tiêu dùng, bảo đảm cho doanh nghiệp sản xuất
kinh doanh và người tiêu dùng giảm bớt được dự trữ lớn ở nơi sản xuất
và dự trữ tiêu dùng cá nhân. Thứ tư, kinh doanh thương mại bảo đảm
điều hoà cung cầu. Nó làm đắt ở những nơi có nguồn hàng rẻ, nhiều
phong phú và làm rẻ hàng hoá ở những nơi hàng hoá đắt, ít nghèo nàn.
Trong phạm vi nền kinh tế quốc dân, thương mại có tác dụng lớn trong
việc thúc đẩy việc sử dụng nguồn lực và phân bổ các nguồn lực một
cách có hiệu quả và hợp lý.
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
4
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
Thứ năm, kinh doanh thương mại nhờ việc áp dụng ngày càng
nhiều các dịch vụ trong các hoạt động kinh doanh hàng hoá sẽ bảo đảm
cho các vật tư kỹ thuật ngày càng kịp thời, thuận tiện và văn minh cho
các doanh nghiệp sản xuất, bảo đảm ngày càng nhiều hàng hoá tốt, hiện
đại, văn minh với dịch vụ ngày càng thuận lợi cho người tiêu dùng. Bảo
đảm cung ứng hàng hoá ổn định, bình thường trong xã hội.
1.3 Mục tiêu của kinh doanh thương mại
Trong những giai đoạn hoạt động khác nhau, mỗi doanh nghiệp có
những mục tiêu khác nhau và không phải lúc nào cũng có thể thực hiện
được tất cả các mục tiêu đó, tuỳ theo điều kiện mà doanh nghiệp phải có
sự lựa chọn mục tiêu cho phù hợp. Nhưng về cơ bản trong kinh doanh
thương mại có ba mục tiêu chính sau:
* Lợi nhuận : Lợi nhuận là mục tiêu trước mắt, lâu dài và thường
xuyên của hoạt động kinh doanh và nó cũng là nguồn động lực của kinh
doanh. Lợi nhuận của doanh nghiệp thương mại là biểu hiện bằng tiền
của giá trị thặng dư do người lao động trong doanh nghiệp thương mại
tạo ra bằng cách sử dụng hợp lý các nguồn lực trong kinh doanh và vận
dụng các điều kiện thuận lợi của môi trường kinh doanh. Muốn có lợi
nhuận thì doanh thu bán hàng phải lớn hơn chi phí kinh doanh.
Lợi nhuận = Tổng doanh thu – Tổng chi phí
Muốn có doanh thu lớn thì phải chiếm được khách hàng, phải bán được
nhiều hàng hoá và dịch vụ, phải bán được nhanh chóng hàng hoá và giảm
các khoản chi phí kinh doanh có thể và không cần thiết. Trong điều kiện
cạnh tranh trên thị trường đòi hỏi doanh nghiệp phải kinh doanh loại hàng
hoá phù hợp với nhu cầu của khách hàng.
* Thế lực : Đây cũng là
mục tiêu mà các doanh nghiệp hướng tới, sở dĩ mục tiêu này quan trọng
bởi vì trong nền kinh tế thị trường số lượng doanh nghiệp tham gia vào
kinh doanh nhiều với mặt hàng phong phú, cạnh tranh gay gắt không chỉ
giữa người bán với nhau mà giữa người mua với người mua, giữa người
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
5
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
mua với người bán. Để đạt được lợi nhuận thì đòi hỏi phải thắng trong
cạnh tranh, phải thu hút được ngày càng nhiều khách hàng, không ngừng
tăng doanh số bán và các hoạt động dịch vụ phục vụ, không ngừng mở
rộng quy mô và phát triển thị trường. Mục tiêu thế lực là mục tiêu phát
triển cả về quy mô kinh doanh, cả về thị phần trên thị trường đòi hỏi
doanh nghiệp phải tạo cho mình được thế mạnh về khả năng thu hút
khách hàng, về vốn kinh doanh, về nhân lực...
* An toàn : Đây cũng là mục tiêu mà các doanh nghiệp quan tâm
nhiều trong điều kiện cạnh tranh gay gắt như hiện nay bởi vì kinh doanh
trong cơ chế thị trường phải chấp nhận rủi ro, khả năng không bán được
hàng thường xảy ra, doanh nghiệp có thể gặp may trong thương vụ này
nhưng có thể phải đối mặt với rủi ro không thể lường trước được do sự
biến động của môi trường kinh doanh trong đó có những yếu tố doanh
nghiệp dự đoán được nhưng có những yếu tố mà doanh nghiệp không dự
đoán được. Chính vì vậy trong kinh doanh khi quyết định hay lựa chọn
một phương án nào các doanh nghiệp luôn đặt ra tiêu chuẩn mức độ an
toàn.
2. Doanh nghiệp thương mại
2.1. Khái niệm
Trong bất kì nền sản xuất hàng hoá nào, quá trình sản xuất bao gồm:
sản xuất, phân phối, trao đổi, và tiêu dùng. Việc sản phẩm được đem bán
trên thị trường là một hoạt động nhằm chuyển đổi hình thái giá trị từ H-T,
lĩnh vực này đòi hỏi sự chuyên môn hoá cao không những giúp các nhà
sản xuất bán được hàng hoá mà còn làm cho quá trình lưu thông hàng hoá
diễn ra nhanh hơn, hàng hoá đến tay người tiêu dùng một cách nhanh nhất
khi có nhu cầu. Như vậy, sự ra đời lưu thông hàng hoá- thương mại dịch
vụ, sự xuất hiện của các nhà thương mại là một tất yếu, và ngày càng
đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế
Như vậy doanh nghiệp thương mại là tổ chức kinh tế hợp pháp một
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
6
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
đơn vị kinh doanh được thành lập với mục đích chủ yếu là thực hiện các
hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực lưu thông hàng hoá bao gồm đầu tư
tiền của, công sức và tài năng...vào lĩnh vực mua bán hàng hoá đáp ứng nhu
cầu của thị trường nhằm kiếm lợi nhuận.
2.2 Chức năng của doanh nghiệp thương mại
- Phát hiện ra nhu cầu hàng hoá dịch vụ trên thị trường và tìm mọi
cách để thoả mãn nhu cầu đó
- Phải không ngừng nâng cao trình độ thoả mãn nhu cầu của khách
hàng để nâng cao hiệu quả kinh doanh
- Giải quyết tốt mối quan hệ trong nội bộ doanh nghiệp và quan hệ
giữa doanh nghiệp với bên ngoài
2.3 Nhiệm vụ của doanh nghiệp thương mại
- Hoạt động kinh doanh phải đáp ứng được nhu cầu của thị trường,
thực hiện đầy đủ các cam kết với khách hàng về sản phẩm, dịch vụ, giải
quyết thoả đáng quan hệ lợi ích với các chủ thể kinh doanh và chủ thể
khác theo nguyên tắc bình đẳng và có lợi.
- Bảo toàn, tăng tưởng vốn và mở rộng quy mô kinh doanh, chăm
lo đời sống của người lao động trong doanh nghiệp, tạo đủ việc làm,
tăng thêm thu nhập, thực hiện phân phối công bằng quỹ khen thưởng,
phúc lợi.
- Tuân thủ các quy định của nhà nước về môi trường sinh thái,
bảo đảm an ninh và trật tự xã hội, chấp hành các quy định về chế độ
hạch toán kế toán, kiểm toán, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với Nhà nước.
Doanh nghiệp thương mại còn có nhiệm vụ cụ thể sau :
- Đẩy mạnh tốc độ chu chuyển của sản phẩm trong nền kinh tế
quốc dân, tổ chức tốt công tác thu mua, phân phối và giảm bớt các khâu
trung gian, giảm chi phí kinh doanh để nâng cao hiệu quả hoạt động kinh
doanh đặc biệt là chi phí lưu thông.
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
7
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
- Phải thoả mãn kịp thời, đầy đủ và thuận lợi các nhu cầu về hàng
hoá, dịch vụ của khách hàng, tạo nguồn thu mua có chất lượng tốt, ổn định,
giá cả phải chăng.
- Đẩy mạnh các hoạt động tiếp tục quá trình sản xuất trong khâu
lưu thông và phát triển các hoạt động dịch vụ thương mại đó là các hoạt
động phục vụ cho hoạt động mua bán, dự trữ, bảo quản nhằm đảm bảo
thuận tiện cho khách hàng.
- Không ngừng hoàn thiện bộ máy quản lý và mở rộng mạng lưới
kinh doanh trên thị trường trọng điểm và thị trường tiềm năng.
2.4 Các loại hình doanh nghiệp thương mại
Trong nền kinh tế thị trường, các loại hình doanh nghệp thương
mại rất phong phú và đa dạng, căn cứ vào tính chất các mặt hàng kinh
doanh, doanh nghiệp thương mại được chia thành 3 loại chính :
- Doanh nghiệp kinh doanh chuyên môn hoá: Đó là các doanh
nghiệp chuyên kinh doanh một hoặc một số mặt hàng có cùng công
dụng, trạng thái hoặc tính chất nhất định. Loại hình kinh doanh này có
nhiều ưu điểm.
Do chuyên sâu theo ngành hàng nên có điều kiện để nắm chắc
thông tin về người mua, người bán, giá cả thị trường, tình hình hàng hoá
dịch vụ nên có khả năng cạnh tranh trên thị trường, vươn lên thành độc
quyền kinh doanh. Trình độ chuyên môn hoá ngày càng được nâng cao,
có thể tổ chức tốt các nghiệp vụ trong khâu mua, bán, bảo quản và tổ
chức các hoạt động dịch vụ phục vụ theo yêu cầu, doanh nghiệp còn có
thể nắm bắt được thông tin về thị trường, giá cả tốt hơn.
Tuy nhiên với hình thức kinh doanh này, mức độ rủi ro cao đặc
biệt khi nhu cầu đột ngột giảm hoặc có hàng hoá thay thế thì chuyển
hướng kinh doanh chậm khó đảm bảo cung ứng hàng hoá cho các nhu
cầu. Để kinh doanh chuyên môn hoá đòi hỏi tổ chức kinh doanh ở nơi có
nhu cầu lớn, ổn định.
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
8
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
- Doanh nghiệp kinh doanh tổng hợp : Là các doanh nghiệp kinh
doanh nhiều mặt hàng có công dụng, trạng thái, tính chất khác nhau.
Đây là loại hình kinh doanh của các hộ tiểu thương, cửa hàng bách hoá
tổng hợp, các siêu thị.
Với loại doanh nghiệp này mức độ rủi ro trong kinh doanh ít hơn
bởi vì khi có biến động trong nhu cầu của mặt hàng này thì vẫn còn
doanh thu từ mặt hàng khác, dễ chuyển hướng kinh doanh, tốc độ lưu
chuyển vốn kinh doanh nhanh, vốn kinh doanh ít bị ứ đọng do mua bán
nhanh và đầu tư cho nhiều ngành hàng, bảo đảm cung ứng đồng bộ hàng
hoá cho các nhu cầu tuy nhiên trình độ chuyên môn hoá không sâu,
trong điều kiện cạnh tranh khó thắng được đối thủ, kinh doanh nhỏ nên
không kiếm được lợi nhuận siêu ngạch, đòi hỏi nguồn vốn kinh doanh
lớn, hệ thống mạng lưới kinh doanh phải bố trí ở những nơi nhu cầu nhỏ
lẻ.
- Doanh nghiệp kinh doanh đa dạng hoá : Là loại hình doanh
nghiệp kinh doanh cả sản xuất, cả kinh doanh hàng hoá và thực hiện các
hoạt động dịch vụ thương mại. Doanh nghiệp kinh doanh nhiều mặt
hàng, nhiều lĩnh vực nhằm tận dụng lao động, cơ sở vật chất và phân tán
rủi ro. Tuy nhiên với hình thức này đòi hỏi vốn lớn, người quản lý phải
là người giỏi, nắm được bí quyết trong sản xuất, phân phối, bán hàng để
có khả năng cạnh tranh.
3. Sự tác động của kinh tế thị trường đối với hoạt động kinh doanh của các
doanh nghiệp thương mại
3.1 Nguyên tắc đối với các doanh nghiệp thương mại trong nền kinh tế thị
trường
Để thành công trong kinh doanh, các doanh nghiệp thương mại cần
tuân thủ những nguyên tắc sau:
- Phải lôi cuốn khách hàng rồi sau đó mới nghĩ đến cạnh tranh.
- Mỗi khi làm lợi cho mình thì đồng thời phải làm lợi cho khách
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
9
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
hàng.
- Tìm kiếm thị trường đang lên và chiếm lĩnh thị trường nhanh
chóng.
- Đầu tư vào tài năng và nguồn lực để tạo ra được nhiều giá trị sản
phẩm, dịch vụ.
- Nhận thức và nắm cho được nhu cầu của thị trường để đáp ứng
đầy đủ.
3.2 Vai trò của kinh tế thị trường đối với hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp thương mại
Kinh tế thị trường là sản phẩm hoạt động kinh tế của con người đã
trải qua nhiều thời đại. Kinh tế thị trường ra đời và phát triển mạnh mẽ
cùng với sự ra đời của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa.
Trong nền kinh tế thị trường, toàn bộ quá trình vận hành từ sản
xuất đến lưu thông phân phối đều được tiến hành trên thị trường. Đây là
một quá trình mà người mua, người bán tác động qua lại lẫn nhau để xác
định giá cả và số lượng hàng hoá. Kinh tế thị trường là cách tổ chức nền
kinh tế xã hội, trong đó mối quan hệ kinh tế giữa các cá nhân, các doanh
nghiệp đều thể hiện qua mua bán hàng hoá dịch vụ trên thị trường, và
thái độ cư xử của từng thành viên chủ thể kinh tế là hướng vào tìm kiếm
lợi ích của chính mình theo sự dẫn dắt của thị trường. Điều đó phát huy
tính chủ động sáng tạo của các doanh nghiệp tăng cường khả năng thích
ứng của doanh nghiệp trước sự thay đổi của môi trường.
Một doanh nghiệp tồn tại trong nền kinh tế thị trường hoàn toàn
khác với một đơn vị kinh tế hoạt động trong cơ chế kế hoạch hoá tập
trung ở chỗ nó không phải là một đơn vị kinh tế chấp hành theo mệnh
lệnh của cấp trên mà là một chủ thể kinh doanh đối mặt với thị trường.
Doanh nghiệp có toàn quyền quyết định và tự chịu trách nhiệm về quá
trình kinh doanh của mình trong khuôn khổ pháp luật quy định. Để đảm
bảo duy trì và phát triển lâu dài, doanh nghiệp phải biết chăm lo và bảo
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
10
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
đảm quyền lợi cho người lao động hay nói cách khác doanh nghiệp phải
bảo đảm thống nhất giữa lợi ích tập thể của cán bộ công nhân doanh
nghiệp và lợi ích chung của hệ thống kinh tế quốc dân - sự thống nhất
chung về mục tiêu đạt hiệu quả kinh tế- xã hội ngày một cao sẽ là bảo
đảm chắc chắn cho sự nhất trí chung của toàn bộ doanh nghiệp.
Lợi nhuận là yếu tố quan trọng là động lực đối với hoạt động
doanh nghiệp. Trong kinh tế thị trường doanh nghiệp thực hiện hạch
toán kinh doanh theo nguyên tắc lấy thu bù chi và đảm bảo lợi nhuận,
nhà nước không can thiệp vào hoạt động kinh doanh của họ. Khác với
nền kinh tế tập trung trước đây nhà nước can thiệp quá sâu vào hoạt
động của các doanh nghiệp, nền kinh tế thị trường đòi hỏi các doanh
nghiệp luôn phải cố gắng vươn lên giành lợi ích cao nhất cho mình nếu
không sẽ thất bại. “Kinh doanh thương mại là cuộc chạy đua không có
đích cuối cùng ”, điều đó luôn đúng nhất là trong điều kiện kinh tế thị
trường cạnh tranh khốc liệt này, không những chỉ cạnh tranh giữa người
bán với người bán với người bán mà còn cạnh tranh giữa người mua với
người bán, và người mua với người mua.
Trong điều kiện kinh tế thị trường đầy cạnh tranh đó, người mua
có quyền quyết định, người mua chọn sản phẩm ai thì người đó bán
được hàng và tồn tại, phát triển. Người mua không chấp nhận sản phẩm
của người kinh doanh nào thì người đó không bán được hàng và phá sản.
Phương châm “ Hãy bán cái mà khách hàng cần” luôn cần được các nhà
kinh doanh quan tâm đến. Trong hoạt động kinh doanh, khách hàng nằm
ở vị trí trọng tâm. Mọi quyết định kinh doanh của doanh nghiệp đều phải
xuất phát từ khách hàng và hướng tới khách hàng để phục vụ.
Nhờ kinh tế thị trường mà hàng hoá cũng ngày càng phong phú đa
dạng hơn, cũng luôn có xu hướng lớn hơn cầu, kinh doanh ngày càng
khó khăn, mức độ rủi ro cao, các doanh nghiệp muốn thành công thì mới
thoả mãn tốt nhu cầu khách hàng, mọi hoạt động kinh doanh đều hướng
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
11
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
vào khách hàng. Giá cả hàng hoá được xác định thông qua cung cầu trên
thị trường, cạnh tranh. Ngày nay trong cơ chế thị trường, các doanh
nghiệp có quyền tự do kinh doanh trong khuôn khổ của pháp luật. Và
trong quá trình kinh doanh các doanh nghiệp luôn tuân thủ, tôn trọng các
quy luật của thị trường: quy luật giá trị, quy luật cung cầu, quy luật cạnh
tranh...
Để kinh doanh có hiệu quả trong hoạt động kinh doanh các doanh
nghiệp phải xây dựng được chiến lược kinh doanh đúng đắn, nắm vững
môi trường kinh doanh, và có cách ứng xử phù hợp với từng hình thái
thị trường. Qua đó giải quyết được ba vấn đề cơ bản trong kinh doanh :
kinh doanh cái gì? Kinh doanh như thế nào ? Và cho ai?
Trong cơ chế mới - cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước,
doanh nghiệp có trách nhiệm và có thể làm tốt các vấn đề xã hội. Ngược
lại giải quyết tốt các vấn đề xã hội sẽ tạo ra những động lực quan trọng
bảo đảm sự phát triển hiệu quả kinh tế xã hội cao của doanh nghiệp
trong hiện tại cũng như trong tương lai.
II. NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THƯƠNG MẠI
1. Nghiên cứu và xác định nhu cầu thị trường về loại hàng hoá và dịch vụ
để lựa chọn kinh doanh
Đây là hoạt động quan trọng khi tiến hành bất cứ hoạt động kinh
doanh nào. Trước khi tiến hành hoạt động kinh doanh, doanh nghiệp
thương mại phải tiến hành nghiên cứu và xác định nhu cầu của thị
trường. Không ngừng xem xét để xác định nhu cầu của khách hàng và
đáp ứng các yêu cầu đó là điều cốt lõi dẫn tới thành công trong điều kiện
thị trường luôn biến động hôm nay.
Quá trình nghiên cứu thị trường được tiến hành qua ba bước:
- Thu thập thông tin: Đây là bước đầu tiên trong quá trình nghiên
cứu thị trường. Thu thập thông tin phải được ưu tiên hàng đầu và tiến
hành liên tục nhằm tạo khả năng cho doanh nghiệp phản ứng một cách
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
12
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
nhanh nhạy hiệu quả đối với biến động của tình hình. Thu thập thông tin
chính xác, đầy đủ, kịp thời thì hoạt động nghiên cứu thị trường mới có
hiệu quả giúp doanh nghiệp đưa ra được những quyết định, kế hoạch
kinh doanh đúng đắn.
Có hai phương pháp thu thập thông tin:
Phương pháp thu thập tại bàn: là phương pháp thu thập thông tin
qua các tài liệu như sách, báo, tạp chí...và các tài liệu liên quan đến hoạt
động của doanh nghiệp. Phương pháp này có nhược điểm là chậm và
mức độ tin cậy có hạn.
Phương pháp nghiên cứu tại hiện trường: là phương pháp thu thập
thông tin chủ yếu thông qua tiếp xúc trên thị trường thông qua quan sát,
phỏng vấn, soạn thảo các câu hỏi điều tra và phiếu trưng cầu ý kiến của
những người mua bán trên thị trường.
- Xử lý thông tin: Sau khi thu thập xong thông tin, phải tiến hành
xử lý thông tin. Thông qua việc phân loại, sắp xếp, phân tích tổng hợp,
đánh giá làm cho thông tin thu được trở nên dễ hiểu, có ích phục vụ cho
quá trình nghiên cứu, trả lời được những vấn đề những câu hỏi đặt ra
trong quá trình hoạt động kinh doanh.
- Ra quyết định: Sau khi xử lý được thông tin, là bước ra quyết
định. Việc kinh doanh của công ty theo hướng nào có hiệu quả hay
không phụ thuộc vào quyết định kinh doanh có đúng đắn hay không.
Nhưng để thực hiện tốt bước này đòi hỏi phải thực hiện tốt cả hai bước
trên.
Nội dung của nghiên cứu thị trường bao gồm:
- Nghiên cứu xác định nhu cầu của thị trường và sự đáp ứng nhu
cầu đó hiện nay. Thứ hạng phẩm cấp chất lượng nào phù hợp với nhu
cầu thị trường của doanh nghiệp. Nhu cầu hiện tại và tương lai của hàng
hoá mà doanh nghiệp kinh doanh và các mặt hàng khác doanh nghiệp
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
13
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
đang quan tâm, hàng hoá dịch vụ nào phù hợp với điều kiện hoạt động
của doanh nghiệp.
- Nguồn hàng nào thì phù hợp với nhu cầu của khách, phân phối như
thế nào cho hợp lý. Xác định khả năng của nguồn hàng cung ứng, khả
năng có thể khai thác đặt hàng và thu mua. Có thể doanh nghiệp kinh
doanh những hàng hoá chưa hề có trên thị trường nhưng qua nghiên cứu
tin chắc rằng nhu cầu thị trường sẽ có và ngày càng tăng lên.
- Các yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu của hàng hoá doanh nghiệp kinh
doanh.
- Đánh giá thị trường, ưu và nhược điểm của đối thủ cạnh tranh, cần
có chính sách, chiến lược như thế nào để nâng cao hiệu quả của hoạt động
và tăng cường khả năng cạnh tranh.
Đó là toàn bộ thông tin cơ bản và cần thiết mà một doanh nghiệp
phải nghiên cứu để phục vụ cho quá trình ra quyết định đúng đắn, tối ưu
nhất. Để nắm bắt được những thông tin đó doanh nghiệp phải coi công
tác nghiên cứu thị trường là một hoạt động không kém phần quan trọng
như hoạt động quản lý, nghiệp vụ bởi vì công tác nghiên cứu thị trường
không trực tiếp tham gia vào các hoạt động trong quá trình kinh doanh
của doanh nghiệp như mua, bán...nhưng kết quả của nó ảnh hưởng đến
toàn bộ các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Công tác nghiên cứu thị trường được tiến hành một cách khoa học
sẽ giúp cho doanh nghiệp xác định được :
- Lĩnh vực kinh doanh, ngành nghề kinh doanh và lựa chọn sản
phẩm kinh doanh cũng như các chính sách duy trì, cải tiến hay phát triển
sản phẩm.
- Nhu cầu hiện tại, tương lai và các yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu
thị trường, xác định được mục tiêu của doanh nghiệp.
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
14
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
- Tìm được nguồn hàng, các đối tác và bạn hàng kinh doanh, lựa
chọn kênh phân phối và các biện pháp xúc tiến phù hợp.
Trên cơ sở nghiên cứu thị trường và đánh giá khả năng tiềm lực của
mình, doanh nghiệp lựa chọn hình thức kinh doanh, mặt hàng, thị trường
và người cung cấp.
2. Xây dựng chiến lược và kế hoạch kinh doanh
* Xây dựng chiến lược kinh doanh
Chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp thương mại là định
hướng hoạt động có mục tiêu của doanh nghiệp cho một thời kỳ dài và
hệ thống các chính sách, biện pháp, điều kiện để thực hiện các mục tiêu
đề ra cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Quy trình xây dựng chiến lược kinh doanh. Xây dựng chiến lược
kinh doanh được thực hiện theo trình tự :
Xác định nhiêm vụ và hệ thống mục tiêu làm nền tảng cho công tác
hoạch định chiến lược với nội dung :
Xác định ngành nghề và mặt hàng kinh doanh
Vạch rõ mục tiêu chính
Xác định triết lý chủ yếu của doanh nghiệp.
Phân tích các yếu tố của môi trường để nhận diện cơ hội và nguy
cơ đe doạ bao gồm các yếu tố : kinh tế, chính trị, văn hoá xã hội, kỹ
thuật công nghệ, điều kiện tự nhiên. Đồng thời phân tích các yếu tố vi
mô bên ngoài doanh nghiệp như : khách hàng, người cung ứng, đối thủ
cạnh tranh và các sản phẩm thay thế.
Doanh nghiệp cần nhận thức rõ các yếu tố của môi trường có ảnh
hưởng đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và đo lường mức độ
ảnh hưởng và chiều hướng của chúng. Các thông tin tổng hợp kết quả
phân tích và dự báo cần xác định theo hai hướng: Thứ nhất, các thời cơ,
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
15
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
cơ hội của môi trường kinh doanh. Thứ hai, các rủi ro, nguy cơ có thể
xảy ra trong môi trường kinh doanh.
Phân tích điểm mạnh và điểm yếu trong phạm vi doanh nghiệp
Để xây dựng được chiến lược kinh doanh doanh nghiệp phải tiến
hành phân tích, đánh giá những yếu tố bên trong doanh nghiệp như :
tiềm lực tài chính, nguồn nhân lực, trình độ tổ chức quản lý, cơ sở vật
chất kỹ thuật...Từ đó xác định được điểm mạnh, điểm yếu của doanh
nghiệp , điểm mạnh là những yếu tố thuộc về tiềm năng của doanh
nghiệp với đối thủ cạnh tranh còn điểm yếu là những thuộc tính làm suy
giảm tiềm lực của doanh nghiệp. Nhờ đó chiến lược đưa ra sẽ là một
chiến lược phù hợp với tiềm lực và điều kiện của doanh nghiệp.
Xây dựng chiến lược kinh doanh tổng quát và chiến lược kinh
doanh bộ phận
Chiến lược chung tổng quát đề cập đến những vấn đề quan trọng,
có ý nghĩa lâu dài, quyết định sự sống còn của doanh nghiệp thương mại
như phương hướng kinh doanh, chủng loại hàng hoá, dịch vụ kinh doanh,
thị trường tiêu thụ, các mục tiêu tài chính và các chỉ tiêu phát triển, tăng
trưởng của doanh nghiệp trong tương lai.
Chiến lược kinh doanh bộ phận của doanh nghiệp thương mại bao
gồm: các chiến lược mặt hàng kinh doanh và dịch vụ, chiến lược thị
trường và khách hàng, chiến lược vốn kinh doanh, chiến lược cạnh
tranh, chiến lược marketing hỗn hợp, chiến lược phòng ngừa rủi ro,
chiến lược kinh doanh trên thị trường quốc tế, chiến lược con người.
Lựa chọn và quyết định chiến lược kinh doanh
- Nguyên tắc lựa chọn: chiến lược kinh doanh phải bảo đảm mục
tiêu bao trùm, phải có tính khả thi và phải bảo đảm mối quan hệ biện
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
16
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
chứng giữa doanh nghiệp và thị trường trên cơ sở tôn trọng lợi ích của
các bên tham gia.
- Thẩm định và đánh giá chiến lược kinh doanh: Bao gồm các tiêu
chuẩn định tính và định lượng. Các tiêu chuẩn định lượng gồm khối
lượng bán hàng, thị phần của doanh nghiệp, tổng doanh thu và lợi
nhuận...Tiêu chuẩn định tính phải bảo đảm mục tiêu của doanh nghiệp
về thế lực, độ an toàn trong kinh doanh và sự thích ứng của chiến lược
kinh doanh với thị trường.
- Các bước lựa chọn và quyết định chiến lược kinh doanh :
Chọn tiêu chuẩn chung để so sánh các chiến lược kinh doanh đã
lựa chọn.
Chọn các thang điểm cho các tiêu chuẩn
Cho điểm từng tiêu chuẩn thông qua phân tích.
* Xây dựng kế hoạch kinh doanh
Kế hoạch hoạt động kinh doanh cơ bản nhất mà một doanh nghiệp
thương mại nào cũng phải lập và thực hiện là kế hoạch lưu chuyển hàng
hoá. Đây là kế hoạch hoạt động kinh doanh chủ yếu của doanh nghiệp
thương mại.
Kế hoạch lưu chuyển hàng hoá của doanh nghiệp thương mại là
bảng tính toán tổng hợp những chỉ tiêu bán ra, mua vào và dự trữ hàng
hoá đáp ứng nhu cầu của khách hàng, trên cơ sở khai thác tối đa khả
năng có thể có của doanh nghiệp trong kỳ kế hoạch.
Nội dung của kế hoạch lưu chuyển hàng hoá :
- Kế hoạch bán hàng : Bán hàng là nhiệm vụ quan trọng nhất của
doanh nghiệp thương mại, là mục tiêu của hoạt động kinh doanh. Vì vậy
mọi hoạt động của doanh nghiệp đều phục vụ cho việc bán hàng được
nhiều, nhanh, thu hút ngày càng nhiều khách hàng, giảm được chi phí bán
hàng để đạt hiệu quả kinh doanh cao.
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
17
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
Kế hoạch bán ra bao gồm nhiều chỉ tiêu khác nhau:
Theo hình thức bán hàng: chỉ tiêu bán buôn, bán lẻ
Theo khách hàng: bán cho đơn vị tiêu dùng trực tiếp, bán cho
các tổ chức trung gian, bán qua đại lý..
Theo các khâu của quá trình kinh doanh : bán ở tổng công ty,
công ty, bán ở kho, cửa hàng ...
- Kế hoạch mua hàng : Mua hàng là điều kiên tiên quyết để thực
hiện kế hoạch bán ra và dự trữ hàng hoá. Mua hàng đòi hỏi hàng hoá
phải phù hợp với nhu cầu của khách hàng, phải mua hàng kịp thời, đúng
với yêu cầu, giá cả hợp lý là yếu tố quan trọng quyết định kinh doanh có
lãi. Vì vậy trong kế hoạch mua hàng phải tính toán, cân nhắc lựa chọn các
loại hàng và bạn hàng tin cậy để bảo đảm an toàn vốn kinh doanh và đáp
ứng yêu cầu kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ kế hoạch.
Các nguồn hàng mà doanh nghiệp có thể lưan chọn: nguồn hàng
nhập khẩu, nguồn hàng sản xuất trong nước, nguồn hàng tự khai thác
chế biến, nguồn hàng liên doanh, liên kết, các nguồn hàng khác...
- Kế hoạch dự trữ hàng hóa đầu kỳ và cuối kỳ : Một trong những
điều kiện quan trọng bảo đảm cho hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp thương mại liên tục và đạt hiệu quả cao là có kế hoạch dự trữ
hàng hoá phù hợp.
Trình tự lập kế hoạch lưu chuyển hàng hoá
- Bước 1 : Chuẩn bị lập kế hoạch. Cần chuẩn bị các tài liệu cần
thiết, cho lập kế hoạch, tổ chức thu thập, nghiên cứu, đánh giá và lựa
chọn các tài liệu tin cậy; phân tích tài liệu dự báo và lựa chọn các hướng
dự báo có căn cứ khoa học nhất; phân tích tình hình môi trường kinh
doanh và khả năng phát triển của các đối thủ cạnh tranh, cũng như xu
hướng nhu cầu mặt hàng và mặt hàng thay thế.
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
18
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
- Bước 2 : Trực tiếp lập kế hoạch. Phải tính toán các chỉ tiêu, sau
đó cân đối các mặt hàng từ chi tiết đến tổng hợp, có mặt hàng nhiều
danh điểm chỉ cân đối đến nhóm mặt hàng; phát hiện và dự kiến các biện
pháp khắc phục sự mất cân đối.
- Bước 3 : Trình, duyệt, quyết định kế hoạch chính thức. Kế hoạch
lập ra phải được trình và bảo vệ trước ban lãnh đạo doanh nghiệp hoặc hội
đồng quản trị. Sau khi bổ sung và thống nhất, kế hoạch sẽ trở thành chính
thức của doanh nghiệp thương mại.
3. Huy động và sử dụng hợp lý các nguồn lực đưa vào kinh doanh
Các nguồn lực đưa vào kinh doanh có vai trò quyết định, quan
trọng trong hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp. Kinh doanh tức
là đầu tư nguồn lực vào một lĩnh vực nào đó nhằm tạo ra lợi nhuận cho
doanh nghiệp.
Các nguồn lực của doanh nghiệp mà doanh nghiệp có thể huy động
đưa vào kinh doanh bao gồm :
- Vốn hữu hình : Nguồn vốn hữu hình bao gồm tài sản cố định và
tài sản lưu động. Tài sản cố định bao gồm toàn bộ cơ sở vật chất phục vụ
cho hoạt động kinh doanh như văn phòng, cửa hàng, hệ thống kho, các
trang thiết bị, phương tiện vận chuyển...Nguồn này góp phần tạo nên sức
mạnh, uy thế của doanh nghiệp và giúp cho hoạt động kinh doanh thuận
lợi. Tài sản lưu động bao gồm vật liệu đóng gói, bao bì, nhiên liệu, dụng
cụ và các khoản tiền mặt, ngân phiếu, tiền nhờ thu...
- Vốn vô hình như : sự nổi tiếng về nhãn hiệu, uy tín, kinh nghiệm...
và con người với tài năng, kinh nghiệm, nghề nghiệp được đào tạo...Đây
là nguồn tài sản quan trọng của doanh nghiệp nhưng việc tích luỹ đòi hỏi
thời gian lâu dài, nguồn này có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động kinh
doanh.
Trong một doanh nghiệp kinh doanh, vốn là vấn đề quan trọng và
được quan tâm nhiều nhất, vốn hữu hình và vô hình đều cần thiết, không
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
19
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
thể thiếu. Không có vốn hoặc quá ít vốn doanh nghiệp không thể kinh
doanh có hiệu quả được. Vốn lớn giúp doanh nghiệp có thể ổn định và
phát triển kinh doanh tạo niềm tin và uy tín cho khách hàng, bạn hàng.
Dù có tài huy động đến mức nào thì nguồn tài sản của doanh nghiệp
không phải là vô hạn. Nguồn vốn mà doanh nghiệp huy động vào kinh
doanh luôn cần thiết phải có, tuy nhiên nguồn vốn thì có hạn nhất là trong
điều kiện huy động vốn khó khăn. Vấn đề còn lại là doanh nghiệp kết hợp
các nguồn tài lực và con người cụ thể như thế nào để doanh nghiệp có thể
tiến hành kinh doanh một cách nhanh chóng, thuận lợi và rút ngắn được
thời gian chuẩn bị, có kết quả kinh doanh nhanh chóng và phát triển kinh
doanh cả về bề rộng và bề sâu. Bên cạnh yếu tố vốn kinh doanh thì yếu tố
con người cũng góp phần không nhỏ trong kinh doanh. Sử dụng và khai
thác nguồn vốn này có hiệu quả phụ thuộc vào tài năng, kinh nghiệm và
trình độ quản lý, bộ máy điều hành của doanh nghiệp hay nói tóm lại đó
là nhờ vào yếu tố con người.
Việc huy động và sử dụng hợp lý các nguồn lực do tập thể hội
đồng quản trị có trách nhiệm, song về cơ bản đó là tài năng của giám
đốc và hệ thống tham mưu chức năng giúp giám đốc, cũng như sự phát
huy khả năng của các thành viên trong doanh nghiệp, vấn đề kỷ luật, kỷ
cương trong doanh nghiệp và vấn đề khuyến khích bằng lợi ích vật chất
và tinh thần với mọi thành viên.
Việc huy động và sử dụng hợp lý các nguồn lực có vai trò quyết
định trong đến hiệu quả của hoạt động kinh doanh. Nhưng để làm được
điều đó đòi hỏi phải thực hiện tốt ở tất cả các khâu, các bộ phận của hoạt
động kinh doanh.
4.Tổ chức các hoạt động nghiệp vụ kinh doanh
4.1. Hoạt động tạo nguồn, mua hàng
Trong kinh doanh thương mại, tạo nguồn hàng là khâu nghiệp vụ
kinh doanh đầu tiên, mở đầu cho hoạt động lưu thông hàng hoá. Tạo
Chu thị Phương Anh – Thương Mại 41A
20
- Xem thêm -