Tài liệu Luận văn hoàn thiện hoạt động phân tích tài chính tại công ty cổ phần phát triển đầu tư công nghệ pitp

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN PHÁT TRIỂN ĐẦU TƢ CÔNG NGHỆ PITP SINH VIÊN THỰC HIỆN MÃ SINH VIÊN CHUYÊN NGÀNH : QUÁCH BẢO HẠNH : A17270 : TÀI CHÍNH HÀ NỘI – 2015 BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN PHÁT TRIỂN ĐẦU TƢ CÔNG NGHỆ PITP Giáo viên hƣớng dẫn Sinh viên thực hiện Mã sinh viên Chuyên ngành : Th.S Ngô Khánh Huyền : Quách Bảo Hạnh : A17270 : Tài chính HÀ NỘI – 2015 Thang Long University Library LỜI CẢM ƠN Em xin gửi lời cảm ơn chân thành và sự tri ân sâu sắc đối với các thầy, cô giáo trường Đại học Thăng Long, đã truyền đạt cho em rất nhiều kiến thức bổ ích và đặc biệt là cô giáo, Th.S Ngô Khánh Huyền đã trực tiếp hướng dẫn và chỉ bảo giúp đỡ tận tình để em hoàn thành tốt khóa luận tốt nghiệp này. Do khả năng lý luận cũng như kinh nghiệm thực tiễn còn hạn chế nên khóa luận của em không thể tránh khỏi những thiếu sót, em kính mong sự chỉ dẫn và đóng góp của các thầy, cô giáo để khóa luận của em được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 25 tháng 3 năm 2015 Sinh viên Quách Bảo Hạnh LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp này là do tự bản thân thực hiện, có sự hỗ trợ từ giáo viên hướng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của người khác. Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong Khóa luận là có nguồn gốc và được trích dẫn rõ ràng. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này! Sinh viên Quách Bảo Hạnh Thang Long University Library MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ......................................................................................................................... 1 1.1.Khái niệm, vai trò của công tác phân tích tài chính doanh nghiệp ....................1 1.1.1.Khái niệm ...............................................................................................................1 1.1.2.Vai trò của phân tích tài chính doanh nghiệp ..................................................... 1 1.1.2.1. Đối với người quản lý doanh nghiệp ..................................................................1 1.1.2.2. Đối với nhà đầu tư .............................................................................................. 2 1.1.2.3. Đối với chủ nợ của doanh nghiệp ......................................................................2 1.1.2.4. Đối với cơ quan quản lý Nhà nước ....................................................................2 1.1.2.5. Đối với người lao động ....................................................................................... 2 1.2. Quy trình phân tích tài chính doanh nghiệp ........................................................ 2 1.3. Thông tin phân tích tài chính doanh nghiệp ........................................................ 3 1.3.1. Thông tin bên ngoài doanh nghiệp ......................................................................3 1.3.2. Thông tin liên quan đến tài chính doanh nghiệp ................................................3 1.4. Một số phƣơng pháp phân tích tài chính doanh nghiệp .....................................5 1.4.1. Phương pháp so sánh ........................................................................................... 5 1.4.2. Phương pháp Dupont ........................................................................................... 6 1.4.3. Phương pháp đồ thị .............................................................................................. 7 1.4.4. Các phương pháp khác ......................................................................................... 7 1.5. Nội dung phân tích tài chính..................................................................................8 1.5.1. Phân tích các báo cáo tài chính ...........................................................................8 1.5.1.1. Phân tích bảng cân đối kế toán ..........................................................................8 1.5.1.2. Phân tích báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh ............................................10 1.5.1.3. Phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ................................................................ 11 1.5.1.4. Phân tích thuyết minh báo cáo tài chính .......................................................... 11 1.5.2. Phân tích các chỉ tiêu tài chính doanh nghiệp ..................................................11 1.5.2.1. Nhóm các chỉ tiêu khả năng thanh toán ........................................................... 12 1.5.2.2. Nhóm các chỉ tiêu đánh giá khả năng sinh lời .................................................13 1.5.2.3. Nhóm các chỉ tiêu đánh giá khả năng hoạt động .............................................14 1.5.3. Phân tích đòn bẩy ............................................................................................... 16 1.5.3.1. Đòn bẩy hoạt động............................................................................................ 16 1.5.3.2. Đòn bẩy tài chính.............................................................................................. 17 1.5.3.3. Đòn bẩy tổng hợp ............................................................................................. 17 1.6. Các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động phân tích tài chính của doanh nghiệp .. .......................................................................................................................................18 1.6.1. Nhân tố chủ quan ............................................................................................... 18 1.6.2. Nhân tố khách quan ........................................................................................... 18 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN PHÁT TRIỂN ĐẦU TƢ CÔNG NGHỆ PITP ................... 20 2.1. Tổng quan về công ty cổ phần phát triển đầu tƣ công nghệ PITP................... 20 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ...................................................................20 2.1.2. Ngành nghề kinh doanh ..................................................................................... 20 2.1.3. Cơ cấu tổ chức ....................................................................................................21 2.2. Thực trạng hoạt động phân tích tài chính tại công ty cổ phần phát triển đầu tƣ công nghệ PITP giai đoạn 2012-2014 ....................................................................22 2.2.1. Giới thiệu chung về hoạt động phân tích tài chính tại công ty ........................ 22 2.2.1.1. Quy trình phân tích ........................................................................................... 22 2.2.1.2. Thông tin sử dụng trong hoạt động phân tích tài chính tại công ty cổ phần phát triển đầu tư công nghệ PITP .................................................................................23 2.2.1.3. Phương pháp phân tích tài chính doanh nghiệp tại công ty cổ phần phát triển đầu tư công nghệ PITP ..................................................................................................23 2.2.2. Nội dung hoạt động phân tích tình hình tài chính ...........................................23 2.2.2.1. Phân tích bảng cân đối kế toán ........................................................................23 2.2.2.2. Phân tích báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh ............................................35 2.2.2.3. Phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ................................................................ 48 2.2.2.4. Phân tích bảng thuyết minh báo cáo tài chính .................................................50 2.2.2.5. Nhóm các chỉ tiêu khả năng thanh toán ........................................................... 51 2.2.2.6. Nhóm các chỉ tiêu đánh giá khả năng sinh lời .................................................52 2.2.2.7. Nhóm các chỉ tiêu đánh giá khả năng hoạt động .............................................54 2.2.3. Phân tích đòn bẩy ............................................................................................... 56 2.2.3.1. Đòn bẩy hoạt động............................................................................................ 56 2.2.3.2. Đòn bẩy tài chính.............................................................................................. 57 2.2.3.3. Đòn bẩy tổng hợp ............................................................................................. 58 Thang Long University Library 2.3. Đánh giá thực trạng hoạt động phân tích tài chính tại công ty cổ phần phát triển và đầu tƣ công nghệ PITP .................................................................................59 2.3.1. Ưu điểm ...............................................................................................................59 2.3.2. Hạn chế ...............................................................................................................60 2.3.3. Nguyên nhân .......................................................................................................60 2.3.3.1. Nguyên nhân chủ quan ..................................................................................... 60 2.3.3.2. Nguyên nhân khách quan..................................................................................60 CHƢƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN PHÁT TRIỂN VÀ ĐẦU TƢ CÔNG NGHỆ PITP .................................................................................................................61 3.1. Mục tiêu phân tích tình hình tài chính ............................................................... 61 3.2. Định hƣớng phát triển của công ty cổ phần phát triển đầu tƣ công nghệ PITP trong thời gian tới ........................................................................................................61 3.3. Giải pháp hoàn thiện hoạt động phân tích tình hình tài chính của công ty cổ phần phát triển đầu tƣ công nghệ PITP ....................................................................62 3.3.1. Hoàn thiện hoạt động phân tích ........................................................................62 3.3.2. Hoàn thiện phương pháp phân tích ...................................................................62 3.3.3. Hoàn thiện nội dung phân tích ..........................................................................64 3.3.3.1. Phân tích báo cáo kết quả kinh doanh ............................................................. 64 3.3.3.2. Phân tích điểm hòa vốn .................................................................................... 64 3.3.3.3. So sánh với một số chỉ tiêu trung bình ngành ..................................................65 KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC VIẾT TẮT Ký hiệu viết tắt Tên đầy đủ TSNH Tài sản ngắn hạn TSDH Tài sản dài hạn TSCĐ Tài sản cố định CNTT Công nghệ thông tin VNĐ Việt Nam Đồng GTGT Giá trị gia tăng VCSH Vốn chủ sở hữu TNDN Thu nhập doanh nghiệp Thang Long University Library DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ, CÔNG THỨC Sơ đồ 1.1. Vận dụng phương pháp Dupont để phân tích ROE .......................................7 Sơ đồ 1.2. Phân tích bảng cân đối kế toán .......................................................................8 Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức của công ty cổ phần phát triển đầu tư công nghệ PITP ......21 Bảng 2.1.Bảng cân đối kế toán ( phần tài sản ) với phân tích theo chiều ngang...........23 Bảng 2.2. Bảng cân đối kế toán (phần nguồn vốn) với phân tích theo chiều ngang .....28 Bảng 2.3.Bảng cân đối kế toán (phần tài sản) quy mô chung .......................................29 Biểu đồ 2.1. Biểu đồ bảng cân đối kế toán ( phần tài sản ) quy mô chung năm 2013 ..31 Bảng 2.4.Bảng cân đối kế toán (phần nguồn vốn) quy mô chung ................................ 33 Biểu đồ 2.3.Bảng cân đối kế toán (nguồn vốn) quy mô chung năm 2013 .................... 34 Biểu đồ 2.4.Bảng cân đối kế toán (nguồn vốn) quy mô chung năm 2014 .................... 34 Bảng 2.5.Mối quan hệ giữa tài sản ngắn hạn và nợ ngắn hạn .......................................35 Bảng 2.6.Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh với phân tích theo chiều ngang ........36 Bảng 2.7.Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh quy mô chung ..................................39 Bảng 2.8. Bảng các chỉ tiêu đánh giá mức độ sử dụng chi phí. ....................................41 Bảng 2.9. Bảng chỉ tiêu đánh giá lợi nhuận ..................................................................42 Bảng 2.10.Bảng các nhân tố ảnh hưởng đến doanh thu ................................................43 Bảng 2.11. Bảng các nhân tố ảnh hưởng đến chi phí .................................................... 45 Biểu đồ 2.5. Biểu đồ các nhân tố ảnh hưởng đến chi phí ..............................................46 Bảng 2.12. Bảng các nhân tố ảnh hưởng đến lợi nhuận ................................................47 Biểu đồ 2.6. Biểu đồ sự biến động của lợi nhuận sau thuế tại công ty ......................... 48 Cổ phần phát triển đầu tư công nghệ PITP qua các năm. .............................................48 Bảng 2.13.Báo cáo lưu chuyển tiền tệ giai đoạn 2012 – 2014 ......................................48 Bảng 2.15. Bảng báo cáo lưu chuyển tiền từ hoạt động đầu tư giai đoạn 2012-2014 ..49 Bảng 2.16. Bảng lưu chuyển tiền từ hoạt động tài chính giai đoạn 2012-2014 ............50 Bảng 2.17. Các chỉ tiêu khả năng thanh toán của công ty cổ phần phát triển đầu tư công nghệ PITP qua các năm. ....................................................................................... 51 Bảng 2.19: Bảng các chỉ tiêu đánh giá khả năng sinh lời của công ty PITP qua các năm. ............................................................................................................................... 52 Bảng 2.20. Bảng các nhân tố ảnh hưởng đến ROA. ...................................................... 53 Bảng 2.21.Bảng các nhân tố ảnh hưởng đến ROE. ....................................................... 54 Bảng 2.22. Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản ngắn hạn ..................................54 Bảng 2.23. Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản dài hạn .....................................55 Bảng 2.24. Mức độ sử dụng đòn bẩy hoạt động giai đoạn 2012 – 2014 ........................ 56 Bảng 2.26. Mức độ sử dụng đòn bẩy tài chính giai đoạn 2012 – 2014 .......................... 57 Bảng 2.25. Độ bẩy tài chính giai đoạn 2012 – 2014 ...................................................... 58 Bảng 2.26. Độ bẩy tổng hợp giai đoạn 2010 – 2012...................................................... 58 Bảng 3.1 Sản lượng và giá bán của công ty cồ phần phát triển đầu tư công nghệ PITP .......................................................................................................................................63 Bảng 3.2: Bảng phân tích điểm hòa vốn giai đoạn 2012-2014 .....................................65 Bảng 3.3. So sánh với một số chỉ tiêu trung bình ngành ...............................................66 Thang Long University Library PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do nghiên cứu Với mọi nền kinh tế, các doanh nghiệp đóng một vai trò vô cùng quan trọng để thúc đẩy sự phát triển bền vững. Tại Việt Nam, môi trường kinh doanh ngày càng được mở rộng, đặc biệt từ khi Việt Nam gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO, đây là cơ hội lớn cho mỗi doanh nghiệp nhưng cũng có những thách thức không nhỏ. Chính vì vậy, doanh nghiệp cần tích cực trong việc tìm ra hướng đi đúng đắn, tạo được sức mạnh cạnh tranh so với các doanh nghiệp khác, tạo được sự vững mạnh tài chính và đảm bảo đời sống cho người lao động cũng như đảm bảo nghĩa vụ kinh tế đối với Nhà nước. Tất cả các doanh nghiệp, để tiến hành sản xuất kinh doanh cần phải có một lượng vốn nhất định. Nhiệm vụ của doanh nghiệp là phải tổ chức, huy động và sử dụng nguồn vốn một cách hiệu quả. Để đạt hiệu quả như mong muốn, hạn chế rủi ro xảy ra, doanh nghiệp phải thường xuyên tiến hành công tác phân tích tài chính và không ngừng hoàn thiện công tác này. Qua sự phân tích tài chính đó sẽ thấy được tình trạng tăng, giảm; mặt tốt, mặt không tốt để hoạch định các chính sách, chiến lược trong tương lai. Việc thường xuyên phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp sẽ cho các nhà doanh nghiệp thấy rõ thực trạng của doanh nghiệp mình và sẽ có các biện pháp kịp thời và hữu hiệu nhằm ổn định tình hình tài chính hợp lý và vững mạnh. Phân tích tài chính cung cấp cho doanh nghiệp những thông tin tài chính khác nhau để đưa ra các quyết định với mục đích khác nhau. Hiện nay, công tác phân tích tài chính đã được các doanh nghiệp chú trọng tuy nhiên vẫn có những vướng mắc và cần được hoàn thiện hơn để không làm hạn chế hiệu quả của công tác này. Chính vì tầm quan trọng đó em chọn đề tài “ Hoàn thiện công tác phân tích tài chính tại công ty cổ phần phát triển đầu tư công nghệ PITP ” trong giai đoạn 2012-2014 để làm đề tài cho khóa luận tốt nghiệp của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu  Mục tiêu tổng quát: Tổng hợp những kiến thức, lý thuyết đã tích lũy được trong quá trình học tập để từ đó nghiên cứu, phân tích tình hình tài chính của một doanh nghiệp cụ thể trong thực tế.  Mục tiêu cụ thể: + Nghiêu cứu các phương pháp và nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. + Phân tích thực trạng tình hình tài chính của công ty giai đoạn 2012-2014, từ đó xác định được những lợi thế công ty đang có và những sai sót đang mắc phải. + Đưa ra một số giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện công tác phân tích tài chính doanh nghiệp tại công ty cổ phần phát triển đầu tư công nghệ PITP. 3. Đối tƣợng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là các vấn đề trong tình hình tài chính, xu hướng tài chính của công ty cổ phần phát triển đầu tư công nghệ PITP, doanh nghiệp thuộc lĩnh vực công nghệ thông tin – một ngành có tính thời đại và đang phát triển mạnh mẽ. 4. Phạm vi nghiên cứu Khóa luận tiến hành phân tích các báo cáo và các chỉ tiêu tài chính để đánh giá tình hình biến động của công ty cổ phần phát triển đầu tư công nghệ PITP giai đoạn 2012-2014. Từ đó đưa ra các giải pháp hoàn thiện công tác phân tích tài chính cho công ty. 5. Vấn đề nghiên cứu Vấn đề nghiên cứu của khóa luận chính là hoạt động phân tích tình hình tài chính của công ty cổ phần phát triển đầu tư công nghệ PITP. 6. Phƣơng pháp nghiên cứu Các phương pháp được sử dụng gồm: phương pháp so sánh, phương pháp đồ thị, phương pháp thống kê, phân tích Dupont… kết hợp sử dụng kiến thức học trong chương trình cùng với những thông tin và số liệu thu thập được qua số liệu thực tế, mạng xã hội và các tài liệu tham khảo khác. 7. Kết cấu của khóa luận tốt nghiệp Ngoài phần mở đầu và kết luận, kết cấu chính của khóa luận được chia thành ba chương như sau: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận chung về phân tích tài chính doanh nghiệp Chƣơng 2: Thực trạng hoạt động phân tích tài chính của công ty cố phần phát triển đầu tư công nghệ PITP Chƣơng 3: Một số giải pháp hoàn thiện hoạt động phân tích tài chính tại công ty cổ phần phát triển và đầu tư công nghệ PITP Thang Long University Library CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.1. Khái niệm, vai trò của công tác phân tích tài chính doanh nghiệp 1.1.1. Khái niệm Hầu hết các quyết định quan trọng của lãnh đạo doanh nghiệp dựa trên các thông tin từ sự phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp. Ngoài ra, phân tích tình hình tài chính còn có ý nghĩa quan trọng đối với các đối tượng khác như: nhà đầu tư, chủ nợ, các cơ quan có thẩm quyền, người lao động..v.v. Phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp là quá trình xem xét, kiểm tra về nội dung kết cấu, thực trạng các chỉ tiêu tài chính trên báo cáo tài chính. Từ đó, so sánh, đối chiếu các chỉ tiêu tài chính trên báo cáo tài chính với các chỉ tiêu tài chính trong quá khứ, hiện tại, tương lai ở tại doanh nghiệp, ở các doanh nghiệp khác, ở phạm vi ngành, địa phương, lãnh thổ quốc gia… nhằm xác định thực trạng, đặc điểm, xu hướng, tiềm năng tài chính của doanh nghiệp để cung cấp thông tin tài chính phục vụ việc thiết lập các giải pháp quản trị tài chính thích hợp, hiệu quả. [2, tr.142] Như vậy, phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp là việc xem xét đánh giá kết quả của việc quản lý và điều hành tài chính của doanh nghiệp thông qua việc phân tích bằng các phương pháp phù hợp, các số liệu trên báo cáo tài chính, phân tích những gì đã làm được, những gì chưa làm được và dự đoán, tiên liệu trước những gì sẽ xảy ra, đồng thời tìm nguyên nhân, mức độ ảnh hưởng của các nhân tố ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, để từ đó đưa ra các biện pháp nhằm tận dụng, phát huy các điểm mạnh và khắc phục các điểm yếu, nâng cao chất lượng quản lý sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, giúp người sử dụng thông tin đưa ra các quyết định tài chính, quyết định quản lý phù hợp. 1.1.2. Vai trò của phân tích tài chính doanh nghiệp Phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp có vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác quản lý tài chính doanh nghiệp, giúp các đối tượng quan tâm nắm bắt được tình hình tài chính, từ đó đưa ra các quyết định kịp thời đúng đắn. Các đối tượng có thể kể đến như: 1.1.2.1. Đối với người quản lý doanh nghiệp Phân tích tài chính doanh nghiệp sẽ giúp cho người quản lý tìm ra được những giải pháp tài chính cho doanh nghiệp mình, từ đó xây dựng cơ cấu tài sản, nguồn vốn thích hợp nhằm nâng cao tiềm lực tài chính cho doanh nghiệp. Người quản lý dựa vào những số liệu trong phân tích tình hình tài chính có thể nhận ra được thực trạng của 1 công ty, điểm yếu, điểm mạnh, cơ hội, thách thức để từ đó đưa ra những quyết định mang tính chính xác cao và có ý nghĩa thúc đẩy sự phát triển ngày một mạnh mẽ của doanh nghiệp trong tương lai. 1.1.2.2. Đối với nhà đầu tư Phân tích tài chính sẽ giúp nhà đầu tư có cái nhìn đúng đắn, chính xác về thực trạng nguồn vốn, chi phí, thu nhập, lợi nhuận của doanh nghiệp; đảm bảo sự hiệu quả và an toàn của đồng vốn đầu tư vào doanh nghiệp. Từ đó, nhà đầu tư sẽ cân nhắc và đưa ra quyết định xem có nên tiếp tục đầu tư vào doanh nghiệp hay không. 1.1.2.3. Đối với chủ nợ của doanh nghiệp Phân tích tài chính giúp đánh giá đúng khả năng và thời hạn thanh toán của doanh nghiệp, giúp chủ nợ có thể đưa ra quyết định có cho vay hay không, cho vay bao nhiêu, thời gian cho vay, lãi suất, tài sản đảm bảo..v.v. 1.1.2.4. Đối với cơ quan quản lý Nhà nước Phân tích tài chính giúp đánh giá đúng đắn thực trạng tài chính doanh nghiệp, tình hình thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước, những đóng góp hoặc tác động của doanh nghiệp đến tình hình và chính sách kinh tế - xã hội. 1.1.2.5. Đối với người lao động Hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp có tác động trực tiếp đến tiền lương của người lao động. Ngoài ra trong những doanh nghiệp cổ phần, người lao động tham gia góp vốn mua cổ phần như vậy họ cũng là những người chủ doanh nghiệp vì vậy họ có quyền lợi và trách nhiệm gắn với doanh nghiệp. Chính vì vậy nên phân tích tài chính doanh nghiệp cũng giúp người lao động đánh giá được khả năng sinh lời của doanh nghiệp. Phân tích tài chính giúp người sử dụng thông tin từ các góc độ khác nhau vừa đánh giá toàn diện tổng hợp khái quát lại vừa xem xét một cách chi tiết hoạt động tài chính doanh nghiệp, tìm ra những điểm mạnh, điểm yếu về hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp để nhận biết, phán đoán, dự báo và đưa ra những quyết định tài chính, tài trợ và đầu tư phù hợp. 1.2. Quy trình phân tích tài chính doanh nghiệp Công tác phân tích tài chính doanh nghiệp được thực hiện theo các bước sau: ƣớc 1 Thu thập thông tin Phân tích tài chính sử dụng mọi nguồn thông tin bao gồm cả những thông tin nội bộ đến những thông tin bên ngoài, những thông tin về kế toán và thông tin quản lý khác của doanh nghiệp… Trong các nguồn thông tin, có thể nói rằng thông tin trong 2 Thang Long University Library các báo cáo tài chính đóng vai trò rất quan trọng trong phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp. ƣớc 2 ử lý thông tin Xử lý thông tin là quá trình sắp xếp các thông tin theo những mục tiêu nhất định nhằm tính toán, so sánh, giải thích, đánh giá, xác định nguyên nhân của các kết quả đã đạt được phục vụ cho quá trình dự đoán và ra quyết định. ƣớc 3 Dự đoán và quyết định Đối với chủ doanh nghiệp, phân tích tài chính nhằm đưa ra các quyết định tăng trưởng, phát triển, tối đa hoá lợi nhuận hay tối đa hoá giá trị doanh nghiệp. Đối với người cho vay và đầu tư, đó là các quyết định về tài trợ và đầu tư. Đối với cấp trên của doanh nghiệp, đó là các quyết định quản lý doanh nghiệp. ƣớc 4: Hoàn thiện Hoạt động phân tích tài chính doanh nghiệp cần được không ngừng cải thiện để đánh giá được chính xác tình hình tài chính doanh nghiệp, cung cấp được những thông tin ngày một đầy đủ hơn, phù hợp với từng giai đoạn phát triển của doanh nghiệp và yêu cầu của từng đối tượng trong công ty. 1.3. Thông tin phân tích tài chính doanh nghiệp Phân tích tài chính có mục tiêu đưa ra những dự báo tài chính giúp cho việc ra quyết định về mặt tài chính và giúp cho việc dự kiến kết quả tương lai của doanh nghiệp. 1.3.1. Thông tin bên ngoài doanh nghiệp Thông tin bên ngoài doanh nghiệp là các thông tin về tình hình kinh tế có ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong năm như: lạm phát, tăng trưởng hay suy thoái, lãi suất, thất nghiệp…. Sự suy thoái hoặc tăng trưởng của nền kinh tế có tác động mạnh mẽ đến cơ hội kinh doanh, đến sự biến động của giá cả, các yếu tố đầu vào và thị trường tiêu thụ sản phẩm đầu ra, từ đó tác động đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Chính vì vậy, để có được sự đánh giá khách quan và chính xác về tình hình hoạt động của doanh nghiệp, chúng ta phải xem xét cả thông tin kinh tế bên ngoài có liên quan. 1.3.2. Thông tin liên quan đến tài chính doanh nghiệp Phân tích tài chính sử dụng mọi nguồn thông tin có khả năng phục vụ cho mục đích chỉ ra những điểm tốt và những điểm chưa tốt của quá trình sản xuất kinh doanh, đưa ra dự đoán tài chính và từ đó đưa ra quyết định, trong đó các báo cáo tài chính đóng vai trò quan trọng, bao gồm: 3 Bảng cân đối kế toán Bảng cân đối kế toán là một báo cáo tài chính mô tả tình trạng tài chính của một doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định nào đó. Đây là một báo cáo tài chính có ý nghĩa rất quan trọng đối với mọi đối tượng có quan hệ sở hữu, quan hệ kinh doanh hay quan hệ quản lý với doanh nghiệp. Thông thường, bảng cân đối kế toán được trình bày dưới dạng bảng cân đối số dư các tài khoản kế toán: một bên phản ảnh tài sản, một bên phản ảnh nguồn vốn của doanh nghiệp. Nhìn vào bảng cân đối kế toán, nhà phân tích có thể nhận biết được loại hình doanh nghiệp, quy mô, mức độ tự chủ tài chính của doanh nghiệp. Bảng cân đối kế toán là một tư liệu quan trọng bậc nhất giúp cho các nhà phân tích đánh giá được khả năng cân bằng tài chính, khả năng thanh toán và khả năng cân đối vốn của doanh nghiệp. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh cho biết sự dịch chuyển của tiền trong quá trình sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp và cho phép dự tính khả năng hoạt động của doanh nghiệp trong tương lai. Báo cáo kết quả kinh doanh cũng giúp nhà phân tích so sánh doanh thu với số tiền thực nhập quỹ khi bán hàng hóa, dịch vụ; so sánh tổng chi phí phát sinh với số tiền thực xuất quỹ để vận hành doanh nghiệp. Trên cơ sở doanh thu và chi phí, có thể xác định được kết quả sản xuất – kinh doanh: lãi hay lỗ trong năm. Như vậy, báo cáo kết quả kinh doanh phản ánh kết quả hoạt động sản xuất – kinh doanh, phản ánh tình hình tài chính của doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định. Nó cung cấp những thông tin tổng hợp về tình hình và kết quả sử dụng các tiềm năng về vốn, kỹ thuật, lao động và trình độ quản lý sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp. Những khoản mục chủ yếu được phản ánh trên báo cáo kết quả kinh doanh là: Doanh thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh, doanh thu từ hoạt động tài chính, doanh thu từ hoạt động bất thường và chi phí tương ứng với từng hoạt động đó. Toàn bộ các khoản thuế đối với doanh nghiệp và các khoản phải nộp khác được phản ánh trong phần: Tình hình thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước. áo cáo lƣu chuyển tiền tệ Để đánh giá một doanh nghiệp có đảm bảo được chi trả hay không, cần tìm hiểu tình hình ngân quỹ của doanh nghiệp. Ngân quỹ thường được xác định cho thời gian ngắn (thường là từng tháng) bao gồm các bước sau đây: Xác định hoặc dự báo dòng tiền thực nhập quỹ, bao gồm: Dòng tiền nhập quỹ từ hoạt động kinh doanh (từ bán hàng hóa hoặc dịch vụ), dòng tiền nhập quỹ từ hoạt động đầu tư tài chính, dòng tiền nhập quỹ từ hoạt động bất thường. 4 Thang Long University Library Xác định hoặc dự báo dòng tiền thực xuất quỹ, bao gồm: Dòng tiền xuất quỹ cho các hoạt động kinh doanh sản xuất, dòng tiền xuất quỹ thực hiện hoạt động đầu tư tài chính, dòng tiền xuất quỹ thực hiện hoạt động bất thường. Trên cơ sở dòng tiền nhập quỹ và dòng tiền xuất quỹ, nhà phân tích thực hiện cân đối ngân quỹ với số dư ngân quỹ đầu kỳ để xác định số dư ngân quỹ cuối kỳ. Từ đó, có thể thiết lập mức ngân quỹ dự phòng tối thiểu cho doanh nghiệp nhằm mục tiêu đảm bảo chi trả. Thuyết minh báo cáo tài chính Thuyết minh báo cáo tài chính được lập để giải thích và bổ sung thông tin về tình hình hoạt động sản xuất - kinh doanh, tình hình tài chính cũng như kết quả kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ báo cáo mà các bảng báo cáo khác không thể trình bày rõ ràng và chi tiết. Qua đó, nhà đầu tư hiểu rõ và chính xác hơn về tình hình hoạt động thực tế của doanh nghiệp. Tóm lại, để phân tích tình hình tài chính của một doanh nghiệp, các nhà phân tích cần phải đọc và hiểu được các báo cáo tài chính. Qua đó, họ nhận biết được và tập trung vào các chỉ tiêu tài chính có liên quan trực tiếp tới mục tiêu phân tích của họ. 1.4. Một số phƣơng pháp phân tích tài chính doanh nghiệp 1.4.1. Phương pháp so sánh Phương pháp so sánh được sử dụng phổ biến nhất trong phân tích tài chính nhằm nghiên cứu sự biến động và xác định mức độ biến động của chỉ tiêu tài chính. Tiêu chuẩn so sánh là chỉ tiêu gốc được chọn làm căn cứ so sánh. Khi phân tích tài chính, nhà phân tích thường sử dụng các gốc sau: Sử dụng số liệu tài chính ở nhiều kỳ trước để đánh giá và dự báo xu hướng của các chỉ tiêu tài chính. Sử dụng số liệu trung bình ngành để đánh giá sự tiến bộ về họat động tài chính của doanh nghiệp so với mức trung bình tiên tiến của ngành. Sử dụng các số kế hoạch, số dự toán để đánh giá doanh nghiệp có đạt các mục tiêu tài chính trong năm. Thông thường, các nhà quản trị doanh nghiệp chọn gốc so sánh này để xây dựng chiến lược hoạt động cho tổ chức của mình. Điều kiện so sánh yêu cầu các chỉ tiêu phân tích phải phản ánh cùng nội dung kinh tế, có cùng phương pháp tính toán và có đơn vị đo lường như nhau và phải tuân thủ theo chuẩn mực kế toán hiện hành. Quá trình phân tích theo phương pháp so sánh được thực hiện bằng 3 hình thức: 5  So sánh theo chiều ngang phân tích sự biến động về quy mô của từng khoản mục, trên từng báo cáo tài chính. Qua đó, xác định được mức biến động tăng hoặc giảm về quy mô của chỉ tiêu phân tích và mức độ ảnh hưởng của từng chỉ tiêu nhân tố đến chỉ tiêu phân tích.  So sánh theo chiều dọc là phân tích sự biến động về cơ cấu hay những quan hệ tỷ lệ giữa các chỉ tiêu trong hệ thống báo cáo tài chính doanh nghiệp.  So sách xác định xu hướng và tính chất liên hệ giữa các chỉ tiêu: Các chỉ tiêu riêng biệt hay các chỉ tiêu tổng cộng trên báo cáo tài chính được xem xét trong mối quan hệ với các chỉ tiêu phản ánh quy mô chung và chúng có thể được xem xét trong nhiều kì để phản ánh rõ hơn xu hướng thay đổi của tình hình tài chính doanh nghiệp. 1.4.2. Phương pháp Dupont Mô hình Dupont là kỹ thuật được sử dụng để phân tích khả năng sinh lời của một doanh nghiệp bằng các công cụ quản lý hiệu quả truyền thống. Mô hình Dupont tích hợp nhiều yếu tố của báo cáo thu nhập với bản cân đối kế toán. Trong phân tích tài chính, người ta vận dụng mô hình Dupont để phân tích mối liên hệ giữa các chỉ tiêu tài chính. Chính nhờ sự phân tích mối liên kết giữa các chỉ tiêu tài chính, có thể phát hiện ra những nhân tố đã ảnh hưởng đến chỉ tiêu phân tích theo một trình tự nhất định. Dưới góc độ nhà đầu tư cổ phiếu, một trong những chỉ tiêu quan trọng nhất là hệ số lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE). Do vốn chủ sở hữu là một phần của tổng nguồn vốn hình thành nên tài sản, nên ROE sẽ phụ thuộc vào hệ số lợi nhuận trên tổng tài sản. Mối quan hệ này được thể hiện bằng mô hình Dupont như sau: Hay ROE = ROA x Đòn bẩy tài chính Vì vậy, mô hình Dupont có thể tiếp tục được triển khai chi tiết thành: Hay ROE = Hệ số Lợi nhuận ròng x Hiệu suất sử dụng tổng tài sản x Đòn bẩy tài chính Tóm lại, phân tích báo cáo tài chính bằng mô hình Dupont có ý nghĩa lớn đối với quản trị doanh nghiệp, thể hiện ở chỗ có thể đánh giá đầy đủ và khách quan các 6 Thang Long University Library nhân tố tác động đến hiệu quả sản xuất kinh doanh từ đó tiến hành công tác cải tiến tổ chức quản lý của doanh nghiệp. Sơ đồ 1.1. Vận dụng phương pháp Dupont để phân tích ROE TỶ SUẤT SINH LỢI CỦA VỐN CHỦ SỞ HỮU (ROE) Doanh thu thuần Lợi nhuận sau thuế Tổng tài sản Doanh thu thuần Lợi nhuận sau thuế Tổng tài sản Lợi nhuận sau thuế Vốn chủ sở hữu Vốn chủ sở hữu Tổng tài sản = Tổng tài sản Doanh thu thuần x Doanh thu thuần Vốn chủ sở hữu 1.4.3. Phương pháp đồ thị Phương pháp đồ thị phản ánh các số liệu bằng biểu đồ, đồ thị, qua đó nhằm mô tả xu hướng, mức độ biến động của các chỉ tiêu tài chính cần phân tích và các mối liên hệ của các chỉ tiêu trong mô hình phân tích. 1.4.4. Các phương pháp khác Ngoài các phương pháp trên, các nhà phân tích còn sử dụng một số phương pháp phân tích tài chính khác như sau: Phƣơng pháp phân tích tỷ số: Phân tích tỷ số tài chính liên quan đến việc xác định và sử dụng các tỷ số tài chính để đo lường và đánh giá tình hình hoạt động tài chính của công ty. Các tỷ số tài chính cần được so sánh với các tỷ số trước đây, các tỷ số chuẩn mực đã có trước đó và các tỷ số bình quân của ngành. Phƣơng pháp cân đối liên hệ: Các báo cáo tài chính thường có đặc trưng chung là thể hiện tính cân đối: cân đối tài sản - nguồn vốn, cân đối giữa doanh thu chi phí – kết quả, cân đối giữa tăng và giảm… Phương pháp cân đối liên hệ được sử dụng để đánh giá ảnh hưởng của từng nhân tố lên biến động của các chỉ tiêu phân tích. 7 1.5. Nội dung phân tích tài chính 1.5.1. Phân tích các báo cáo tài chính 1.5.1.1. Phân tích bảng cân đối kế toán Phân tích bảng cân đối kế toán có thể đánh giá thực trạng của hoạt động kinh doanh, những mặt tích cực và các vấn đề còn tồn tại trong việc huy động, phân bổ và sử dụng tài sản. Sơ đồ 1.2. Phân tích bảng cân đối kế toán TÀI SẢN = NỢ + VỐN CHỦ SỞ HỮU Tài sản lưu động và các khoản đầu tư ngắn hạn. Tài sản cố định và các khoản đầu tư dài hạn: Các hạng mục có tính chất lâu dài hơn. = Nợ ngắn hạn: Nghĩa vụ nợ có thời hạn hoàn trả trong vòng 1 năm. Nợ dài hạn: Nghĩa vụ nợ có thời hạn hoàn trả quá 1 năm. + Vốn chủ sở hữu: Khoản đầu tư của cổ đông và lợi nhuận giữ lại. Phân tích bảng cân đối kế toán bao gồm phân tích những thành phần sau: Phân tích tài sản ngắn hạn: Nghiên cứu kết cấu tài sản ngắn hạn giúp xác định trọng điểm quản lý tài sản ngắn hạn từ đó tìm ra phương pháp nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản phù hợp với từng điều kiện. Trong phần tài sản ngắn hạn sẽ bao gồm các mục: Tiền và các khoản tƣơng đƣơng tiền: Xem xét sự biến động của các khoản tiền qua việc so sánh tỷ trọng và số tuyệt đối của các tài sản tiền. Sự gia tăng vốn bằng tiền làm tăng khả năng thanh toán nhanh của doanh nghiệp. Tuy nhiên, sự giảm của tài sản tiền mặt được đánh giá là tích cực vì không nên dự trữ số lượng quá lớn tiền mặt và số dư tiền gửi ngân hàng mà cần giải phóng nó, đem đi đầu tư để quay vòng vốn và hoàn trả nợ. Các khoản phải thu ngắn hạn: Các khoản phải thu là giá trị tài sản của doanh nghiệp bị các đơn vị khác chiếm dụng, xem xét số tài sản bị chiếm dụng có hợp lý hay không. So sánh tỷ trọng và số tuyệt đối cuối năm so với đầu năm và các năm trước. Hàng tồn kho: Hàng tồn kho tăng lên do quy mô sản xuất mở rộng, nhiệm vụ sản xuất tăng lên, trong trường hợp thực hiện tất cả các định mức dự trữ đánh giá hợp 8 Thang Long University Library