Tài liệu Luận văn một số ý kiến về kinh doanh xuất nhập khẩu ở việt nam hiện nay

Mét sè ý kiÕn vÒ kinh doanh XNK ë ViÖt Nam hiÖn nay Lêi nãi ®Çu Ngµy nay trªn thÕ giíi xu thÕ quèc tÕ ho¸ vÒ c¶ s¶n xuÊt lÉn th¬ng m¹i diÔn ra v« cïng m¹nh mÏ, v× thÕ kh«ng cã mét quèc gia nµo cã thÓ t¸ch rêi nÒn kinh tÕ cña m×nh víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, kh«ng mét d©n téc nµo cã thÓ ph¸t triÓn ®Êt níc m×nh b»ng c¸ch tù lùc c¸nh sinh vµ ®ãng cöa nÒn kinh tÕ níc m×nh. NhËn thøc râ ®îc xu híng ph¸t triÓn tÊt yÕu cña nh©n lo¹i §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· chñ tr¬ng x©y dùng nÒn kinh tÕ ViÖt nam trë thµnh nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN. Tõ ®ã ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa. Tõ khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµy, ViÖt Nam ®· thiÕt lËp ®îc nhiÒu mèi quan hÖ ngo¹i giao trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, mét sù kiÖn quan träng ®ã lµ ViÖt Nam ®· ra nhËp ASEAN. Më cöa nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· thóc ®Èy quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ th¬ng m¹i lµm cho xuÊt nhËp khÈu ngµy cµng s«i ®éng th«ng qua xuÊt nhËp khÈu níc ta cã thÓ ®ãn nhËn nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt nh÷ng kinh nghiÖm quÝ b¸u trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c níc ®i tríc ®Ó cã sù ¸p dông phï hîp víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Nhê cã ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam ®· tõng bíc thùc hiÖn c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. Tuy nhiªn ®Ó thùc hiÖn tèt ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu lµ mét ®iÒu v« cïng khã kh¨n, bÊt kú mét quèc gia nµo còng ®Òu muèn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu h¹n chÕ nhËp khÈu ®Ó thu ngo¹i tÖ, ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ trong níc vµ ®ång thêi n©ng cao vai trß vµ vÞ trÝ cña quèc gia trªn trêng quèc tÕ, muèn vËy cÇn ph¶i cã mét tiÒm lùc m¹nh vÒ kinh tÕ ®ã lµ khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ ph¶i ë tr×nh ®é cao, nguån vèn råi rµo, tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ cao... nh thÕ míi cã thÓ s¶n xuÊt ®îc c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng tèt gi¸ c¶ rÎ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh lín trªn thÞ trêng quèc tÕ. HiÖn nay tuy ViÖt Nam ®· vµ ®ang tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi nÒn kinh tÕ th«ng qua qu¸ tr×nh më cöa vµ héi nhËp quèc tÕ song nÒn kinh tÕ vÉn cßn nhiÒu khiÕm khuyÕt, cô thÓ ®ã lµ tr×nh ®é khoa häc vµ c«ng nghÖ cßn ë møc thÊp, c¬ së h¹ tÇng cha ®îc hoµn thiÖn ®Ó cã thÓ "tiªu hãa" ®îc c¸c nguån vèn ®Çu t lín, tr×nh ®é qu¶n lý cßn cha cao, thu hót vèn ®Çu t cßn cha cã hiÖu qu¶... Do vËy, s¶n phÈm s¶n xuÊt cha cã søc c¹nh tranh cao trªn trêng quèc tÕ, nhµ níc vÉn cßn ph¶i dïng b¶o hé mËu dÞch ®Ó gióp s¶n phÈm trong níc cã thÓ tån t¹i ®îc. ChÝnh v× thÕ c©u hái: "Lµm thÕ nµo ®Ó thóc ®Èy xuÊt nhËp khÈu ph¸t triÓn thuËn lîi" ®ang ®Æt ra lµm ®au 1 ®Çu nh÷ng ngêi qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hiÖn nay. V× lý do nµy nªn trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t, em ®· t×m hiÓu vÒ lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu víi mong muèn cã thÓ ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn bÐ nhá ®Ó gióp cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña níc nhµ ngµy cµng cã hiÖu qu¶ h¬n. §Ò tµi chuyªn ®Ò thùc tËp cña em lµ: "Mét sè ý kiÕn vÒ kinh doanh XNK ë ViÖt Nam hiÖn nay". Néi dung chuyªn ®Ò gåm cã: Lêi nãi ®Çu PhÇn I: Lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu I. Ho¹t ®éng kinh tÕ xuÊt nhËp khÈu vµ vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng: II. Néi dung vµ tæ chøc ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸: PhÇn II: Thùc tr¹ng xuÊt nhËp khÈu ë ViÖt Nam hiÖn nay I. XuÊt nhËp khÈu giai ®o¹n 1991 - 1995 II. T×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu giai ®o¹n 1996 - 1997 PhÇn III: §¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng xuÊt nhËp khÈu trong nh÷ng n¨m qua I. §¸nh gi¸ t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu giai ®o¹n 1991 - 1995 II. §¸nh gi¸ t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu trong 2 n¨m 1996 - 1997 PhÇn IV: Mét sè kiÕn nghÞ thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ë ViÖt Nam hiÖn nay I. KiÕn nghÞ vÒ ph¬ng diÖn t¹o nguån hµng xuÊt khÈu II. KiÕn nghÞ vÒ c«ng t¸c qu¶n lý vÜ m« ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hiÖn nay: III. KiÕn nghÞ vÒ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu trªn gi¸c ®é vi m« PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu 2 I. Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu vµ vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng: 1. TÝnh tÊt yÕu cña th¬ng m¹i quèc tÕ: HiÖn nay, trªn thÕ giíi kinh tÕ thÞ trêng ®· trë thµnh ®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ cña nhiÒu quèc gia. s¶n xuÊt hµng ho¸ ra ®êi vµ ph¸t triÓn lµ tiÒn ®Ò quan träng cho kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn, nã kÐo theo sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña trao ®æi, lu th«ng hµng ho¸ vµ cña sù ph©n c«ng lao ®éng, chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña trao ®æi vµ lu th«ng hµng ho¸ diÔn ra tõ trao ®æi hµng ho¸ gi÷a c¸c vïng cña mét ®Êt níc ®· v¬n lªn vît ra ngoµi biªn giíi quèc gia, ®¸nh dÊu sù ra ®êi cña ho¹t ®éng kinh doanh bu«n b¸n th¬ng m¹i quèc tÕ. Nh vËy, th¬ng m¹i quèc tÕ lµ sù trao ®æi hµng ho¸ dÞch vô gi÷a c¸c níc th«ng qua mua b¸n, th¬ng m¹i quèc tÕ lµ mét h×nh thøc cña mèi quan hÖ x· héi vµ ph¶n ¸nh sù phï thuéc lÉn nhau vÒ kinh tÕ gi÷a ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ riªng biÖt cña nhiÒu quèc gia. LÞch sö ®· chøng minh râ r»ng: c¸c quèc gia kh«ng thÓ tån t¹i t¸ch biÖt víi thÕ giíi bªn ngoµi mµ cã thÓ ®¶m b¶o ®îc ®ñ ®iÒu kiÖn vËt chÊt vµ ph¸t triÓn. ViÖc trao ®æi bu«n b¸n hµng ho¸ víi níc ngoµi cho phÐp mét quèc gia cã thÓ më réng s¶n xuÊt, t¨ng kh¶ n¨ng tiªu dïng, cã nghÜa lµ mét quèc gia cã kh¶ n¨ng tiªu thô tÊt c¶ c¸c mÆt hµng víi sè lîng nhiÒu h¬n møc cã thÓ tiªu dïng víi giíi h¹n kh¶ n¨ng s¶n xuÊt trong níc khi thùc hiÖn chÕ ®é tù cÊp. Do ®ã cã thÓ hiÓu ®îc gi÷a c¸c níc ngµy cµng cã sù phô thuéc lÉn nhau trong viÖc bu«n b¸n trao ®æi hµng ho¸. Víi sù ®a d¹ng vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn tr×nh ®é khoa häc kü thuËt vµ t b¶n cña mçi níc th¬ng m¹i quèc tÕ ®· ra ®êi trªn c¬ së c¸c níc tù chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng cô thÓ vµ xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng cu¶ m×nh ®Ó nhËp khÈu c¸c hµng ho¸ cÇn thiÕt tõ níc kh¸c, ®iÒu nµy ®em l¹i lîi thÕ cho mçi quèc gia, v× thÕ hiÖn nay c¶ nh÷ng níc cã nÒn kinh tÕ rÊt thÊp còng cã thÓ quan hÖ bu«n b¸n víi c¸c níc cã nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, ph¸t triÓn cao (vÝ dô nh quan hÖ bu«n b¸n gi÷a níc ta víi c¸c níc NhËt B¶n, §øc, Ph¸p, Mü...). Ngoµi c¸c s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt dùa trªn sù kh¸c nhau cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn, ®iÒu kiÖn x· héi th× phÇn lín sè lîng th¬ng m¹i quèc tÕ phô thuéc vµo c¸c mÆt hµng kh«ng xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc trng vèn cã vÒ s¶n xuÊt cña c¸c níc. Lîi thÕ mµ th¬ng m¹i quèc tÕ trao ®æi khi c¸c quèc gia trao 3 ®æi bu«n b¸n c¸c mÆt hµng nµy ®· ®îc David Ricardo - nhµ kinh tÕ häc ngêi Anh ph¸t triÓn thµnh lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh. Trong lý thuyÕt vÒ lîi thÕ so s¸nh, D. Ricardo ®· chØ ra c¬ së dÉn ®Õn trao ®æi vµ lîi Ých mµ c¸c bªn tham gia thu ®îc ngay c¶ khi mét quèc gia kh«ng cã lîi thÕ tuyÖt ®èi ë bÊt kú mÆt hµng nµo (Lý thuyÕt lîi thÕ tuyÖt ®èi cña Adam Smith - Lý thuyÕt nµy nªu lªn r»ng mét quèc gia sÏ s¶n xuÊt mÆt hµng mµ viÖc s¶n xuÊt cã nhiÒu u thÕ vµ thuËn lîi h¬n c¸c níc kh¸c). Lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh kh¼ng ®Þnh mçi níc chuyªn m«n ho¸ vµo c¸c s¶n phÈm mµ níc ®ã cã lîi thÕ so s¸nh th× th¬ng m¹i sÏ cã lîi cho c¶ hai bªn. Lý thuyÕt nµy ®îc x©y dùng dùa trªn c¸c gi¶ thiÕt ®· ®îc ®¬n gi¶n ho¸ sau ®©y: + ChØ cã hai níc s¶n xuÊt hai mÆt hµng. + Nh©n tè s¶n xuÊt duy nhÊt lµ lao ®éng chØ cã thÓ di chuyÓn ®îc trong tõng níc mµ kh«ng di chuyÓn ®îc gi÷a c¸c níc. + Chi phÝ s¶n xuÊt (hay chi phÝ c¬ héi) lµ kh«ng ®æi. + C«ng nghÖ s¶n xuÊt kh«ng thay ®æi vµ kh¸c nhau gi÷a c¸c níc. + Th¬ng m¹i hoµn toµn tù do Lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh ph¸t biÓu r»ng nÕu mçi quèc gia thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng mµ níc ®ã cã lîi thÕ so s¸nh th× tæng s¶n lîng cña tÊt c¶ c¸c mÆt hµng sÏ t¨ng lªn vµ tÊt c¶ c¸c níc sÏ trë nªn sung tóc h¬n. Trong trêng hîp 1, níc tá ra kÐm hiÖu qu¶ h¬n níc kh¸c trong viÖc s¶n xuÊt tÊt c¶ c¸c mÆt hµng th× vÉn tån t¹i c¬ së dÉn ®Õn chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt vµ trao ®æi. Cô thÓ lµ quèc gia thø nhÊt sÏ tËp trung vµo s¶n xuÊt mÆt hµng cã møc lîi nhá h¬n (nghÜa lµ mÆt hµng cã lîi thÕ so s¸nh vµ mÆt hµng cã móc lîi thÕ cao h¬n). §Ó chøng minh nguyªn lý lîi thÕ so s¸nh D. Ricardo ®· dïng nh÷ng vÝ dô cô thÓ b»ng sè,cô thÓ nh sau: M« h×nh ®¬n gi¶n cña Ricardo. Quèc gia Anh Ph¸p Da (m) 10h 20h Lóa m× (tÊn) 20h 30h MÆt hµng 4 Theo b¶ng trªn ®Ó s¶n xuÊt ra 1m da ë Anh cÇn10 giê lao ®éng, nhng ë Ph¸p cÇn 20 giê cã nghÜa lµ trong 1 giê ë Ph¸p s¶n xuÊt ®îc1/20m da cßn ë Anh s¶n xuÊt ®îc 1/10m da suy ra n¨ng suÊt s¶n xuÊt da ë Anh cao gÊp 1/10:1/20 = 2 lÇn ë Ph¸p; §Ó s¶n xuÊt ra 1 tÊm lóa m× ë Anh cÇn 20 giê lao ®éng cßn ë Ph¸p cÇn 30 giê nh vËy trong 1 giê lao ®éng, ë Ph¸p s¶n xuÊt ®îc 1/30 tÊn lóa m× cßn ë Anh s¶n xuÊt ®îc 1/20 tÊn lóa m× tøc lµ n¨ng suÊt lao ®éng s¶n xuÊt lóa m× ë Anh cao gÊp 1/20 : 1/30 = 1,5 lÇn ë Ph¸p. Tãm l¹i râ rµng ë Anh cã lîi thÕ tuyÖt ®èi ë c¶ 2 mÆt hµng (da vµ lóa m×) nhng do n¨ng suÊt lao ®éng cña Anh trong s¶n xuÊt lóa m× chØ b»ng 1,5 lÇn ë Ph¸p trong khi ®ã n¨ng suÊt lao ®éng s¶n xuÊt da cña Anh l¹i gÊp 2 lÇn ë Ph¸p, do vËy ë Ph¸p cã lîi thÕ so s¸nh vÒ mÆt hµng lóa m×, cßn ë Anh cã lîi thÕ so s¸nh vÒ mÆt hµng da. Theo Ricardo Ph¸p nªn chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt lóa m× cßn Anh nªn tËp trung s¶n xuÊt da. NÕu ®a ra mét tû lÖ trao ®æi thÝch hîp gi÷a lóa m× vµ da (vÝ dô 1 tÊn lóa m× b»ng 1,7m da) th× ta sÏ tÝnh to¸n ®îc s¶n lîng t¨ng thªm vµ lîi Ých mµ c¶ hai níc thu ®îc nhê thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt vµ trao ®æi hai mÆt hµng trªn. Trong khi qui luËt vÒ lîi thÕ so s¸nh ®îc coi lµ mét nguyªn lý quan träng cña kinh tÕ häc th× c¸ch gi¶i thÝch cña Ricardo l¹i kh«ng ®îc c¸c nhµ kinh tÕ häc chÊp nhËn bëi lao ®éng kh«ng ph¶i lµ yÕu tè duy nhÊt vµ cã thÓ kh¸c nhau tuú theo tr×nh ®ä ®µo t¹o cña mçi níc, n¨ng suÊt vµ ph¬ng tiÖn còng kh¸c nhau gi÷a c¸c níc. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy c¸c nhµ kinh tÕ häc t©n cæ ®iÓn ®· ®a ra lý thuyÕt vÒ chi phÝ c¬ héi ®Ó gi¶i thÝch cho bu«n b¸n gi÷a c¸c quèc gia. §ã lµ lý thuyÕt cña Heckscher - Ohlin. Kh¸c víi quan ®iÓm cña c¸c nhµ kinh tÕ cæ ®iÓn cho r»ng lîi thÕ so s¸nh dùa trªn sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c quèc gia vÒ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt (s½n cã vµ s½n sµng ®îc sö dông) vµ sù kh¸c biÖt vÒ tØ lÖ, hµm lîng c¸c yÕu tè ®ã ®îc dïng ®Ó s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng. M« h×nh Heckscher - Ohlin ®îc x©y dùng dùa trªn mét sè gi¶ thuytÕt ®· ®îc ®¬n gi¶n ho¸, cô thÓ lµ: + Cã 2 níc, 2 mÆt hµng vµ 2 yÕu tè s¶n xuÊt ®ång nhÊt. + C«ng nghÖ s¶n xuÊt nh nhau. + ThÞ hiÕu cña hai níc gièng nhau. + Mçi mÆt hµng lu«n sö dông nhiÒu mét c¸ch t¬ng ®èi mét yÕu tè s¶n xuÊt. + C¹nh tranh hoµn h¶o trªn c¶ hai thÞ trêng hµng ho¸ vµ thÞ trêng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt. 5 + C¸c yÕu tè s¶n xuÊt cã thÓ di chuyÓn tù do trong mçi níc nhng kh«ng thÓ di chuyÓn trong hai níc. + S¶n xuÊt ®îc ®Æc trng bëi lîi suÊt kh«ng nthay ®æi theo qui m«. + Chuyªn m«n ho¸ kh«ng hoµn toµn. + Bu«n b¸n hoµn toµn tù do vµ chi phÝ vËn t¶i b»ng 0. Víi c¸c gi¶ thuyÕt trªn, lý thuyÕt Heckscher - Ohlin ph¸t biÓu r»ng "Mét quèc gia cã lîi thÕ so s¸nh ë mÆt hµng nµo sö dông nhiÒu mét c¸ch t¬ng ®èi yÕu tè s¶n xuÊt dåi dµo cña quèc gia ®ã. Khi ®ã quèc gia ®ã sÏ thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu mÆt hµng cã lîi thÕ so s¸nh nµy". ë ®©y cÇn lµm râ thªm vÒ kh¸i niÖm "YÕu tè s¶n xuÊt dåi dµo". Khi nãi mét mÆt hµng nµo ®ã sö dông nhiÒu mét yÕu tè s¶n xuÊt so víi mÆt hµng kh¸c kh«ng cã nghÜa lµ ®Ò cËp ®Õn sè lîng tuyÖt ®èi. Quan träng lµ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®· ®îc sö dông víi tû lÖ nh thÕ nµo trong s¶n xuÊt tõng mÆt hµng ë c¸c níc kh¸c nhau. T¬ng tù khi nãi r»ng mét yÕu tè s¶n xuÊt nµo ®ã lµ dåi dµo kh«ng cã nghÜa lµ xÐt vÒ mÆt gi¸ trÞ tuyÖt ®èi mµ lµ xÐt tíi tû lÖ gi÷a yÕu tè ®ã víi c¸c yÕu tè s¶n xuÊt kh¸c ®îc sö dông trong s¶n xuÊt hoÆc nãi ®Õn tû lÖ gi¸ c¶ cña c¸c yÕu tè ®ã. Khi so s¸nh chi phÝ s¶n xuÊt hµng ho¸ nµo ®ã gi÷a c¸c níc, ta thÊy t¹i mçi níc chi phÝ c¬ héi gi÷a c¸c mÆt hµng cã sô kh¸c biÖt víi nhau tõ ®ã ta so s¸nh chi phÝ c¬ héi ®Ó s¶n xuÊt ra mÆt hµng nµo ®ã gi÷a c¸c níc, níc nµo cã chi phÝ c¬ héi thÊp nhÊt sÏ ®i vµo chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt mÆt hµng ®ã. Tãm l¹i, dï cã lý gi¶i vÒ lý do dÉn ®Õn th¬ng m¹i quèc tÕ theo nh÷ng gãc ®é, c¸ch thøc kh¸c nhau nhng tÊt c¶ c¸c nhµ kinh tÕ häc ®Òu cã chung ý tëng ®ã lµ: Th¬ng m¹i quèc tÕ lµ mét tÊt yÕu, ®em l¹i lîi Ých cho c¸c quèc gia tham gia vµo qu¸ tr×nh nµy t¹o nªn hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho nÒn s¶n xuÊt ë mçi quèc gia vµ trªn toµn thÕ giíi. 2. Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam HiÖn nay, nÒn kinh tÕ níc ta ®ang chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng, th¬ng m¹i quèc tÕ ®· t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ®¶m b¶o lu th«ng hµng ho¸ th«ng th¬ng víi níc ngoµi khai th¸c tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña níc ta vµ cña thÕ giíi trªn c¬ së ph©n c«ng lao ®éng vµ chuyªn m«n ho¸ quèc tÕ. Th¬ng m¹i quèc tÕ ®· trë thµnh ®iÒu kiÖn tßn t¹i vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ níc ta, cho phÐp níc ta më réng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ tiªu dïng h¬n so víi thêi kú tËp 6 trung quan liªu bao cÊp. Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®îc thÓ hiÖn cô thÓ nh sau: a. XuÊt khÈu: + XuÊt khÈu mang l¹i nguån thu nhËp ngo¹i tÖ quan träng cho c¸c níc nãi chung vµ níc ta nãi riªng, xuÊt khÈu gãp phÇn ®¸ng kÓ trong viÖc c¶i thiÖn c¸n c©n ngo¹i th¬ng vµ c¸n c©n thanh to¸n, t¨ng dù tr÷ ngo¹i hèi ®Èy m¹nh viÖc nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ nhiªn liÖu cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. + XuÊt khÈu cho phÐp níc ta ph¸t huy ®îc lîi thÕ so s¸nh cña m×nh sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lao ®éng vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó trong chÝnh s¸ch "Híng vÒ xuÊt khÈu". + Cïng víi sù gia t¨ng cña xuÊt khÈu, nÒn kinh tÕ sÏ ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt chÕ t¹o hµng ho¸ cho xuÊt khÈu tõ ®ã thu hót ®îc mét lîng lín ngêi lao ®éng, ®ång thêi do yªu cÇu kh¾t khe cña thÞ trêng quèc tÕ vÒ chÊt lîng, mÉu m·, chñng lo¹i... cña hµng ho¸ nªn tay nghÒ cña ngêi lao ®éng sÏ ®îc n©ng cao t¹o ra ®éi ngò lao ®éng lµnh nghÒ cho nÒn kinh tÕ. §©y lµ mét tiÒn ®Ò quan träng gióp cho viÖc chuyÓn vÒ chÊt tõ c¬ cÊu n«ng - c«ng nghiÖp sang c¬ cÊu c«ng - n«ng nghiÖp. + T¨ng cêng xuÊt khÈu thóc ®Èy ®æi míi c«ng nghÖ, trang bÞ c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i h¬n ®Ó cã thÓ cung cÊp ngµy cµng nhiÒu c¸c lo¹i s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô cã chÊt lîng ngµy cµng cao ®Ó cã thÓ ®¸p øng ®îc nhu cÇu kh¾t khe vµ ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t cña thÞ trêng quèc tÕ. + XuÊt khÈu ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc t¨ng cêng sù hîp t¸c ph©n c«ng lao ®éng vµ chuyªn m«n ho¸ quèc tÕ, ®a nÒn kinh tÕ níc ta hoµ nhËp vµo sù ph¸t triÓn chung cña kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, trë thµnh mét m¾t xÝch quan träng trong qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, tõ ®ã gãp phÇn n©ng cao uy tÝn cña ViÖt nam trªn trêng quèc tÕ. b. NhËp khÈu: - NhËp khÈu t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th¬ng m¹i vµ ho¹t ®éng nhËp khÈu ®· cung cÊp 60% - 100% nguyªn nhiªn vËt liÖu s¶n xuÊt trong níc cña ViÖt Nam. NhËp khÈu t¸c ®éng m¹nh ®Õn viÖc ®æi míi trang thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt nhê ®ã mµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®îc n©ng cao vµ n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng nhanh. Trong giai ®o¹n hiÖn nay cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc, ®Ó ®¶m b¶o ph¸t triÓn kinh tÕ víi tèc ®é nhanh th× nhu cÇu vÒ nhËp khÈu còng gia t¨ng, nhÊt lµ m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ 7 míi, nguyªn vËt liÖu mµ trong níc cha thÓ s¶n xuÊt ®îc hoÆc kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc ®Çy ®ñ. NhËp khÈu lµm cho thÞ trêng trong níc dåi dµo, phong phó h¬n, gi¶i quyÕt ®îc t×nh tr¹ng khan hiÕm hµng ho¸ trªn thÞ trêng, ®iÒu hoµ quan hÖ cung cÇu t¹o m«i trêng c¹nh tranh kÝch thÝch ngêi s¶n xuÊt trong níc ph¶i c¶i tiÕn hoµn thiÖn chÊt lîng mÉu m· bao b× cña s¶n phÈm ®¸p øng ®îc nhu cÇu cao cña ngêi tiªu dïng. Tãm l¹i, ho¹t ®éng nhËp khÈu ®ãng vai trß hÕt søc to lín vµ cÇn thiÕt, nã lµm cho nÒn kinh tÕ níc ta g¾n liÒn, hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, nã kh«ng chØ mang l¹i lîi Ých kinh tÕ cho ®Êt níc, tr¸nh nguy c¬ tôt hËu so víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi mµ cßn t¹o ra lîi thÕ vÒ chÝnh trÞ x· héi cho ®Êt níc trong nh÷ng trêng hîp nhÊt ®Þnh. 3. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu: XuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ cã vai trß tÝch cùc ®èi víi nÒn kinh tÕ cña mäi quèc gia, tuy nhiªn kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã nh÷ng mÆt bÊt lîi cho nÒn kinh tÕ. DÔ thÊy r»ng c¸c bÊt lîi ®ã gåm cã nh÷ng vÊn ®Ò nh: xuÊt nhËp khÈu nÕu kh«ng cã sù qu¶n lý ®iÒu tiÕt tèt th× dÔ g©y nªn viÖc xuÊt nhËp khÈu cã thÓ bãp nghÑt c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong níc, nhÊt lµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ, cã thÓ lµm mÊt c©n ®èi vÒ cung cÇu g©y ra nh÷ng có sèc lín vÒ kinh tÕ... §Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ nªu trªn ®ã cña xuÊt nhËp khÈu ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc vµ ®êi sèng cña d©n s, nhµ níc ph¶i lu«n tiÕn hµnh qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu th«ng qua chÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng - ®©y lµ chÝnh s¸ch cña nhµ n¬c cã ¶nh hëng ®Õn th¬ng m¹i quèc tÕ th«ng qua viÖc ®¸nh thuÕ hoÆc trî cÊp hoÆc th«ng qua nh÷ng h¹n chÕ vÒ xuÊt nhËp khÈu. Lµ chÝnh s¸ch t¸c ®éng vµ qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cho nªn mçi mét quèc gia ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng cã c¸c ®Æc trng kh¸c nhau th× chÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng còng kh¸c nhau. ChÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng cña níc ta cã nhiÖm vô lµ t¹o ®iÒu kiªn thuËn lîi cho c¸c tæ chøc kinh doanh tham gia s©u vµo sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ më m¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu, b¶o vÖ thÞ trêng trong níc nh»m ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu vµ yªu cÇu vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i. Mçi mét quèc gia trong mçi thêi kú ph¸t triÓn ®Òu cã nh÷ng chÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng víi nh÷ng møc ®é kh¸c nhau, nhng th«ng thêng nh÷ng chÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng ®îc chÝnh phñ sö dông ®Ó qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng XNK (c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng XNK) gåm cã: 8 a. ThuÕ quan: ThuÕ xuÊt nhËp khÈu ®îc chÝnh phñ ban hµnh nh»m qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, gãp phÇn b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong níc. Tuy nhiªn thuÕ quan còng g©y ra kho¶n chi phÝ x· héi do s¶n xuÊt trong níc t¨ng lªn kh«ng hiÖu qu¶, vµ do gi¶m møc tiªu dïng trong níc. Do ®ã, chÝnh phñ thùc hiÖn chÝnh s¸ch thuÕ quan cÇn thËn träng trong viÖc viÖc x¸c ®Þnh thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®èi víi tõng nhãm hµng cô thÓ ®Ó ®¶m b¶o sù hµi hoµ c¸c môc tiªu do thuÕ quan t¸c ®éng. b. H¹n ng¹ch (quota) xuÊt nhËp khÈu: H¹n ng¹ch xuÊt nhËp khÈu lµ quy ®Þnh cña chÝnh phñ vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ cña mét mÆt hµng ®îc nhµ níc cho phÐp xuÊt nhËp khÈu trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. ChÝnh s¸ch vÒ h¹n ng¹ch xuÊt nhËp khÈu nh»m qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña chÝnh phñ. ChÝnh phñ dïng h¹n ng¹ch ®Ó b¶o hé s¶n xuÊt trong níc, b¶o vÖ tµi nguyªn thùc hiÖn c¸n c©n thanh to¸n. So s¸nh víi thuÕ quan th× h¹n ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cã nh÷ng t¸c ®éng kh¸c ®Õn ho¹t ®éng kinh tÕ, ®ã lµ h¹n ng¹ch xuÊt nhËp cã nh÷ng t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng kinh tÕ, ®ã lµ h¹n ng¹ch xuÊt nhËp khÈu kh«ng ®em l¹i kho¶n thu cho ng©n s¸ch nhµ níc, nã ®em l¹i lîi nhuËn lín vµ cßn cã thÓ lµ sù ®éc quyÒn cho nh÷ng ai may m¾n xin ®îc giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu theo h¹n ng¹ch. Do ®ã sÏ g©y ra tiªu cùc trong quan hÖ xin cÊp giÊy phÐp h¹n ng¹ch xuÊt nhËp khÈu gi÷a c¬ quan chñ qu¶n vµ c¸c tæ chøc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. c. Trî cÊp xuÊt nhËp khÈu: §Ó t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng søc c¹nh tranh cho s¶n phÈm vÒ mÆt gi¸ c¶ trªn thÞ trêng thÕ giíi, trong mét sè trêng hîp chÝnh phñ ph¶i thùc hiÖn trî cÊp xuÊt khÈu. Trî cÊp xuÊt khÈu sÏ lµm t¨ng gi¸ néi ®Þa cña hµng xuÊt khÈu gi¶m tiªu dïng trong níc vµ t¨ng s¶n lîng xuÊt khÈu. 9 d. Tû gi¸ hèi ®o¸i: Tû gi¸ hèi ®o¸i lµ gi¸ c¶ ®ång tiÒn cña níc nµy ®îc tÝnh theo ®ång tiÒn níc kh¸c. Tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng sÏ ¶nh hëng ®Õn c¸n c©n thanh to¸n lµm t¨ng nhËp khÈu gi¶m xuÊt khÈu dÉn ®Õn th©m hôt c¸n c©n th¬ng m¹i vµ ngîc l¹i. ChÝnh v× thÕ mµ nhµ níc sÏ chñ ®éng t¸c ®éng ®Õn tû gi¸ hèi ®o¸i ®Ó cã thÓ t¨ng xuÊt khÈu vµ h¹n chÕ nhËp khÈu ë mét møc tèt nhÊt cã thÓ ®îc nh»m chèng th©m hôt c¸n c©n th¬ng m¹i thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. e. Hµng rµo phi thuÕ quan (CÊm h¼n xuÊt khÈu hoÆc nhËp khÈu mét sè lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã): ViÖc cÊm nhËp khÈu hoÆc xuÊt khÈu mét sè lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã tuú thuéc vµo chÝnh s¸ch kinh tÕ cñamçi níc. §©y lµ h×nh thøc b¶o hé mËu dÞch tuyÖt ®èi b»ng biÖn ph¸p hµnh chÝnh ®Ó lo¹i hoµn toµn ®èi thñ c¹nh tranh trªn thÞ trêng néi ®Þa. Trõ mét sè lo¹i hµng ho¸ cã h¹i cho an ninh quèc gia, cã h¹i cho cuéc sèng cña nh©n d©n nh ma tuý, vò khÝ, v¨n ho¸ phÈm ®åi truþ, cã quèc gia cßn cÊm c¶ nh÷ng lo¹i hµng ho¸ b×nh thêng nh l¬ng thùc thùc phÈm, ph¬ng tiÖn ®i l¹i, thuèc ch÷a bÖnh, thuèc l¸... ®Ó b¶o vÖ s¶n xuÊt trong níc. XÐt vÒ mÆt ng¾n h¹n, biÖn ph¸p nµy cã t¸c dông ®èi víi mét ngµnh mét lÜnh vùc nµo ®ã. Nhng xÐt vÒ mÆt dµi h¹n th× biÖn ph¸p nµy chØ cã lîi cho tõng bé phËn d©n c v× hµng ho¸ bÞ cÊm nhËp khÈu sÏ ®¾t lªn, chÝnh phñ kh«ng thu ®îc thuÕ xuÊt nhËp khÈu cña nh÷ng hµng ho¸ bÞ cÊm ®ång thêi lµm t¨ng t×nh tr¹ng bu«n lËu nh÷ng hµng ho¸ bÞ cÊm xuÊt nhËp khÈu v× lîi nhuËn cao. §èi víi ngêi s¶n xuÊt kinh doanh, ban ®Çu th× cã lîi nhng vÒ l©u dµi do ®îc che ch¾n b»ng biÖn ph¸p hµnh chÝnh (b¶o hé mËu dÞch tuyÖt ®èi) nªn s¶n phÈm sÏ kh«ng ®îc c¶i tiÕn n©ng cao do ®ã sÏ gi¶m søc c¹nh tranh, chÊt lîng kh«ng ®îc hoµn thiÖn vµ sù non kÐm sÏ l¹i gia t¨ng. Ngoµi nh÷ng nh©n tè nªu trªn chÝnh phñ cßn sö dông mét sè c¸c biÖn ph¸p kh¸c nh tiªu chuÈn chÊt lîng s¶n phÈm xuÊt nhËp khÈu, tiªu chuÈn an toµn lao ®éng vÒ møc ®é « nhiÔm m«i trêng; biÖn ph¸p b¶o ®¶m tÝn dông hoÆc thùc hiÖn tÝn dông cÊm b¸n ph¸ gi¸ vµ c¸c biÖn ph¸p nh ®iÒu íc vµ hiÖp ®Þnh mËu dÞch. II. Néi dung vµ tæ chøc ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸: 10 XuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ lµ ho¹t ®éng bu«n b¸n hµng ho¸ ë ph¹m vi quèc tÕ, nã kh«ng ph¶i lµ nh÷ng hµnh vi mua b¸n riªng lÎ mµ lµ c¶ mét hÖ thèng c¸c quan hÖ mua b¸n trong mét nÒn th¬ng m¹i cã tæ chøc nh»m môc ®Ých ®Èy m¹nh s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ, æn ®Þnh vµ n©ng cao ®êi sèng cña nh©n d©n. V× vËy xuÊt nhËp khÈu lµ ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cã thÓ ®em l¹i hiÖu qu¶ ®ét biÕn rÊt lín, nhng còng cã thÓ g©y ra thiÖt h¹i kh«ng nhá do ph¶i ®èi ®Çu víi mét hÖ thèng kinh tÕ kh¸c tõ bªn ngoµi mµ c¸c chñ thÓ trong níc tham gia ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cha cã thÓ dÔ dµng khèng chÕ ®îc. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu gåm nhiÒu kh©u, ®ã lµ nghiªn cøu tiÕp cËn thÞ trêng trong vµ ngoµi níc ®Ó tõ ®ã lùa chän ®îc mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu, ®èi t¸c kinh doanh sau ®ã tiÕn hµnh giao dÞch ký kÕt hîp ®ång, tiÕn hµnh tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång, cuèi cïng lµ hoµn thµnh c¸c thñ tôc thanh to¸n vµ thanh lý hîp ®ång. 1. Nghiªn cøu thÞ trêng: Nguyªn t¾c ho¹t ®éng th¬ng m¹i lµ b¸n nh÷ng g× mµ thÞ trêng cÇn chø kh«ng ph¶i b¸n nh÷ng g× mµ ngêi b¸n cã . ChÝnh v× thÕ trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ trêng ®Ó biÕt ®îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ thÞ trêng nh kh¸ch hµng, hµng ho¸, ®èi thñ c¹nh tranh vµ c¸c yÕu tè trong mçi luång th«ng tin ®ã nh»m phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh cho ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®îc ®óng ®¾n. Nghiªn cøu thÞ trêng gåm cã c¸c c«ng viÖc sau: a. Nghiªn cøu vÒ s¶n phÈm xuÊt nhËp khÈu: - Môc ®Ých cña viÖc nghiªn cøu s¶n phÈm xuÊt nhËp khÈu lµ ®Ó lùa chän ra mÆt hµng kinh doanh thÝch hîp m¹ng l¹i hiÖu qu¶ lín nhÊt, nh ®· nãi ë trªn, nhµ kinh doanh ph¶i b¸n ra nh÷ng mÆt hµng mµ thÞ trêng cÇn chø kh«ng b¸n nh÷ng thø mµ m×nh cã, v× lÏ ®ã, khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu nhµ kinh doanh ph¶i nghiªn cøu thÞ trêng s¶n phÈm xuÊt nhËp khÈu ®Ó tõ ®ã tiÕn hµnh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu dùa trªn c¬ së nhu cÇu cña kh¸ch hµng ®iÒu nµy cã nghÜa lµ cÇn tho¶ m·n ®îc c¸c vÊn ®Ò sau: + CÇn n¾m ®îc mÆt hµng mµ thÞ trêng ®ang cÇn: §iÒu nµy ®ßi hái chñ thÓ kinh doanh ph¶i nh¹y bÐn, biÕt thu thËp, ph©n tÝch vµ sö dông c¸c th«ng tin vÒ thÞ trêng trong níc (thÞ trêng nhËp khÈu) vµ thÞ trêng ngoµi níc (thÞ trêng xuÊt khÈu), vËn dông ®îcc¸c mèi quan hÖ b¹n hµng ®Ó cã ®îc c¸c 11 th«ng tin cÇn thiÕt vÒ mÆt hµng, qui c¸ch, chñng lo¹i còng nh chÊt lîng cña mÆt hµng mµ thÞ trêng ®ang cÇn. + T×nh h×nh tiªu thô hiÖn t¹i cña c¸c mÆt hµng: Ta biÕt r»ng viÖc tiªu dïng c¸c mÆt hµng thêng tu©n theo mét tËp qu¸n tiªu dïng nhÊt ®Þnh phô thuéc vµo thêi gian tiªu dïng, thÞ hiÕu tiªu dïng, qui luËt cña quan hÖ cung cÇu... Khi n¾m v÷ng ®îc tËp qu¸n tiªu dïng cña thÞ trêng, chñ thÓ kinh doanh sÏ dÔ dµng h¬n trong viÖc n¾m b¾t vµ tho¶ m·n nhu cÇu cña thÞ trêng trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. + X¸c ®Þnh "pha" mµ s¶n phÈm ®ang tån t¹i. Mçi mÆt hµng ®Òu cã mét thêi gian tån t¹i kh¸c nhau nhng chóng ®Òu ph¶i tr¶i qua mét "chu kú sèng" gåm 4 "pha": - Pha triÓn khai: §©y lµ thêi gian mµ trªn thÞ trêng hÇu nh cha cã c¸c s¶n phÈm c¹nh tranh. Giai ®o¹n nµy cÇn ®Èy m¹nh viÖc qu¶ng c¸o, xóc tiÕn ®Ó kh¸ch hµng biÕt tíi s¶n phÈm. - Pha t¨ng trëng: lµ giai ®o¹n trªn thÞ trêng ®· cã sù c¹nh tranh, s¶n phÈm ®· ®îc nhiÒu ngêi biÕt ®Õn. Thêi gian nµy cÇn ®Èy m¹nh b¸n hµng, ®a ra s¶n phÈm ®éc ®¸o t¹o m«i trêng tèt t¨ng kh¶ n¨ng lùa chän cho kh¸ch hµng. - Pha b·o hoµ: Sù c¹nh tranh ®· t¨ng ®Õn møc khèc liÖt gi÷a c¸c chñ thÓ tham gia, lóc nµy cÇn ®a ra chÝnh s¸ch s¶n phÈm kh¸c biÖt ®Ó tiÕn tíi kinh doanh mÆt hµng ®Æc biÖt giai ®o¹n nµy chi phÝ thêng rÊt lín. - Pha suy tµn: lµ lóc s¶n phÈm ®· bÞ lÊn ¸t bëi c¸c s¶n phÈm c¹nh tranh kh¸c, lóc nµy nªn rót ra khái thÞ trêng, nªn tÝnh to¸n vµ dù ®o¸n chÝnh x¸c thêi ®iÓm nµy ®Ó tr¸nh thiÖt h¹i. + T×nh h×nh s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng: cÇn ph¶i t×m hiÓu râ t×nh h×nh cung cÊp mÆt hµng mµ chñ thÓ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®Þnh xuÊt khÈu hoÆc nhËp khÈu. Ph¶i lµm râ ®îc c¸c yÕu tè: kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, tËp qu¸n s¶n xuÊt, thêi vô s¶n xuÊt, tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt, møc ®é tiÕn bé khoa häc kü thuËt cña s¶n xuÊt... ®Ó cã c¬ së ®¶m b¶o cho viÖc thu mua hµng ho¸ vµ cã ®îc nguån hµng æn ®Þnh cho xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu. b. Nghiªn cøu thÞ trêng trong vµ ngoµi níc: §Ó kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã hiÖu qu¶ cÇn ph¶i t×m hiÓu thÞ trêng trong vµ ngoµi níc nh»m tr¶ lêi c©u hái xuÊt khÈu c¸i g×, nhËp khÈu mÆt hµng nµo, dung lîng cña thÞ trêng hµng ho¸ ®ã ra sao, sù biÕn ®éng cña 12 thÞ trêng hµng ho¸ ®ã nh thÕ nµo, ai lµ b¹n hµng, ph¬ng thøc giao dÞch nh thÕ nµo... C«ng viÖc nghiªn cøu cÇn n¾m v÷ng c¸c yÕu tè sau: + ThÞ trêng vµ dung lîng thÞ trêng: N¾m b¾t c¸c th«ng tin vÒ thÞ trêng hµng ho¸ theo nhãm hµng - §©y lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó hiÓu râ vÒ hµng ho¸ ®ã trªn thÞ trêng, nã bao gåm toµn bé qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña mét ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ cô thÓ trong lÜnh vùc lu th«ng s¶n xuÊt vµ ph©n phèi hµng ho¸. Nghiªn cøu thÞ trêng hµng ho¸ ®Ó hiÓu râ qui luËt vËn ®éng cña c¸c mÆt hµng, qui luËt nµy ®îc thÓ hiÖn qua nh÷ng biÕn ®æi vÒ nhu cÇu, ®iÒu kiÖn cung cÊp, gi¸ c¶ hµng ho¸ ®ã trªn thÞ trêng. Tõ ®ã chñ thÓ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã thÓ gi¶i quyÕt hµng lo¹t nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan tíi thÞ trêng khi kinh doanh nh th¸i ®é tiÕp thu cña ngêi tiªu dïng, yªu cÇu cña thÞ trêng hµng ho¸, kh¶ n¨ng tiªu thô tiÒm n¨ng, n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ho¸, c¸c h×nh thøc vµ biÖn ph¸p th©m nhËp thÞ trêng. §èi víi c¸c chñ thÓ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, viÖc t×m hiÓu n¾m b¾t dung lîng thÞ trêng cña hµng ho¸ m×nh cÇn xuÊt nhËp khÈu lµ ®iÒu rÊt quan träng. Cã thÓ coi dung lîng cña thÞ trêng lµ khèi lîng hµng ho¸ ®îc giao dÞch trªn ph¹m vi thÞ trêng nhÊt ®Þnh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, dung lîng thÞ trêng kh«ng cè ®Þnh mµ thay ®æi theo diÔn biÕn cña t×nh h×nh do t¸c ®éng tæng hîp cña nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau trong giai ®o¹n nhÊt ®Þnh. + C¸c yÕu tè lµm dung lîng thÞ trêng thay ®æi cã tÝnh chÊt chu kú: ®ã lµ sù vËn ®éng cña t×nh h×nh kinh tÕ c¸c níc xuÊt khÈu mÆt hµng ®ã, tÝnh thêi vô trong s¶n xuÊt lu th«ng vµ ph©n phèi hµng ho¸, nghiªn cøu nh÷ng ¶nh hëng cña sù vËn ®éng nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng quyÕt ®Þnh viÖc ®Þnh thêi gian vµ ®èi t¸c giao dÞch. + C¸c yÕu tè ¶nh hëngl©u dµi ®Õn sù biÕn ®æi dung lîng thÞ trêng, ®ã lµ: Nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc kü thuËt, cho phÐp ngêi tiªu dïng ®îc tho¶ m·n ngµy mét tèt h¬n nh÷ng nhu cÇu phong phó ®a d¹ng, nãi c¸ch kh¸c nhê cã tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt mµ dung lîng thÞ trêng ®îc më réng h¬n. C¸c biÖn ph¸p, c¸c chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ hoÆc chiÕn lîc ph¸t triÓn cña c¸c tËp ®oµn lín còng cã ¶nh hëng lín ®Õn sù thay ®oái dung lîng cña thÞ trêng. ThÞ hiÕu vµ tËp qu¸n tiªu dïng cña thÞ trêng còng lµ nh©n tè ¶nh hëng quan träng tíi sù biÕn ®æi dung lîng thÞ trêng, víi yÕu tè nµy c¸c nhµ kinh doanh cã thÓ t¸c ®éng b»ng c¸c biÖn ph¸p tiÕp thÞ ®Ó híng dÉn vµ thay ®æi thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng. Ngoµi ra cßn cã c¸c yÕu tè kh¸c nh kh¶ n¨ng s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng thay thÕ... 13 +C¸c nh©n tè ¶nh hëng cã tÝnh chÊt t¹m thêi ®Õn dung lîng cña thÞ trêng ®ã lµ viÖc ®Çu c¬ g©y ®ét biÕn vÒ cung cÇu,sù thay ®æi t×nh h×nh chÝnh trÞ x· héi, xc¸c biÕn ®éng cña thêi tiÕt, thiªn nhiªn...vv. + Nh©n tè gi¸ c¶ thÞ trêng: Gi¸ c¶ lµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ hµng ho¸, ®ång thêi nã biÓu hiÖn tæng hîp c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ. Gi¸ c¶ lu«n g¾n víi thÞ trêng, do ®ã lu«n bÞ biÕn ®éng bëi chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè trong thÞ trêng. Ph©n tÝch vµ x¸c ®Þnh xu híng biÕn ®éng cña gi¸ c¶ trªn thÞ trêng quèc tÕ vµ thÞ trêng trong níc lµ c¬ së ®Ó gióp chñ thÓ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu x¸c ®Þnh møc gi¸ tèi u cho mÆt hµng xuÊt khÈu hoÆc nhËp khÈu. Trong bu«n b¸n quèc tÕ viÖc mua b¸n vËn chuyÓn hµng ho¸ gi÷a c¸c quèc gia, c¸c khu vùc trong thêi gian dµi víi nhiÒu chÝnh s¸ch thuÕ kh¸c nhau lµm cho sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ còng trë nªn phøc t¹p, ®ßi hái c¸c chñ thÓ kinh doanh ph¶i lu«n theo dâi n¾m b¾t sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ quèc tÕ vµ gi¸ c¶ trong níc tõ ®ã cã nh÷ng tÝnh to¸n ®Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c vµ khoa häc gi¸ c¶ ®Ó cã ®îc møc gi¸ tèi u, lµm cho gi¸ c¶ trë thµnh mét c«ng cô thùc sù trong bu«n b¸n quèc tÕ. Trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu gi¸ c¶ hµng ho¸ chÝnh lµ gi¸ gép gåm gi¸ gèc (gi¸ nguyªn thuû) vµ c¸c chi phÝ. Gi¸ thay ®æi tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn vµ c¬ së tÝnh gi¸. Gi¸ cña c¸c hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu bao gåm c¸c yÕu tè sau: - Gi¸ trÞ hµng ho¸ ®¬n thuÇn (gi¸ nguyªn vËt liÖu + tiÒn l¬ng). - Bao b×. - Chi phÝ vËn chuyÓn, bèc xÕp, kho b·i. - ThuÕ xuÊt khÈu (víi hµng ho¸ xuÊt khÈu) hoÆc thuÕ nhËp khÈu (víi hµng nhËp khÈu). - Chi phÝ mua b¶o hiÓm (®èi víi hµng ho¸ xuÊt khÈu cßn víi hµng nhËp th× cã thÓ kh«ng cã). - C¸c chi phÝ kh¸c. Gi¸ c¶ quèc tÕ lµ gi¸ cã tÝnh chÊt ®¹i diÖn ®èi víi mét lo¹i hµng ho¸ nhÊt ®Þnh trªn thÞ trêng quèc tÕ. §ã lµ gi¸ cña nh÷ng giao dÞch th¬ng m¹i 14 th«ng thêng kh«ng kÌm theo mét ®iÒu kiÖn nµo vµ ®îc tÝnh theo ngo¹i tÖ tù do chuyÓn ®æi. Nghiªn cøu gi¸ c¶ hµng ho¸ trªn thÞ trêng quèc tÕ lµ mét c«ng viÖc phøc t¹p v× xu híng biÕn ®éng cña gi¸ c¶ trªn thÞ trêng quèc tÕ rÊt phøc t¹p khã x¸c ®Þnh, v× thÕ c«ng viÖc nghiªn cøu rÊt khã kh¨n tãn kÐm, nhng nã l¹i rÊt quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu v× n¾m ®îc xu thÕ biÕn ®éng cña gi¸ c¶ sÏ h¹n chÕ ®îc rñi ro tõ ®ã n©ng cao ®îc lîi nhuËn. 15 2. Lùa chän ®èi t¸c kinh doanh xuÊt nhËp khÈu: - Trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu chñ thÓ kinh doanh sÏ lu«n cã rÊt nhiÒu b¹n hµng, tuy nhiªn ®Ó kinh doanh cã hiÖu qu¶ ®ång thêi tr¸nh ®îc c¸c rñi ro trong kinh doanh, chñ thÓ kinh doanh ph¶i biÕt lùa chän trong sè c¸c b¹n hµng ®Ó chän ra mét sè ®èi t¸c tèt nhÊt cho ho¹t ddéng kinh doanh cña m×nh. §©y lµ mét vÊn ®Ò rÊt khã kh¨n vµ tÕ nhÞ, c¸c chñ thÓ kinh doanh cã thÓ lùa chän dèi t¸c kinh doanh theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau trong c¸c trêng hîp kh¸c nhau. Song c¸c c¨n cø th«ng thêng ®îc dïng ®Ó lùa chän ®ã lµ: + Quan ®iÓm kinh doanh cña ®èi t¸c. + LÜnh vùc kinh doanh cña ®èi t¸c. + Kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh (vèn lu ®éng vµ tµi s¶n cè ®Þnh) cña ®èi t¸c. + Uy tÝn cïng c¸c mèi quan hÖ trong kinh doanh cña ®èi t¸c. + Con ngêi (xÐt vÒ mäi mÆt: t c¸ch ®¹o ®øc, tµi n¨ng...) ®¹i diÖn cho ®èi t¸c trong khi kinh doanh vµ ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña hä. Ngoµi c¸c c¬ së trªn trong viÖc lùa chon ®èi t¸c kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, chñ thÓ kinh doanh thêng lùa chän nh÷ng b¹n hµng cã thÓ trùc tiÕp lµm chøc n¨ng xuÊt nhËp khÈu ®Ó h¹n chÕ nh÷ng ho¹t ®éng trung gian kh«ng cÇn thiÕt, bªn c¹nh ®ã c¸c b¹n hµng cã quan hÖ lµm ¨n lau dµi quen thuéc sÏ ®îc u tiªn khi lùa chän. Muèn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã hiÖu qu¶ cÇn lùa chän mét c¸ch s¸ng suèt vµ chÝnh x¸c ®èi t¸c lµm ¨n cña m×nh. 3. LËp ph¬ng ¸n kinh doanh: Sau khi ®· cã kÕt qu¶ cña c«ng viÖc nghiªn cøu thÞ trêng vµ ph©n tÝch gi¸ c¶ còng nh x¸c ®Þnh ®îc ®èi t¸c lµm ¨n bu«n b¸n, chñ thÓ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu tiÕn hµnh lËp ph¬ng ¸n kinh doanh - ®©y lµ kÕ ho¹ch ho¹t ®éng cô thÓ trong t¬ng lai cña ®¬n vÞ kinh doanh nh»m ®¹t ®îc c¸c môc tiªu ®· ®Æt ra. C¸c bíc c«ng viÖc gåm cã: + §¸nh gi¸ tæng qu¸t vÒ thÞ trêng vµ c¸c b¹n hµng: Dùa trªn c¬ së ph©n tÝch vÒ thÞ trêng, vÒ b¹n hµng, vÒ gi¸ c¶... ®Ó rót ra c¸c kÕt luËn tæng thÓ vÒ mÆt thuËnlîi vµ khã kh¨n trong qu¸ tr×nh kinh doanh. 16 + Lùa chän mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu cô thÓ vµ ®iÒu kiÖn gi¸ c¶, ph¬ng thøc kinh doanh thêi gian kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. + §Ò ra c¸c môc tiªu cô thÓ cÇn ®¹t ®îc trong kinh doanh gåm môc tiªu vÒ doanh sè, môc tiªu vÒ lîi nhuËn, môc tiªu uy tÝn, vÞ thÕ... §©y lµ mét c«ng viÖc cÇn thiÕt v× muèn lµm tèt c«ng viÖc nµo ®ã cÇn ph¶i biÕt râ m×nh cÇn ph¶i lµm nh÷ng g× ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p thùc hiÖn cô thÓ phï hîp. + X©y dùng c¸c biÖn ph¸p, ph¬ng thøc thùc hiÖn - §©y chÝnh lµ c«ng cô ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®Æt ra tõ tríc. + S¬ bé ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña qu¸ tr×nh kinh doanh: Ta thÊy sau mét qu¸ tr×nh kinh doanh (mét chu kú kinh doanh, thêng lµ 1 th¸ng hoÆc 1 n¨m) ngêi kinh doanh ph¶i ®¸nh gi¸ t×nh h×nh kinh doanh cña m×nh. NÕu kh«ng ®¸nh gi¸ ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ hoÆc ®¸nh gi¸ sai thæi phång th× hËu qu¶ sÏ khã lêng dÉn ®Õn rñi ro thua lç trong c¸c giai ®o¹n kinh doanh tiÕp theo. ChÝnh v× vËy trong khi lËp kÕ ho¹ch kinh doanh còng cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ s¬ bé vÒ kÕt qu¶ mµ dù ¸n kinh doanh sÏ ®em l¹i tõ ®ã sÏ h¹n chÕ ®îc c¸c rñi ro trong khi thùc hiÖn. Tãm l¹i, viÖc lËp ph¬ng ¸n kinh doanh lµ rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt v× mét ph¬ng ¸n kinh doanh ®îc lËp ra mét c¸ch khoa häc dùa trªn c¬ së cña sù ph©n tÝch tØ mØ ®óng ®¾n vµ chÝnh x¸c vÒ thÞ trêng, b¹n hµng vµ vÒ b¶n th©n chñ thÓ kinh doanh cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh hay b¹i cña ho¹t ®éng kinh doanh nãi chung vµ cña ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu nãi riªng. 4. Giao dÞch vµ ký kÕt hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu: Sau khi ®· tiÕn hµnh 3 phÇn c«ng viÖc trªn, chñ thÓ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu tiÕn hµnh giao dÞch n¾m c¸c ®Çu mèi bu«n b¸n tøc lµ t×m kiÕm c¸c b¹n hµng trong vµ ngoµi níc víi môc ®Ých cã thÓ lùa chän ®îc b¹n hµng phï hîp ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶ (an toµn vµ cã l·i) bëi v× trªn thùc tÕ cã nhiÒu doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu bÞ ph¸ s¶n do ®èi t¸c kinh doanh kh«ng cã ®ñ ®é tin cËy vµ kh¶ n¨ng kinh doanh l¹i h¹n chÕ. Víi nhiÒu h×nh thøc giao dÞch nh gÆp gì trùc tiÕp ®Ó bµn b¹c ®µm ph¸n tho¶ thu¹n hoÆc th«ng qua th tõ, ®iÖn tÝn... nhµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã thÓ t×m hiÓu ®îc thÞ trêng b¹n hµng trong vµ ngoµi níc ®Ó tiÕn hµnh kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸. §Ó n¾m b¾t b¹n hµng ®îc tèt doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cÇn gÆp gì trùc tiÕp víi b¹n hµng ®Ó biÕt 17 ®îc thùc tr¹ng cña b¹n hµng nh vËy míi ®¶m b¶o ®é tin cËy vµ an toµn trong kinh doanh. KÕt qu¶ cña viÖc giao dÞch lµ ph¶i ®a ®Õn mét tho¶ thuËn nµo ®ã trong mèi quan hÖ kinh doanh, khi c¸c bªn tham gia kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®· ®i ®Õn ®îc nh÷ng tho¶ thuËn trong quan hÖ bu«n b¸n kinh doanh th× ®i ®Õn ký kÕt hîp ®ång ngo¹i th¬ng. Ký kÕt hîp ®ång cÇn lu ý mÊy ®iÓm sau: + Hîp ®ång cÇn ®îc tr×nh bµy s¸ng sña râ rµng, ph¶n ¸nh ®óng néi dung ®· tho¶ thuËn, kh«ng ®Ó t×nh tr¹ng mËp mê nhiÒu c¸ch hiÓu. + Hîp ®ång cÇn ®Çy ®ñ, ®Ò cËp tíi mäi vÊn ®Ò tr¸nh viÖc ph¶i ¸p dông tËp qu¸n mét níc ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò bªn kia kh«ng ®Ò cËp tíi. C¸c ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång ph¶i tu©n ®óng luËt ph¸p quèc tÕ còng nh luËt cña c¸c quèc gia c¸c bªn tham gia ký kÕt hîp ®ång. + Ng«n ng÷ dïng trong hîp ®ång ph¶i lµ ng«n ng÷ mµ c¸c bªn tham gia ký kÕt hîp ®ång ph¶i th«ng th¹o. + Ngêi ký hîp ®ång ph¶i cã ®Çy ®ñ thÈm quyÒn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ néi dung ®îc ký kÕt. Tãm l¹i lµ trong hîp ®ång ký kÕt ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c néi dung vµ møc ®é thèng nhÊt cÇn thiÕt, tr¸nh nh÷ng sai sãt ®¸ng tiÕc cã thÓ x¶y ra. 5. Thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu: Hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu ®îc thùc hiÖn tèt hay kh«ng ®Òu ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu vµ uy tÝn cña häc trong ho¹t ®éng kinh doanh sÏ gi¶m ®i dÉn ®Õn thÞ trêng sÏ bÞ thu hÑp l¹i do phÝa b¹n hµng vµ ®èi t¸c cã thÓ chÊm døt sù hîp t¸c kinh doanh. Sau khi ký kÕt hîp ®ång cÇn x¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm néi dung vµ tr×nh tù c«ng viÖc ph¶i lµm vµ cè g¾ng kh«ng ®Ó x¶y ra sai sãt v× nh÷ng sai sãt sÏ g©y ra thiÖt h¹i cho c¸c bªn víi c¸c sai sãt x¶y ra ph¶i khiÕu n¹i yªu cÇu ®èi t¸c thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô vµ quyÒn lîi theo hîp ®ång. Tr×nh tù thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu ®îc diÔn t¶ trong s¬ ®å trang 22. Riªng ®èi víi c¸c ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®Ó thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu, cÇn ph¶i thùc hiÖn theo tr×nh tù c«ng viÖc sau: 18 a. Xin cÊp giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸: GiÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu lµ vÊn ®Ò quan träng ®Çu tiªn vÒ mÆt ph¸p lý ®Ó tiÕn hµnh c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸. C¸c c«ng viÖc cÇn tiÕn hµnh khi xin giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu ®ã lµ thu thËp hå s¬ gåm: §¬n xin phÐp xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, phiÕu h¹n ng¹ch, b¶n sao hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu ®· ký kÕt, hå s¬ liªn quan ®Õn viÖc më th tÝn dông L/C cña c¸c bªn tham gia hîp ®ång, sau ®ã göi lªn c¬ quan chñ qu¶n. b. ChuÈn bÞ hµng xuÊt nhËp khÈu: Sau khi ®· xin ®îc giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu, chñ thÓ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu tiÕn hµnh chuÈn bÞ hµng ho¸ xuÊt khÈu (chñ thÓ kinh doanh néi ®Þa) hoÆc hµng ho¸ nhËp khÈu (lµ sù chuÈn bÞ hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ®èi t¸c), nã bao gåm c¸c phÇn viÖc sau: - Thu gom tËp trung thµnh c¸c l« hµng. - Bao b×, ®ãng gãi hµng ho¸. - §ãng hoÆc d¸n nh·n hiÖu, m· sè hµng ho¸. c. Thuª tµu chë hµng hay uû th¸c thuª tµu chë hµng: Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu bao giêi còng bao gåm viÖc chuyªn chë hµng qua biªn giíi cöa khÈu, chÝnh v× thÕ ph¶i thuª mín tµu bÌ chë hµng, c«ng viÖc nµy ph¶i c¨n cø vµo c¸c yÕu tè sau: - §Æc ®iÓm cña hµng ho¸ (nÕu lµ ®å dÔ vì ph¶i thuª nh÷ng ph¬ng tiÖn nh m¸y bay...). - §iÒu kho¶n hîp ®ång mua b¸n. - §iÒu kiÖn vËn t¶i. 19 Th«ng thêng trong nhiÒu trêng hîp c¸c ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu thêng hay uû th¸c viÖc thuª tµu bÌ cho mét c«ng ty vËn t¶i thuª tµu nh Vietfrach, Tranoi... d. KiÓm tra chÊt lîng hµng xuÊt nhËp khÈu: §©y lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt v× ®ã lµ sù tiÕp tôc qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång. KiÓm tra chÊt lîng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu b¶o gåm c¶ kiÓm nghiÖm vµ kiÓm dÞch qua hai cÊp: c¬ së vµ cöa khÈu (®èi víi hµng xuÊt khÈu) cßn ®èi víi hµng nhËp khÈu th× tuú theo chøc n¨ng cña c¸c c¬ quan cã quyÒn kiÓm tra.§èi víi chñ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu nÕu ph¸t hiÖn thÊy cã tæn thÊt, thÊt tho¸t th× ph¶i kh¸ng nghÞ b»ng v¨n b¶n lªn c¬ quan chñ qu¶n. e. Mua b¶o hiÓm: VËn chuyÓn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn thêng cã rñi ro x¶y ra v× vËy ®Ó h¹n chÕ bít thiÖt h¹i, ®¶m b¶o an toµn cho kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, cÇn mua b¶o hiÓm cho hµng ho¸. Th«ng thêng ë ViÖt Nam, khi cÇn c¸c ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu mua b¶o hiÓm cho hµng ho¸ cña m×nh t¹i c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam (tøc B¶o ViÖt). Hîp ®ång b¶o hiÓm (mua b¶o hiÓm) gåm c¸c lo¹i sau: - B¶o hiÓm mäi rñi ro. - B¶o hiÓm cã båi dìng tæn thÊt riªng. - B¶o hiÓm miÔn båi thêng tæn thÊt riªng. Ngoµi ra cßn cã b¶o hiÓm ®×nh c«ng, b¶o hiÓm lao ®éng... f. Lµm thñ tôc h¶i quan: Thñ tôc h¶i quan lµ c«ng cô ®Ó qu¶n lý hµnh vi bu«n b¸n theo ph¸p luËt cña nhµ níc ®Ó kiÓm tra giÊy tê cã sai sãt gi¶ m¹o hay kh«ng ®Ó thèng kª sè liÖu vÒ hµng xuÊt nhËp khÈu. V× vËy hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu khi qua biªn giíi ph¶i th«ng qua sù kiÓm tra cña c¬ quan h¶i quan. Chñ thÓ kinh doanh khi xuÊt khÈu hay nhËp khÈu hµng ho¸ ph¶i lµm c¸c thñ tôc h¶i quan sau: - Khai b¸o chi tiÕt vÒ hµng ho¸ vµo tê khai, viÖc kª khai ph¶i chÝnh x¸c. 20