Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
Lêi më ®Çu
Ngµy nay, trong xu thÕ héi nhËp, toµn cÇu hãa nÒn kinh tÕ thÕ giíi, kinh
nghiÖm ë mét sè quèc gia ph¸t triÓn ®· cho thÊy: mét quèc gia muèn thóc ®Èy
nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh chãng th× ®iÒu tÊt yÕu lµ quèc gia ®ã cÇn héi nhËp
vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, ®óng nh häc thuyÕt vÒ lîi thÕ so s¸nh cña nhµ
kinh tÕ häc næi tiÕng David Ricacdo ®· chøng minh r»ng: TÊt c¶ c¸c quèc gia
®Òu cã lîi khi tham gia vµo ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ, ®iÒu nµy ®óng víi kh«ng
chØ c¸c quèc gia ph¸t triÓn mµ ngay c¶ víi quèc gia kÐm ph¸t triÓn h¬n nh ®èi
víi níc ta .
NhËn thøc ®óng ®¾n vai trß cña th¬ng m¹i quèc tÕ, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y,
chÝnh phñ níc ta ®· cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch thay ®æi phï hîp t¹o ®iÒu kiÖn vµ m«i
trêng kinh doanh th«ng tho¸ng h¬n ®Ó thu hót c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi ®Çu t
vµo ViÖt Nam vµ ngay c¶ víi ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt
Nam. §Æc biÖt trong thêi kú CNH, HDH cña níc ta hiÖn nay, môc tiªu ®Èy m¹nh
ho¹t ®éng xuÊt khÈu thùc hiÖn chiÕn lîc CNH híng ngo¹i lµ môc tiªu chÝnh ®Ó
thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ nhanh chãng, theo kÞp c¸c níc trong khu vùc vµ thÕ
giíi . B»ng viÖc më cöa nÒn kinh tÕ t¹o lËp mèi quan hÖ víi h¬n 100 quèc gia
kh¸c nhau trªn thÕ giíi, kh«ng ph©n biÖt ®èi xö vÒ t«n gi¸o vÒ thÓ chÕ chÝnh trÞ
víi ph¬ng ch©m : “ViÖt Nam muèn lµ b¹n cña c¸c n íc trªn thÕ giíi ” th«ng qua
c¸c chÝnh s¸ch, c¸c v¨n b¶n ®îc luËt hãa, c¸c hiÖp ®Þnh song ph¬ng vµ ®a ph¬ng
®îc ký kÕt, viÖc gia nhËp vµo khèi liªn kÕt cña khu vùc nh ASEAN, APEC, ®ång
thêi ViÖt Nam tiÕn tíi sÏ gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO. Trong nh÷ng
n¨m gÇn ®©y, viÖc Mü b×nh thêng ho¸ quan hÖ víi ViÖt Nam ®· t¹o ra c¬ héi t×m
kiÕm thÞ trêng míi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ sau khi hiÖp ®Þnh
Th¬ng M¹i ViÖt-Mü ®· ký kÕt, s¾p tíi sÏ ®îc quèc héi hai níc th«ng qua. MÆc dï
tríc ®ã c¸c ho¹t xuÊt nhËp khÈu vÉn ®îc thùc hiÖn nhng hµng ho¸ vµo thÞ trêng
cña hai níc bÞ kiÓm so¸t, ®¸nh thuÕ rÊt cao, hoÆc cha ®îc thùc hiÖn c«ng khai
b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, ®iÒu nµy ®· lµm h¹n chÕ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu
gi÷a hai níc, lóc nµy lµ thêi ®iÓm tèt nhÊt cho c¶ hai phÝa ®Ó cïng hîp t¸c kinh
doanh trªn c¶ lÜnh vùc ®Çu t trùc tiÕp vµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu.
Nh chóng ta ®· biÕt Mü lµ níc réng lín cã quan hÖ bu«n b¸n víi hÇu hÕt c¸c
quèc gia vµ khu vùc kh¸c nhau trªn thÕ giíi, nã ®· kh¼ng ®Þnh kh¶ n¨ng ¶nh hëng
cña nÒn kinh tÕ Mü ®èi víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, lµ mét cêng quèc kinh tÕ cã møc
thu nhËp b×nh qu©n tÝnh theo ®Çu ngêi rÊt cao, lµ mét quèc gia hîp chñng quèc
1
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
víi nhiÒu tÇng líp d©n c, ®a s¾c téc, ®a v¨n ho¸ cã kh¶ n¨ng tiªu dïng khèi lîng
hµng ho¸ lín hµng n¨m, víi hÖ thèng ph¸p luËt hoµn thiÖn ®Çy ®ñ vµ chÆt chÏ
chÝnh v× ®iÒu nµy thÞ trêng Mü ®îc ®¸nh gi¸ lµ thÞ trêng lín kh¸ míi mÎ ®Çy tiÒm
n¨ng, thu hót m¹nh mÏ c¸c nhµ kinh doanh quèc tÕ kinh doanh ë ®©y, trong ®ã
bao gåm c¶ c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam, nhng nã ®ång thêi còng ®Æt ra
kh«ng Ýt nh÷ng trë ng¹i, khã kh¨n ®èi víi doanh nghiÖp ta, khi mµ doanh nghiÖp
cña nø¬c ta cßn ®ang bíc ®Çu th©m nhËp vµo thÞ trêng Mü. §Ò tµi cña em lµ :
“T×m hiÓu thÞ trêng Mü vµ mét sè gîi ý ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu
cña ViÖt Nam “, nh»m gãp phÇn hiÓu biÕt râ h¬n vÒ thÞ trêng Mü vµ cã ý kiÕn
®ãng gãp mét phÇn nhá bÐ gióp cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam.
KÕt cÊu cña ®Ò ¸n bao gåm :
Ch¬ng I: lý luËn chung vÒ nghiªn cøu thÞ trêng níc ngoµi
Ch¬ng II: t×m hiÓu vÒ thÞ trêng Mü
Ch¬ng III: mét sè gîi ý ®èi víi doanh nghiÖp viÖt nam khi
tham gia xuÊt khÈu vµo thÞ trêng mü
Ch¬ng I :
Lý luËn chung vÒ nghiªn cøu thÞ trêng níc ngoµi
Tæng quan vÒ thÞ trêng níc ngoµi :
1. Kh¸i niÖm thÞ trêng & thÞ trêng níc ngoµi :
Kh¸i niÖm vÒ thÞ trêng nãi chung vµ thÞ trêng níc ngoµi nãi riªng cã nhiÒu
c¸ch ®Þnh nghÜa kh¸c nhau, tuú theo c¸ch tiÕp cËn cña mçi ngêi. Theo quan ®iÓm
cña kinh tÕ häc th× “ ThÞ trêng lµ tæng thÓ cña cung vµ cÇu ®èi víi mét lo¹i hµng
ho¸ nhÊt ®Þnh trong mét kh«ng gian vµ thêi gian cô thÓ ”.
Víi c¸ch nh×n cña nhµ qu¶n lý mét doanh nghiÖp, kh¸i niÖm thÞ trêng ph¶i ®îc
g¾n víi c¸c t¸c nh©n kinh tÕ tham gia vµo thÞ trêng nh ngêi mua, ngêi b¸n, ngêi
ph©n phèi .v.v...víi nh÷ng hµnh vi cô thÓ cña hä. Nh÷ng hµnh vi nµy kh«ng ph¶i
bao giê còng tu©n theo mét quy luËt nhÊt ®Þnh. Hµnh vi cô thÓ cña ngêi mua vµ
ngêi b¸n ®èi víi s¶n phÈm cô thÓ cßn chÞu t¸c ®éng cña yÕu tè t©m lý vµ ®iÒu kiÖn
giao dÞch. Ch¼ng h¹n trong mét sè trêng hîp cô thÓ khi gi¸ cña s¶n phÈm ®ã t¨ng
lªn th× nhu cÇu vÒ s¶n phÈm ®ã kh«ng gi¶m ®i mµ ngîc l¹i cßn t¨ng lªn. Trong
nh÷ng trêng hîp nµy tÝnh quy luËt cña nhu cÇu vµ vai trß ®iÒu tiÕt cña gi¸ c¶
kh«ng cßn ®óng n÷a. Nh vËy víi mét s¶n phÈm cô thÓ víi mét nhãm kh¸ch hµng
cô thÓ, nh÷ng quy luËt chung cña mèi quan hÖ cung cÇu kh«ng ph¶i lóc nµo còng
®óng.
I.
2
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
MÆt kh¸c trong ®iÒu kiÖn kinh hiÖn ®¹i th× trong kh¸i niÖm thÞ trêng, yÕu tè
cung cÊp ®ang mÊt dÇn tÇm quan träng trong khi ®ã nhu cÇu vµ sù nhËn biÕt nhu
cÇu lµ nh÷ng yÕu tè ngµy cµng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng cña doanh
nghiÖp. HiÖn nay do n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ cung øng s¶n phÈm cña c¸ doanh nghiÖp
cho thÞ trêng ®· t¨ng lªn gÇn nh v« h¹n, trong khi ®ã nhu cÇu ®èi víi nhiÒu s¶n
phÈm ®· dÇn tíi møc b·o hoµ th× ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ph¶i chuyÓn h¼n
sang quan ®iÓm nhu cÇu, mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ph¶i tËp trung chó ý
viÖc n¾m b¾t nhu cÇu vµ c¸c ph¬ng thøc ®Ó tháa m·n tèi ®a nhu cÇu ®ã.
V× vËy khi xÐt kh¸i niÖm thÞ trêng cña doanh nghiÖp ph¶i nhÊn m¹nh vai trß
quyÕt ®Þnh cña nhu cÇu. Song nhu cÇu lµ c¸i néi dung bªn trong ®îc biÓu hiÖn
b»ng hµnh vi ý kiÕn th¸i ®é bªn ngoµi cña kh¸nh hµng lµ c¸i mµ doanh nghiÖp cã
thÓ tiÕp cËn ®îc. V× vËy, ®øng trªn gi¸c ®é cña doanh nghiÖp th× “ thÞ trêng cña
doanh nghiÖp lµ tËp hîp nh÷ng kh¸ch hµng tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp ®ã. Tøc lµ
nh÷ng kh¸ch hµng ®ang mua hoÆc sÏ mua s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®ã”.
Víi thÞ trêng thÕ giíi th× nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn cµng râ nÐt h¬n, sù kh¸c biÖt
®a d¹ng cµng trë lªn s©u s¾c h¬n. Do ®ã kh¸i niÖm thÞ trêng níc ngoµi cña doanh
nghiÖp nh sau :
“ ThÞ trêng níc ngoµi cña doanh nghiÖp lµ tËp hîp nh÷ng kh¸ch hµng tiÒm
n¨ng cña doanh nghiÖp ®ã ”.
Theo kh¸i niÖm trªn th× sè lîng vµ c¬ cÊu cña kh¸ch hµng níc ngoµi ®èi víi
s¶n phÈm cña doanh nghiÖp còng nh sù biÕn ®éng cña c¸c yÕu tè ®ã theo kh«ng
gian vµ thêi gian lµ ®Æc trng c¬ b¶n cña thÞ trêng níc ngoµi cña doanh nghiÖp. Sè
lîng vµ c¬ cÊu nhu cÇu chÞu ¶nh hëng cña nhiÒu yÕu tè kh¸ch quan vµ chñ quan,
vÜ m« vµ vi m« ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ph¶i nghiªn cøu mét c¸ch tû mû.
2. CÊu tróc thÞ trêng níc ngoµi :
ThÞ trêng kh«ng
tiªu dïng tuyÖt
®èi
ThÞ trêng lý
thuyÕt cña
s¶n phÈm
ThÞ trêng
hiÖn t¹i cña
s¶n phÈm
ThÞ trêng
kh«ng tiªu
dïng t¬ng
®èi
ThÞ trêng
hiÖn t¹i cña
doanh
nghiÖp
ThÞ trêng
hiÖn t¹i cña
®èi thñ
canh tranh
ThÞ trêng
tiÒm
n¨ng
thùc tÕ
cña DN
3
ThÞ
trêng
tiÒm
n¨ng
lý thuyÕt
cña DN
Toµn bé d©n c
(nÕu s¶n phÈm
®ang xÐt lµ vËt
phÈm tiªu dïng)
hoÆc Toµn bé c¸c
doanh nghiÖp
(nÕu s¶n phÈm lµ
t liÖu s¶n xuÊt)
trong vïng l·nh
thæ nghiªn cøu
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
H×nh 1: S¬ ®å cÊu tróc thÞ trêng cña doanh nghiÖp
Theo ®Þnh nghÜa trªn, thÞ trêng níc ngoµi cña doanh nghiÖp lµ tËp hîp kh¸ch
hµng níc ngoµi hiÖn t¹i vµ t¬ng lai cña doanh nghiÖp trong ®ã nã còng ®îc chia
thµnh nh÷ng nhãm kh¸ch hµng t¬ng ®èi thuÇn nhÊt theo nh÷ng cÊu tróc nhÊt ®Þnh.
ViÖc ph©n ®o¹n thÞ trêng theo cÊu tróc cho phÐp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh râ h¬n
môc tiªu cÇn chiÕm lÜnh trong t¬ng lai vµ c¸c biÖn ph¸p ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã.
CÊu tróc cña kh¸ch hµng cã thÓ ph©n tÝch theo nhiÒu gi¸c ®é kh¸c nhau, ë ®©y ta
chØ xÐt theo møc ®é tiªu dïng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, lóc ®ã cÊu tróc cña thÞ
trêng bao gåm c¸c bé phËn hîp thµnh sau : ( s¬ ®å h×nh 1 )
Néi dung c¸c ®o¹n thÞ trêng trong s¬ ®å trªn nh sau :
a- ThÞ trêng s¶n phÈm : s¶n phÈm ë ®©y ®îc hiÓu lµ mét hay mét nhãm s¶n
phÈm cïng lo¹i. NÕu s¶n phÈm lµ vËt phÈm tiªu dïng th× thÞ trêng s¶n phÈm lµ
toµn bé d©n c trong vïng l·nh thæ ®ang xÐt, cßn nÕu s¶n phÈm lµ t liÖu s¶n xuÊt th×
thÞ trêng s¶n phÈm lµ tæng thÓ c¸c doanh nghiÖp trong vïng ®ã cã sö dông lo¹i t
liÖu s¶n xuÊt ®ã. NÕu lo¹i trõ ra tËp hîp nh÷ng ngêi hoÆc doanh nghiÖp kh«ng
tiªu dïng tuyÖt ®èi, ®©y lµ nh÷ng kh¸ch hµng mµ trong mäi trêng hîp kh«ng tiªu
dïng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp v× nh÷ng lý do kh¸c nhau nh giíi tÝnh, løa tuæi,
n¬i c tró ... hoÆc c¸c ®Æc trng c¸ biÖt kh¸c th× ®©y chÝnh lµ thÞ trêng lý thuyÕt cña
s¶n phÈm.
ThÞ trêng kh«ng tiªu dïng t¬ng ®èi lµ tËp hîp nh÷ng ngêi hoÆc doanh nghiÖp
hiÖn t¹i kh«ng tiªu dïng s¶n phÈm ®ã v× nhiÒu lý do kh¸c nhau, ch¼ng h¹n:
V× thiÕu th«ng tin vÒ s¶n phÈm
V× thiÕu kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh ®Ó tiªu dïng
V× chÊt lîng s¶n phÈm cha ®Ët yªu cÇu
V× thiÕu m¹ng líi cung øng s¶n phÈm
V× thãi quen vµ tËp qu¸n tiªu dïng .v.v...
ViÖc x¸c ®Þnh thÞ trêng kh«ng tiªu dïng t¬ng ®èi lµ viÖc khã kh¨n song l¹i
cÇn thiÕt ®èi víi doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp cÇn t×m ra nh÷ng nguyªn nh©n
kh«ng tiªu dïng s¶n phÈm cña kh¸ch hµng ®Ó ®a ra c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc nh
thóc ®Èy ho¹t ®éng Marketting, t¨ng cêng qu¶n lý, gi¶m gi¸ thµnh, më réng hÖ
thèng ph©n phèi ... nh»m thu hÑp ®o¹n ®o¹n thÞ trêng nµy.
NÕu lo¹i trõ thÞ trêng kh«ng tiªu dïng t¬ng ®èi nµy ta ®îc thÞ trêng hiÖn t¹i
cña s¶n phÈm ®ang xÐt, nã bao gåm thÞ trêng hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp vµ thÞ trêng hiÖn t¹i cña ®èi thñ canh tranh. §èi víi doanh nghiÖp viÖc t×m hiÓu thÞ trêng
cña ®èi thñ c¹nh tranh lµ rÊt khã song v« cïng cÇn thiÕt nh»m t×m ra c¸c biÖn ph¸p
tõng bíc chiÕm lÜnh thÞ trêng thÞ trêng ®ã.
4
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
b- ThÞ trêng cña doanh nghiÖp : ThÞ trêng s¶n phÈm hiÖn t¹i cña doanh
nghiÖp cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh th«ng qua b¸o c¸o thèng kª néi bé cña doanh nghiÖp
vÒ sè lîng kh¸ch, doanh sè b¸n ra vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña nã. §ång thêi, ®Ó
biÕt râ h¬n c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn tËp tÝnh tiªu dïng th× ph¶i x¸c ®Þnh th«ng
qua c¸c cuéc ®iÒu tra thÞ trêng .
ThÞ trêng tiÒm n¨ng lý thuyÕt lµ thÞ trêng mµ doanh nghiÖp cã thÓ chiÕm lÜnh
®îc nÕu mäi ®iÒu kiÖn kinh doanh ®îc liªn kÕt l¹i mét c¸ch tèi u. §ã chÝnh lµ môc
tiªu mµ doanh nghiÖp ph¶i chiÕm lÜnh trong mét thêi gian dµi.
ThÞ trêng tiÒm n¨ng lý thuyÕt bao gåm 3 bé phËn :
ThÞ trêng hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp
Mét phÇn thÞ trêng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh mµ doanh nghiÖp cã
thÓ hy väng chiÕm lÜnh, dÉn ®Çu
Mét phÇn thÞ trêng kh«ng tiªu dïng t¬ng ®èi cã thÓ sÏ tiªu dïng s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp.
ThÞ trêng tiÒm n¨ng thùc tÕ lµ sù thu hÑp cña thÞ trêng tiÒm n¨ng lý thuyÕt sao
cho nã mang tÝnh hiÖn thùc h¬n trªn c¬ së n¨ng lùc hiÖn cã cña doanh nghiÖp,
nh c¸c h¹n chÕ vÒ vèn vµ sù c¶n trë cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. §ã lµ môc tiªu mµ
doanh nghiÖp cÇn x¸c ®Þnh ®Ó chiÕm lÜnh trong mét thêi gian ng¾n .
II.
Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña viÖc nghiªn cøu thÞ trêng
níc ngoµi :
Khi tham gia vµo ho¹t ®éng kinh doanh ë thÞ trêng níc ngoµi doanh nghiÖp
ph¶i chÞu ¶nh hëng cña rÊt nhiÒu c¸c nh©n tè kh¸c nhau, thêng lµ ®a d¹ng vµ
phong phó h¬n so víi thÞ trêng néi ®Þa. C¸c nh©n tè nµy cã thÓ ®îc thÓ hiÖn mét
c¸ch râ nÐt song cã trêng hîp rÊt tiÒm Èn, khã n¾m b¾t ®èi víi c¸c nhµ kinh doanh
níc ngoµi. ViÖc ®Þnh d¹ng c¸c nh©n tè nµy cho phÐp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh râ
nh÷ng néi dung cÇn tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ trêng quèc tÕ. Nã còng lµ c¨n cø ®Ó
lùa chän thÞ trêng, c¸ch thøc th©m nhËp thÞ trêng vµ ®a ra c¸c chÝnh Marketting
phï hîp. Nh×n chung, viÖc nghiªn cøu thÞ trêng níc ngoµi ®îc tiÕn hµnh theo
nhãm nh©n tè ¶nh hëng sau :
1. Nghiªn cøu c¸c nh©n tè mang tÝnh toµn cÇu :
C¸c nh©n tè mang tÝnh toµn cÇu hiÖn nay lµ c¸c nh©n tè thuéc vÒ hÖ thèng th¬ng
m¹i quèc tÕ. MÆc dï xu híng chung trªn thÕ giíi lµ tù do mËu dÞch vµ c¸c nç lùc
chung ®Ó gi¶m bít hµng rµo ng¨n c¶n ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ, c¸c
nhµ kinh doanh quèc tÕ lu«n ph¶i ®èi diÖn víi c¸c h¹n chÕ th¬ng m¹i kh¸c nhau.
Phæ biÕn nhÊt lµ thuÕ quan, mét lo¹i thuÕ do chÝnh phñ níc ngoµi ®¸nh vµo nh÷ng
s¶n phÈm nhËp khÈu nh»m b¶o hé cho c¸c doanh nghiÖp trong níc khái bÞ canh
tranh bëi hµng ho¸ cña níc ngoµi. Mét h×nh thøc kh¸c mµ nhµ xuÊt khÈu còng gÆp
trë ng¹i ®ã lµ h¹n ngh¹ch (quota) lµ viÖc ®a ra nh÷ng giíi h¹n vÒ sè luîng hµng
5
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
ho¸ nhËp vµo mét quèc gia nhËp khÈu. Môc tiªu cña h¹n ng¹ch lµ ®Ó b¶o lu ngo¹i
hèi vµ b¶o vÖ c«ng nghÖ còng nh c«ng ¨n viÖc lµm trong níc. Sù cÊm vËn lµ h×nh
thøc cao nhÊt cña h¹n ng¹ch, trong ®ã viÖc nhËp khÈu c¸c lo¹i s¶n phÈm trong
danh s¸ch cÊm vËn bÞ cÊm hoµn toµn.
Th¬ng m¹i quèc tÕ còng cã thÓ bÞ h¹n chÕ do viÖc kiÓm so¸t ngo¹i hèi lµ viÖc
®iÒu tiÕt lîng ngo¹i tÖ hiÖn cã vµ tû gi¸ hèi ®o¸i so víi c¸c ®ång tiÒn kh¸c.
Ngoµi ra, c¸c nhµ kinh doanh níc ngoµi còng cã thÓ gÆp ph¶i nh÷ng rµo c¶n
phi thuÕ quan nh giÊy phÐp nhËp khÈu, c¸c tiªu chuÈn kü thuËt, chÊt lîng cña hµng
ho¸, sù qu¶n lý, sù ph©n biÖt ®èi xö víi c¸c nhµ cung øng s¶n phÈm.
§Ó kh¾c phôc nh÷ng c¶n trë trªn, nh»m khuyÕn khÝch th¬ng m¹i tù do gi÷a
c¸c níc hay Ýt ra gi÷a mét sè kh¸c nhau, c¸c níc ®· thèng nhÊt víi nhau ®i ®Õn ký
kÕt h×nh thµnh lªn c¸c tæ chøc, khu vùc mËu dÞch tù do nh hiÖp ®inh chung vÒ th¬ng m¹i vµ thuÕ quan (nay lµ tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO ) ®· cã nh÷ng nç
lùc quan träng ®Ó gi¶m møc ®é thuÕ quan vµ phi thuÕ quan trªn kh¾p thÕ giíi. ë
nhiÒu khu vùc kh¸c ®· h×nh thµnh c¸c liªn minh kinh tÕ ë c¸c møc ®é kh¸c nhau (
EU, NAFTA, ASEAN ...) nh»m môc tiªu gi¶m bít thuÕ quan ®èi víi c¸c níc trong
khèi liªn kÕt, gi¶m gi¸ c¶, khuyÕn khÝch ®Çu t, t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm vµ t¨ng
thu nhËp cho ngêi d©n, ®ång thêi còng ¸p dông mét møc thuÕ quan thèng nhÊt ®èi
víi c¸c níc ngoµi khèi.
2. Nghiªn cøu c¸c nh©n tè thuéc m«i trêng kinh tÕ :
Nghiªn cøu c¸c nh©n tè thuéc m«i trêng kinh tÕ lµ viÖc nghiªn cøu nÒn kinh tÕ
cña níc cÇn tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh ë ®ã. Cã ba ®Æc tÝnh kinh tÕ ph¶n ¸nh
sù hÊp dÉn cña mét níc xÐt nh mét thÞ trêng cho c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi.
Thø nhÊt lµ, CÊu tróc c«ng nghiÖp cña níc ®ã. CÊu tróc c«ng nghiÖp cña mét
níc ®Þnh h×nh c¸c yªu cÇu vÒ s¶n phÈm vµ dÞch vô, møc lîi tøc vµ møc ®é sö dông
nh©n lùc. Cã thÓ ph©n biÖt c¸c níc thµnh 4 lo¹i cÊu tróc c«ng nghiÖp nh sau :
C¸c nÒn kinh tÕ tù cÊp tù tóc : Trong nÒn kinh tÕ nµy phÇn lín d©n c lµm
n«ng nghiÖp gi¶n ®¬n. Hä tiªu thô hÇu hÕt s¶n phÈm lµm ra vµ trao ®æi sè cßn l¹i
®Ó lÊy hµng ho¸ vµ dÞch vô kh¸c. §©y lµ thÞ trêng Ýt hÊp ®Én ®èi víi c¸c nhµ xuÊt
khÈu.
C¸c nÒn kinh tÕ xuÊt khÈu nguyªn liÖu th« : C¸c níc nµy nhê cã s½n nguån
tµi nguyªn phong phó nhng l¹i nghÌo vÒ c¸c ph¬ng diÖn kh¸c. PhÇn lín thu nhËp
lµ nhê xuÊt khÈu tµi nguyªn thiªn nhiªn. §©y lµ thÞ trêng hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ
xuÊt khÈu c¸c trang thiÕt bÞ khai th¸c, dông cô vµ nhiªn liÖu, thiÕt bÞ xö lý vµ ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn. Mét bé phËn d©n c giµu cã cña níc nµy lµ thÞ trêng ®èi víi
c¸c lo¹i hµng ho¸ xa xØ mang phong c¸ch ph¬ng T©y.
C¸c nÒn kinh tÕ ®ang c«ng nghiÖp ho¸ : C¸c níc nµy ®ang tiÕn hµnh c«ng
nghiÖp ho¸ nªn rÊt cÇn nhËp nhiÒu c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu, thÐp
c¬ khÝ nÆng ...C«ng nghiÖp ho¸ còng t¹o ra mét tÇng líp giµu cã míi vµ mét tÇng
6
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
líp trung lu ®ang ph¸t triÓn, cã nhu cÇu vÒ c¸c lo¹i hµng ho¸ míi, chñ yÕu lµ hµng
nhËp khÈu.
C¸c nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp hãa : §©y lµ nh÷ng níc ph¸t triÓn cao, lµ níc
xuÊt khÈu nhiÒu hµng c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ vèn ®Çu t. Hä mua b¸n s¶n phÈm
chÕ biÕn víi nhau vµ xuÊt khÈu sang c¸c níc kh¸c ®Ó ®æi lÊy nguyªn liÖu th« vµ
s¶n phÈm s¬ chÕ. C¸c ho¹t ®éng c«ng nghiÖp chÕ biÕn réng lín vµ ®a d¹ng ®· t¹o
nªn mét tÇng líp trung lu ®«ng ®¶o t¹o nªn mét thÞ trêng hÊp dÉn ®èi víi mäi lo¹i
s¶n phÈm.
Thø hai lµ, ®Æc tÝnh vÒ ph©n phèi thu nhËp. Sù ph©n phèi thu nhËp cña mét níc bÞ chi phèi bëi cÊu tróc c«ng nghiÖp, song cßn chÞu t¸c ®äng cña nh©n tè chÝnh
trÞ n÷a. Theo ®Æc tÝnh nµy th× c¸c níc cã thÓ chia thµnh 5 lo¹i kÕt cÊu ph©n phèi
thu nhËp kh¸c nhau.
Lîi tøc gia ®×nh rÊt thÊp
PhÇn lín lîi tøc gia ®×nh ®Òu thÊp
Lîi tøc gia ®×nh thÊp, trung b×nh, cao
PhÇn lín lîi tøc gia ®×nh ®Òu trung b×nh.
Trong ®ã ba lo¹i kÕt cÊu thu nhËp sau cïng lµ hÊp dÉn h¬n c¶ víi c¸c nhµ kinh
doanh níc ngoµi.
Thø ba lµ, ®Æc tÝnh vÒ ®éng th¸i cña c¸c nÒn kinh tÕ. C¸c níc trªn thÕ giíi ®·
tr¶i qua nh÷ng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ kh¸c nhau ®Æc trng b»ng tèc ®é
t¨ng trëng kh¸c nhau. Cã thÓ ph©n c¸c níc thµnh 4 lo¹i sau :
C¸c níc cã tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ rÊt cao ( Trung Quèc, c¸c níc NIC, c¸c
níc thuéc §«ng Nam ¸ ).
C¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®· ®i vµo thÕ æn ®Þnh víi tèc ®é t¨ng trëng
thÊp ( Mü, c¸c níc thuéc EU ).
C¸c níc ®ang ph¸t triÓn víi tèc ®é t¨ng trëng thÊp.
C¸c níc kÐm ph¸t triÓn cã nÒn kinh tÕ tr× trÖ thËm chÝ suy tho¸i triÒn miªn.
Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cã ¶nh hëng ®¸ng kÓ tæng møc nhu cÇu thÞ trêng vµ
tæng møc nhËp khÈu s¶n phÈm. Ch¼ng h¹n nh sù suy gi¶m cña nÒn kinh tÕ Mü võa
qua ®· kÐo theo hµng lo¹t c¸c níc xuÊt khÈu vµo thÞ trêng Mü suy gi¶m theo,
®ång thêi lµm gi¶m tèc ®é t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi
3. Nghiªn cøu c¸c nh©n tè thuéc m«i trêng chÝnh trÞ & luËt ph¸p :
Mçi quèc gia kh¸c nhau ®Òu rÊt kh¸c nhau vÒ m«i trêng chÝnh trÞ luËt ph¸p.
V× vËy, khi kinh doanh ë níc ngoµi cÇn nghiªn cøu ®Õn c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n sau :
Th¸i ®é ®èi víi nhµ kinh doanh níc ngoµi cña chÝnh phñ níc së t¹i : Mét
sè níc cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch dÔ d·i thu hót, khuyÕn khÝch thùc sù ®èi víi doanh
nghiÖp níc ngoµi, cßn mét sè níc kh¸c l¹i cã th¸i ®é thï ®Þch.
Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ : ®ã lµ viÖc xem xÐt mét ®Êt níc cã hoµ b×nh kh«ng,
cã ®¶m b¶o gi÷ v÷ng æn ®Þnh vÒ an ninh quèc phßng vÒ l©u dµi kh«ng. Cã nh÷ng
7
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
níc chÝnh quyÒn cø thay ®æi liªn tôc hay cã nh÷ng m©u thuÉn trong bé m¸y cña
chÝnh phñ ®«i khi b»ng b¹o lùc, ngay c¶ khi kh«ng thay ®æi, ch¼ng h¹n nÕu mét
chÝnh phñ cø ®a ra c¸c chÝnh s¸ch thay ®æi liªn tôc ®«i khi cßn cùc ®oan nh : quèc
h÷u ho¸ tÊt c¶ c¸c tµi s¶n cña doanh nghiÖp níc ngoµi, tµi kho¶n bÞ phong to¶ hoÆc
®a ra c¸c chÝnh s¸ch míi vÒ thuÕ, vÒ h¹n ng¹ch nhËp khÈu, c¸c quy ®Þnh kh¸c
trong bé m¸y qu¶n lý cña doanh nghiÖp níc ngoµi, ®iÒu g©y kh«ng Ýt nh÷ng lo
l¾ng c¶n trë c¸c nhµ kinh doanh quèc tÕ m¹nh d¹n ®Çu t ra níc ngoµi.
Sù ®iÒu tiÕt vÒ tiÒn tÖ : viÖc chÝnh phñ quy ®Þnh vÒ qu¶n lý ngo¹i hèi còng
g©y ra nh÷ng khã kh¨n cho c¸c nhµ kinh doanh níc ngoµi. Trêng hîp lý tëng nhÊt
lµ hä tù do ®îc chuyÓn ngo¹i tÖ ra níc ngoµi. Trong trêng Ýt thuËn lîi h¬n, nhµ
kinh doanh níc ngoµi cã thÓ chuyÓn sang hµng ho¸ mµ hä cÇn. Trêng hîp xÊu
nhÊt lµ nhµ kinh doanh buéc ph¶i b¸n lç t¹i thÞ trêng kh¸c. Bªn c¹nh ®ã, nhµ kinh
doanh quèc tÕ còng ph¶i ®èi mÆt víi mét rñi ro lín kh¸c lµ sù biÕn ®éng bÊt thêng
cña tû gi¸ hèi ®o¸i.
TÝnh hiÖu lùc cña bé m¸y chÝnh quyÒn : §ã lµ viÖc chÝnh phñ níc ë t¹i ®·
sö dông quyÒn lùc cña m×nh b»ng c¸c chÝnh ®Ó hç trî c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi
nh viÖc xö lý thuÕ quan hiÖu qu¶, cung cÊp th«ng tin thÞ trêng thÝch ®¸ng, hiÖu lùc
cña chÝnh phñ trung ¬ng ®èi víi chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng vµ nh÷ng yÕu tè kh¸c cã
tÝnh chÊt híng dÉn kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã, uy tÝn cña chÝnh phñ ®èi víi quÇn
chóng nh©n d©n, t×nh tr¹ng tham nhòng, quan liªu, m¨u thuÉn néi bé còng lµ
nh÷ng vÊn ®Ò cÇn quan t©m ®èi víi c¸c nhµ kinh doanh níc ngoµi.
C¸c quy ®Þnh mang tÝnh b¾t buéc vÒ ph¸p luËt vµ qu¶n lý còng cÇn ®îc
xem xÐt kü lìng, nh viÖc cÊm ®o¸n hoÆc kiÓm so¸t ®èi víi mét sè hµng ho¸ vµ
dÞch vô, cÊm mét sè ph¬ng thøc ho¹t ®éng th¬ng m¹i ( nhÊt lµ ph¬ng thøc qu¶ng
c¸o ), c¸c kiÓu kiÓm so¸t vÒ gi¸ c¶, c¸c tiªu chuÈn mang tÝnh b¾t buéc ®èi víi s¶n
phÈm ...
4. Nghiªn cøu c¸c nh©n tè thuéc m«i trêng v¨n ho¸ :
Mçi níc ®Òu cã nh÷ng tËp tôc, quy t¾c, kiªng kþ riªng. Chóng ®îc h×nh thµnh
theo truyÒn thèng v¨n ho¸ mçi d©n téc vµ cã ¶nh hëng lín ®Õn tËp tÝnh tiªu dïng
cña kh¸ch hµng níc ®ã. Tuy sù giao lu v¨n ho¸ gi÷a c¸c níc ®· lµm xuÊt hiÖn kh¸
nhiÒu nh÷ng tËp tÝnh tiªu dïng chung cho mäi d©n téc, song vÉn cã nh÷ng yÕu tè
v¨n ho¸ truyÒn thèng cßn ®îc duy tr× bÒn v÷ng, cã ¶nh hëng rÊt m¹nh ®Õnthãi
quen vµ t©m lý tiªu dïng. §Æc biÖt chóng thÓ hiÖn rÊt râ trong sù kh¸c biÖt gi÷a
truyªn thèng v¨n ho¸ ph¬ng §«ng vµ ph¬ng T©y, gi÷a c¸c t«n gi¸o vµ gi÷a c¸c
chñng téc.
Sù kh¸c biÖt vÒ v¨n ho¸ cã thÓ diÔn ra ngay trong thÞ trêng mét níc. Trªn thÕ
giíi cã nh÷ng thÞ trêng cã b¶n s¾c v¨ ho¸ thuÇn nhÊt (nh Trung Quèc, NhËt ...)
song cã nh÷ thÞ trêng hÕt søc pha t¹p vÒ v¨ hãa (nh Hoa Kú) v× thÕ khi xem xÐt sù
kh¸c biÖt vÒ b¶n chÊt v¨n ho¸ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ®ãng khung trong ranh giíi
quèc gia.
Sù kh¸c biÖt vÒ v¨n ho¸ còng sÏ ¶nh hëng lín ®Õn c¸ch thøc giao dÞch, ®µm
ph¸n ký ký hîp ®ång, lo¹i s¶n phÈm mµ kh¸ch hµng lùa chän sÏ mua, c¸c h×nh
8
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
thøc khuÕc tr¬ng, qu¶ng c¸o hµng ho¸ cã thÓ ®îc chÊp nhËn. C¸c ®Æc ®iÓm vÒ v¨n
ho¸ ®îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ®Æc ®iÓm sau :
Thêi gian : Cã nh÷ng níc thêi gian ®èi víi hä rÊt quan träng hä muèn
nhanh chãng hoµn thµnh c«ng viÖc cña m×nh, trong khi ®ã mét sè níc hä rÊt thËn
träng khi ra quyÕt ®Þnh hä muèn kÐo dµi thêi gian ®Ó ra quyÕt ®Þnh. Mèi quan hÖ
gi÷a thêi gian vµ viÖc ra quyÕt ®Þnh kinh doanh còng rÊt kh¸c nhau gi÷a c¸c nÒn
v¨n ho¸. Mét sè quèc gia thêi gian ®Ó ra quyÕt ®Þnh tû lÖ thuËn víi tÇm quan träng
cña quyÕt ®Þnh ®ã. Cè g¾ng ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh cã thÓ cã kÕt qu¶
ngîc l¹i.
Kh«ng gian : Ph¬ng T©y hä cã quan niÖm cho r»ng kho¶ng kh«ng gian
giao dÞch thêng thÓ hiÖn ®Þa vÞ nh kÝch cì v¨n phßng còng nh ®Þa ®iÓm cña nã.
Nhng diÒu nµy l¹i kh«ng ®óng ë c¸c níc kh¸c. §¸nh gi¸ tÇm quan träng cña mét
ngêi theo kh«ng gian vµ ®Þa ®iÓm cñav¨n phßng cã thÓ dÉn tíi sù hiÓu lÇm nghiªm
träng cña c¸ nh©n ®ã.
Quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ kho¶ng kh«ng cßn cã thÓ thÊy trong sù gÇn gòi c¸
nh©n. Kho¶ng c¸ch khi nãi chuyÖn vµ ©m lîng giäng nãi kh¸c nhau gi÷a c¸c nÒn
v¨n ho¸. Sù gÇn gòi cã thÓ g©y khã chÞu ë níc nµy song l¹i lµ ®iÒu b×nh thêng ë níc kh¸c.
Ng«n ng÷ : C¸c níc kh¸c nhau cã ng«n ng÷ kh¸c nhau, c¸c møc ®é, c¸ch
thøc thÓ hiÖn kh¸c nhau biÓu hiÖn t©m t, th¸i ®é cña ngêi truyÒn ®¹t ë mçi níc lµ
kh¸c nhau. Víi mét sè níc “ ng«n ng÷ im lÆng ” còng cã ý nghÜa truyÒn ®¹t riªng
cña nã. V× vËy, ®èi víi mét nÒn v¨n ho¸ kh¸c cÇn ph¶i t×m hiÓu vÒ c¸ch thøc vµ
nh÷ng c¬ së cña ng«n ng÷ v× sù bÊt ®ång ng«n ng÷ cã thÓ dÉn ®Õn sù hiÓu lÇm tai
h¹i trong qu¸ tr×nh giao dÞch.
Sù quen thuéc : ë NhËt b¶n t¹o ®îc mèi quan hÖ ban ®Çu víi ®èi t¸c tèt ®Ñp
lµ ®iÒu cÇn thiÕt nhÊt ®Ó cã thÓ kinh doanh víi hä. LÇn gÆp gì ban ®Çu cña hä
trong ®µm ph¸n kinh doanh chØ lµ ®Ó t¹o ra mèi quan hÖ, hiÓu biÕt lÉn nhau vµ ®Ó
t¹o tiÒn ®Ò cho cuéc ®µm ph¸n tiÕp theo.
Kü thuËt ®µm ph¸n : sù kh¸c biÖt vÒ v¨n ho¸ cßn thÓ hiÖn ë c¸ch ®µm ph¸n
vµ tiÕn hµnh giao dÞch. Ch¼ng h¹n, mèi quan hÖ gi÷a gi¸ mÆc c¶ vµ g¸i giao dÞch
cã thÓ sai kh¸c nhiÒu hay Ýt tuú thuéc vµo c¸c níc kh¸c nhau.
Trong mét sè nÒn v¨n ho¸ logic ®îc t«n träng khi tranh luËn vÒ mét giao dÞch
th¬ng m¹i nh ë nh÷ng níc kh¸c th× t×nh c¶m lµ thø cÇn ®Õn. Cã n¬i cÇn bµn luËn
xung quanh chñ ®Ò tríc khi ®i vµo vÊn ®Ò chÝnh, n¬i kh¸c l¹i muèn ®i th¼ng ngay
vµo vÊn ®Ò cÇn bµn luËn. Cã n¬i th× vai trß cña ngêi trëng ®oµn ®µm ph¸n lµ quan
träng nhÊt trong viÖc ra quyÕt ®Þnh nh ë Mü ch¼ng h¹n, vµ kh«ng ph©n biÖt vÒ tuæi
t¸c hay giíi tÝnh mµ chØ tËp trung ®Õn tr×nh ®é, n¨ng lùc c¶ ngêi ®ã, ë NhËt vµ mét
sè níc ph¬ng §«ng l¹i ®Ò cao vai trß quyÕt ®Þnh cña tËp thÓ, c¸c ý kiÕn cña ngêi
trëng ®oµn ®µm ph¸n ®a ra muèn ®îc tÊt c¶ mäi ngêi ñng hé víi ý kiÕn cña m×nh
vµ nh vËy th× quyÕt ®Þnh cña hä míi ®îc thùc hiÖn.
9
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
HÖ thèng ph¸p lý : trong mét cuéc ®µm ph¸n th¬ng m¹i, sù tho¶ thuËn c¸c
®iÒu kiÖn ph¸p lý khiÕn nhiÒu ngêi cã c¶m gi¸c ®îc ®¶m b¶o. Song gi÷a c¸c nÒ
v¨n ho¸ kh¸c nhau cã sù kh¸c biÖt vÒ c¬ së ph¸p lý còng nh sù nhËn thøc vÒ luËt
ph¸p. Mét sè níc ph¸p luËt lµ tuyÖt ®èi vµ ®îc bæ xung theo c¸ch hiÓu sau khi nã
bÞ vi ph¹m. Mét sè níc kh¸c, nã cã thÓ co gi·n h¬n song c¸ch quan niÖm vÒ sù vi
ph¹m l¹i rÊt cøng nh¾c. HiÓu biÕt vÒ hÖ thèng ph¸p lý vµ sù ho¹t ®éng cña nã lµ
®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó tiÕn hµnh giao dÞch ë mét nÒn v¨n ho¸ kh¸c.
C¸ch tiªu thô : v¨n ho¸ cã ¶nh hëng lín ®Õn s¶n phÈm ®îc tiªu thô còng
nh c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn t¬ng øng, ®ång thêi nã còng t¸c ®éng ®Õn c¸ch thøc tiªu
thô vµ ý nghÜa mµ kh¸ch hµng g¾n vµo s¶n phÈm cô thÓ. Do ®ã khi xóc tiÕn mét
s¶n phÈm t¹i níc ngoµi th× ban ®Çu nªn tu©n thñ c¸c yªu cÇu vÒ v¨n ho¸ ®ang tån
t¹i h¬n lµ thay ®æi nh÷ng yªu cÇu ®ã. Xóc tiÕn s¶n phÈm ph¶i nh¹y c¶m víi gi¸ trÞ
c¬ së níc ®ã vµ sù kh¸c nhau vÒ c¸ch tiªu thô.
5. Nghiªn cøu c¸c nh©n tè thuéc m«i trêng c¹nh tranh trªn thÞ trêng níc
ngoµi :
Søc hÊp dÉn cña thÞ trêng níc ngoµi cßn chÞu ¶nh hëng quan träng cña møc ®é
canh tranh trªn thÞ trêng ®ã.
Nghiªn cøu c¸c nh©n tè thuéc m«i trêng c¹nh tranh lµ viÖc ®¸nh gi¸ nh÷ng
®iÓm m¹nh ®iÓm yÕu trong c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ kh¸c, ®©y lµ vÊn ®Ò quan
träng khi xem xÐt thÞ trêng níc ngoµi, lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p h¬n so víi c¸c vÊn
®Ò kh¸c v× nã ph¶i tiÕn hµnh trong nhËn thøc cña kh¸ch hµng víi c¸c c¸ch nh×n
nhËn kh¸c nhau trong ý thøc cña hä. Khã kh¨n lín nhÊt trong viÖc x¸c ®Þnh t×nh
h×nh c¹nh tranh ë thÞ trêng níc ngoµi lµ thiÕu nh÷ng th«ng tin ®¸ng tin cËy.
Tríc hÕt, c¸c nhµ kinh doanh níc ngoµi ph¶i ®èi mÆt víi c¸c ®èi thñ c¹nh
tranh néi ®Þa. Cã hai trêng cã thÓ x¶y ra lµ :
Thø nhÊt lµ ®èi thñ c¹nh tranh cã thÓ hëng ®îc nh÷ng u thÕ thuËn lîi h¬n do
cã nh÷ng hç trî tõ chÝnh phñ vµ tinh thÇn d©n téc cña kh¸ch hµng.
Thø hai lµ ë mét sè níc, ®Æc biÖt lµ ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn th× ngîc l¹i ®èi
thñ c¹nh tranh ë thÞ trêng néi ®Þa l¹i ë thÕ bÊt lîi h¬n do sù bÊt tÝn nhiÖm cña
kh¸ch hµng ®èi víi uy tÝn cña doanh nghiÖp ®ã ho¹c trë thµnh n¹n nh©n cña thãi
chuéng hµng ngo¹i. Khi ph©n tÝch vÞ trÝ c¹nh tranh, nhµ kinh doanh ph¶i x¸c ®Þnh
®îc t©m lý thÞ trêng néi ®Þa ë ®ã vµ møc ®é lan truyÒn cña nã ... nã sÏ lµm c¬ së
cho viÖc x¸c ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch Marketting cña doanh nghiÖp.
Lo¹i ®èi thñ c¹nh tranh thø hai lµ c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi kh¸c ®ang ho¹t
®éng trªn thÞ trêng ®ã. §©y lµ sù c¹nh tranh kh¸ c¨ng th¼ng kh«ng thÓ chê ®îi hä
mét th¸i ®é hîp t¸c hay nh÷ng ph¶n øng thô ®éng mµ ngîc l¹i doanh nghiÖp ph¶i
®èi mÆt víi nh÷ng biÖn ph¸p øng phã cã khi trùc tiÕp cã khi gi¸n tiÕp, khi th«
thiÓn, khi tinh vi víi nh÷ng nguån lùc cã thÓ rÊt ®¸ng kÓ cho chi phÝ c¹nh tranh.
C¸c ph¬ng thøc c¹nh tranh còng hÕt søc ®a d¹ng vµ phong phó. Nh th«ng qua
c¸c chÝnh s¸ch Marketting, qu¶ng c¸o khuyÕch tr¬ng, c¸c chÝnh s¸ch vÒ gi¸ c¶,
møc ®é ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, kªnh ph©n phèi ... nh÷ng sù thay ®æi vÒ kiÓu d¸ng
mÉu m·, chÊt lîng s¶n phÈm phï hîp gi÷ uy tÝn ®îc víi kh¸ch hµng lµ ®iÒu hÕt
10
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
søc quan träng. Bªn c¹nh ®ã cßn liªn quan ®Õn c¸c dÞch vô sau b¸n hµng nh vÒ
bao gãi b¶o qu¶n s¶n phÈm, viÖc vËn chuyÓn, b¶o hµnh s¶n phÈm cho kh¸ch hµng
lµ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn quan t©m ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho doanh nghiÖp.
Mét biÖn ph¸p c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ kh¸c thêng ®îc sö dông lµ t×m ra c¸c
kho¶ng trèng trªn thÞ trêng ( nh÷ng lo¹i s¶n phÈm ®éc ®¸o, nh÷ng ®o¹n thÞ trêng
mµ nhu cÇu cña hä cha ®îc ®¸p øng ... ) ®Ó chiÕm lÜnh: trong trêng hîp nµy doanh
nghiÖp níc ngoµi cã thÓ x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®éc quyÒn cña m×nh trong mét kho¶ng thêi
gian nhÊt ®Þnh tríc khi ph¶i ®èi mÆt víi c¸c ®èi thñ canh tranh trùc tiÕp.
Trªn ®©y lµ c¸c nghiªn cøu liªn quan ®Õn c¸c nh©n tè vÜ m« cña thÞ trêng gióp
cho c¸c nhµ kinh doanh quèc tÕ nh×n nhËn mét c¸ch kh¸i qu¸t vÒ thÞ trêng níc
ngoµi ®Ó lùa chän cho m×nh mét thÞ trêng thÝch hîp. Khi ®Ò cËp ®Õn c¸c chÝnh
s¸ch marketting vµ ph¬ng thøc th©m nhËp thÞ trêng cô thÓ th× cÇn cã nh÷ng nghiªn
cøu chi tiÕt h¬n vÒ b¶n th©n thÞ trêng tiÒm n¨ng vµ ph¬ng thøc tæ chøc ho¹t ®éng
cña nã. ViÖc nghiªn cøu nµy ®îc tiÕn hµnh theo c¸c kÝa c¹nh sau:
6. Nghiªn cøu nhu cÇu thÞ trêng :
ViÖc nghiªn cøu nµy th«ng qua hµng lo¹t nh÷ng chØ tiªu ®Æc trng cho nhu cÇu
cña thÞ trêng nh : tæng lîng s¶n phÈm cã thÓ tiªu thô, tæng lîng s¶n phÈm cïng
lo¹i ®ã ®· ®îc tiªu thô trªn thÞ trêng, doanh sè vµ lîi nhuËn thu ®îc, sè lîng kh¸ch
hµng hiÖn t¹i vµ t¬ng lai cña doanh nghiÖp ... §Ó cã thÓ nghiªn cøu ®îc c¸c chØ
tiªu nµy cã thÓ th«ng qua c¸c ph¬ng ph¸p nh :
Th«ng qua c¸c tµi liÖu b¸o chÝ liªn quan, c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i
chóng, héi chî, triÓn l·m.
HoÆc cã thÓ trùc tiÕp tiÕn hµnh mét cuéc ®iÒu tra pháng vÊn kh¸ch hµng
Th«ng qua c¸c c¬ quan xóc tiÕn th¬ng m¹i cña chÝnh phñ : ®¹i sø qu¸n, l·nh
sù qu¸n ... hay th«ng qua c¸c chuyªn gia t vÊn vÒ thÞ trêng ®ã.
7. Nghiªn cøu c¬ cÊu thÞ trêng :
Mçi thÞ trêng níc ngoµi kh«ng bao giê lµ mét thÞ trêng thuÇn nhÊt. Nã bao
gåm nh÷ng nhãm kh¸ch hµng rÊt kh¸c nhau vÒ mäi ®Æc trng kinh tÕ, d©n sè x·
héi, vµ v¨n ho¸. V× thÕ nhµ kinh doanh níc ngoµi cÇn ph©n tÝch tû mû c¬ cÊu tËp
hîp kh¸ch hµng tiÒm n¨ng theo ®é tuæi, giíi tÝnh, n¬i c tró, nghÒ nghiÖp, tr×nh ®é
v¨n ho¸, giai cÊp vµ tÇng líp x· héi, t«n gi¸o, c¸c møc thu nhËp, theo chñng lo¹i
s¶n phÈm tiªu dïng vµ møc ®é tiªu dïng s¶n phÈm, theo c¸c ®èi thñ c¹nh tranh vµ
s¶n phÈm c¹nh tranh chñ yÕu. ViÖc x¸c ®Þnh c¸c lo¹i c¬ cÊu thÞ trêng trªn cho
phÐp doanh nghiÖp ®Þnh vÞ tõng ®o¹n thÞ trêng môc tiªu víi nh÷ng tËp tÝnh tiªu
dïng cô thÓ nh»m x¸c ®Þnh nh÷ng ®o¹n thÞ trêng cã triÓn väng nhÊt vµ kh¶ n¨ng
chiÕm lÜnh c¸c ®o¹n thÞ trêng ®ã.
8. Nghiªn cøu hµnh vi hiÖn thùc vµ tËp tÝnh tinh thÇn cña kh¸ch hµng :
Hµnh vi hiÖn thùc cña kh¸ch hµng ®îc biÓu hiÖn qua sù biÕn ®éng cña nhu cÇu
theo c¸c nh©n tè ¶nh hëng, nh÷ng thãi quen mua hµng vµ thu thËp th«ng tin vÓ s¶n
phÈm. Hµnh vi hiÖnnthùc cßn ®îc biÓu hiÖn qua møc ®é co gi·n cña nhu cÇu theo
gi¸ c¶, møc ®é co gi·n theo thu nhËp cña nhãm kh¸ch hµng, c¬ cÊu tiªu dïng theo
11
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
c¸c kªnh ph©n phèi, c¬ cÊu kh¸ch hµng t×m th«ng tin vÒ s¶n phÈm theo c¸c kªnh
th«ng tin kh¸c nhau.
TËp tÝnh tinh thÇn cña kh¸ch hµng lµ nh÷ng ®iÒu kh¸ch hµng suy nghÜ, c¸ch
lùa chän s¶n phÈm vµ ra quyÕt ®Þnh mua hµng. ý kiÕn vµ th¸i ®é cña kh¸ch hµng
®ù¬c thÓ hiÖn qua møc ®é tù chñ cña kh¸ch hµng trong c¸c quyÕt ®Þnh mua hµng
vµ møc ®é ¶nh hëng cña gia ®×nh, b¹n bÌ, ngêi t vÊn, nh÷ng ý kiÕn khen, chª cña
kh¸ch hµng ®èi víi c¸c yÕu tè chÊt lîng cña s¶n phÈm, gi¸ c¶ vµ c¸c møc gi¸ ®îc
chÊp nhËn.
9. Nghiªn cøu c¸ch thøc tæ chøc thÞ trêng níc ngoµi :
ViÖc nghiªn cøu c¸ch thøc tæ chøc thÞ trêng níc ngoµi liªn quan ®Õn c¸c vÊn
®Ò ®Õn lùa chän c¸c nhµ trung gian, nhµ ph©n phèi, ngêi chØ dÉn víi quy m« vµ
c¸ch thøc ë mçi níc lµ kh¸c nhau tuú thuéc vµo møc ®é am hiÓu vÒ thÞ trêng níc
ngoµi cña nhµ kinh doanh quèc tÕ ë mçi níc. V× vËy nã ®ßi hái ph¶i t×m hiÓu kü
tríc khi cã quyÕt ®Þnh vÒ c¸ch thøc x©m nhËp thÞ trêng.
H¬n n÷a, cßn mét yÕu tè hÕt søc quan träng trong viÖc quyÕt ®Þnh c¸ch thøc tæ
chøc thÞ trêng níc ngoµi ®ã lµmøc ®é ph¸t triÓn cña kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi
t¹i níc ®ã. Giao th«ng vËn t¶i, liªn l¹c viÔn th«ng, c¸c dÞch vô vµ ®iÒu kiÖn sinh
ho¹t cã thÓ t¹o ra sù hÊp dÉn hoÆc ngîc l¹i cã thÓ lµm n¶n lßng c¸c nhµ kinh
doanh níc ngoµi.
10. Nh÷ng nghiªn cøu ®Æc biÖt vÒ kh¶ n¨ng lËp xÝ nghiÖp ë níc ngoµi :
Do xu híng toµn cÇu ho¸, hîp t¸c ho¸ diÔn ra m¹nh mÏ trªn thÕ giíi nªn mét
c«ng ty muèn më réng ho¹t ®éng kinh doanh hoÆc ®Ó t×m kiÕm thÞ trêng míi ë níc ngoµi th× ®Òu cÇn ph¶i nghiªn cøu ®Õn vÊn ®Ò thµnh lËp mét c«ng ty ¬ níc
ngoµi. ViÖc lËp xÝ nghiÖp ë níc ngoµi, nã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh thµnh lËp mét
c«ng ty míi nªn cÇn ph¶i nghiªn cøu kü c¸c lÜnh vùc sau :
LuËt vÒ c¸c c«ng ty, luËt thuÕ, luËt lao ®éng.
C¸ch thøc quan hÖ víi chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng
C¸c h¹n chÕ cã thÓ ®èi víi viÖc thµnh lËp c¸c xÝ nghiÖp níc ngoµi vµ c¸ch
kh¾c phôc
ThÞ trêng lao ®éng vµ ®Æc ®iÓm cña qu¶n lý nh©n lùc
C¸c kÕt to¸n tµi chÝnh néi ®Þa hoÆc quèc tÕ cÇn dù kiÕn ®èi víi viÖc lËp xÝ
nghiÖp
Kh¶ n¨ng liªn kÕt c«ng nghiÖp vµ th¬ng m¹i cã thÓ cã
12
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
Ch¬ng ii :
t×m hiÓu vÒ thÞ trêng mü
A. ®Æc ®iÓm chung cña thÞ trêng mü :
I.
Quan ®iÓm cña Mü vÒ ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ :
§Æc ®iÓm næi bËt cña th¬ng m¹i quèc tÕ hiÖn nay lµ sù tham gia ngµy cµng
t¨ng cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. N¨m 1992, tû träng cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn
trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn thÕ giíi lµ 27%, n¨m 1996 t¨ng lªn 32% vµ
dù ®o¸n n¨m 2000 vµo kho¶ng 35%. Theo quan ®iÓm cña Mü : cµng khã kh¨n vÒ
kinh tÕ th× cµng cÇn ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn mét c¸ch toµn diÖn cho viÖc tù do ho¸ th¬ng m¹i quèc tÕ .
1. Quan ®iÓm vÒ tù do ho¸ th¬ng m¹i quèc tÕ theo híng ®a ph¬ng:
Theo quan ®iÓm cña Mü th× viÖc thùc hiÖn tù do ho¸ th¬ng m¹i quèc tÕ theo
híng ®a ph¬ng lµ biÖn ph¸p tèt nhÊt v× nã tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng ph©n biÖt vÒ kinh tÕ
gi÷a c¸c ®èi t¸c vµ ®ång thêi l«i kÐo ®îc tèi ®a c¸c thµnh viªn tham gia.
Trªn thùc tÕ, h×nh thøc nµy ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c tho¶ thuËn ®a ph¬ng trong khu«n khæ WTO vµ t¹o ra nhiÒu ¶nh hëng cã lîi ®èi víi nÒn kinh tÕ thÕ
giíi. Tuy nhiªn, ®îc lîi nhiÒu nhÊt trong qu¸ tr×nh nµy lµ Mü vµ c¸c níc ph¸t triÓn
kh¸c. Theo sè liÖu cña c¸c chuyªn gia Mü, nguån lîi thu ®îc tõ ho¹t ®éng xuÊt
nhËp khÈu trung b×nh mçi n¨m trªn quy m« toµn thÕ giíi trong nh÷ng n¨m tríc
m¾t lµ 96 tû USD vµ trong t¬ng lai xa - 1741 tû USD. §èi víi Mü, chØ tiªu nµy t¬ng øng lµ 13,3 tû vµ 27 tû USD.
KÓ tõ thêi ®iÓm thµnh lËp WTO (th¸ng giªng n¨m 1995), Mü ®· tÝch cùc
tham gia vµo c«ng viÖc cña tæ chøc nµy, kh«ng chØ më réng lÜnh vùc ho¹t ®éng mµ
cßn gãp phÇn t¨ng sè lîng thµnh viªn tham gia b»ng c¸ch kÕt n¹p thªm c¸c ®èi t¸c
th¬ng m¹i míi. Theo s¸ng kiÕn cña Mü, tæ chøc nµy ®· thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®µm
ph¸n vÒ c¸c lÜnh vùc dÞch vô nh tµi chÝnh, viÔn th«ng, cung øng dÞch vô ra níc
ngoµi ... Mét trong nh÷ng híng u tiªn trong chÝnh s¸ch cña chÝnh quyÒn Mü hiÖn
nay lµ hç trî tæ chøc WTO tiÕp tôc qu¸ tr×nh tù do ho¸ hÖ thèng th¬ng m¹i thÕ
giíi.
HiÖn nay, h×nh thøc tù do ho¸ th¬ng m¹i quèc tÕ theo híng ®a ph¬ng ®îc
coi lµ toµn diÖn nhÊt vµ ®Çy ®ñ nhÊt. Sè c¸c níc thµnh viªn tham gia chiÕm tíi
13
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
90,4% tæng sè c¸c quèc gia trªn toµn thÕ giíi, trong ®ã Ch©u ¢u chiÕm 44,1%;
Ch©u ¸ - Th¸i b×nh d¬ng chiÕm 24,8% vµ ch©u Mü chiÕm 9,8%
2. Tù do ho¸ c¸c quan hÖ th¬ng m¹i khu vùc: ViÖc tù do ho¸ th¬ng m¹i
khu vùc ®ang diÔn ra th«ng qua h×nh thøc ký kÕt c¸c HiÖp ®Þnh th¬ng maÞ khu
vùc. C¸c HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i khu vùc ®· ®îc phæ biÕn réng r·i trªn thÕ giíi vµ trë
thµnh nh©n tè quan träng trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ.
Cã 4 h×nh thøc hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i khu vùc lµ:
- HiÖp ®Þnh thµnh lËp khu vùc th¬ng m¹i tù do, trong ®ã c¸c níc thµnh viªn
c¾t gi¶m hoÆc huû bá nh÷ng h¹n chÕ trong th¬ng m¹i néi bé khu vùc trong khi
vÉn duy tr× b¶o hé ®èi víi c¸c níc kh«ng thuéc thµnh viªn cña khu vùc th¬ng m¹i
tù do: NAFTA lµ mét vÝ dô ®iÓn h×nh.
- HiÖp ®Þnh thµnh lËp liªn minh thuÕ quan, trong ®ã c¸c níc tho¶ thuËn
thùc hiÖn thuÕ quan thèng nhÊt ®èi víi c¸c s¶n phÈm nhËp tõ c¸c níc n»m ngoµi
liªn minh: khèi thÞ trêng chung Nam Mü (MERCOSUR).
- HiÖp ®Þnh thµnh lËp thÞ trêng chung trong ®ã bao hµm c¶ liªn minh thuÕ
quan, vÊn ®Ò tù do dÞch chuyÓn vèn, lao ®éng vµ dÞch vô: vÝ dô liªn minh ch©u ¢u
(EU) ra ®êi ngµy 1/1/1994 lµ mét thÞ trêng nhÊt thÓ ho¸ víi mét ch¬ng tr×nh lín
x©y dùng ®ång tiÒn chung ch©u ¢u (®ång EURO) ®· ®¸nh dÊu mét giai ®o¹n ph¸t
triÓn quan träng cña chñ nghÜa khu vùc.
- HiÖp ®Þnh thµnh lËp mét tæ chøc kinh tÕ vµ th¬ng m¹i khu vùc trong ®ã
thùc hiÖn hµi hoµ chÝnh s¸ch kinh tÕ cña c¸c níc thµnh viªn: vÝ dô APEC (diÔn ®µn
hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i b×nh d¬ng).
Lµ níc tÝch cùc theo ®uæi t tëng vÒ chñ nghÜa khu vùc, Mü ®· ký HiÖp ®Þnh
th¬ng m¹i tù do víi Canada n¨m 1988. Sau khi ký kÕt hiÖp ®Þnh víi Mªhic« n¨m
1992, B¾c Mü ®· trë thµnh Khu vùc mËu dÞch tù do B¾c Mü (NAFTA) liªn kÕt
vïng l·nh thæ khæng lå víi 370 triÖu d©n vµ chiÕm h¬n 20% thÞ phÇn trong nÒn
kinh tÕ th¬ng m¹i thÕ giíi. HiÖp ®Þnh nµy xem xÐt viÖc huû bá dÇn c¸c hµng rµo
thuÕ quan ®èi víi hµng c«ng nghiÖp, n«ng s¶n, b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, ®a c¸c
quy t¾c chung ®èi víi ®Çu t, tù do ho¸ th¬ng m¹i dÞch vô vµ thµnh lËp mét c¬ chÕ
gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp th¬ng m¹i gi÷a c¸c níc thµnh viªn mét c¸ch cã hiÖu qu¶.
Ngoµi ra, Mü coi viÖc gia nhËp APEC cña m×nh cã ý nghÜa hÕt søc lín lao.
ViÖc tù do ho¸ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i gi÷a c¸c níc thµnh viªn cña tæ chøc nµy
®· thóc ®Èy ngo¹i th¬ng Mü t¨ng trëng. VÝ dô, tû träng xuÊt khÈu cña Mü sang
c¸c níc trong APEC ®· t¨ng tõ 52% n¨m 1982 lªn 70% n¨m 1996.
HiÖn nay, h¬n 61% th¬ng m¹i quèc tÕ ®îc thùc hiÖn trong khu«n khæ c¸c c¬
chÕ th¬ng m¹i tù do khu vùc, trong ®ã cã mét sè khu vùc chiÕm tû träng lín nh
APEC (chiÕm 23,7%), EU (22,8%), NAFTA (7,9%), khu vùc th¬ng m¹i tù do B¾c
- Nam Mü (2,6%), Khu vùc th¬ng m¹i tù do EU - §Þa Trung H¶i (2,3%) (17).
3. C¸c tho¶ thuËn song ph¬ng vÒ tù do ho¸ th¬ng m¹i:
14
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
Ngoµi viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tù do ho¸ th¬ng m¹i thÕ giíi trªn c¬ së ®a
ph¬ng vµ khu vùc, Mü cßn tÝch cùc sö dông mét chiÕn lîc kh¸c, ®ã lµ : tho¶ thuËn
song ph¬ng ®Ó ®iÒu tiÕt quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c th¬ng m¹i chÝnh vµ cã triÓn väng.
§a sè c¸c ®èi t¸c nµy, mÆc dï thùc hiÖn chÝnh s¸ch tù do ho¸ m¹nh mÏ trong ho¹t
®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, song vÉn cßn duy tr× nh÷ng hµng rµo th¬ng m¹i ®¸ng kÓ.
Th«ng thêng, viÖc xo¸ bá c¸c rµo c¶n nµy b»ng c¸c tho¶ thuËn song ph¬ng diÔn ra
nhanh h¬n vµ hiÖu qu¶ h¬n so víi th«ng qua khu«n khæ cña GATT/WTO.
Nhê viÖc ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh song ph¬ng, trong thêi gian tõ n¨m 1994 1998 hµng xuÊt khÈu cña Mü sang NhËt ®· t¨ng nhanh gÊp 6 lÇn so víi hµng NhËt
b¶n nhËp khÈu vµo Mü. ViÖc ký kÕt c¸c HiÖp ®Þnh víi NhËt ®· t¹o ®iÒu kiÖn
kh«ng chØ cho viÖc b×nh thêng ho¸ vµ më réng th¬ng m¹i song ph¬ng mµ cßn gãp
phÇn ®Èy nhanh tiÕn tr×nh tù do ho¸ th¬ng m¹i quèc tÕ bëi v× tû träng mËu dÞch
gi÷a hai níc nµy chiÕm h¬n 16% th¬ng m¹i thÕ giíi.
HiÖn nay, Mü ®ang ®Æc biÖt chó ý ®Õn viÖc ph¸t triÓn quan hÖ th¬ng m¹i víi
Trung quèc. §éng lùc chÝnh thóc ®Èy viÖc xo¸ bá c¸c hµng rµo ng¨n c¶n c¸c nhµ
xuÊt khÈu Mü x©m nhËp thÞ trêng Trung quèc chñ yÕu xuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh Mü
nhËp siªu nÆng nÒ trong th¬ng m¹i víi Trung quèc theo sè liÖu cña Mü, n¨m 1997
Mü nhËp siªu 50 tû USD víi Trung quèc).
Ngoµi ra, Mü rÊt quan t©m ®Õn c¸c níc thµnh viªn cña HiÖp héi c¸c níc
§«ng Nam ¸ (ASEAN): mét thÞ trêng mµ íc tÝnh ®Õn n¨m 2010 sÏ cã 686 triÖu
ngêi tiªu dïng; GDP cña c¸c níc nµy ®¹t 1.100 tû USD, thu nhËp tõ c¸c dù ¸n c¬
së h¹ tÇng cã thÓ vît 1.000 tû USD. NhËn thÊy tiÒm n¨ng to lín cña khu vùc nµy
vµ vai trß ®ang t¨ng cña nã trong nÒn th¬ng m¹i thÕ giíi, hiÖn nay Mü ®ang tÝch
cùc thóc ®Èy c¸c níc nµy thùc hiÖn tù do ho¸ th¬ng m¹i h¬n n÷a.
ViÖc ký kÕt c¸c HiÖp ®Þnh song ph¬ng më ®êng cho c¸c C«ng ty Mü x©m
nhËp c¸c thÞ trêng tiªu thô míi kh«ng chØ lµm t¨ng khèi lîng hµng ho¸ xuÊt khÈu
vµ dÞch vô cña Hoa kú mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn tr×nh tù do ho¸ th¬ng m¹i
quèc tÕ tiÕn triÓn nhanh chãng.
Hoa Kú ®îc ®¸nh gi¸ lµ mét quèc gia cã sù tù do hãa th¬ng m¹i nhÊt cña thÕ
giíi, víi mèi quan hÖ kinh doanh réng kh¾p víi hÇu hÕt c¸c níc trªn thÕ giíi vµ
ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng ®ã ®· gãp phÇn kh«ng nhá cho sù t¨ng trëng cña kinh tÕ
thÕ giíi. §ång thêi, Mü còng lu«n mong muèn c¸c níc kh¸c cïng tham gia vµo
qu¸ tr×nh tù do ho¸ th¬ng m¹i cïng víi níc Mü. Theo lêi ph¸t biÓu cña tæng thèng
Bill Clint¬n tríc quèc héi Mü : “ T«i kªu gäi c¸c quèc gia trªn thÕ giíi h·y tham
gia cïng víi Mü trong c¸c cuéc ®µm ph¸n toµn cÇu nh»m më réng xuÊt khÈu ...
Chóng ta ph¶i xo¸ bá nh÷ng rµo c¶n, më cöa c¸c thÞ trêng vµ ph¸t triÓn mËu dÞch
”, ®iÒu nµy khÆng ®Þnh mong muèn cña phÝa Mü nh»m nç lùc thóc ®Èy tiÕn tr×nh
toµn cÇu ho¸.
NÕu chØ cã Mü më cöa, th× «ng Clint¬n còng ®a ra lêi r¨n ®e : “ Khi mµ hµng
nhËp khÈu vµo níc Mü th× phÝa Mü sÏ cã hµnh ®éng ®Ó ®¸p l¹i b»ng c¸c biÖn ph¸p
15
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
kh¸c nhau nh viÖc ®¸nh thuÕ cao, hay h¹n chÕ sè lîng hµng ho¸ nhËp vµo Mü... ”.
Ch¼ng h¹n, ®èi víi Ch©u ©u, nÕu hai bªn kh«ng ®¹t ®îc sù nh©n nhîng nµo th×
Mü sÏ ®¸nh thuÕ 100% vµo hµng ho¸ nhËp cña ch©u ©u, tõ pho m¸t ®Õn c¸c lo¹i
¸o thun ®Ó ®Êu tranh chèng l¹i nh÷ng quy chÕ nhËp khÈu chuèi cña liªm minh
ch©u ©u (EU) dµnh cho Mü. §èi víi níc ta, Mü ®· cã nhiÒu bíc tiÕn tiÕn bé trong
viÖc thiÕt lËp mèi quan hÖ ngo¹i giao víi ViÖt Nam kÓ tõ sau khi níc ta chuyÓn
sang c¬ chÕ thÞ trêng, tõ viÖc xo¸ bá cÊm vËn n¨m 1994 trë l¹i b×nh thêng ho¸
quan hÖ víi ta ®Õn viÖc chÊp thuËn ký kÕt hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng, cho
phÐp doanh nghiÖp ta khi xuÊt khÈu sang Mü ®îc hëng quy chÕ tèi huÖ quèc
(MFN) c¸i mµ Mü ®· dµnh cho hÇu hÕt c¸c níc xuÊt khÈu vµo Mü, nh»m gi¶m
møc thuÕ quan ®¸nh vµo hµng ho¸ cña ViÖt Nam khi xuÊt sang Mü còng nh lµm
gi¶m c¸c h¹n chÕ cña ViÖt Nam ®èi víi hµng ho¸ Mü. Nhng ®©y lµ mèi quan hÖ
cã ®i cã l¹i, Mü yªu cÇu phÝa ViÖt Nam cÇn më cöa h¬n n÷a, t¹o c¬ chÕ th«ng
tho¸ng vµ c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp Mü ®Çu t còng nh t×m
kiÕm thÞ trêng ë ViÖt Nam, mét thÞ trêng kh¸ réng lín cha ®îc khai th¸c trong khu
vùc kinh tÕ ph¸t triÓn n¨ng ®éng nhÊt cña thÕ giíi.
ii.
kinh tÕ Mü nh÷ng n¨m võa qua :
Kinh tÕ cña Mü lµ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn v÷ng m¹nh, lµ mét cêng quèc ®øng
®Çu trªn thÕ giíi víi møc t¨ng trëng GDP b×nh qu©n mçi n¨m kh¸ cao trung b×nh
3% - 4%/n¨m vµ kh¸ æn ®Þnh trong thêi gian dµi díi thêi tæng thèng Bill Clint¬n,
b×nh qu©n thu nhËp ®Çu ngêi kho¶ng 30.000 USD / n¨m . Kinh tÕ Mü ®îc coi nh lµ
®Çu tÇu cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, khi kinh tÕ Mü cã nh÷ng biÕn ®éng th× nÒn kinh
tÕ thÕ giíi còng bÞ ¶nh hëng. Võa qua nÒn kinh tÕ Mü cã sù suy gi¶m do ¶nh hëng
cña nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau ®· chøng minh cho ®iÒu nµy, nã kÐo theo nÒn
kinh tÕ NhËt vµ hÇu hÕt c¸c níc xuÊt khÈu sang Mü bÞ ®×nh trÖ, nhng kh«ng v× thÕ
mµ Mü mÊt ®i vai trß chñ ®¹o cña m×nh, víi Mü ®ã lµ sù suy gi¶m t¹m thêi, cã sù
dù tÝnh tõ tríc theo ®óng chu kú kinh tÕ cña m×nh, ngêi ta dù ®o¸n nã sÏ håi phôc
trë l¹i vµo n¨m 2002 vµ vÉn lµ mét nÒn kinh tÕ m¹nh ®øng ®Çu thÕ giíi.
Nhê sù ph¸t triÓn v÷ng m¹nh cña nÒn kinh tÕ Mü mµ nã ®· thóc ®Èy ho¹t
®éng xuÊt nhËp khÈu cña c¸c níc kh¸c, t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng triÖu lao
®éng mçi n¨m trªn thÕ giíi. Nh chóng ta ®· biÕt, Mü lµ níc nhËp khÈu lín cña thÕ
giíi, khi mµ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn t¨ng trëng cao vµ æn ®Þnh th× nã sÏ khiÕn cho
d©n chóng tiªu dïng hµng ho¸ nhiÒu h¬n v× vËy nã còng gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t
®éng nhËp khÈu cña Mü víi c¸c lo¹i mÆt hµng mµ Mü ®· nhêng chç cho c¸c níc
kh¸c s¶n xuÊt nh quÇn ¸o, giÇy dÐp, ®å gia dông, hµng ®iÖn tö ... ®©y lµ nh÷ng lo¹i
mÆt hµng mµ ta cã thÓ xuÊt khÈu.
VÒ c¬ cÊu c¸c ngµnh s¶n xuÊt, giê ®©y Mü chñ yÕu ph¸t triÓn c¸c ngµnh dÞch
vô nh b¶o hiÓm quèc tÕ, ng©n hµng tµi chÝnh ..., vµ c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao nh
ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin, phÇn mÒm m¸y tÝnh, c«ng nghÖ sinh häc, hãa häc,
s¶n xuÊt c¸c lo¹i m¸y mãc hiÖn ®¹i phôc vô cho c¶ môch ®Ých d©n sù lÉn qu©n
16
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
sù... cßn víi hÇu hÕt c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nÆng, c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng l©m
h¶i s¶n vµ s¶n xuÊt hµng tiªu dïng hÇu nh ®· nhêng l¹i cho c¸c níc kh¸c s¶n xuÊt
vµ Mü chØ viÖc nhËp khÈu. Riªng víi ngµnh n«ng nghiÖp Mü vÉn duy tr× víi mét
sè mÆt hµng cã tÝnh c¹nh tranh cao nh :cµ phª, ca cao, h¹t ®iÒu, hå tiªu...
III. m«i trêng chÝnh trÞ & luËt ph¸p ë Mü:
VÒ chÝnh trÞ, Mü lµ quèc gia t b¶n chñ nghÜa theo hÖ thèng chÝnh trÞ Qu©n
chñ chuyªn chÕ vµ ®îc coi lµ ®Êt níc cña sù tù do d©n chñ trªn thÕ giíi víi m«i trêng chÝnh trÞ kh¸ æn ®Þnh nhng còng ®Çy nh÷ng biÕn ®éng phøc t¹p. Sau khi hÖ
thèng c¸c níc XHCN ë §«ng ©u sôp ®æ ®ång thêi còng lµ lóc Mü kÕt thóc cuéc
chiÕn tranh l¹nh víi Liªn X«, mèi quan hÖ cña Mü víi c¸c níc thuéc hÖ thèng c¸c
níc XHCN ®· dÇn trë lªn b×nh thêng vµ cã nh÷ng chiÒu híng tèt ®Ñp ngay c¶ nh
®èi víi níc Nga. V× vËy nã ®· t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn cho viÖc thóc mèi
quan hÖ kinh tÕ ®èi víi ViÖt Nam víi nh÷ng bíc tiÕn cô thÓ nh viÖc Mü ®· xo¸ bá
cÊm vËn ®èi víi níc ta n¨m 1994, gÇn ®©y lµ chuyÕn ®Õn th¨m cña tæng thèng Mü
Bill Clint¬n nh»m nèi l¹i quan hÖ ngo¹i giao gi÷a hai níc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi
®Ó thu hót ®©u t cña níc ngoµi vµo ViÖt Nam, ®ång thêi hai bªn ®· ®i ®Õn viÖc ký
kÕt hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng gi÷a hai níc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc
xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang Hoa Kú.
VÒ hÖ thèng chÝnh s¸ch luËt ph¸p cña Mü ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt
nhËp khÈu, ®©y lµ mét hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch ®îc thÓ hiÖn mét c¸ch rÊt cô thÓ vµ
®Çy ®ñ b»ng v¨n b¶n ®îc luËt ph¸p ho¸, nã hÕt søc phøc t¹p ®ßi hái c¸c doanh
nghiÖp ta khi th©m nhËp vµo thÞ trêng Mü cÇn nghiªn cøu kü lìng, thêng nã liªn
quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò nh : quy ®Þnh vÒ thuÕ quan, phi thuÕ quan, h¹n ngh¹ch, quy
®Þnh vÒ c¸c tiªu chuÈn kü thuËt ...
1. Thø nhÊt, thuÕ quan:
1.1. Danh b¹ thuÕ quan (Harmonized System): Khi vµo thÞ trêng Mü, ®iÒu
cÇn thiÕt víi c¸c nhµ doanh nghiÖp lµ ph¶i hiÓu ®îc hÖ thèng Danh b¹ thuÕ quan
thèng nhÊt cña Mü. Danh b¹ thuÕ quan HTS dùa trªn c¬ së Danh b¹ thuÕ quan HS
cña Héi ®ång Hîp t¸c H¶i quan quèc tÕ so¹n th¶o vµ ¸p dông trong c¸c c«ng íc
quèc tÕ ®a biªn th¸ng 11/1988. Do thuÕ quan cña Mü thêng xuyªn thay ®æi nªn
Danh b¹ HTS ®îc ®ãng thµnh nh÷ng trang rêi ®Ó khi thay ®æi th× huû bá tõng
trang dÔ dµng kh«ng lµm ¶nh hëng tíi toµn bé danh b¹.
TÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ nhËp khÈu ®Òu ph¶i chÞu thuÕ hoÆc miÔn thuÕ phï
hîp víi ph©n lo¹i hµng ho¸ cña chóng theo h¹ng môc quy ®Þnh trong BiÓu thuÕ
thèng nhÊt cña Mü. Cã thÓ mua biÓu thuÕ nµy díi d¹ng s¸ch nhá, cã chó gi¶i cña
C¬ quan in Ên cña ChÝnh phñ, Washington, D.C. 20402. Th«ng thêng, viÖc thanh
17
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
to¸n thuÕ ®îc tiÕn hµnh vµo thêi ®iÓm lµm thñ tôc nhËp khÈu víi h¶i quan ®Ó tiªu
thô hµng ho¸ hoÆc nhËp kho.
Khi hµng ho¸ ph¶i ®ãng thuÕ cã thÓ lùa chän ®Ó ¸p dông c¸c møc thuÕ theo
trÞ gi¸, møc thuÕ cô thÓ hoÆc møc thuÕ gép. Møc thuÕ theo trÞ gi¸ hµng, thêng ®îc
sö dông nhÊt lµ mét sè % nhÊt ®Þnh trªn tæng trÞ gi¸ hµng. Møc thuÕ cô thÓ lµ mét
sè tiÒn nhÊt ®Þnh trªn mçi ®¬n vÞ träng lîng hoÆc sè lîng (vÝ dô nh 5 cent/t¸).
Møc thuÕ gép lµ møc thuÕ kÕt hîp cña thuÕ theo trÞ gi¸ vµ møc thuÕ cô thÓ
(vÝ dô nh 0,7 cent/kg céng 10% trÞ gi¸ hµng).
Møc thuÕ ¸p dông: ®èi víi hµng nhËp khÈu cã thÓ thay ®æi tuú thuéc vµo
xuÊt xø hµng ho¸. HÇu hÕt hµng ho¸ ph¶i chÞu thuÕ theo møc thuÕ Tèi HuÖ quèc
trong Cét 1 cña BiÓu thuÕ nhËp khÈu. Hµng ho¸ tõ nh÷ng níc kh«ng ®îc hëng
møc thuÕ NTR ph¶i chÞu thuÕ theo luËt quy ®Þnh trong cét 2 cña BiÓu thuÕ.
Trang mÉu danh môc thuÕ cña Hoa kú
(TrÝch tõ HTS Hoa kú n¨m 1997)
M· HS
0901.11
0301.10
0208.20
0906.10
0906.20
M« t¶ hµng ho¸
Cµ phª cha khö chÊt caphe in
C¸ c¶nh
§ïi ªch
QuÕ cha nghiÒn
QuÕ ®· nghiÒn
ThuÕ suÊt (%)
Cét 1
Chung (MFN)
§Æc biÖt (GSP)
0
0
0
0
0
Cét 2
0
0
10
0
11cent/kg
Hµng miÔn thuÕ : bao gåm: miÔn thuÕ cho c¸ nh©n, miÔn thuÕ cho c¸c mÆt
hµng sö dông cho môc ®Ých khoa häc hay nghiªn cøu vµ miÔn thuÕ cho hµng ho¸
Mü ®îc nhËp l¹i (ngoµi nh÷ng trêng hîp cã quy ®Þnh kh¸c).
1.2. §Þnh gi¸ h¶i quan: (Customs Value): khi ¸p dông c¸c lo¹i thuÕ suÊt
cña Mü theo Danh b¹ HTS, cÇn t×m hiÓu c¸ch x¸c ®Þnh trÞ gi¸ hµng ho¸ ®Ó thu
thuÕ cña h¶i quan Mü.
63
LuËt Th¬ng m¹i n¨m 1930 quy ®Þnh, ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh trÞ gi¸ hµng ho¸
®Ó tÝnh thuÕ lµ tÝnh theo gi¸ b¸n hµng ho¸ Êy t¹i Mü (American Selling Price
(ASP)), mµ c¬ së lµ chi phÝ s¶n xuÊt hµng hãa ®ã t¹i Mü. Tuy vËy, c¸ch tÝnh nµy
®· g©y ra tranh c·i nhiÒu ë c¸c cuéc ®µm ph¸n th¬ng m¹i quèc tÕ gi÷a Mü vµ c¸c
níc b¹n hµng v× nã thÓ hiÖn tÝnh b¶o hé mËu dÞch thiÕu b×nh ®¼ng cña Mü.
Tíi n¨m 1956, Mü thay ®æi c¸ch tÝnh gi¸ trÞ hµng ho¸, Mü bá ph¬ng ph¸p
tÝnh ASP vµ ¸p dông c¸ch tÝnh lÊy gi¸ trÞ xuÊt khÈu (Export Value) lµ c¬ së tÝnh
gi¸. C¸ch tÝnh trªn dùa trªn "gi¸ trÞ cña Mü" (US Value) vµ chi phÝ s¶n xuÊt (Cost
of Production) ®îc xem lµ hai tiªu chuÈn ¸p dông.
N¨m 1979, LuËt vÒ c¸c HiÖp ®Þnh Th¬ng m¹i (Trade of Agreement Act
1979) cña Mü ®· ®a ra ph¬ng ph¸p " Gi¸ trÞ giao dÞch" (Transaction Value) lµm
c¬ së chÝnh ®Ó ®Þnh gi¸ hµng nhËp khÈu ®Ó tÝnh thuÕ.
Gi¸ trÞ giao dÞch ®îc ®Þnh nghÜa: lµ gi¸ thùc sù ®· tr¶ hoÆc sÏ tr¶ cho hµng
ho¸ khi b¸n ®Ó xuÊt sang Mü vµ céng thªm víi:
- Chi phÝ ®ãng gãi bao b× mµ ngêi mua ph¶i chÞu
- Hoa hång b¸n hµng mµ ngêi mua l¹i ph¶i chÞu.
- Kho¶n chi phÝ mµ ngêi mua ph¶i chi ®Ó hç trî ngêi b¸n hµng trong s¶n
xuÊt hoÆc xuÊt khÈu hµng ®ã.
18
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
- C¸c lo¹i hoa hång ký vô phÝ xin giÊy phÐp mµ ngêi mua ph¶i tr¶.
- C¸c kho¶n chi mµ ngêi b¸n hëng, ph¸t sinh tõ viÖc t¸i xuÊt hoÆc b¸n l¹i.
Tuy vËy, 5 kho¶n tÝnh thªm nãi trªn ®©y chØ tÝnh thªm khi chóng cha ®îc
tÝnh vµo gi¸ hµng vµ dùa trªn th«ng tin ®Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c sè tiÒn chi phÝ. NÕu
kh«ng ®ñ th«ng tin th× kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®îc trÞ gi¸ giao dÞch vµ c¬ së tÝnh trÞ gi¸
phô, theo gi¸ trÞ u tiªn, ph¶i ®îc xem xÐt sö dông. ViÖc xem xÐt c¸c kho¶n céng
thªm vµo gi¸ theo tr×nh tù:
PhÝ ®ãng gãi do ngêi mua thanh to¸n cho tÊt c¶ viÖc ®ãng gãi hµng ho¸
nhËp khÈu ®Ó xuÊt khÈu.
PhÝ hoa hång b¸n hµng do ngêi mua tr¶ cã liªn quan lµ bÊt kú kho¶n tiÒn
nµo tr¶ cho ®¹i lý cña ngêi b¸n.
TrÞ gi¸ ®îc tÝnh theo % cña bÊt kú kho¶n hç trî nµo cÊu thµnh bé phËn trÞ
gi¸ giao dÞch cña hµng nhËp khÈu. Tríc tiªn, trÞ gi¸ c¸c kho¶n hç trî ®îc
x¸c ®Þnh, sau ®ã ®îc tÝnh % theo gi¸ hµng.
Hç trî: lµ bÊt kú mét trong nh÷ng h¹ng môc ®îc liÖt kª díi ®©y do ngêi mua hµng
nhËp khÈu cung cÊp trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp, miÔn phÝ hoÆc cã gi¶m chi phÝ ®Ó sö
dông trong s¶n xuÊt hoÆc b¸n hµng xuÊt khÈu sang Mü. Bao gåm:
+ Nguyªn liÖu, linh kiÖn, chi tiÕt vµ c¸c bé phËn t¬ng tù trong hµng nhËp
khÈu;
+ C«ng cô, khu«n vµ c¸c dông cô t¬ng tù sö dông ®Ó s¶n xuÊt hµng nhËp
khÈu;
+ B¸n s¶n phÈm ®îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt hµng nhËp khÈu;
+ C«ng viÖc kü thuËt, ph¸t triÓn s¶n phÈm, kü x¶o, thiÕt kÕ, kÕ ho¹ch vµ b¶n
vÏ ®îc lµm ë ngoµi l·nh thæ Mü.
TrÞ gi¸ hç trî: ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ cña mét kho¶n hç trî, ph¶i ¸p dông quy t¾c sau:
a) TrÞ gi¸ lµ chi phÝ ®Ó cã ®îc kho¶n hç trî nÕu ngêi nhËp khÈu nhËn ®îc tõ
mét ngêi b¸n kh¸c, hoÆc lµ chi phÝ cho kho¶n hç trî, nÕu do ngêi nhËp
khÈu hoÆc ngêi cã quan hÖ víi ngêi nhËp khÈu s¶n xuÊt.
b) TrÞ gi¸ tÝnh c¶ chi phÝ chuyÓn nh÷ng phÇn hç trî ®ã ®Õn n¬i s¶n xuÊt.
c) TrÞ gi¸ cña kho¶n hç trî sö dông ®Ó s¶n xuÊt hµng nhËp khÈu ®îc ®iÒu
chØnh ®Ó cho thÊy cã nh÷ng sö dông, söa ch÷a, thay ®æi hoÆc c¸c nh©n tè
kh¸c ¶nh hëng ®Õn trÞ gi¸ kho¶n hç trî.
d) Khi c«ng viÖc kü thuËt, ph¸t triÓn, kü x¶o, thiÕt kÕ, kÕ ho¹ch vµ b¶n vÏ ®îc
thùc hiÖn bªn ngoµi níc Mü th× trÞ gi¸ lµ chi phÝ ®Ó cã ®îc b¶n sao cña hç
trî (nÕu hç trî ®ã cã s½n) hoÆc lµ chi phÝ mua hoÆc thuª l¹i, nÕu hç trî ®ã
®îc ngêi mua mua hoÆc thuª l¹i tõ mét ngêi kh¸c, hoÆc lµ gi¸ trÞ gia t¨ng
ngoµi l·nh thæ Mü, nÕu hç trî ®ã ®îc s¶n xuÊt ë Mü vµ mét hoÆc nhiÒu níc kh¸c.
TÝnh tû lÖ trÞ gi¸ hç trî: Sau khi x¸c ®Þnh trÞ gi¸ kho¶n hç trî, bíc tiÕp theo
lµ tÝnh tû lÖ % trÞ gi¸ ®ã trong trÞ gi¸ hµng nhËp khÈu. ViÖc tÝnh tû lÖ ®îc thùc hiÖn
mét c¸ch hîp lý vµ theo c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n ®îc chÊp nhËn chung.
Chó ý: Nh÷ng kho¶n sau kh«ng tÝnh vµo trÞ gi¸ giao dÞch:
19
Chuyªn ngµnh kinh doanh quèc
§Ò ¸n m«n häc
tÕ
- Chi phÝ, phÝ ph¶i tr¶ cho cíc phÝ vËn t¶i, b¶o hiÓm vµ c¸c dÞch vô liªn quan
ph¸t sinh trong viÖc göi hµng tõ níc xuÊt khÈu ®Õn ®Þa ®iÓm nhËp khÈu ë Mü.
- BÊt kú chi phÝ hîp lý nµo ph¶i tr¶ cho: x©y dùng, l¾p ®Æt, l¾p r¸p, b¶o dìng
hoÆc hç trî kü thuËt liªn quan ®Õn hµng ho¸ sau khi nhËp khÈu vµo Mü, hoÆc vËn
chuyÓn hµng sau khi nhËp khÈu.
- ThuÕ h¶i quan vµ c¸c thuÕ liªn bang kh¸c (kÓ c¶ bÊt kú kho¶n thuÕ tiªu thô
®Æc biÖt nµo mµ ngêi b¸n ë Mü ph¶i cã nghÜa vô thanh to¸n).
Ngoµi ra, nÕu nhµ nhËp khÈu kh«ng chÊp nhËn trÞ gi¸ hµng theo khai b¸o th×
H¶i quan cã quyÒn ¸p gi¸ tÝnh thuÕ theo mét sè ph¬ng ph¸p sau (theo thø tù, nÕu
ph¬ng ph¸p tríc kh«ng dïng ®îc míi dïng ph¬ng ph¸p sau):
* Gi¸ cña mÆt hµng gièng hÖt (indentical merchandise):
+ Gièng vÒ mäi ph¬ng diÖn
+ §îc lµm ra ë cïng n¬i víi mÆt hµng so s¸nh gi¸
+ §îc lµm ra bëi cïng mét nhµ s¶n xuÊt
NÕu kh«ng t×m ®îc mÆt hµng gièng vÒ c¶ 3 ®iÒu kiÖn trªn th× cã thÓ t×m mÆt
hµng tho¶ m·n 2 ®iÒu kiÖn ®Çu vµ cã thÓ chÊp nhËn ®îc s¶n xuÊt bëi c¸c nhµ s¶n
xuÊt kh¸c.
* Gi¸ cña mÆt hµng t¬ng tù (similar merchandise):
+ §îc lµm ra ë cïng mét níc vµ cïng mét nhµ s¶n xuÊt
+ Cã c¸c ®Æc tÝnh vµ vËt liÖu chÕ t¹o gièng nhau
+ Cã thÓ thay thÕ nhau trong th¬ng m¹i (Commercial interchangeable)
NÕu kh«ng tháa m·n ®îc tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn trªn, cã thÓ chÊp nhËn hµng ®îc lµm bëi c¸c nhµ s¶n xuÊt kh¸c nhau. §Ó x¸c ®Þnh hµng t¬ng tù cã thÓ xem xÐt
®Õn c¸c khÝa c¹nh vÒ chÊt lîng, ®Æc tÝnh, sù næi tiÕng vµ nh·n hiÖu ®· cã.
* Gi¸ suy ®o¸n (deductive):
Gi¸ nµy ®îc suy ®o¸n tõ ®¬n gi¸ b¸n (unit of resale price) sau khi hµng ®îc
nhËp khÈu vµo Hoa kú vµ khÊu trõ mét sè thµnh phÇn nµo ®ã.
§¬n gi¸ (unit price) ®îc suy diÔn víi gi¸ so s¸nh theo c¸c yÕu tè sau:
- Hµng ®îc b¸n nh ®iÒu kiÖn khi nhËp khÈu vµ vµo cïng thêi gian nhËp
khÈu.
- Hµng ®îc b¸n nh ®iÒu kiÖn khi nhËp khÈu nhng kh«ng cïng thêi gian nhËp
khÈu vµ trong vßng 90 ngµy kÓ tõ ngµy nhËp khÈu.
- Hµng ®îc b¸n kh¸c víi ®iÒu kiÖn nhËp khÈu vµ qu¸ 90 ngµy tõ ngµy nhËp
khÈu: hµng ®· ®îc chÕ biÕn thªm vµ b¸n trong ph¹m vi 180 ngµy (cßn gäi lµ "gi¸
hµng ®· qua chÕ biÕn thªm - further procesing price" hoÆc " superdeductive").
Lu ý: + C¸c chi phÝ ®ãng gãi (packing costs) ®îc céng thªm vµo gi¸ suy
®o¸n (nÕu cha cã trong gi¸ ban ®Çu)
+ C¸c yÕu tè sau ®îc trõ khái gi¸ suy ®o¸n:
. Hoa hång/lîi nhuËn vµ c¸c chi phÝ chung (commisions or profit
and general expenses) trong gi¸ b¸n t¹i Hoa kú;
. Chi phÝ vËn chuyÓn/b¶o hiÓm tõ níc xuÊt khÈu tíi ®Þa ®iÓm nhËp
khÈu ë Hoa kú vµ tõ ®Þa ®iÓm nhËp khÈu tíi n¬i nhËn hµng ë Hoa
kú (nÕu cha bao gåm trong chi phÝ chung nªu trªn)
20
- Xem thêm -
.DOC 
47 
79 
139 
